12 Isa, de zuinige stadsauto. van de toekomst. Luchtbellen helpen zwemmers naar top. De kleuren van de campus. Behangen met chilisaus

18 15 mei 2014 | jaargang 56

@tuecursor

Tweewekelijks blad van de Technische Universiteit Eindhoven Voor het laatste nieuws: www.cursor.tue.nl en volg tuecursor op

en

12 | I sa, de zuinige stadsauto van de toekomst

Deze week moet elektrische stadsauto Isa zich bewijzen in de Shell Eco Marathon, maar volgens de makers is de winst niet het belangrijkste. Zij denken dat dit dé stadsauto van de toekomst is.

6 Luchtbellen helpen

zwemmers naar top

“De Nederlandse zwemtop een paar seconden sneller laten gaan.”

14 De kleuren

van de campus

De kleuren van onze campus zijn gevat in een kleurenplan en -waaier.

18 Behangen

met chilisaus

Aanschuiven bij Huize Lucky Luik

Check out our English section on pages 22-28

2 | Vooraf

15 mei 2014

Nieuws | 3

Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl

Meer nieuws vind je op www.cursor.tue.nl

TU/e verw van 22 à 2 acht instroomgroei 5 procent Woensdag 14 mei - Voor h et kom groei

CURTOON

end studieja van de instro ar bereidt d om van eers van 22 à 25 e TU/e zich te ja ars van 22 à procent is ge voor op een 25 procent. baseerd op die de TU/e De verwach het vergelijk in augustus te stijging en van de 1.573 2013 op de al binnen w teller had, af vooraanmel aren. Dit jaar ge dingen ze m t tegen de 1.9 oesten schol te zijn van p 16 die begin ieren zich vo laatsing. Eé n op de vier mei or 1 mei aan is vrouw. Bio scholieren d melden om medische Te ie voor een ze ke chnologie (+ r de hardste st TU/e-opleid 44 %) en In ijgers. ing kiezen, novation Sci ences (+ 40 %) zijn

Brons voor Eindhovense studenten in Batavierenrace

Colofon Hoofdredacteur Han Konings

Eindredacteur Brigit Span

Redactie Judith van Gaal Tom Jeltes | Wetenschap Norbine Schalij Freke Sens (stagiaire) San van Suchtelen Monique van de Ven

Medewerkers Nicole Testerink

Fotografie Rien Meulman Bart van Overbeeke

Coverbeeld Bart van Overbeeke

Opmaak Natasha Franc

Vertalingen Annemarie van Limpt (pag. 22,23,26,27) Benjamin Ruijsenaars (pag. 24,25)

Aangesloten bij Hoger Onderwijs Persbureau

Redactieraad prof.dr. Cees Midden (voorzitter) prof.dr. Marco de Baar Angela Stevens- van Gennip Thomas Reijnaerts (studentlid) Arold Roestenburg Anneliese Vermeulen-Adolfs (secretaris)

Redactieadres TU/e, Laplace 0.35 5600 MB Eindhoven tel. 040 - 2474020 e-mail: [email protected]

Cursor online www.cursor.tue.nl

Druk Janssen/Pers, Gennep

Advertenties Bureau Van Vliet BV tel. 023 - 5714745

Maandag 12 mei - Het gezamenlijke studententeam van TU/e en Fontys is afgelopen weekend als derde geëindigd in de Batavierenrace, de jaarlijkse etafetteloop van Nijmegen naar de campus van Universiteit Twente. Het Eindhovense team moest de Groningse en Nijmeegse teams voorlaten. Eerstejaars wiskunde Casper van der Putten had tijdens de zware 22e etappe een belangrijk aandeel in de podiumplek, aldus teamleider Rik Hopmans. “Hij ging 19 kilometer per uur over modderpaden vol met plassen. Op de mountainbike moest ik af en toe flink aanzetten om hem bij te houden.” Van der Putten won zijn etappe met een voorsprong van tweeënhalve minuut.

Familie-uitje TU/e Na het lezen van deze kop denkt u zeker dat ik het nu ga hebben over de TU/eXperience Publieksdag van aanstaande zondag, maar dat is niet het geval. Al zal het op 18 mei zeker de moeite waard zijn om met de hele familie over onze campus en door onze labs te struinen. Op zoek naar de robotjes die onze kinderen ooit gaan verzorgen als zij oud en hulpbehoevend zijn, of kijkend naar de auto’s waar zij zich over tien jaar in zullen verplaatsen. Nee, daar wil het niet over hebben. Wat ik hier wil aansnijden, is het fenomeen van de ouderlijke begeleiding bij het studiekeuze­ proces. Dat ouders hun kroost vaak bijstaan bij de zoektocht naar de meest ideale bachelor­ opleiding is wel bekend. Op open dagen lopen ze dan in clubjes van twee of drie over de campus om bij stands en in zaaltjes gezamenlijk informatie te vergaren. Maandag­ avond tijdens het Masterevent aan onze universiteit bleek echter dat inmiddels ook veel studenten die op zoek zijn naar de meest ideale vervolgopleiding, door paps en/of mams vergezeld worden. Ik hoorde links en rechts dat dit jaar het aandeel aanklampende ouders aanmerkelijk hoger lag

Poll

Han Koning s

dan de jaren ervoor. Een echt familie-uitje dus. Een toevalstreffer, of is er sprake van een trend? Feit is dat volgens een recent onderzoek naar de studiekeuze van scholieren de baangarantie een steeds belang­ rijker element aan het worden is. En technische opleidingen blijken daarvan te profiteren, omdat al het geroeptoeter over al die mooie carriëres in de techniek nu schijnbaar effect begint te sorteren. Je zou er zelfs voor naar Limburg kunnen verhuizen... Maar dat paps en mams hun volwassen zoon en dochter daar nog de weg bij moeten wijzen, vind ik vreemd. Die stap moet je na je bachelor of een afgeronde hbo-opleiding inmiddels toch wel zelf kunnen zetten.

Over de vraag naar welk evenement men het meest uitkijkt, lieten 136 mensen zich uit.

Het overgrote deel (46,3 %) gaat gewoontegetrouw voor een lange luie zomervakantie, maar nog altijd geeft bijna één op de zes (16,2 %) aan gek te zijn op discipline en hard te gaan werken of studeren. Ook goed scoren de inmiddels al gelopen Batavierenrace (8,8 %) waar altijd veel TU/e-teams aan deelnemen, en er is nu al een groep (7,4 %) die uitkijkt naar dat andere WK in Brazilië, dat van onze voetbalrobotjes van 19 tot 25 juli. Misschien winnen we die dan wel…

Toewijding en waardering Als je ergens hard aan hebt gewerkt, is het fijn als die inspanningen gewaardeerd worden. Talloze uren stak Bouwkundeprof Bert Blocken afgelopen jaar in zijn Massive Open Online Course over aerodynamica. Waardering bleef gelukkig niet uit; vooral uit Latijns-Amerika stroomden de enthousiaste reacties binnen. Het zette Blocken ertoe aan om nog eens een extra module te

Nu vragen we op www.cursor.tue.nl

s Tom Jelte

maken voor elke cursusweek. Dat noem ik nou toewijding.

De groei van het aantal eerstejaars neemt komend collegejaar wederom stevig toe. Moet er een maximum aan gesteld worden om de kleinschaligheid van de TU/e te waarborgen?

Instellingstoets positief bevonden door NVAO Donderdag 8 mei - Het bestuur van de NVAO (Nederlands Vlaamse Accreditatieorganisatie) heeft de Instellingstoets kwaliteitszorg van de TU/e definitief goedgekeurd. Het afsluitend adviesrapport komt in grote lijnen overeen met de bevindingen van de toetsingscommissie die eind vorig jaar de TU/e bezocht. De commissie vindt onder meer dat de TU/e “de formele kant van de kwaliteitscultuur sterker kan aanzetten”, dat de werkdruk door de onderwijs­ veranderingen en groei van de instroom in de gaten moet worden gehouden, en dat het toetsbeleid beter moet worden uitgewerkt.

Op de fiets voor Gambia Woensdag 7 mei - Vier TU/e-studenten zijn doorgedrongen tot de finale van de 1% Student Battle. Met hun logistiek plan om de markttoegang van vrouwelijke boeren in Gambia te verbeteren, versloeg Team Industria in de voorrondes bijna zestig andere studententeams. Samen met vier andere finalisten maken ze kans op de eindover­ winning. Om hun project onder de aandacht te brengen, fietsen de masterstudenten Operations Management and Logistics op 18 mei van Eindhoven naar Amsterdam.

Extra modules voor succesvolle MOOC Dinsdag 13 mei - De Massive Open Online Course (MOOC) over ‘Sports and Building Aerodynamics’ van Bouwkundehoogleraar prof.dr.ir. Bert Blocken telt momenteel elfduizend deelnemers. Het enthousiasme voor deze eerste MOOC van de TU/e heeft Blocken geïnspireerd om wekelijks een extra module op te nemen, waarin de meest prangende vragen worden behandeld. Ook is er maandag 19 mei een bijeenkomst voor deelnemers op de TU/e. ANSYS CFD, de belangrijkste producent van software om stromingsproblemen te simuleren, alle werknemers gevraagd om zich op te geven voor de online cursus.

Procestechnologen succesvol bij NWO Donderdag 8 mei - NWO Chemische Wetenschappen heeft een TOP-subsidie van 780.000 euro en een ECHO-STIP-subsidie van 260.000 euro toegekend aan onderzoekers van de TU/e. De TOPsubsidie is voor procestechnologen prof.dr.ir. Hans Kuipers en dr.ir. Niels Deen, voor onderzoek naar modellering van transportverschijnselen in complexe, reactieve driefasen (gas-vloeistof-vast) systemen. Dr.ir. Christian Ottman (Biomedische Technologie) krijgt de ECHO-STIP-subsidie voor zijn onderzoek naar nieuwe medicijnen tegen ziektes als diabetes en obesitas.

ed n e r b t oe worde m isch t s e cadem nten a t n e e j f h i Eind entenfest de TU/e op vrijtednafges4tijjunliwordoeknn. aSdturudkekelijksstud - Het eindfeestreweadarEminedehovenasCsotulldeegne woradnesnvdaannDouijn en bestuur nb umm mei tor H jaar ee dag 7 n het S /e-rec Woens it, moet dit Academy e anderen TU n r slu jaar af ys, de Desig esten. Onde t e n f o e F t n e va me odigd eijer uitgen r Nienke M e t n it z h r voo llen u tys zu n gehore n o F n va e te egint kkeuz muzie . Het feest b r ie en breng iddag om v m g g a in d ik vrij itre et de u ische m r u u m acade beste van de en voor het er rp ijz jaarpr rder, ontwe e ee nd d a u v t s s f u a d moven ur gaat de u en pro s e z ssors Om TU/e. tiviteit ‘Profe c a t. hoofd n star ge’ va on Sta

Beeldvormingstechniek ontrafelt moleculair doe-het-zelven Dinsdag 6 mei - Een unieke samenwerking tussen chemici en wiskundigen van de TU/e heeft geleid tot een nieuwe beeldvormings­ techniek die het bestuderen van moleculaire zelfassemblage in ongekend detail mogelijk maakt. De onderzoekers, onder leiding van TU/e-hoogleraren Bert Meijer (ICMS) en Remco van der Hofstad (W&I), publiceerden hun doorbraak in het vooraanstaande tijdschrift Science.

4 | Gelinkt

15 mei 2014

Gelinkt | 5

Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl

Lonely Planets voor nieuwe TU/e’ers De TU/e: dagelijks het tweede thuis van zo’n tienduizend studenten en medewerkers. Een relatief kleine gemeenschap, met ontelbare banden tussen de leden - zakelijk en/of privé. In ‘Gelinkt’ laten we steeds twee van hen aan het woord over hun relatie met elkaar en de universiteit.

Een verkeerd uitgepakte studiekeuze of anderszins verloren jaar kan de student zich nauwelijks nog veroorloven als straks het leenstelsel realiteit wordt. De eerste keer schieten moet meteen raak zijn. Daarmee is ook het belang van goede studievoorlichting toegenomen. Yvonne en Stan Peters, zus en broer en beiden TU/e-student, nemen als studentadviseurs de laatste twijfels en vragen van de student van morgen weg. “We verkopen geen reclamepraatjes om de student ten koste van alles aan de TU/e te binden. Daar prikken scholieren zo doorheen.” Als het om de eigen studiekeuze gaat, hadden Yvonne (24) en Stan (21) nooit een adviseur nodig. Yvonne had haar focus van meet af aan op bouwkunde gericht, waarop ze volgend jaar hoopt af te studeren. Stan ging voor technische natuur­ kunde en is ongeveer halverwege. Maar over de studiestad werden in huize Peters de nodige woorden gewisseld. Waar pa en ma Peters graag hadden gezien dat Yvonne haar vleugels zou uitslaan en voor een avontuur buiten Brabant zou kiezen, besloot de eigenzinnige dochter anders. “Ik zag de corpsballencultuur van bijvoorbeeld Delft niet zitten”, herinnert ze zich. “Veel meer voelde ik me thuis bij de no nonsense-mentaliteit van de Eindhovense studentenscene. Bovendien klinkt er altijd een stem in mijn hoofd op het moment dat mijn ouders me iets aan- of juist afraden. Ik wil dan altijd het tegendeel bewijzen, zoek liever de moeilijke weg met obstakels. Ook bij dit werk als studentadviseur ging dat zo. Voor een volle zaal een praatje houden... daar had je me zes jaar geleden nooit voor hoeven vragen. Maar juist zo’n gebrek maakt in mij een drive los om er iets aan te veranderen.” Bij Stan drongen vader en moeder juist wél op Eindhoven aan, vanwege de goede naam van de TU/e als het om technische natuurkunde gaat. Stan had zo zijn eigen voorkeuren. “Ik kwam op de Open Dag een overvloed aan schuchtere jongens tegen, terwijl de vrouwen op de vingers van twee

handen te tellen waren. Dat was toen een serieus breekpunt voor mij. Nijmegen had daarom mijn voorkeur.” Toch werd het de TU/e in geboorte­ stad Eindhoven. Met dank aan een gedegen advies van zuslief -toen al TU/e studentadviseur-, die Stan bijstuurde. Stan: “Ik staarde me blind op mijn eigen opleiding, waar de vrouwen zwaar in de minderheid zijn. Voor het gemak vergat ik dat die verhouding op de campus of in ieder geval stadsbreed veel meer in balans is. Daar wees Yvonne me op.”

“We bestrijken het Eindhovense studentenleven zo breed mogelijk” Zomaar een voorbeeld van de meerwaarde van de studentadviseur. Een geloofwaardige raadgever die de weg weet, van enigszins dezelfde leeftijd is, en daarmee ook zeer benaderbaar. Door een schat aan ervaring kan hij/zij de student in spe door een wirwar aan informatie gidsen. Stan: “We informeren niet alleen over de opleiding, maar bestrijken het Eindhovense studentenleven zo breed mogelijk. De grote lijnen van alle faculteiten, het Bachelor College, de studie­ verenigingen, het Stratumseind, de Eindhovense kamermarkt, het perspectief op werk in het gewenste vakgebied. Het kan

allemaal aan bod komen.” Broer en zus vullen het adviseurschap op eigen wijze in. Yvonne besteedt er tot maximaal een dag per week aan. Stans agenda laat een lagere inzet toe. Maar dat is met de TU/e allemaal goed af te spreken, zeggen ze. Je bepaalt zelf hoe vaak en wanneer je inzetbaar bent.

Scholieren prikken zo door mooiweerpraatjes heen De piek ligt rond de Open Dagen en onderwijsmarkten op middelbare scholen. Yvonne: “Daar gaan we ‘mossen’ of ‘vossen’. Een ‘mos’ is een soort onderwijsMarkt Op School, waar verschillende vervolgopleidingen een eigen kraam hebben. Een ‘vos’ is ‘Voorlichting Op School’, als we als TU/e exclusief te gast zijn en gerichter informeren.” Stan en Yvonne zien zichzelf niet als reclamezuil van de TU/e. Eerder als een soort Lonely Planet voor de nieuwe TU/e-generatie, bezien vanuit het perspectief van een voorganger. Yvonne: “We zijn geen marketinginstrument. Het gaat er niet om de scholieren ten koste van alles aan de TU/e te binden. We geven wat de scholieren willen: een compleet en eerlijk verhaal over de campus, de stad en het leven er omheen. Op basis daarvan kan iemand besluiten toch maar van Eindhoven of de TU/e af te zien. Of na lang twijfelen juist tóch voor een bepaalde studie kiezen, omdat we een negatief beeld van de arbeidsmarkt hebben weggenomen.” Stan: “Als de kans op werk klein is, vertellen we dat ook als ernaar gevraagd wordt. ” Door mooiweerpraatjes prikken de scholieren meteen heen, weten ze uit ervaring. Zowel Stan als Yvonne ziet ze regelmatig voorbijkomen: de schuchtere, timide scholier, die ogenschijnlijk liever thuis was gebleven en met lood in de schoenen de TU/e-stand bezoekt. “Ze houden zich schuil achter pa of ma, die als woordvoerder

optreden”, weet Yvonne. Stan: “We proberen altijd eerst het gesprek met de scholier zelf aan te gaan. Hij of zij moet uiteindelijk weten wat hem te wachten staat. Meestal is dan het ijs snel genoeg gebroken en is het duwtje in de rug van papa niet meer nodig.” De oriëntatie op de studie en het leven ernaast zijn belangrijker dan ooit, merken de twee tijdens hun gesprekken met kritische ouders en scholieren. Yvonne: “Nu het leenstelsel nadert, is het belang van de juiste studiekeuze en daarmee van ons advies behoorlijk vergroot. Eventjes een leuke studie uitproberen is er echt niet meer bij. Studenten kunnen zich geen gokje of ‘verloren’ jaar meer veroorloven. Het moet meteen raak zijn. Dan kun je dus maar beter vooraf een keer extra goed nadenken of nog eens goed doorvragen bij de student­ adviseur.” Waar ouders vaak studie-inhoudelijke vragen op tafel leggen, zijn hun zoons of dochters vaker nieuwsgierig naar randzaken als de prijs van een kamer of het uitgaansleven in de stad. Yvonne blijft zich altijd weer verbazen over de gebrekkige voorkennis bij veel scholieren, die niet weten dat je voor een technische opleiding wiskunde B in je pakket moet hebben. Hoewel het succes van hun adviezen vooral bij de studenten af te meten is, halen Stan en Yvonne ook veel persoonlijke voldoening uit hun werk als studentadviseur. Stan: “Ik heb vooral leren improviseren. Want een voorlichtingsdag verloopt altijd anders dan je je vooraf voornam. De vragen zijn iedere keer anders”. Yvonne zegt vooral baat te hebben bij praten voor een groep. Op een groep afstappen, mensen aanspreken, een praatje houden voor vierhonderd man. “Vooral dat laatste was lang een no go area voor mij. Na een paar keer doen, maal je er niet meer om. Die ervaring neem ik zeker mee als ik ben afgestudeerd. Het zijn bruikbare social skills waar je vroeg of laat wel wat aan hebt. Natuurlijk, daar zijn ook cursussen voor. Maar op deze manier pik je het veel sneller op”.

De TU/e is nog op zoek naar nieuwe bevlogen ambassadeurs zoals Yvonne en Stan. Enthousiastelingen die de nieuwe generatie studenten bij de hand willen nemen. Yvonne en Stan nemen graag eventuele twijfels weg bij studenten die de stap overwegen. “Vraag je niet af of je het wel kán. Alles is te leren en je wordt hier goed begeleid. Je kunt bijvoorbeeld presentatietrainingen doen, als dat nuttig is. In de eerste periode na je aanstelling sta je nooit alleen. Maar, zoals we ook altijd tegen die scholieren zeggen: je moet het wel leuk vinden. Het als een uitdaging zien om die nieuwe TU/e-generatie de weg te wijzen.” Interview | San van Suchtelen Foto | Bart van Overbeeke

6 | Onderzoek

15 mei 2014

Luchtbellen helpen zwemmers naar de top Interview | Norbine Schalij Foto | Bart van Overbeek Bij traditioneel zwemonderzoek wordt gekeken of de beweging van de spieren te optimaliseren valt. Wanneer daar niet veel meer te verbeteren valt, is het tijd om de beweging van het water onder de zwemmers te onderzoeken. Josje van Houwelingen (Technische Natuurkunde) gebruikt deze nieuwe invalshoek voor haar promotie­ onderzoek. Haar praktijkopstelling komt uiteindelijk in InnoSportLab De Tongelreep te staan. “Wat we willen bereiken, is dat de Nederlandse zwemtop een paar seconden sneller door het water gaat.” Nederland kent zes InnoSportLabs. Het zijn test- en onderzoeksfacili­ teiten waar stichting InnoSportNL (in 2006 opgericht door NOC*NSF en TNO) sporters, bedrijfsleven en kennisinstellingen de mogelijkheid wil geven kennis dichterbij sport te brengen. De basis van elk InnoSportLab bestaat uit samenwerking tussen een coach en wetenschapper en inbedding in de dagelijkse praktijk. In InnoSportLab De Tongelreep is Josje van Houwelingen een van de wetenschappers die het vierbaans trainingsbad gebruikt voor testen. Het lab is al befaamd om zijn successen bij onderzoek naar de starttechniek van Ranomi Kromo­ widjojo, de snelste zwemster van Nederland. De hoek waarmee zij in het water komt en de snelheid waarmee ze de eerste meters onder water gaat, is wel honderd keer opgenomen. Door alle starts te vergelijken, is de optimale hoek gevonden waarmee Ranomi beter in het water komt dan alle andere zwemsters, zeggen ze bij InnoSportLab De Tongelreep. Maar starten is iets anders dan zwemmen. In principe duw je bij zwemmen iets weg dat zelf ook beweegt. Hoe kan een zwemmer optimaal stuwen? Hoe ontstaat

weerstand? Hoe kunnen we weerstand tijdens het zwemmen verlagen en hoe valt dat te visualiseren? Deze vragen mag promovenda Josje van Houwelingen gaan beantwoorden. Ze is heel haar leven al actief in wedstrijdzwemmen en waterpolo en vindt het geweldig dat ze haar promotie met haar hobby kan combineren. Tijdens haar bachelor bij Technische Natuurkunde was er nog maar weinig contact tussen InnoSportLab De Tongelreep en de vakgroep Turbulentie en Dynamica (WDY). Bovendien was er simpelweg geen begeleiding voor een bachelor­ eindproject. Maar de aanhouder wint en Van Houwelingen kreeg het uiteindelijk voor elkaar om binnen de groep WDY te werken aan een afstudeerproject over zwemmen. “Er zijn twee afstudeerprojecten geweest die aan zwemmen gerelateerd zijn. Een was van mij waarbij ik numerieke simulaties deed aan een modelhand van een zwemmer. Het andere project werd uitgevoerd door Gijs Custers en hij deed sleepexperimenten in InnoSportLab De Tongelreep met zwemmers. Ook maakte hij een begin met de visualisatie van de stroming rondom de zwemmer met behulp van bubbels.” Van Houwe­

lingens promotieonderzoek borduurt voort op die stromings­ visualisaties.

Bubbels leiden hun eigen leven “Ik wil stroming visualiseren in een regulier zwembad. In het lab op de TU/e zouden we deeltjes of kleurstoffen in het water kunnen gooien en laserlicht gebruiken om ze op te lichten. Maar dit mag hier natuurlijk niet; het is schadelijk voor De Tongelreep en ook voor de zwemmer als er geen voorzorgsmaatregelen worden getroffen. Daarom is het idee ontstaan om het met kleine bubbels te doen, bellen van lucht. Ik moet daarvoor de grootte en toevoer van bubbels controleerbaar en zo ideaal mogelijk maken en er een buizen­ stelsel voor ontwerpen.” Dit nieuwe bubbelsysteem met ideale bubbels zou volgend jaar -compleet met camera’s- op de bodem van InnoSportLab De Tongelreep moeten liggen. Voordeel van dit systeem voor de zwemmer is dat niet allerlei apparatuur aan hem of haar gehangen wordt en er geen speciale veiligheidsbril of pak nodig is. Nadeel van dit systeem is dat de bubbels ook hun eigen leven leiden en zigzaggend omhoog gaan. Van Houwelingen verwacht dat dit deels te corrigeren valt met berekeningen. Daarom is ze op dit moment bezig om met simpele simulaties bellengordijnen te bestuderen. Het volgende grote punt is het ontwikkelen van software waarmee de bubbels gevolgd kunnen worden in de tijd, en zo het stromingsveld rondom de zwemmer zichtbaar te maken.

Van Houwelingen traint zelf zes tot acht uur per week in het water. “Ik kan redelijk zwemmen, maar hoor niet bij de top.” Ook zit ze een dagdeel per week achter een bureau op een laptop te werken in InnoSportLab De Tongelreep, in een klein en benauwd kantoortje. “De bedoeling is dat er makkelijk contact komt tussen de coach en verschillende wetenschappers. Zo zijn er ook twee wetenschappers vanuit bewegingswetenschappen en stagiaires van heel uiteenlopende studies. Ik ben de eerste technische wetenschapper. Trainers komen wel eens met vragen over de beste houding van het hoofd voor de stroomlijn van hun pupillen. Of waar de haarknot het best kan zitten, hoog onder de badmuts of laag in de nek?” De vraag naar de optimale zwemtechniek kun je pas beantwoorden als je, naast de fysiologische eigenschappen van de zwemmer, ook alles weet over de stroming. “Tot nu toe is er vooral gekeken naar de weerstands- en liftkrachten op het lichaam. Wij willen nu meer gaan kijken naar het verloop van de stroming. Wat laat het water achter aan wervelingen en hoe kunnen we hier informatie uit halen over een optimale techniek?” Van Houwelingens project moet

uiteindelijk een systeem opleveren dat direct feedback kan geven aan trainer en zwemmer over de stroming als een zwemmer langskomt. Het liefst via een realtime scherm.

Door verfijning van techniek goud bereiken “Een andere onderzoeksvraag die ik wil beantwoorden, is of een innovatieve manier van feedback een verbetering van de sportpres­ tatie brengt. Oftewel: wat is het leereffect als je zulke tools gebruikt naast de standaard feedback van de coach? Hiervoor zal ik een zogenaamde leerstudie gaan uitvoeren, dit is het bewegings­ wetenschappelijke kantje van dit project. Wat we willen bereiken, is dat de Nederlandse zwemtop een paar honderdste seconden sneller door het water gaat. Dat kan toch een medaille schelen. Bij de afgelopen Olympische Spelen zat er volgens mij slechts vier honderdste seconde tussen de eerste en de derde plek. Door verfijning van techniek goud bereiken, dat is geweldig!”

Binnen het project zijn nog twee andere promotieonderzoeken betrokken. Aan de Vrije Universiteit in Amsterdam is een bewegings­ wetenschapper bezig met roeionderzoek. Roeien en zwemmen gaat samen omdat het bij beide gaat om het optimaliseren van de voort­ stuwing op en door water en de minimalisatie van de weerstand van het water. Aan de TU Delft gaat iemand werken aan het ontwikkelen van hydrodynamische sensoren die zowel bij het roeien als zwemmen gebruikt kunnen worden.

Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl

Onderzoek | 7

Publieksdag

Onderzoek | 9

Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl

Zondag 18 mei 2014 12.00 - 17.00 uur

In de rubriek Sluitstuk vertellen afstudeerders over hun afstudeeronderzoek. Wil je ook in deze rubriek, mail dan naar [email protected].

Sluitstuk

Een frisse wind door Antwerpen tue.nl/publieksdag

Tijdens een zomerse dag kan het kwik in een stad als Antwerpen flink stijgen. Bouwkundestudent Thomas Bolster maakte daarom een model om de invloed van wind en vegetatie op de stadstemperatuur inzichtelijk te maken en uiteindelijk tot verkoelende oplossingen te komen. Dat stedelijke massa een invloed op de temperatuur in de stad heeft, is niet nieuw; de eerste onderzoeken stammen al uit begin negentiende eeuw. Maar het is nog steeds onbegrepen wat dat effect exact is, en vooral; wat kan er tegen gedaan worden? Want ook op dat vlak is er veel onduidelijkheid. Zo zijn er studies die beweren dat groen in de stad kilometers verderop nog voor verkoeling zorgt, terwijl andere onderzoeken aantonen dat het effect ophoudt als je uit de bomenschaduw stapt. Tijd voor helderheid, meent Thomas Bolster, masterstudent Bouwkunde.

In samenwerking met onderzoeks­ instituut VITO -de Vlaamse evenknie van TNO- ontwierp hij een complex model om op grote schaal het stedelijk hitte-effect te bestuderen. Thomas: “De kracht van deze studie zit in de omvang: nooit eerder zijn zoveel meetgegevens van zowel een weerstation binnen als buiten de stad meegenomen in één model. We hebben Antwerpen opgedeeld in blokjes, in totaal zo’n twaalf miljoen. Twee dagen lang worden per kwartier in zo’n blokje een zestal berekeningen uitgevoerd voor onder meer temperatuur, zonnestraling, winddruk en -snelheid. Dat zijn heel wat data; het doorrekenen van een simulatie kost ongeveer tien dagen. Dat geeft al aan hoe kostbaar zo’n model is, dat maak je niet even van elke stad.” Nu de eerste resultaten gegenereerd worden, is het voor Thomas tijd om

af te ronden. Hij is tevreden dat het model draait, maar had graag nog wat oplossingen aangedragen om de stadswarmte te verminderen. “Je tijd is heel beperkt, natuurlijk hoop je iets baanbrekends te verzinnen dat makkelijk toegepast kan worden. Vooralsnog kunnen we in ieder geval zeggen dat groen in de stad goed doet, en dat het effect van de geadviseerde witte daken -dit zou de temperatuur verlagenminimaal is. Het zou zeker interessant zijn ons model verder uit te breiden met ‘water’; helpt een grote vijver bijvoorbeeld de stadstemperatuur omlaag te krijgen?” Hoewel de banen in de bouwwereld niet voor het oprapen liggen, werkt Thomas al sinds twee maanden -nu nog naast zijn stage- als bouwfysisch ingenieur bij Scheldebouw. Opnieuw bezig met modelleren, alleen voert hij ditmaal thermische berekeningen uit aan gevels.

Thomas Bolster. Foto | Rien Meulman

En ook Antwerpen heeft hij niet helemaal de rug toegekeerd. Tijdens motortochtjes -waar hij met zijn haren in de wind overigens heel goed de stadswarmte kan

peilen- houdt hij graag halt bij een van de vele ‘plezante’ terrassen. Maar wel het liefst in de schaduw. (NT)

Advertentie

3TU. School for Technological Design

SAI Information day

jouw idee

onze techniek

Date: Monday 26 may 2014 Time: 13.00 – 17.00 hrs Location: Eindhoven University of Technology More information and registration: www.3tu.nl/sai

STAN ACKERMANS INSTITUTE

Two-year post-master traineeships to boost your career: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20.

Architectural Design Management Systems Automotive Systems Design BioProduct Design Bioprocess Engineering Chemical Product Design Civil Engineering Clinical Informatics Comprehensive Design in Civil Engineering Design and Technology of Instrumentation Energy and Process Technology Healthcare Systems Design Information and Communication Technology Logistics Management Systems Mathematics for Industry Process and Product Design Process and Equipment Design Robotics Smart Energy Buildings and Cities Software Technology User System Interaction

10 | Onderzoek

15 mei 2014

4 brandende vragen

Onderzoek | 11

Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl

Pieter van Zutven | Werktuigbouwkunde

Maaike Roubroeks | IE&IS

Robots leren lopen

Beleefd zijn tegen een robot 1 | cover Op de cover zie je een sociale robot. Zo’n robot zou je in de toekomst tegen kunnen komen op een feestje, of bij de balie van de huisarts. En als zo’n robot dan heel beleefd tegen je praat, reageer jij vanzelf beleefd terug. Alleen als ze erover nadenken dat zo’n robot maar een verzameling chips en plastic is, dan kunnen mensen de neiging onderdrukken om op hem te reageren alsof het een ander, menselijk persoon is.

1

2 | feestjes

op Wa er van v o c de hrift? c s f e je pro we t zien

Mijn onderzoek laat zelfs zien dat mensen op alles wat maar een beetje sociaal gedrag vertoont (bijvoorbeeld onaardig doet), of een beetje op een mens lijkt (bijvoorbeeld kan praten), sociaal reageren - dus ook op robots of poppetjes op een beeldscherm. Het lijkt alsof mensen sociale technologie zowel in de categorie ‘mens’ stoppen als in de categorie ‘object’. De sociale reactie lijkt een default te zijn, maar zodra mensen hun aandacht specifiek richten op de technische aspecten van de sociale technologie, dan zijn ze in staat hun sociale reacties tegen te gaan.

3 | onmisbaar

2

Het team bij HTI was onmisbaar voor het creëren van degelijke experimenten. Maar ook mijn vriend is heel belangrijk geweest. Hij heeft gefunctioneerd als steun en toeverlaat tijdens de dipjes die iedere promovendus ervaart.

Ho op f e leg j waa eestj e e r je ond s uit e ove r ga rzoek at?

4 | samenleving

1 | cover

3 Welke persoon, techniek of apparaat is onmisbaar geweest voor je onderzoek?

eft



Op de kaft zijn voetstappen te zien, alsof iemand over het proefschrift gelopen is. Het proefschrift gaat over lopende robots, maar de vorm van de voetstappen is bewust menselijk gekozen. Hiermee wil ik duidelijk maken dat onderzoek naar lopende robots snel gaat en dat ze binnenkort in onze voetsporen zullen treden.

e Wat h

en

g levin

m de sa

uw aan jo

werk?

(Onder redactie van Tom Jeltes) Foto’s | Bart van Overbeeke

Rizki Mangkuto | Bouwkunde

Virtueel daglicht

2 | feestjes We hebben onderzocht wat er nodig is om tweebenige robots te laten lopen. Allereerst hebben we experimenteel bepaald wat belangrijke aspecten zijn voor het modelleren van lopende robots. Daarna hebben we twee methodes bedacht waarmee de parameters van het model te schatten zijn. Met het model hebben we vervolgens een regelaar ontworpen die balans garandeert en de robot met een gewenste snelheid laat lopen. Hiervoor hebben we bepaald hoe de stapgrootte, de leunhoek van de torso en de afzetkracht de loopsnelheid beïnvloeden. Tot slot hebben we alles gevalideerd op de humanoid (mensachtige, red.) robot TUlip.

3 | onmisbaar

4

Het belangrijkste is dat mijn onderzoek kennis heeft opgeleverd over hoe mensen reageren op sociale technologie in hun meer automatische en gecontroleerde reacties. In een samen­ leving waarin steeds meer via computers en sociale media gaat, kan deze kennis erg nuttig zijn. Zo kun je denken aan campagnes waarbij sociale technologie ingezet wordt om mensen aan te sporen om veiliger te rijden, energie te besparen in hun huishouden, of een gezondere levensstijl aan te leren.

Voor het onderzoek was TUlip onmisbaar. Zonder deze robot zou het onderzoek geen experimentele resultaten bevatten en dus minder overtuigend zijn, als we er überhaupt aan begonnen waren. Daarnaast is het Humanoid Team van Tech United zeer belangrijk geweest.

4 | samenleving Robots kunnen mensen ondersteunen bij ongezonde, gevaarlijke, onbereikbare of arbeidsintensieve taken. Het grote voordeel van lopende robots is dat ze meer plekken kunnen bereiken dan rijdende robots. Daarnaast biedt dit onderzoek ook inzichten in menselijk lopen, waardoor bijvoorbeeld protheses verbeterd kunnen worden.

1 | cover Op de cover is kunstmatig, of virtueel, daglicht te zien in het plafond van een zaal in het Schotse ziekenhuis Aberdeen Royal Infirmary. In dit virtuele dakraam is blauwe lucht te zien, een paar wolken en bebladerde boomtakken. Door de kalmerende werking kan een dergelijk tafereel bijdragen aan het herstel van de patiënten.

2 | feestjes De toegang van daglicht in gebouwen is altijd beperkt in ruimte en tijd. Het concept van Virtuele Natuurlijke Verlichtingsoplossingen (Engelse afkorting VNLS) -systemen die op kunstmatige wijze voor licht en uitzicht zorgen- is daarom veelbelovend. Met computersimulaties voorspelt dit proefschrift de impact van diverse toepassingen van VNLS als het gaat om de lichttechnische prestatie en visueel comfort. Daarnaast hebben we diverse ontwerpen gerealiseerd en geanalyseerd om de objectieve prestaties van VNLS te verbeteren.

3 | onmisbaar We hebben een zogeheten eerste generatie VNLS-prototype met diffuus licht onderzocht. Daarnaast hebben we een prototype van de tweede generatie -met rijen LED-tegels en lang­ werpige armaturen-ontworpen, gebouwd en onderzocht. Toekomstige generaties Virtuele Natuurlijke Verlichtingsoplossingen hebben we gesimuleerd met een speciale lichtsimulatie­ tool, Radiance Lighting, waarbij we een rij kleine lichtbronnen introduceren die elk net iets anders gericht staan. Zo creëer je licht in verschillende richtingen.

4 | samenleving Met VNLS kun je ruimtes in gebouwen met weinig daglicht beter benutten. Het kan vooral ook goed werken voor mensen die in ruimtes werken zonder daglicht, zoals in fabrieken of in operatiekamers in ziekenhuizen.

12 | Focus

15 mei 2014

Focus | 13

Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl

Tekst | Nicole Testerink Foto’s | Bart van Overbeeke

Isa 2.0 | Het huidige TU/ecomotive team wordt in september vervangen door een nieuwe lichting studenten, die het bestaande concept verder gaat ontwikkelen. Wil je meewerken aan de auto van de toekomst, dan kun je voor meer informatie terecht op de TU/ecomotive lunch die op 28 mei van 12.45 tot 13.30 plaatsvindt in Potentiaal. Natuurlijk kun je ook contact opnemen via www.tuecomotive.nl of [email protected].

Met een team van dertien tweedejaarsstudenten Automotive, Elektrotechniek en Werktuigbouwkunde heeft TU/ecomotive afgelopen jaar aan de nieuwe stadsauto van de toekomst gewerkt. Vorige week stond de auto -Isa genaamd- tijdens de feestelijke onthulling in de schijnwerpers.

Rotterdam roadtrip | Tijdens de onthulling

op 7 mei was er gelegenheid uitgebreid kennis te maken met Isa: kijken, voelen en voor sommigen zelfs een stukje proefrijden. Ook de media hadden massale aandacht voor de zuinige ‘droomvrouw’. Daarnaast was de demonstratie het startpunt van een roadtrip. Via allerlei sponsoren, radio- en televisiestations leidt deze uiteindelijk naar de Shell Eco Marathon in Rotterdam, die daar van 15 tot en met 18 mei gehouden wordt. In de innovatieve studentencompetitie voor energiebesparende voertuigen zijn de ogen gericht op Isa, die haar zuinigheid zal moeten bewijzen.

Isa, dé zuinige

stadsauto

van de toekomst Een praktische auto, geschikt voor dagelijks gebruik in de stad en elektrisch. Dat was het doel waarmee in 2012 een groep Automotive studenten aan de slag ging. Onder de naam TU/ecomotive wordt sindsdien jaarlijks aan een nieuw, verbeterd concept elektrische stadsauto gewerkt. Volgens teammanager Hans de Penning is er nu voor een andere aanpak gekozen. Daarbij stond het ontwerp van een zuinige auto voor stadsverkeer voorop, in plaats van het aanpassen van een ‘normale’ auto. En als we de cijfertjes mogen geloven, lijkt die aanpak te werken. Met een verbruik van -omgerekend naar een benzineauto- één op

vijfhonderd is Isa gerust superzuinig te noemen; mede als resultaat van een efficiënte aandrijflijn en zogenaamde in-wiel motoren. En door een bereik van ruim honderd kilometer, een topsnelheid van zestig kilometer per uur en een gewicht van slechts tweehonderd kilo (ter vergelijking: een normale stadsauto weegt al snel 900 kilo) is ze tevens een lichtgewicht stadskarretje. Naast efficiëntie zijn ook betaalbaarheid en comfort meegenomen als speerpunten in het ontwerp. De Penning verwacht -mede gezien de huidige trend van steeds kleinere en lichtere stadsauto’s- dat er over een aantal jaren auto’s zullen rondrijden gebaseerd op Isa.

Van Penny naar Isa | Aangezien er Penny tijdens de Shell Eco Marathon in 2013.

nog steeds aanzienlijk minder vrouwen dan mannen op de TU/e rondlopen, was er over de naam van de nieuwe auto -op papier EM-02geen twijfel. Een vrouw moest het worden. Waar de eerste auto uit de TU/ecomotive stal van 2012-2013 Penny werd gedoopt, wilde het team van dit jaar met ‘beeldschone vrouw’ Isa de focus van goedkoop naar comfort verschuiven.

Foto | Flip de Jong. Toekomstmakers

Technische snufjes | Isa werkt zoals je van

een auto verwacht. Een stuurkolomschakelaar voor de bediening van ruitenwissers en koplampen, een prettige versnellingspook en een normale zitpositie. Er is plek voor twee volwassenen en flink wat bagage in de verrassend ruime achterbak. Naast een extreem zuinige auto is Isa ook innovatief, zien we op het dashboard. Een compleet infotainment systeem met touchscreen, de mogelijkheid tot car-to-car-communicatie en een draadloze oplader zijn technische hoogstandjes die Isa volgens TU/ecomotive tot een auto maken waarmee je gezien wilt worden.

Ruim baan | Het merendeel van de testen met Isa is uitgevoerd op het verkeersoefenterrein van Defensie in Oirschot. Om de openbare weg op te mogen, moest bij de Rijksdienst voor Wegverkeer (RDW) een kenteken aangevraagd worden. Begin mei doorliep Isa een hele reeks aan dynamische (hoe remt de auto, is de veiligheid in orde) en statische testen (waarbij onder meer het volume van de claxon gemeten werd). Voor elektrische auto’s heeft de RDW sinds 2011 speciale richtlijnen; zo is een EMC (elektromagnetische compatibiliteit)- keuring verplicht om eventuele elektro­ magnetische storingen aan omringende elektrische apparatuur uit te sluiten. Voor Isa ging enkele dagen voor de officiële plechtigheden het licht op groen. Via een spoedprocedure kon ze uiteindelijk net op tijd de kentekenplaat opgeschroefd krijgen.

Isa in actie | Wil je Isa in actie zien? http://m.youtube.com/watch?v=nyq-GtlUdIA

14 | Uitgelicht

15 mei 2014

Uitgelicht | 15

Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl

Verleden, heden en toekomst in kleur verbonden Is het je wel eens opgevallen dat hoge gedeeltes van TU/e-gebouwen metaalgrijs zijn en de lagere gedeeltes een kleurrijkere tint hebben? En dat veel straatklinkers rood zijn? Martijn Schlatmann, promovendus bij Bouwkunde, onderzocht welke kleuren typerend zijn voor deze campus en voegde er passende tinten aan toe. Binnenkort verschijnen een door hem ontworpen kleurenplan en -waaier. Die worden opgenomen in het plan voor de omvorming van de campus tot Science Park. Schlatmann is een wandelende encyclopedie. Loop met hem over de campus en je leert een hoop over het kleur- en materiaalgebruik op het TU/e-terrein. De bevlogenheid met ‘zijn’ onderwerp spat er vanaf. “Kijk, zie je hoe de sobere kleuren van metaal en steen bij het Auditorium contrasteren met het organische groen van het gras?”, demonstreert hij op een zonnige dag. “En hoe de overgang is tussen die twee? Door het groen wat hoger te plaatsen, betrek je ze bij elkaar.” Even verderop, aan de zijkant van het Auditorium, toont hij de gitzwarte stenen die aan de zijkant zijn opgenomen - om er later op te wijzen dat diezelfde stenen ook links bij de ingang van het Hoofdgebouw zitten en dat Ceres en de Zwarte Doos er grotendeels mee zijn gebouwd. Ook rood is een vaak terugkerende kleur op de campus. “Je ziet bijvoorbeeld een rode balk aan de onderkant van loopbruggen - een ‘signaalkleur’ voor vracht­ wagens, maar tegelijkertijd is het een manier om het hele terrein te verbinden.” Rood, in een zachtere variant, komt ook terug in de klinkers, zo laat hij zien in De Zaale. “Het rode lint van steentjes duidt de hoofdstraten aan.” Schlatmann doceert verder: “Kenmerkend voor deze campus is de na-oorlogse hoogbouwarchitectuur met een grijze kleur.” Nog een kenmerk aan de gebouwen op het terrein: “De alzijdigheid. Let maar eens op: de meeste gebouwen zien er aan alle kanten hetzelfde uit.” Maar het meest typerend voor deze campus is volgens Schlatmann het gebruik van rode, gele en blauwe kleuren op de ‘laagbouwvolumes’. Schlatmann werkte eerder aan het masterplan voor de TU/e en is halverwege 2013 benaderd door Dienst Huisvesting om naar het kleurgebruik te kijken. De onderzoeker promoveert op het onderwerp kleur in de moderne architectuur­ geschiedenis en dit project is daarbij een valorisatieproject - een tussentijdse toepassing van het onderzoek in de praktijk.

Volgens Schlatmann is het zo slecht nog niet gesteld met de samenhang op de campus tot nu toe. “Het bijzondere is dat tijdens drie van de vier bouwfasen van de TU/e steeds hetzelfde architectenbureau is ingeschakeld, namelijk Van Embden.

Van sober naar divers Dat zorgt voor overeenkomsten in kleur en bouwstijl. Het is wel zo dat in die vier periodes de accenten anders zijn gelegd.” Hij licht toe: “Net na de oorlog is er in een redelijk sobere stijl gebouwd en deden de gebouwen denken aan een fabrieksmilieu. Dat zie je bijvoor-

Martijn Schlatmann

beeld bij het Hoofdgebouw terug. Eind jaren zestig tot begin jaren zeventig werden de gebouwen kleiner, moest het allemaal knusser. Dat zie je bij een gebouw als Laplace. In de jaren tachtig kwamen er wat sobere jaren, waarin witte, functionele gebouwen kwamen als IPO, Traverse en Fontys1. De diversiteit neemt toe in de jaren negentig, dat zie je terug in gebouwen als Kennispoort en Vertigo.” Het is de bedoeling dat de campus samenhang blijft houden bij de transitie van universiteitscampus naar Science Park - waarbij ook steeds meer andere instanties op het terrein komen. De promovendus keek welke kleuren tot nu toe zijn gebruikt bij de gebouwen via naslagwerken die bij Dienst Huisvesting liggen. Vervolgens voegde de onderzoeker modernis­ tische kleuren uit het interbellum (periode tussen Eerste en Tweede Wereldoorlog) toe. “Onderzoekers uit onder meer Delft hebben de exacte kleuren kunnen reconstrueren van architecten als Duiker en Rietveld. Die passen zowel uitstekend bij de moderne architectuur die voor het Science Park wordt nagestreefd als bij de bestaande gebouwen -waar

de modernistische en functionele architectuur van Rietveld en Duiker een inspiratie voor was.”

“De eeuwige tinten kunnen we nog jaren gebruiken” Het idee om naast een kleurenplan een kleurenwaaier te maken, kwam van prof.dr. Bernard Colenbrander. Het ontwerp van Schlatmann bestaat nu uit 28 kleuren. “Het ietwat sobere karakter blijft behouden, door de nadruk op koude metaalkleuren als staal en aluminium”, verklaart hij. “Ik heb het palet wel flink uitgebreid met moderne kleuren.” De ‘koude metalen’ -rood, geel en blauw- zijn de vaak terugkerende kleuren op de campus. “Daar zitten een paar ‘eeuwige’ tinten tussen, die we nog jaren kunnen gebruiken. Naar de toekomst toe hebben we onder meer chroom en iets feller rood toegevoegd. Op die manier hebben we het verleden, het heden en de toekomst verbonden.”

De waaier en het kleurenplan zijn binnenkort te bestellen en het idee is dat architecten het kleurenplan erbij pakken als ze aan een nieuw gebouw beginnen. “Het kleurenplan en de -waaier geven richtlijnen en voorschriften voor de vaste en duurzame gebouwdelen, waardoor er ruimte voor eigen uitdrukkingen blijft.” Voor de opzet voor de bewegwijzering is het kleurenplan al gebruikt. “Een toepassing waaraan we nog niet hadden gedacht, maar toen ze erover hoorden, hebben ze er dankbaar gebruik van gemaakt.” Ook vanuit andere instanties is al belangstelling getoond voor de waaier, vertelt Schlatmann. “En de waaier is aan het bureau van Hertzberger meegegeven, die het gebouw Flux momenteel bouwt. Daar wordt het voor het interieur gebruikt. Ook is het onderdeel geworden van de opdracht voor project 3, de renovatie van het Hoofdgebouw.”

Tekst | Judith van Gaal Foto’s | Bart van Overbeeke

16 | Universiteitsberichten

Algemeen CEC | Zondag 18 mei: TU/eXperience Publieksdag Een robot als verstandige huisvriend voor ouderen. Een kindercollege door een echte professor bijwonen. Stella, ’s werelds eerste gezinsauto op zonne-energie, die de Solar Challenge in Australië won. Je eigen shampoo of tandpasta maken in het Toverlab. Een greep uit de onderwerpen die je met eigen ogen kunt zien en beleven tijdens de Publieksdag van de TU/e op zondag 18 mei a.s. Aan de TU/e werken dagelijks honderden onderzoekers, docenten en studenten aan nieuwe en bijzondere ontwikkelingen. Wil jij zelf ontdekken wat er allemaal aan de TU/e gebeurt, kom dan zeker een kijkje nemen. Tussen 12.00 uur en 17.00 uur stelt de TU/e haar campus gratis open voor jong en oud. Het thema van de dag is ook dit jaar weer ‘Energie, gezondheid en slimme mobiliteit’. De TU/eXperience Publieksdag is onderdeel van de Dutch Technology Week. Kijk voor het volledige programma op www.tue.nl/ publieksdag. Wij hopen jou en je familie, vrienden en kennissen te mogen begroeten op zondag 18 mei! Coach Café 22nd of May 2014 Do you want to work on your future? Gain new insights into your career? Develop your talents? Expand your professional network? On Thursday the 22nd of May the TU/e is organizing the ‘Coach Cafe’ especially for young alumni and master graduate students of the TU/e. During several activities and workshops you can talk to coaches, other TU/e alumni and graduates. The afternoon will end with drinks and snacks in an informal setting where you have plenty of time to network. Participation is free of charge. Program will be in English. More information and registration www.tue.nl/alumni IEC | Nieuw online! De Data Coach Bezoek nu hét informatiepunt van de Bibliotheek TU/e voor Research Data Management Data Coach vind je op de website van de TU/e bibliotheek www.tue. nl/bib Voor al je vragen over onderzoeksdata-management. Hoe ga je om met datamanagement voor, tijdens en na je onderzoek. New online! The Data Coach Visit the new TU/e Library information point for Research Data Management. For access to the Data Coach, see TU/e Library website www.tue.nl/ library Find out all about Research Data Management. How to do datamanagement before, during and after your research. Symposium on Research Data Management Together with 3TU.Datacentrum the Information Expertise Center / Library of TU/e organizes the symposium ‘Research data management: funder requirements, questions and solutions’. It will be held on Wednesday 11 June 2014 from

15 mei 2014

MENSEN

UNIVERSITEITSBERICHTEN

13.30 to 17.30h at the Dorgelozaal (building Traverse). Program The symposium will be chaired by Maurits van der Graaf. The speakers from TU/e are: • Bert Meijer, department of Chemical Engineering and Chemistry, member of the board of NWO, about research data requirements of NWO ; • Daniël Lakens, department of Industrial Engineering and Innovation Sciences, about ARCHIE, a research data management tool developed by and for researchers of the Human Technology Interaction research group ; • Pieter van Gorp, department of Industrial Engineering and Innovation Sciences, about SHARE, a dedicated cloud for sharing research data and software ; • Joos Buijs, department of Mathematics and Computer Science, about publishing process mining data with 3TU.Datacentrum. Participation in this symposium is free, but if you want to attend please send an e-mail to Leon Osinski ([email protected]) before 2 June 2014. Eindhoven University Business Club | Alpha Beta United Ondernemen in de creatieve industrie, is dat iets voor jou? Schrijf dan maandag 19 mei tussen 18.45 en 22.30 uur Alpha Beta United in je agenda! Als Eindhoven University Business Club organiseren wij jaarlijks met onze partners Acadamic Business Club en Innovation Lab uit Tilburg dit event met als doel verschillende disciplines samen te brengen. Dit jaar zullen Zuzanna Skalska en Mark Hoevenaars van VanBerlo spreken over respectievelijk trendwatching en bedrijfsprocessen. Voor meer info zie www.alphabetaunited.nl Aanmelden kan via https://www.facebook.com/ events/797673463590205

SAI Information day 26 May 2014 Are you currently completing your Master of Science programme? Are you interested in technological design and looking to enhance your skills and expertise to boost your career? Are you ready for a two-year training programme while at the same time receiving a salary? Then you should consider applying to one of the technological design programmes at the 3TU.School for Technological Design, Stan Ackermans Institute. We are pleased to invite you to our SAI information day on Monday 26 May 2014 at Eindhoven University of Technology. Entry is for free. For more information and registration please visit www.3tu.nl/sai

Bureau voor Promoties en Plechtigheden | Promoties Donderdag 15 mei, 16:00 uur, CZ5: promotie C. Cochior MSc (EE) Promotoren: prof.dr.ir. P.P.J. van den Bosch en prof.dr. S. Weiland Voorzitter: prof.dr.ir. M.K. Smit Titel proefschrift: “Model-based Contol for Professional Printing Systems” Maandag 19 mei, 16:00 uur, CZ4: promotie A. Markosyan MSc (TN) Promotor: prof.dr. U.M. Ebert Voorzitter: prof.dr. H.J.H. Clercx Titel proefschrift: “Modeling multiple time scales in streamer discharges” Dinsdag 20 mei, 16:00 uur, CZ4: promotie G. Argento MSc (BMT) Promotoren: prof.dr.ir. F.P.T. Baaijens en prof.dr. C.V.C. Bouten Voorzitter: prof.dr.ir. F.N. van de Vosse Titel proefschrift: “Biomedical design of an electrospun scaffold for in situ cardiovascular tissue engineering” Dinsdag 20 mei, 16:00 uur, CZ5: promotie ir. P.C. Roozemond (W) Promotoren: prof.dr.ir. G.W.M. Peters en prof.dr.ir. H.E.H. Meijer Voorzitter: prof.dr.ir. M.G.D. Geers Titel proefschrift: “Flow-induced crystallization of polymers Modeling morphology and kinetics” Woensdag 21 mei, 16:00 uur, CZ4: promotie ir. J. Elfring (W) Promotor: prof.dr.ir. M. Steinbuch Voorzitter: prof.dr.ir. M.G.D. Geers Titel proefschrift: “Semantic World Modeling for Autonomous Robots” Maandag 26 mei, 16:00 uur, CZ4: promotie ir. M. Bekker (TN) Promotoren: prof.dr.ir. O.C.G. Adan en prof.dr. H.A.B. Wösten Voorzitter: prof.dr.ir. G.M.W. Kroesen Titel proefschrift: “Growth of Penicillium rubens after desiccation” Dinsdag 27 mei, 16:00 uur, CZ4: promotie drs. M.A.J. Roubroeks (IE & IS) Promotoren: prof.dr. C.J.H. Midden en prof.dr. E.O. Postma Voorzitter: prof.dr. J. de Jonge Titel proefschrift: “Understanding social responses to aftificial agents Building blocks for persuasive technology” Woensdag 28 mei, 16:00 uur, ZD: promotie A. Donini MSc (W) Promotor: prof.dr. L.P.H. de Goey Voorzitter: prof.dr.ir. A.A. van Steenhoven Titel proefschrift: “Advanced Turbulent Combustion Modeling for Gas Turbine Application” Woensdag 28 mei, 16:00 uur, CZ4: promotie drs. N.S. Coninx (ESoE) Promotor: prof.dr. W.M.G. Jochems Voorzitter: prof.dr. D. Beijaard Titel proefschrift: “Measuring effectiveness of synchronous coaching using Bug-In-Ear device of pre-service teachers” Maandag 2 juni, 16:00 uur, CZ4: promotie A. van Reenen MSc (TN) Promotoren: prof.dr.ir. M.W.J. Prins en prof.dr.ir. J.M.J. den Toonder Voorzitter: prof.dr. H.J.H. Clercx Titel proefschrift: “Dynamic magnetic particle actuation for integrated lab-on-chip biosensing”

Mens & Mening | 17

Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl

TUssen de oren

En ik vind Juist bronnengebruik

Alain Starke schreef in zijn column in de vorige Cursor iets over de Telegraaf wat mijns inziens helemaal niet klopt. Mijn reactie komt er op neer dat de Telegraaf juist wél goed bronnen gebruikte terwijl Starke dat niet doet en op persoonlijke indruk schrijft. Volgens de column van Starke schrijft de Telegraaf (in een artikel van 29 april) de sterke groei van scheikundestudenten toe aan de populaire serie Breaking Bad (over een scheikundeleraar die drugs maakt). Als Alain Starke het artikel daadwerkelijk had gelezen dan zag hij dat de Telegraaf enkel ‘constateert dat het opvallend is dat de stijging interesse gelijk opgaat met de lancering van de tv-serie…’. Bovendien somt de Telegraaf iets verderop in dit artikel zorgvuldig enkele mogelijke andere oorzaken op van de toename: • scheikundeopleidingen sluiten tegenwoordig beter aan bij de behoefte van de industrie. De Telegraaf refereert hierbij gewoon aan uitspraken van directrice C. Alma van de Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie. • scheikundestudenten kunnen liefst 500 euro per maand bovenop hun normale studiefinanciering krijgen. Bedrijven als AkzoNobel betalen die studiebeurzen. Ook deze info komt van de VNCI. • studenten krijgen tegenwoordig een gegarandeerde stageplek. De Telegraaf voert Breaking Bad dus slechts aan als een mógelijke reden voor de stijging. Mijn conclusie is eigenlijk dus dat columnist Starke onzorgvuldig schrijft en niet de Telegraaf.

À la recherche du temps perdu

Jos Arts | kwaliteitszorg medewerker Bouwkunde TU/e Naschrift redactie: Deze ingezonden brief is ingekort geplaatst. Columnisten mogen in hun bijdrages volgens ons juist gebruikmaken van overdrijving om hun -persoonlijke- punt te maken.

Dinsdag 3 juni, 16:00 uur, CZ4: promotie E.R. Lüftenegger MSc (IE & IS) Promotor: prof.dr.ir. P.W.P.J. Grefen Voorzitter: prof.dr. A.G.L. Romme Titel proefschrift: “Service-Dominant Business Design” Dinsdag 3 juni, 16:00 uur, CZ5: promotie M. Wirix MSc (ST) Promotor: prof.dr. G. de With Voorzitter: prof.dr.ir. J.C. Schouten Titel proefschrift: “Creation, Visualization and Quantification of Nanostructures for Organic Solar Cells” Donderdag 5 juni, 16:00 uur, CZ4: promotie S. Keyrouz MSc (EE) Promotoren: prof.dr.ir. H.J. Visser en prof.dr. A.G. Tijhuis Voorzitter: prof.dr.ir. P.P.J. van den Bosch Titel proefschrift: “Practical Rectennas Far-Field RF Power Harvesting and Transport” Donderdag 5 juni, 16:00 uur, CZ5: promotie ir. J.A. de Groot (EE) Promotor: prof.dr.ir. J.P.M.G. Linnartz Voorzitter: prof.dr.ir. A.C.P.M. Backx Titel proefschrift: “Biometric Security on Body Sensor Networks” Afscheidscollege prof Otten Vrijdag 23 mei, 16.00 uur, BZ: afscheidscollege prof.dr.ir. R.H.J.M. Otten (EE) - hl Voorzitter: prof.dr.ir. C.J. van Duijn Titel: “Breinwaardeforfait”

The course consist of 8 guest lectures by experts. For a complete schedule, see: OW Info/Oase or http://www.stichtingvredescentrum eindhoven.nl/page11/page9/index. html The meetings are in Auditorium Room 1, 13.45-15.30

VACATURE CEC | Jouw toekomstdroom delen met scholieren? Ben jij bachelorstudent aan de TU/e en kun je enthousiast vertellen over je studie en onze universiteit? Dan is een bijbaan bij het Communicatie Expertise Centrum (CEC) misschien iets voor jou. Er zijn weer plaatsen beschikbaar in het Studententeam Voorlichting. Studenten uit dit team bezoeken regelmatig middelbare scholen om ervaringen te delen over studeren aan de TU/e. Ook helpen studentvoorlichters bij diverse voorlichtingsactiviteiten op de TU/e. De bijbaan is op oproepbasis en verdient ongeveer tien euro per uur. Het CEC is vooral op zoek naar studenten uit het Bachelor College. Meer informatie is verkrijgbaar via [email protected] of via Marjan van Ganzenwinkel, telefoon 040 - 247 2226.

DIVERSEN Technology, Peace and Security at Eindhoven University of Technology | Elective Course On Thursday May 15 there will be a lecture by Drs. Lucia van Geuns, Clingendael Institute,The Hague on Energy and International Stability

Ook een bericht plaatsen op deze pagina? Mail het bericht (maximaal 100 woorden) dan naar [email protected].

Studenten, docenten, labs, technische artefacten, de werkomgeving, het weten­schappelijk bedrijf, de campus, het onderwijs en websites worden onder een psychologische loep gelegd door de medewerkers van TU/e-opleiding Psychology & Technology. Illustratie | Sandor Paulus

Recentelijk liep ik door het Hoofdgebouw langs de tentoonstelling Collector’s Items van visueel kunstenaar Pet van de Luijtgaarden. Een bonte verzameling van verzamelingen: Aanstekers, singles, petten, Legopoppetjes, cassettebandjes, Star Wars-parafernalia, spelletjesdozen, Flippo’s, snoeppotten, G.I. Joe actiepoppen, stripboeken, twee rijen militair opgestelde JS04 joysticks, en Mondriaanesque vlakken van op kleur gerangschikte autootjes. Het lijkt een liefdevol opgesteld landschap, maar Van de Luijtgaarden wil, zo blijkt, dat we via zijn kunst ook kritisch kijken naar onze consumptiemaatschappij. Van de Luijtgaarden kocht verzamelingen op vanuit het hele land via Marktplaats. De restanten van mensen die uitverzameld zijn. Mij bekruipt een gevoel van melancholie. In plaats van hebberigheid zie ik vooral een wanhopig verlangen tot vasthouden, vastleggen, organiseren, bewaren, beschermen. Om ooit, ooit…. Afgelopen weekend was ik in Amsterdam, bij de Quantified Self Europe conferentie. ‘Self knowledge through numbers’, zo luidde de slogan. Een bijeenkomst van mensen die met behulp van uiteenlopende mobiele apps, sensoren, camera’s, Excelsheets en dagboekjes zo’n beetje alles bijhouden wat je menselijkerwijs bij kunt houden: Stappen per dag, hartslag, bloeddruk, slaapkwaliteit, voedselinname, sociale interacties, stressniveau, dagbesteding (in groot detail), productieve arbeidsuren (overigens schokkend laag), et cetera.

UR-podium De aanmeldprocedure voor vakken wordt volgend jaar strenger. Net zoals dit jaar moet je je drie weken voor het begin van het kwartiel aanmelden via OASE, maar dit wordt voortaan strenger gehandhaafd. Eén keer in je gehele bachelor­ opleiding kun je een zogenoemde ‘gele kaart’ inzetten, waarmee je je verlaat kunt aanmelden voor de vakken van een kwartiel. Na gebruikmaking van deze gele kaart wordt het een moeilijk verhaal. Kon je vorig jaar nog met een verhaal dat OASE niet werkte je studieadviseur overtuigen, nu moet je met een verdomd goed verhaal komen als je bij

Al deze hoogstpersoonlijke Big Data werden vervolgens in groot detail weergegeven in grillige tijdlijnen en kleurrijke staafdiagrammetjes -die tussen mijn oogharen door best een beetje leken op die rijen autootjes in het Hoofdgebouw- op zoek naar betekenisgevende patronen. De moed begon me in de schoenen te zinken, tot een Britse heer vertelde hoe hij bijhield wat hem gelukkig maakte in zijn leven. In zijn persoonlijke geluks-top-30 stond lichamelijke intimiteit met zijn vrouw op een niet te benijden 12e plaats - net na de afternoon tea. de “We English do love our tea”, sprak hij met een beminnelijke grijns. Een jonge Amerikaanse vrouw vertelde hoe ze recentelijk haar moeder, een vooraanstaand wetenschapster, was verloren aan een ziekte. En hoe zeer ze haar moeder miste. En hoe ze iedere dag probeerde zoveel mogelijk vast te leggen van wat ze zich nog kon herinneren van haar moeder, voordat de vergetelheid er bezit van zou nemen. Ze werd daarbij geholpen door de omvangrijke verzameling boeken en artikelen die van haar moeder waren geweest. Ooit.

Lichamelijke intimiteit stond op de 12 plaats

Wijnand IJsselsteijn | hoogleraar Cognition and Affect in Human-Technology Interaction

Strengere regels duidelijk communiceren

de balie van STU staat. In de laatste UR-vergadering is de ‘OER’ (onderwijs- en examen­ regeling) voor 2014-2015 besproken. Hierin staan alle rechten en plichten voor studenten en docenten. De grootste wijziging ten opzichte van vorig jaar zit hem in het hierboven genoemde aanmelden voor vakken. We hebben kritische vragen gesteld over deze strengere regels. Zo stond in de plannen dat je tijdens de zomervakantie maar één week hebt om je aan te melden. De inschrijving voor vakken opent op 1 augustus. Aangezien de aanmelding drie weken vóór het

begin van het kwartiel sluit, zou je dan maar één week hebben om je aan te melden. Deze week valt ook nog eens midden in de vakantie. Daarom hebben we bedongen dat de aanmeldperiode tijdens de zomervakantie verruimd wordt. Nu kun je je voor de vakken van kwartiel 1 aanmelden tot de week voor het begin van het onderwijs. Let wel: bij de andere kwartielen moet je je wél drie weken van tevoren aanmelden. Wij vinden het belangrijk dat studenten goed geïnformeerd worden over deze regels. Na vragen hierover is toegezegd dat: -studenten proactief worden

geïnformeerd over nieuwe regels. -studenten elk kwartiel een herinneringsmail krijgen. -OASE automatisch bevestigingsmails stuurt bij aanmelding voor een vak. Zo weet je zeker dat je aanmelding succesvol is. Zo vergeet hopelijk niemand zich aan te melden.

Rien de Böc k, Groep-é

én

18 | Student

Clmn

15 mei 2014

Wat is dat voor een huis? In de Schrijversbuurt in Eindhoven zijn lang geleden (er zijn foto’s uit begin jaren tachtig) twee woningen samengevoegd tot één Vestide-studentenhuis. Over drie verdiepingen zijn negen studentenkamers verdeeld. De grote hallen zijn opvallend schoon en reukloos. Bij de laatste controle dreigde Vestide namelijk met een boete van duizend euro voor ieder niet-opgeruimd object. En toen stonden er een stofzuiger, matras en winkelwagen.

Aanschuiven bij

Spinaziepannenkoeken Iris Ritsma, tweedejaarsstudent Industrial Design, kookt graag, vaak en vegetarisch. Vandaag maakt ze spinaziepannenkoeken voor zes personen. • Bak dertien pannenkoeken, (twee per persoon en een voor Cursor om te proeven). • Vul ze met 1,5 kg spinazie à la crème en tweeënhalf doosje camembert in plakjes gesneden. • Rol ze op en doe ze in ovenschalen. Daar overheen een mengsel van twee eieren, wat knoflook en een scheutje melk. Zet ze in de oven tot het ei gestold is, reken op 10 minuten.

Thomas Prevoo masterstudent Innovation Ma nagement

Gespartel “Only the wisest and stupidest of men never change”, zei Confucius ooit. Maar als ik in mijn master IM toch iets heb geleerd, is het dat mensen moeite hebben met verandering. Lex Lemmens kan erover meepraten. Na de introductie van het Bachelor College kreeg hij een stortvloed van kritiek over zich heen over de verandering in het onderwijs. De ergste kritiek is inmiddels weggeëbd, omdat enerzijds bleek dat Lemmens’ hersenspinsels zo gek nog niet waren en anderzijds het aantal studenten in het Bachelor College dat ook nog het oude systeem meemaakte vanzelf afnam. Nieuwe bachelorstudenten -en dat worden er dankzij het BC elk jaar meer- zijn simpelweg niet anders gewend en weten niet beter. Studieverenigingen zijn echter bang dat zij door vervagende grenzen tussen studies hun machtige positie verliezen. De plek die studievereni­ gingen in het Eindhovense studenten­ leven hebben verworven, is bijzonder. Waar in andere studentensteden de studievereniging doorgaans niet meer dan een veredeld boekenverkoopclubje is, organiseert deze op de TU/e een breed scala aan activiteiten en heeft ze goede contacten met bedrijfsleven én de universiteit zelf. Iets dat gekoesterd moet worden, ware het niet dat de gemiddelde student daardoor vaak niet verder komt dan de eigen faculteit en borrelruimte. En de studieverenigingen lijken er alles aan te doen om dat zo te houden. Het doet denken aan het gespartel van oubollige industrieën als zij door een disruptive innovation hun marktaandeel dreigen kwijt te raken. De hotelbranche ziet huisverhuurwebsite AirBnB nog liever vandaag dan morgen verdwijnen, en taxichauffeurs in steden als Brussel en Parijs stonden op de barricades tegen de hippe taxi-app Uber. Maar zulk gespartel is vaak zinloos gebleken. Zoals Darwin al zei: “It is not the strongest, nor the most intelligent that survives, but the one most adaptive to change”. Ik hoop dat studieverenigingen erin slagen om met de disruptive innovation van het Bachelor College om te gaan en waarde blijven toevoegen aan de studententijd van TU/e’ers. En dat je die tijd dan misschien niet meer alleen deelt met studiegenoten, is toch juist mooi?

Sanne van der Lelij (vierdejaars Biomedische Technologie) eet -altijd- haar eigen eten. Dat is pasta met kaas. Ze maakt het zelf en eet het tegelijk met de anderen.

TU es

Wat doe je het liefst in je vrije tijd? Als vrijwilliger aan de slag op -vaak alternatieve- festivals. Dat is erg gezellig, met veel mensen en bij het kampvuur zitten. Verder kijk ik graag series en films met vrienden. Game of Thrones is één van mijn favorieten. Welk broodje van de kantine past het best bij jouw persoonlijkheid? Het broodje van de dag. Ik ben zelf iedere dag anders en kijk steeds op een andere manier ergens tegenaan. Als je jezelf een keer kon -laten- teleporteren, waar zou je dan naartoe gaan? Alaska. Daar ga je niet zo gemakkelijk heen en in films als ‘Into the wild’ ziet het er hartstikke mooi uit. Wat had je van tevoren niet verwacht over Eindhoven? Dat ik me er zo snel thuis zou voelen. Ik kom uit Nijmegen en dat voelt als een dorp. Ik was bang dat ik Eindhoven te groot zou vinden, maar dat valt mee. Het is al erg vertrouwd. Wat zou je na je bachelor willen doen? Ik heb nog geen idee. Ik ben er vooral mee bezig geweest of ik deze studie wilde blijven doen, maar die twijfel is inmiddels weg. Ik ga verder met de bachelor, maar ik ben nog niet bezig met wat daarna komt. Met wie zou je graag eens een biertje gaan drinken? Met Leonardo da Vinci. Een interessant persoon die veel heeft uitgevonden. Als je iets aan de TU/e zou mogen veranderen, wat zou dat dan zijn? Meer vrouwentoiletten. Er staan nog altijd rijen bij de vrouwen.

Lena Gijsbrechts (19 jaar) Eerstejaars Psychology & Technology

Lena wil de vraag ‘Wat zou je na je b achelor willen do en?’ verv a ngen door ‘Wa t wilde je a ls kind worden a ls je groo t b ent?’ (JvG)

Student | 19

Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl

Waarom staat er een pan met bierdoppen op het aanrecht? Het idee is om op een keukenmuur de letters L L van Lucky Luik te vormen met deze doppen. Sinds kort is de muur trouwens prachtig bedekt met bloemachtig behang. Dat deden Jelle Loogman (afstudeerder Bouwkunde) en drie vrienden omdat ze de slordig geschilderde zwarte harten met de letters K en R erbij zat waren. Het schijnt dat de laatste stroken papier bij gebrek aan behangselplak met chilisaus bevestigd zijn. “Het was een nogal spontane actie.”

Maar de studenten -hé, op dit moment allemaal TU/e’ers, dat is zeldzaam- halen hun schouders op. “Prima wonen hier.” Wanneer krijgt de buurman weer een fles wijn? 16 mei is er weer een huisfeest. Het thema is Lucky shore - en je mag in bikini of zwembroek komen. De aanleiding voor het feest is dat drie studenten het huis binnen afzienbare tijd gaan verlaten en dat er drie voor een poos weggaan. Sanne en Luke gaan -apart- naar Nieuw Zeeland en Iris studeert straks een half jaar in Australië. Maar zij komen alle drie terug, hun kamer wordt tijdelijk onderverhuurd.

Zijn de taken in huis goed verdeeld? “Ja hoor”, zegt Nijs de Vries (derdejaars Bouwkunde). “Luke (Noothout, tweedejaars Industrial Design, red.) zet de kliko buiten, ik beheer de rekeningen en Jelle of Bart Klein Hemmink, (afgestudeerd bij Industrial Design, hij eet nu niet mee, red.) zorgt dat er genoeg bier is. Grolsch, tenzij er een aanbieding is.” Zijn de buren tolerant? Sommigen wel, een andere niet. Dat is de buurman die, ondanks een fles wijn vooraf bij ieder huisfeest, toch komt klagen. “Al om acht uur, bij het testen van de muziekinstallatie”, klinkt het eensgezind. Ook stond deze man bij het laatste feest over het balkon met een bezemsteel in de zij van een vriend van Nijs te prikken. Verder wil hij niet dat Lucky Luik de was op zondag aan de straatkant uit het raam hangt.

Interview | Norbine Schalij Foto’s | Bart van Overbeeke

Wil jij ook met je culinaire huisgenoten in deze rubriek? Mail dan naar [email protected]

En hoe is het in Istanbul? Studenten van de TU/e gaan steeds vaker voor hun studie naar het buitenland. Voor stage of voor het verrichten van onderzoek, omdat het verplicht is of omdat ze het leuk vinden. Cursorlezers kunnen iedere twee weken over de schouder van een TU/e-student in het buitenland meekijken.

De cultuurschok is mij gelukkig bespaard gebleven toen ik naar Istanbul verhuisde. Een intense cultuurtransitie had ik immers vijf jaar geleden al ervaren toen ik vanuit een klein dorpje in ZuidHolland verhuisde naar de Lichtstad, alwaar iedereen ineens met een zachte G praat, minstens een Brabants kwartiertje te laat is, een week vrij neemt om carnaval te vieren, worstenbrood eet en trots is op zijn agrarische achtergrond. Istanbul is wat dat betreft het verlengde van Noord-Brabant; ook hier praten ze onverstaanbaar -alhoewel mijn Turkse vocabulaire inmiddels uitgebreider is dan “één döner kebab alstublieft”-, zijn ze standaard nóg later, nemen ze elke week een dag vrij om te protesteren tegen iets, is de keuken heel wat anders (lees: beter) dan we in Nederland gewend zijn en heeft elke Turk een mate van vaderlandsliefde waar Amerikanen bijna jaloers op zouden worden. Maar wat ook maar elk gevoel van ongeriefelijkheid jegens Turkije en zijn inwoners wegneemt, is de immer aanwezige gastvrijheid van praktisch iedereen die je hier tegenkomt. Van professoren aan de universiteit -waar je naartoe gaat voor een vraag over huiswerk, maar je vervolgens blijft om een bakkie thee mee te drinken en te praten over zijn eigen wilde studententijd- tot marktkoopmannen op de Grote Bazaar - die je in eerste instantie proberen op te lichten door paardenbloemen als saffraan te verkopen, maar vervolgens onder het genot van een bakkie thee je Turkse grammatica helpen te verbeteren. Mensen op straat zijn nooit te beroerd je de juiste kant op te wijzen als je de weg kwijt bent. Als je bij iemand wordt uitgenodigd voor het avondeten hoef je geen schrale pasta bolognese te verwachten, maar eerder een vijfgangendiner. En zonder enige uitzondering heeft elke Turk wel ergens een pot thee opstaan om te delen met (on)verwachte gasten. Dit alles maakt mijn semester aan de Bogaziçi Üniversitesi in Istanbul een stuk aangenamer. Want hoewel de vakken die ik hier volg een stuk wiskundiger en uitdagender -om maar niet te zeggen moeilijker- zijn dan in Eindhoven, is de behoefte om terug naar Eindhoven te keren nog verrassend afwezig.

Paul v an asterstder Helm, Operam tions M udent an and L ogistiacgsement Vind jij het ook leuk om een bijdrage te leveren aan deze rubriek en ben jij dit collegejaar in het buitenland? Stuur dan een mailtje naar [email protected].

Foto | Bart van Overbeeke

Lees alle buitenlandervaringen online op www.cursor.tue.nl

Mens | 21

Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl

Roland Valckenborg |

“Een beetje spannend moet het wel zijn”

De Belastingdienst speurt met de modernste middelen naar fraude. Dat kan niet zonder starters die barsten van de nieuwsgierigheid.

Het zijn meestal geen amateurs, de mensen of organisaties die frauderen. Ze gebruiken state of the art technologie. Daar zetten we bij de FIOD de modernste (digitale) recherchetechnieken tegenover. Dat vraagt om

www.werkenvoornederland.nl

medewerkers die vakmanschap koppelen aan gezonde nieuwsgierigheid. Als je dat in je hebt, is er mooi en belangrijk werk te doen bij de Belastingdienst. Meer weten? Kijk op werken.belastingdienst.nl.

Nederland kan niet zonder de Belastingdienst kan niet zonder jou.

De stappen in het leven van Roland Valckenborg lijken niet altijd even logisch. Vanuit de wereld van printers en kopieermachines belandde hij in die van de hernieuwbare energie. Als natuurkundige loopt hij sinds kort bij de faculteit Bouwkunde rond. Hij emigreerde naar Afrika en beklom bergtoppen over de hele wereld. Tussendoor probeert hij de geheimen van Pinkeltje te doorgronden.

verhuizen. Zij kon daar tijdelijk aan de slag als kinderfysiotherapeute. “Ik had helemaal niets, behalve een doel: kennis over windenergie overbrengen.” Kennis die hij zich in een paar weken tijd eigen gemaakt had. “Ik wilde iets kunnen betekenen voor Afrika. In het geval van een natuurkundige is dat al gauw iets op het gebied van hernieuwbare energie.”

Vanaf de zesde verdieping van Vertigo wijst Roland (40) naar de bedrijvigheid onder hem. Op het dak van de laagbouw van de Bouwkundefaculteit wordt het project waarvoor hij verantwoordelijk is gerealiseerd: SolarBEAT. Daarbij wordt onderzoek gedaan naar de vormgeving en het rendement van zonnecellen op gebouwen. In maart werd de eerste testfaciliteit opgeleverd, deze maand volgt de tweede. Hij zocht in heel Eindhoven naar een geschikte locatie voor de proeven. “Maar dit is de meeste ideale plek. Het dak steekt boven alle bomen en gebouwen uit. En de kennis is aanwezig.”

Roland kwam erachter dat wind­ energie in Tanzania vrijwel onbekend was. “Ze hadden wel ervaring met zonne-energie, maar nauwelijks met windenergie.” De eerste maanden gaf hij kansarme Tanzanianen kosteloos cursussen over het onderwerp. Vervolgens begon hij een eigen bedrijf voor de verkoop van windenergie en de kennis daarover. “Het is geen big business geworden. Maar een aantal Tanzanianen heeft nu bedrijfjes in windenergie waarbij ze gebruik maken van mijn kennis en open source model. Daar ben ik trots op.”

De TU/e is geen onbekend terrein voor hem. Hij studeerde er Technische Natuurkunde en promoveerde er. Na twaalf jaar afwezigheid is hij er sinds een paar maanden terug. “Ik heb wat omzwervingen gemaakt.” Na zijn promotie werkte hij zeven jaar als productontwikkelaar bij printerfabrikant Océ in Venlo. Eind 2009 nam hij daar ontslag om met zijn vriendin naar Tanzania te

Toen zijn vriendin zwanger raakte, keerden ze in 2012 na drie jaren terug naar Nederland. “We hadden heel weinig inkomen. Met z’n tweeën konden we daar goed mee omgaan, maar met een baby erbij zou het wel heel spannend worden.” Het was geen gemakkelijk besluit. Terug in Eindhoven kwam de vacature bij het zojuist opgerichte Solar Energy Application Centre voorbij. Het bood Roland de kans zich te blijven bezighouden met hernieuwbare

energie. “Het lijken grote stappen: van printers naar windenergie naar zonne-energie. Maar de rode draad is productontwikkeling.” De idealistische kant van duurzame energie ligt hem wel beter. “Dat is een duidelijke keuze.”

“Zonnepanelen in elke gewenste kleur” Bij SEAC houdt hij zich bezig met de werking van zonne-energie­ systemen. “We onderzoeken hoe zonnecellen geïntegreerd kunnen worden op gebouwen in een gebouwde omgeving.” Na jaren als onderzoeker te hebben gewerkt, heeft hij nu de rol van projectleider. Of hij het onderzoek mist? Hij aarzelt: “Ik kom er genoeg mee in aanraking.” Een belangrijk doel van SolarBEAT is de toenemende variatie in kleur, vorm en elektrische aansluiting van zonnepanelen te laten zien. De fysicus vergelijkt het met de begindagen van de auto-industrie toen er nog weinig keuze was in model en kleur van auto’s. Hij geeft toe dat gekleurde panelen tot rendementsverlies leiden. “Maar dat is hooguit twintig procent. Daar staat tegenover dat zonnepanelen straks in elke gewenste kleur beschikbaar zijn. Bijvoorbeeld in het groen van Vertigo.” Een avonturier is hij ook. Tijdens zijn studietijd ontdekte hij de

klimsport. Als lid van de Eindhovense Studenten Alpen Club rolde hij van het ene in het andere klimavontuur. Het hoogtepunt was een expeditie naar de Kunlun; een onherbergzame bergketen in het noordwesten van China. Het doel was een zogeheten eerstbeklimming. “Die expeditie was echt mijn ding. De uitdaging was dat er weinig bekend was over het gebied. De kick lag voor mij in het onbekende.” Na maanden van voorbereiding trokken ze met zes man het gebied in. Vanuit een zelf opgezet basiskamp beklommen ze nooit eerder bereikte toppen van 5000 tot 7000 meter hoogte. Zonder risico’s was het niet. Zo klommen ze alpine-stijl, dus zonder sherpa’s. Bovendien kwamen in het verlaten gebied geen hulptroepen. “Een beetje spannend moet het wel zijn.”

Pinkeltje en het alpinisme Een andere liefde is de literatuur. Als hij tijd heeft, leest hij. Als student was hij lid van de literatuurcommissie van Studium Generale. Daar begon hij samen met een paar andere leden over Pinkeltje te schrijven, de kinderboekenserie van de hand van Dick Laan die tussen 1939 en 1977 verscheen. Dat liep zo uit de hand dat ze in 1996 het Meneer Dick Laan Genootschap oprichtten. Bijna twintig jaar later komen de leden op onregelmatige tijden nog

bij elkaar. Dan vloeit niet alleen de drank rijkelijk, maar worden ook zelfgeschreven essays over het onderwerp -zo schreef Roland over Pinkeltje en het alpinismevoorgelezen. “Ik ga niet zeggen dat het een grap is, daarvoor zijn we eigenlijk veel te serieus bezig. We hebben alle eerste drukken, langspeelplaten en andere collector’s items. Daarnaast is Pinkeltje een middel om bepaalde facetten van het leven te beschrijven.” Bergbeklimmen, Afrika, Pinkeltje, hernieuwbare energie; valt zijn tijd bij de printerfabrikant daarbij niet een beetje uit de toon? “Ik heb heel interessant onderzoek gedaan bij Océ, maar dat bleef binnen de muren. Bovendien had ik toen veel hobby’s naast mijn werk. In Tanzania heb ik vooral veel gewerkt. Toen is ook het klimmen een beetje verwaterd. Zoals Tanzanianen zeggen: als je arm bent, heb je geen tijd voor hobby’s.” Naast het werk gaat zijn aandacht tegenwoordig vooral uit naar zijn zoon van anderhalf. Lachend: “Nu lees ik Pinkeltje voor.” Interview | Freke Sens Foto | Bart van Overbeeke

Benieuwd naar de verhalen over Pinkeltje? Kijk op www.mdlg.nl/start.html.)

18 15 May 2014 | year 56

Biweekly magazine of the Eindhoven University of Technology For the latest news: www.cursor.tue.nl/en and follow @TUeCursor_news on

and tuecursor on

Institutional audit OK’d by NVAO More news on www.cursor.tue.nl/en

Extra modules for successful MOOC Tuesday 13 May - The Massive Open Online Course (MOOC) ‘Sports and Building Aerodynamics’ of Built Environment Professor Bert Blocken now counts eleven thousand participants. The high level of enthusiasm for the MOOC has inspired Blocken to add an extra weekly module that answers some of the most pressing questions. On Monday, May 19, there will be a meeting for MOOC students at TU/e. ANSYS CFD, the foremost producer of flow analysis software, has urged all their employees to join the course.

8 May - NWO Ch emical Sciences euros worth of gr has awarded elev ants, and TU/e wa en million s particularly succ technologists pr essful. Process of.dr.ir. Hans Ku ip ers and dr.ir. Niel working within th s Deen, both e Department of Chemical Engine have received a ering & Chemist TOP Grant of 780, ry, 000 euro for thei fundamental mul r research into tiscale modeling of transport phen highly complex, omena in reactive three-ph ase systems (gas Dr.ir. Christian Ot -liquid-solid). tman of the Depa rtment of Biomed at TU/e received ical Engineering an 260,000-euro ECHO-STIP Grant medicine for the to develop of ne treatment of dise w ases like diabetes and obesity.

And how are things in Istanbul? More and more TU/e students go abroad for their studies to follow courses, internships or a doctorate path. What is it like to find your way in a new country? Students tell their stories.

Thankfully, I didn’t experience much of a culture shock when I moved to Istanbul. After all, I’d already gone through that phase five years ago when I moved from a small South Holland town to Eindhoven, the city where everyone has a ‘soft G’, is twenty minutes late all the time, takes the week off to celebrate carnaval, enjoys sausage rolls, and prides themselves on their agricultural roots. All things considered, Istanbul may be a continuation of North Brabant: people here speak unintelligibly -although my Turkish vocabulary is now somewhat larger than “one doner kebab, please”- they show up even later, take a day a week off to protest against something or other, have a very different cuisine (better, that is) from what we’re used to in the Netherlands, and Turkish people are patriotic to a degree that could embarrass US citizens.

Thursday 8 May - Last week, the Executive Board announced that the board of NVAO (Accreditation Organization of the Netherlands and Flanders) has approved of the institutional quality assurance assessment. The final advisory report is largely the same as the findings of the assessment committee that visited TU/e late last year. “Although we expected everything to be fine, it’s still a good feeling to receive the acknowledgement from NVAO by mail”, says Rector Hans van Duijn. He was relieved five months ago as well, when the accreditation committee informed him they were to leave a positive advice with the board of NVAO.

Still, the one thing that erases any feeling of discomfort with Turkey and its people is the everpresent hospitality of pretty much everyone you meet. From university professors you seek out for a question about homework, and end up having tea with while they let you in on their wild student days, to Grand Bazaar merchants who try to trick you into buying dandelions saying it’s saffron, but eventually offer you a cup of tea and help you improve your Turkish grammar. People in the street will always take the time to show you directions if you’re lost. If you’re invited to dinner, don’t expect a simple pasta but rather prepare for a five-course meal. And every Turk – bar none – has a kettle of tea brewing to share with (unexpected) guests. All this has been making my semester at Bogaziçi Üniversitesi much more pleasant so far. Because although the courses I’m taking here are rather more mathematical and challenging -more difficult, some might say- than most Eindhoven courses, the urge to return is surprisingly absent.

Paul v an d m Operaatster studerenHelm, ions M anagtemof and L ogistics ent Would you also like to write an article about your time abroad? Please send an email to [email protected].

Closing party to be Eindhoven-wide student party Wednesday 7 May -The TU/e closing party that marks the end of the academic year on Friday, July 4, is to be an Eindhoven-wide student party. Students of Fontys, the design Academy, and Summa College are cordially invited to join in the fun. Among those who will share their musical preferences are TU/e Rector Hans van Duijn, and Nienke Meijer, chairwoman of the Executive Board at Fontys. The party starts with the awards ceremony for the Academic Year Prizes on Friday at 4PM. Awards will be presented to the best graduate, best designer, and best PhD candidate at TU/e. The main act ‘Professors on Stage’ will kick off at 6PM.

Process techno successful at Nlogists WO Thursday

Clmn

People | 23

See for more news www.cursor.tue.nl/en

Read more stories online: www.cursor.tue.nl/en

Life after TU/e

Name: Abdullah Al Mahmud Place of Birth: Comilla, Bangladesh Date of Birth: 21 August, 1977 Studied at TU/e: 2007-2011: PhD - Human Computer Interaction 2005-2007: Professional Doctorate in Engineering (PDEng) User System Interaction Current position: Lecturer at the School of Design of Swinburne Univers ity of Technology, Melbourne, Australia What do you do now? Currently I am working as a lecturer at the School of Design of Swinbur ne University of Technology, Melbourne, Australia. I had a goal to go for an academ ic career and that’s why I was looking for an academic job. Of course it was bit difficult to find a job after my PhD and postdoc as well. I applied for several positions and finally I got one. I would like to set up a new research direction and would like to continu e to grow in this area. I look forward to excel in my current position. What did you do right after leaving TU/e? I resided in the Netherlands after my PhD because I found a postdoc position before finishing my PhD. Furthermore, the postdoc I had at Delft University of Technology was in line with my academic background and experience and attracte d me to remain in the Netherlands.

Fight against depression

Student depression is a universal problem. With awareness and better understanding of it, we, as a society, can help in preventing the bitter and serious consequences of this condition. When talking to a TU/e student psychologist on the symptoms and the causes of depression, she explains: “There is no set of standard symptoms; possible indications could be that someone is acting differently than he or she normally does. For instance a change in eating and sleeping patterns, feelings of exhaustion, or feeling tired or down and left out. A typical symptom is withdrawal and isolation (cancelling social activities or missing classes). The factors that facilitate depression are a combination of genetic factors, the lack of a social network or a ‘safety net’, or the inability to cope with stress. Family matters, difficulties with your study, home sickness; they can all be reasons that people start to feel bad, but they are not per se causing depression.”

If someone observes different behavior in his or her friend, before drawing conclusions too fast, it’s always better to start with a light conversation and to show real concern. Sometimes, being a compassionate listener is much more important than giving advice. Never be too persistent, but involve him or her in healthy activities like studies, sports and invite that person for dinner. It can help to provide a so-called safety net that people can fall back to when they are going through a rough patch. It makes it easier for someone to come to you when he or she feels down. In severe cases, encourage your friend to seek advice from a professional. Students can make an appointment with one of the student psychologists at TU/e. One can’t ‘fix’ this problem but showing maximum support and care, can aid in relieving the stress and can avoid extreme consequences.

Mohsin Si ra at Electric j, PhD candidate al Engineer ing

What happens to international students after they graduate from TU/e? Do they go job hunting in the Netherlands, pack their bags and explore the world, or return to their home countries? International TU/e graduates talk about their lives after TU/e.

How do you reflect on your time at TU/e? I wanted to study Human Computer Interaction and TU/e offered the best program to study my area of interest. TU/e has a good industry engagement and it is a European university which has a high ranking. Furthermore, the academic success es of TU/e and its experienced academics attracted me to come here. I really enjoyed my time at TU/e. Life has been quite enjoyable. I’ve had wonderful colleagues and a pleasant working environment. Moreover, I’ve been given the opportunity to engage in European research projects that have helped me to grow and secure my current position in Australia. What advice would you give to current students? Having a good track record in research/education is the key to find a relevant job. Furthermore, try to establish a good network and keep it alive - it helps to find a job and to grow. Photo | Job Jansweijer

24 | Focus

15 May 2014

Focus | 25

See for more news www.cursor.tue.nl/en

Text | Nicole Testerink Photos | Bart van Overbeeke

Isa 2.0 | In September the present TU/ecomotive team will be replaced by a new class of students, who will be taking the development of the existing concept further. If you want to be involved in the car of the future, you can get more information during the TU/ecomotive lunch, which is scheduled in Potentiaal from 12.45 to 13.30 on May 28. Of course you can also get in touch via www.tuecomotive.nl of [email protected].

Over the past year the TU/ecomotive team including thirteen second-year students of Automotive, Electrical Engineering and Mechanical Engineering has been working on the new city car of the future. Last week this car -named Isa- was in the spotlight during its festive unveiling.

Rotterdam road trip | During the unveiling

ceremony on May 7 there was ample opportunity to get acquainted with Isa: seeing, feeling, and for some lucky ones even a bit of test driving. The media also devoted extensive attention to the economical ‘dream woman’. Moreover, the demonstration was the starting point of a road trip. Via all kinds of sponsors, radio and television stations it will eventually lead to the Shell Eco Marathon in Rotterdam, which is to be held there from May 15 thru 18. In the innovative student contest for energy-efficient vehicles all eyes are focused on Isa, who will have to prove how economical she is.

Isa, the pre-eminent economical

urban car of the future

Foto | Flip de Jong. Toekomstmakers

A practical car, suited for everyday use in the city and electric as well. That is the goal with which a group of Automotive students set to work in 2012. Since that time work has been done every year under the name of TU/ecomotive to come up with a new, improved concept of an urban electric car. Team Manager Hans de Penning explains that a different approach has now been adopted, in which the design of an economical car for city traffic was the primary aim, instead of adapting a ‘normal’ car. And if the figures are genuine, that approach appears to work out. Boasting a fuel consumption of one to five hundred -when converted to a gas-fueled car- Isa can safely be called super-economical; which

Penny during the Shell Eco Marathon in 2013.

is also the result of an efficient drive line and so-called in-wheel engines. Add to that a radius of over one hundred kilometers, a top speed of sixty kilometers per hour and a weight of a mere two hundred kilos (in comparison: a normal city car easily weighs some 900 kilos) it is also a lightweight urban vehicle. Affordability and comfort were other spearheads incorporated into the design, apart from efficiency. In the light of the current trend of ever-smaller and lighter urban vehicles, De Penning expects that cars based on Isa will be in the streets within a number of years.

From Penny to Isa | In view of the fact that there are still considerably fewer females than males populating TU/e, there was no doubt whatsoever about the name of the new car - called EM-02 on paper. It had to be a woman’s name. While the first car out of the TU/ecomotive stable dating from 2012-2013 was baptized Penny, this year’s team wanted to shift the focus from cheap to comfort with ‘gorgeous woman’ Isa.

Technical devices | Isa works as may be expected from a car. A steering column switch to operate the windscreen wipers and the headlamps, an easy gearshift and a normal seating position. It accommodates two adults and a fair amount of baggage in the surprisingly spacious boot. In addition to being extremely economical, Isa is also innovative, as we can see on the dashboard. A complete infotainment system with touchscreen, the option of car-to-car-communication and a wireless charger are technical tours de force that make Isa a car in which the driver would want to be spotted, so TU/ecomotive expects.

A clear field | Most of the tests conducted with

Isa took place in the traffic practice ground of the Ministry of Defense in Oirschot. In order to be allowed on the public road, registration plates had to be applied for at the Government Road Transport Agency (RDW). Early in May Isa was submitted to a whole series of dynamic (how does the car brake, is its safety all right) and static tests (in which items such as the volume of the horn were measured). Since 2011, the RDW has had special guidelines applicable to electric vehicles; an EMC (electromagnetic compatibility) inspection is mandatory so as to exclude electromagnetic failures of surrounding equipment, for instance. Isa was given a green light several days before the official ceremonies. In the end, an emergency procedure was required to screw on the registration plates in the nick of time.

Isa in action | You want to see Isa in action? http://m.youtube.com/watch?v=nyq-GtlUdIA

26 | Research

15 May 2014

4 burning questions

Research | 27

See for more news www.cursor.tue.nl/en

Pieter van Zutven | Mechanical Engineering

Maaike Roubroeks | IE&IS

Teaching robots how to walk

Being polite to a robot 1 | cover

1

On the cover you see a social robot. In the near future you could meet this robot at a party or at the doctor’s office. If this robot addresses you politely, you will automatically respond politely in return. Only if you think of the robot as being made of bits and plastic, you can control responding socially, as if you were responding to another human being.

’s on f your o r e ov the c rtation? disse What

2 | parties My study has shown that humans exhibit social responses to anything that exhibits social cues (e.g. facial expression, speech or behavior). It seems that humans categorize social technology as both ‘humans’ and ‘objects’. The social response seems to be a default. However, when humans focus their attention on the technical aspects of social technology they are able to diminish their social responses.

3 | essential

2

The team at HTI has been indispensable for the creation of well-developed experiments. And my boyfriend gave me the biggest support during the tough periods that every PhD student experiences.

Wh a peo t do y ou t ple a t par ell whe n t abo ut y they a ies our s rese k arch ?

3 What person, technology, or device has been essential for your research?

4 | society benefit Most importantly, my research project has provided knowledge about how humans respond to social technology on an automatic as well as a controlled level. In a society where computers and social media are omnipresent, this knowledge can be very useful. Think of campaigns using social technology to persuade humans to drive more safely, conserve more energy in their households or adopt a healthier lifestyle.

1 | cover The cover shows a trail of footprints, like someone walked across my dissertation. I studied walking robots, yet I deliberately opted for human footprints to point out that research into walking robots is rapidly developing, and they will soon walk in our footsteps.



does w o H efit n e b ty socie our work? y from

(edited by Tom Jeltes) Photos | Bart van Overbeeke

Virtual skylight

2 | parties We’ve researched what’s needed to make two-legged robots walk. First, we’ve decided what aspects are important for modeling walking robots, based on experiments. Then we developed two methods to estimate the parameters of the model. Using the model, we created a controller that guarantees balance, and makes the robot walk the desired speed. To that end, we’ve had to determine how strides, lean angle of the torso, and walking force influence walking speed. Eventually, we validated all out findings on humanoid robot TUlip.

3 | essential

4

Rizki Mangkuto | Built Environment

TUlip has been indispensable for our research project. Without the robot we wouldn’t have any experimental results. That would have made the study much less convincing, had we even started on it. The Tech United Humanoid Team has also been very important.

4 | society benefit Robots can help people by relieving them from unhealthy, dangerous, unreachable, or laborintensive tasks. The major advantage of walking robots is that they can reach places that are inaccessible to driving robots. Moreover, the study also provides insight into human walking, which can help to improve prosthetics.

1 | cover The cover shows an artificial, or virtual, skylight on a ceiling in a ward in the Aberdeen Royal Infirmary. The skylight displays a blue sky, some clouds, and foliage. These images can contribute to the healing process of patients, for instance by reducing stress or anxiety.

2 | parties Natural light in buildings is always limited in space and time. The concept of Virtual Natural Lighting Solutions (VNLS) can solve that issue. VNLS are systems that artificially provide light and an outside view. This thesis predicts the impact of various VNLS applications on lighting performance and visual comfort in indoor spaces, using computational modelling and simulation. Multiple design concepts were built, validated, and analysed to improve the objective performance of VNLS.

3 | essential We evaluated a so-called ‘first generation’ VNLS prototype with diffuse light, as well as a ‘second generation’ prototype featuring arrays of LED tiles and linear fixtures we designed, constructed, and assessed. For the creation of future generations of VNLS, we used the Radiance Lighting simulation tool, by introducing an array of small light sources with several tilted angles to deliver light in various directions.

4 | society benefit By installing VNLS, it will be possible to make use of spaces with little daylight. The application can also benefit employees in enclosed spaces like operating rooms in hospital and control rooms at industrial plants.

Donde

Yes J

rdag

15 mei, 2 0

azz: B

.30 u

ur adBa Een vid dNotG , Gaslab TU/ later is eootje op Y e ood James BadBadNo ouTube: drie tGood Blake jonge en het g thema eboren, een jazz-gasten Entree n én jaz u mmer kosten van Ze z-trio uit To een varkens : Stude ro m lda we nten g et om nto dat zow asker. Miljo ratis, a te bou nderen wen toel hiphop-nuenen kliks betale t freak m n 5 eu y jazzy mers als ro madne ss. don’t TU/e and Eindhoven so you Cursor collects all events at , and nts eve ic athletic and academ have to. Symposiums, films, notify can You nl. ue. or.t urs w.c at ww to parties: you can find them all ail em an d sen website, please e us of new events through our her will ine gaz Ma sor Cur do so. [email protected] if you want to ing happenings. publish a selection of upcom

19 21

Monday May, Tuesday Wednesday and May, 20.00-22 .00h, filmhouse De Zwarte Doos, TU/e campus Dallas Buy

, 12.40-13.35h , y a M y Wednesda Auditorium Blauwe Zaal

21

ers Club

erdam

Port of Rott

and has s in the Worldh other rt po t es rg la e of the omy. Wit ropean econ tterdam is on The port of Ro nce for the Dutch and Eue Port , what can th great significa rts closing in European po do to maintain of Rotterdamve position? its competiti Entrance fee:

20

Ron is told in to live, but de 1986 that he has Aids and ha complacent dofies the odds, gives the finge s 30 days Pharma, and, ctors and the AZT merchan r to the knuckles dow like Erin Brockovich in a latets of Big drug therapie n to some research, finding r era, that pre interns in foreign countries - no m alternative et era. Soon, Ro ea club. n has set up an feat in buyers’ Entrance fee: Students 3,50 euro and othe rs 7,50 euro

none

Donderdag

22 mei, 20.00 uur, Gaslab TU/e

1000 years of Music

natuurlijk een schijningsvormen maar dit is Popquizzen heb je in vele ver het om 1000 jaar (!) muziek gaat. Stel daarom heel speciale. Realiseer je dat s in huis heeft en strijd gezellig voor de eer en naar het Best Kept een goed team samen dat alle hoofdprijs: met je hele team natuurlijk ook voor die vette Secret-festival. m

Entreekosten: 5 euro per tea

23 mei - zon d

Vrijdag sportpa rk

Hajraa

25 mei 2014 ,

ag de Hond sheuvel s Buit

e

ntoerno Het Hajr oi in 1979 aa Buitentoern u o it o g i e is g sinds de roeid to baltoern t van vers ooi van Europa het grootste 6xeerste editie 6 grasvo c . h M et meer volleyba illende natio lleydan twee en lliefhebbers en naliteiten, mee 450 teams toch we orme feesten m andere feestg r dan 4.500 l een bij a na legenet ruim 14.000 ngers, en met lite darisch www.ha to ernooi ter bier is dit jraabuit noemen entoern ! ooi.nl Tuesday

27 May, 09

:00-18:00h Symposium The Path to Conquer Cancer, Mak ing it Person al O

n Tuesday 27 ras’ of the facuth of May 2014 the study as symposium, titlty Biomedical Engineering sociation ‘Protagosonal’. Due to led ‘The Path to Conquer Caorganizes her 15th cure cancer, it progress in our ability to pr ncer, Making it PerDuring the lastbecomes a better treatable event, diagnose and been brought years the term ‘personaliz disease nowadays. forward. This ap ed on the treatmen proach offers medicine’ has t of ca nc er . with a medical During the da a new perspective will share thei , technological and/or busiy several speakers theme. More inr expertise and discuss diffeness background formation is av re ailable on the nt aspects of the website. www.protagora Event language s.tue.nl/symposium/ Entrance fee: : English Other 50 euroStudents 8 euro | TU/e empl oyees 20 euro |

Zaterdag

24 mei, 9:30-19:00 uur

Stepestafette

Zaterdag 24 mei vindt voor de 32st e keer de Stepestafette plaats. Dit sportieve evenement in estafette-vor door E.S.V. Demos. De 100 Km lang m wordt jaarlijks georganiseerd e race van Nijmegen naar Eindhoven zal in 10 etappes afgelegd word en om uiteindelijk op Stratumseind tot een finish te komen. De race kan als solist of als team afgelegd worden, kortom de uitgelez studenten ook sportief zijn! Na een en kans om te laten zien dat mers, jong en oud, student en niet spannende race zijn alle deelnedeze sportieve dag af te sluiten op-student, van harte welkom om een mooie naborrel georganiseerd door E.S.V. Demos. www.stepestafette.nl Entreekosten: 30 euro

-00:00,

00 juni, 22: s 4 g a d s Woen rte Doo

ij De Zwa athon buiten b De mar

rde deze regissee e Rotterdammers ) !’ ? je rt d Bie n ongetrain Koopal (‘ n uitlope iederick nty-variatie. Vier ten de maratho t te redden. D r e k a m n e Reclame mse The Full Mo r, blanke pit mo een faillisseme Rotterdatype ruwe bolstearagebedrijf van . van het slechtlopende g ntje mee een deke l e e tu om hun n e ev s, neem ten: Grati s o k e e tr En

:

lm Buitenfi