Resink advisering & management en SYARK gebiedsontwikkeling
12 Bijlagen Nota Financiële informatie aan de raad over De Kruidhof Bezoekersonderzoek 2012 Lijst van externe partijen die we gesproken hebben Mindmap Marktanalyse Omzetcijfers verkoop Intentieverklaring Fryslân 2018 Artisante, kookworkshops Claudy Jongstra Pilot BioBRuG B&G Foodcompany PhytoSana Project Noardlike Fryske Wâlden Kruidhof Re-integratieplan De Kruidhof 2.0
Resink advisering & management en SYARK gebiedsontwikkeling
Bijlage 1 Nota financiële informatie aan de Raad over de Kruidhof
Resink advisering & management en SYARK gebiedsontwikkeling
Bijlage 2 Bezoekersonderzoek 2012 Bezoekersonderzoek De Kruidhof 2013 U bent
0
man
0
Uw leeftijd
0 0 0 0
> 25 jr. 25 - 40 jr. 40 - 65 jr. 65+
vrouw
U bezoekt De Kruidhof: 0 alleen 0 partner/kennis 0 met kinderen Uw postcode _____
___
Waar kent u De Kruidhof van? Meerdere opties zijn mogelijk! 0 Krant/advertentie 0 Folder/flyer 0 Internet 0 Social media 0 Overig, nl.________ Wat is de reden voor uw bezoek? Meerdere opties zijn mogelijk! 0 Tuinen 0 Speeltuin 0 Evenement 0 Planten/verkooptuin 0 IJstijdenmuseum Opmerkingen naar aanleiding van uw bezoek __________________________________________ __________________________________________ __________________________________________ __________________________________________ __________________________________________
Resink advisering & management en SYARK gebiedsontwikkeling
Bezoekersonderzoek de Kruidhof 2012 Samenvatting en conclusies
Algemeen In 2012 is op kleine schaal een onderzoek verricht onder de bezoekers van de Kruidhof. Dit onderzoek heeft plaatsgevonden aan de hand van een enquête die uit 5 vragen bestond. Er zijn in totaal 133 enquêtes ingevuld. Het doel van dit onderzoek is tweezijdig: a) inzicht krijgen in de demografische gegevens van de bezoeker (leeftijd, geslacht en woongebied); b) inzicht krijgen in de bekendheid van De Kruidhof en op welke wijze zij aantrekkingskracht uitoefent op de bezoeker. Er is uitgegaan van één persoon die namens de groep/het gezin de enquête heeft ingevuld. De verkregen antwoorden zijn verwerkt en omgezet naar percentages en vervolgens weergegeven in grafieken. Per bladzijde ziet u één grafiek met verklarende tekst. Aan het einde volgt de samenvatting en worden enkele aanbevelingen worden gedaan.
Uit de gegevens blijkt dat het merendeel van de bezoeker man is (58%). Vrouwen vormen met 32% een minderheid. Een aantal bezoekers heeft geen geslacht ingevuld. Van ieder formulier zijn de gegevens van één persoon verwerkt. Indien er meerdere personen zijn ingevuld, zijn deze buiten beschouwing gelaten.
Resink advisering & management en SYARK gebiedsontwikkeling
Er kunnen bij deze vraag geen representatieve conclusies over geslacht of gezinssamenstelling worden getrokken, aangezien alleen de gegevens van de 'invuller' meegenomen zijn. Dit zijn overwegend mannen geweest.
Uit de gegevens blijkt dat de grootste groep bezoekers tussen de 40 en 65 jaar is (54%). Senioren vormen een tweede grote bezoekersgroep. Ook hier geldt dat alleen de gegevens van de invuller zijn meegenomen in de uitkomsten. Er kan dus geen representatieve conclusie worden getrokken over de rest van de bezoekersgroep, behalve dat de invuller tussen de 40 en 65 jaar is.
Resink advisering & management en SYARK gebiedsontwikkeling
Alle postcodes zijn stuk voor stuk per plaats opgezocht en vervolgens getoetst op de bijbehorende gemeente. Voor de overzichtelijkheid zijn vervolgens alle postcodes per provincie weergegeven. Omdat het zeer aannemelijk is, dat het gezelschap van de invuller uit het zelfde gebied, dan wel plaats komt, kan men wel een duidelijke conclusie trekken over de provincie waar de bezoekers vandaan komen. De meeste bezoekers komen uit de provincie Friesland (45%), gevolgd door Overig NL (23%). Bezoekers uit Groningen nemen met 20% een derde plaats in.
Uiteraard willen wij weten waar bezoekers de Kruidhof van kennen. Dit is belangrijk bij het bepalen van de communicatiestrategie. Aangenomen mag worden dat de bezoeker en zijn gezelschap op dezelfde wijze bekend zijn geraakt met De Kruidhof. Uit de gegevens blijkt dat een groot deel van de bezoekers (30%) via papieren media met De Kruidhof in aanraking is gekomen. Hierbij moet men vooral denken aan kranten en tijdschriften. Daarnaast heeft het overgrote deel van de bezoekers het antwoord 'overig' ingevuld. Hierbij kan men denken aan het feit dat men in de buurt van De kruidhof woont of samen met familie/vrienden die hier wonen, De Kruidhof bezoekt. Kortom, een groot aantal bezoekers is op traditionele wijze bekend geraakt met De Kruidhof. Internet/social media volgen met resp. 3 en 4% op gepaste afstand. Hierbij moet opgemerkt worden dat deze wijze van communiceren nog niet zo lang geleden is geïntroduceerd en dus zijn plaats nog moet veroveren.
Resink advisering & management en SYARK gebiedsontwikkeling
Wat is de reden van uw bezoek? Een ontzettend belangrijke vraag om het aanbod in De Kruidhof af te stemmen op de interesses van de bezoeker. Bij deze vraag kon men meerdere antwoorden invullen. Het is dus goed denkbaar dat de kinderen voor de speeltuin komen, terwijl de ouders de tuinen bezichtigen. Ook kan verschillende redenen combineren (bezoeken van een evenement, gevolgd door een bezoek aan de tuinen). Het overgrote deel van de bezoekers komt speciaal voor de tuinen, maar liefst 86%. Daarnaast geeft 25% van de ondervraagden aan De Kruidhof te bezoeken voor evenementen en workshops. 12% van de ondervraagden brengt een bezoek aan het IJstijdenmuseum, al dan niet gecombineerd met een bezoek aan De Kruidhof. Aan het eind van de enquête is de bezoeker de mogelijkheid geboden nog aanvullende opmerkingen te plaatsen t.a.v. het bezoek aan De Kruidhof. 105 van de 133 ondervraagden hebben van deze mogelijkheid gebruik gemaakt. Hieruit komt het volgende naar voren: -
69% van de bezoekers vindt De Kruidhof verzorgd, interessant en veelzijdig. 15% van de bezoekers vindt dat er vriendelijk personeel en/of een prettige gids aanwezig zijn. Een klein aantal bezoekers (3%) is van mening dat men goed kan eten in het restaurant. Een evenzo groot percentage vindt dat er teveel kunstobjecten in de tuinen zijn geplaatst; dit leidt af.
Resink advisering & management en SYARK gebiedsontwikkeling
Samenvatting Samenvattend kan men concluderen dat de gemiddelde bezoeker van De Kruidhof het volgende profiel heeft: -
man (al dan niet hoofd van het gezin); tussen de 40 en de 65 jaar; afkomstig uit Friesland; hij heeft via de krant/tijdschrift gehoord van de Kruidhof of brengt tijdens een familie/vriendenbezoek een bezoek aan De Kruidhof; hij komt overwegend voor een bezoek aan de tuinen of een evenement.
Aanbevelingen Aanbeveling 1: breder onderzoek In 2012 bedroeg het aantal bezoekers 17.540. Er zijn 133 enquêtes afgenomen. Afgezet tegen het aantal bezoekers is dit een onderzoek op kleine schaal en kan een globaal beeld van de bezoeker worden neergezet. Indien met representatieve conclusies wil trekken, dan is een breder onderzoek nodig. Aanbeveling 2: deskundige afname van de enquête De enquêtes zijn door de receptie aan de bezoekers verstrekt en op basis van vrijwilligheid ingevuld. Indien er drukte ontstaat bij de receptie, verliest men het zicht op de enquête. Dit heeft als gevolg dat niet alle enquêtes volledig zijn ingevuld. Indien men kiest voor een breder onderzoek, waarbij dus een groter deel van de bezoekers wordt ondervraagd, kan men ervoor kiezen om hier fulltime een stagiaire op te zetten. Aanbeveling 3: andere opzet van de vragen Er wordt vanuit gegaan dat bij een gezelschap één persoon de vragen invult vanuit zijn/haar perspectief. Bij de eerste twee vragen (bezoeker en leeftijd) kan dan een situatie ontstaan dat meerdere personen worden genoemd op het formulier (bv man, vrouw, 2 kinderen). De leeftijd is echter gekoppeld aan degene die het formulier invult. Het is niet duidelijk wie de enquête invult; ook zijn niet altijd de aantallen ingevuld. Op deze wijze wordt het lastig om gegevens te herleiden. Men kan bijvoorbeeld kiezen om voor ieder geslacht de leeftijd apart in te vullen. Bij het opstellen van de vragen, dient men zich af te vragen van wie men welke informatie wil verkrijgen. Indien het onderzoek door een stagiaire wordt afgenomen, kan de bezoeker op de juiste wijze door de vragen heen geleid worden.
Resink advisering & management en SYARK gebiedsontwikkeling
Bijlage 3 Lijst van externe partijen die we gesproken hebben Gesprekslijst tav project De Kruidhof thema wethouder Antuma
gemeente Achtkarspelen
alle onderdelen
burgemeester Gerbrandy
idem
idem
Jos Blom
B&G
eten&drinken
Dhr. Gatsonides
It Koartling
jeugd- en ouderenwerk; dorpshuis; cursussen
Karin Hoogterp
De Kruidhof
alle onderdelen
Claudy Jongstra en Wendy Gooren
Claudy Jongstra-kunstenaar
cultuur en natuur
Joke Blokstra
Tuinarchitect/kweker
zonnebloemen opdracht De Kruidhof
Leendert Klaassens
Stenden Hogeschool
educatie
Sipke Molenaar
Organisatieburau t noord
health & beauty
Jouke Oostenbrug
AJ Catering
eten &drinken/horeca
Gjalt Pilat
Pilat& Pilat
Hotel/horeca/duurzaam bouwen
Hein Pols
Waddeninzicht
Toerisme
Prof dr Wim Quax
RUG Farmacie
Wetenschap en educatie/healthy aging/phytosana
Prof dr Gert Jan Euverink
RuG Biobased Economy
BioBruG: bedrijvennetwerk rondom Biobased Economy
Ine Stege
ROC Friese Poort
educatie
Jan de Jonge
ROC Friese Poort
educatie
Jonathan Teo
Doppio
eten &drinken
Jan Wayer
gemeente Achtkarspelen
alle onderdelen
Sander Wijnstra
Artisante
eten &drinken/horeca
Jan Willem Zwart
De Kruidhof
Kruiden en verhalen vertellen
Menno Brouwer
gemeente Achtkarspelen
alle onderdelen
Henk Everts
Innovatiehuis
business development
Greenlab
meerdere bedrijven en instellingen
Wat is de potentie van De Kruidhof?
Erik van der Zwan
Soulvizion
Film en communicatie
Eise van der Sluis
Directeur SNN
Subsidiekansen door clustering
Tjeerd van der Zwan
Oud-bm Achtkarspelen
ervaringen met De Kruidhof
Saskia Bosch
Syntens
Biobased bedrijven MKB
Ellen Gebben
NFW
NME, toerisme
Douwe Hoogland
idem
Ingrid van Huizen
idem
Rianne Vos
Kenniswerkplaats
Biobased bedrijven en instellingen (Nordwin College)
Joost de Smeth
Strawberry Fields
Marketing strategie
Ron Overbeek
Statement
idem
Jelle Burggraaf
Fryslan 2018
bijenproject
Sanne Smid
Fryslan 2018
bijenproject
Paul van Bussel
Architect
Energieneutraal bouwen
Marnix van der Scheer
Architect
Douwe Broersma
De Frysling, wijngaard
Fasering bouwen Locale ondernemer
Interreg V B (Noordzee)
Resink advisering & management en SYARK gebiedsontwikkeling
Jan Kloosterman
IJstijdenmuseum
Mirjam Pragt
Friese Museumfederatie
Ijstijdenmuseum
Bearnd Bilker
idem
Pyt Kuipers
idem
Oeds Westerhof
Provinsje Fryslân
Culturele hoofdstad 2018
Maaike van der Molen
Landal Green Parks Esonstad
toerisme healthy ageing
Homme Biemolt
Rotary Kollum
Goffe Hoekstra
ambtelijk
Duurzaamheidscentrum
Ted Rijpkema Auke Piet van der Meulen Frederieke van der Lijn Nynke Dölle Renze Brouwer Katja Seel Hein Drost Christien van der Veen Tonny Goettsch Telefonisch contact Jos Keizer
Fontana Nieuweschans
Healthy Ageing
Klantenservice
Dr Hauschka
Beauty
Bezoek Hortus Botanicus Hortus Haren Diverse tuinen, horti Region Halland Zweden
Resink advisering & management en SYARK gebiedsontwikkeling
Bijlage 4 Mindmap marktanalyse
Resink advisering & management en SYARK gebiedsontwikkeling
Bijlage 5 Omzetcijfers verkoop
Resink advisering & management en SYARK gebiedsontwikkeling
Bijlage 6 Intentieverklaring Fryslân 2018
Resink advisering & management en SYARK gebiedsontwikkeling
Bijlage 7 Artisante, kookworkshops Als culinair ondernemer ben ik sinds december 2012 actief in de gemeente Achtkarspelen als restaurateur van het Interieurcafe, gevestigd achter de woonwinkel van Pilat & Pilat te Twijzel.
De Kruidhof in Buitenpost zie ik als een bijzondere en unieke plek in deze omgeving met mogelijkheden tot ontspanning en ontmoeting voor lokale en regionale burgers. Het heeft alles in zich om de mens te voeden, te inspireren, te vermaken en te verrijken met natuurlijke kennis.
In potentie zou het zelfs een toeristisch speerpunt kunnen zijn van onze regio voor een grotere (inter-)nationale doelgroep. Wanneer de Kruidhof op de juiste manier gemoderniseerd wordt, de bereikbaarheid verbeterd en het gedragen wordt door samenwerkingen met ondernemers kan het fungeren als een broedplaats voor kansen op uiteenlopende vlakken en niveaus. Mijn bezoeken aan de huidige Kruidenhof en de gesprekken met Annemarie Resink & Yellie Alkema hebben aan dit beeld bijgedragen.
Als ondernemer houd ik me sterk aanbevolen om een actieve rol te spelen in het nieuwe karakter van de Kruidhof. -In eerste plaats als afnemer van kruiden/groenten/ thee afkomstig uit de Kruidhof, welke ik kan verwerken en (met een doorverwijzing) promoten in mijn aanbod. -Ook zou ik combinatie arrangementen met de mogelijkheden op mijn locatie aanbieden: bijvoorbeeld een excursie, workshop of (educatieve) wandeling door de tuin gecombineerd met een lunch, diner of vergadering in Het Interieurcafe. - Mijn onderscheidende factor als restaurateur en kok is zonder meer het interactieve
Resink advisering & management en SYARK gebiedsontwikkeling
karakter van mijn werkwijze, ik kook niet alleen voor mensen, maar ook met ze of ik inspireer ze om zelf te koken. Hiermee zou ik een terugkerend agendapunt van De Kruidhof kunnen verzorgen door kookworkshops te geven met ingrediënten afkomstig uit de tuin, of recepten te schrijven die op diverse manieren verstrekt kunnen worden. - Als het gaat om de exploitatie van de horeca in De Kruidhof ben ik bereid om serieus mee te denken over de uitvoering hiervan, de juiste bedrijfsfilosofie vinden zodat dit nauw aansluit op de algehele filosofie is erg belangrijk zodat de totale beleving van een bezoek aan de tuin vloeiend in elkaar over loopt.
Mijn hart is groen, en ik ben ervan overtuigd dat "De Kruidhof" het groene hart zou kunnen zijn van Noord - Nederland.
Sander Ian Wijnstra
Resink advisering & management en SYARK gebiedsontwikkeling
Bijlage 8 Claudy Jongstra Pilot
CONTRACT opdrachtgever
Studio Claudy Jongstra Lytse Buorren 21, 8843 KJ Spannum T 0517-342514;
[email protected] Contact persoon organisatie en PR: Wendy Gooren
opdrachtnemer
De Kruidhof Schoolstraat 29B, 9285 NE Buitenpost, T 0511 – 541253,
[email protected] Contactpersoon organisatie en PR: Karin Hoogterp, M 06-23093886
[email protected] Contactpersoon teelt: Hein Drost, M 06-51163592, email?
teeltbegeleider
Joke Bloksma, Bentismaheerd 39, 9736 EC Groningen T 050-5421158, bij spoed of als sms: 06-16300098.
[email protected]
Project: teelt Hopi-zonnebloemen als verfstof
www.jokebloksma.nl
Resink advisering & management en SYARK gebiedsontwikkeling
Taak Hein Drost Teelt 50 à 100 m2 zonnebloemen, droogt zaden en levert gedroogd zaad aan de Studio. De teelt gebeurt op ekologische wijze. Laat aan Joke weten hoeveel m2 er geteeld gaat worden, of de teelt naar wens verloopt gedurende het seizoen en hoeveel kg gedroogde zaden de opbrengst is. Meldt aan Joke als de bloemen op hun mooist zijn voor een fotograaf van de Studio. Stuurt een rekening aan de Studio voor 1,5€/m2 (ex btw) waarvan de helft zo ie zo en de andere helft indien de teelt slaagt.
Taak Joke Bloksma Levert zaden en teeltinformatie. Adviseur voor teelt op afroep.
Taak voor Studio Claudy Jongstra Betaalt de rekening. Is beschikbaar voor opname van filmpje of foto’s over de verwerking van de zaden tot verfstof door de Kruidhof.
Taak voor alle partijen Elkaar informeren over voortgang en onvoorziene omstandigheden. Overleg bij onvoorziene omstandigheden om tot een oplossing of aanpassing afspraak te komen.
Aldus overeen gekomen en ondertekend in tweevoud.
Opdrachtgever:
Opdrachtnemer:
Naam:
Naam:
Datum:
Datum: ….
Resink advisering & management en SYARK gebiedsontwikkeling
Bijlage 9 BioBRug
Wat is BioBRUG? Biobrug brengt universitaire kennis en bedrijfsleven bij elkaar om samen nieuwe technologieën te ontwikkelen en vermarkten aan de hand van concrete bedrijfsvragen op het gebied van groene energie en materialen, waarbij biotechnologie een grote rol speelt. (bijvoorbeeld via brainstormsessies, markt-scans, innovatie-scans, technische haalbaarheid studies). Nieuwe multidisciplinaire aanpak De aanpak van Biobrug is pragmatisch en vraaggestuurd: Wanneer de concrete bedrijfsvraag helder is en het vraagstuk geanalyseerd, stelt Biobrug een multidisciplinair team samen van hoogleraren, studenten en medewerkers van het betrokken bedrijf. Samen gaan ze met het vraagstuk aan de slag. Op deze wijze worden alle Universitaire kennis en ervaring uit het bedrijfsleven samengebracht die nodig is om de gevraagde nieuwe kennis en technologie te ontwikkelen. Met deze nieuwe kennis en technologie kan de ondernemer nieuwe innovatieve producten ontwikkelen voor de markt waarin hij opereert. Bio Based Economy (BBE) : In de BioBased Economy, ook wel groene economie, staat de biomassa aan de basis van alles. Om tot een BBE te komen is een transitie nodig van een fossiel gebaseerde economie naar een economie waarin biomassa centraal staat: ‘fossil based’ naar ‘biobased’. Biomassa zoals landbouw- en tuingewassen, algen, en bepaalde reststromen bevatten organisch koolstof. Dit koolstof is een prachtige grondstof voor biomaterialen, chemicaliën, bioplastics, medicijnen, cosmetica, energie, etc. Zie voor meer inhoudelijke informatie op www.biobasedeconomy.nl Duur van het programma Biobrug is eind 2011 gestart. Het programma van de faculteit Wiskunde en natuurwetenschappen duurt tot medio 2015. Sinds de start heeft Biobrug een hoogwaardig netwerk opgebouwd. Inmiddels heef de concrete samenwerking met ondernemers in het noorden geresulteerd in ruim 25 succesvolle projecten. Bijdragen aan noordelijke kenniseconomie Door wetenschappelijke kennis samen te brengen met de expertise uit het bedrijfsleven wil de RUG, cq. Biobrug de regionale positie van het MKB in het noorden versterken op het gebied van BioBased Economy. De samenwerking en kennisuitwisseling vergoot de expertise bij studenten en bedrijfsleven en stimuleert de noordelijke kenniseconomie op het gebied van Bio Based economy. “Door nu studenten bij biobasedprojecten in te zetten, hebben bedrijven later vaak deskundige en innovatieve arbeidskrachten. Op die wijze kan Biobrug bijdragen aan nieuwe hoogwaardige werkgelegenheid in het noorden,” aldus Professor Gert Jan Euverink.
Resink advisering & management en SYARK gebiedsontwikkeling
Bijlage 10 B&G Foodcompany
Over ons Er waren eens……. een ambachtelijke bakker, een ondernemende bankier en een gedreven verkoopmarketeer. Drie eigenwijze mannen met uiteenlopende dromen en idealen, maar met één gedeelde passie: ijs en chocolade. Samen besloten ze het avontuur aan te gaan en hun liefde voor ambachtelijke producten te bundelen in een eigen ijs- en chocoladefabriek: B&G Foodfactory.
Henk Henk van der Heide is een echte ambachtsman. Hij vervult al meer dan 25 jaar het bakkersvak met veel passie. Kwaliteit staat bij hem hoog in het vaandel. Hij is 2de in de top10 van beste
Resink advisering & management en SYARK gebiedsontwikkeling
bakkers van Noord-Nederland. Dat zegt genoeg. Een nuchtere en creatieve Fries met een natuurlijk gevoel voor smaak en perfectie.
Jos De ondernemende ABN AMRO bankier Jos Blom is samen met zijn partner Imca van der Velde initiatiefnemer van delicatessenwinkel Bijzonder & Genieten in het Friese Surhuisterveen. Hun bedrijf behoort volgens professionals tot de 20 beste delicatessenwinkels van Nederland. Een topzaak dus, die niet zomaar een grote inspiratiebron is geweest voor het idee van onze ijs- en chocoladefabriek. Jos is een ondernemer pur sang. Een snelle denker, pragmatisch vooral. En een man die de kracht van samenwerken kent.
Niels De gedreven verkoopmarketeer Niels Grootenboer heeft zijn leerschool gehad bij Heinz. Bekend van de ketchup, maar ook van oer-Hollandse merken als Honig, De Ruijter, Karvan Cevitam, Brinta en Venz. Niels deed ervaring op in de verkoop, marketing en trade marketing. In 2011 was hij zelfs genomineerd voor de titel Trade Marketeer van het jaar. Kortom, een ideeënman met een ongebreidelde passie voor voeding.
Resink advisering & management en SYARK gebiedsontwikkeling
Bijlage 11 PhytoSana project
Achtergrondinformatie PhytoSana De vraag naar geneeskrachtige kruiden voor medicinale, cosmetische en voedingstoepassingen groeit wereldwijd. Deze groei wordt enerzijds veroorzaakt door een toenemend deel van de wereldbevolking, dat geen toegang heeft tot farmaceutische producten en anderzijds door een toenemend bewustzijn over de eenzijdige benadering van de westerse farmacie. De populariteit van kruidgeneeskunde en andere kruidtoepassingen neemt zowel in Nederland maar ook vooral in Duitsland sterk toe. Kruidenkennis is de basis van onder andere de traditionele Chinese geneeskunst maar ook de westerse fytotherapie. Veel moderne (westerse) medicijnen zijn gebaseerd of geïnspireerd op deze traditionele kruidenkennis. De actieve componenten van deze medicijnen zijn nagemaakt en zo mogelijk verbeterd (gesynthetiseerd) vanuit de natuurlijke verbindingen. De kosten voor de ontwikkeling en toepassing van dit soort synthetische farmaceutische medicijnen zijn hoog en kunnen daardoor slechts gedragen worden door enkele grote farmaceutische bedrijven. Kruiden bevatten grondstoffen voor medicijnen. Kruiden met een verhoogd gehalte aan inhoudstoffen in combinatie met (nieuwe) extractietechnieken bieden nieuwe mogelijkheden voor het winnen van deze actieve inhoudstoffen op een kosten effectieve wijze. Deze actieve inhoudstoffen zijn dan direct als medicijn of als grondstof voor medicijnen geschikt. Door veredeling van de kruiden is het gehalte aan inhoudstoffen te verhogen. Op deze wijze kunnen bepaalde medicijnen (kosten)effectiever geproduceerd worden dan via de synthetischechemische routes. In dit project worden de mogelijkheden van podofyllotoxine productie uit het (on)kruid fluitenkruid (Anthriscus sylvestris) onderzocht. Fluitenkruid is een veelbelovende plant
voor productie van podofyllotoxine.
Resink advisering & management en SYARK gebiedsontwikkeling
Veel van de traditionele kruidenkennis is nog niet omgezet in een farmaceutische of andere medicinale toepassing. Marketing overwegingen spelen een rol bij welke farmaceutische producten ontwikkeld gaan worden. Hierdoor blijven veel mogelijke toepassingen onbenut. De traditionele kruidenkennis is onderdeel van de database van de European Medicines Agency (www.ema.europa.eu). Deze database bevat beschrijvingen van zowel de werking als bereiding van kruiden voor bewezen medicinale toepassingen. Als een medicinale toepassing als reeds bewezen wordt beschouwd, zijn geen uitgebreide klinische testen meer noodzakelijk voor de markttoelating van deze generieke producten. Dit biedt juist kansen voor kleinschalige producties op basis van kruiden van dit soort medische toepassingen waarvoor het dure medische-effecten onderzoek niet meer nodig is. Juist het MKB in de Eems-Dollard regio kan op deze kansen inspelen vanwege de concentraties van tuinbouwclusters in Papenburg, Emmen en Hoogezand voor grondstofproductie, de aanwezige fytofarmaceutische medische kennis bij de Rijksuniversiteit Groningen en de kennis van de modernste extractietechnologie bij het Deutsche Institut für Lebensmitteltechnologie in Quackenbrück. Geneeskrachtige toepassingen van kruiden hebben ook meerwaarde bij toepassingen in cosmetica en voeding (Functional Foods). Ook deze markten zijn sterk in ontwikkeling en bieden perspectieven voor bedrijven die daarin willen investeren. Thema's Het project PhytoSana heeft vier thema’s: Thema 1: Kruiden voor medicinale toepassingen Thema 2: Kruiden voor gezonde cosmetische toepassingen Thema 3: Kruiden voor gezonde voedingstoepassingen Thema 4: Gardens of Beauty & Health Doel en grensoverschrijdend karakter Het project heeft tot doel traditionele therapeutische kruidenkennis te benutten voor de ontwikkeling van nieuwe farmaceutische, cosmetische en functionele voedingsproducten met bewezen effectiviteit en het inrichten van de productieketens waarbij kruiden de grondstof voor deze producten zijn. De ouder wordende mens is de voornaamste doelgroep waarvoor deze producten ontwikkeld worden, omdat deze groep zowel koopkrachtig is als ook de meeste behoefte heeft aan dit soort producten. De essentie van het project PhytoSana is het ontwikkelen van nieuwe farmaceutische producten met bewezen effectiviteit. Juist door uit te gaan van bewezen effectiviteit wordt langjarig en kostbaar toelatingsonderzoek voor nieuwe medicijnen en actieve ingrediënten voorkomen. Het project biedt daarmee deelnemend MKB de unieke mogelijkheid bestaande farmaceutische kennis om te zetten in nieuwe farmaceutische producten. Dit soort kennis is normaliter voorbehouden aan grote multinationals. Het project Phytosana legt daarmee de basis in de EDR-regio voor het verder kapitaliseren op de onbenutte kennis uit de verschillende kennisbronnen. De basis voor de bewezen therapeutische werking van farmaceutische producten is tweeledig. Ten eerste zijn er bestaande medicijnen, medische farmaceutica, waarvoor met behulp van extractie van inhoudstoffen van kruiden goedkopere grondstoffen voor deze medische
Resink advisering & management en SYARK gebiedsontwikkeling
farmaceutica geproduceerd kunnen worden. Met andere woorden dure chemische bereide grondstoffen worden vervangen door dezelfde grondstoffen maar dan kostenefficiënter geproduceerd en geëxtraheerd uit kruiden. Ten tweede is er de bestaande (niet benutte) kruidenkennis in de European Medicines Agency database met bewezen effectiviteit waarmee nieuwe toepassingen met kruiden ontwikkeld kunnen worden. Het project PhytoSana volgt beide routes waardoor deelnemend MKB kennis verkrijgt deze beide routes te integreren in hun bedrijfsactiviteiten. Het project netwerk blijkt ook na het project in stand waardoor het deelnemend MKB voor nieuwe productontwikkeling altijd kan terugvallen op de opgebouwde expertise binnen dit project. Disseminatie activiteiten binnen dit project bieden bovendien latere toetreders dezelfde mogelijkheden ook hun productportfolio op basis van deze benadering (uitgaan van alleen bewezen effectiviteiten’) op te bouwen en te vernieuwen. De hier beschreven benadering wordt nog nergens op deze wijze toegepast en systematisch geëxploreerd en geëxploiteerd. De EDR-regio creëert met het Phytosana project een voorsprong met betrekking tot het opzetten van nieuwe fytofarmaceutische productieketens waarbij kruidenteelt, kruidenverwerking en productie van medicijnen, cosmetica en Functional Foods centraal staan.
Salvia Hispanica of Chia. De Inca's gebruikten de chia zaden voor het eten (ze bevaten het gezonde Omega-3) en nu zijn ze op de Europese markt te koop. Duurzame karakter van het project Het in het PhytoSana opgebouwde netwerk is uniek. Deze combinatie van kennis omtrent fytotherapie in Nederland, traditionele kruidenkennis in Duitsland, moderne extractietechnologie uit Duitsland, kruidenteeltkennis in Nederland en Duitsland en de methodiek voor innovatieversnelling voor MKB komt bijna nergens voor en geeft juist dit netwerk een blijvende voorsprong. De opgerichte kenniscentra aan de RUG-FWN, Bildungsforum Papenburg en de twee tuinen “Gardens of beauty and health” zijn de blijvende ankers van het netwerk. Deze centra en tuinen
Resink advisering & management en SYARK gebiedsontwikkeling
blijven ook na het project bestaan. De RUG wil een blijvende nationale positie verwerven ten aanzien van kruidheelkunde en deze gebruiken om haar positie in het (inter)nationale fytofarmaceutisch onderzoek te versterken. Door het Phytosana project worden de traditionele banden (traditie gaat terug tot 1945) met de Kruidhof versterkt. Het Phytotechnikum Innovatiecentrum in combinatie met de opgerichte “Garden of beauty and health” blijft ook na het project actief in het opleiden van herintreders en het begeleiden van start-ups. De door RUG-FEB en de Hochschule Osnabrück ontwikkelde innovatieversnelling methodiek is gedocumenteerd en de kennis is actief overgedragen aan de medewerkers van het Bildungsforum waardoor deze kennis ook blijvend verankerd is in de organisatie.
(Website RUG)
Resink advisering & management en SYARK gebiedsontwikkeling
Bijlage 12 Reactie Noardlike Fyske Wâlden
Resink advisering & management en SYARK gebiedsontwikkeling
Bijlage 13 Kruidhof Re-integratieplan (N. Dölle en K. Hoogterp)
Plan van aanpak Kruidhof re-integratie Concept 16 mei 2013
Inhoud Inleiding................................................................................................................................................................. 27 1.
Achtergrond W&I ......................................................................................................................................... 27 1.2 Onze ambitie ............................................................................................................................................... 29 1.3 Uitgangspunten ........................................................................................................................................... 29 1.4 Klantgroep en inzet Participatiebudget ...................................................................................................... 29
2.
Samenwerking Kruidhof en W&I De Wâlden 2013 ...................................................................................... 31
3.
2014 en verder ............................................................................................................................................. 31
Resink advisering & management en SYARK gebiedsontwikkeling
Inleiding Als sinds een aantal jaren werken W&I De Walden en De Kruidhof nauw samen in het kader van reintegratie. Al veel cliënten hebben bij de Kruidhof een goede plek gekregen om te kunnen reintegreren. Met name de cliënten met een grote afstand tot de arbeidsmarkt wordt bij De Kruidhof een goede plek met goede begeleiding geboden. Afgelopen jaren is het contact tussen W&I De Walden en de Kruidhof minimaal geweest. Onder de samenwerking liggen geen resultaatafspraken. Vanaf 2013 is de samenwerking tussen de Kruidhof en W&I De Walden weer intensiever opgepakt en er zijn nieuwe afspraken gemaakt over de begeleiding, plaatsing, terugkoppeling, voortgang etc
1.
Achtergrond W&I
Sinds 1 januari 2012 is er sprake van een samenwerkingsverband tussen de gemeente Achtkarspelen en Tytsjerksteradiel op het gebied van werk en inkomen. Er is een gezamenlijke afdeling Werk & Inkomen De Wâlden gevormd. De afgelopen jaren waren zware jaren voor sociale diensten. De klap van de recessie resoneert in oplopende bijstandsbestanden. Dat is een landelijk beeld en ook de uitvoeringsdienst Werk & Inkomen De Wâlden wordt niet gespaard. Meer uitkeringen, meer re-integratievraag, minder financiële middelen. Het CPB voorspelt dat de werkloosheid de komende jaren nog verder stijgt en daarmee ook het aantal mensen met een bijstandsuitkering. Pas vanaf 2015 verbetert de situatie op de Nederlandse arbeidsmarkt langzaam. Daarnaast voorspelt het CPB dat de beroepsbevolking de komende jaren krimpt als gevolg van de vergrijzing en ontgroening en dat er de komende jaren een fors tekort gaat ontstaan op de arbeidsmarkt. De belangrijkste opdracht voor de komende tijd is dan ook dat W&I De Wâlden investeert in contacten met werkgevers om werk, vacatures en werkervaringsplaatsen voor klanten te vinden. De focus ligt op uitstroom naar Werk.
Achtergrond De Kruidhof De Kruidhof is onderdeel van de afdeling Samenleving en biedt sinds jaar en dag re-integratieplekken voor uitkeringsgerechtigden van de gemeente Achtkarspelen en voorheen ook Kollumerland. In 2012 zijn daar de uitkeringsgerechtigden van de gemeente Tytsjerksteradiel bij gekomen. Bij De kruidhof worden met name mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt geplaatst en waarvoor de tuinmedewerkers van De Kruidhof ook de re-integratiebegeleiding verzorgen.
Wat betekent De Kruidhof voor cliënten Botanische tuin De Kruidhof is een reïntegratiebedrijf dat zich onderscheidt van andere reïntegratiebedrijven omdat het een bestaand bedrijf is (botanische museumtuin) waarin cliënten: -
kunnen ontdekken wat ze kunnen en kennen aan hun zelfrespect kunnen werken de kans krijgen hun talenten te ontplooien werk hebben waarop ze trots kunnen zijn omdat ze een bijdrage leveren aan producten die op de economische markt waarde hebben: het botanische museum de kans krijgen om letterlijk tot bloei te komen. De natuur zorgt automatisch voor structuur die deze doelgroep vaak hard nodig heeft. Ieder seizoen vraagt om haar eigen werkzaamheden. De natuur laat zelf zien wat er moet gebeuren.
Resink advisering & management en SYARK gebiedsontwikkeling
Social Return of Investment Bij de aanpak van sociale problemen is het veelal de vraag welke inspanningen leiden tot de meest gewenste resultaten. Deze vraag wordt in het bijzonder voor gemeenten steeds belangrijker, gegeven de huidige decentralisatie van verantwoordelijkheden in het sociale domein. De Kruidhof levert een belangrijke bijdrage aan de invulling van deze gemeentelijke kerntaken. Een zeer groot deel van de werkzaamheden op De Kruidhof wordt uitgevoerd door reintegratiekandidaten, stagiairs en vrijwilligers. In 2011 en 2012 betrof dit 189 en 199 personen. In schema ziet dit er als volgt uit: Niet betaalde deelnemers De Kruidhof
2012
2011
36
36
Reclassering
27
22
VNN (verslavingszorg)
4
3
Raad v/d Kinderbescherming
10
12
PTCN-Groningen
2
1
Halt (leerstraffen)
5
10
Friesland College
1
2
Friese Poort
3
1
Nordwin College (voorheen AOC)
6
5
Bouman School Dokkum (praktijkonderwijs)
8
8
Renn4 Leeuwarden
1
1
Maatschappelijke stage
15
10
UWV
2
2
Noach (Leger des Heils)
3
0
Trion
-
4
Skrep (re-integratie daklozen)
6
6
Vrijwilligers (vergoeding)
60
57
Talant (tuincafé)
10
8
Totaal
199
189
Re-integratiekandidaten via de gemeente Werkstraffen
Stages
Resink advisering & management en SYARK gebiedsontwikkeling
De investering van de gemeentelijke bijdrage uit het P-budget levert de gemeente het volgende op: -
het verkleinen van de afstand tot de arbeidsmarkt voor mensen die tijdelijk niet kunnen werken door ze in beweging te houden en waar mogelijk passend werk aan te bieden het bieden van een zinvolle dagbesteding voor mensen die om wat voor reden dan ook niet (meer) werken
1.2 Ambitie W&I De Wâlden De burgers in onze gemeenten hebben een hoog zelforganiserend vermogen en participeren in de lokale samenleving. Wij versterken en bevorderen dit door de burger aan te spreken op hun zelforganiserend vermogen en verantwoordelijkheid. Daar waar de burger het nodig heeft, bieden wij ondersteuning op het gebied van werk, inkomen, voorzieningen, opvoeding, inburgering en sociale problematiek. Wij werken daarbij nauw samen met de lokale werkgevers en andere partners in de samenleving die een rol spelen in het verhogen van de participatie. 1.3 Uitgangspunten Een baan boven een uitkering, de arbeidsmarkt is leidend en de financiële middelen zijn leidend. Particpatiebudget Per 1 januari 2009 is het Participatiebudget ingevoerd. Dit budget bundelt de gelden van reintegratie (WWB), inburgering (WI) en volwasseneneducatie (WEB) tot één Participatiebudget. Het Participatiebudget is beschikbaar voor het begeleiden van personen vanaf 16 jaar en heeft tot doel het vergroten van participatie door middel van betaalde arbeid of activering. Re-integratiebijdrage W&I De Walden aan De Kruidhof In 2010 ontving De Kruidhof voor het eerst een geldelijke bijdrage uit het zogenaamde Participatiebudget van de afdeling Werk Inkomen.Het bedrag voor 2013 en 2014 voor De Kruidhof is vastgesteld op € 25.000. Voor dit bedrag zijn in 2011 en 2012 jaarlijks 36 personen begeleid in de vorm van werkbegeleiding, voortgangsgesprekken, contact met de consulenten en voortgangsrapportages. Deze bedragen zijn niet marktconform en zouden in de toekomst op basis van duidelijke werk-en prestatieafspraken tot stand moeten komen. In de begroting van De Kruidhof zijn inkomsten uit re-integratie begroot van te weten € 35.000,00 in 2013, € 50.000,00 in 2014 en € 75.000,00 in 2015 en 2016.Hiervoor zijn geen toezeggingen gedaan vanuit het P-budget. Hierover moeten nog nadere afspraken worden gemaakt. Dit zou kunnen in de vorm van prestatieafspraken. Mogelijk moet een gedeelte van dit geld bij andere gemeenten worden verdiend. 1.4 Klantgroep en inzet Participatiebudget De WWB-klantgroep hebben we ingedeeld in ‘zelfredzaam’, ‘ondersteunen’ en ‘zorg’. Het Participatiebudget zet de gemeente zoveel mogelijk in voor de groep ‘ondersteunen’. Voor de groep ‘zelfredzaam’ wordt het budget minimaal ingezet. Voor de groep ‘zorg’ wordt het budget ook minimaal ingezet en probeert de gemeente voornamelijk gebruik te maken van andere financiële middelen. Sociale Maatschappelijke Agenda in relatie tot klantgroepen.
Resink advisering & management en SYARK gebiedsontwikkeling
a) Voor de groep 'zelfredzaam' mogen we aannemen dat zij op eigen kracht, mogelijk met enige, dan wel minimale vorm van ondersteuning en soms drang/dwang, de weg naar de reguliere arbeidsmarkt kunnen en moeten vinden. Voor hen geldt de kortste weg naar werk' en 'algemeen geaccepteerde arbeid' onvoorwaardelijk. Inzet op eigen verantwoordelijkheid speelt hierbij een grote rol. b) De groep met een (arbeids)beperking heeft ondersteuning nodig. Dat houdt in dat de inzet zich voornamelijk op deze klantgroep richt. Ook hier wordt van de klant verwacht verantwoordelijkheid te nemen bij haar/zijn maatschappelijk vraagstuk. c) Voor wat betreft de klantgroep die zorg nodig heeft of een te grote afstand tot de arbeidsmarkt heeft, wordt afgestemd met andere ketenpartners. De uitkomst kan divers zijn. De uitvoering kan bijvoorbeeld komen te liggen bij een werkconsulent of een consulent WMO, maar het is goed denkbaar dat na het stellen van een diagnose er sprake is van verwijzing naar ketenpartners zoals bijvoorbeeld KEaRN, GGZ, MEE, SDV,maatschappelijk werk, etc. Het uiteindelijke doel is en blijft naar vermogen participeren in de samenleving. Dit kan leiden naar groei en mogelijk op termijn deelname (naar vermogen) aan de reguliere arbeidsmarkt, maar dit kan ook inhouden dat het doel te hoog is gegrepen. In schema ziet het er als volgt uit:
Klantgroep
Zelfredzaam
Percentage van het bestand
Rol gemeente
Instrument1
15%
Regie
Groepsgewijze dienstverlening
Inzet Participatie-budget Minimaal
Eigen verantwoordelijkheid Handhaven Ondersteunen
40%
Uitvoerend & regie
Jobhunten
Ja
Jobcoaching Trainen werknemersvaardigheden Participatie
Zorg
45%
Verwijzen'1 gezin, 1 plan, 1 contactpersoon'
Regie
1
Minimaal, vnl gebruik maken van andere financieringsstromen
Het genoemde instrumentarium is niet gelimiteerd, ze worden hier als voorbeelden genoemd. Uitvoeringsorganisatie Werk&Inkomen De Wâlden beoordeeld de benodigde instrumenten obv maatwerk.
13
Resink advisering & management en SYARK gebiedsontwikkeling
2. Samenwerking Kruidhof en W&I De Wâlden 2013 Vanuit de relatie van de ondersteuningspiramide uit de Sociale Maatschappelijke Agenda met de organisaties die invulling geven aan de ondersteuningsvraag zijn met de Kruidhof de volgende afspraken gemaakt:
3.
Tuincafé: project voor klanten met korte afstand tot de arbeidsmarkt (doelgroep Werk). Afspraken gemaakt met AJ Catering over regulier werk en WEP.
Groepsgerichte aanpak goed bemiddelbare werkzoekenden en jongeren (doelgroep Werk): Kruidhof biedt plaatsen voor werkzoekenden gericht op handhaven, het toetsen van arbeidsvaardigheden en voorbereiding op bemiddeling/WEP.
Bestaande (veelal zorg) klanten: nieuwe afspraken. 1 x per twee weken consulent aanwezig en aanspreekpunt voor klanten. Zorgklanten. Grote afstand tot de arbeidsmarkt.
2014 en verder
De gemeente en De Kruidhof willen inzetten op de drie doelgroepen: Werk, Participatie, Zorg. We zetten in op projectmatige klussen/opdrachten naast structurele werkzaamheden. De samenwerking tussen W&I de Walden en de Kruidhof is zakelijk. Voor welk bedrag kan De Kruidhof wat leveren in relatie tot welke klanten de gemeente kan bieden. Continuïteit van medewerkers is wenselijk vanwege de vaste werkzaamheden/onderhoud en toekomstige afspraken met leveranciers. De vraag is of dit alleen met re-integratiekandidaten gegarandeerd kan worden. Er zou een mix moeten zijn tussen vaste medewerkers met kennis en reintegratiekandidaten. We maken resultaatgerichte afspraken op basis van marktconforme trajectprijzen. Kansen en ideeën
Werkleertrajecten ontwikkelen. ROC's of van Hall Begeleiding door studenten van kandidaten. Bijvoorbeeld grootschaliger kweken van planten. Mensen die continuïteit bieden kunnen en productie kunnen doen. Voorman die hier opleiding voor krijgt. Op locatie kwekerijen creëren. Klussenbus (zoals voorheen met Raderwerk)
Resink advisering & management en SYARK gebiedsontwikkeling
Bijlage 14 Toekomstige Kruidhof door de ogen van Jan Willem Zwart
Resink advisering & management en SYARK gebiedsontwikkeling
Resink advisering & management en SYARK gebiedsontwikkeling
Resink advisering & management en SYARK gebiedsontwikkeling
Resink advisering & management en SYARK gebiedsontwikkeling
Resink advisering & management en SYARK gebiedsontwikkeling
Resink advisering & management en SYARK gebiedsontwikkeling
Resink advisering & management en SYARK gebiedsontwikkeling
Resink advisering & management en SYARK gebiedsontwikkeling
Resink advisering & management en SYARK gebiedsontwikkeling
Resink advisering & management en SYARK gebiedsontwikkeling
Resink advisering & management en SYARK gebiedsontwikkeling
Resink advisering & management en SYARK gebiedsontwikkeling
Resink advisering & management en SYARK gebiedsontwikkeling