“Leergang Ondernemerschap in Alfaen Gamma Wetenschappen” Interactieve leergang over de perspectieven voor ondernemerschap in de Alfa- en Gammawetenschappen
10, 17 en 24 Juni 2016 Locatie American Hotel, Amsterdam
Doelgroepen leergang Onderzoekers met een belang in Ondernemerschap Net opgestarte ondernemingen binnen het Alfa- en Gammadomein Experts Universitaire Holdings Knowledge Transfer Experts Zakelijk Directeuren van Alfa- en Gammafaculteiten Organisatie
Vakdocenten Dr. A.P.M. Krouwel, Drs. M.G. Pool, Dr. H. Hacquebord, Prof. Dr. R.J. In ‘t Veld, Prof. Dr. W.J.M.I. Verbeke Prof. Dr. Wiljan van den Akker, Dr. M. Verrips en Mr. F.J.M. Zwetsloot
INLEIDING Op de eerste dag van de lente van 2016 meldde Start Up Nation Scoreboard (European Digital Forum) dat Nederland het beste van alle Europese landen ondernemerschap stimuleert. Zoals vaker betreft dit ondernemerschap voornamelijk hightech ondernemerschap. Nederlandse universiteiten spelen bij deze vorm van ondernemerschap een belangrijke rol en hebben de afgelopen jaren zelfs enkele miljardenbedrijven tot stand gebracht. In de komende jaren zal dit wetenschappelijke ondernemerschap zich in toenemende mate manifesteren binnen de Alfa- en Gammawetenschappen, binnen welke disciplines zich ook de meeste studenten bevinden. Deze Leergang zal inzage geven in de wijze waarop universiteiten deze vorm van ondernemerschap effectief stimuleren, bezien vanuit het management, de dienstverleners en de wetenschappelijke ondernemers zelf. Deze nieuwe Leergang richt zich primair op het vercommercialiseren van wetenschappelijk kennis uit de Alfa- en Gammawetenschappen in de vorm van een zelfstandige organisatie. Het gebruik van ICT zal hier ook aan de orde gesteld worden, hoewel dat lang niet altijd een kern rol speelt. Universiteiten zijn immers niet alleen de grootste schatbewaarders van kennis, maar ook van unieke collecties. Alleen dat feit al heeft geleid tot de ontwikkeling van vele musea vanuit universiteiten, eveneens een belangrijke vorm van ondernemerschap. Steeds vaker zien we dat er binnen de taalwetenschappen nieuwe toepassingen ontstaan die zich lenen voor ondernemerschap binnen of buiten de universiteit. We zullen ingaan op de nieuwste vormen van het ontsluiten van wetenschappelijke kennis die kan worden gebruikt voor het grote publiek, al of niet in de vorm van een private BV, een Stichting of een VOF. Binnen de sociaalwetenschappelijke faculteiten bestaat er minstens zoveel potentie als het gaat om het opzetten van bedrijven. De voor de hand liggende mogelijkheden zijn de ontwikkeling van adviesbureaus, onderzoeksorganisaties en trainingsfaciliteiten. Ook structurele vormen van dienstverlening zijn vaak ontwikkeld binnen de academie en veel gerenommeerde bureaus zijn dan ook ontstaan vanuit de universiteiten of zijn nog steeds onderdeel daarvan. In deze leergang zal ingegaan worden op de vraag in welke situaties ondernemerschap het beste binnen de universitaire muren kan gedijen, wanneer een publiek-private vorm geprefereerd wordt en wanneer het bedrijf, al dan niet samen met de wetenschappelijke initiator, beter de academie kan verlaten. Deze Leergang stelt zich ook open voor deelname vanuit Vlaanderen waar de thematiek in essentie vergelijkbaar is als in Nederland. Tevens wordt aandacht besteed aan de recente voornemens van de Onderwijsinspectie om de financiële risico’s van wetenschappelijk ondernemerschap beter vast te stellen en zal bekeken worden hoe universiteiten om kunnen gaan met kruissubsidiering en urenregistraties. Gekozen zal worden voor een interactieve opzet waarbij u wordt uitgenodigd in discussie te treden met de sprekers en deelnemers van de leergang. Ook zult u als deelnemer gevraagd worden zelf aan te geven welke specifieke onderwerpen u – voor deze eerste versie van de Leergang – graag aan de orde gesteld wilt zien. U wordt ook in de gelegenheid gesteld om “projecten” of situaties die spelen binnen uw universiteit aan de orde te stellen en voor te leggen aan de docenten en aan andere deelnemers. Projecten kunnen desgewenst uitsluitend aan docenten voorgelegd worden teneinde vertrouwelijkheid te waarborgen. Met deze inhoud en opzet van de leergang zullen wij u praktische handvatten aanreiken voor het optimaliseren van ondernemerschap binnen of buiten uw faculteit. We kijken er naar uit u tijdens de leergang te mogen ontmoeten!
Dr. André Krouwel Coördinator Programma
mr. F.J.M. Zwetsloot Organisator van de Leergang
PROGRAMMA Alhoewel Science Based Business nog voornamelijk kan worden waargenomen in de Bètawetenschappen, zijn er onbenutte kansen voor ondernemerschap in de Alfa- en Gammawetenschappen. Dit volgde onder meer uit inventarisaties over “Maatschappelijke Impact van Alfa- en Gammawetenschappen” (2014-2015). Er is behoefte aan inzicht in succesvoorbeelden, structuur en een aanpak die werkt voor wetenschap en ondernemers. De “Wetenschappelijke BV” heeft nog teveel gezichten om een herkenbaar fenomeen te zijn. De Leergang Ondernemerschap in Alfa- en Gammawetenschappen speelt in op de behoefte aan ondernemerschap binnen de Alfa- en Gammawetenschappen door gerichter in te gaan op de vormgeving van toonaangevende voorbeelden van succesvol wetenschappelijk ondernemerschap. Door het delen van best practices binnen verschillende richtingen van de Alfa- en Gammawetenschappen en een beter zicht op de randvoorwaarden, kunnen de perspectieven worden geschetst voor wetenschappelijk ondernemerschap. Daarnaast kunnen de mogelijkheden en voorwaarden aan bod komen om startende ondernemingen binnen de Alfa- en Gammawetenschappen tot een duurzaam succes te maken voor de ondernemer en de universiteit.
INHOUD VAN DE LEERGANG: Door middel van theorievorming, praktijkvoorbeelden en casuïstiek worden de volgende aspecten belicht:
● Ondernemerschap als middel voor het vermaatschappelijken van kennis. ● De wetenschappelijke BV: Hoe kan ondernemerschap in Alfa- en Gammawetenschappen tot stand gebracht worden.
● Toonaangevende voorbeelden van ondernemerschap. ● Vaststellen van indicatoren voor succesvol wetenschappelijk ondernemerschap. ● Beoordeling van projectplannen door een “Impact Investor”. LEERDOELEN VAN DE LEERGANG OMVATTEN DE VOLGENDE INZICHTEN: ● Inzicht in de fundamentele keuzes voor ondernemerschap in de Alfa- en Gammawetenschappen. ● Het operationaliseren van wetenschappelijk ondernemerschap. ● De mogelijkheden voor het combineren van maatschappelijke en commerciële doelstellingen. ● Kennis van de succesfactoren van bestaande initiatieven van ondernemerschap in de Alfa- en Gammawetenschappen.
INSTRUMENTARIUM: ● ● ● ● ●
Deskundige en inspirerende sprekers. Inhoudelijke ondersteuning vanuit ScienceWorks. Uitwisseling van praktijkervaringen. Netwerkvorming. Inbreng van uw eigen vraagstellingen en projecten bij de docenten.
VORM: De gehele leergang zal bestaan uit zes dagdelen, verdeeld over drie dagen. De deelname aan deze leergang is beperkt tot 22 deelnemers om de interactie te optimaliseren. Inschrijvingen worden behandeld op volgorde van binnenkomst.
Vrijdag 10 juni DAGDEEL I: De verschillen tussen ondernemen en onderzoeken EL : Management van beleidsonderzoek 09.15u Ontvangst met koffie en thee 09.30u
VAKDOCENTEN: Drs. M.G. (Marnix) Pool Directeur RUG Houdstermaatschappij B.V. - Universitaire Visie op ondernemerschap vanuit de universiteit - Randvoorwaarden voor ondernemerschap met behoud van de wetenschappelijke functie - Welke vormen van ondernemerschap wordt vanuit de universiteit gestimuleerd en actief gesteund - Voorbeelden van succes- en faalfactoren
11.00u
PAUZE
11.15u
Dr. H. (Hilde) Hacquebord Oprichter Diataal B.V., Faculteit der Letteren, Rijksuniversiteit Groningen. - Ervaringen met ondernemerschap binnen- en buiten de universiteit - Randvoorwaarden voor succesvol ondernemerschap - Tot waar bestaat de synergie van wetenschap en ondernemerschap - Ruimte voor discussie
12.45u
Lunch
DAGDEEL II: Sociaalwetenschappelijk onderzoek en ondernemerschap 14.00u
VAKDOCENT: Prof. Dr. W.J.M.I. (Willem) Verbeke Professor Sales & Accountmanagement, Erasmus Universiteit Rotterdam. - Visie op Universitair ondernemerschap - Best practices vanuit de Erasmus Universiteit - Toepassing van sociaalwetenschappelijke kennis door ondernemerschap: - Complicaties en juridische aspecten - Succesfactoren - Discussie
15.30u
Pauze
15.45u
Vervolg - Interne inbedding van wetenschappelijk ondernemerschap en culturele aspecten - Discussie
17.15u
Einde eerste cursusdag
Vrijdag 17 juni DAGDEEL III: Definities en verschijningsvormen van ondernemerschap in het Alfa- en Gammadomein 09.15u
Ontvangst met koffie en thee
09.30u
VAKDOCENT: Dr. A.P.M. (André) Krouwel Universitair Hoofddocent Politicologie en Communicatiewetenschap, Vrije Universiteit & Academisch Directeur Kieskompas. Definities en verschijningsvormen ondernemerschap in Alfa- en Gammadomein. - Visie op wetenschappelijk ondernemerschap - Het ontstaan en herkennen van commerciële diensten - Vormgeving van ondernemerschap naast wetenschappelijke betrekkingen - Urenregistraties binnen- en buiten dienstverband - Wanneer is het tijd voor Fulltime ondernemerschap
11.00u
PAUZE
11.15u
Eigendom van wetenschappelijke kennis en wetenschappelijk ondernemerschap. - Modellen voor privaat en universitair eigendom van een “wetenschappelijke B.V.” - Problemen die kunnen ontstaan met de universiteit (financieel, juridisch, cultureel) - Overdracht van eigendom van de Universiteit naar de B.V.
12.45u
Lunch
DAGDEEL IV: Ondernemerschap binnen en buiten de universiteit: over synergie en scheiding EL : Management van beleidsonderzoek 14.00u VAKDOCENT: Prof. Dr. R.J. (Roel) in ‘t Veld Mede Oprichter NSOB en Emeritus Hoogleraar bij diverse universiteiten - Leerprocessen en kansen voor wetenschappelijk ondernemerschap - Hoe wetenschappelijke activiteiten en ondernemerschap te combineren - De commercialiseerbaarheid van sociaalwetenschappelijke kennis 15.30u
Pauze
15.45u
Randvoorwaarden vanuit universiteit en overheid - Over Cultureel en Duurzaam ondernemerschap - Discussie
17.15u
Einde tweede cursusdag
Vrijdag 24 juni DAGDEEL V: Toepassingen van Alfa- ondernemerschap binnen specifieke disciplines EL : Management van beleidsonderzoek 09.15u Ontvangst met koffie en thee 09.30u
VAKDOCENTEN: Prof. Dr. Wiljan van den Akker Vice-Rector College van Bestuur & Faculteitshoogleraar Geesteswetenschappen, Universiteit Utrecht. - Positionering van ondernemerschap binnen valorisatie voor de geesteswetenschappen - De randvoorwaarden van ondernemerschap op wetenschappelijke basis - Toepassing van gerichte kennis voor ondernemerschap in de Alfa- en Gammawetenschappen - Ervaringen met ondernemerschap vanuit het faculteitsmanagement Dr. M. (Maaike) Verrips Oprichter en eigenaar ‘De Taalstudio’. - Visie op ondernemerschap vanuit de wetenschap - Samenwerking met de universiteit - Toepassing van kennis in de ondernemerspraktijk
11.00u
Pauze
11.15u
Vervolg: - Ruimte voor discussie - Visie op de projectvoorstellen
12.45u
Lunch
DAGDEEL VI: Het perspectief van investeerders in Alfa- en Gamma ondernemerschap 14.00u
Impact Investor (uitgenodigd) - Visie op Sociaal ondernemerschap en maatschappelijk investeren - Beoordeling van projectvoorstellen
15.30u
Pauze
15.45u
AFSLUITING LEERGANG: Dr. A.P.M. (André) Krouwel Universitair Hoofddocent Politicologie en Communicatiewetenschap, Vrije Universiteit & Academisch Directeur Kieskompas. Mr. F.J.M. (Frank) Zwetsloot Directeur ScienceWorks -Terugkoppeling voornaamste bevindingen & Evaluatie leergang
