1. Wat is Zeepal? Jaargang 1, nr. 4, december 2010

Jaargang 1, nr. 4, december 2010 Redactioneel Alweer de vierde uitgave dit jaar van Zeepal, de Zeeuwse nieuwsbrief over palliatieve zorg. Inhoudsopgave Zeepal 1. Zeepal 2. Netwerk palliatieve zorg Zeeland 3. Dienstverlening en consultatie 4. Informatievoorziening 5. Deskundigheidsbevordering 6. Nieuws per regio 7. Nieuws op internet 8. Agenda

1. Wat is Zeepal? Een Zeeuwse nieuwsbrief over palliatieve zorg met nieuws voor ieder die in Zeeland woont en werkt. Het Netwerk Palliatieve Zorg Zeeland kent drie regio’s met elk een eigen regiocoördinator. De drie regio’s met de coördinatoren zijn; Oosterschelderegio, met Carine Jongepier, Walcheren met Petra de Rijke en ZeeuwsVlaanderen met Sandra Tanghe. In Zeepal wordt het nieuws vanuit heel Zeeland benoemd. Wat kunt u in Zeepal verwachten? Inhoudelijke zaken met betrekking tot palliatieve zorg: een casus, een verpleegtechnisch nieuwtje, etc.. Maar ook informatie over bijscholingen in Zeeland of landelijk, informatie over interessante websites, nieuwe medewerkers binnen de palliatieve zorg, ingekomen stukken, een artikel over voeding en palliatieve zorg, over rouwverwerking of over pijnbestrijding, over palliatieve zorg in het ziekenhuis en ga zo maar door…. Uw kopij of opmerkingen kunt u mailen naar: [email protected] ter attentie van Marian van der Hooft- Bimmel Voorstellen redactieleden/ eindredacteur… Mijn naam is Marian van der Hooft- Bimmel, ik ben alweer tien jaar werkzaam als netwerkcoördinator palliatieve zorg. Eerst ongeveer zeven jaar voor Walcheren, daarna voor heel Zeeland. Omdat mijn persoonlijk leven aardig is gewijzigd –we kregen twee kinderen- werk ik niet meer volledig, maar ‘slechts’ zestien uur per week. Zo is er een mooie balans tussen moeder zijn en werken buitenshuis. Het mooie van mijn functie vind ik de diversiteit van het werk en de verscheidenheid in contacten die ik onderhoud. Ik mag veel zaken vanachter mijn laptop bedenken en ontwikkelen, dat maakt de functie wel eens wat

eenzaam. Gelukkig werk ik sinds kort samen met drie regiocoördinatoren en een beleidsmedewerker. Samen proberen we ervoor te zorgen dat palliatieve zorg goed op de kaart wordt gezet en de aandacht krijgt die het nodig heeft. Er is gelukkig al veel bereikt de afgelopen jaren; denk bijv. aan de vele vormen van deskundigheidsbevordering. We blijven actief bezig om zorgverleners zowel individueel als per organisatie te bieden wat nodig is mbt palliatieve zorg, als we zo een steentje kunnen bijdragen aan betere palliatieve zorg, is dat winst.

2. Netwerk Palliatieve Zorg Zeeland Het Netwerk Palliatieve Zorg Zeeland is nu zo’n twee jaar een feit. De drie regio’s: Zeeuws-Vlaanderen, Oosterschelderegio en Walcheren zijn ondergebracht in het Netwerk Palliatieve Zorg Zeeland (NPZZ). Om u als NPZZ en als consulenten-team nog beter van dienst te kunnen zijn buigt het netwerk zich in 2011 verder over de bereikbaarheid en zichtbaarheid van het Netwerk. Dit doen we o.a. door te werken aan de website, www.netwerkpalliatievezorg.nl/zeeland, en het verspreiden van de nieuwe brochure ‘Wegwijs’. U kunt verderop in Zeepal meer informatie vinden over deze brochure. Bent u geïnteresseerd in beleid of bijv. een jaarverslag van ons Netwerk, mailt u dan gerust naar de Netwerkcoördinator met dit verzoek. Nieuwe deelnemer aan het Netwerk Palliatieve Zorg Zeeland Zorggroep Ter Weel verleent service op het gebied van wonen, zorg en welzijn, aangepast aan de persoonlijke wensen en behoeften van de cliënt. Deze service richt zich op cliënten in de verpleeg- en verzorgingshuizen van Zorggroep Ter Weel, cliënten die de dagbehandeling of dagverzorging bezoeken en cliënten woonachtig in de kleinschalige verpleeghuiszorgvoorzieningen in Kruiningen en Yerseke. Ook wordt poliklinische logopedie, ergotherapie en fysiotherapie aangeboden, zelfs aan huis. Zorggroep Ter Weel heeft zich dit jaar aangesloten bij het Netwerk palliatieve zorg Zeeland. Ook Zorggroep Ter Weel biedt aan de cliënten woonachtig op één van de locaties palliatieve zorg. Uitgangspunt in de zorg en dus ook in de laatste zorg aan de cliënt, is aandacht en respect. Door deel te nemen aan het netwerk kunnen we van elkaar leren en gebruik maken van elkaars deskundigheid. Met ingang van 1 april 2010 is een nieuwe directeurbestuurder in Zorggroep Ter Weel gestart, mevrouw drs. J.A. (Coby) Traas. De deelname aan het overleg

Zeepal, Nieuwsbrief van het Netwerk palliatieve zorg Zeeland, jaargang 1, uitgave 4 december 2010

1

van het netwerk heeft zij in handen gegeven van GertJan van Schelt, manager zorg en welzijn. Hij heeft inmiddels een eerste overleg bijgewoond en kijkt uit naar een verdere, plezierige samenwerking.

3. Dienstverlening en consultatie

• • • •

Het CPT Het Consultatieteam palliatieve zorg bestaat uit een aantal Zeeuwse artsen en verpleegkundigen die hun kennis en ervaring willen delen omtrent palliatieve zorg. Zo is al sinds 2001 een soort helpdesk actief om de zorgverlener van gevraagd advies te voorzien. Iedere zorgverlener kan op dit nummer terecht met vragen op de diverse gebieden van palliatieve zorg, zoals mbt psychosociale zorg, over medicatie, over beleid van zorg, etc. Voor al deze vragen is een speciaal telefoonnummer: 06- 51034283. U krijgt dan één van de coördinatoren aan de lijn, die u verder zullen helpen of verwijzen naar de dienstdoend consulent uit de regio. Ook is het mogelijk dat een arts of verpleegkundige een ‘bedside’- consultatie doet. In sommige gevallen kan dit wenselijk of nodig zijn. Het CPT is op werkdagen en in de weekenden bereikbaar tussen 9.00 en 17.00 uur. Ook biedt het CPT u de mogelijkheid een casus in te brengen tijdens een casuïstiekoverleg. Raadpleeg voor concrete plaatsen en tijden onze website: www.netwerkpalliatievezorg.nl/zeeland Via de rechterkolom kunt u een link vinden naar de gewenste regio voor meer informatie.

4. Informatievoorziening Brochure ‘Wegwijs in palliatieve zorg in Zeeland’. Het Netwerk Palliatieve Zorg Zeeland heeft een brochure ontwikkeld: “Wegwijs in de palliatieve zorg Zeeland. De brochure is bedoeld als wegwijzer voor mensen die weten dat ze niet meer beter zullen worden en hun naasten. Als iemand te horen heeft gekregen dat hij of zij niet meer kan genezen, is dat een harde boodschap, die veel vragen oproept, zoals:

•

Hoe ziet mijn toekomst eruit, wat zal er veranderen voor mij en mijn naasten? Wat ga ik nu doormaken en hoe zal mijn omgeving daarmee omgaan? Wat voor klachten kan ik krijgen en wat kan daar nog aan gedaan worden? Wat wil ik nog graag doen en meemaken en waar liggen voor mij grenzen? Heeft mijn leven zin gehad en hoe zal mijn leven eindigen?

Uit ervaring en onderzoek blijkt dat mensen met een ongeneeslijke ziekte vaak behoefte hebben aan heldere informatie. In de brochure ‘Wegwijs in de palliatieve zorg’ wordt ingegaan op veranderingen die zich in de laatste levensfase voor kunnen doen en krijgen mensen tips hoe ze hiermee om kunnen gaan. Daarnaast geeft de brochure informatie welke professionele en vrijwillige hulpverleners er kunnen helpen in deze moeilijke levensfase naast de zorg van familie en vrienden. Mogelijkheden voor vrijwillige hulpverlening, psychische en sociale begeleiding, lotgenotencontact, thuiszorg, tijdelijke opvang in verzorgings- of verpleeghuizen, high care hospicezorg en zorg op palliatieve units en in bijna thuis huizen worden in de brochure duidelijk uitgelegd. In de brochure zit een adreslijst met telefoonnummers en websites van alle palliatieve zorgaanbieders in de regio. De brochure wordt verspreid door huisartsen, medisch specialisten, verpleegkundig specialisten, transferverpleegkundigen en wijkverpleegkundigen op het moment dat besproken is dat iemand niet meer curatief behandeld kan worden of wanneer iemand beseft dat zijn of haar ziekte niet meer te genezen is. Het is belangrijk dat mensen terecht kunnen met vragen over deze brochure bij deze inhoudsdeskundigen op het gebied van palliatieve zorg. De regiocoördinatoren van het Netwerk Palliatieve Zorg Zeeland verspreiden deze brochure onder inhoudsdeskundigen. De huisartsen en medisch specialisten krijgen deze brochures toegestuurd voorzien van een begeleidend schrijven. De wijkverpleegkundigen krijgen deze brochure via hun leidinggevende. Transferverpleegkundigen worden bezocht door de coördinator van betreffende regio. De verpleegkundig specialisten op het gebied van oncologie en chronisch zieken worden ook bezocht en krijgen deze brochure van de regiocoördinatoren. De brochure is in te zien op de website www.netwerkpalliatievezorg.nl/zeeland in de rechterkolom bij het kopje ‘Actueel’.

5. Deskundigheidsbevordering De basisscholing palliatieve zorg wordt in elke regio georganiseerd. Wanneer u zich wilt aanmelden voor deze scholing kijkt u dan even onder de voor u


2

bestemde regio of neem eventueel contact op met de netwerk- /regiocoördinator, zie onderaan deze nieuwsbrief de adresgegevens.

wie de verantwoordelijke (wijk-)verpleegkundige is en last but not least: het bereikbaar zijn van verschillende disciplines is weer ontzettend belangrijk gebleken.

Vooraankondiging Zeeuws symposium

Om de bereikbaarheid van wijkverpleegkundigen te vergroten zal ik in mijn organisatie een voorstel doen om mobiele nummers op de zorgmap te noteren. Immers: ik heb begrepen dat wanneer een nummer bekend is er veel minder gebeld wordt.

‘Behandelen!? In de palliatieve fase’ 14 april 2011, 16-21 uur Arsenaaltheater te Vlissingen Er zijn veel mogelijkheden om in te grijpen bij een patiënt die niet meer beter wordt. Soms is een technisch hoogstandje de beste weg om het leven dragelijk te houden. Vaak zijn er nog behandelingen waarvan bekend is dat een aantal mensen er baat bij heeft gehad. En voor sommigen is het belangrijkste dat de dokter nooit ophoudt met te behandelen. De palliatieve zorg neigt ertoe om zich te richten op de begeleiding van de patiënten. Daarbij worden de behandelmogelijkheden soms onvoldoende gezien of gewaardeerd. Bij dit symposium vragen wij een stel experts om de belangrijkste behandelingen dan wel ingrepen te bespreken, die hun waarde bewezen hebben ook in de palliatieve zorg. Daarnaast besteden we aandacht aan het proces van kiezen. Waarom maken mensen uiteenlopende keuzen hoe ze hun laatste tijd willen doorbrengen? Welke invloed oefenen wij als behandelaars uit op deze keuzen? We vragen een filosoof en een psycholoog om toelichting. Meer informatie mbt aanmelding volgt de komende maanden via e-mail. Scholing Multidisciplinaire Samenwerkingsafspraken rondom palliatieve sedatie. Op 27 oktober en 16 november kregen wij, verpleegkundigen en huisartsen, de mogelijkheid een scholing te volgen op het gebied van palliatieve sedatie. Onder de kundige leiding van verpleegkundige Petra de Rijke en huisarts Frank van den Berg, het genot van een taartje en andere versnaperingen , in een prachtig kerstachtig hotel, kregen wij eerst een introductie palliatieve sedatie De introductie werd ondersteund met dia’s van de Vereniging van Integrale Kankercentra; daarna werd er tijd uitgetrokken om verschillende casus in een groepje met zorgverleners te bespreken, met wie in de praktijk ook samen gewerkt wordt. Bij binnenkomst werd duidelijk dat collega’s uit dezelfde disciplines elkaar opzoeken. Zo zaten de verpleegkundigen links en de huisartsen aan de rechterkant van de zaal. Het bespreken van casus bracht hierin verandering en ook de tweede avond werd er in dezelfde samenwerkingsgroepen gewerkt. Dit keer met paradoxale stellingen als; “Hoe kun je de samenwerking tussen artsen en verpleegkundigen zoveel mogelijk mis laten lopen...” Naast allerlei theoretische kennis werd het samenwerken tussen artsen en verpleegkundigen het meest besproken. Daar is blijkbaar veel behoefte aan. Met name het maken van afspraken om te overleggen en over te dragen, het bij nieuwe patiënten aangeven

Na de tweede bijeenkomst kwam ik de volgende dag samen met huisarts Jan Bergen op visite bij een patiënt die palliatief behandeld wordt, aan doorbraakpijn leed en erg onrustig was. De samenwerking was duidelijk! Ik moet eerlijkheidshalve wel vermelden dat er altijd al een prima samenwerking is geweest en sluit ik me aan bij de opmerking vanuit de zaal dat huisartsen en verpleegkundigen die niet goed samenwerken waarschijnlijk ook niet op de scholing aanwezig zullen zijn geweest. Met een collegiale groet, Angelique Tirion (huisarts in Oost- Souburg) Jan Bergen (huisarts in Oost-Souburg) Cindy van de Woestijne (wijkverpleegkundige in OostSouburg)

Oedeemtherapie binnen de palliatieve zorg. Onderstaand is een samenvatting van de lezing die ik op 3 november 2010 heb gegeven aan het Consultatieteam palliatieve zorg Zeeland. Normaal gesproken wordt ongeveer 90% van het lichaamsvocht afgevoerd door het veneuze stelsel, en 10% door het lymfesysteem. Bij lymfoedeem heb je te maken met ophoping van extracellulair vocht. Dit kan komen door een stoornis in aanleg of functie, of een afvloedbelemmering (bv. oksel- of liesklierdissectie) binnen het lymfsysteem. In de palliatieve setting kan lymfoedeem zich snel ontwikkelen door ingroei van tumorweefsel of metastasen in het lymfvatstelsel. Ik heb wat meer duidelijkheid willen scheppen in wat een lymfoedeemtherapeut voor deze patiëntengroep kan betekenen. Lymfoedeemtherapie behelst o.a. manuele lymfdrainage. Dit is een rustige oppervlakkige massagetechniek die, anders dan klassieke massage, wetenschappelijk is aangetoond. Het helpt de vasomotoriek stimuleren terwijl eveneens het parasympathische zenuwstelsel geactiveerd wordt. Dit voelt voor de patient zeer ontspannen en comfortabel, terwijl tevens de spanning van het oedeemgebied vermindert. Dit effect wordt ondersteund door te zwachtelen. De techniek wordt besproken (tubifast, synthetische watten, polsteren en korte rekzwachtels). Ook oefentherapie ondersteunt de lymfdrainage. De spiercontracties werken als een pompmechanisme, waarbij vocht beter de lymfcapillairen instroomt. Zwachtels ondersteunen dit mechanisme extra. Ademhalingsoefeningen kunnen de lymfstroom centraal flink aanzetten en horen ook thuis in de behandeling van lymfoedeem.


3

Ook lymftaping kan helpen de lymfstroom te activeren. Het is een tape die qua elasticiteit overeenkomt met de huid, en met lichte rek op de huid wordt geplakt. Dit helpt de opnamecapaciteit van de lymfcapillairen verbeteren. Ook wordt de tape gebruikt voor de behandeling van pijnpunten, en verminderen klachten door neuroreflectoire werking. Bij ernstig oedeem kan de behandeling ondersteund worden door het gebruik van een lymfpress. Deze kan door de (meeste) ziektekostenverzekering (en) geplaatst worden. Arm- of beenmanchet bestaat uit 10-12 elkaar overlappende drukkamers, waarbij van distaal naar proximaal de druk opgebouwd wordt in ca. 1 minuut, waarna de manchet weer leegloopt. Dit helpt het oedeem centraalwaarts verplaatsen. Je gebruikt de lymfpress meestal een half uur. Als door metingen blijkt dat het oedeem in het lidmaat niet verder afneemt, dan kan in overleg eventueel besloten worden een therapeutisch elastische kous (TEK) aan te laten meten. Daarbij dient aandacht te zijn voor kleding (niet knellend), houding (verstelbare beensteunen bij oedeembenen, wielrennersbroek bij scrotaal oedeem, enz), huidverzorging, enz. Ook is nog gesproken over evt. drainage met een infuusnaald. Vooral bij massaal oedeem lijkt dit een behandeloptie. In Pubmed zijn een aantal case-study’s te vinden, waaruit blijkt dat deze behandeling in korte tijd leidde tot een betere QoL in de laatste dagen/weken. Comfort, aandacht en kwaliteit van leven is in een laatste fase uitgangspunt van de zorg. Goede samenwerking en communicatie, zowel met de patiënt, de naasten als het zorgteam zijn erg belangrijk. Het stellen van korte termijndoelen en het evalueren hiervan is regelmatig nodig. Ik hoop dat met de lezing en deze samenvatting de fysiotherapeutische mogelijkheden wat duidelijker zijn geworden, waardoor verwijzers ons ook beter weten in te zetten. Ellen de Buck, [email protected] Oncologie-, lymfoedeem- en bekkenbodemtherapeute ADRZ, locatie Vlissingen

Zorgpad Stervensfase (ZS) in hospice de Casembroot In 2007 zou het Zorgpad stervensfase (ZP) in het hospice geïmplementeerd gaan worden. In eerste instantie riep dat de nodige weerstand op: “ veel extra papierwerk” en “ we leveren toch al goede zorg”. Na verloop van tijd en na de nodige aanpassingen aan het ZS, werd het voor ons in het hospice een werkbaar document en is het inmiddels redelijk eigen geworden. Het doel van het ZS is: ’De zorg in de stervensfase optimaliseren door deze zorg inzichtelijk te maken en daardoor de kwaliteit en doelmatigheid van de zorg bevorderen’, en dat blijkt een zinvol doel te zijn. Het is belangrijk de gegeven zorg op papier vastgelegd te hebben! Naar familie toe kan het soms een ‘eyeopener’, een markeringspunt zijn wanneer wij aangeven dat we het ZS starten omdat wij vinden dat de toestand van de bewoner nu echt achteruit gaat. Wel hebben wij ervaren dat er voor ‘sociale rapportage’ in eerste instantie weinig ruimte was, terwijl dat vaak waardevolle informatie is. Ook is het belangrijk alert te blijven dat er niet zomaar gedachteloos ‘afgevinkt’ wordt als een doel bereikt is/ lijkt; bijvoorbeeld wanneer iemand een CAD (Urinecatheter) heeft, dient toch de urineproductie te worden genoteerd. Of wanneer iemand geen CAD heeft dient toch even te worden genoteerd wanneer de laatste urineproductie was. Kortom, zo zachtjes aan wordt het nut van dit document ingezien en zijn we, door inmiddels regelmatig gebruik, er redelijk vertrouwd mee geworden. Een onmisbaar document voor optimale Palliatieve zorg!!!

Refereeravond palliatieve zorg De werkgroep Deskundigheidsbevordering van het Netwerk palliatieve zorg Zeeland nodigt u van harte uit voor een refereeravond mbt palliatieve zorg op donderdag 20 januari 2011 om 20.00 uur in restaurant/partycentrum Landlust te Nieuwdorp. Tijdens deze avond worden diverse onderwerpen mbt palliatieve zorg aan de orde gebracht, mede afhankelijk van bijgewoonde studiedagen, congressen, symposia, bijscholingen, etc… in 2010. Concrete onderwerpen zijn dus nu nog niet bekend. Indien u deze avond wilt bezoeken, graag aanmelden via [email protected]

Casuïstiekbespreking Iedere dinsdagmiddag van 17.00- 17.30u is er een open casuistiekbespreking. U kunt een situatie m.b.t.palliatieve zorg inbrengen of evalueren. Een arts en een verpleegkundige van het Consultatieteam Palliatieve Zorg denken graag met u mee om de palliatieve fase voor de patient zo goed mogelijk te laten verlopen. Het overleg is in vergaderzaal 1 of 3 van ADRZ, locatie Vlissingen. De bijeenkomsten zijn geaccrediteerd voor huisartsen

OncoPall Het volgende overleg voor verpleegkundigen werkzaam in de oncologie en palliatieve zorg is: donderdag 26 mei van 14.30- 16.00 uur, vergaderzaal 2 in ADRZ locatie Vlissingen Thema: Alternatieve behandelingen/ complementaire zorg in de palliatieve fase

Regionaal nieuws Oosterschelde 6. Zeeuws nieuws per regio Regionaal nieuws Walcheren

Zorgpad Stervensfase in Ter Valcke Goes steeds breder en digitaal toegepast Op de palliatieve unit van Ter Valcke (SVRZ) wordt vanaf 2008 gewerkt met het Zorgpad Stervensfase en zijn medewerkers gewend aan het bewust omgaan met deze werkwijze rondom het overlijden van


4

cliënten. Zij zijn gemotiveerd om goede zorg te verlenen en het zorgpad past daarom goed bij de manier van werken binnen de afdeling palliatieve zorg. Richtlijnen/ protocollen/ zorgpaden zien zij naast het gemotiveerd bieden van zorg en goede communicatie als noodzakelijke voorwaarden voor kwaliteit van palliatieve zorg. Er werken veel ervaren krachten op de palliatieve unit; er wordt nu gewerkt met de papieren verpleeghuisversie van het Zorgpad. Begin april 2008 is er in samenwerking met automatisering gekeken of de verpleeghuisversie van het zorgpad geïntegreerd kon worden in ons geautomatiseerde patiëntendossier - PlanCareDossier. Deel 1 en deel 3 bleek geen probleem te zijn. Deel 2 echter was niet mogelijk om op een werkbare wijze te integreren in PCD. Dit onderdeel moet schriftelijk verwerkt worden. Begin 2009 is er een start gemaakt om naast de palliatieve unit het zorgpad verder te gaan implementeren op andere units binnen Ter Valcke. Gekozen is, als pilot, voor 2 somatische units waar langdurige zorg wordt geboden, 1 woning psychogeriatrie en 1 woning bijzondere zorg. Medewerkers zijn geïnstrueerd en wegwijs gemaakt in de materie en hoe ze met het zorgpad om dienen te gaan. De bedoeling is dat het ZS in de toekomst in heel Ter Valcke wordt geïmplementeerd. Basisscholing De basisscholing palliatieve zorg vindt in de Oosterschelderegio in de maanden februari en maart plaats, locatie Ter Valcke, Louise de Colinylaan 2, te Goes. Vanwege grote belangstelling in het najaar zijn al veel plaatsen voor deze scholing geboekt, er zijn nog enkele plaatsen beschikbaar. Omdat het maximale aantal deelnemers 15 personen is en de belangstelling groot, zal deze scholing in het najaar van 2011 nogmaals worden aangeboden. 7-2 van 15.00-18.00 uur Inleiding in de palliatieve zorg 14-2 van 18.00-21.00 uur palliatieve sedatie en euthanasie 21-2 van 15.00-21.00 uur psychosociale en spirituele zorg 2-3 van 18.00-21.00 uur symptoombestrijding in de palliatieve zorg 7-3 van 15.00-18.00 uur kwaliteitsverbetering in de palliatieve zorg Opgave voor deze of de basisscholing kan tot 11 januari 2011 bij [email protected] Bij overschrijding van het aantal deelnemers worden deze deelnemers als eerste ingepland voor de basisscholing in het najaar 2011. De indeling van deze scholing is gewijzigd, dagdeel 2 en 4 zijn gewisseld vanwege beschikbaarheid van de docenten.

Regionaal nieuws Zeeuws Vlaanderen Basisscholing De Basisscholing palliatieve zorg start op 3 februari 2011. Inschrijven is nog mogelijk. Informatie kunt u vinden op de website: www.netwerkpalliatievezorg.nl/zeeuwsvlaanderen De brochure: Wegwijs in palliatieve zorg Zeeland wordt begin volgend jaar verspreid onder diverse hulpverleners van Zeeuws- Vlaanderen. In april zullen er Zeeuws Vlaams- breed drie casuïstiekbijeenkomsten voor verzorgenden worden georganiseerd. Verzorgenden van de thuiszorg en de verpleeg- en verzorginghuizen worden hiervoor begin 2011 uitgenodigd. Zorgpad Stervensfase (ZS) Het zorgpad Stervensfase is al geruime tijd bekend bij mij als Regiocoördinator. Langs de zijlijn hoorde ik dat het ZS als pilot fungeerde in de Blaauwe Hoeve en dat men er tevreden over is. Dus toen de pilot van het ZS werd afgesloten en het IKR het startsein gaf om het ZS te implementeren in de IKR regio was ik een groot voorstander. Waarom? In het ZS vind je alles wat gecommuniceerd moet worden tussen hulpverleners en naasten. Het geeft een beter inzicht in de symptomen en als hulpverlener hoef je niet een geschreven dossier door te lezen om daar per discipline de juiste gegevens uit te halen. Toen het ZS ook in het Hospice Zeeuwsch-Vlaanderen werd geïntroduceerd werd mij duidelijk dat het niet alleen helder is voor hulpverleners. Een zoon van deze gast/ bewoner kwam naar mij toe nadat het ZS de vorige dat was gestart bij zijn moeder. Hij was enthousiast. Hij kon nu heel snel zien hoe het met zijn moeder ging in de uren dat hij er niet was. Hij overzag meteen wat er was besproken en wat nog niet. De zoon was blij met deze dossiervorm, die vertrouwen in de geboden zorg gaf aan zijn moeder, omdat aan alles was gedacht. Sandra Tanghe Regiocoördinator NPZ Z-Vl en coördinator VPTZ Stichting Hospice Zeeuwsch-Vlaanderen

7. Nieuws op internet In deze rubriek zullen interessante websites worden weergegeven. We zijn hierin natuurlijk niet volledig. Het zijn websites waarvan de redactie denkt dat ze zinvol voor u kunnen zijn. Wanneer u zelf een goede website kent of door wilt geven; aarzel niet en laat het ons weten. Links brochures: •

brochure palliatieve sedatie

•

feiten en fabels over morfine

•

SCEN (Steun en Consultatie bij Euthanasie in Nederland) brochure SCEN


5

•

AGORA- landelijk ondersteuningspunt palliatieve zorg

•

verzamelgids palliatieve zorg

•

netwerkzorg op maat (meer hierover in de volgende Zeepal)

•

zorg kiezen (meer hierover in een volgende Zeepal)

8. Agenda In deze eerst versie Zeepal nieuwe stijl, is er voor gekozen om de activiteiten voor het komende kwartaal te vermelden onder het kopje ‘nieuws per regio’ en onder ‘Deskundigheidsbevordering’. Voor informatie over (regionale) activiteiten mbt palliatieve zorg, kunt u een e-mail sturen aan betreffende regiocoördinator: Netwerkcoördinator PZ Zeeland: Marian van der Hooft- Bimmel [email protected] Beleidsmedewerker PZ Zeeland: Carine Jongepier [email protected] Regiocoördinator PZ Oosterschelde: Carine Jongepier [email protected] Regiocoördinator PZ Zeeuws Vlaanderen: Sandra Tanghe [email protected] Regiocoördinator PZ Walcheren: Petra de Rijke [email protected]


6

1. Wat is Zeepal? Jaargang 1, nr. 4, december 2010

Recommend Documents