1.
kadervorming maart 2006, Heide en Maasvallei
Ondanks de drukte op school ging ik eindelijk weer eens op kadervorming! Na een dik uur rijden richting Maasmechelen, tnx voor de lift Oliver, kwamen we aan in home Fabiola. Eerst wilde die ‘vriendelijke’ GPSmevrouw-stem ons nog even verkeerd sturen maar gelukkige hadden we een leuke wegbeschrijving gekregen, stel je voor in welk godverlaten Limburgs dorp we misschien waren uitgekomen ;-) Eens de rest gevonden te hebben volgde een hartelijk weerzien. Praten, eten, kennis maken met sommigen, tafeltennissen, filmpjes kijken op de pc,… het hoorde er allemaal bij, die eerste uren. Daarna volgde nog kleine presentatie en uitleg over het doel van het weekend! Vermits het een actief weekend beloofde te worden en Harry Potter ons geen knijt boeide besloten Anne en ik op een schappelijk uur ons bedje in te kruipen en de oogjes toe te doen. De volgende ochtend, fris en monter, maakten we ons na het ontbijt klaar voor een dagje wroeten in de bodem en spetteren in het water. Aan de Maasvallei trokken we naar de enorme vijver voor de waterproefjes. Het zonnetje kwam stilletjes piepen maar besloot het toch nog even voor bekeken te houden want 2 proefjes later kwam de regen met bakken uit de hemel. HELP! In ijltempo laadden we alles in en snelden terug naar de auto en toen we daar waren…ja toen liet dat zonnetje zich dus terug zien en stopte de regen even plots als hij gekomen was! Omdat de meesten doornat waren gingen we terug richting home. Daar beslisten Veerle, Bjorn en Bart om het programma om te gooien. Na een kleine wandeling kwamen we aan een oud station waar we de bodem onderzochten. We wriemelden met onze vingers in de grond op zoek naar bodemdiertjes. Diegene die we vonden ondergingen het lot om minutenlang in een potje te zitten, met minstens 2 ogen erop gericht om via een determinatietabel te achterhalen wat voor soort bodemdiertje het was. Arme beestjes, die zijn getraumatiseerd voor het leven, maar wij weten nu tenminste hoe ze heten! Ook een bodemboring, ea. kon niet ontbreken op het to-dolijstje. We ontdekten de verschillende lagen en kleurschakeringen in de Maasmechelse grond en dat je wel heel diep kon boren! Voor het wateronderzoek gingen we richting Kikbeek, letterlijk een beek naast de weg. Daar onderzochten we onder andere of er niet te veel nitraat, fosfaat, ammonium,… in het water zat. Konden vissen er wel in overleven? Welke waterdiertjes zaten er in? Allemaal vragen die we al spetterend oplosten door de chemische testjes! Nadat we terug aan het home waren, een uurtje ons op niveau hadden geamuseerd (schommelen in de speeltuin) besloten Anne en ik een verfrissende douche te nemen. Zalig…tot we ontdekten dat we buitengesloten waren. Alle deuren waren op slot en door een deur naar binnenraken was geen optie. Het enige wat erop zat was onze lenigheid testen en met toiletgerief en handdoeken door het slaapkamerraam te klauteren. Toen ons eten verteerd was, werd gevraagd om nog een powerpoint- presentatie te maken over het weekend. Een soort conclusie van onze onderzoeksresultaten. Na het gezellig samen zijn en een nachtelijke kebab, niet meer voor mij de volgende keer, kropen we onze bedjes in want het zomeruur zou sowieso voor een korte nacht zorgen. De volgende ochtend na het ontbijt werden de presentaties voorgesteld, aten we ons middageten en vertrokken we moe maar voldaan en met een beetje nieuwe kennis over bodem en water terug richting huis. Maar dit kon ook in 4 woorden: HET WAS WEER GOED! Door Quaeyhaegens A.
2.
Aardbevingen, DEEL 1
Om te kunnen begrijpen hoe aardbevingen ontstaan is het natuurlijk handig om eerst uit te leggen hoe de aarde opgebouwd is. Iedereen weet nu dat de aarde rond is, maar dat was niet altijd zo. Men dacht eerst dat de wereld plat was. Er zijn geschriften die weergeven dat de wereld plat was (een parallellogram) met 4 oceanen als grens.
Er kwamen later meer geleerden en ook geruchten dat de wereld toch niet plat, maar rond was. Lactantius noemde het onbestaande dat de wereld rond was. Je zou er immers van af kunnen vallen. Het was Claudius Ptolemaeus die de eerste wereldkaarten maakte en een systeem bedacht met lengten en breedten op een ronde bol. Op de volgende bladzijde is die kaart te zien. Ze dateert uit de 15de eeuw. Het is ook leuk om eens na te denken waarom er zo weinig op te zien is…
Zo, nu we weten dat de aarde rond is gaan we eens kijken wat er onder onze voeten allemaal aan het gebeuren is. We snijden de aarde eens open.
Oef, dat was een hele klus. We zien verschillende lagen, beginnende bij de buitenste laag, de korst (net zoals bij een brood). We werken zo naar binnen toe. - de korst (dikte 8 – 40 km) - de mantel (dikte ca. 2900 km) eerst komt de harde mantel (stevige mantel) dan de zachte mantel - de kern bestaande uit buitenkern (dikte 2250 km) binnenkern (dikte 1300 km)
Om de nieuwsbrief niet te zwaar te maken, is het deel over aardbevingen opgesplitst. In volgende nieuwsbrief krijg je het volgende stukje.
3.
Vogelveren en gevaarlijke stoffen Vogelveren vertellen hoe vervuild ons milieu is
Dieren moeten niet langer gedood worden om de concentraties van gevaarlijke stoffen in het milieu te meten. Eén enkele staartveer volstaat om te bepalen hoeveel vervuilende stoffen (organische polluenten) een buizerd heeft opgenomen en dus ook hoe vervuild zijn leefomgeving is. Dat is het resultaat van onderzoek door biologen en farmacologen van de Universiteit Antwerpen. Hiermee komt voor het eerst niet-destructieve biomonitoring van vervuilende stoffen binnen handbereik. Het verzamelen van veren zet de analyse een heel eind op weg. De resultaten van het onderzoek werden recent gepubliceerd in het gezaghebbend internationaal tijdschrift Biology Letters. PCBs (o.a. te vinden in transformatoren), DDT (pesticide) en PBDEs (vlamvertragers) zijn organische stoffen die ons milieu vervuilen. Eens ze in het water, de lucht of de bodem zitten, kunnen ze ook in de voedselketen terechtkomen. Bovendien worden ze moeilijk afgebroken en worden ze gemakkelijk doorgegeven van prooi naar roofdier. Zo stapelen ze zich op in de voedselketen. Roofdieren, die aan de top van de voedselketen staan, dragen bijgevolg vaak hoge concentraties van deze organische polluenten in zich. Om vast te stellen hoe groot deze concentraties zijn, moest men tot nu toe onderzoek doen op dode dieren. Vooral bij beschermde en bedreigde diersoorten leverde dit problemen op. Onderzoek aan de Universiteit Antwerpen heeft nu uitgewezen dat de analyse van veren duidelijk maakt hoeveel organische polluenten een vogel heeft opgenomen. Zo is het mogelijk om sterk vervuilde gebieden op te sporen zonder vogels te moeten doden voor onderzoek. Deze manier is de niet-destructieve biomonitor. Niet-destructieve biomonitor Voor dit onderzoek werden in heel Vlaanderen kadavers verzameld van de gewone buizerd (Buteo buteo). Dit gebeurde in samenwerking met verschillende vogelopvangcentra en Vogelbescherming Vlaanderen vzw. Geen enkele vogel werd gedood voor deze studie. De veren werden onderzocht op de aanwezigheid van PCBs, DDT als PBDEs. Hieruit bleek dat in één enkele veer al deze polluenten terug te vinden zijn. Bovendien bleek er een verband te bestaan tussen de concentraties van deze stoffen in de veren en in de inwendige organen van de dieren. Dit betekent dat de analyse van een veer een zeer goede indicatie geeft over de concentratie van vervuilende stoffen in het dier en dus ook in zijn leefomgeving. Daarmee is aangetoond dat veren bruikbaar kunnen zijn als niet-destructieve biomonitor voor deze organische polluenten.
Het is de eerste keer dat onderzoek aantoont dat veren een betrouwbare nietdestructieve biomonitor kunnen zijn voor organische polluenten. Het onderzoek van de Universiteit Antwerpen opent alvast perspectieven voor de studie van geografische patronen en voor onderzoek van tijdsreeksen, bijvoorbeeld op verencollecties in musea. Relevante publicatie: Can predatory bird feathers be used as a non-destructive biomonitoring tool of organic pollutants? in Biology Letters (www.journals.royalsoc.ac.uk) Deze studie is gezamenlijk uitgevoerd door de onderzoeksgroep Ethologie Departement Biologie (Veerle Jaspers, onder leiding van Prof. Marcel Eens) en het Toxicologisch Centrum - Departement Farmacie (Stefan Voorspoels, Dr. Adrian Covaci, onder leiding van Prof. Hugo Neels), van de Universiteit Antwerpen.
Meer informatie: Veerle Jaspers, Departement Biologie - Universiteit Antwerpen,
[email protected], Tel : 03 820 22 85 Bron: Universiteit Antwerpen.
4.
Waarom rijden treinen links?
Ik weet niet of het al iemand is opgevallen, maar de treinen rijden inderdaad aan de linkse kant. Nu kan je je natuurlijk de vraag stellen hoe dat komt. De uitleg is niet zo heel moeilijk. De eerste treinen hadden maar aan één kant deuren. Vermits de treinen uitsluitend in Engeland gemaakt werden, stonden die deuren dus aan de verkeerde kant voor de Belgen. Want als je rechts zou rijden en je doet de deur open… Dus hebben ze in België het treinverkeer maar aangepast en zijn ze links gaan rijden. Dat is gebleven tot heden, ook al hebben alle treinen aan beide kanten deuren.
5.
Wist je dat?
Onze site helemaal vernieuwd is en dat je je daar kan aanmelden voor onze kampen??
6.
Foto van de maand
Foto: skyline Maastricht
7.
Blik in de ruimte
In de maand mei kunnen we drie planeten aan onze hemel bewonderen. In de late schemering (in het westen) zie we een helder rood schijfje. Dat is de planeet Mars. Linksboven de rode planeet (in het zuidwesten) staat de heldergele planeet Saturnus te pronken. Dit is zelfs zichtbaar met een gewone verrekijker. Je ziet een ovalen vlekje. Na de schemering (in het zuidoosten) kunnen we dan Jupiter zien opkomen. De grootste planeet van ons zonnestelsel. Hij staat deze maand de hele nacht boven de horizon ! !
Planeet Mars
Bron: Jet Propulsion Laboratory NASA
Aantal manen
2
Diameter
6796 (±8) km (equator) 6752 km (polair)
Afplatting
1 / 154,4
Massa
6,419×1023kg
Rotatietijd (dag)
24,6 uur
Omlooptijd zon (jaar) 686,98 dagen Afstand tot de zon
227,94×106 km
Atmosfeer
Zeer dun, voornamelijk CO2
Temperatuur (gem)
210 K (-53°C)
Kleur
Oker
Kern
IJzer/Nikkel
Bron: Wikipedia
Planeet Jupiter
Bron: NASA Jet propulsion Laboratory. Gemaakt met een voyager in 1979. Courtesy NASA/JPL-Caltech
Aantal manen
63
Diameter
142.984 (±8) km (equator) 133.708 (±20) km (polair)
Afplatting
1/15,41
Massa
1,899×1027kg
Rotatietijd (dag)
9,84 uur
Omlooptijd zon (jaar) 4332,71 dagen (11,86 jaar) Afstand tot de zon
778,41×106 km
Atmosfeer
Dicht; 90% H2, 10% He, 0,3% CH4
Temperatuur (gem)
152 K (-121°C)
Kleur
Bruin, rood en wit
Kern
Nikkelsilicide
Bron: wikipedia
De Planeet Saturnus
Bron: Jet propulsion Laboratory NASA
Aantal manen
47
Diameter
120.536 ±8 km (equator) 108.728 ±20 km (polair)
Afplatting
1 / 10,21
Massa
5,685×1026kg
Rotatietijd (dag)
10 u 39 m 25 s
Omlooptijd zon (jaar) 10.757,73 dagen (29,45 jaar) Afstand tot de zon
1,426×109 km
Atmosfeer
Dicht, H2, He
Temperatuur (gem)
143 K (-130°C)
Kleur
Geel, naar polen toe groener
Kern
Rotsig
Bron: Wikipedia
Ziezo, dat was het weer voor deze keer. Vergeet niet in te schrijven voor onze kampen en activiteiten. http://www.natuurenwetenschap.be
Groetjes, Di-Paolo Bjorn (nieuwsbrief ontwerper)
