1. Format verslaglegging algemeen Gegevens evenement Organisatie
Overlegtafel energie
Naam bijeenkomst
Flexibiliteit/rol van aggregator (expert meeting)
Datum
24 mei 2016
Locatie
Regusgebouw Amsterdam
Rol (deelnemer)EZ − − − − −
Verslaglegger/toehoorder
Moderator Spreker Inhoudelijk expert Toehoorder Anders, nl……. Doel, stakeholdergroep en inhoud evenement
Doel -
Bewustwording klimaatverandering/energietransitie Activering Agendastellend richting overheid Kennisuitwisseling Anders, nl……..
Stakeholdergroep -
-
-
Energieconsumenten, prosumers (algemeen publiek en mkb) Voorlopers in de energietransitie (bedrijven, organisaties die al voorop lopen in de transitie) De (energie) sector A. Aanbodzijde (energieproducenten en leveranciers) B. Vraagzijde (energieintensieve bedrijven - industrie, vastgoed en verkeer&vervoer. Rijk, provincies, gemeenten Kennis- en onderzoeksinstellingen
Thema -
Draagvlak ruimtelijke inpassing nieuwe opwek en delfstofwinning CO2 sturing Economische ontwikkeling en innovatie Anders, nl……
Energiefunctie EZ rapport -
Alle betrokken marktpartijen de ruimte te geven om de Task Force Flexibiliteit van de Overlegtafel Energie suggesties mee te geven om tot goede spelregels te komen voor het ontsluiten van flexibiliteit in de markt
Netbedrijven, leveranciers, producenten, beurs, aggregators, nieuwkomers
Mogelijke aanpassing van het huidige marktmodel door flexibiliteit op alle markten te ontsluiten, met speciale focus op retailmarkten.
Kracht en Licht (en warmte)
Ruimteverwarming Proceswarmte Verkeer & Vervoer Kracht, elektriciteit en licht Anders, nl…….. Sfeer van de bijeenkomst
Hoe kwalificeert u (verslaglegger) de sfeer van het evenement/bijeenkomst -
Positief Negatief Energiek Onder spanning ……
Algemene Beeld:
Inhoudelijk, positieve sfeer
Afwijkend Beeld: Hoofdpunten dialoog (Kernvragen) −
Wat is de status quo, wat gaat volgens deelnemers goed en wat niet?
Systeem van programmaverantwoordelijkheid lijkt niet ter discussie te staan
−
Hoe zien deelnemers de toekomst?
Is nog complex; uitdaging is om flexibiliteit te ontsluiten op een marktgebaseerde manier, zonder de betrouwbaarheid en betaalbaarheid van het systeem uit het oog te verliezen
−
Wat zijn wensen/zorgen van deelnemers die men graag de komende 4 jaar geadresseerd ziet?
Oplossen barrières voor ontsluiting flexibiliteit
Verslag Organisatoren leggen kort uit wat de Overlegtafel Energie (OTE) is en welke partijen er in de Task Force Flexibiliteit (een van de werkgroepen onder de OTE) zitten. Doel van deze expertmeeting is om ten aanzien van het ontsluiten van flexibiliteit stil te staan bij 3 thema’s: 1. welke data en datastromen zijn nodig bij het ontsluiten van flex? 2. Hoe kijken we aan tegen de rol van aggregator 3. Hoe komt de prijsvorming tot stand? DATA. Een inleider uit de Task force geeft aan dat data erg belangrijk worden bij het ontsluiten van flexibiliteit. Wel is het de vraag of we het niet eerst moeten hebben over de rollen en verantwoordelijkheden bij het ontsluiten van flexibiliteit. Pas dan weet je wie eventueel welke data nodig heeft. Een ding weten we wel: het systeem wordt intelligenter. Vragen die daarbij komen zijn: - welke data zijn open(baar)? - wat bieden netbeheerders aan marktpartijen aan, waaraan hebben die laatsten behoefte? - hoe moeten die data worden aangeboden? - de waarde van data zit uiteindelijk in de toepassingen waarvoor je de data wilt gebruiken en ook de netbeheerder wil data kunnen gebruiken, bijvoorbeeld voor zijn congestiemanagement. - wat heeft de klant te zeggen over de/zijn data? Een netbeheerder merkt op dat er twee soorten flex zijn: indirecte (via tarieven) en expliciete via concreet verzoek om te meerderen of minderen. Voor de laatste vorm zal je ook data nodig hebben om te weten of bepaald toegezegd gedrag ook daadwerkelijk is nagekomen. Iemand uit de hoek van kennisinstellingen stelt voor om hier onderscheid te maken tussen groot- en kleinverbruik. Een partij die al handelt met flexibiliteit van gebruikers vraagt zich af waarom we hier überhaupt over de kleinverbruiker praten. Laten we vooral de mogelijkheden die nu nog onbenut zijn op de grootverbruikersmarkt gaan benutten en daar grote slagen maken. Misschien hebben we de flex van de kleinverbruiker niet nodig. Vanuit de OTE wordt aangegeven dat de opdracht aan deze Task force juist expliciet betrekking heeft op de MS- en LS netten en daar zitten veel kleinverbruikers. Vanuit een kennisinstelling wordt gevraagd of er ooit aan netbeheerders is gevraagd welke data ze kunnen leveren? Een netbeheerder geeft aan dat ze data uit de slimme meters kunnen gaan leveren, maar dat er tot nu toe geen verzoeken voor congestiemanagement door de netbeheerder aan de markt gedaan zijn. Los van de vraag of dat al zou kunnen. Dit zal in de toekomst wellicht veranderen. Een andere netbeheerder geeft aan dat het hier moet gaan over toekomstige situatie met veel meer renewables (grootschalig en in het distributienet). Een andere netbeheerder geeft aan dat er veel vraag naar kwartierwaarden zal zijn. Een netbeheerder geeft aan dat de geografische component in de data steeds belangrijker wordt.
Er wordt door een nieuwe partij (opslag) gevraagd naar de totale behoefte aan flex. Een netbeheerder geeft aan dat die er nu niet is. Immers elke twee jaar moet een netbeheerder bij de toezichthouder aangeven hoe het met zijn net ervoor staat. Daarbij is er maar 1 optie: verzwaren als je problemen verwacht. In de toekomst kan flexibiliteit en dus ook opslag - wat een vorm van flexibiliteit is - wel een rol spelen. Een commerciële partij merkt op dat er meer behoefte is aan informatie over de “stand” van het net. Een netbeheerder merkt op dat die wel te vinden is bij de verschillende netbeheerders, maar deze is niet beschikbaar voor alle partijen. Een van de netbeheerders merkt op dat hij verwacht dat de markt (intraday, day-ahead, balancering) waarschijnlijk eerder de mogelijkheden van flex zal omarmen en daarmee ook een deel van de problemen van de netbeheerders zal oplossen. Overigens verwacht deze zelfde netbeheerder dat bij een onstuimige groei van EV en elektrische warmtepompen er ook meer behoefte aan netverzwaring en of opslagmogelijkheden gaat ontstaan. Vanuit een kennisinstelling wordt bepleit om een marktmodel te ontwerpen waarin flex de ruimte krijgt en dan zie je later wel wat er gebeurt. Wie, waar en wanneer behoefte heeft aan flex. Vanuit netbeheer wordt aangegeven dat we daar ook al voor gekozen hebben met de introductie van de slimme meter en slimme allocatie. Vraagpunt is wel hoe je de lokale component (congestie) op een goede manier kan beprijzen, is hiervoor wel een markt denkbaar? Kan dat aan een landelijke markt worden gekoppeld? Een van de Task force participanten merkt op dat er eigenlijk 4 interessante momenten zijn waarop data belangrijk zijn: 1. Wat verder vooraf: daar is de vraag relevant is flexibiliteit überhaupt mogelijk; 2.Bij de feitelijke planning van flexibiliteit; 3.Op het moment van activatie (de aansturing en meting) 4.Het moment van de settlement. Hier wordt nauwelijks verder op in gegaan door de groep. Een handelaar/aggregator merkt op dat een belangrijke belemmering in de markt nu is dat er een verbod op wederverkoop in veel leverancierscontracten staat. Anderen merken op dat die wederverkoop nu niet zichtbaar is op de meter. Met andere woorden: wederverkoop prima, maar wel tegen een bepaalde prijs voor de klant en zijn aggregator. AGGREGATOR Uit de Task Force wordt kort gepitcht over de rol van aggregator, met name de zogenaamde ‘onafhankelijke’ aggregator die zijn diensten, naast de bestaande leverancier/PV-partij aan de klant aanbiedt. Klanten zouden vrij moeten zijn daarvoor te kiezen. Aggregators zijn nuttig in het identificeren en ontsluiten van flexibiliteit. Maar een belangrijke vraag is: hoe haal je de door de aggregator geleverde/verschoven Kwh’s en die van de Leverancier/PV partij uit elkaar? Programmaverantwoordelijkheid is en blijft een groot goed. Een van de oplossingen zou kunnen zijn dat de leverancier een baseline profiel (vaste voorspelling) levert en dat de aggregator het verschil tussen dit profiel en de meetwaardes voor zijn rekening neemt. (ervan uitgaande dat hiervoor ook de PV geregeld is). De pitch wordt aangevuld met de volgende punten: - hier kunnen dus 2 PV’s op 1 aansluiting actief zijn; Vragen hierbij zijn hoe moet je omgaan met: - het toedelen van de volumes? - De balancering; - De forecast;
- De eigendom van de energie;
Gaan we dit contractueel met elkaar regelen, of gaan we met 2 meetstromen werken, op 1 of 2 meters? Verschillende traders/aggregators geven aan dit geen zinvolle discussie te vinden en zij vragen zich af of we dit in Nederland zouden moeten willen. Een netbeheerder geeft aan dat met de komst van meer duurzaam de onvoorspelbaarheid toeneemt. Dat is een uitdaging voor de betrouwbaarheid van het net. Hij ziet de komst van aggregators als een prima ontwikkeling omdat zij, door de kennis van klantprocessen, in staat zijn een deel van de onvoorspelbaarheid weg te nemen. Vanuit een opslag partij wordt aangegeven dat men niets ziet in 2 meters op 1 aansluiting, dit wordt gesteund door een leverancier. Een andere leverancier geeft aan dat de markt het uiteindelijk zal regelen, maar we moeten niet vergeten dat ook aggregators handelspartijen zijn en een marktpositie innemen. Vanuit de wetenschap wordt voorgesteld het vooral niet te ingewikkeld te maken. Wat belangrijk is dat iedere consument en producent programmaverantwoordelijkheid draagt voor het systeem (al dan niet uitbesteed) en dus e-programma’s moet indienen en nakomen. Aggregators of service providers zullen ook programmaverantwoordelijkheid geregeld moeten hebben. Consumenten zouden met meer partijen een contract aan moeten kunnen gaan. Bijvoorbeeld: een consument sluit een contract voor 100 eenheden per dag bij een leverancier (tegen prijs 3) en een contract met een aggregator die zijn verbruik kan sturen. Stel er zijn tekorten op de balanceringsmarkt. De aggregator biedt 40 eenheden tegen prijs 6. De klant verbruikt dan 100-40 = 60 eenheden. Hij betaald dan over die dag €300 (3x100) aan de leverancier, maar ontvangt 240 (6x40) van de aggregator. Het is volgens haar niet nodig flexibiliteit of aggregator te definiëren of meer dan 1 PV partij op de aansluiting te hebben. Er wordt door de wetenschapper voor gepleit dit niet in wetgeving vast te leggen omdat het de innovatie zou verstoren en fysieke stromen van administratieve stromen te scheiden. Twee deelnemers geven aan dat spelregels wel degelijk nodig zijn. Er wordt immers geschoven met MW’s en dat raakt partijen. Vanuit een handelaar wordt opgemerkt dat flexibiliteit ertoe zal leiden dat de intraday markt steeds belangrijker zal worden. Bestaande PV partijen hebben soms contracten van 4 of 5 jaar, daar kom je als toetreder nauwelijks binnen. Vanuit een kennisinstelling wordt de vraag opgeworpen of Nederland echt wel op een onafhankelijk aggregator zit te wachten. Waarom zouden we de markt complex er maken? Een netbeheerder merkt op dat we dan gezamenlijk weerwoord aan Brussel moet bieden. Want Brussel wil deze nieuwe marktpartij inzetten om slecht fungerende markten in een aantal Europese landen op te schudden. Een andere netbeheerder weet te melden dat in Australië twee markten bestaan, een met en een zonder independent aggregator. In laatste markt zou wel meer flexibiliteit zijn ontsloten. Vanuit opslag wordt opgemerkt dat we platforms met lage toetredingsdrempels nodig hebben om flex een waarde te geven. Meerdere sprekers zijn het erover eens dat het wel handig is nu spelregels te ontwerpen en dan maar te zien of flex wel of niet van de grond komt.
PRIJSVORMING Een lid van de Taskforce geeft aan dat de prijsvolatiliteit nu eigenlijk te laag is om flex goed van de grond te krijgen. Dit zal wel toenemen met de groei van wind- en zonvermogen. Je kunt je ook afvragen of er nu ook andere dempers van volatiliteit zijn, zoals de belasting. Vraag is of de markt wel snel genoeg tot ontwikkeling komt. Zijn wellicht flex-certificaten een mooie versneller? En de vraag is hoe ga je flexibiliteit voor lokaal congestiemanagement waarderen. Met name hoe voorkom je daar in-efficiënte beprijzing? Van meerdere kanten wordt betoogd dat je dan een liquide markt nodig hebt, dus daar moet effort in gestoken worden. In dit licht wordt ook de kWmax discussie gevoerd. Een kennisinstelling pleit voor meer dynamische transport tarieven en geen boete als je op daluren gebruik maakt van het net, ook al ga je dan boven je gecontracteerde vermogen uit. Een netbeheerder geeft aan dat er wel altijd een relatie met de kosten van de netbeheerder moet blijven, want anders gaat die kopje onder. Aan het slot worden een paar conclusies getrokken: -
Denk verder na over de vraag hoe flexibiliteit kan zijn voor netverzwaring; dan zal het in ieder geval een waarde moeten krijgen die kan concurreren met de kosten van verzwaring; Werk verder uit welke informatie behoeften er zijn bij de verschillende spelers Heb je die aggregator in Nederland nu wel of niet nodig? Geef afnemers de vrijheid om te kiezen, ook voor service verleners die hun flex weten te waarderen
Op de vraag in hoeverre partijen nog input kunnen geven op het rapport dat de task force maakt wordt aangegeven dat dit op meerdere manieren kan. Het rapport zal een tussenrapport zijn dus, reacties zijn mogelijk.
