- Zelfsturend leren wordt in de hand gewerkt. De leerling kiest zijn leerroute en zijn leerstijl

Mededelingen Frans februari 2014 Aan de leraars Frans Inhoud :

1 Vakgerichte info: 1.3 Taakgericht werken (TABASCO) 2 Aankondigingen: Eigen aanbod 2.1 Regionale vakvergadering: Evaluatie (11 maart 2014) 2.2 i2O Extern aanbod 2.3 Comment motiver tous les élèves dans des classes hétérogènes? (LUCON) 3 Varia

1

Vakgerichte info

Taakgericht werken volgens TABASCO Bron: Krachtig leren binnen een taakgerichte benadering – Naar een cultuuromslag in de taalles,

Karine Van Thienen, Antwerpen-Apeldoorn, Garant, 2004, ISBN 90-441-1532-4. Sjabloon voor tabasco-taaltaak : zie maandbericht november, bijlage 2 Algemene Tabasco-principes : -

De principes van efficiënte taalverwerving moeten worden gerespecteerd:  Wat geleerd wordt, is relevant voor de leerling en direct inzetbaar.  Er is een rijke, authentieke input.  Er is een hoge graad van interactie tussen de leerlingen die de taak uitvoeren.  Er is output onder druk.

-

Zelfsturend leren wordt in de hand gewerkt. De leerling kiest zijn leerroute en zijn leerstijl.

-

De leraar heeft een volstrekt dienende functie. Hij bouwt een krachtige leeromgeving waarin hij de taak orchestreert.

De TABASCO benadering werkt ook met beginners, heterogene groepen komen tot hun recht en motivatie wordt in de hand gewerkt door de verantwoordelijkheid voor eigen leren in de eerste plaats bij de leerling te leggen. Het is mogelijk met uitgebreide evaluatieroosters te werken. Taak: Alleen het uiteindelijke doel (het product) wordt door de leraar bepaald. Hoe alles in zijn werk gaat, het proces, wordt met de deelnemers onderhandeld.

Tabasco principes van natuurlijke taalverwerving  Taal is een instrument Zoals een handleiding een instrument is voor het kunnen gebruiken van een toestel, is taal een instrument om greep te krijgen op de omringende wereld. Taal onderwijzen betekent dus ingrijpen in denken en gedragingen van leerlingen om zo hun leerproces vooruit te drijven en te ondersteunen (leren is taal). Doel is wat we met taal aankunnen, niet wat we over taal weten.  Leerlingen doen het zelf Taal leer je al doende, d.w.z. je gebruikt taal voor een levensecht doel (de taaltaak) en terwijl je de taaltaak uitvoert leer je bij. Dit is spontaan leren. Bij spontaan leren doet de taaltaak de nood voelen om te leren. Nood aan communicatie doet nood voelen om het communicatiemiddel beter te beheersen. Niet het tempo en de interne logica van het leerboek bepalen het leren, wel de nood aan communicatie én het ‘klaar zijn’ om bepaalde talige aspecten te leren, te bevatten (just in time principe, principe van leerbaarheid).  Leerlingen leren taal op een impliciete en expliciete wijze Een vreemde taal leer je eerst en vooral door een tussentaal te construeren. Tussentaal = wat de leerling op een bepaald moment al beheerst qua taal, het is een momentopname van de taalcompetentie van taal 2. Lacunes in taal 2 worden opgevuld door elementen uit de moedertaal (letterlijk vertalen bv. je suis 15 ans) en/of door overgeneraliseren of vereenvoudigen van reeds gekende en verworven regels (il a mouru, naar analogie met il a couru). Tussentaal evolueert verder naar taal 2 door trial and error, door hypothesen te toetsen over het systeem van de doeltaal. Fouten zijn dus normaal en tonen de tussentijdse situatie van de mate van verwerving van taal (koopte ipv kocht, loopte ipv liep). Expliciete kennisopbouw via instructie is nodig, maar er zijn wel voorwaarden aan verbonden en vooral, het effect is niet meteen zichtbaar. Taal enkel leren via expliciete regels zou onmogelijk zijn. Er zijn duizenden regels, deze kunnen nooit allemaal aangeleerd en meteen toegepast worden bij taalgebruik. Leerlingen leren veel op impliciete wijze door geconfronteerd te worden met een rijke gevarieerde input (taalbad). Hierdoor slaan ze taalfragmenten en uitdrukkingen op, zonder het echt te beseffen (how do you do, je voudrais, pourriez-vous…). Een leerling neemt zelden onmiddellijk een geleerde regel op, hij converteert die volgens zijn eigen logica. De regel wordt opgenomen in de tussentaal, maar is niet meteen verworven en wordt dus niet meteen spontaan toegepast. Leerlingen internaliseren regels als ze er klaar voor zijn, als ze er de nood toe voelen (ik stel vast dat ik bepaalde gegevens niet heb in mijn taalsysteem). Op dat moment hebben ze een graad van ontwikkeling bereikt om nieuw taalmateriaal te integreren. Men noemt deze fase ‘noticing’. Dus regels geven heeft effect op langere termijn en is maar effectief als ze conform de interne syllabus van de leerling zijn.

2

 Leren in interactie en plezier beleven aan taal leren Taal dient voor interactie en wordt op die manier ook aangewend voor communicatie, datgene waarvoor het bedoeld is. Leerlingen leren van elkaar en van de leerkracht in interactie: ze kunnen hun tussentaal bijschaven en krijgen feedback op hun eigen taalvaardigheid. Ze observeren hoe anderen het doen en stellen hun hypothesen bij. Het is bewezen dat iets aan iemand kunnen uitleggen een bewijs is van hogere graad van beheersing, van grote taalvaardigheid. Praten over het systeem taal, werken met metataal dragen bij tot bewustzijn en tot opbouw van nieuwe kennis. Met interactie en activerende werkvormen wordt dit gestimuleerd.  Aansluiting bij de leefwereld De eigen leefwereld is een sterke stimulans tot communicatie. Zo kwam ook de moedertaalverwerving tot stand.  Gevarieerd rijk taalaanbod Je krijgt maar mogelijkheid tot leren (impliciet en expliciet) als je geconfronteerd wordt met veel en verscheiden taalmateriaal. Een dialoogje, één tekstje zijn echt niet genoeg om taal te leren. Chunks of taalfragmenten neem je maar op door ze vaak te horen en te lezen in verschillende contexten. Kilometers maken. Taakgericht werken :  Verschil met traditionele tweedetaalverwerving: te veel gericht op de taalkundige aspecten, de vormen.  Verschil met de communicatieve benadering: te veel gericht op communicatie, betekenis, te weinig aandacht voor de vorm. Taakgericht : 1) Vorm en betekenis integreren, noodzakelijke voorwaarde om vooruitgang te boeken in het leren van een taal. 2) De opeenvolging van de activiteiten zou moeten gedicteerd worden door de ontwikkelingsfase van de leerling. Een getuigenis zoals de volgende zou definitief tot het verleden moeten horen : Peter BICHSEL, “Erfahrungen beim Fremdsprachenlernen” “We leerden alle moeilijkheden van de Franse taal - we leerden geen Frans, alleen de moeilijkheden van de Franse taal. Ik geloof echt dat ook mijn leerkracht Frans alleen de moeilijke dingen kende. Het was niet belangrijk iets aan te leren of te leren, het was belangrijk om dingen evalueerbaar te maken. (…) Onze leerkracht Frans gaf ons de indruk dat hij de eigenaar was van een totale en volledige taal. Hij was de meester van het ‘juiste’ en het ‘foute”.

3

2

Aankondigingen

Eigen aanbod 2.1

Regionale vakvergadering : evaluatie

Doelstellingen : Evaluatie afstemmen op de visietekst en de leerplannen Doelgroep : Leraren Frans alle graden, alle studierichtingen Inhoud : We beginnen met een kort infomoment. Daarna bespreken we samen goede voorbeelden van toetsen: toetsen waarin de vaardigheden doorwegen, kennis en vaardigheden geïntegreerd zijn en taaltaken voorkomen. Datum : dinsdag 11 maart, 14 u – 16 u. Locatie : DPB Mechelen, Varkensstraat 6, Cardijnzaal. Je kan inschrijven met de schoolcode via www.nascholing.be > DPB-OND MechelenBrussel > secundair onderwijs – Frans > Regionale vakvergadering, module MFR-2. 2.2

i2O

I2O is een netoverstijgend project (SNPB-project) Het project is opgezet om de integratie van ICT in het onderwijs te optimaliseren. Via gerichte ondersteuning willen we leraren handvatten aanreiken die hen in staat stellen ICT op een doelgerichte en efficiënte manier in hun dagelijkse werking te implementeren. We werken voor BaO, BuO en SO. We brengen leraren samen in netwerken en bieden gerichte ondersteuning per schoolteam en op de klasvloer.

Vanaf dit schooljaar leggen we ons ook toe op de integratie van ICT in de lessen vreemde talen. De drie sessies in Mechelen hebben als doelgroep leerkrachten Frans. Op het programma staan geen ingewikkelde computerprogramma’s, maar heel eenvoudige “tips en tricks” om met ICT je lessen te ondersteunen. De deelnemers gaan zelf aan de slag op de computer en krijgen deze mogelijke toepassingen dus meteen in de vingers. (Sessie 1 = donderdag 23/01/2014 in Coloma Mechelen) Sessie 2 = donderdag 20/02/2014 in Coloma Mechelen (computerklas vsko) om 9 uur Inhoud = Wat is een parcours internet? Hoe kan ik er mee aan de slag? Hoe maak ik zelf een parcours internet? Inter-actief op het internet: zelf een steentje bijdragen op bestaande websites. Online woordenschat inoefenen. Sessie 3 = donderdag 13/03/2014 in Coloma Mechelen (computerklas vsko) om 9 uur Inhoud= Zelf een podcast maken. Gesproken tekst opnemen en verwerken … . Kennismaken met Babelweb.

4

Voor bijkomende informatie : [email protected] Inschrijven kan via www.nascholing.be . (=> aanbod: secundair onderwijs => ICT: I2OOndersteuning ICT-integratie in onderwijs => ga naar website). Eens op de website, kies je voor “schrijf nu in” en daarna voor “integratie ICT in de les Frans” (88130-SO-INDtalen). Extern aanbod 2.3

LUCON : Comment motiver tous les élèves dans des classes hétérogènes?

Datum: Woensdag 7 mei 2014 van 14 tot 16.30 uur Plaats: Lokaal VHI 01.40 in het Van den Heuvelinstituut, Dekenstraat 2 te 3000 Leuven Lesgevers: Loes Verheyen en Valerie Gheysens Doelgroep: Leerkrachten Frans 2e en 3e graad ASO-TSO Doelstellingen :  

Faire découvrir des approches motivantes afin d'intéresser et de mobiliser tous les élèves dans les classes hétérogènes. Inciter les participants à intégrer les nouvelles approches dans leur propre pratique de classe.

Korte inhoud: Les classes homogènes n'existent pas. Alors, comment faire pour que les élèves forts se sentent défiés sans que les plus faibles se sentent délaissés? Et ce n'est pas tout. Les élèves diffèrent non seulement en ce qui concerne le rythme d'assimilation de la matière et les connaissances déjà acquises mais, ils n'ont pas tous les mêmes centres d'intérêt non plus. Face à cette réalité, le grand défi du professeur est de présenter sa matière de façon à ce que chaque élève se sente concerné, défié et motivé. Bien qu'il s'agisse d'un défi applicable à plusieurs domaines, dans cet atelier, nous nous concentrerons sur l'enseignement du français langue étrangère (FLE) uniquement. A partir de notre expérience de classe, nous présenterons d'abord des approches concrètes augmentant la motivation et l'intérêt de (tous) les élèves. Ensuite, nous inviterons les participants à appliquer les approches présentées afin de les intégrer dans leur propre pratique de classe. Prijs: 30 euro Inschrijven: Schrijf u meteen online in via de site (code FR26) en stort 30 euro op rekeningnummer BE60 7340 0666 0370 van KU Leuven. Dank om in het vrije mededelingsvak het nummer 400/0009/30835 en de naam van de deelnemer(s) te vermelden. Zie : http://www.kuleuven.be/samenwerking/lucon/fr26 ******************************************************************************* Met vriendelijke groet Marleen Leroy Vakbegeleider Frans [email protected]

5