....: '"..Ä:i,r ..:,,.
. t , .._,, j' ji,Äa\&,& i..l . ;,
....,,],** :iarÄ;j1r:;j*Fd
Antiek stulrie
Kiiken mag, eten niel
,f,rrrrr[3ü limmy Ne sof vraagt een kanriba enstarn om naar lretvogeltle te löclren. A s d8i maaf goed konrt...
Griekenlaid Tijdreizen zit in
de ift. Wt ginqef
Hoe uidt hetbekende Grleks€ oudhe d en a
u/eer: flonger is
Vikine on onldekkinE s Thof kunje niet andeß dan
Nlel een naam E
voorbestemd ztn voor gr00ßedrng€n.
\r Lrll
Schaapjes tellen Watje eerl van een bezoek aan lcebreaker ln Nieuw Zee and: Shr€k is heemaa geen grore, gr0ene 0g,ar
\rr
z
mMAcrzrNE
5
r t{un
x
gt";WJ'l'ß*
,trffiffiffi !!!"Y:-
ü,-
54 EMAGAZTNE \r.26
Mer:or.1
've got ants in my pants: zegt hij van zichzelf. En.trL Lür ooLrnoeilijk rr ders: als c\prLnrd rclsdc iotograriTnnnrl \eln,r !llrn jdrg, riün dc rver€ld rofd.
nren ik rchrticnwerd, keerrle ik rte schoolcLc rug roe. lk worL cn nocst $:€9. enfun noEhetlieist nxxr .Le eiige plcl op:r:trde nür iedereen taal is. Enhn.
\iet
m.t dc lollcgocsting tror 'rlrljcL \!ers, hij \erbleel in ccr liostr.hool cn k,rmpte !3:k
Iolo's en ging op zocL n.l.l] mezelf. Fen inrense er\a rlng, net als.lc jxrcn mdientoen ik nr oork)gsgebiedctl
lnet heinrs ee. Tij.len5 \xl:rnLics rcis.lc hiizijn olr ders lchrcrf3. Figeflljl. ben il(:rl nli n hclc lelen onder$eg. hei is nriin L\r eeclc nrLLlur.''
lar
Opje achttiende lielje de schoolachter en trokje voor het eerst op pad m€l je fololoeslel. irnnr \elson: ren p.3.jxxreerder. ot miinz1icn.lc. lJccg ili m.rl,rrl3. It $,!s erg zlek en door cic \ crhccrdc ]]lcdic.lti€ wer{l ik ot eef ochler.L $rhlicr zolrdcf ir.Lrf tk \';rs lnrL. loorlltij.l. DaL $as echL ccrl giE.rntische schok \f ür \!t me f ! een t'iclic !oorJ lfrppccrdc: ik i'rs rog steeds de/ellcte. en to.h bcgonncn nlcnsen me irders te behxncLelen.
\riiwillig li:ul drn roch. lib€tdus
Tk
lertrol,
ma:rhLc
de neggirg.
Nlxernriin echLc rlontuur begon frs lier jaar ge
leden. n)en iLbeslisLc dcl.utste st3rnlnen of aarcle te iotogrxleref. Tii.Lcns dic rcis gebeurde erecht iets. Het girg leel\erder en dicpcr drniotogrrfre alleen." De stammen hebben een diepe indiuk op je gemaakt. Wat hebje vän hen geleerd? "D. schoonh€id \!n r ur en ccrljili lcven. Nc.lcrigheid. De kerue ciie \\e rllcmr.rl hebben. Iurhcnticileit De objecli!iteit o111.lc bijzondere
o e r,\ r, i
i.
Nrci
ror'1 Nr.:6
e
mnaecearl
ss
I INTERVIEW JillnnyNelson
I
DeKaE.hen2iln
E
oe
E
ruti inrapoe-
Desahburu zlin
I
Waarom kies je voor de uitho€ken van dewereld? ''lL moct het \er|aellaf cleze menser \'€rtellen. rlrders bliiil hel nrisschien !oor sltiid !erlrorgen cn daar kan ik nie|nee le\'€n En def is erdie egoistisch€ reden, mmeliili dat ik Iet doe onr&t Iet me he€l erggelukkig maakl. Kufnef col]rmuniceren met mensen op plekkef die zo puur zijn, d!t is een droorn. lli bcn al miin h€le l€!.enondeffeg, ]naxrälleen dä op die tlekken€nonder die extrcmc omstxndig
h-d. eLi\de-*e ieluln\
!-
b'
Hebje ze gevraagd waarom ze nel dasr leven? "la. Na een riidje dulfdc ikdat. Het is i€ts wet onvermijd eliik elkc kccr rvcer doof mijn hoold spookte: nä o]n icrcnjuilie in godsnalm hier,
oph. -nlp,r'|..,-d"u
J. \\'
h
.I
voorgekozcrl , \!:rs hun e€n\,ooclige ant\\lllrrd. Nict läng gcleclen o\ertuigde de overleid de ChuLchi. d€ laärsre Russisclre eskimo's. onr \.oor ccn comtufLAb€lle\,en in de stad re kiezen. 'Plots zal€n !v€ in een atpartemenr'. lerteld€n zc me. '\\'€ L€k€n tv, latef in de zetel, aten €n dronken äen tafel. En s'e s'erd€n heel dro€vig. Alsnel wistef rve clat ive l€ru9 moesren: xl leen hier, te nridden !:n de natuur, kunnen \1.e
loelen u.ie !i'e ziin.' Deze mensen leeLden ]ne däl we allernaal €en k€uze h€bben. Als je durrt ,. ,. l-" en \ de r"de- g-\ " wordt, dän kur j€ zehs op het einde v:rn de
36 ml[AcA-ztr\'E Nr.26
Mer 20 r,1
s.ereld in !erschdkkeLijke onst.rndighcdcn gc
lukkig zijn." Je zockt lelterlük maar oe grenzen op...
ookfiguurlijk
''Hcl is $,crkcn ondcr crrre.re omstandighedef. llslioud oi nct bbecLheet. Vuil, donlter. een/!rm. Kwetsba:ü en zells bang lebenr\erlafluis, rueht Iysiek uitgetut, trorstelt nreL ieleli. Ef rl
r I q""r -lI
häd \lrorrien ...
'"r'
l. I t
l
\ l.l.r'\n; ' d. 'r\\ ' ' I r-r -. n \', 5 '$Janneergaan $,e hen Tienf'\'roeg ik ertholl -r' ' ' J- rr'" dd"i
:
nuchter. 'Missclrief s'el niet.' \iem3rd \!ist walr djr groepje \rr zerrig m!n zich berond. $rek€nhng lrokken {.e rond. op zo'n molnent moei je biijezelf op zoek m,rL eengigxntische
"\e
ip,,p.l..ch.
\'
ro- \end- \ "l:
oogm€lhensiond. \rrs drt onbeschriifelijk.
I
'
Een goed portretwaagl om een connectie tussen de fotograäfen de geporhetteerde. Hoe gaät dal in zün werkalsie niet dezelfde taal spreekt?
"D.rt vr:ugt riid cn nederigh€id. lk gekr)IechL
drt
jc ccndcf wie liunr be,eiLen. els je je nuar k\!e^ bxl]t opstclL. lk mä.rkte me neel klein. rls een honddie op zijn rugligt De eersle drgef lier ik
.,i, ,,. , -." | .lrj n..
h
E
"HeL is werken onder
e\treme omStand igheden: , 1 I
II
iySkoud ot neL bloeclheet.
vuil, donke r en eenzea'm" Eeutll/end0dBrs ":::d"r4 r oo'e - a ..n,r.. oD oeF ff"l'J;#."i:::: j3'"11ü1iLn:i:: .er;,"il;;i l1I;:;
i1i1
intlmideren 1L\roonde enleefde m€rhen samen, en där s,es eenheelgoede b:rsis. Zowonik hng
t':r:'
*
j
;
;:l.
;:;;;#
""
"..,
""
","
";;:; ""'"i;;:: :;:"'"; ;. *'-'1, *'*" *- *" ooer l,lJ"o"L;;::::1"::": .dd.oe o,,s.n: t;1,:"" oa-;;" l;"::; .l_ri .or,eienrnnha^".:^^,..-, .r- * )!u.vuorz 1r9\{dn ,;ji". :,. "i";";;'::il;{"]: I ud wdr r. e op /0o,,"-o " oa - ::"""::.:"::*" *li,i;::::::::
Taarn hun v€rtroüwen.
6
wnnneer deze lrun tamehn ddnvdIen.
In Ni{rngolie $,oLL ik de Tsatean, cenvande hatst€ rendienolk€r€n. iotografcrcn. li.hadhet constanrkoud. worstelde n€t mezclfenhäd cer lijk ge,egd geen fleus.benul neer ü'rt ik er k\ram zo€kef. om €en of andere reden lLLkt€ h€t ma.rr niet om een bsndte krijgen met de s|am.
*u-n ^u -
un
rondherv urging
de lles maar nem de fl€s $odka rond.Ik drink zelden. toen dankb,rar aan. Ik h3d een oppepper nodig en ,: sn€l kre€g ik het \a'eer $'arm. voeld€ jk m. beter ... en ging ik behoorliik dronk€n slapen. Middenindenachts'erd ik wakker met eei, Op een 3vond
:'::-,1;;
]":;"-l ;"::':
;"
\.olie bhas. Een srormging flinkt€keer rond onze tent€n. Ach. dachrik, ikrolme op mijn zij,
'., h ., ,r.,,. on oog"ndae -eleerllr.ie
\iem:rnd,:Lic wät rnerlit. Alleenbesefre ikt€
lalr
dät ikachr lagenx:lnhxd. Da.rr had iknielop gerek€ndmet die volle b1ä:N endus plaste ikme zelilol. \€r!el€nd, n1Aer hct Lon nog erger: een peer minuten laler stormden er vecrtig rendieren op miiaf, die me van kop tol te€n begonnentc likken. Bleek dat de b€e{jes dol rijn op zout ... Het lele kanrp \rerd wakke. en lachte h)sterisch, lenvijl jk me doodsc|aamde. Nlaar het ijs was
gp,n\e hel.o.r ,l'.eJdssnrJJ!h. l-, lrl srilarn kon ik dan toch d€ ioto's maken die ik irl miin hoofd had."
Wet wasjouw meest intense ervaring? "Daer is onnogeliikop tc rDtrvoorden. maär er
.i s.l',,
( r- dFe,
.l-rbo\Lnu:r
,. \e
zo droomde ik er jarenlangvändc Kazrchen, een slem in l\'longolie. le fotogfäfercn. Endaxr srord€n ze op een deg, drie prachtcxcnplaren masi mek33r. H€tlic|lzat goed, de omgcving \a'!s adembenemerd. o!erclreven €nthouslast trok ik mijn har dschoenen uit en ik greep 'niin cameravast. vaar doorde extreme koude vroren miinvingers meteenvastaan mijn cän1era. De piin \ras veLschrikkelijk en ik kreeg tranen in Däär voor nijn neus z3g jk lret be€ld 'nlj'1ogen. dät ik xl mijn hele levenwou maken. en nu stond ik te gri€nen rLs een klein kind ... r$'€e vrouwen die me al eentijdje volgden. wenkten me. Dc ene op€nde haarias en om helsde me ermee. dc rudere \.rou\a'de€d
nt"rrota
"r
tu
ffi*o";;; ;
E
DeMlrsi ultEthiopßworden ätsmaär vaker een roeristß.he trekDteistei E De Mas-i zttd nomaden.z;kennen geen tätrdsgrenzen.
"Zelfs voormalige kannibalen bleken na verlooD van tijd zeer warme, gastvrite mensen te zijn" herzelfde langs de rchLerk;rnt /odxr ik h€lc
De I.lr)'s ziir E€rcgisseer.tot een heet subjedicve nunier. Llc lileding ir.rnrhentiet ik gcbruik org
--form: t\r,€e isllmicLef dic r{)ch Lrcslisrer om
lotogr:fecrdals rcchnisct mr,rr nrogelijk s.,rs. Zo
marlilgedrficld zrr. Ze !1.icgden rne lts c.n bebr. tcrNiilze e€n lied zongen DrLr3!treme
I r,,
hun looroordclen los re t.ücn .Dic msn hcer o$ nu nodrg. irc gl3n henr hclpen., prachtig is di]r. Niet veeTl.rrcr m,r.rkle ik onLroetul en ontzetrend d3nlibalr dc loto r':tn mijn.Lromcn ,,
Benje ooit beng geweest? ''Zeldef. loef ik jn ooilogsgelricdef . s Somatie en loegost:r\ id lr€rltre. loetcle iL nre r..r of leilig. \l,rxr hier, op dieg€i,otecrcte ptektten,
'
r-Li.ob
i.i-u-r
ri
ili wrs tocn ik nLI] Prpoc! NjcrLtr Cuires reiscle. Ucf hrd fie mccrm!. s ge\a;ufschu$,d \oor cLe/e 11.ilde
sl.lmmen.
Ze zouden bitzonder Aefrlrsrrce zrln door het lrcs rerse holonixljsnre en cle mijn
,.di
e.-
.
-.8,{-.-.
".,. \ hcn rnpcr /esrig llxrensommLg! ialrge lcclen nog kr nnibrlen. .\hxr oott hi€r nerkr-- i. ;rt snel drL ie mcr een rcsfedlolte hou.tifE hcct $ arme lnensen Le zientreeg.'
De inheemse stämmen zijn alduizenden keren g€fotogrefeerd. Waärin verschitt jouw werk? ''lk bcr de ecrsre die cf iconcn v3nrnäekr.
.r.,
e.,.,oi..
nual. ik hcr prbliel. njeutrsgierj!, zo.l:tr tet zLch gl]xt efvngen iric.tie pcAonen zjii.,, De
titelvanje boek,.Before they pass eway',
klinkt all€sbehalve hoopvol. ''De tjtcl do€t wat een tjtel moet docn: de x.rr .l:Lclrt rrekten. tk dent rarncri;r< nicr aat dcze /11 1en utsrcr\en, naar 1rel rlet ze !xrhcnticitcit vrn hun culruur zlrllen r.er lielen \ier 3llcen Tiggcn ivij dAAr,rmper !.rn rlakker ook dc 5trmnen zelizien d.u. g€cr grlren in. Nx:rr hun gcloel ligt slrcccs if onr \!ikkcling. ncL zo3ls in .L€ x.csterse $ eret.l. Ze zier zichzcll fu xls heelprinrirjcl V,r.u er glar icrs heel belangriilis lerloren, nrnretijlt
srammcn de
nun ecu\!enhnge ü rciitie. lk\4ilde voo ruirgrng bij ]:leze m.rsen nicl . I I oor. ,e l .r ,..\ r.
boekccn!,is celdocunrenrrnetendetons,€nde gener:trres n.rl)ns, hcrifnerr xen de schoonhejd \xf ecn prut cn eerljik teveD. Ef r:rn xTte:urdere be 3ngrijk€ dhger djc 1e ons teren. Djngen cLie
o.',
'|
e
/'|
\'|
kelde r!ereld
l]Ltloil \r I ,
mMAGAZINE s9
I INTERVTEW JrmmvNelsor I
II
De Ladäkhr urtrndra welen te overleven ln €en
E Jimmy Nelsonginglerug na.r
koude woestljn.
waar het allemaal begon: Tibet. EI De Mäori zlln de öorspronkel|lke bewoners
OP|(IJKEII
t|lAln E0tilfAB0
cllRIls
"Ooit ga ik terug met al mijn boeken omze te tonen hoe riik ze zijn"
Hei qrote voorbeeld vdn J mmy Nelson s zonder
rwljie Edward cudls 11868
Wät hebben dere mensen dätürÜ al kwüt zün? ''ln.llvidu: iteit. De m€n,ien in mijn bo€k
zijn stuL !oor stuk bijzorder trots en ze l:rtcn zich zien zoals z€ ziirr. Niemand die cL.l:tr icts äxnte zeggef heeft. Hoe !erdel w€g !xn dc be$.oonde rvereld. hoe makL€
Wat is jouw belängrÜkst€ boodschap? ''1k denk d3r i'e heel leell.u.nen lcrcnvan dcnüeemse be!,oltingen en cullut€n. Wc moetenmet hen jn djscussiegün, enlcfcn \Ä'je
zijzijn, wi€
ilij,ijrr
en
$et
\e
jäarvan ztn reven aaf de Noord Amerikadnse
stammen. Met z'!n folo\ probeerde hilbewun
voor clli,r:rr
Lunnen betekeren. Kijk. il ben geen xrtropo loog of socioloog. rk heb niet meergestudccrd
iliein
de verdvr!nende cu
tuur en tradites !an de sldmmen nauwkeufg
liikerhct\rofdtomeenbrndtekrijgen \olLcrcn Ont$,iLkelde rnensen st'{an
sinds nijnrchttiende. T.rch weeL
deze
ikhcbictsheeldieps nleegemaäkt. er ih h.in
daar mincler voor open, zij zijn scerrischer.
€en p:r.rr mooie foto's m3k€n. Daannee karl ik een communicrti€ aang!,rn. Tijdens aldle i:Lren
meL
Dar zag ie bijvoolbccld bij de Aboriginxls in Australie. lli hcb tl1'ce Leer ge|d)eeid lrei te n)togreleren. m.rrr d.rt bleek erg moeilijk. Ze wrren ee ef$rntrou$'end, iuist door hün negatie!€ cr\'.!ingen met het'orts'lk
Durnustbestrxt cr in de inheemse, on derontwikkelcle wer€ld ecn cnorme, emoti onele riikdom. Ze zijn in bxhns ]net zichz€li,
eD 111€r clirxär. (ijkikmrr
dnrg:
ondef$'cg hcb iL dinger gezien die ir \!erLelijh moet cloor vcr tcllen. lk k,rr niet afdeß. Ben ih €en dfuppclop eenh€te pl$t? Prima, mäer het is renminstc ccndruppel. $t hebben !ancLeag alle nurl ccn crmcr,r, nemen en delen met /ijn lllen i.no s. Doc mct memeelC€bruik je ca nreraom t€ lerLf.rgcni omteliiiken, te obser veren en !.iorJ tc connlrnic€rer " a
met lruf orngeving Ameriks het meesr ontwiLlicldc rverelddeel op 3arde. u33r een grole m:rlcficlc rijlidonl heersr din zie ik een mxssa in disbxlxns. 7e 70 ot rechnobgic drt zc Dll.lrverüo 'en vcrgeren zlln onr re roeren. De komen{le i3ren ga ik ter uq
Belore They Pass
-1952). Deze
Amer kaansefologrdaf besteedde ru m dertig
ende boeken!an h€m versclrenen en h! ze is nreefnraals ln de prijzen henr vooralromanl se
ookzijn persoon ljke leven !ling niei over r nq.
rozen naoalzrln vr0uw de scheiding aanvroeg
en hü de rechlen ov,{ z!n ioto's en boeken kwülspee de, be andde Cuirls n de armoede.
lt,lay werdenveßclr ende
c12a
ncl mijn
bocL om ze t€ tonen lroe riik 1e ziin. Een rijkdom die niets nretgeld re mxlen heelt."
boeken zoü versclrijnen
\1ei201.1 Nr.26 mMAGAZNE 6r
