( ; Page 1 of 1. Speciaiib'.!r. S:.:sïl tvu.iiinant Health Care. GD?ostbus 9, 7400 'VA Deventer. Groet,

Page 1 of 1 I

(•; Van:

Verzonden: donderdag 5 juli 2007 17:01 Aan:

Onderwerp: KG: Verheffing numane Q-koorts Beste volgende week moet er een mogelijkheid zijn te vinden.

Met vriendelijke groet,

* * * * * * * * * * * * * * * * * * t i * * * * * * # * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

Speciaiib'. !r. S:.:sïl tvu.iiinant Health Care

GD ?ostbus 9, 7400 'VA Deventer

— Original Message — From: To: I Cc:, . , . Sent: niu, sday, July 05, 2ÜU/ 2:44 PM Subject: Verheffing humane Q-koorts Beste Vanaf maart zijn er bij het RIVM negen humane Q-koorts bekend geworden. Gemiddeld zien we in Nederland zo'n 12 patiënten per jaar. Hier zou dus sprake kunnen zijn van een uitbraak. Oe meeste gevallen deden zich overigens in Brabant voor. Daarnaast lijkt er een cluster in Bennlnbroek te zijn, in minder dan een jaar de tijd zijn hier 4 patiënten geweest. Ik ben van mening dat we deze verheffing grondig en zorgvuldig moeten onderzoeken. Ik heb dan ook de suggestie gedaan een werkgroep in te stellen om hier werk van de maken. In die werkgroep zullen het LCI, GGD en VWA plus en epidemiologe van het RIVM vertegenwoordigd zijn. In die werligroep kunnen we jouw expertise niet missen. Vandaar, dat ik je verzoek er zitting in te nemen. Liefst zou ik willen dat de groep al volgende week bijeenkomt. Om voor continuïteit tijdens de vakantieperiode te zorgen (ik ga woensdag a.s. op vakantie) heb ik het LCI verzocht de coördinatie op zich te nemen. Uitnodigingen voor de eerste bijeenkomst zullen dan ook door het LCI worden verzonden. Omdat het kortdag is, zal ik zo brutaal zijn jouw e-mail adres aan het LCI door te geven zonder jouw reactie af te wachten. Ik hoop dat je daarmee uit de voeten kunt.

Groet,

Voedsel en Waren Autoriteit Directie Toezicht Postbus 19506 2500 CM Den Haag Telefoon Fax ( www.vwa.nl

Dit bericht kan informatie bevatten die niet voor u i s besterad. Indien u niet de geadresseerde bent of d i t bericht abusievelijk aan u This message may contain information that i s not intended for you. I f you are not the addressee or i f this message was sent to you by

/6 To cc

05-07-2007 01:42

. bec Subject RE: uitslag monsters zorgboerderij

Beste

,

Zoals j e weet hebben we van dezelfde dieren van de z o r g b o e r d e r i j "Amarant", waarvan het RIVM monsters h e e f t ontvangen voor onderzoek op C o x i e l l a B r u n e t t i , s e r o l o g i e - b l o e d naar de GD-Deventer en CIDC-Lelystad g e s t u u r d . Ook beide i n s t i t u t e n hebben gemeld dat ze geen C o x i e l l a B r u n e t t i hebben aangetoond; de r e s u l t a t e n van de d r i e i n s t i t u t e n z i j n dus g e l i : k . De i n f e c t i e b r o n voor de humane patiënt l i g t w a a r s c h i j n l i j k n i e t b i : deze De z o r g b o e r d e r i j had i k a l van de s e r o l o g i e - u i t s l a g op de hoogte gebracht. Ze hebben nu een zorg minder. De gegevens z u l l e n gebundeld worden. V r i e n d e l i j k e groeten,

Oorspronkelijk bericht Van: Verzonden: 02 j u l i 2007 11:5/ Aan: CC: .Onderwerp: u i t s l a g monsters z o r g b o e r d e r i j Beste , bijgaande i s de u i t s l a g van de d i e r e n van z o r g b o e r d e r i j .Zoals afgesproken hebben we gekeken naar b l o e d , v a g i n a l e swabs en melk. I n deze monsters konden we geen C o x e l l a b u r n e t i i aantonen . Konden anderen zoais de GD wel wat vinden? Dat i s voor ons n u t t i g e i n f o r m a t i e voor de v a l i d a t i e van onze methode. Als er nog vragen z i j n , hoor i k dat graag! Met v r i e n d e l i j k e g r o e t ,

(See attached f i l e : B i j l a g e 1. Overzicht monsters z o r g b o e r d e r i j Amarant 11 j u n i 2007.xls)(See a t t a c h e d f i l e : experiment BBD07-04.doc) D i t b e r i c h t kan i n f o r m a t i e b e v a t t e n d i e n i e t voor u i s bestemd. I n d i e n u n i e t de geadresseerde bent o f d i t b e r i c h t a b u s i e v e l i j k aan u i s gezonden, wordt u v e r z o c h t dat aan de afzender t e melden en het b e r i c h t t e v e r w i j d e r e n . De Staat aanvaardt geen a a n s p r a k e l i j k h e i d voor schade, van welke aard ook, d i e verband houdt met r i s i c o ' s verbonden aan het e l e k t r o n i s c h verzenden van b e r i c h t e n . This message may c o n t a i n i n f o r m a t i o n t h a t i s not i n t e n d e d f o r you. I f you are not the addressee or i f t h i s message was sent t o you by m i s t a k e , you

I

to I l-O

are requested t o i n f o r m t h e sender and d e l e t e the message . The State accepts no l i a b i l i t y f o r damage o f any k i n d r e s u l t i n g from the r i s k s i n h e r e n t i n the e l e c t r o n i c t r a n s m i s s i o n o f messages.

RAPPORT BEDRIJFSBEZOEK Datum bezoek Naam veehouder Adres veehouder UBN Behandeld door Voor informatie DAP/Dierenarts

: 24-07-2007

g) vwa.nl

REDEN BEDRIJFSBEZOEK Op verzoek van drs. iet bedrijf bezocht i.v.m. Q Fever. In de regio i i is bij personen de diagnose ü i-ever gesteld. Op het bedrijf van f 3 in april 2007 bij venvorpen vruchten de diagnose Q Fever gesteld. BEVINDINGEN Melkgeitenbedrijf met ongeveer • ;. lelkgevende geiten en ' lammeren in opfok. - Alle melk wordt geleverd aan een melkfabriek (geen eigen verwerking). Het gezin van de veehouder met Kinderen is niet ziek geweest. Een van de medewerkers is eind april 1 dag ziek geweest, een stageloper heeft enkele dagen hoge koorts gehad. De dierenarts, die normaal op het bedrijf komt, heeft ongeveer in die periode (onduidelijk wanneer dit precies is geweest) een week een hevige longontsteking gehad. Voor zover bekend is bij geen van deze 3 personen nader onderzoek gedaan naar Q Fever. De veehouder en zijn gezin drinken geen rauwe melk. Ze gebruiken soms geitenmelk voor het bakken van pannenkoeken. Een van de medewerkers, die niet ziek is geweest, drinkt wel rauwe melk. Besproken dat de kiem via de melk wordt uitgescheiden en het advies is om de melk voor gebruik te koken (of pasteuriseren). In de periode met veel venwerpers werden er extra hygiënische maatregelen genomen, o.a. aparte bedrijfskleding bij elk van de stallen. Ook mochten in die periode geen kinderen komen spelen op het bedrijf. In 2006 zijn er geen verhoogde percentages abortus geweest. In 2007 waren er 2 aflammerperioden. Er zijn geen geiten gesponsd. Alleen de jongere geiten (die aflammerden voor 1^ 2^ en 3* keer) hebben afgelammerd, de rest is doorgemolken. De eerste aflammerperiode begon in februari, de andere zou ongeveer half mei moeten beginnen. Het aantal geiten dat in die perioden moest aflammeren was respectievelijk ongeveer en . De eerste aflammerperiode is zonder grote problemen veriopen. De tweede aflammerperiode is wel met grote problemen gepaard gegaan. Begin april werden lammeren te vroeg geboren. Deze lammeren waren bij geboorte al dood of slap, en gingen daarna snel dood. Deze problemen traden alleen op bij geiten, die voor 2* of 3^ keer aflammerden. Dus niet bij de Jongste geiten. Binnen enkele dagen na het begin van de aflammerproblemen zijn lammeren en nageboorten naar GD gegaan voor sectie. Daarbij is door middel van immunohistochemische kleuring van de nageboorte de diagnose Q Fever gesteld. Lammeren die later werden geboren, bleven meestal wel in leven, maar hadden longklachten. De uitval was bij deze lammeren groter dan normaal. In totaal hebben ongeveer geiten gelammerd met doodgeboren of slappe lammeren, of met lammeren met longklachten. De nageboorten worden alle verzameld en gedeponeerd in een gekoelde destructieton. Deze wordt in het aflammerseizoen tenminste 1x per week leeggemaakt door Rendac. Tijdens de laatste 2 maanden hebben er nog een paar jonge geiten gelammerd met dode of slappe lammeren. De geiten, die aborteerden, zijn zelf niet ziek geweest. De melkproductie is normaal gestart. Dit jaar is ook de opfok van de lammeren niet zonder problemen veriopen. Er zijn teveel longklachten geweest en er was teveel uitval. Ook op dit moment zijn er nog lammeren met

I

to I

KO

G:> to

versnelde, pompende ademhaling. Mogelijk heeft de slechte start (veel longklachten meteen na de geboorte) van een behooriijk deel van de lammeren hier een belangrijke rol bij gespeeld. Tijdens de rondgang over het bedrijf is gesproken over het klimaat in de stal van de jongste lammeren. Het rook er namelijk niet fris. Daarbij is gesproken over het ventilatiesysteem. De lucht van de stal met de jongste lammeren wordt in een andere stal geblazen. Dit is niet ideaal. Geadviseerd is om de stal door een klimaatsdeskundige te laten beoordelen. Daarnaast geadviseerd om de slechtste lammeren uit de grote groepen te halen, en er een aparte groep van te maken en deze in overleg met de dierenarts te behandelen. Alleen de jongste lammeren staan op een soort roosters, de melkgevende geiten staan in een potstal. In eerste helft van april is de vaste mest uitgereden naar een aantal percelen in de regio. Na het uitrijden van de mest, is deze ondergeploegd. De bokken op het bedrijf zijn niet ziek geweest. Eenmaal per 2 jaar worden bokken van een ander bedrijf aangevoerd (laatste keer van bedrijf uit N-Nederiand). Vorig jaar zijn geiten aangevoerd. De personen, die in de stal komen (met bedrijfskleding), zijn de dierenarts en de voervoorlichter. De tankmelkchauffeur loopt soms ook een eindje de stal in, echter zonder bedrijfskleding. De voeding bestaat uit kuilgras, maïs, krachtvoer en krijt. De jongste geiten krijgen ook nog extra mineralen. Stro is aangevoerd uit Groot-Brittannië. In het stro werden direct na aanvoer muizen gevonden. Ratten of muizen zijn geen echt probleem op het bedrijf, er zijn soms wel grote aantallen duiven buiten de stal (soms enkele in de stal) Hel drinkwater wordt opgepompt van 106 meter diepte. Het water is volgens de eigenaar gecontroleerd en geschikt bevonden. Er is een normale algemene hygiëne op het bedrijf. Er is, voor zover bekend bij de aanwezigen bij dit bedrijfsbezoek, geen informatie bekend over de Q Fever status van andere bedrijven met runderen, schapen en/of geiten in of directe omaeving. I heeft toegezegd dat hij wil medewerken aan eventueel vervolgonderzoek naar Q Fever, mits dit hem geen grote rekeningen bezorgt. Indien u hierover nog vragen heeft of als de klachten aanhouden, laat het me dan even weten. Succes! Met vriendelijke groeten.

dierenarts afd. herkauwersgezondheidszorg GD

18

I Van: ^0

.,

Verzonden; dinsdag 7 augustus 2007 22:55 Aan: CC: Onderwerp: Û fever gelten; data.analyse en bedrijfsbezoeken

Van • begreep ik dal er op basis van onderstaande "over de duim" raming budget is. Graag een formele bevestiging richting GD, per mail of schriftelijk, dan kan ik binnen de GD aan de gang. vrgr sectofmanager GD.

—Oorspronkelijk b e r i c h t — Van: .. . . . Verzonden: woensdag 1 augustus 2007 14:19 Aan: CC: Onderwerp: RE: Q fever geiten het maakt 04/05 en 06/07 in elk geval niet 1 op 1 vergelijkbaar Lepto stukje ( rund) komt er aan. over de duim bedrag: geen offerte dus bedrijfsbezoeken zoals gisteren besproken door een (GD) dierenarts; uurtarief is € 133, ook de andere uren voor het gemak met dit tarief berekend bezoek aan de geiten bedrijven met Q fever + databewerking ik reken met 6 uur per bezoek ( liggen kris kras over vrij groot gebied ) 13 x 6 uur = 78 uur voorbereiding: opstellen vragenlijst, plannen, telefonisch contact veehouder en dap, etc totaal 2 dagen = 16 uur databewerking: geen Idee wat en hoeveel, eerst maar eens 1 week ?7 40 uur rapportage 2 dagen = 16 uur totaal 150 uur X 133 = € 19950, komen nog wat KM kosten bij een en ander op basis van nacalculatie. het is belangrijk zo exact mogelijk de dataanalyse vragen te formuleren . anders is er zo maar veel meer dan een week mee gemoeid, vr gr Oorspronkelijk bericht Van: Verzonden: woensdag 1 augustus 2007 09:46 Aan: Onderwerp: RE; Q fever geiten Dank voor snelle responsl Denk dat dat misscttlen niet de hele maar dan toch een deel van een verklaring kan zijn van de discrepantie tussen 2004/2005 en 2006/2007. Terzijde (gisteren vergeten te vragen) heb jij nog tijd om een kort stukje te schrijven over de bewaking/beheersing van Leptospira hardjo + data t/m eind 2006 (voor de Engelstalige zoonoserapportage 2006); tot op heden hebben we alleen een kort exemplarisch stuk over L. ballum bij geïmporteerde muizen; wel leuk Irt. patient, maar wb. lepto ook een beetje 'te dun'. Hoor het graag. Ga intussen bij polsen voor een budget: kun je daarvoor 'over de duim' een bedrag noemen voor 13 bedrijfsbezoeken + werttzaamheden opstellen vragenlijst + plotten van data, zoals geisteren afgesproken; dat geeft wal houvast voor overieg me* Hoor dat tevens graag. Groet,

Oorspronkelijk 'xr[M Van: Verzonden: woensdao 1 augustus 2007 9:28 Aan: CC:\ Onderwerp: Q fever geiten ik zou nog natrekken in hoeverre verschillen tussen de jaren begin 2000 en 2006/2007 zijn te verklaren. in 2005 is de immuunhlstochemie operationeel geworden voor de routine diagnostiek bij verwerpers, cijfers 2006 en 2007 zijn dus "echte"cljfers in 2005 Is teruggekregen naar materiaal dat nog "óver" was : 2005 en eerder geeft dus geen vergelijkbare afspiegeling.

Dit bericht kan informatie bevatten die n i e t voor u i s bestemd. Indien u n i e t de geadresseerde bent of d i t bericht abusievelijk aai This message may contain information that i s not Intended f o r you. I f you are not the addressee or i f t h i s message was sent to you

Van: Vérzonden: Âan: Onderwerp:

vrijdag 10 augustus 2007 8:48 FW: brief dierenartsen en meer

Oor.sDronkelii k b e r i c h t Van: Verzonden: dinsdaa 7 anoncjhnc: 9007 9']-."û Aan: 1 Onderwerp: t'W: b r i e f d i e r e n a r t s e n en meer I k zoek de b r i e f aan de p r a c t i c i e r nog b i j

Oorspronkelijk bericht Van : '. ' .' Verzonden: .woensdag 25 j u l i 2007 17:57 Aan : ' ^ • -, CC: [email protected]; :

3vwa.nl]

Onderwerp: RE: b r i e f d i e r e n a r t s e n en meer Dag • ., vragen z i j n e r om t e worden beantwoord. op jouw e e r s t e vraag mbt bezoek aan veeliouder i n Herpen, kan i k b e v e s t i g e n d antwoorden. Ja d a t i s i s gebeurd maar i k heb nog geen t e r u g k o p p e l i n g ontvangen, i k ben met j e eens d a t zaken gemeld zouden moeten worden aan LCI, a l s h e t d a a r d w e r k e l i j k ongeplande a c t i e s z i j n . i n d i t g e v a l i s h e t aangekondigd a f g e l o p e n maandag t i j d e n s OMT. Helaas zag i k h e t n i e t t e r u g i n de concept v e r s l a g e d i e v o o r b i j kwamen, dus heb i k daar v o o r t d u r e n d m i j n commentaar aan toegevoegd d a t d i t wel een a c t i e was. vandaar ook d a t i k d i t n i e t nogmaal weer a p a r t meld b i j LCI o v e r i g e n s i s het bezoek gebracht door GD, VWA en e i g e n d i e r e a n r t s veehouder tezamen. jouw andere vragen moeten n a t u u r l i j k ook beantwoord worden , maar aangezien h i e r een meer h e l a n g r U k e r o l voor d i r e c t i e T&C van de VWA i s weggelegd o v e r l e g i k graag e e r s t met ( h o o f d i n s p e c t e u r VOD b i j VWA) a l v o r e n s t e antwoorden, probleemhebber VWA v i n d i k o v e r i g e n s geen o n l o g i s c h e c o n c l u s i e v r i e n d e l i j k e groeten

Oorspronkelijk bericht Van: _ '. : [mailto: Verzonden: woensdaa 25 j u l i 2007 17:14 Aan: CC: q-koorts2uü/i§rivm.ni; >

•@rivm.nl]

Onderwerp: RE: b r i e f d i e r e n a r t s e n en meer Hallo

en

,

Die o n d e r t e k e n i n g daar z a t i k ook nog even mee, i k dacht t e ondertekenen namens GD, VWA en CIb. H i j gaat nu e e r s t naar landbouw t e r g o e d k e u r i n g . Het zou kunnen d a t z i j w i l l e n ondertekenen. Het i s de b e d o e l i n g d a t de b r i e f a l l e e n naar de d i e r e n a r t s e n i n Brabant gaat ( i n a n a l o g i e met de a r t s e n ) . En i k heb n e t i n h e t responsteam afgesproken dat i k ( o f . .) d i e ook naar de GGD HvB s t u u r , zodat z i j hem naar de andere GGD-en i n de omgeving kunnen s t u r e n .

I e t s anders, van de GGD begreep i k dat de VWA g i s t e r e n dat b e d r i j f i n Herpen bezocht .heeft? Komt daar een v e r s l a g van o i d ? Het zou f i j n z i j n a l s dat s o o r t a c t i e s ook even b i j LCI gemeld worden, dan b l i j f t er goed o v e r z i c h t wie wat d o e t .

r -•

Verder i s h e t nog steeds de b e d o e l i n g , z o a l s i n het OiyiT b e s l o t e n was, dat er g e r i c h t e r ionderzoek op d i e bekend besmette b e d r i j v e n gedaan gaat worden, opdat de e p i d e m i o l o g i e ook humaan b e t e r begrepen kan worden. Verder was het i d e e om d a t onderzoek u i t t e b r e i d e n naar (een s t e e k p r o e f van) andere g e i t e n en s c h a p e n b e d r i j v e n i n de r e g i o , om de s i t u a t i e b e t e r i n k a a r t t e brengen. I k begreep dat d a t ook na de BAO nog steeds de b e d o e l i n g i s , a l l e e n de u i t g e b r e i d h e i d ervan s t a a t nog n i e t helemaal v a s t . Met v r a g e n l i j s t e n op de p r o b l e e m b e d r i j v e n beginnen i s e i g e n l i j k wel het minimale dat n o d i g i s , op de v r i j k o r t e t e r m i j n . Er z i j n h i e r wel epidemiologen d i e mee kunnen denken over de v r a g e n l i j s t , m i s s c h i e n dat er ook b i j de GD epidemiologen z i j n d i e daar t i j d voor kunnen v r i j maken. Zoals a l t i j d d r i n g t z i c h n a t u u r l i j k a l s n e l de vraag op: wie i s probleemhouder van d i t geheel? I k denk e i g e n l i j k de VWA ( o f i s d a t t e eenvoudig g e d a c h t ? ) , maar het moet i n i e d e r g e v a l h e l d e r worden. I k s t e l voor om op de k o r t e t e r m i j n met i n i e d e r g e v a l VWA, GD en mensen van h i e r b i j e l k a a r t e z i t t e n om i n i e d e r g e v a l een b e d r i j f s e n q u e t e voor de p r o b l e e m b e d r i j v e n op t e s t e l l e n . I k denk dat het goed i s a l s ook een l o k a l e p r a c t i c u s (bv , maar d i e i s met v a k a n t i e , ' j i t praktijk ' h e e f t ook een a a n t a l g e i t e n b e d r i j v e n onder haar hoede) er b i j b e t r o k k e n wordt ( z i j hebben bovendien ook een g e i t e n d i e r e n a r t s e n i n t e r v i s i e c l u b j e , het i s daarmee g e m a k k e l i j k de j u i s t e b e t r o k k e n d i e r e n a r t s e n t e b e t r e k k e n ) . Het i s o v e r i g e n s ook over omgevingsbemonstering gegaan, dat wordt ook wel w e n s e l i j k geacht. D a a r b i j komt ook meteen h e t financiële probleem om de hoek k i j k e n , tevens weet i k n i e t wie d a t moet doen. De GD (hebben j u l l i e i e t s voor omgevingsmonsters l o p e n ? ) , h i e r kan i n i e d e r g e v a l ondersteund worden want h i e r l o o p t een per voor omgevingsmonsters ( c o n t a c t p e r s o o n Veel vragen.... H a r t e l i j k e groet. D i t b e r i c h t kan i n f o r m a t i e b e v a t t e n d i e n i e t voor u i s bestemd. I n d i e n u n i e t de geadresseerde bent o f d i t b e r i c h t a b u s i e v e l i j k aan u i s gezonden, wordt u v e r z o c h t dat aan de afzender t e melden en het b e r i c h t t e v e r w i j d e r e n . De S t a a t aanvaardt geen a a n s p r a k e l i j k h e i d voor schade, van welke a a r d ook, d i e verband houdt met r i s i c o ' s verbonden aan het e l e k t r o n i s c h verzenden van b e r i c h t e n . This message may c o n t a i n i n f o r m a t i o n t h a t i s not i n t e n d e d f o r you. I f you are not the addressee or i f t h i s message was sent t o you by m i s t a k e , you are r e q u e s t e d t o i n f o r m the sender and d e l e t e the message. The S t a t e accepts no l i a b i l i t y f o r damage o f any k i n d r e s u l t i n g from t h e r i s k s i n h e r e n t i n t h e e l e c t r o n i c t r a n s m i s s i o n o f messages.

Van: Verzonden: vrijdag 10 augustus 2007 8:49 Aan: Onderwerp: FW: Q fever Oorspronkeliik bericht Van: (agddeventer.com] Verzonden: dinsdag 7 augustus 2007 22:45 Aan: CC: r Onderwerp: Q fever Hallo zoals eerder aangekondigd komt er een stukje dataanalyse Q fever aan. VWA is bezig hier budget hiervoor vrij te maken, mondeling wel groen licht, maar moet nog op schrift/per mail worden bevestigd doel: "match" tussen geitenbedrijven met Q fever en de Q fever gevallen bij de mens. met als algemeen doel om vast te stellen of er verband tussen de klinische gevallen op de geitenbedrijven en de gerapporteerde gevallen bij de mens zijn. ( beide zijn onvolledig, in ieder geval in de zin van onderrapportage ) voor dit doel wordt ook nog nadere informatie bij de bedrijven gevraagd ( vragenlijst is/wordt ) opgesteld, en zijn er ook veel gegevens bij de humane patiënten verzameld. de exacte vragen moeten aan de hand van de vragenlijsten en beschikbare antwoorden nog worden geformuleerd, klein deelvraagje is of het prevalentieonderzoek Q fever rund 2006 ook een verheffing in Brabant laat zien, eerste indruk is meen ik van niet ( oost/west/noord/zuid ongeveer gelijk ?) in verband met de wet bescherming persoonsgegevens moeten en mogen de uitkomsten en resultaten van de analyse niet herleidbaar zijn tot individuele gegevens. De benodigde 1 op 1 verbanden kunnen dus alleen onder strikte en zorgvuldige geheimhouding worden verwerkt, net zoals we dat voor de data analyse voor onze andere opdrachtgevers doen. Afgesproken is dat dit werk binnen jouw dataanalyse unit van de GD te doen waarbij epidemiologe, vanuit het RIVM betrokken zal worden. is ook nauw betrokken bij het opstellen van de vragenlijst ( en let, hoop ik, ook op de verwerKDaarheid daarvan !) vrgr

21) Van:

(ggddeventer.com]

Verzonden: dinsdag 14 augustus 2007 22:30 Aan: CC: Onderwerp: Q fever Bijlagen: Beste

Doc1.doc en

Bijgaand document is een compilatie van de aanbevelingen die aan de begeleidingscie monitor rund en de DKR zijn gedaan. Deze had ik vanmorgen ook naar / gestuurd. Zoals je waarschijnlijk wel weet heeft PZ de litteratuur studie en de kennisvergaring in Frankrijk en Duitsland gefinancierd. Deze rapportage is ook in de begeleidingscie geweest.ln Frankrijk hebben we ook o.a. kennis genomen van het AFSA rapport inzake Q fever en de ontwikkeling van een certificatie.Het AFSA rapport is geschreven nalv de grote uitbraak Chamonix. In NL zijn verder o.a. de volgende veterinaire activiteiten: Een prevalentiestudie op melkveebedrijven (rund, serologisch) is uitgevoerd in 2006 als onderdeel van de specifieke monitoring, gerapporteerd en besproken in de begeleidingscie monitoring , prevalentie hoger dan verwacht. Dit najaar is er, in het kader van dezelfde specifieke monitor rund, afgesproken een prevalentieonderzoek op melkveebedrijven dmv een POR te doen. PZ/DKR heeft verder een onderzoek naar de kliniek bij het rund en een onderzoek naar risicofactoren bij de GD uitgezet, beide zijn in de opstartfase. Het onderzoeksvoorstel naar diverse interventiemaatregelen op besmette bedrijven is logischerwijze in de tijd naar achteren gezet. Gelet op de ontwikkelingen in Brabant verdiend een interventie op infectieuze bedrijven met oog op de gezondheid van de mens misschien wel een hogere prioriteit.( vgl de discussie over- en aanpak van leptospirose bij het rund in de jaren 90 ). De prevalentie in de schapen en geitensector is onbekend, laat staan de risicofactoren, naar mijn idee begint het daar in die sectoren mee kortom voldoende om eens over van gedachten te wisselen en tot een samenhangend en ook financieel uitvoerbaar plan te komen lijkt me. vrgr

Oorsoronkeliik bericht Van: I Verzonden: dinsdag 14 augustus 2007 11:59 Aan: Onderwerp: onderzoeksvragen zoals ze in de rundersector zijn geformuleerd voor de schapen geiten geldt iets dergelijks

ä

UIT CONCEPT RAPPORT

Hoofdstuk 9: Aanbevelingen J

.^';^::^:'^y:^---

x

l'J'^s:':y:::-.::2Ç^

De volgende aanbevelingen worden gedaan: ' " ; •' • -.-'^ • ' • 1. Meer kennis ontwikkelen over de klinische verschijnselen vaii de ziekte bij ruhdéreii. 2. Diagnostische methoden moeten worden gevalideerd. Ook moeten de verschillende testen op dierniveau met elkaar worden vergeleken. Meer kennis is daarbij ook nodig over de mate en tijdsperiode van uitscheiding van C. burnetii via de verschillende excreta. Doel van diagnostiek moet zijn om op een kosteneffectieve manier risicobedrijven en risicorunderen te identificeren om zo de risico's voor verdere verspreiding tegen te gaan en besmetting van mensen (risicogroepen) te voorkomen. Er moet worden onderzocht in hoeverre de bestaande testen (ELISA en PCR) op koe en bedrijfsniveau een risicostatus van een bedrijf kunnen aangeven. Bijvoorbeeld in hoeverre het niveau van de afweerstoffen in de tankmelk iets zegt over de kans op uitscheiding van de kiem. Verder moet worden uitgezocht welk materiaal (serum, . melk individuele runderen, tankmelk, faeces, geaborteerde foetussen, vaginaal swabs na afkalven, etc., het meest geschikt is om besmette dieren en bedrijven op te sporen en te monitoren.' • - • • ' ' • ' • --t' 3. Onderzoek uitvoeren naar verspreiding van Q Fever tussen koppfels eh tussen de verschillende diersoorten (rund, schaap, geit) om richting te gevèn aan • ' effectiviteitsstudies in de bestrijding van Q Fever. • ' • ;'• 4. Uitvoeren van effectiviteitstudies (epidemiologisch en economisch) vah vaccins èn behandelingen met antibiotica, en ontwikkelingen in het buitenland hieroververvolgen. ^ .. .. '' ' 5. Uitvoeren van effectiviteitsstudies (epidemiologisch en econorhisch) yah divérse interventiemaatregelen op management niveau (mestbehandeling, ontsmetten; opruimen uitscheiders, desinfecteren vari dé afkalfruimte) en ontwikkeHrigén in het buitenland hierover vervolgen. ' •' ' '' ' >; 6. De kennis van Q Fever binnen de Nederlandsé rundveewérëld (dièrenartsen, veehouders, etc.) vergroten. Daardoor wordt mogelijk meer verdacht materiaal voor onderzoek aangeboden, waardoor ook meer inzicht wordt vèrkregén in de prevalentie van de ziekte en de economische schade. ' ; -- " ' ' ' 7. Als bovenstaande kennisleemtes opgevuld zijn, is het mogelijk èeri protocol tè màken voor het monitoren van de ziekte in Nederland en voör de aanpak van de ziekte óp een besmet bedrijf. Gezien de kennis die al aanwezig is in Frankrijk, is het gewenst om hierbij nauw samen te werken met de Franse overheid- en landbouworganisaties.'

to

!

KO

UIT DEFINITIEF RAPPORT

Hoofdstuk 9: Hiaten in bestaande kennis Het onderzoek heeft geleerd dat er nog al wat kennishiaten kunnen worden geïdentificeerd. Afhankelijk van de wensen en ambities zouden deze op de volgende wijze kunnen worden ingevuld voor de Nederlandse situatie: • Meer kennis ontwikkelen over de klinische verschijnselen van de ziekte bij runderen. • Diagnostische methoden valideren. De diverse testen moeten op dierniveau met elkaar worden vergeleken. Meer kennis is daarbij nodig over de mate en tijdsperiode van uitscheiding van C. burnetii via de verschillende excreta. Doel van diagnostiek moet zijn om op een kosteneffectieve manier risicobedrijven en risicorunderen te identificeren om zo de risico's voor verdere verspreiding tegen te gaan en besmetting van mensen (risicogroepen) te voorkomen. Er moet worden onderzocht in hoeverre de bestaande testen (ELISA en PCR) op koe en bedrijfsniveau een risicostatus van een bedrijf kunnen aangeven. Bijvoorbeeld: in hoeverre zegt het niveau van de afweerstoffen in de tankmelk iets over de kans op uitscheiding van de kiem. Verder moet worden uitgezocht welk materiaal (serum, melk individuele runderen, tankmelk, faeces, geaborteerde foetussen, vaginaal swabs na afkalven, etc, het meest geschikt is om besmette dieren en bedrijven op te sporen en te monitoren. Onderzoek uitvoeren naar verspreiding van Q fever tussen koppels en tussen de verschillende diersoorten (rund, schaap, geit) om richting te geven aan effectiviteitsstudies in de bestrijding van Q fever. • Uitvoeren van effectiviteitsstudies (epidemiologisch en economisch) van vaccins en behandelingen met antibiotica, en ontwikkelingen in het buitenland hierover volgen. • Uitvoeren van effectiviteitsstudies (epidemiologisch en economisch) van diverse interventiemaatregelen op management niveau zoals: mestbehandeling, ontsmetten, opruimen van uitscheiders, desinfecteren van de afkalfruimte; en de ontwikkelingen in het buitenland hierover vervolgen. • De kennis van Q fever binnen de Nederlandse rundveewereld (dierenartsen, veehouders, etc.) vergroten. Daardoor wordt mogelijk meer verdacht materiaal voor onderzoek aangeboden, waardoor ook meer inzicht wordt verkregen in de prevalentie van de ziekte, de klinische verschijnselen, en de economische schade. Als bovenstaande kennisleemtes opgevuld zijn, is het desgewenst mogelijk een protocol te maken voor het monitoren van de ziekte in Nederland en voor de aanpak van de ziekte op een besmet bedrijf Gezien de kennis die al aanwezig is in Frankrijk, is het gewenst om hierbij nauw samen te werken met de Franse overheid- en landbouworganisaties. Bovenbeschreven vraagstukken hebben betrekking tot het primaire rundveebedrijf De kennishiaten op andere gebieden die zijn in dit onderzoek geconstateerd (zuivel, humaan, andere diersoorten) zijn hier niet verwoord in mogelijke onderzoeksvragen of andere acties.

r O

Aanbevelingen behorend bij rapportage Q-fever dd mei 2007 Uit de studie die is uitgevoerd naar de bestaande kennis over Q-fever blijkt dat er veel essentiële kennis voor een onderbouwd plan van aanpak op besmette rund veebedrijven mist. In de rapportage wordt aangegeven dat er voor het maken van een protocol voor de aanpak en het monitoren van de ziekte op een besmet bedrijf belangrijke hiaten zitten in 1. Kennis over de klinische verschijnselen van de ziekte bij runderen. 2. De diagnostische mogelijkheden in verschillende situaties en voor verschillende vraagstellingen. 3. De mate en tijdsperiode van uitscheiding van C. burnetii via de verschillende excreta. 4. Verspreiding tussen rundveekoppels, binnen koppels en tussen de verschillende diersoorten (rund, schaap, geit) 5. Effectiviteit (epidemiologisch als economisch) van de bestrijding d.m.v. vaccins, behandelingen met antibiotica en diverse managementmaatregelen

I

!-•> Van: to

@gddeventer.com]

Verzonden: woensdag 15 augustus 2007 14:55 Aan: @rivm.nl CC: Onderwerp: volgende versie enquête Bijlagen:

Enquete Geitenproject_15 augustus2007.doc

Beste mensen, Dit is de volgende versie van de enquête over Q fever besmette melkgeitenbedrijven. Indien mogelijk, graag voor a.s. vrijdag commentaar. Dan kan ik vrijdag de enquête nog verder aanpassen. Volgende week ben ik namelijk in het buitenland en heb dan weinig of geen tijd. Nog een algemene opmerking: de enquête is nu al vrij lang (veehouders doen vrijwilllig mee en hebben het druk!). Dus graag alleen die zaken toevoegen die absoluut noodzakelijk zijn. Alvast bedankt.

to I

KO GD

Concept 15-08-2007 ENQUETENR:

to

BEZOEKNR:

Verschijnselen bij geiten op Q-fever besmette bedrijven

Datum bezoek:

Bezoeker: •

Inzenddatum 1° vrucht met diagnose Q Fever: Algemene gegevens (op datum bedrijfsbezoek): Naam:

UBN:

Adres: Postcode: Plaats: Telnr:

Mobiel:

Dap: Hoe is uw gezinssamenstelling? O man O vrouw O kinderen

(aantal)

Was u bekend met de ziekte Q fever of Q koorts voordat de diagnose gesteld werd? Ja/nee Zijn een of meerdere gezinsleden/medewerkers/bezoekers (mogelijk) ziek geworden door Q fever? Ja/nee Zo ja, wie waren dat dan, wanneer is het opgetreden, wat waren de verschijnselen, en is de diagnose door bloedonderzoek bevestigd?

Bent u momenteel voldoende op de hoogte van de ziekte? Ja/nee/geen mening Wat is ongeveer de afstand tussen het woonhuis en de stallen? Heeft u een minicamping of iets dergelijks? Ja/nee Heeft u in 2006 of 2007 groepen bezoekers op uw bedrijf gehad? Ja/nee

Enquête geiten Q-fever

pagina 1 van 16 pagina's

meter

to I

'

De andere gegevens zullen voor 2 perioden gevraagd worden: (1) 2006 en (2) 1 januari tot 1 augustus 2007 (hierna te noemen als 2007)

GEGEVENS 2006 Algemene gegevens (op 1 augustus 2006): Aantal aanwezige geiten (vrouwelijke dieren ouder dan 6 mnd): Aantal aanwezige (dek)bokken: (mannelijke dieren ouder dan 6 mnd): Aantal aanwezige lammeren: (dieren jonger dan 6 mnd): Andere diersoorten (en aantal): O

rund:

O

schaap:

O

hond:

O

kat:

O

paard:

O

overig, nl:

Is bij een of meerdere van bovenstaande, overige diersoorten, abortus opgetreden? Ja Nee Zoja, bij welke diersoort, bij hoeveel dieren en in welke periode van 2006?

Komen een of meerdere van bovenstaande, overige diersoorten, in de geitenstal? Ja Nee. Zoja, welke? Ras geiten: Liepen de geiten buiten dit jaar

nee/ja =>

van

t/m.

Zo ja, lopen de geiten op het huisperceel? Ja/nee Liepen de geitenlammeren buiten dit jaar

nee/ja =>

van

t/m

Liepen de (dek)bokken buiten dit jaar

nee/ja =>

van

t/m

Liepen de runderen/schapen buiten

nvt/nee/ja =>

van

t/m

Liepen de overige diersoorten op dezelfde percelen als de geiten? Nvt Ja/nee Indien ja, weidden ze ook tegelijkertijd op deze percelen? Ja/nee Vruchtbaarheid Aantal geiten toegelaten bij de bok najaar 2005 of 1® helft 2006:



ty

Aantal gebruikte dekbokken: Totaal aantai (oud en jong) geworpen geiten (per aflamperiode): 1 aflamperiode: 2^ aflamperiode: Eventueel andere aflamperioden: Aantal eersteworps geiten: Totaal aantal geboren lammeren (levend en dood): In welke week (weken) trad het hoogste aantal abortussen op?

of nvt.

Aantal dood geboren lammeren (dood bij geboorte of sterfte binnen 7 dagen): Aantal lammeren dood gegaan 1-7 dagen na geboorte: Aantal lammeren dood gegaan tussen 1 na geboorte en spenen: Aantal lammeren dood gegaan vanaf spenen tot leeftijd 6 maanden): Aantal grootgebrachte lammeren (aantal levende lammeren bij spenen): Aantal verkochte lammeren Wordt er kunstmatige inseminatie (KI) op het bedrijf toegepast?

O ja

O nee

Zoja, welk percentage van de geiten is geïnsemineerd? Zo ja, met O buitenlands sperma

O binnenlands sperma

Naam Kl-vereniging/importeur: Gezondheid •

Lammeren (leeftijd tot 6 maanden)

Zijn er opfokproblemen geweest bij de niet gespeende lammeren? Zo ja, welke problemen?

Zijn er opfokproblemen geweest bij de gespeende lammeren? Zo ja, welke problemen?

Aantal entingen en waartegen: Rotkreupel Enterotoxaemie Para tbc Chlamydophila Overige:

•

Oudere geiten/bokken

Aantal entingen en waartegen:



Rotkreupel Enterotoxaemie Para tbc Chlamydophila Overige:

Zijn er (ziekte)problemen geweest bij de melkgeiten? Zoja, welke problemen?.

Heeft u Chlamydophila op uw bedrijf:

O ja

O nee

o Weet niet

Zo ja: hoe heeft u dit aangetoond? Zo ja: bent u van plan daar wat aan te doen?

Voeding Worden er geiten doorgemolken? Zo ja, welk percentage van de geiten?

%

Hoe lang worden ze doorgemolken?

jaar

Krijgen lammeren biest van de eigen moeder? O ja

O nee

Zo nee, wat wordt gebruikt als biest O mengbiest geiten

O runderbiest

O kunstbiest

Wordt er ruwvoer aangevoerd? Ja/nee Zo ja: wat voor ruwvoer? Zoja: waren ongedierte (muizen, etc) aanwezig in het ruwvoer? Ja/nee Indien ongedierte aanwezig: waar kwam dat ruwvoer vandaan? Huisvestinq Waar lammeren de geiten normaal af: O

in de koppel

O

in aparte kraamhokjes. Zo ja hoeveel kraamhokjes heeft u:

O

overig:

Is er een aparte jongfok afdeling?

O ja

O nee

O hooi

O overig I..

Wat wordt gebruikt als ligbed? O stro

O zaagsel



O overig

O

Welke ventilatiesysteem wordt gebruikt bij de melkgeiten? natuurlijke ventilatie

O

kunstmatige ventilatie (ventilatoren)

O

overig:

Q Fever Wat was de leeftijd van de dieren met klinische verschijnselen? O

O tot Ijaar

(aantal)

O

1 tot 2 jaar

(aantal)

O

2 tot 3 jaar

(aantal)

O

3 tot 4 jaar

(aantal)

o

ouder dan 4 jaar

(aantal)

Welke ziekteverschijnselen zijn er waargenomen (bij jonge en/of oude geiten)?

Wat gebeurt er na het afkomen van de nageboorte van dieren die geaborteerd hebben of een vroeggeboorte hebben gehad? O direct verwijderd O éénmaal daags controle en verwijderd O laten liggen in het hok O overig Hoe wordt de nageboorte afgevoerd van geaborteerde dieren of dieren met vroeggeboorte? O mestvaalt O laten liggen in het hok O destructieton O overig Wat gebeurt er na het afkomen van de nageboorte van dieren die normaal gelammerd hebben? O direct verwijderd O éénmaal daags controle en verwijderd O laten liggen in het hok O overig Hoe wordt de nageboorte afgevoerd van diere die normaal gelammerd hebben?



I

(..;;' I

KO

O mestvaalt

CD

O laten liggen in het hok

to

O destructieton O overig Welke hygiënemaatregelen worden op uw bedrijf toegepast voor professionele bezoekers (dierenarts, voervoorlichter, etc.)? O hygiënesluis O ontsmettingsbak O bedrijfslaarzen O bedrijfskleding O overige maatregelen Welke hygiënemaatregelen worden op uw bedrijf toegepast voor eigen mensen (dierenarts, voervoorlichter, etc.)? O hygiënesluis O ontsmettingsbak O bedrijfslaarzen O bedrijfskleding O overige maatregelen Hoe vaak per jaar vindt reiniging van hokken plaats? Vindt reiniging plaats m.b.v. hoge druk spuit? Ja/nee Vindt ontsmetting plaats na reiniging? Ja/nee. Zo ja, waarmee? Hoe vaak per jaar worden er dieren aangevoerd op bedrijf? Datum

Aantal dieren

Diersoort (geit,

Aangevoerd van: (andere veehouder,

aanvoer

rund, etc)

handelaar, etc.)

Aanvoer in quarantaine:

O ja

O nee

Zoja, aantal dagen: Behandelingen tijdens quarantaine:

O ja

O nee

Zoja, welke:



Is er een aparte ziekental? Zo ja, hoe vaak per jaar wordt deze gebruikt? Hoe vaak per jaar worden er dieren afgevoerd op bedrijf? Datum afvoer

Aantal dieren

Diersoort

Afgevoerd naar: (slachthuis, andere veehouder, etc.)

Welke gezinsleden en medewerkers zijn veel in contact met de dieren: O

veehouder

O

echtgenote veehouder

O

kinderen. Zoja, aantal:

O

medewerkers. Zo ja, aantal:

Welke bezoekers komen regelmatig in de stal of weide bij de geiten? O

voervoorlichter

o

handelaar

o

klauwverzorger

o

tankmelkchauffeur

O

dierenarts

O

buren

O

overige familie

Wordt alle melk geleverd aan de melkfabriek? Ja/nee Drinken u, uw familie of medewerkers rauwe melk? Ja/nee. Zoja, hoe vaak? Verwerkt u zelf melk tot kaas, etc? Ja/ nee. Zo ja wat maakt uw dan? Is dit dan gemaakt van rauwe melk? Drinken andere mensen (uit regio, etc) wel eens rauwe melk van uw bedrijf? Ja/Nee Hoe vaak per jaar worden de stallen uitgemest? Naar wie wordt de mest afgevoerd? O eigen gebruik



(aantal)

I

to I

KO

(-r,

0 ander bekend bedrijf in de regio 0 onbekend ander bedrijf O

overig

Waar wordt de mest toegepast? O weidegrond O akkerbouw O eigen tuin O overig Wordt de mest afgevoerd in dichte containers? Ja/nee/soms wel, soms niet Hoe snel na afvoer wordt de mest ondergewerkt? o

binnen 1 dag

o

na 1-3 dagen

O

na 3-7 dagen

O

> 1 week

Enquête gelten Q-fever


GEGEVENS 2007 Algemene gegevens (op 1 augustus 2007): Aantal aanwezige geiten (vrouwelijke dieren ouder dan 6 mnd): Aantal aanwezige (dek)bokken: (mannelijke dieren ouder dan 6 mnd): Aantal aanwezige lammeren: (dieren jonger dan 6 mnd): Andere diersoorten (en aantal): o

rund:

o

schaap:

o

hond:

O

kat:

O

paard:

O

overig, nl:

Is bij een of meerdere van bovenstaande, overige diersoorten, abortus opgetreden? Ja Nee Zo ja, bij welke diersoort, bij hoeveel dieren en in welke periode van 2007?

Komen een of meerdere van bovenstaande, overige diersoorten, in de geitenstal? Ja Nee. Zoja, welke? Ras geiten: Liepen de geiten buiten dit jaar

nee/ja =>

van

t/m.

Zoja, lopen de geiten op het huisperceel? Ja/nee Liepen de geitenlammeren buiten dit jaar

nee/ja =>

van

t/m

Liepen de (dek)bokken buiten dit jaar

nee/ja =>

van

t/m

Liepen de runderen/schapen buiten

nvt/nee/ja =>

van

t/m

Liepen de overige diersoorten op dezelfde percelen als de geiten? Nvt Ja/nee Indien ja, weidden ze ook tegelijkertijd op deze percelen? Ja/nee Vruchtbaarheid Aantal geiten toegelaten bij de bok najaar 2006 of 1^ helft 2007: Aantal gebruikte dekbokken: Totaal aantal (oud en jong) geworpen geiten (per aflamperiode):



I

t.0

1 aflamperiode: 2^ aflamperiode: Eventueel andere aflamperioden: Aantal eersteworps geiten: Totaal aantal geboren lammeren (levend en dood): In welke week (weken) trad het hoogste aantal abortussen op?

of nvt

Aantal dood geboren lammeren (dood bij geboorte of sterfte binnen 7 dagen): Aantal lammeren dood gegaan 1-7 dagen na geboorte: Aantal lammeren dood gegaan tussen 1 na geboorte en spenen: Aantal lammeren dood gegaan vanaf spenen tot leeftijd 6 maanden): Aantal grootgebrachte lammeren (aantal levende lammeren bij spenen): Aantal verkochte lammeren Wordt er kunstmatige inseminatie (KI) op het bedrijf toegepast?

O ja

O nee

Zoja, welk percentage van de geiten is geïnsemineerd? Zo ja, met O buitenlands sperma

O binnenlands sperma

Naam Kl-vereniging/importeur: Gezondheid •

Lammeren (leeftijd tot 6 maanden)

Zijn er opfokproblemen geweest bij de niet gespeende lammeren? Zo ja, welke problemen?

Zijn er opfokproblemen geweest bij de gespeende lammeren? Zo ja, welke problemen?

Aantal entingen en waartegen: Rotkreupel Enterotoxaemie Para tbc Chlamydophila Overige:

•

Oudere geiten/bokken

Aantal entingen en waartegen: Rotkreupel Enterotoxaemie



t-* I

KO

CD

to

Para tbc Chlamydophila Overige:

Zijn er (ziekte)problemen geweest bij de melkgeiten? Zo ja, welke problemen?.

Heeft u Chlamydophila op uw bedrijf:

O ja

0 nee

o Weet niet

Zo ja: hoe heeft u dit aangetoond? Zo ja: bent u van plan daar wat aan te doen?

Voeding Worden er geiten doorgemolken? Zoja, welk percentage van de geiten?

%

Hoe lang worden ze doorgemolken?

jaar

Krijgen lammeren biest van de eigen moeder? O ja

O nee

Zo nee, wat wordt gebruikt als biest O mengbiest geiten

O runderbiest

O kunstbiest

Wordt er ruwvoer aangevoerd? Ja/nee Zo ja: wat voor ruwvoer? Zoja: waren ongedierte (muizen, etc) aanwezig in het ruwvoer? Ja/nee Indien ongedierte aanwezig; waar kwam dat ruwvoer vandaan? Huisvesting Waar lammeren de geiten normaal af: o

in de koppel

O

in aparte kraamhokjes. Zo ja hoeveel kraamhokjes heeft u:

O

overig:

Is er een aparte jongfok afdeling?

O ja

O nee

O hooi

O overig I..

Wat wordt gebruikt als ligbed? O stro

O zaagsel



O overig

o

Welke ventilatiesysteem wordt gebruikt bij de melkgeiten? natuurlijke ventilatie

O

kunstmatige ventilatie (ventilatoren)

O

overig:

Q Fever Wat was de leeftijd van de dieren met klinische verschijnselen? o

O tot Ijaar

(aantal)

O

1 tot 2 jaar

(aantal)

O

2 tot 3 jaar

(aantal)

O

3 tot 4 jaar

(aantal)

O

ouder dan 4 jaar

(aantal)

Welke ziekteverschijnselen zijn er waargenomen (bij jonge en/of oude geiten)?

Wat gebeurt er na het afkomen van de nageboorte van dieren die geaborteerd hebben of een vroeggeboorte hebben gehad? O direct verwijderd O éénmaal daags controle en verwijderd O laten liggen in het hok O overig Hoe wordt de nageboorte afgevoerd van geaborteerde dieren of dieren met vroeggeboorte? O mestvaalt O laten liggen in het hok O destructieton O overig Wat gebeurt er na het afkomen van de nageboorte van dieren die normaal gelammerd hebben? O direct verwijderd O éénmaal daags controle en verwijderd O laten liggen in het hok O overig Hoe wordt de nageboorte afgevoerd van diere die normaal gelammerd hebben? O mestvaalt



O laten liggen in het hok O destructieton O overig Weike hygiënemaatregelen worden op uw bedrijf toegepast voor professionele bezoekers (dierenarts, voervoorlichter, etc.)? O hygiënesluis O ontsmettingsbak O bedrijfslaarzen O bedrijfskleding O overige maatregelen Welke hygiënemaatregelen worden op uw bedrijf toegepast voor eigen mensen (dierenarts, voervoorlichter, etc.)? O hygiënesluis O ontsmettingsbak O bedrijfslaarzen O bedrijfskleding O overige maatregelen Hoe vaak per jaar vindt reiniging van hokken plaats? Vindt reiniging plaats m.b.v. hoge druk spuit? Ja/nee Vindt ontsmetting plaats na reiniging? Ja/nee. Zo ja, waarmee? Hoe vaak per jaar worden er dieren aangevoerd op bedrijf? Diersoort (geit,

Aangevoerd van: (andere veehouder,

aanvoer

rund, etc)

handelaar, etc.)

Aanvoer in quarantaine:

Oja

Datum

Aantal dieren

O nee

Zoja, aantal dagen: Behandelingen tijdens quarantaine:

O ja

O nee

Zoja, welke: Is er een aparte ziekental? Zo ja, hoe vaak per jaar wordt deze gebruikt?



I

I

CD I—»

Hoe vaak per jaar worden er dieren afgevoerd op bedrijf? Datum afvoer

Aantal dieren

Diersoort

Afgevoerd naar: (slachthuis, andere veehouder, etc.)

Welke gezinsleden en medewerkers zijn veel in contact met de dieren: O

veehouder

O

echtgenote veehouder

O

kinderen. Zoja, aantal:

O

medewerkers. Zo ja, aantal:

Welke bezoekers komen regelmatig in de stal of weide bij de geiten? O

voervoorlichter

O

handelaar

O

klauwverzorger

O

tankmelkchauffeur

O

dierenarts

O

buren

o

overige familie

Wordt alle melk geleverd aan de melkfabriek? Ja/nee Drinken u, uw familie of medewerkers rauwe melk? Ja/nee. Zoja, hoe vaak? Verwerkt u zelf melk tot kaas, etc? Ja/ nee. Zo ja wat maakt uw dan? Is dit dan gemaakt van rauwe melk? Drinken andere mensen (uit regio, etc) wel eens rauwe melk van uw bedrijf? Ja/Nee Hoe vaak per jaar worden de stallen uitgemest? Naar wie wordt de mest afgevoerd? O eigen gebruik O ander bekend bedrijf in de regio



(aantal)

I

to I

KO GD

O onbekend ander bedrijf O

overig

to

Waar wordt de mest toegepast? O weidegrond O akkerbouw O eigen tuin O overig Wordt de mest afgevoerd in dichte containers? Ja/nee/soms wel, soms niet Hoe snel na afvoer wordt de mest ondergewerkt? O

binnen 1 dag

O

na 1-3 dagen

O

na 3-7 dagen

O

> 1 week



Algemene opmerkingen:



t-*

Bericht

Page 1 of 1

I

to

23

I

KO Van:

[email protected]]

(-A

Verzonden: woensdag 15 augustus 2007 21:13

to

Aan:

te.

Onderwerp: RE: Q fever OK, staat genoteerd

—Oorspronkelijk b e r i r ^ ' — Van: Verzonoen: ôensday 15 augustus 2Ü07 14:27 Aan:. " Onderwerp: RE: Q fever

[email protected]]

Beste ' Na de vakantie periode, op 3 september 2007, van 16:00 17:00 hebben we bij de VWA te Den Haag, conform jouw suggestie, een Q-koorts briefing voor de sector (Amalthea, LTO, COKZ) belegd. Jouw aanwezigheid daarbij wordt zeer op prijs gesteld. Dus gaarne in je agenda noteren. Tevens zulien CIb en GGD vertegenwoordigd zijn.

—Oorspronkelijk berichf — Van: ' . . .Sgddeventer.com] Verzonden: woensdag 15 augustus 2007 10:53 Aan: CC:V. Onderwerp: KC:

fever

Prima

Oor^nronkelijk bericht Van: "-©vwa.nl] Verzonden: woensdag l i augustus 2007 09:24 Aan: Onderwerp: RE: Q fever Beste Bedankt voor de informatie. Zodra

J terug is van vakantie (27/8) zal ik het initiatief nemen om op korte tennijn de hoofden bij elkaar te steken.

Groet, Oors.oronkelijk tjericht— Van: 1^ '@gddeventer.com] Verzonden: dinsdag 14 auoustus 2007 22:30 Aan: ! CC: K< Onderwerp:

Q fever

Beste -. Bijgaand document is een compilatie van de aanbevelingen die aan de begeleidingscie monitor rund en de DKR zijn gedaan. Deze had ik vanmorgen ook naar / < • ) gestuurd. Zoais je waarschijnlijk wel weet heeft PZ de litteratuur studie en de kennisvergaring in Frankrijk en Duitsland gefinancierd. Deze rapportage is ook in de begeleidingscie geweest.ln Frankrijk hebben we ook o.a. kennis genomen van het AFSA rapport inzake Q fever en de ontwikkeling van een certificatie.Het AFSA rapport is geschreven nalv de grote uitbraak Chamonix. In NL zijn verder o.a. de volgende veterinaire activiteiten: Een prevalentiestudie op melkveebedrijven (rund, serologisch) is uitgevoerd in 2006 als onderdeel van de specifieke monitoring, gerapporteerd en besproken in de begeleidingscie monitoring , prevalentie hoger dan verwacht Dit najaar is er. in het kader van dezelfde specifieke monitor rund. afgesproken een prevalentieonderzoek op melkveebedr^ven dmv een PCR te doen. PZ/DKR heeft verder een onderzoek naar de kliniek bij het rund en een onderzoek naar risicofactoren bij de GD uitgezet, beide zijn in de opstartfase. Het onderzoeksvoorstel naar diverse interventiemaatregelen op besmette bedrijven is logischerwijze in de tijd naar achteren gezet. Gelet op de ontwikkelingen in Brabant verdiend een interventie op infectieuze bedrijven met oog op de gezondheid van de mens misschien wel een hogere prioriteit.( vgl de discussie over- en aanpak van leptospirose bij het rund in de jaren 90 ). De prevalentie in de schapen en geitensector is onbekend, laat staan de risicofactoren, naar mijn idee begint het daar in die sectoren mee kortom voldoende om eens over van gedachten te wisselen en tot een samenhangend en ook financieel uitvoerbaar plan te komen lijkt me. vr gr

Oorspr'^'kel'.k »bricht Van: I Verzonden: dinsdag 14 augustus 2007 11:59 Aan: / Ondei werp: onderzoeksvragen zoals ze in de njndersector zijn geformuleerd voor de schapen geiten geldt iets dergelijks

Dit bericht kan informatie bevatten die niet voor u i s bestemd. Indien u niet de geadresseerde bent of d i t bericht abusii This message may contain information that i s not intended for you. I f you are not the addresse« or i f t h i s message was si Dit bericht kan informatie bevatten die niet voor u i s bestemd. Indien u niet de geadresseerde bent of d i t bericht abusievelijk aa) This message may contain information that i s not intended for you. I f you are not the addressee or i f t h i s message was sent to you

Bericht

Page 1 of 1

24 Van:

gddeventer.com]

Verzonden: woensdag 15 augustus 2007 21:48 Aan: CC: Onderwerp: onderzoek Q koorts geiten schapen 2007 acc1 Bijlagen:

onderzoek Q koorts geiten schapen 2007 acc1.doc

Beste ( Hierbij het concept projectplan voor wat betreft de enquêtes op de bedrijven waar Q fever is gediagnostiseerd en het daarmee samenhangende epidemiologisch onderzoek. Het aantal uren is beperkt en het aantal te beantwoorden vragen dus ook. Vooral de epidemo bewerking en verwerking tot resultaten is wat dat betreft een budgettair risico. Het betekent dat er op het aantal en de relevatie van vragen gestuurd moet worden: Willen jullie die "taak" op je nemen, zeker als het er wel heel erg veel worden ? Ik reken er overigens op dat er een goede professionele synergie tussen en zal zijn ( \ is ons hoofd epidemo en verantwoordelijk voor alle data-analyses are we als GD doen). Ik heb de randvoonwaarden mbt tot het niet herleidbaar zijn naar individuele bedrijven resp personen maar met veel nadruk opgenomen. De begroting is toegevoegd. graag jullie commentaar, ik stuur dan zsm de definitieve versie, vrgr

[concept 150807] Protocol onderzoek geiten en schapen bedrijven waar Q koorts is gediagnostiseerd regio Zuid Nederiand Inleiding In Zuid-Nederland en met name in Brabant is sinds in de eerste helft van 2007 een verhoogd aantal Q koorts-besmettingen bij mensen geconstateerd. In de periode 2006 -2007 is op een aantal geiten bedrijven en 1 schapen bedrijf Q koorts vastgesteld.. Een eenduidige besmettingsroute vanuit deze bedrijven naar de humane gevallen is tot op heden niet vastgesteld. In het kader van het brononderzoek van de humane gevallen is nader onderzoek noodzakelijk. Het veterinaire onderdeel hiervan, namelijk het inventariserend onderzoek van bedrijven waar een besmetting met Q koorts is vastgesteld en het epidemiologisch onderzoek, wordt beschreven in dit voorstel. De humane aspecten en de aspecten die op het scheidsvlak veterinair-humaan liggen (voedselketen, slachterijen e.d.) worden in dit deelplan niet meegenomen. Doel Doel van het onderzoek: Het beschrijven en inventariseren van de voor Q Fever relevante aspecten op de geiten en schapen bedrijven waar in 2006 en 2007 door de GD op sectiemateriaal ( verworpen vruchten en nageboorte ) Q koorts is vastgesteld. Het uitvoeren van een epidemiologisch onderzoek waarbij zal worden gezocht naar mogelijke verbanden tussen deze bedrijven en de gevallen bij de mens. In dit onderzoek worden veehouders gevraagd om mee te werken aan het onderzoek, De deelname is vrijwillig. Daarbij moet het voor de veehouders vooraf duidelijk zijn wat belang is van onderzoek en wat consequenties voor bedrijf kunnen zijn Met nadruk wordt er op gewezen dat het vinden van besmettingen bij de mens niet betekent dat er geen andere mogelijke bron is of kan zijn dan de reeds aangetroffen besmette bedrijven. Hiervoor zouden namelijk alle mogelijke potentiële bronnen moeten worden onderzocht en deze veehouderijbedrijven vormen slechts één onderdeel daan/an. Werkwijze Het onderzoek bestaat uit de volgende stappen: 1. Maken van een GIS-kaart van de geselecteerde regio. Met deze selectie wordt een overzicht gemaakt van aantal en het soort bedrijven in een gebied. Deze kaart en selectie zijn inmiddels gemaakt. 2. Formele toezegging van financiering & financieringswijze om het onderzoek uit te voeren. Er is een mondelinge toezegging. 3. Het door de GD opstellen van een bedrijfsenquête in overleg met VWA en RIVM. 4. Het bezoeken van de besmette bedrijven door een dierenarts van de GD waarbij de enquête wordt afgenomen en andere relevante informatie wordt verzameld. Voor wat betreft medische vragen van veehouder, gezins- of personeelsleden zal worden verwezen naar de huisarts of de GGD. De brief daartoe wordt door GGD/RIVM opgesteld. 5. De praktiserende dierenartsen van de betreffende veehouders op de hoogte stellen van het voorgestelde onderzoek. Dit gebeurt door een dierenarts van GD. Deze stap is essentieel, met name omdat de ervaring leert dat een deel van de veehouders ruggespraak zal houden met zijn dierenarts om wel of niet deel te nemen aan het onderzoek. Stakeholders als COKZ, LTO e.d. worden door de VWA geïnformeerd NB: Het is denkbaar dat practici en veehouders worden gebeld, er vragen uit de pers komen. Immers, aan practici en veehouders moet verteld worden waarom dit onderzoek wordt uitgevoerd (veel O koorts in die regio). Het draaiboek daarvoor (vooraf kortgesloten met de regionale LTO) moet dan klaar liggen.

Protocol buurtonderzoek Salmonella Typhimurium FT560

I

to I

6. Veehouders worden gebeld voor deelname aan het onderzoek en voor het maken van een afspraak voor het afnemen van de enquête. Dit telefoongesprek wordt gevoerd door GDbuitendienstmedewerkers, ondersteund door een GD dierenarts. Na dit telefoongesprek wordt aan de veehouder schriftelijke informatie per post gestuurd/gefaxt (voordien opgesteld). De praktijk wijst uit dat dit soort telefoongesprekken zorgvuldig moeten worden gevoerd, met name vanwege de onbekendheid met het onderwerp en de niet alledaagse reden van het onderzoek. Na ontvangst van de brief wordt met de veehouder overlegd over de deelname en de praktische uitvoering bij deelname. Gevraagd zal worden of er een dierenarts van de VWA bij het bezoek aanwezig mag zijn. Het streven is dat en dierenarts van de VWA mede aanwezig is. In geval ook GD absoluut niet welkom is wordt gevraagd of de eigen dierenarts van het bedrijf de enquête kan afnemen, 7. Het afnemen van de enquête wordt uitgevoerd door een GD dierenarts welke op de hoogte is van de Q Fever situatie. 8. Het epidemiologisch onderzoek zal worden uitgevoerd door de GD met inachtneming van de wet bescherming persoonsgegevens. 9. De resultaten van het onderzoek zullen niet herleidbaar zijn tot personen of bedrijven. 10. Bij de verwerking van de epidemiologische gegevens wordt samengewerkt met medewerkers van het RIVM, deze zullen vanwege de bovengenoemde punten 8 en 9 een geheimhoudingsverklaring moeten ondertekenen. 11. Er worden geen monsters meegenomen of anderszins bemonsteringen uitgevoerd. Beoogd projectresultaat: Een rapportage waarin: !- De relevante gegevens en karakteristieken van de bedrijven waarbij Q Fever is gediagnosticeerd zijn beschreven. 2- De resultaten van een epidemiologisch onderzoek waarbij het al dan niet aanwezig zijn van een relatie tussen de geconstateerde humane gevallen en deze bedrijven wordt beschreven.

Begroting Van de in totaal 13 bedrijven waar Q koorts is vastgesteld wordt gestreefd ze allemaal te enquêteren. Deelname kan echter vooraf niet worden gegarandeerd. Uren Opstellen enquête incl commentaarronde's Plannen en voorbereiden bezoeken 13 Bedrijfsbezoeken 13 x 6 uur 13 bedrijfsbezoeken x 200 km Epidemiologische analyse rapportage onvoorzien Accountantskosten **

KM

Tarief*

Totaal ( € ) €

16 78 2600 40 16

133 € 133 € 0,35 € 133 € 133 €

Opm.

2128

€ 10374 € 910 € 5320 € 2128 € 2086

Selecties bedrijven en GIS-kaart maken

p.m.

€ 22946 Totaal exd. BTW '* conform offerte aanbesteding Veterinaire en laboratoriumdiensten 2007-2008 '** wanneer een accountantsverklaring gewenst is, worden deze kosten 1 op 1 in rekening gebracht. Buiten deze kostenopstelling en buiten dit plan: Kosten van verdere stappen op besmette bedrijven om het risico op humane besmetting te voorkomen en bestrijdingskosten om de infectie de bedrijven te beheersen

Protocol buurtonderzoek Salmonella Typhimurium F T 5 6 0

Communicatie, rapportage, gevolgen voor bedrijven 1. Op basis van de wet bescherming persoonsgegevens kan GD normaliter alleen anoniem over resultaten op de bedrijven rapporteren, tenzij er of een wettelijke verplichting geldt óf de veehouder uitdrukkelijk toestemming verleent om persoonlijke informatie vrij te geven. 2. Dit gehele onderzoek vindt plaats op basis van vrijwillige medewerking van de veehouders. Medewerking kan op geen enkele manier worden afgedwongen. Aan de betrokken veehouders wordt vooraf mondeling en schriftelijk gecommuniceerd dat de uitslagen van het onderzoek op zijn bedrijf ter kennis zullen worden gesteld van RIVM/ VWA. 3. Q koorts bij vee is in Nederland niet meldingsplichtig. 4. Mogelijke gevolgen voor besmette bedrijven: geen Globale planning van de uitvoering na toezegging financiering Activiteit

Doorlooptijd per activiteit

Praktiserende dierenartsen inlichten Veehouders telefonisch benaderen en brieven versturen Veehouders telefonisch benaderen en afspraken maken voor monstemame bedrijfsbezoeken + afnemen enquête Epidemiologisch onderzoek Verwerking enquête

1 dag 2 dagen 2 dagen

Totale doorlooptijd (geschat)

4-5 weken

14 - 21 dagen 7 dagen 2 dagen

14-08-2007.

Protocol buurtonderzoek Salmonella Typhimurium FT560

Bericht

Page 1 of 1

2 5) Van:

^gddeventer.com]

Verzonden: maandag 20 augustus 2007 15:57 Aan: CC:

,

Onderwerp: onderzoek Q koorts geiten schapen 2007 def offerte Urgentie:

Hoog

Bijlagen:

onderzoek Q koorts geiten schapen 2007 acci 12.doc

Beste • Hierbij de bijgwerkte offerte Q fever in electronische vorm.. De formele papieren versie krijg je een dezer dagen. Ik heb de aangereikte aanvullingen en wijzigingen overgenomen. Voor wat betreft de opmerking op pagina 3 die raakt aan de wet op de persoonsgegevens ben ik het met die opmerking eens en heb ik daarom het sommatietraject toegevoegd. Er is voor zover mij bekend nl geen andere weg als de veehouder zijn/haar gegevens niet op vrijwillige basis wil aanreiken. vrgr

1^ Protocol onderzoek geiten en schapen bedrijven waar Q koorts is gediagnosticeerd regio Zuid Nederland. Inleiding In Zuid-Nederland en met name in Brabant is sinds in de eerste helft van 2007 een Q koorts uitbraak bij mensen geconstateerd. In de periode 2006 -2007 is op een aantal geiten bedrijven en 1 schapen bedrijf Q koorts vastgesteld.. Een eenduidige besmettingsroute vanuit deze bedrijven naar de humane gevallen is tot op heden niet vastgesteld. In het kader van het brononderzoek van de humane gevallen is nader onderzoek noodzakelijk. Het veterinaire onderdeel hiervan, namelijk het inventariserend onderzoek van bedrijven waar een besmetting met Q koorts is vastgesteld en het epidemiologisch onderzoek, wordt beschreven in dit voorstel. De humane aspecten en de aspecten die op het scheidsvlak veterinair-humaan liggen (voedselketen, slachterijen e.d.) worden in dit deelplan niet meegenomen. Doel Doel van het onderzoek: Het beschrijven en inventariseren van de voor Q Fever relevante aspecten op de geiten en schapen bedrijven waar in 2006 en 2007 door de GD op sectiemateriaal ( verworpen vruchten en nageboorte ) Q koorts is vastgesteld. Het uitvoeren van een epidemiologisch onderzoek waarbij zal worden gezocht naar mogelijke verbanden tussen deze bedrijven en de gevallen bij de mens. In dit onderzoek worden veehouders gevraagd om mee te werken aan het onderzoek, De deelname is vrijwillig. Daarbij moet het voor de veehouders vooraf duidelijk zijn wat belang is van onderzoek en wat consequenties voor bedrijf kunnen zijn Met nadruk wordt er op gewezen dat het vinden van eventuele verbanden met besmettingen bij de mens niet betekent dat er geen andere mogelijke bron Is of kan zijn dan de reeds aangetroffen besmette bedrijven. Hiervoor zouden namelijk alle mogelijke potentiële bronnen (andere veehouderijbedrijven, abattoirs enz.) moeten worden onderzocht en deze veehouderijbedrijven vormen slechts één onderdeel daarvan. Werkwijze Het onderzoek bestaat uit de volgende stappen: 1. Maken van een GIS-kaart van de geselecteerde regio. Met deze selectie wordt een overzicht gemaakt van aantal en het soort bedrijven in een gebied. De gegevens worden afgezet tegen de postcode gegevens van de Q-koorts patiënten. Deze kaart en selectie van de bedrijven zijn inmiddels gemaakt, postcodes van patiënten dienen nog door het RIVM/GGD te worden verstrekt. 2. Formele toezegging van financiering & financieringswijze om het onderzoek uit te voeren. Er is een mondelinge toezegging. 3. Het door de GD opstellen van een bedrijfsenquête in overleg met VWA en RIVM. 4. Het bezoeken van de besmette bedrijven door een dierenarts van de GD waarbij de enquête wordt afgenomen en andere relevante informatie wordt verzameld. Voor wat betreft medische vragen van veehouder, gezins- of personeelsleden zal worden verwezen naar de huisarts of de GGD. De brief daartoe wordt door GGD/RIVM opgesteld. 5. De praktiserende dierenartsen van de betreffende veehouders op de hoogte stellen van het voorgestelde onderzoek. Dit gebeurt door een dierenarts van GD. Deze stap is essentieel, met name omdat de ervaring leert dat een deel van de veehouders ruggespraak zal houden met zijn dierenarts om wel of niet deel te nemen aan het onderzoek. Stakeholders als COKZ, LTO e.d. worden door de VWA geïnformeerd NB: Het is denkbaar dat practici en veehouders worden gebeld, er vragen uit de pers komen. Immers, aan practici en veehouders moet verteld worden waarom dit onderzoek wordt uitgevoerd (veel Q koorts in die regio). Het communicatie draaiboek daarvoor (vooraf kortgesloten met de regionale LTO) moet dan klaar liggen. 6. Veehouders worden gebeld voor deelname aan het onderzoek en voor het maken van een afspraak voor het afnemen van de enquête. Dit telefoongesprek wordt gevoerd door GDProtocol onderzoek geiten en schapen bedrijven waar Q koorts is gediagnosticeerd regio Zuid Nederland

Pag 1 van 3

7. 8. 9. 10. 11. 12.

buitendienstmedewerkers, ondersteund door een GD dierenarts. Na dit telefoongesprek wordt aan de veehouder schriftelijke informatie per post gestuurd/gefaxt (voordien opgesteld). De praktijk wijst uit dat dit soort telefoongesprekken zorgvuldig moeten worden gevoerd, met name vanwege de onbekendheid met het onderwerp en de niet alledaagse reden van het onderzoek. Na ontvangst van de brief wordt met de veehouder overlegd over de deelname en de praktische uitvoering bij deelname. Medegedeeld zal worden dat een dierenarts van de VWA, die als vraagbaak voor aspecten van de veterinaire volksgezondheid fungeert, bij het bezoek aanwezig zal zijn. Indien de aanwezigheid van een VWA dierenarts op onoverbrugbare bezwaren van de veehouder stuit kan in het belang van het onderzoek van diens aanwezigheid worden afgezien. In geval ook GD absoluut niet welkom is wordt gevraagd of de eigen dierenarts van het bedrijf de enquête kan afnemen, Het afnemen van de enquête wordt uitgevoerd door een GD dierenarts welke op de hoogte is van de Q Fever situatie. Het epidemiologisch onderzoek, waarin ook geografische patiëntengevens worden verwerkt, zal worden uitgevoerd door de GD met inachtneming van de wet bescherming persoonsgegevens. De resultaten van het onderzoek zullen niet herleidbaar zijn tot personen of bedrijven. Bij de verwerking van de epidemiologische gegevens wordt samengewerkt met medewerkers van het RIVM, deze zullen vanwege de bovengenoemde punten 8 en 9 een geheimhoudingsverklaring moeten ondertekenen. Er worden geen monsters meegenomen of anderszins bemonsteringen uitgevoerd. Indien uit het onderzoek een meer dan aannemelijk verband tussen een gegeven veehouderijbedrijf en de humane uitbraak blijkt, zal dit bedrijf op een later tijdstip geadviseerd worden over mogelijkheden toekomstige besmettingen bij de mens te voorkomen.

Beoogd projectresultaat: Een rapportage waarin: !- De relevante gegevens en karakteristieken van de bedrijven waarbij Q Fever is gediagnosticeerd zijn beschreven. 2- De resultaten van een epidemiologisch onderzoek waarbij het al dan niet aanwezig zijn van een relatie tussen de geconstateerde humane gevallen en deze bedrijven wordt beschreven. Begroting Van de in totaal 13 bedrijven waar Q koorts is vastgesteld wordt gestreefd ze allemaal te enquêteren. Deelname kan echter vooraf niet worden gegarandeerd. Uren Opstellen enquête incl commentaarronde's Plannen en voorbereiden bezoeken 13 Bedrijfsbezoeken 13 x 6 uur 13 bedrijfsbezoeken x 200 km Epidemiologische analyse rapportage onvoorzien Accountantskosten ** Selecties bedrijven en GIS-kaart maken

KM

Tarief *

Totaal ( € ) €

16 78 2600 40 16

133 € 133 € 0,35 € 133 € 133 €

Opm.

2128

€ 10374 € 910 € 5320 € 2128 € 2086

p.m.

€ 22946 Totaal excl. BTW conform offerte aanbesteding Veterinaire en laboratoriumdiensten 2007-2008 * wanneer een accountantsverklaring gewenst is, worden deze kosten 1 op 1 in rekening gebracht.

Protocol onderzoek geiten en schapen bedrijven waar Q koorts Is gediagnosticeerd regio Zuid Nederland

Pag 2 van

h-*

I

to I

KO

to

Buiten deze kostenopstelling en buiten dit plan: Kosten van verdere stappen op besmette bedrijven om het risico op humane besmetting te voorkomen en bestrijdingskosten om de infectie de bedrijven te beheersen Communicatie, rapportage, gevolgen voor bedrijven 1. Op basis van de wet bescherming persoonsgegevens kan GD normaliter alleen anoniem over resultaten op de bedrijven rapporteren, tenzij er óf een wettelijke verplichting geldt óf de veehouder uitdrukkelijk toestemming verleent om persoonlijke informatie vrij te geven öf dat er bevindingen zijn die voldoende reden zijn om de GD te sommeren. 2. Dit gehele onderzoek vindt plaats op basis van vrijwillige medewerking van de veehouders. Medewerking kan op geen enkele manier worden afgedwongen. Aan de betrokken veehouders wordt vooraf mondeling en schriftelijk gecommuniceerd dat de uitslagen van het onderzoek op zijn bedrijf ter kennis zullen worden gesteld van RIVM/ VWA. 3. Q koorts bij vee is in Nederland niet meldingsplichtig. 4. Mogelijke gevolgen voor besmette bedrijven: geen Globale planning van de uitvoering na toezegging financiering Activiteit

Doorlooptijd per activiteit

Praktiserende dierenartsen inlichten Veehouders telefonisch benaderen en brieven versturen Veehouders telefonisch benaderen en afspraken maken voor monstemame bedrijfsbezoeken + afnemen enquête Epidemiologisch onderzoek Verwerking enquête

1 dag 2 dagen 2 dagen

Totale doorlooptijd (geschat)

4-5 weken

14 - 21 dagen 7 dagen 2 dagen

20-8-2007

Protocol onderzoek geiten en schapen bedrijven waar Q koorts Is gediagnosticeerd regio Zuid Nederland

Pag 3 van 3

I—>•

Bericht

I

to I

KO (-.|)

Van:

agddeventer.com]

Verzonden: woensdag 22 augustus 2007 22:18

to

Aan: CC: Onderwero: RE: Q fever artikelen Geste Ik denk dat het toch beter is als het stuk van i met de boodschap "O fever uitbraak bij mensen komt ook in NL voof" afzonderlijk in het tijdschrift voor diergeneeskunde komt. Het opnemen in het artikel over Q fever op melkgeiten bedrijven heeft m.i. communicatief twee nadelen: het associeert de huidige uitbraak bij de mens direct met de melkgeiten bedrijven {en dat nog voor dat het onderzoek überhaupt is verricht), en-, m.i, nog relevanter, de boodschap van /GGD c.s. "sneeuwt" onder in een artikel over melkgeiten. Mijn kJee is om het stuk van in te korten daar waar het om algemene info gaat die in de beide andere artikelen at staan, maar zijn boodschap in stand te houden. Als het niet allemaal in hetzelfde nummer komt valt de "overkill" wel mee. Zo goed wordt het tijdschrift ( helaas ) niel gelezen. vrgr

Oorcnrnnkelilk hPrirhf Van: - .Blvwa.nl] V e n o n u e n : woensdag 22 augustus 2007 08:33 Aan: " " CC:/ Onderwerp: Rt: Q fever artkelen Beste Heb de artikelen nu pas kunnen lezen. Het omzetten van het artikel van . en publicatie daarvan in het TvD is nu wel redundant. In plaats daarvan wil ik voorstellen, voor zover dat nu nog kan, de humane uitbraak in de context van het artikel 'Abortus en doodgeboorte op melkgeitenbedrijven ten gevolge van Coxiella burnetii' aan de orde te stellen en daarbij het stuk van te quoten. Groet,

OoninmnkP'iik herirht Van: Kgigddeventer.com] Verzonaen: vrijdao 17 a>ioustiis 2007 19:24 Aan: Ondenncip: FW: Q fever artikelen ter info, mede tbv het omzetten van het NTvG artikel van I vrgr

—Oorspronkeliik bericht— Van Verzonden: vrijdag 17 augustus 2007 19:21 Aan: CC:'. Onderwerp: \ i rever artikelen Hallo Deze artikelen zijn aan het Tijdschrift voor Diergeneeskunde aangeboden, wil je ze op viadesk zetten ? dan is iedereen op de hoogte. Het overzichtsartikel is gebaseerd op het literatuur onderzoek zoals uitgevoerd iov PZ/DKR. De opdrachtgevers van het literatuuronderzoek zijn accoord met deze publicatie

vrgr

Dit bericht kan Informatie bevatten die niet voor u i s bestemd. Indien u niet de geadresseerde bent of d i t bericht abusievelijk aai This message may contain information that i s not intended for you. I f you are not the addressee or i f t h i s message was sent to you

Oorspronkelijk bericht Van: . Verzonden: woensdag 29 augustus 2007 18:03 Aan: CC: onderwerp: C o x i e l l a p o s i t i e v e m a t e r i a l e n Beste We z i j n b e z i g de plannen voor PCR-detectie en MLVA-typering van C o x i e l l a verder u i t t e werken en zoals eerder i n besprekingen naar voren i s gekomen liebben we voor de v a l i d a t i e van de technieken C o x i e l l a - p o s i t i e v e monsters n o d i g . D a a r b i j i s h e t voor de MLVA van belang i n z i c h t t e k r i j g e n i n de v a r i a t i e van C o x i e l l a zoals d i e nu i n Nederland c i r c u l e e r t , zodat r e s u l t a t e n van onderzoeken b i j de h u i d i g e en toekomstige outbreaks b e t e r geïnterpreteerd kunnen worden. I k heb begrepen d a t j u l l i e van de h u i d i g e outbreak enkele monsers hebben l i g g e n . I n hoeverre hebben j u l l i e andere C o x i e l l a - ( i m m u u n f l u o r e s c e n t i e ) p o s i t i e v e monsters l i g g e n van g e o g r a f i s c h e u i t e l k a a r l i g g e n d e Nederlandse gebieden en b i j voorkeur met herkomst van v e r s c h i l l e n d e d i e r s o o r t e n ? A l s j u l l i e w e i n i g hebben k l a a r l i g g e n , kunnen j u l l i e e r wel aan komen i n het volgende lammer/kalverseizoen? We w i l l e n met d i t onderzoek h e t l i e f s t aanhaken b i j een s u b s i d i e - a a n v r a a g b i j ZonMW voor een humaan c a s e - c o n t r o l e onderzoek i n Noord Brabant (dat morgen i n g e d i e n t moet worden), maar d i t deel van de aanvraag hangt a f van o f g e s c h i k t e samples voor de v a l i d a t i e a l aanwezig z i j n b i j j u l l i e , of e e r s t verzameld moeten worden (gezien de t i j d d i e d i t z a l kosten, z a l d i t dan w a a r s c h i j n l i j k n i e t binnen deze s u b s i d i e kunnen passen). I k besef d a t h e t e r g k o r t dag i s , maar we hebben a l eerder over PCR d e t e c t i e en t y p e r i n g gesproken en deze aanvraag i s wel de moeite waard om t e proberen enige f i n a n c i e r i n g ervoor t e k r i j g e n . Bijgevoegd een v o o r l o p i g e u i t w e r k i n g , er vanuitgaand d a t we v i a j u l l i e aan p o s i t i e v e c o n t r o l e m a t e r i a l e n kunnen komen. Zo n i e t , dan z a l h e t t y p e r i n g s d e e l een s t u k soberder moeten. Overigens i s t o t nu t o e ook PCR-positief humaan m a t e r i a a l maar zeer beperkt beschikbaar, maar ook a l s we voor deze outbreak met t y p e r i n g n i e t t o t een zekere bron komen i s h e t zeer n u t t i g d i t voor toekomstige outbreaks wel beschikaar t e hebben . Met v r i e n d e l i j k e g r o e t .

(See a t t a c h e d f i l e : Environmental i n v e s t i g a t i o n s C. b u r n e t i i 2.doc) PS Net voor i k deze m a i l heb weg kunnen sturen z i e i k hierover.

DISCLAIMER:

h t t p ://www.rivm.nl/disclaimer.htm

mail

r

il To cc 30-08-2007 20:10 bec Subject RE: Coxiella positieve materialen

Beste 1 , Bedankt voor de aanvullende i n f o . Het i s b i j ons n i e t standaard dat we bewaren ( met duizenden s e c t i e s en m i l j o e n e n monsters per j a a r onmogelijk) Ergo bewaren van deze monsters i s g e l u k k i g e b i j k o m s t i g h e i d . P r o s p e c t i e f kan e r op p r o j e c t b a s i s u i t e r a a r d op worden g e s t u u r d om s p e c i f i e k m o n s t e r m a t e r i a a l t e bewaren. Vr g r

Oorspronkelijk bericht Van: . . • i . Verzonden: donderdag 3ü augustus 2007 11:22 Aan: • ' '

Onderwerp: RE: C o x i e l l a p o s i t i e v e m a t e r i a l e n Beste

•,

I k denk d a t we dan wat h e t t y p e r e n b e t r e f t terughoudender moeten z i j n i n deze aanvraag en h e t misschien er helemaal n i e t i n opnemen, omdat de subsidie-aanvraag voor k o r t e t e r m i j n outbreak onderzoek i s en ook het a a n t a l g e s c h i k t e humane monsters van deze outbreak zeer beperkt i s . Het l i j k t me wel heel n u t t i g om t e proberen voor volgende j a a r wel een p r o s p e c t i e v e monsterverzameling t e o r g a n i s e r e n , zodat we i n de loop van het j a a r , mocht e r zichweer een outbreak voor doen, wel i n s t a a t z i j n t e t y p e r e n en de r e s u l t a t e n t e i n t e r p r e t e r e n . Z i t h e t probleem b i j j u l l i e nu i n h e t w e i n i g bewaard hebben van p o s i t i e v e monsters van afgelopen j a a r , o f h e t w e i n i g b i n n e n k r i j g e n van ( u i t e i n d e l i j k ) p o s i t i e v e monsters? D e t e c t i e PCR i n d- ^ren en omgevingsmaterialèn i s i e t s voor h e t LZO b i j ons, gaan daarover en z i j z u l l e n ook betrokken z i j n b i j de u i t v o e r i n g var. de t y p e r i n g . I k ga over de humane d i a g n o s t i e k en het t y p e r e n l i g t n a t u u r l i j k op het g r e n s v l a k . I k z a l k i j k e n wat e r aan de humane monsterverzameling gedaan kan worden b i j toekomstige outbreaks en i n c i d e n t e l e patiënten . Voor de v a l i d a t i e van de t y p e r i n g i s het b e l a n g r i j k d a t we g e o g r a f i s c h v e r s p r e i d e monsters k r i j g e n , b i j voorkeur van v e r s c h i l l e n d e d i e r s o o r t e n , maar de l o c a t i e h o e f t zeker n i e t t o t b e d r i j f h e r l e i d b a a r t e z i j n ; p r o v i n c i e , d i e r s o o r t en afnamedatum l i j k t me genoeg en b i j monsters van meerdere b e d r i j v e n u i t d e z e l f d e p r o v i n c i e nog het gegeven o f h e t d i c h t b i j e l k a a r gelegen b e d r i j v e n b e t r e f t o f n i e t . Groet,

(•;;> KO

t.0

To 30-08-2007 00:35 cc

Subject

RE: C o x i e l l a p o s i t i e v e m a t e r i a l e n

Beste Er i s maar een heel beperkt a a n t a l samples en d i e z i j n voor zover i k weet a f k o m s t i g van g e i t e n . M o g e l i j k voldoende om wat " p i l o t werk op t e doen , maar voor een v a l i d a t i e onvoldoende. I k b e g r i j p de beschreven d o e l s t e l l i n g e n , maar het i s van belang dat er ook voor de Q f e v e r d i a g n o s t i e k b i j de v e r s c h i l l e n d e herkauwers een robuuste PCR t e c h n i e k wordt g e v a l i d e e r d . Daar z i e i k dan ook wel synergie m o g e l i j k h e d e n . Kandidaten voor een PCR z i j n wat ons b e t r e f t o.a. de commercieel v e r k r i j g b a r e PCR's van LSI en Adiagenes. Naast de vraag hoe de opzet hoe een en ander i n technische z i n zou moeten z i j n komt b i j ons d i r e c t de vraag op wie de opdrachtgever i s d i e dat w i l en gaat f i n a n c i e r e n . Voor wat b e t r e f t de i d e n t i f i c a t i e van de monsters i s u i t e r a a r d de wet bescherming persoonsgegevens van t o e p a s s i n g . Samenvattend dus graag samenwerking. Onze PCR expert i s , reden waarom i k hem een CC s t u u r . De technische opzet van een d e r g e l i j k e v a l i d a t i e h e e f t h i j v e e l b e t e r i n b e e l d dan i k . Verder gaat er een CC naar -, b i j GD v e r a n t w o o r d e l i j k voor het onderzoek b i j de herkauwers. Vr gr

Page 1 of 1

Bericht

to

Van:

@gddeventer.com]

Verzonden: donderdag 30 augustus 2007 19:52 Aan: Onderwerp: RE: Onderzoel< Q-l
Oorspronkelijk bericht Van:.' Verzonden: donderaag 30 augustus 200/ 16:34 Aan:

@vwa.nl]

Onderwerp: Onaerzoek Q-koorts Beste Ik heb niets meer var vernomen. Dat betekent dus dat de financiering van het project goed gaat komen, lij lijkt dat jullie nu aan de slag kunnen zodra we de sector hebben voorgelicht. Groet,

Voedsel en Waren Autoriteit Directie Toezicht Postbus 19506 2500 CM Den Haag Telefoon (070) • Fax (070) www.vwa.nl

D i t b e r i c h t kan i n f o r m a t i e b e v a t t e n d i e n i e t voor u i s bestemd. I n d i e n u n i e This message may c o n t a i n i n f o r m a t i o n t h a t i s n o t i n t e n d e d

f o r you. I f you ar^

yan:

Verzonden: Aan: Onderwerp:

«'npn.e;Haa 19 seotember 2007 8:53 FW: Q-fever

Oorspronkpliik berjchtVan: Verzonden: 18 september 2UU7 20:^1 Aan: CC: Onderwerp: Re: Q-fever Beste i s met m i j van mening d a t de p r i v a c y van de t e bezoeken b e d r i j v e n gewaarborgd moet b l i j v e n ; d a t i s voor ons u i t g a n g s p u n t t o t het moment d a t LNV anders b e s l i s t en - h e e f t d a t vandaag g e v e r i f i e e r d . Dat b e t e k e n t n a t u u r l i j k n i e t d a t VWA en a l l e andere betrokkenen u i t e i n d e l i j k n i e t over de u i t k o m s t e n kunnen beschikken; d a t heb i k j e g i s t e r e n ook gezegd. Onze a f d e l i n g e p i d e m i o l o g i e v e r w e r k t de u i t k o m s t e n met en daarna worden de u i t k o m s t e n gedeeld. Overigens proeven we b i j v e r s c h i l l e n d e houders problemen om d e e l t e nemen en nog n i e t i e d e r e e n h e e f t ingestemd. Met twee mensen de b e d r i j v e n bezoeken maakt h e t e r n i e t b e t e r op. Het f e i t d a t Q-fever i n de pers b i j h e r h a l i n g i s genoemd maakt g e i t e n h o u d e r s een b e e t j e argwanend. I k denk d a t w i j a l l e m a a l belang hebben b i j i n g e v u l d e enquêtes en daarom geven w i j e r i n deze s i t u a t i e de v o o r k e u r aan om met één persoon h e t b e d r i j f s b e z o e k t e doen. Met v r i e n d e l i j k e g r o e t ,

S p e c i a l i s t i n Small Ruminant H e a l t h Care

F GD Postbus 9, 7400 AA Deventer www.gddeventer.com O r i g i n a l Message From: ' " ' To: ' Sent: Tuesday, September 18, 2007 12:18 AM S u b j e c t : FW: Q-fever > > > > > > > > > > >

;@vwa.nl>

Beste Naar a a n l e i d i n g van ons t e l e f o o n g e s p r e k . Onderstaande r e a c t i e heb i k gegeven op de m a i l van I k zag d a t j i j geen 'CC' hebt gehad, excuus; i k w i l j e deze n i e t onthouden. M i s s c h i e n kun j e j e i n f o r m e r e n b i j H i j i s aanwezig geweest b i j de voorgaande v e r g a d e r i n g e n .

>'Vriendelijke groet, >' r>-'.

*>••' O o r s p r o n k e l i j 1^ ber-ii-'-'> Van: > Verzonden: 16 september 2007 18:54 > Aan: ' > CC: >; >

1

> > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > >

onderwerp: RE:

Q-fever

Beste ! Goed d a t j e het even m e l d t , anders had i k er geen weet van gehad. I k ben n i e t benaderd. Wie de twee d i e r e n a r t s e n z i j n ; onbekend; ook n i e t bekend o f het de b e d o e l i n g i s o f d i e samengaan. Over de vraag over de p e r i o d e van 2006 l i j k t het m i j goed, een s c h e i d i n g t e maken i n de p e r i o d e j a n - m i d september en de p e r i o d e september- e i n d december 2006 voor het v e r g e l i j k van de e e r s t e p e r r i o d e 2006-2007. Maandag z a l i k c o n t a c t opnemen met Vriendelijke

groet,

Oorsi^'T-onVolH k b e r i c h t Van: Verzonden: 15 september 200/ Aan: CC: Onderwerp: Fw: Q-fever

@rivm.nl]

16:11

Beste ' I k kreeg onderstaande e m a i l van a f s p r a a k door de GD benaderd om mee

, ben j e z o a l s

t e gaan?

I k kan dat n i e t echt opmaken u i t ondersaande

email.

• . i k neem aan a l s over de p e r i o d e 2006 wordt gevraagd, ook over d e z e l f d e p e r i o d e moet worden gevraagd a l s vanaf j a n u a r i - m i d september 2007 o f i s dat n i e t nodig? Groetjes, Epidemiology and S u r v e i l l a n c e U n i t Centre f o r I n f e c t i o u s Disease C o n t r o l - RIVM phone : fax: E-mail:

15-09-2007 07:34 ZE2

> >'To

. (arivm.nl>, ' ,@rivm.nl> >''cc i- 'hec >'Subject Q-fever > > > > > Beste > > h i e r b i j s t u u r i k j u l l i e de l a a t s t e v e r s i e van onze enquête voor de Q-fever > besmette g e i t e n b e d r i j v e n . Na i n t e r n o v e r l e g a f g e l o p e n week hebben we nog > een paar h e l e k l e i n e w i j z i g i n g e n aangebracht. Zonder t e g e n b e r i c h t van > j u l l i e kant wordt deze enquête g e b r u i k t . Vanaf maandag aanstaande proberen > we een afspraak t e maken met de b e t r e f f e n d e g e i t e n h o u d e r s . Twee van onze > d i e r e n a r t s e n hebben de komende d r i e weken een a a n t a l dagen i n hun agenda > v r i j g e m a a k t om de enquêtes a f t e kunnen nemen. > > > Met v r i e n d e l i j k e g r o e t , > > > > > S p e c i a l i s t i n Small Ruminant H e a l t h Care > > > '. >

> F•

> > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > >

GD Postbu.-=; 9, 7400 AA

Deventer

www.gddeventer.com

D i t b e r i c h t kan i n f o r m a t i e b e v a t t e n d i e n i e t voor u i s bestemd. I n d i e n u n i e t de geadresseerde bent o f d i t b e r i c h t a b u s i e v e l i j k aan u i s gezonden, wordt u v e r z o c h t dat aan de afzender t e melden en het b e r i c h t t e v e r w i j d e r e n . De Staat aanvaardt geen a a n s p r a k e l i j k h e i d voor schade, van welke aard ook, d i e verband houdt met r i s i c o ' s verbonden aan het e l e k t r o n i s c h verzenden van b e r i c h t e n .

This message may c o n t a i n i n f o r m a t i o n t h a t i s not i n t e n d e d f o r you. I f you are not the addressee or i f t h i s message was sent t o you by m i s t a k e , you are r e q u e s t e d t o i n f o r m the sender and d e l e t e the message. The S t a t e accepts no l i a b i l i t y f o r damage o f any k i n d r e s u l t i n g from the r i s k s i n h e r e n t i n the e l e c t r o n i c t r a n s m i s s i o n o f messages.

/RIVM/NL To

27-09-2007 12:44

cc

Subject Q-koorts d e t e c t e r e n en typeren

Beste H i e r b i j een voorzet voor de C o x i e l l a t y p e r i n g . Het i s m . i . t e v e r d e l e n i n een a a n t a l d e l e n : v e t e r i n a i r en humaan, systematisch p r o s p e c t i e f en d i r e c t ad hoe. Er l i g g e n nog t e v e e l vragen over de h a a l b a a r h e i d en de i n t e r p r e t a t i e van r e s u l t a t e n om voor 2007 a l voor de b e s t r i j d i n g b r u i k b a r e r e s u l t a t e n t e verwachten, maar we kunnen wel proberen vast (potentiële) monsters v e i l i g t e s t e l l e n en meer systematische monstemame voor volgend j a a r t e plannen. Aan j u l l i e de vraag hoe de systematische en ad hoe monsterverzameling aan de v e t e r i n a i r e kant t e plannen en wat h e t zou qaan kosten. I k ben er i n i e d e r geval n i e t voor om boeren d i r e c t m a t e r i a a l naar h e t RIVM te l a t e n s t u r e n . Het i s vast goedkoper, maar h e t l i j k t me n i e t w e n s e l i j k als we h i e r hele p l a c e n t a ' s o f doodgeboren d i e r e n r e c h t s t r e e k s opgestuurd k r i j g e n , d i e m o g e l i j k zeer b e s m e t t e l i j k z i j n , t e r w i j l we bovendien maar een paar gram weefsel nodig hebben. A n d e r z i j d s l i j k t het me ook n i e t nodig d a t we van i e d e r a b o r t e r e n d d i e r van één b e d r i j f m a t e r i a a l gaan k r i j g e n . Groet,

(See a t t a c h e d f i l e : T y p e r i n g s v o o r s t e l 2007-09-27.doc) Dit b e r i c h t kan i n f o r m a t i e bevatten d i e n i e t voor u i s bestemd. I n d i e n u n i e t de geadresseerde bent o f d i t b e r i c h t a b u s i e v e l i j k aan u i s gezonden, wordt u v e r z o c h t d a t aan de afzender t e melden en het b e r i c h t t e v e r w i j d e r e n . De Staat aanvaardt geen a a n s p r a k e l i j k h e i d voor schade, van welke aard ook, d i e verband houdt met r i s i c o ' s verbonden aan h e t e l e k t r o n i s c h verzenden van b e r i c h t e n . This message may c o n t a i n i n f o r m a t i o n t h a t i s not intended f o r you. I f you are not t h e addressee o r i f t h i s message was sent t o you by m i s t a k e , you are requested t o i n f o r m t h e sender and d e l e t e t h e message. The S t a t e accepts no l i a b i l i t y f o r damage o f any k i n d r e s u l t i n g from t h e r i s k s i n h e r e n t i n t h e e l e c t r o n i c t r a n s m i s s i o n o f messages .

Bericht

Page 1 of 1

Van:

[email protected]]

Verzonden: donderdag 27 september 2007 18:51 Aan: CC: Onderwerp: Veterinair onderzoek Q koorts Bijlagen:

Veterinair onderzoek Q koorts.doc

Beste zie enkele opmerkingen in de kantlijn, verder mee eens.

Veterinair onderzoek Q-koorts Middenlange termijn Over de epidemiologie en de kliniek van Q-koorts bij herkauwers bestaat nog een groot aantal kennishiaten. Om die hiaten op te vullen en de voorwaarden voor een doelmatige Q-koorts monitoring te creëren zijn door de GD aanbevelingen, die in eerste instantie voor de rundveesector zijn bedoeld, gedaan. Aangezien, gelet op de ervaringen in het buitenland, vooral kleine herkauwers met uitbraken bij de mens in verband worden gebracht, moet worden overwogen een eventueel onderzoek initieel op de deze diersoorten te focussen en in een later stadium de scope van het onderzoek met de rundveesector uit te breiden. De aanbevelingen betreffen, in het kort weergegeven en daar waar van toepassing aangevuld met de schapen- en geitenhouderij Kennisontwikkeling over klinische verschijnselen bij herkauwers. Validatie diagnostische methoden. Bepalen mate en tijdsperiode van uitscheiding via diverse excreta. Bepalen meest geschikte onderzoeksmatrix voor opsporen besmette bedrijven en dieren. Onderzoek verspreiding van Q koorts tussen koppels en tussen verschillende diersoorten (rund, schaap, geit). Uitvoering van effectiviteitsstudies (epidemiologisch en economisch) van vaccins en behandelingen met antibiotica. Uitvoering van effectiviteitsstudies (epidemiologisch en economisch) van diverse interventiemaatregelen op management niveau zoals: mestbehandeling, ontsmetten, opruimen van uitscheiders, desinfecteren van de afkalfruimte. Vergroten van kennis van Q fever binnen de Nederlandse rundvee-, schapen en geitenwereld (dierenartsen, veehouders, etc.) vergroten. Evenwel van belang voor het begrip van de dynamiek van de verspreiding van Q-koorts is een betere kennis over de intrinsieke eigenschappen van Coxiella burnetti die de overleving, in b.v. gecomposteerde potstal-mest of na het uitrijden van mest op het land, bepalen. Korte termijn De huidige manier van veterinaire bronopsporing stuit door aard en omvang van de momentele uitbraak op zijn grenzen. Het lijkt er namelijk op dat er behalve een puntbron in Herpen ook nog een diffuus infectiegebeuren een rol speelt. Bij de13 geitenbedrijven die in 2006 en 2007 met Q-koorts te maken hebben gehad wordt door de GD momenteel een onderzoek naar risicofactoren ingesteld. Het zou wel eens kunnen dat deze onderzoeksopzet nóg te beperkt is omdat andere geitenbedrijven (en schapenbedrijven) niet onderzocht worden. Het aantal patiënten blijft onderhand toenemen terwijl er nog steeds niet meer dan indicaties zijn die in de richting van de geitenhouderij wijzen. De casecontrole studie in Herpen zal daar waarschijnlijk verandering in teweeg brengen, maar de resultaten van dat onderzoek zullen niet zonder meer voor de rest van Noord Brabant toepasbaar zijn. Door een breed opgezet onderzoek van stofmonsters van alle geitenbedrijven in het getroffen gebied kan een indruk worden verkregen over de Q-koorts situatie op bedrijfsniveau (insteek: 'quick and dirty'). [Aantonen van Coxiella in stofmonsters kan in principe met behulp van de PCR. Plotten van positief geteste bedrijven tegen patiëntgegevens kan indicaties opleveren over eventuele onopgemerkte bronnen. Ook zonder gegevens van uitgebreide studies over de effectiviteit van diverse management maatregelen op bedrijfsniveau moet deêitensector en schapen voor het komende lammerseizoen over voorzorgsmaatregelen worden geïnformeerd. Te denken valt daarbij o.a. aan het hanteren van bepaalde mestregimes, het laten aflammeren in kraamhokken en het onmiddellijk en zorgvuldig verwijderen van geboortematerialen. Uit een literatuurstudie moeten voldoende gegevens kunnen worden gegenereerd voor goed onderbouwde adviezen Aanbevelingen -Overweeg een breed opgezette Q-koorts studie conform voorstel GD. Start vóór het komende lammerseizoen in 2008. Wie: GD, CIDC. -Overweeg een onderzoek naar het voorkomen van Coxiella bij geitenbedrijven in NB. Vindt plaats in najaar 2007. Wie: GD, CIb, VWA.

Opmerking ' . ] : De verwerpers worden gezien als ' grootste smetstof bronnen. ( Daarom valt te overwegen om verworpen lammeren en nageboortes ( schaap & geit) kostenloos te onderzoeken : via de vakbladen te initiëren. Opmerking [ ] : Ik weet niet of stofmonsters een goed medium zijn om tc monitoren. Alternatief is afweerstoffen in tankmelk ( zie runderonderzoek) of PCR in tankmelk; voor beide geldt: monstemame is eenvoudig en niet kostbaar. [ Met opmaak: Markeren

I

to 1

'"^ CD t-' to

-Laat bedrijfs management adviezen fonnuleren tbv van de geitensector. Baseer de adviezen op een literatuurstudie. Maak de adviezen beschikbaar voor het komende lammerseisoen. Wie: GD, LNV, sector

( ; Page 1 of 1. Speciaiib'.!r. S:.:sïl tvu.iiinant Health Care. GD?ostbus 9, 7400 'VA Deventer. Groet,

Recommend Documents