Inleiding Hieronder zult u een opsomming zien van trends in de Nederlandse hotel markt. Ook geeft het een beknopt verslag van de verschillende ontwikkelingen in deze markt. Ook de regio waar het hotel project zich in bevind word behandeld. De rode lijn is dat de hotel branche een moeilijke periode heeft gekend, maar dat de regio Utrecht / Amersfoort / Utrechtse heuvelrug toch een aantal positieve ontwikkelingen heeft gekend en de toekomst zeker niet somber is. Op sommige vlakken heeft deze regio beter gepresteerd dan de rest van Nederland. Hierbij word dan niet naar A’dam gekeken. Aan het einde word er aan de hand van de gegeven informatie een conclusie gegeven. De bronnen die voor dit verslag zijn gebruikt zijn onder andere: CBS, Horeca Nederland, Horwath, Provincie Utrecht. Vraag Het aantal binnenlandse hotelvakanties groeit, maar tegelijkertijd dalen de bestedingen. Er is een groeiend aantal aanbiedingen en acties vanuit de hotellerie en ook de opkomst van veiling- en kortingsites speelt een rol. Iets minder dan de helft van alle boekingen wordt rechtstreeks bij het hotel gedaan, 55% boekt via boekingsites. Binnen de boekingsites is er een behoorlijke opkomst van veiling- en kortingsites. Ruim 15% van alle boekingen komt voor rekening van deze websites. Het merendeel van de binnenlandse hotelvakanties, zo’n 30%, wordt in een stad doorgebracht. Daarbij zijn met name Maastricht en Den Haag populair. Daarnaast zijn ook hotelvakanties in bos- en heidegebieden en aan de kust populair. De meest populaire regio’s voor een binnenlandse hotelvakantie zijn: 1. Noordzeebadplaatsen, 2. Zuid-Limburg en 3. de Veluwe. Voor gasten speelt internet een belangrijke rol bij het zoeken en boeken van een hotelkamer. Gasten stellen steeds meer eisen aan luxe, comfort en voorzieningen. De toeristische markt groeit vooral door de toename van de 55+ markt. De zakelijke markt is sterk conjunctuurgevoelig. Het aantal buitenlandse gasten is in 2011 en 2012 toegenomen. Voor een optimale bezettingsgraad is het belangrijk zowel zakelijke gasten (op weekdagen) als toeristische doelgroepen (in het weekend en vakantieperiodes) te bedienen. Aantal hotelovernachtingen (x1 mln) Gasten Nederland Gasten uit buitenland Totaal aantal hotelovernachtingen
2008 17.6 15 32.6
2009 17 14.4 31.4
2010 17.5 16.2 33.7
2011 17.9 16.7 34.6
2012 18.4 18.4 35.5
Zakelijke boekingen vormen een steeds kleiner aandeel van het totaal aantal boekingen. In 2012 had 54% van het aantal boekingen een vrijetijdskarakter, een toename van 10% ten opzichte van 2011; Kamers blijken steeds minder vaak bij het hotel zelf geboekt te worden. 30% van de hotelkamers wordt inmiddels al via online intermediairs geboekt; Hotels maken steeds vaker zelf gebruik van veilingsite’s om bezetting te verhogen. In 2012 maakte 5% van de hotels hiervan gebruik. Het gaat vooral om viersterrenhotels.
Aantal Hotels Aantal Kamers Aantal bedden
2009 2895 102.287 212.230
2010 3005 104.089 217.854
2011 3101 108.515 225.988
2012 3152 110.332 229.497 2008
Groei verblijf locaties Groei aantal hotel kamers Groei van marktaandeel in de logies verstrekkende markt
2012
2013 3246 114.933 239.110 % 11% 4% -6%
In het eerste kwartaal van 2013 hebben hotels, inclusief pensions en conferentieoorden, 0,4% minder omgezet dan een jaar eerder. Dit is het 2e opeenvolgende kwartaal met een omzetdaling na ruim 2 jaar van stijging. In het tweede kwartaal van 2013 was er weer een omzetstijging, van ruim 2%, vergeleken met een jaar eerder. Over heel 2012 is de omzetontwikkeling van hotels met 1,5% positief. Deze groei was aanzienlijk
lager dan in 2011 toen de omzet met ruim 4,6% toenam in vergelijking met een jaar eerder. De totale omzet van de hotelbranche bedraagt circa 3,3 miljard euro per jaar. Omzetmutaties De Nederlandse hotelmarkt heeft in 2012 opnieuw een omzetdaling moeten verwerken. Uit onderzoek blijkt dat zowel de bezettingsgraad als de kamerprijzen zijn gedaald. Daarmee is een hapering gekomen in het toch al moeizame herstel sinds het begin van de crisis in 2008. Voor 2013 wordt wel groei verwacht.
Ontwikkeling omzet per beschikbare kamer Nederlandse hotels (in euro's) Rabobank Cijfers & Trends 2008 2010 Nederland 66 64 Provincies 49 51 Drie sterren 48 51 Vier sterren 63 61 Vijf sterren 128 122
2012 66 53 53 63 126
De gemiddelde bezettingsgraad van de drie- vier en vijfsterrenhotels in Nederland is gedaald van 67,2% in 2011 tot 66,3% in 2012. Voor 2013 wordt rekening gehouden met een nieuwe stijging tot 67,5%. Daarmee zouden de bezettingsgraden dit jaar nog steeds 5 procentpunten onder het hoogtepunt van 2007 blijven. De gemiddelde kamerprijs is vorig jaar gedaald met één euro, van 98 euro tot 97 euro. Voor 2013 verwachten de hoteliers dat de gemiddelde kamerprijs weer iets zal stijgen, tot 98 euro. Het prijsniveau ligt dan echter nog steeds ruim 8% onder het niveau van 2007. 2 2011 2012 2013 Nederland 98 97 98 Provincies 81 80 80 Driesterren 72 74 75 Viersterren 94 93 94 Vijfsterren 186 184 184 011 2012 2013* Driesterren in de plus De hapering in de hotelmarkt is vooral zichtbaar in de vier- en vijfsterrensegmenten. Zowel de bezettingsgraad als de gemiddelde kamerprijs nam in beide segmenten af. In het driesterrensegment daarentegen is zowel in de bezettingsgraad als in de gemiddelde kamerprijs in 2012 een lichte stijging zichtbaar. In alle segmenten wordt voor 2013 rekening gehouden met een stijging van de resultaten. De sterkste stijging wordt verwacht door de driesterrenhotels, die rekenen op een nieuwe stijging van zowel de bezettingsgraad als de gemiddelde kamerprijs. In het vijfsterrensegment hopen de hotels bij een stabiele kamerprijs wel een iets hogere bezettingsgraad te behalen. Een andere trend in de Nederlandse horeca is de toenemende keten affiliatie. Aan het eind van 2011, was slechts 39% van de Nederlandse hotelkamers nog steeds onafhankelijk van hotelketens, dat was tien jaar eerder anders, toen was slechts 35% van de Nederlandse hotelkamers bij keten een aangesloten. Aan het einde van 2011 waren 50 hotelketens actief in Nederland, met 63 merken. In 2013 zal dit door de toevoeging van ketens zoals Meininger Hotel Gruppe en merken zoals DoubleTree by Hilton, HiltonGarden Inn en Best Western Plus nog meet toenemen. Regio Utrecht Amersfoort Met een stagnerende economie in 2013, zullen de zakelijke uitgaven in de hotelsector niet toenemen. De dalende koopkracht en stagnerende economie, hebben een druk-kend effect op de omzetontwikkeling. De omzet(volume) van de hotelsector zal dan per saldo afnemen met 1,5%. Dit is een neerwaartse bijstelling met 3%-punt. Voor de periode 2014-2016 wordt voor de hotels/pensions een gemiddelde omzet(volume)stijging van 1,5% per jaar voorzien.
De werkgelegenheidsontwikkeling verschilt sterk per regio. In de meeste regio’s is sprake van krimp, met als uitschieters decentrale regio’s, zoals Limburg en de Achterhoek. Aan de andere kant laten vier regio’s in zowel het bevolkingsaantal als de werkgelegenheid een groei zien: Flevoland, Midden-Holland, GrootAmsterdam en Zuid-Gelderland. Groei 2009-2011: 6,7% De provincie Utrecht heeft het de afgelopen periode relatief goed gedaan. Ten opzichte van 2009 is een toename van de bestedingen gerealiseerd van 6,7%. Op nationaal niveau bleef de groei steken op 4,9%. Het marktaandeel in de nationale bestedingen nam hierdoor licht toe van 8,1% tot 8,2%. Binnen de sector is wel sprake van verschillen (zie onderstaande figuur). Een belangrijk deel van de groei komt uit het zakelijke segment waarin de provincie een stevige positie heeft opgebouwd. Ook de vakantiemarkt deed het goed, voornamelijk veroorzaakt door en stijging van de hotelovernachtingen in de steden. Omdat dit segment in de provincie een zeer bescheiden omvang heeft, is de bijdrage aan de totale groei van de bestedingen echter relatief beperkt.
Marktherstel in 2011 Figuur 2.3 laat zien dat de markt voor verblijfstoerisme zich langzaam herstelt. De meting uit 2009 liet een forse afname van het aantal overnachtingen zien (afname van 29%). Maar inmiddels is het beeld gekanteld en trekt de markt (uit de dal in de conjunctuurdip in 2009) weer aan. Het aantal overnachtingen in de provincie heeft zich relatief gunstig ontwikkeld in vergelijking met Nederland als geheel, waardoor het marktaandeel van Utrecht is gestegen tot 3,2%. Overnachtingen / marktaandeel Antal overnachtingen (x1000) Marktaandeel
2004 4.718 3.5%
2006 4.649 3.5%
2009 3.286 2.6%
2011 4.089 3.2%
De meting over 2011 laat zien dat aan de groei van het aantal dagjesmensen een eind lijkt te zijn gekomen. Dit is in lijn met het beeld dat mensen er (door een beperkte hoeveelheid beschikbare tijd) niet vaker op uit trekken, maar wel meer uit hun bezoek willen halen. Dit blijkt ook uit een stabiel marktaandeel voor de provincie Utrecht. De verblijfsmarkt heeft zich daarentegen behoorlijk hersteld, na een moeizame periode, waarin het aantal overnachtingen en ook het marktaandeel van Utrecht, terugliep. Ten opzichte van 2009 zijn zowel het aantal overnachtingen als het marktaandeel van de provincie Utrecht op de markt voor vakanties toegenomen. Zakelijk toerisme Utrecht is in 2011 de aantrekkelijkste provincie voor zakelijke bijeenkomsten gebleken (CZO, 2012). Dit zien we terug in de bestedingen. Net als bij eerdere metingen komt een fors deel van de totale toeristisch-recreatieve bestedingen voor rekening van het zakelijk toerisme. De bestedingen tijdens zakelijke dagreizen namen licht toe tot circa 1,2 miljard euro. De bestedingen die gepaard gaan met meerdaags zakelijk bezoek vertonen ook een sterke toename. De uitgaven van meerdaags zakelijke bezoekers uit Nederland bedroegen in 2011 ca.168 miljoen euro. De bestedingen vanuit het inkomend zakelijk toerisme zijn, na een daling in 2009, in 2011 gestegen tot
ca. 88 miljoen euro. Toerisme en recreatie relatief stabiele groeisector In omvang is de toeristisch-recreatieve sector in de provincie Utrecht vergelijkbaar met sectoren zoals de industrie en bouwnijverheid. In groei streeft toerisme en recreatie deze sectoren echter voorbij. De sector toerisme en recreatie groeit in (ongeveer) eenzelfde tempo als de dienstverlenende bedrijfstakken, beduidend sneller dan de traditionele sectoren als landbouw en industrie. Bestedingen aan dagtochten De dagtochten leverden de provincie Utrecht in 2011 in totaal ruim 1 miljard euro aan bestedingen op. Onderstaande figuur geeft inzicht in de omvang en ontwikkeling van de dagtochtbestedingen per bestemmingsregio. Uit de figuur blijkt dat de stad Utrecht voor de derde maal op rij haar positie als koploper heeft weten te versterken. Ook de Utrechtse Heuvelrug en Overig Utrecht hebben de groei van de afgelopen jaren weten voort te zetten. Bestemmingsregio Aantal overnachtingen (x 1.000) X mln 2004 2006 2009 2011 Stad Utrecht 414 397 355 485 Amersfoort e.o. 207 169 207 294 Utrechtse Heuvelrug 302 300 302 413 Vecht en plassen 63 63 73 85 Overig Utrecht 87 148 185 213 Totaal 1.073 1.077 1.122 1.490 Belang zakelijk toerisme voor hotelwezen Gelet op het belang van het zakelijke segment voor het hotelwezen in de provincie Is het goed om te zien is dat voor de provincie als geheel in 2011 circa driekwart van alle overnachtingen in hotels een zakelijk motief heeft. Uit de verdeling van de directe en afgeleide bestedingen tijdens zakelijke reizen per bestemmingsregio is opgenomen, komt naar voren dat een belangrijk deel van alle bestedingen die samenhangen met het binnenlands en buitenlands zakelijk toerisme in de provincie neerslaat in de stad Utrecht en Amersfoort. Voor de derde meting op rij is een forse stijging in de absolute bestedingen te zien. Dit geldt echter ook voor de andere Utrechtse bestemmingsregio’s. Conclusie en motivering, Provincie Utrecht en omgeving Amersfoort en de Utrechtse heuvelrug is een van de weinige regio’s waar zowel in de zakelijke als in de toeristische markt groei is geweest. Ook zijn de vooruit zichten gunstig. Ook omdat de provincie zich ervan bewust is wat voor een positieve neven effecten een productieve en succesvolle hotel industrie op de economie kan hebben. Juist een hotel die zowel de Leisure als zakelijke gast kan bedienen en zowel makkelijk bereikbaar is als midden in de natuur (lees; Utrechtse heuvelrug) ligt kan een positieve bijdrage leveren. De algemene tendens is dat 2013 een beter resultaat landelijk laat zien en er voor 2014 ook groei word verwacht. Voor de regio Utrecht & Amersfoort zal dit beeld het zelfde zijn. Juist de markt van de 3 sterren plus en 4 sterren hotels hebben de economische dip beter doorstaan en maken ook als eerste groei door. Wel is een must om als hotel aan te sluiten bij een van de grote hotel ketens. Zowel voor naamsbekendheid maar ook voor het grote distributie netwerk wat er achter zit. De komst van nieuwe buitenlandse ketens is een voordeel voor nieuwe hotel (projecten). De ontwikkeling van de gemiddelde kamer prijzen in Nederland en de regio, en de vooruitzichten liggen in lijn met de financiële projectie van het hotel project. Ook de groei van het aantal kamer overnachtingen en bezettingsgraad. De verbeterde bereikbaarheid van de locatie en de groei van de regio Amersfoort ( ook zakelijk) zal de vraag naar kamers doen blijven toenemen.
Op die punten waar de vraag de afgelopen periode niet heeft afgenomen en waar ook de groei in de hotelmarkt zit heeft dit hotel (project) te bieden. Het sluit goed aan op de vraag uit de markt, zowel in de zakelijke markt als het (dag) toerisme.
