:: Energiezorg bij Rotonde

:: Energiezorg bij Rotonde ∷ Geert De bruyn ∷ Productiedirecteur ∷ 12 december 2008

:: Wie is Cenergie cvba ? ∷ ∷ ∷ ∷ ∷ ∷ ∷ ∷

:: :: :: :: ::

Cvba in 1997 gestart als Spin-off van UA STEM Multidisciplinair ingenieursbureau van 30 medewerkers Gespecialiseerd in energie-efficiëntie en duurzaam bouwen Kantoren in Berchem, Brussel, Gent, Heusden-Zolder 3 integrale diensten Energiezorg ∷ 550 uitgevoerde energie-audits ∷ 2000 sites energieboekhouding

Duurzaam Bouwen ∷ 200 projecten advies nieuwbouw/renovatie ∷ 75 projecten integrale bouwbegeleiding

Onderzoek en beleidsondersteuning ∷ Onderzoeksprojecten Vlaams energiebeleid

:: Gitschotellei 138 :: B-2600 Berchem :: +32(0)3/271.19.39 :: +32(0)3/271.03.59 :: [email protected] :: www.cenergie.be ::

p. 1

:: Historiek Jaar

Actie

2002

Introductie energiezorg

2003

Sterrenhuis

Vluchtheuvel

Energie-audit

Thema-audit

Implementatie energiebesparingsmaatregelen

Zonwering woning 1

Opstart energieboekhouding

2004 2005

Energieadvies nieuwbouw nursing

2006

Energiebesparings-project Sterhoeve: na-isolatie

2007

Audit Bloemenlei Audit Rozenhof

Energiebesparings-project Sterrenhuis: PV-installatie

energieconceptstudie Woningen 2+3 De Vluchtheuvel ontwerp + realisatie woningen 2+3 De Vluchtheuvel

Plaatsing PV-installatie

2008 Na-isolatie Sterhoeve

2009

Nazorg woningen 2+3

:: Actieplan energiezorg Opstarten energiezorgsysteem

Engagement directie Energiecoördinator en Energie actie team

Opstarten energieboekhouding

Handmatige meteropname of telemetrie Opvolging intern of met externe hulp

Uitvoering energieaudits

Snelle energieaudit Globale energieaudit EénEén-themathema-audit


p. 2

::

E=KxA E= effect van energiezorg K= kwaliteit van energieboekhouding,audits… energieboekhouding,audits… A= acceptatie door de medewerkers

:: Historiek Jaar

Actie

2002


2003

Sterrenhuis

Vluchtheuvel

Energie-audit

Thema-audit


Zonwering woning 1


2004 2005


2006


2007


ontwerp + realisatie woningen 2+3 De Vluchtheuvel


2008 2009


energieconceptstudie Woningen 2+3 De Vluchtheuvel

Na-isolatie Sterhoeve

Nazorg woningen 2+3


p. 3

::

Resultaten energie-audit Sterrenhuis Vluchtheuvel

Tim Van Dyck & Geert De bruyn Vrijdag 25 juni 2003

:: Inhoud ∷ Globaal energieverbruik ∷ Resultaten energie-audit ∷ Globale audit Sterrenhuis ∷ Eén-thema-audit Vluchtheuvel

∷ Besluiten


p. 4

:: Kost energie en water 2002 Water 7% Brandstof 58%

Elektriciteit 35%

141.758 € Excl. Kantoor en nieuw dagcentrum Vluchtheuvel, huurhuis Verhoevenlei, beschermd wonen Antwerpen

:: Kost energie en water 2002 Sterrenhuis 70%

Kaartse bossen 3% Vluchtheuvel beschermd wonen 2%

Bloemenlei 52 4% sterhoeve 11% Vluchtheuvel Oud Broek 4%

Vluchtheuvel Home Goeyers 6%


p. 5

::

Kengetallen Elektriciteit Specifiek elektriciteitsverbruik

Kengetal elektriciteit [kWh/m²]

Sterrenhuis

140 120 100 80 60 40 20 0

Vluchtheuvel beschermd wonen Vluchtheuvel Home Goeyers Vluchtheuvel Oud Broek sterhoeve Bloemenlei 52 Kaartse bossen

0

2.000

4.000

6.000

8.000

Oppervlakte [m²]

::

Kengetallen Elektriciteit Specifiek elektriciteitsverbruik

Kengetal elektriciteit [kWh/m²]

Sterrenhuis

200 140 120 150 100 80 100 60 40 50 20 0

Vluchtheuvel beschermd beschermd Vluchtheuvel wonen wonen Vluchtheuvel Home Goeyers Goeyers Vluchtheuvel Home Vluchtheuvel Oud Broek Vluchtheuvel Oud Broek

0

2.000

4.000

6.000

8.000

sterhoeve sterhoeve Bloemenlei 52 Bloemenlei 52 Kaartse bossen Kaartse bossen Overige gebouwen

Oppervlakte [m²]


p. 6

::

Kengetallen Brandstof

Kengetal brandstof [kWh/m²]

Specifiek brandstofverbruik 500

Sterrenhuis

400

Vluchtheuvel beschermd wonen Vluchtheuvel Home Goeyers

300

Vluchtheuvel Oud Broek

200

sterhoeve

100

Bloemenlei 52

0

Kaartse bossen

0

2.000

4.000

6.000

8.000

Oppervlakte [m²]

::

Kengetallen Brandstof Specifiek Specifiekbrandstofverbruik brandstofverbruik 500 500

Kengetal brandstof Kengetal brandstof [kWh/m²] [kWh/m²]

Sterrenhuis Sterrenhuis

Vluchtheuvel beschermd Vluchtheuvel beschermd wonen wonen Vluchtheuvel Home Goeyers Vluchtheuvel Home Goeyers

400 400 300 300

Vluchtheuvel Broek Vluchtheuvel OudOud Broek

200 200

sterhoeve sterhoeve

100 100

00 00

Bloemenlei 52 Bloemenlei 52 Kaartse bossen Kaartse bossen

2.000 2.000

4.000 4.000

6.000 6.000

8.000 8.000

Overige gebouwen

Oppervlakte [m²] [m²] Oppervlakte


p. 7


∷ Besluiten

::


p. 8

::

Jaarlijkse energie-en waterkosten 120.000 100.000

Kosten (€)

80.000 60.000 40.000 20.000 0

1998

1999

2000

2001

2002

Water

6.518

5.691

6.150

6.147

6.254

Elektriciteit

33.633

29.779

31.670

31.039

32.754

Brandstof

43.244

44.380

53.469

62.748

60.841

Brandstof

Elektriciteit

Water

Water 6%

Elektriciteit 33%

99.850 € Brandstof 61%

Verdeling van de energiekosten

:: over de eindtoepassingen apparaten aardgas 1% warm tapwater woning 6-8 3% verwarming woningen 6-8 6%

apparaten elektrisch 12%

ventilatie en koeling 2% pompen 8% verlichting 12%

verliezen ringleiding 20%

vriescellen 2% warm tapwater hoodgebouw en woning 1-5 6%

verwarming hoofdgebouw en woning 1-5 28%

Op basis van de verbruiksgegevens van 2002


p. 9

Temperatuur in °C

winter te warm zomer te koud winter te koud tocht

COMFORTBELEVING

Luchtkwaliteit

tevreden te droog te vochtig verlichting te donker

Visueel comfort

verlichting te licht te weinig daglicht verblinding op werkvlak reflecties door verlichting flikkerende lampen

Akoestisch comfort

geluidshinder van technieken geluidshinder van buiten geluidshinder van burelen

4 helemaal wel akkoord

3 eerder wel akkoord

2 eerder niet akkoord

1 helemaal niet akkoord

aanvoer Adm noord

vrijdag 11/apr/03 12:00

:: Enquête: thermisch comfort

zomer te warm

donderdag 10/apr/03 12:00

vrijdag 11/apr/03 0:00

100%

80%

60%

40%

20%

0%

Thermisch comfort

:: Te warm in de winter ?

100

donderdag 10/apr/03 0:00

90

Aanvoer dagverblijf Oost Temp poly ruimte

woensdag 9/apr/03 12:00

80

woensdag 9/apr/03 0:00

70

Tijdstip

vertrek collector Temp adm

dinsdag 8/apr/03 12:00

60

dinsdag 8/apr/03 0:00

50

maandag 7/apr/03 12:00

40

retour cllector Temp inblaas poly ruimte

maandag 7/apr/03 0:00

30

zondag 6/apr/03 12:00

20

zondag 6/apr/03 0:00

0

Buitentemp Temp zeefdruk


zaterdag 5/apr/03 12:00

10

zaterdag 5/apr/03 0:00

p. 10

:: Overzicht maatregelen Maatregel

Investering (€)

Besparing (%)

Besparing (€)

organisatorische en educatieve maatregelen

TVT (jaar)

0

10%

9.360

0,0

isoleren plat dak (meerkost isolatie)

69.000

9%

5.232

13,2

isoleren koepels

28.000

18,4

renovatie stookplaats

132.000

3%

1.521

45% (gas)

27.378

9% (el)

2.784

4,4

reflectieschermen

1.000

2%

1.217

isoleren leidingen, pompen 6-8

1.000

1%

304

3,3

renovatie regeling Stookplaats

10.500

8%

4.867

2,2

thermostaatkranen ADM

750

1%

304

2,5

extra isoleren leidingen

2.000

1%

608

3,3

gloeilampen vervangen door spaarlampen

4.300

11%

3.603

1,2

800

0,2%

66

11,3

6.750

2%

491

13,7

relighting (1 atelier) toerentalgeregelde pompen

0,8

Besparing aardgas: 61 % Besparing elektriciteit: 29%


∷ Besluiten


p. 11

::Verbruik aardgas Home Goeyers 200.000

7.000

180.000

6.000

160.000 Verbruik (kWh)

120.000

4.000

100.000 3.000

80.000 60.000

Kosten (€)

5.000

140.000

2.000

40.000 1.000

20.000 0

0 2000 Reëel verbruik

2001

warm tapwater 29%

2002

Gecorrigeerd verbruik

Kosten

verwarming 71%

:: Simulatie piramide Vergelijking verschillende scenario's 50

Temperatuur in °C

40

30

20

10

0

-10

tijd (uur)

buitentemperatuur

basismodel

zonwering

koepel gesloten

binnenwand


p. 12

:: Zonneboiler Home Goeyers

Totale werkelijke oppervlakte Dekkingsgraad Investering Besparing kWh Besparing euro TVT

15,5 m² 35 % 10.000 € 14.720 kWh 540 € 18,5 jaar

:: Historiek Jaar

Actie

2002


2003

Sterrenhuis

Vluchtheuvel

Energie-audit

Thema-audit


Zonwering woning 1


2004 2005


2006


2007




2008 2009


energieconceptstudie Woningen 2+3 De Vluchtheuvel


Nazorg woningen 2+3


p. 13

:: Uitgevoerde maatregelen ∷ 2002 geeft het best de situatie weer van voor de energieaudit: gecorrigeerd brandstofverbruik ca 223.000 m³ gas. ∷ In 2004-2005-2006 werd systematisch de verwarming geoptimaliseerd en vernieuwd: ∷ plaatsing thermostatische kranen ∷ decentrale condenserende gaswandketels voor woningen en therapiebad ∷ afkoppelen ringleiding ∷ vernieuwing centrale stookplaats

∷ In 2006 bedroeg het gecorrigeerde aardgasverbruik nog 117.000 m³, dit is een besparing van 47.5 %. ∷ ∷

Opmerking 1: het verbruik van 2003 is onvolledig omwille van overgang tussen energieboekhouding op basis van facturen naar energieboekhouding op basis van meteropnames Opmerking 2: het lokaal waardoor de schoorsteen van de centrale stookplaats loopt moest voor de aanpassing bijna het hele jaar door gekoeld worden via een airco-toestel. Na de stookplaatsrenovatie was dit niet meer nodig.

::


p. 14

:: Historiek Jaar

Actie

2002


2003

Sterrenhuis

Vluchtheuvel

Energie-audit

Thema-audit


2004 2005


2006


2007



Zonwering woning 1 Energieconcept-studie Woningen 2+3 De Vluchtheuvel ontwerp + realisatie woningen 2+3 De Vluchtheuvel


2008 2009



Nazorg woningen 2+3

:: Energieboekhouding: demo ∷www.erbisweb.be => demo (geen paswoord nodig)


p. 15

:: Historiek Jaar

Actie

2002


2003

Sterrenhuis

Vluchtheuvel

Energie-audit

Thema-audit


Zonwering woning 1




2004 2005


2006


2007

Audit Bloemenlei Audit Rozenhof Plaatsing PV-installatie

2008 2009

Energieconceptstudie Woningen 2+3 De Vluchtheuvel


Nazorg woningen 2+3

:: van ontwerp tot realisatie... ∷ Passiefhuis-concept in een notedop

∷ Energieconceptstudie woning 3

∷ Praktijkervaring met een massiefbouw-project in de zorgsector


p. 16

::

Passiefhuis-concept in een notedop

::

Om de hele wereldbevolking op het welvaartspeil van West-Europa te brengen, hebben we 4 planeten zoals onze Aarde nodig. ∷Alles moet dus minstens 4 x efficiënter!


p. 17

::

:: Hoe? ∷ Minimaliseren warmteverliezen via: ∷ doorgedreven thermische isolatie ∷ luchtdichte constructie ∷ balansventilatie met warmterecuperatie

∷ Aanwenden passieve winsten via: ∷ oriëntatie beglazing ∷ oppervlakte beglazing ∷ interne warmtewinsten


p. 18

::

Geen conventionele verwarming

∷ Hygiënisch ventilatiedebiet: ca 1 m³/h per m² vloeropp. ∷ Max. luchttemperatuur ca 50 °C ∷ Temperatuurverschil ca 30 °C ∷ Max. thermisch vermogen hygiënische ventilatie: P = 1 m³/h.m² x 0.34 Wh/K.m³ x 30 K P = 10 W/m² ∷ Indien warmtebehoefte < 10 W/m² volstaat hygiënische ventilatie voor ruimteverwarming

::

Energieconceptstudie Woning 3


p. 19

:: Energiebehoefte verwarming VIPA-criteria situeren zich tussen nieuwbouw en K30

:: Energiebehoefte verwarming ∷ ∷ ∷ ∷ ∷

Het Passiefhuis bespaart: 96 % tov een bestaande woning 91 % tov een normale nieuwbouwwoning 81 % tov een K30 woning met natuurlijke ventilatie 54 % tov een lage-energiewoning


p. 20

::

Kosten-efficiëntie: op zoek naar de payback-tunnel

::

Kosten-efficiëntie: op zoek naar de payback-tunnel

∷ Aan de rechterzijde van de grafiek zijn de projecten volgens VIPA-criteria gesitueerd. ∷ Naarmate de energie-efficiëntie wordt verbeterd (opschuiven naar links) dalen de energiekosten maar stijgen de investeringskosten. ∷ De gezamenlijke kosten (afschrijving investering + energiekosten) dalen en bereiken een optimum bij 30 à 40 kWh/m². ∷ Door verder te investeren in energie-efficiëntie stijgen de gezamenlijke kosten omdat energiebesparing niet meer opweegt tegen de meerinvesteringen. ∷ Indien het niveau van het Passiefhuisconcept wordt gehaald, wordt een klassieke verwarmingsinstallatie plots overbodig, waardoor de investeringskost terug afneemt. Hierdoor komen de gezamenlijke kosten terug op het niveau van het optimum. Dit effect wordt de payback-tunnel genoemd.


p. 21

::

Extra voordelen Passiefhuisconcept

∷ Gebouwen die volgens het Passiefhuisconcept worden gerealiseerd worden gekenmerkt door een enorm hoog gebruikscomfort: ∷ Aangename temperaturen in zomer en winter ∷ Zeer stabiele temperaturen, altijd en overal ∷ Afwezigheid van koude vloeren en wanden ∷ Afwezigheid van koudestraling ter hoogte van vensters ∷ Afwezigheid van ongewenste tocht ∷ Uitstekende binnenluchtkwaliteit ∷ Uitstekend akoestisch comfort

∷ Gebouwen met hoge energie-efficiëntie zijn een must voor de toekomst.

::


p. 22

Praktijkervaring met een :: massiefbouw-project in de zorgsector

:: Situering ∷ Project: De Vluchtheuvel: woningen 2 + 3 ∷ Locatie: Stabroek ∷ Bruto verwarmde vloeroppervlakte: 2 x 475 m² ∷ Opdrachtgever: Rotonde vzw ∷ Architect: Van Boxel, Hectors & Van Laer ∷ Studie technieken HVAC: Cenergie ∷ Studie elektriciteit en sanitair: TDEC ∷ Studie duurzaam bouwen en Passiefhuis-concept: Cenergie


p. 23

:: Wandsamenstellingen ∷ Draagconstructie: metselwerk + betonnen welfsels (akoestiek) ∷ Gevelconstructie: spouwmuur met gevelsteen op gelijkvloers en beplating op verdieping ∷ Cellulair glas ter hoogte van aansluiting muur op vloer

9cm

∷ ∷

1cm 3cm

15cm

14cm m

1cm

dikte = 43 cm / U = 0,12 W/m²K

:: Wandsamenstellingen ∷ Dak: betonnen welfsels + druklaag + 20 cm resolisolatie + 2 cm perliet + dakdichting ∷ Vloer boven kruipruimte: betonnen welfsels + druklaag + uitvullaag + 14 cm resolisolatie + chape + tegel ∷ Buitenschrijnwerk: hout met thermische onderbreking (PUR)

∷ ∷


p. 24

::

::


p. 25

::

::


p. 26

::

::


p. 27

:: Luchtdichtheid ∷ ∷ ∷ ∷ ∷ ∷ ∷ ∷ ∷ ∷ ∷

Technieken enkel in binnenmuren Perforaties door buitenschil beperken (sanitair, elektriciteit...) Luchtdichte inbouwdozen voor elektrische componenten Luchtdichte doorvoeren voor de datakabels Integrale bepleistering: ook technische ruimten, muren boven verlaagde plafonds... Luchtdichtingsfolie tussen binnenpleister en betonnen vloer Luchtdichtingstapes tussen buitenschrijnwerk en binnenpleister Recirculerende dampkap, gesloten verwarmingstoestellen Sensibiliseren van alle betrokkenen tijdens uitvoering Werfcontroles Blowerdoortests: ∷ 1ste test voor start afwerking ∷ Finale test na afwerking

::


p. 28

::

::

Resultaat 2de test: n50 = 0,3 h-1


p. 29

:: Technische installaties ∷ Ventilatiesysteem

∷ Centrale balansventilatie met warmtewiel ∷ AWW ∷ Filters: F7 + koolstoffilter

∷ Warmteproductie

∷ condenserende gasketel met boiler voor ruimteverwarming en warm waterbereiding

∷ Ruimteverwarming

∷ naverwarmingsbatterijen in pulsiekanalen slaapkamers, geregeld via kamerthermostaat ∷ radiatoren in de badkamers

∷ Passieve koeling

∷

∷ Zonwering: automatisch bediende screens met overrule-functie ∷ AWW ∷ Opengaande ramen in elke ruimte

:: Historiek Jaar

Actie

2002


2003

Sterrenhuis

Vluchtheuvel

Energie-audit

Thema-audit


Zonwering woning 1


2004 2005


2006


2007




2008 2009


Energieconcept-studie Woningen 2+3 De Vluchtheuvel


Nazorg woningen 2+3


p. 30

:: Meer info of slides: ∷ www.cenergie.be ∷ [email protected]


p. 31

:: Energiezorg bij Rotonde

Recommend Documents