HET MAGAZINE VAN DE SOCIAL PROFIT EN DE PUBLIC SECTOR
INGInstitutioneel Institutioneel # 04 JUNI 2008
GEZONDHEIDSZORG KOVAG plooit zich dubbel voor de apothekers BELEGGINGEN Producten op maat voor uw liquiditeiten FINANCIËN Beheer uw schulden actief
www.ing.be
KH LEUVEN
De financiële uitdagingen van een hogeschool
INHOUDSTAFEL HET MAGAZINE VAN DE SOCIAL PROFIT EN DE PUBLIC SECTOR
INGInstitutioneel Institutioneel
06
# 04
PORTRET VAN EEN INSTELLLING
JUNI 2008
Katholieke Hogeschool Leuven: klaar voor de concurrentieslag Een wervelwind trok de voorbije jaren door het hoger onderwijs. Ook de Katholieke Hogeschool Leuven onderging een metamorfose. Directeur Toon Martens: “Het nieuwe financieringsdecreet zal voor een concurrentieslag zorgen. Wij zijn er klaar voor”.
GEZONDHEIDSZORG KOVAG plooit zich dubbel voor de apothekers BELEGGINGEN Producten op maat voor uw liquiditeiten
KOVAG: apothekers zijn sleutel van de gezondheidszorg
FINANCIËN Beheer uw schulden actief
KH LEUVEN
De financiële uitdagingen van een hogeschool
www.ing.be
Het Koninklijk Oost-Vlaams Apothekers Gild is de grootste beroepsvereniging voor apothekers in België. Naast belangenverdediging staat KOVAG in voor de centrale inning, fiscaal advies en bijscholingen van en voor de apothekers.
# 04
juni 2008
REDACTIECOMITE G. De Brabanter, Ch. De Weerdt, T. Geudens, M. Marloye, W. Stalmans, L. Van den Bergh
HOOFDREDACTEUR G. De Brabanter
REDACTIE
10
12
L. Baltussen, M. Blomme, P. Segaert, J. Sterk, W. Temmerman
FOTO’S L. Bazzoni, Corbis, iStock, F. Raevens, Reporters, J.-L. Wertz
COVERFOTO Corbis
LAY-OUT
06
18
M. Bourgois, C. Harmignies
© ING ONDERNEMING
12
ING, UW PARTNER Beleggingsproducten: in geuren en kleuren De meeste institutionele cliënten staan er niet om bekend dat ze geld teveel hebben. Toch hebben ook zij wel degelijk beleggingsbehoeften. ING speelt daarop in met een breed pallet aan mogelijkheden.
Institutioneel # 04 juni 2008 INGInstitutioneel
Actief schuldbeheer: vele kleintjes maken een groot Door het actief beheren van de schuldportefeuille kan een organisatie heel wat geld besparen. Deskundig advies is daarbij geen overbodige luxe.
Reproductie is toegestaan, mits bronvermelding. Alle rechten voorbehouden voor de reproductie van foto's, de lay-out en de illustraties, die eigendom zijn van Elixis. ING-Institutioneel paraît également en français.
CONTACTPERSOON ING Gert De Brabanter National Manager Public Sector ING Institutional Clients Marnixlaan 24 - 1000 Brussel Tel: 02 547 77 24 – Fax: 02 547 20 85 E-mail:
[email protected] Website: www.ing.be
GRATIS ABONNEMENT
[email protected]
REALISATIE
18
02
INITIATIEVEN VLO-studiedag lokale ontvangers, van controleur tot controller In de hoofdzetel van ING vond de tweede studiedag van de vzw Vlaamse Lokale Ontvangers (VLO) plaats. Rode draad was het steeds toenemende takenpakket van de gemeente- en OCMW-ontvangers.
ELIXIS bvba Ducpétiauxlaan 123- 1060 Brussel Tel: 02 640 49 13 – Fax: 02 640 97 56 E-mail:
[email protected]
VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Ph. Wallez – ING België nv Marnixlaan 24 - 1000 Brussel RPR Brussel BTW BE 0403.200.393 BIC (SWIFT): BBRUBEBB Rekeningnummer: 310-9156027-89 IBAN: BE45 3109 1560 2789
[ EDITO ]
OPERATIE
Transparantie O
nze hoogtechnologische samenleving heeft de verdienste om producten én diensten continu te willen verbeteren en specialiseren. Maar dat streven gaat gepaard met een groeiende complexiteit: zelfs de meest ‘eenvoudige’ toestellen vereisen tegenwoordig een handleiding en dan nog kan men er vaak kop noch staart aan krijgen. De 21ste eeuw wil echter resoluut paal en perk stellen aan de toegenomen complexiteit van de dingen. ‘Operatie Transparantie’ richt zich daarbij ook tot het financiële front. Maar ook die transparantie heeft haar prijs. Om, in lijn met de Mifidregelgeving, te garanderen dat cliënten alleen beleggingsproducten kopen die bij hun profiel passen, moeten zij vooraf wel heel veel vragen beantwoorden. Toch kiezen wij als bank onvoorwaardelijk voor de weg van de transparantie. Wij zijn er inderdaad van overtuigd dat zij úw belangen dient. We willen dat onze cliënten op elk moment een correct beeld hebben van alle mogelijke opties en altijd weten waar ze precies aan toe zijn. Het werk van de Asset & Liquidity Advisors, een echt gespecialiseerd verkoopsteam dat vertrekt vanuit de behoeften van de cliënt, past volledig in dat kader.
Vragen over ING-kredieten zijn in één oogopslag beantwoord
Door de nadruk te leggen op transparantie rond producten en pricings, houden wij duidelijk rekening met de professionaliteit van onze cliënten. Keuzes tussen producten of partners maakt u voortaan op basis van objectieve criteria. ING wil daarmee de standaarden verleggen in het bancaire landschap, dat niet altijd uitblinkt in duidelijke communicatie.
LODE VAN DEN BERGH Head of Institutional Banking
U wilt reageren op een bepaald artikel of ons gewoon een vraag stellen? Stuur dan een e-mail naar
[email protected].
INGInstitutioneel Institutioneel # 04 juni 2008
Eén voorbeeld. Nu de Vlaamse overheid bereid is om een deel van de bankschulden van de gemeenten over te nemen, zijn die laatsten koortsachtig aan het nagaan welke leningen het meest interessant zijn om over te dragen. Welke kredieten hebben ze lopen? Hoelang nog? Hoeveel kosten ze precies? Wat is de verbrekingsvergoeding? Het zijn vragen die wij evident vinden en, voor ING-kredieten, in één opslag kunnen beantwoorden.
03
IN HET KORT SOCIAL PROFIT
TINE GEUDENS
Tine Geudens nieuwe National Manager Social Profit
S
VERVANGT BIJ
ING FRANK VAN DE CASTEELE ALS NATIONAL MANAGER SOCIAL PROFIT.
inds 1 januari is Tine Geudens bij ING de nieuwe Manager voor de Social Profit sector. In die functie vervangt ze Frank Van de Casteele die na acht jaar naar Risk Management trok. Tine Geudens werkte voorheen als verantwoordelijke voor het betalingsverkeer en cash management op de financiële markten. Die ervaring zal ze kunnen gebruiken in haar nieuwe functie. De Social Profit sector of de gezondheidszorg staat er immers om bekend met grote volumes aan betalingen en kredieten om te gaan. “Mijn taak is de lokale Relationship Managers te coördineren, te ondersteunen en van de nodige informatie te voorzien. ING telt een dertigtal Relationship Managers specifiek voor de Social Profit en de Public Sector, zegt Tine Geudens. Met de vergrijzing van de bevolking staan vooral de rusthuizen de komende jaren enkele belangrijke uitdagingen te wachten. De sector is absoluut in beweging. Veel spelers zijn tot de markt aangetrokken. Het lijkt me daarom een bijzonder boeiende materie en een mooie mix van theorie en praktijk.”
FINANCIERING
Chaudfontaine vraagt ING voor commercial paper
E
ind 2007 ging de Stad Chaudfontaine met ING in zee voor de uitgifte van zijn nieuwe commercial paper. Met dit commercial paperprogramma wenst de Waalse stad € 75 miljoen op te halen ter financiering van het investeringsprogramma voor de komende jaren. Commercial paper is voor gemeentelijke overheden en grote ondernemingen een relatief goedkope manier om aan de nodige fondsen te geraken. In de transactie treedt de bank immers niet op als tegenpartij maar als tussenpersoon. Tweede voordeel is dat commercial paper een stuk flexibeler is dan een klassieke lening.
Dit programma geeft de Stad Chaudfontaine ook de mogelijkheid om op een meer actieve manier aan schuldbeheer te doen. Daarnaast heeft men immers een grotere vrijheid om de portefeuille gedeeltelijk of volledig aan te bieden en zo rekening te houden met de thesauriepositie van h et o g e n b l i k . Voo r I N G b ete ke nt d e samenwerking met de Stad Chaudfontaine opnieuw een bevestiging van haar groeiend marktaandeel en een verbreding van de activiteiten . In het verleden sloot ING ook al dergelijke overeenkomsten af met ondermeer de Stad Aalst.
ING STOND DE STAD CHAUDFONTAINE BIJ MET DE UITGIFTE VAN ZIJN NIEUW COMMERCIAL PAPERPROGRAMMA VOOR EEN BEDRAG VAN € 75 MILJOEN.
INTERCOMMUNALES
Institutioneel # 04 juni 2008 INGInstitutioneel
Tecteo brengt Waalse kabel samen
D
e Waalse kabel is sinds eind vorig jaar in handen van één grote kabelmaatschappij Tecteo. De twee grote kabelmaatschappijen Tecteo uit Luik (voorheen ALE) en Brutélé uit Brussel namen als consortium de tele-activiteiten over van de acht andere Waalse intercommunale nutsbedrijven. Met de overname is TECTEO IS DE Tecteo de eerste Waalse maatschappij die telefonie, internet en digitale EERSTE WAALSE televisie samen aanbiedt onder de reeds bestaande merknaam VOO. Het nieuwe bedrijf zal ruim 1,2 miljoen Waalse huishoudens bedienen. MAATSCHAPPIJ Met de investering van Tecteo is een bedrag van € 500 miljoen gemoeid. DIE TELEFONIE, ING heeft een belangrijke bijdrage geleverd in de financiering. “Daar INTERNET EN DIGITALE zijn we terecht trots op. Met de overdracht is de Waalse markt immers TELEVISIE SAMEN grondig geherstructureerd. We zijn blij dat we onze marktpositie in AANBIEDT, ONDER DE deze situatie nog hebben kunnen verstevigen. De sector apprecieert REEDS BESTAANDE duidelijk onze doorgedreven kennis van de wereld van de intercommunales”, zegt National Manager Public Sector Michel Marloye. MERKNAAM VOO.
04
INGInstitutioneel Institutioneel DISTRIBUTIENET
REAL ESTATE
ING prefinanciert voor € 375 miljoen investeringen Eandis
O
nze bank financiert de komende jaren voor € 3 75 miljoen aan investeringen van het distributienetbedrijf Eandis. In totaal zocht Eandis vorig jaar € 500 miljoen om te ontlenen. Van de vier loten van € 125 miljoen haalde ING er uiteindelijk drie binnen. Bij ING werd de toewijzing van Eandis op gejuich onthaald. “Aangezien het in deze sector altijd om grote bedragen gaat, is deze markt zeer concurrentieel. Deze versteviging van onze positie bevestigt onze enorme groei van de laatste jaren in de publieke sector”, stipt National Manager Public Sector Gert De Brabanter aan. Eandis onderhoudt en exploiteert de distributienetten voor aardgas, elektriciteit en de openbare verlichting voor rekening van acht distributienetbeheerders uit de gemengde sector. Het bedrijf telt ruim 3.500 medewerkers en is actief in 239 Vlaamse gemeenten. Aandeelhouders van Eandis zijn de acht Vlaamse gemengde distributienetbeheerders. De gemengde distributienetbeheerders zijn op hun beurt voor 70% in handen van de gemeenten, de overige 30% van de aandelen zijn eigendom van Electrabel.
Antwerpse Opera gerenoveerd dankzij ING
I
n de Antwerpse Opera wordt er na twee jaar van verbouwingswerken opnieuw gezongen en geacteerd. Belangrijke partner in het project was ING Real Estate Development. Bijna honderd jaar na zijn opening was het cultuurhuis aan de Frankrijklei er erg aan toe. Sommige elektriciteitsleidingen dateerden nog van voor de Tweede Wereldoorlog. Noodverlichting was er niet of werkte niet naar behoren. Achter de schermen ontbrak het de Opera ondertussen aan voldoende kantoorruimte. De Stad Antwerpen en de Opera hadden te weinig financiële middelen ter beschikking om op hun eentje iets aan die nijpende toestand te doen. De oplossing kwam uit de hoek van ING Real Estate Development. ING had reeds het voormalige Hotel Wagner in bezit, gelegen naast de Opera. Stukken daarvan werden door ING verbouwd en verkocht aan de Opera. Op die manier kreeg de Opera een grotere laad- en loszone aan de Rooseveltplaats en een nieuwe publiekruimte. Voor de extra kantoorruimtes werden achteraan twee huizen afgebroken. Ook het interieur van het concertgebouw werd helemaal opgefrist: nieuwe elektriciteit en verwarming, extra brandveiligheid, nieuw pluche op de stoelen en een grotere orkestbak en scène. ING renoveerde het overgebleven gedeelte van Hotel Wagner tot 16 appartementen en lofts. Op de
MET DE ANTWERPSE OPERA VOLDOET ING REAL ESTATE DEVELOPMENT AAN ÉÉN VAN ZIJN BELANGRIJKE DOELSTELLINGEN: DE HERWAARDERING VAN OPMERKELIJKE PANDEN IN DE STADSCENTRA.
benedenverdieping is er nu een brasserie. “De achterliggende reden van onze participatie was meer dan puur commercieel, benadrukt Luc Plasman, Managing Director ING Real Estate Development. Met dit project voldoen we immers aan één van onze belangrijke doelstellingen: de herwaardering van opmerkelijke panden in de stadscentra.”
JUSTITIE
Gerecht concentreert crimineel geld bij ING
DE BELGISCHE JUSTITIE WIL HET GELD VAN ALLE GEBLOKKEERDE BANKREKENINGEN EN INBESLAGGENOMEN AANDELEN GROEPEREN BIJ
ING.
INGInstitutioneel Institutioneel # 04 juni 2008
D
e Belgische justitie wil alle crimineel geld groeperen bij ING. Het gaat zowel om geblokkeerde bankrekeningen als om inbeslaggenomen aandelen. De concentratie van het crimineel geld, goed voor honderden miljoenen euro’s, bij ING moet het gerecht helpen het overzicht te bewaren. Sinds 2003, van bij de start, is ING de huisbankier van het Centraal Orgaan voor de Inbeslagneming en de Verbeurdverklaring (COIV). Dat orgaan moet volgens het Rekenhof het financieel centrum worden van het Belgische gerecht. In het verleden is immers gebleken dat voor honderden miljoenen euro’s verbeurdverklaringen nooit zijn uitgevoerd. Vandaag komen nog rijk gespijsde bankrekeningen boven water die het gerecht al in de jaren 1970 liet blokkeren. Voor de verbeurdverklaringen waren teveel diensten bevoegd. Het COIV had met zijn 35 personeelsleden ook te weinig middelen om zijn taak als centrale beheerder op te nemen. Daarom zet het gerecht voortaan alle bedragen die tijdens een huiszoeking opduiken, bijvoorbeeld in een brandkast, op een rekening bij ING. Het COIV is daarbij een cliënt als een andere. ING keert intresten uit aan het COIV, maar rekent ook kosten aan. Met de geblokkeerde gelden op rekeningen van het COIV bij ING worden eerder opgelopen belastingschulden, gerechtskosten of boetes betaald. Dezelfde procedures gelden ook voor kasbons of aandelen aan toonder. Het COIV beheert de aandelen passief tot de eigenaar definitief is veroordeeld of vrijgesproken.
05
PORTRET VAN EEN INSTELLING
KATHOLIEKE HOGESCHOOL LEUVEN
Klaar voor de concurrentieslag EEN WERVELWIND TROK DE VOORBIJE JAREN DOOR HET HOGER ONDERWIJS. OOK DE KATHOLIEKE HOGESCHOOL LEUVEN ONDERGING EEN METAMORFOSE. DIRECTEUR TOON MARTENS: “HET NIEUWE FINANCIERINGSDECREET ZAL VOOR EEN CONCURRENTIESLAG ZORGEN. WIJ ZIJN ER KLAAR VOOR”.
aangekocht en helemaal gerenoveerd. Eind de jaren 1990 investeerden we € 4 miljoen in een sporthal voor de Lerarenopleiding en Echo in Heverlee. Daar kwam nog een uitbreiding van 4.500m² met een kostprijs van bijna € 10 miljoen bij. Daarnaast investeerden we zwaar in ICT en telefonie. Studenten en medewerkers kunnen nu overal inpluggen op het netwerk. De studenten beschikken ook over een ‘studielandschap’, speciale ruimtes waar ze hun opdrachten alleen of in groep kunnen afwerken, voorzien van internettoegang. Dat was nodig om ons onderwijs verder te vernieuwen”.
ARBEIDSMARKT
Institutioneel # 04 juni 2008 INGInstitutioneel
D
06
e K atholieke Hogeschool Leu ven (KHLeuven) is het resultaat van de fusie van zes hogescholen. Vandaag telt de school vier departementen in Leuven en Diest: Sociale School, Lerarenopleiding, Economische Hogeschool (Echo) en Gezondheidszorg en Technologie. Samen goed voor een kleine 5.100 studenten en 700 personeelsleden. Rond de eeuwwende had de school geen enkel gebouw in eigendom. De bestaande infrastructuur was te krap, dringend aan renovatie toe en niet aangepast aan de nieuwe onderwijsvormen. Dat bleek drie jaar geleden het signaal voor zware investeringen. Een belangrijk deel van de € 32 miljoen werd gefinancierd door ING.
STUDIELANDSCHAP Directeur Toon Martens: “Ons grootste bouwproject is dat op de Gasthuisberg. Daar hebben we vlak bij het UZ en de KULeuven een volledig nieuwe campus gebouwd van 13.000m². De campus opende in februari en biedt plaats aan 1.500 studenten van het nieuwe fusiedepartement Gezondheidszorg en Technologie. Voor onze 500 studenten van de Lerarenopleiding in Diest hebben we eerder al het vroegere RTT-gebouw
Eén van de belangrijkste pijlers van de Bolognahervormingen was de invoering van het BachelorMastersysteem in 2003. Dat had relatief weinig impact op de KHLeuven. Vooral de vierjarige opleidingen aan de hogescholen moesten zich aanpassen en zullen straks in het universitair onderwijs geïntegreerd worden. De KHLeuven biedt enkel driejarige bachelor-opleidingen van het professionele type aan. Moeilijker was het flexibiliseringdecreet, een andere uitloper van het Bologna-decreet. Met het nieuwe creditsysteem slagen studenten per opleidingsonderdeel en niet langer per schooljaar. Toon Martens: “Veel meer dan bij andere hogescholen hebben onze nieuwe studenten al credits verzameld aan een universiteit of elders. Wij hebben daarom snel de mogelijkheden van het flexibiliseringsdecreet doorgevoerd, inclusief een semestersysteem. Ook al was dat voor een hogeschool als de onze niet vanzelfsprekend, door de vele praktijkstages”.
ONDERZOEKSBUDGET Het hogeschooldecreet heeft in 1995 al tot een serieuze schaalvergroting geleid. De ruim 160 Vlaamse hogescholen zijn teruggebracht naar 21 vandaag. De KHLeuven trad in 2002 toe tot de Associatie KULeuven.
INGInstitutioneel Institutioneel
Toon Martens verwacht dat er de komende jaren nog verder gerationaliseerd wordt. “Mijn grote schrik is dat die academisering een nieuwe tweedeling veroorzaakt tussen de hogescholen en de universiteiten. De professionele bachelors riskeren niet voldoende betrokken te blijven bij de academische opleidingen. Terwijl het net de doelstelling is om één grote onderwijsruimte te vormen.”
Op vlak van onderzoek mogen we niet aan de kant blijven staan
DIRECTEUR TOON MARTENS GING IN ZEE MET ING OM DE NOODZAKELIJKE INVESTERINGEN IN DE KHLEUVEN TE FINANCIEREN.
Toon Martens: “Ik heb altijd veel gebouwd”
T
oon Martens (54) staat sinds september 2001 aan het hoofd van de Katholieke Hogeschool
Leuven. Daarnaast is hij ondervoorzitter van de Vlaamse Hogescholenraad en lid van de VLOR, de
DENEMARKEN Internationalisering wordt één van de peilers in het strategische plan van de KHLeuven voor de komende vier jaar. De school creëerde een specifiek programma voor al zijn buitenlandse studenten. “Bovendien zijn we dit jaar gestart met een Engelstalige variant van de marketingopleiding, zegt Toon Martens. Studenten trekken een jaar naar Denemarken, een jaar naar Leuven en een jaar naar Engeland. Alle lessen worden volledig in het Engels gegeven. Financieel is dat een
Vlaamse Onderwijsraad. Hij is getrouwd en heeft drie dochters. Van opleiding is Toon Martens bio-ingenieur en doctor in de landbouwwetenschappen. Zijn carrière begon hij in de informaticasector, onder meer bij Orda-B, het huidige Cegeka. In 1985 stapte hij over naar de cateringdiensten van de KULeuven, waar hij Alma en later LeUCa leidde. “Tijdens mijn carrière heb ik altijd veel gebouwd, lacht hij. Bij de Alma heb ik eind de jaren 1980 het studentenrestaurant Alma 1 verhuisd van de Bondgenotenlaan naar de Tiensestraat. Op de campus in Heverlee realiseerden we in 1991 een hypermoderne centrale keuken en in 1999 een nieuwe cafetaria volgens het ontwerp van een student. Ook bij de KHLeuven heb ik ondertussen veel mogen bouwen.”
INGInstitutioneel Institutioneel # 04 juni 2008
“Zo mogen wij op het vlak van onderzoek niet aan de kant blijven staan. Complementair met het onderzoek aan de universiteiten, hebben de professionele bachelors een belangrijke rol in praktijkgericht onderzoek. Zeker voor de Vlaamse kmo’s zijn we potentieel een belangrijke partner. Via projecten en stages van onze studenten kunnen nieuwe ideeën ingang vinden in de praktijk van vele organisaties. De investeringen in fundamenteel onderzoek zouden zo beter renderen. Maar een onderzoeksbudget van ongeveer € 600.000 voor onze school biedt weinig mogelijkheden.”
07
PORTRET VAN EEN INSTELLING
TOON MARTENS (54) STAAT SINDS SEPTEMBER
2001 AAN HET HOOFD VAN DE
KATHOLIEKE HOGESCHOOL LEUVEN.
bijzonder zware dobber. Dergelijke opleidingen mogen enkel als er ook een Nederlandstalige variant tegenover staat. In Nederland bestaat die voorwaarde trouwens niet. Een zeventigtal Erasmusstudenten komt elk jaar naar Leuven. 11% van onze afgestudeerde studenten heeft een buitenlandse ervaring achter de rug.”
FINANCIERINGSDECREET Al die vernieuwingen moeten uiteraard betaald worden. De KHLeuven doet het met een budget van ruim € 32 miljoen per jaar. Liefst 80% daarvan gaat naar personeelskosten. 10% is voor de huur en afschrijvingen. De financiële armslag van de school is
“Een heel belangrijke partner”
D
e laatste jaren focust ING steeds meer op het
dus vrij beperkt. Toon Martens: “We hadden gehoopt dat het onlangs goedgekeurde financieringsdecreet de grote ongelijkheid tussen hogescholen en universiteiten een stuk zou rechttrekken. Maar universiteiten krijgen nog altijd € 13.000 per student. Hogescholen moeten het doen met ongeveer de helft. Zelfs de secundaire scholen doen het met iets meer dan € 7.000 beter dan wij”.
CREDITS Bovendien hebben de inspanningen op vlak van flexibilisering een pervers, financieel effect. De financiering is door het nieuwe decreet niet meer gebaseerd op het aantal ingeschreven studenten op 1 februari, maar op een mix van opgenomen en verworven studiepunten. Dat ongeveer de helft van de KHLeuvenstudenten voordien al credits heeft opgebouwd, en de school daarvoor veel vrijstellingen verleent, komt dan negatief uit. Ook gedelibereerde studiepunten worden niet gefinancierd. Voor de KHLeuven kan dit resulteren in 10% minder inkomsten. Toon Martens: “De Vlaamse overheid is niet consequent. Met de decreten van 2003 en 2004 koos ze heel bewust voor een flexibel creditsysteem. Maar het financieringsdecreet volgt niet dezelfde weg. Het zou jammer zijn als het financieringsmodel ons zou verplichten onze flexibiliteit terug te draaien”.
CONCURRENTIE “In ieder geval verscherpt het decreet onvermijdelijk de concurrentie tussen de scholen. Studenten kunnen nu veel vlotter naar een andere instelling overstappen. Marketing en een aantrekkelijke infrastructuur worden belangrijker om meer studenten aan te trekken. Maar goed, op dat vlak zijn we tijdig gestart. We hebben ook extra ingezet op afstandsonderwijs en op lessen ’s avonds en in de weekends. We zijn klaar voor de concurrentieslag. Kijk maar naar onze tewerkstellingscijfers. Na zes maanden is maar liefst 90% van onze afgestudeerden aan de slag.”
hoger onderwijs. Sedert 2005 is ook de KHLeuven
cliënt bij ING. Contactpersoon voor Toon Martens bij ING is Joke Bouckaert (34). Zij werkt sinds vier jaar als Relationship Manager Institutionelen. Joke Bouckaert: “Drie jaar geleden kwam onze offerte bij de openbare aanbesteding van de KHLeuven als de beste uit de bus. De rentetarieven stonden toen heel laag. Toen de
Institutioneel # 04 juni 2008 INGInstitutioneel
KHLeuven later moest bijlenen, hebben we samen met
08
Nadia Falise, de coördinator financiën-administratie van de KHLeuven, een flexibele oplossing uitgewerkt. Twee of drie keer per jaar hebben we een persoonlijk contact. Dan maak ik onder andere voorstellen om de cashposities van de KHLeuven zo goed mogelijk te beleggen. Ook op vragen over fondsen, krediet en renteverwachtingen geef ik een antwoord. KHLeuven is voor ING een heel belangrijke partner. Met de school kunnen we één van onze topprioriteiten realiseren, namelijk het mee helpen uitbouwen van de kenniseconomie in Vlaams-Brabant.”
WERKDRUK Elke drie jaar organiseert de KHLeuven een bevraging onder haar studenten. Die toont een opmerkelijke toename in tevredenheid. Over internationalisering bijvoorbeeld is de ontevredenheid spectaculair afgenomen, van 38,2 vier jaar geleden naar 6,8% vorig schooljaar. Op geen enkel punt wordt nog de kritische drempel van 20% ontevredenheid overschreden. “Een collega heeft mij al gezegd: ‘Eigenlijk moet je nu weggaan. De investeringsmiddelen zijn op. De tevredenheid van de studenten kan moeilijk nog beter.’” (lacht) Naast internationalisering wordt ook het personeelsbeleid een prioriteit. De werkdruk is mee gestegen met de tevredenheid van de studenten. Bovendien moet de KHLeuven de komende 8 jaar 40% van zijn relatief oudere medewerkers vervangen. Toon Martens: “Het personeel maakt het onderwijs. Daarom zullen we onze toekomstige medewerkers zeer goed motiveren en voor aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden zorgen. Maar de krapte op de arbeidsmarkt en de beperkingen door het personeelsstatuut, maken dit geen gemakkelijke oefening”.
PORTRET VAN EEN INSTELLING
KOVAG
Apothekers zijn sleutel van de gezondheidszorg HET KONINKLIJK OOST-VLAAMS APOTHEKERS GILD IS DE GROOTSTE BEROEPSVERENIGING VOOR APOTHEKERS IN BELGIË. NAAST BELANGENVERDEDIGING STAAT KOVAG IN VOOR DE CENTRALE INNING, FISCAAL ADVIES EN BIJSCHOLINGEN VAN EN VOOR DE APOTHEKERS. JAN DEPOORTER, VOORZITTER VAN
KONINKLIJK OOST-VLAAMS APOTHEKERS GILD (KOVAG).
Institutioneel # 04 juni 2008 INGInstitutioneel
HET
10
“E
r is in de loop der jaren zoveel veranderd", zegt Jan Depoorter, voorzitter v an het Koninklijk Oos t-V l aams Apothekers Gild. Opgericht in 1855 als de ‘Union Pharmaceutique de la Flandre Orientale’, volgens hem “niet meer dan een vriendenkring die aan belangenverdediging wilde doen”, telt de organisatie anno 2008 maar liefst 40 medewerkers. “Terwijl een apotheker vroeger bij wijze van spreken een ‘zelfstandige kruidenier’ was, is het beroep nu erkend en geniet het veel aanzien.” Door die evolutie werd ook de nood aan een uitgebouwde belangenverdediging steeds groter. “We zijn een tussenpersoon voor de apotheker in zijn relatie met de Staat en we zorgen ervoor dat de apothekers op tijd betaald worden. Daarnaast zijn we ook een controlerend orgaan: we kijken na of de apotheker zijn plichten naar de Staat toe correct vervult. Daar konden we 153 jaar geleden zelfs nog niet aan denken. Omdat we nu over voldoende inkomsten beschikken, kunnen we ook optimaler aan belangenverdediging blijven doen.”
We zijn een tussenpersoon voor de apotheker in zijn relatie met de Staat RUIMER DIENSTENPAKKET Door de wet Leburton in 1963 was de Sociale Zekerheid federaal georganiseerd. Geneesmiddelen werden vanaf dat moment deels terugbetaald. “Vanaf dan moesten apothekers de geneesmiddelen aan de
verschillende mutualiteiten van de patiënten factureren. Een deel van de som moest immers gerecupereerd worden. Het probleem in België is dat er een wirwar van mutualiteiten en landsbonden bestaat. De apothekers moesten dus telkens aan al die verschillende mutualiteiten factureren. Dat was onbegonnen werk. De tariferingsdienst van KOVAG, die na de Tweede Wereldoorlog door vrijwilligers werd opgericht, werd daarom wettelijk erkend. Geen seconde te laat, zo bleek, want op dat moment bedroegen de achterstallige bedragen van het RIZIV zo’n € 5,5 miljoen. De tariferingsdienst rekent uit wat de apotheker tekort ontvangt van de patiënt en wat hij nog moet ontvangen van de overheid. Dit systeem is tot nu toe zeer succesvol gebleken.” Naast een tariferingsdienst richtte KOVAG, samen met de andere Vlaamse beroepsverenigingen een eigen wetenschappelijk instituut op: het Instituut voor Permanente Studie voor Apothekers (IPSA). “Hier worden regelmatig bijscholingscursussen georganiseerd. We werken daarvoor samen met de Vlaamse universiteiten. We willen de apotheker bijscholen en bewust maken van zijn belang voor de samenleving.”
TEVEEL APOTHEKERS KOVAG is de grootste beroepsvereniging voor apothekers in België. “We hebben de meeste leden, maar dat heeft ook een schaduwzijde: Oost-Vlaanderen kent een overaanbod aan apotheken. We zijn volop bezig met het zoeken naar oplossingen, maar het blijft een moeilijke opdracht. Apothekers zijn zelfstandigen in hart en nieren, ze houden heel hard vast aan hun zaak. Het is heel moeilijk om hen er van te overtuigen dat fusioneren soms de beste oplossing is. Bovendien is het vaak niet gemakkelijk om kopers
INGInstitutioneel Institutioneel
te vinden voor kleine apotheken die worden overgelaten. Zo’n kleine apotheek heeft hoge kosten, maar slechts een geringe omzet. Om rendabel te zijn is er immers een bepaalde schaalgrootte nodig. Het gevolg is dat deze zaken nauwelijks verkocht geraken. Dat negatieve imago en de overconcentratie hebben er ons vijf jaar geleden toe aangezet om te pogen een sluitingsfonds op te richten. Elke Oost-Vlaamse apotheker draagt zijn steentje bij met een eerlijk bedrag. Met dat geld worden apothekers die hun zaak willen overlaten, voor de helft uitbetaald. De andere helft wordt betaald door de apothekers in de onmiddellijke omgeving. Het resultaat is dus dubbele winst: het imago en de rendabiliteit van de apotheken verbetert en het wordt weer aantrekkelijk om een apotheek over te nemen.
DE OP VANDAAG 40 MEDEWERKERS VAN nu nog onafhankelijk van KOVAG CREËREN EEN MEERWAARDE elkaar functioneren. “Naar de toekomst toe zie ik wel VOOR DE OOST-VLAAMSE APOTHEKERS. verschuivingen: samenwerking zal het sleutelwoord worden. KOVAG werkt nu bijvoorbeeld al heel nauw samen met de Brugse en Oostendse Apothekersvereniging (BOA). Onze tariferingssoftware is momenteel dezelfde en op termijn willen we ook op andere terreinen nauwer samenwerken. Maar natuurlijk loopt niet alles van een leien dakje. We moeten opboksen tegen besparingen in de sociale zekerheid. Op dat gebied moeten we ons voortdurend verdedigen. Maar we hebben het geweer ondertussen van schouder veranderd: we hebben besloten niet corporatistisch te blijven werken. We zijn aan het bewijzen dat we onze waarde hebben en dat we op die manier ook gevaloriseerd moeten worden.”
MONOPOLIE BEHOUDEN
ONZE WAARDE BEWIJZEN De verschillende beroepsverenigingen voor apothekers zijn gegroepeerd in de Algemene Pharmaceutische Bond (APB). In het bestuur daarvan zitten de vertegenwoordigers van de beroepsverenigingen, die
ING levert maatwerk voor cash rich verenigingen
L
uc De Lat, Relationship Manager Social Profit bij ING Oost-Vlaanderen, onderhoudt sinds 2003 contacten
met KOVAG. Pas eind 2007, kwam de definitieve doorbraak en koos KOVAG voor ING als geprefereerde bankier. “Maandelijks circuleren grote bedragen binnen KOVAG, verklaart Luc de Lat. Om dat geld veilig, flexibel en op de meest rendabele manier te beleggen, heeft KOVAG voor de korte termijn beleggingsproducten van ING gekozen.” Thomas Missant, Asset & Liquidity Advisor ING OostVlaanderen, zocht samen met de cliënt naar de beste formule. Hierdoor heeft KOVAG een oplossing op maat aan een zeer aantrekkelijk rendement. Thierry Jacobs, ING Payment en Cash Management Advisor, analyseerde de betalingsstromen en werkte voor KOVAG de meeste effi ciënte oplossing uit. Jan Depoorter: “Onze bancaire partner dient ook in staat te zijn een groot aantal verrichtingen te verwerken. De correcte en snelle betaling van onze leden-apothekers geniet dan ook de absolute prioriteit. Bovendien is ING een gedegen partner bij het bestuderen van overnamedossiers en de fi nanciering ervan”.
INGInstitutioneel Institutioneel # 04 juni 2008
“We willen met KOVAG een meerwaarde creëren voor onze apothekers. We hebben als apotheker voorrechten, maar we moeten die ook telkens opnieuw verdienen. Dat we daar hard voor moeten werken is evident. Een van die voorrechten is dat we in België het alleenrecht op de verkoop van geneesmiddelen hebben. Met het oog op de volksgezondheid moeten we dat blijven verdedigen. Apothekers moeten hun patiënten begeleiden in het gebruik van geneesmiddelen. Ze vormen een belangrijke schakel in de gezondheidszorg. In België moet je nog altijd naar de apotheker als je geneesmiddelen wil kopen. In sommige andere Europese landen bestaat dat monopolie niet meer en kan je ze ook elders verkrijgen. In Nederland bijvoorbeeld, kan je sommige geneesmiddelen ook in de drogisterij kopen. In Italië staan ze zelfs in benzinestations te koop. De kans op misbruik wordt dan bijzonder groot. In België steunt de overheid onze inspanningen om dat monopolie te behouden. Daarom werd er vorig jaar een onderdeel ‘farmaceutische zorg’ in de wet opgenomen.” Met die wet werd de rol van de apotheker als zorgverstrekker voor de eerste keer wettelijk erkend.
ING, UW PARTNER
BELEGGINGSPRODUCTEN
In geuren en kleuren DE MEESTE INSTITUTIONELE CLIËNTEN STAAN ER NIET OM
“VOOR BELEGGINGEN OP LANGE TERMIJN
BEKEND DAT ZE GELD TEVEEL HEBBEN. TOCH HEBBEN OOK
LIJKT DE AANPAK MEER EN MEER OP
ZIJ WEL DEGELIJK BELEGGINGSBEHOEFTEN. ING SPEELT
MAATWERK”, LEGT JOS
VAN LISHOUT UIT.
DAAROP IN MET EEN BREED PALLET AAN MOGELIJKHEDEN.
Institutioneel # 04 juni 2008 INGInstitutioneel
J
12
os Van Lishout, Product Manager Deposits bij ING, heeft het al vaker gehoord: “Veel mensen denken dat instellingen die het van subsidies of toelagen moeten hebben, nooit wat over hebben. Fout natuurlijk. Iedere organisatie heeft wel eens een kasoverschot en veel institutionele cliënten hebben trouwens niets met subsidies te maken”. Hoe divers de behoeften van institutionele cliënten kunnen zijn, legt Jos Van Lishout uit met een voorbeeld: “Vaak is de inrichtende macht van een school een andere entiteit dan de vzw van de school zelf. De directeur regelt de financiën van de school en zal misschien niet vaak met beleggen op lange termijn te maken hebben. Maar de inrichtende macht kan heel goed een congregatie zijn, die over een aanzienlijk patrimonium beschikt en wel belangrijke verplichtingen voor de toekomst wil afdekken”.
BEHOEFTEN GRONDIG ANALYSEREN Omdat goed beleggen begint bij het correct bepalen van de doelstellingen die een cliënt met zijn kapitaal heeft, mogen die cliënten zich volgens Jos Van Lishout aan een nieuwsgierige Relationship Manager verwachten. “De Europese Mifid-regelgeving verplicht
ons niet zòmaar om een pak inlichtingen in te winnen. Als bankier hebben we die informatie ook gewoon nodig om onze cliënt correct te kunnen helpen.” Bij beleggingen op korte termijn zijn beschikbaarheid (liquiditeit) en gebruiksgemak vaak doorslaggevende elementen, naast het rendement. Voor beleggingen op lange termijn moeten de eigen doelstellingen van de belegger grondig geanalyseerd worden. Een pensioenfonds kan uit actuariële studies opmaken op welk moment het fondsen zal moeten afbouwen voor de uitbetaling van pensioenen. En daaruit kan dan een ideale portefeuillesamenstelling afgeleid worden. Een goed gesprek met de cliënt is daarom de eerste opdracht van de Relationship Manager Institutionelen. Merkt die dat er meer specifieke beleggingsdeskundigheid nodig is, dan kan hij die meebrengen. Een team van Asset & Liquidity Advisors staat daarvoor regionaal ter beschikking en zo nodig kan ook Private Banking, Financial Markets of Investment Management in het verhaal betrokken worden.
KLEIN BEGINNEN “Het begint allemaal natuurlijk bij een gewone zichtrekening, aldus Jos Van Lishout, net als bij particulieren. En staat er meer op dan onmiddellijk nodig is,
INGInstitutioneel Institutioneel
Liquid betekent letterlijk: dezelfde dag opvraagbaar! ING LIQUID IN 2 MATEN “Sinds vijf jaar bieden we naast die traditionele dingen ook onze ING Liquid aan, stipt Jos Van Lishout aan. Het is een echt beleggingsproduct, maar toch bedoeld voor fondsen die gemakkelijk opvraagbaar moeten blijven. Met Liquid nemen we dat letterlijk: een order ingestuurd vòòr de middag betekent dat de belegging nog dezelfde dag start of eindigt.” Wie op korte termijn belegt, doet dat omdat hij wat extra rendement zoekt, niet omdat hij zich een risico kan veroorloven. In de ING Liquid Euro blijft het beleggingsrisico beperkt tot het absolute minimum. “Wij noemen het onder elkaar het Triple A compartiment, omdat het zowel bij Moody als bij S&P de hoogste rating krijgt.” De ING Liquid Euro Premium streeft op middellange termijn een extra marge na en veroorlooft zich daartoe toch enig initiatief. “Maar ook die Euro Premium heeft nog altijd een AA-rating, haast Jos Van Lishout zich toe te voegen: het zijn heus geen junkbonds!”
EN VOOR WIE EEN EIGEN MENING HEEFT... Wie zijn fondsen een paar maanden tot een jaar kan missen, heeft nòg een alternatief: de Structured Deposits. Dat zijn producten waarmee zelfs op korte termijn een mooi extra rendement gescoord kan worden, als ‘het’ tenminste even mee zit. Van de belegger wordt dan wel een actieve opstelling verwacht, legt Jos Van Lishout uit: “Maar zulke actieve beleggers treffen we ook bij institutionele cliënten wel aan. Een doorsnee financieel directeur houdt zich toch wel bezig met de ontwikkelingen op de financiele markten. Best mogelijk dus, dat hij een duidelijke opinie heeft over oneffenheden die wij in de markt hebben gespot en dat hij samen met ons ‘in het gat’ wil springen om een extra rendementje te rapen”. Het beetje extra risico dat daartegenover staat, slaat niet op het kapitaal - dat is gegarandeerd - maar op het extra rendement. “Blijkt aan het eind van de looptijd dat we samen de bal hebben misgeslagen, dan levert de cliënt een deel in van het rendement dat hij
met een meer conservatieve kortetermijnbelegging gehaald zou hebben. Krijgen we gelijk, dan is er dus die mooie bonus.”
LANGE TERMIJN IS MAATWERK Voor beleggingen op lange termijn lijkt de aanpak meer en meer op maatwerk. Niet alleen omdat de doelstellingen van de belegging een grondige analyse vragen, maar ook omdat er vaak fiscale aspecten meespelen, geeft Jos Van Lishout aan: “Steden en gemeenten zijn bijvoorbeeld vrijgesteld van roerende voorheffing op overheidspapier. Dat maakt dat ze er meer dan anderen belang bij kunnen hebben om in hun langetermijnportefeuille OLO’s op te nemen, of papier van andere steden en gemeenten”. Veel institutionelen beleggen hoofdzakelijk in Sicavs en “IEDERE ORGANISATIE schatkistcertificaten, maar HEEFT WEL EENS EEN niet uitsluitend. Het aanbod KASOVERSCHOT EN is enorm; kiezen uit die overvloed is niet eenvoudig. “Dat VEEL INSTITUTIONELE geldt eigenlijk voor alle CLIËNTEN HEBBEN beleggingsproducten,” conTROUWENS NIETS cludeert Jos Van Lishout. MET SUBSIDIES TE “Gelukkig vinden wij het MAKEN”, ALDUS prettig om onze cliënten wegwijs te maken in dat JOS VAN LISHOUT, hele bos.” PRODUCT MANAGER DEPOSITS BIJ ING.
Liquiditeitscrisis raakt zelfs de voorzichtigsten
"D
e liquiditeitscrisis is nog niet voorbij, waarschuwt Jos Van Lishout. De markten zijn nog steeds op
zoek naar de juiste prijs.” In zijn beleggingsverhaal kan hij niet om de crisis heen, want zelfs de meest voorzichtige beleggers worden met de gevolgen ervan geconfronteerd. "Voorzichtige beleggers kiezen voor producten die geen risico’s met hun geld nemen", legt Jos Van Lishout uit.
LIQUID EURO PREMIUM Hij verwijst bijvoorbeeld naar de Liquid Euro Premium, waarvan de onderliggende waarden allemaal kapitaalgarantie bieden en een vaste rente. "Superveilig dus, dat wel. Maar die vaste rente wordt een probleem, als de marktrente gaat stijgen. Dan worden die mooie veilige waarden toch minder aantrekkelijk voor de markt. Wil de beheerder van de Liquid Euro Premium ze verkopen, dan zal hij er minder voor krijgen dan hij destijds betaalde." De stijgende rente, zelf een gevolg van de kredietcrisis, weegt op die manier dus op het rendement van de Euro Premium. Een ommeslag komt er beslist aan, weet Jos Van Lishout. Maar niemand weet wanneer precies.
INGInstitutioneel Institutioneel # 04 juni 2008
dan is er de spaarrekening.” Een Business Account geeft een wat hoger rendement gecombineerd met een maximaal gebruiksgemak: “Je doet de overboekingen zelf, vanop een gewone pc. Elke dag, als dat nodig is. Er speelt geen getrouwheidspremie of zo, waar je rekening mee zou moeten houden”. Zit er meer stabiliteit in het kapitaal, dan kan gedacht worden aan een Bonus Account. Fondsen die gedurende een heel trimester op zo’n rekening blijven staan, krijgen een bonus, maar het kapitaal blijft wel op elk moment heel eenvoudig opvraagbaar. Nog een stap verder zijn er de termijnrekeningen, bedoeld voor hogere bedragen die één of meerdere maanden gemist kunnen worden.
13
ING, UW PARTNER DOOR HET ACTIEF BEHEREN VAN DE SCHULDPORTEFEUILLE KAN EEN ORGANISATIE HEEL WAT GELD BESPAREN. DESKUNDIG ADVIES IS DAARBIJ GEEN OVERBODIGE LUXE.
ACTIEF SCHULDBEHEER
Vele kleintjes maken een groot voet volgt, zijn er altijd kansen weggelegd. Zaak is om tijdig in te grijpen, iets wat voor buitenstaanders niet altijd even evident is”. ING positioneert zich als de ideale partner om organisaties uit de publieke en de non profit sector met raad en daad bij te staan bij het beheer van hun schulden.
GROEIENDE INTERESSE
"ING POSITIONEERT ZICH ALS DE IDEALE PARTNER OM ORGANISATIES UIT DE PUBLIEKE EN DE NON PROFIT SECTOR MET RAAD EN DAAD BIJ TE STAAN BIJ HET BEHEER VAN HUN SCHULDEN”, ALDUS
ELLEN AELVOET,
Institutioneel # 04 juni 2008 INGInstitutioneel
MANAGER FINANCIAL MARKETS BIJ ING.
14
D
e afgelopen maanden en weken was er nogal wat beweging op de financiële markten, ook wat de rente betreft. Voor steden, gemeenten, ziekenhuizen, OCMW’s enzovoort zijn daardoor heel wat kansen weggelegd om de rentelasten onder controle te houden. Ellen Aelvoet, Manager Financial Markets bij ING, stelt dan ook dat het belang van actief schuldbeheer (besparen door actief en creatief om te gaan met de schulden) niet mag onderschat worden: “Door optimalisatie van dat beheer kunnen de risico’s die samenhangen met een schuldportefeuille beter beheerd worden. Voor wie de gang van zaken op de
De meeste organisaties zijn zich wel degelijk bewust van de voordelen verbonden aan een actief schuldbeheer. De interesse groeit nog steeds, maar Ellen Aelvoet weet uit ervaring dat de aanpak van organisaties nogal eens kan verschillen. “Vaak is het een personenkwestie. Het al of niet doen aan actief schuldbeheer heeft in de praktijk zelden te maken met de grootte van de organisatie. Sommige steden, gemeenten enzovoort hebben een behoorlijke knowhow opgebouwd in het beheer van hun schulden. Meestal wordt die gebundeld in de persoon van de ontvanger of een andere verantwoordelijke persoon.” Een ontvanger die interesse heeft voor actief schuldbeheer, zal zijn kennis in de loop van de jaren steeds verder uitbouwen. Niet alle organisaties kunnen prat gaan op de aanwezigheid van zo iemand op hun payroll. “Vaak is een gebrek aan kennis de belangrijkste hinderpaal, legt Ellen Aelvoet uit. Je moet in de financiële wereld het ijzer smeden als het heet is. Een ontvanger die minder goed thuis is in de financiële wereld zal vaak te laat reageren. Bovendien is het indekken van schuldposities geen eenvoudige zaak. We maken gebruik van afgeleide producten of derivaten, instrumenten die toch een grondige voorkennis vereisen.”
BANK ALS ADVISEUR Deskundig advies van de bankier is dan ook meer dan welkom. ING stelt de kennis van Ellen Aelvoet en haar team graag ter beschikking van de cliënten. “We volgen de evolutie van de rente op de voet. De afgelopen maanden zijn er op de financiële markten nogal wat fluctuaties geweest, die meestal door sentiment werden ingegeven. Een voorbeeld daarvan is de vlucht naar veiligheid. Wanneer het er op de beurzen
INGInstitutioneel Institutioneel of de valutamarkten woelig aan toegaat, vluchten heel wat beleggers naar de veiligheid van staatsobligaties. Gevolg daarvan is dat de koersen van die obligaties gaan stijgen, waardoor het rendement daalt. Het rendement op de 10-jarige Staatslening is ook richtinggevend voor de evolutie van de rente die organisaties op hun schulden moeten betalen. Voor nietprofessionelen is het vaak moeilijk om door het bos de bomen nog te zien. Op dat moment kunnen we onze ervaring als troef inzetten.” Het is de bedoeling van de mensen van ING om samen met de ontvanger de opvolging van de schuldenportefeuille te doen. Ellen Aelvoet: “We zullen de organisatie een voorstel doen en dan is het aan hen om ja of nee te zeggen. Kiezen ze om nog even te wachten tot de rente verder daalt, dan zal het mijn taak zijn om in de gaten te houden wanneer het juiste moment is aangebroken”.
Het al of niet doen aan actief schuldbeheer heeft zelden te maken met de grootte van de organisatie METEN IS WETEN Hoe gebeurt actief schuldbeheer in de praktijk? Het is de bedoeling om de risico’s goed onder controle te krijgen, zodat het er in de eerste plaats op aankomt om die risico’s te identificeren. In een tweede fase wordt geprobeerd om de impact ervan te bepalen of, anders gezegd, te meten. Ellen Aelvoet vat het als volgt samen: “Meten is weten. Op basis van de meetresultaten kunnen we vaststellen wat de effecten van een rentestijging of –daling met x aantal basispunten op een schuldenpositie zal zijn”. Een optimaal beheer houdt ook in dat er een onderscheid wordt gemaakt tussen leningen met een vaste
en met een vlottende rentevoet. Die worden vervolgens getoetst aan de opportuniteiten die zich op de markt aanbieden. Uiteraard is het de bedoeling om de gemiddelde rentevoet zo laag mogelijk te zetten. “Om zo volledig mogelijk te zijn, moet ook met toekomstige leningen rekening gehouden worden, aldus Ellen Aelvoet. Stel dat er een investering is gepland, bijvoorbeeld de bouw van een nieuwe speeltuin. Vanaf de planning begint het renterisico eigenlijk al te lopen. Indien de rente te sterk stijgt, kan de investering gevaar lopen omdat ze niet meer binnen het budget past. De toekomst moet met andere woorden mee verrekend worden.”
SAMEN STERK Op de financiële markten is niets gratis, tegenover een zekere verwachte opbrengst zal steeds een zeker risico staan. Het vastleggen van een nieuwe rentevoet in het kader van een actief schuldbeheer houdt ook steeds een risico in. Ellen Aelvoet: “Stel dat een organisatie bijvoorbeeld nu een rentetarief voor de komende 12 maanden vastlegt. Als de rente gaat stijgen, doe je als organisatie uiteraard een goede zaak. De rente kan echter ook gaan dalen, wat een minder gunstig scenario is. Niemand beschikt over een glazen bol, zodat het steeds een beetje koffiedik kijken blijft wat het voorspellen van de rente-evolutie betreft”. Uiteindelijk kan een actief schuldbeheer een aardige stuiver opleveren. “Op de markt zijn allerlei afgeleide producten beschikbaar die het mogelijk maken om tegenover de vaste rentevoet een verlaging van de rentekosten met 50 tot zelfs 100 basispunten te realiseren. Vele kleintjes maken in dat geval een groot. Een verlaging van de rentelast met 50 basispunten op de volledige basisportefeuille levert een besparing op die alleszins de moeite waard is. Tot slot wil ik nogmaals het belang van de samenwerking tussen bank en organisatie beklemtonen. De cliënt moet begrijpen hoe een product in elkaar zit en welke risico’s hij loopt. We zullen daarom steeds samen de posities opvolgen en bijsturen.”
Aanzienlijke besparingen mogelijk
E
zijn visie is actief schuldenbeheer noodzakelijk om de kosten te optima-
"ER ZIJN INDERDAAD AANZIENLIJKE BES-
liseren: “Er zijn inderdaad aanzienlijke besparingen mogelijk door actief
PARINGEN MOGELIJK
met de schulden om te springen. Hoe groot de te realiseren besparingen
DOOR ACTIEF MET
zijn, hangt uiteraard af van de omvang van de schulden”.
DE SCHULDEN OM
Roland Duchâtelet beklemtoont dat actief schuldenbeheer een continu
TE SPRINGEN",
proces en geen eenmalige operatie is: “Eigenlijk begint dat proces al
VINDT ROLAND DUCHÂTELET,
op het moment dat een lening wordt afgesloten. Het is noodzakelijk dat een organisatie er op continue basis mee bezig is, kwestie van maximale besparingen te realiseren. Ik vind het bovendien nood-
© Reporters
waar de ondernemer Roland Duchâtelet schepen van financiën is. In
zakelijk om verschillende banken in het proces in te schakelen. Verschillende bankiers hebben namelijk verschillende invalshoeken, waardoor we een beter totaalbeeld krijgen. Uiteraard behoort ook ING vanwege de knowhow met betrekking tot deze materie tot de banken die ons van advies dienen”.
ONDERNEMER EN SCHEPEN VAN
FINANCIËN IN SINT-TRUIDEN.
INGInstitutioneel Institutioneel # 04 juni 2008
en voorbeeld van actief schuldenbeheer is de stad Sint-Truiden,
15
PASSIE VOOR DE CLIËNT
ING EN PUBLIC SECTOR
Lessen uit de geschiedenis
Danny Claessens RELATIONSHIP MANAGER PUBLIC SECTOR LIMBURG & LEUVEN 32 JAAR LICENTIAAT MODERNE GESCHIEDENIS (UGENT) BIJ ING SINDS APRIL 2000 HOBBY’S: LOPEN EN FIETSEN
DANNY CLAESSENS HEEFT EEN PASSIE VOOR GESCHIEDENIS. HIJ IS HISTORICUS EN KENT HET VERLEDEN VAN DE INSTITUTIONELE WERELD MEER DAN VAN HOREN ZEGGEN. TOEVAL OF NIET DAT NET HIJ IN EEN HISTORISCH BOEIENDE REGIO, VAN LEUVEN TOT HET DOOR ZIJN STEENKOOLVERLEDEN GETEKENDE LIMBURG, DE RELATIES MET STEDEN EN GEMEENTEN BEHEERT.
Institutioneel # 04 juni 2008 INGInstitutioneel
M
1
agie. Het hoge woord valt wanneer we Danny Claessens vragen wat hij het leukst vindt bij het beheren van relaties met institutioneel cliënteel. “Het is magisch, zegt hij, om animo te brengen in een markt die lange tijd gesloten was en om de ervaring van ING met ondernemingen te kunnen enten op de publieke sector.” Die ervaring met ondernemers deed hij op nadat hij in 2000 bij ING aan de slag ging. Eerst in het kantoor op de Gentse Kouter, later als verantwoordelijke voor lokale ondernemingen en voor grote bedrijven. Vanaf 2006 kreeg hij institutioneel cliënteel in zijn portefeuille. Zijn specialiteit: steden en gemeenten, al beheert hij ook scholen en intercommunales. “Voor dat cliënteel werken, spreekt me enorm aan, zegt Danny Claessens, en ik vermoed dat dat zo is omdat ik me sterk kan inleven in de complexe administratieve context waarin deze publieke spelers zich doorgaans bewegen.”
PASSIE VOOR DE BRON Inlevingsvermogen voor een Relationship Manager... Het lijkt een cliché, maar op de institutionele markt blijkt niets minder waar. Danny Claessens wijst ons op zijn passie voor geschiedenis om aan te geven hoe hij zich in zijn cliënteel verdiept. “Ik ben historicus van opleiding en heb me specifiek toegelegd op
domeinen als 'nieuwste geschiedenis' en 'instellingen'. Het boeit me om te zien hoe het mechanisme achter de besluitvorming werkt, hoe een begroting of een beleidsplan wordt opgesteld of hoe lokale, regionale en nationale overheden samenwerken.” Zijn geschiedenismicrobe koppelt Danny Claessens aan een tweede stokpaardje: kritische zin. “Historici hebben één wezenlijke afwijking, geeft hij toe, en dat is kritische zin. Constructief kritisch zijn kan je door bronnenonderzoek en dat doe je in een bank ook. Via het inkijken van een begroting, het checken van balansen, een gesprek met een cliënt...”
BUITENBEENTJE Met zijn inzicht in de publieke sector bezit Danny Claessens een sterke troef in dat sterk groeiende segment. “Bovendien helpt mijn kennis van het institutionele om bijvoorbeeld op directieniveau te verduidelijken waarom dit cliënteel anders werkt dan een onderneming. Een bedrijf wil winst maken, een publieke speler wil zijn rekeningen kunnen betalen op korte én lange termijn. Je mag er niet met een ondernemersbril naar kijken, maar tegelijk mag je niet blind blijven voor de opportuniteiten.” In dat alles is team spirit een essentieel aspect, vindt hij: “Wij zijn een buitenbeentje binnen ING, maar de expertise van de groep – bijvoorbeeld voor actief schuldbeheer – is essentieel om onze positie uit te bouwen”.
INITIATIEVEN IN DE HOOFDZETEL VAN ING VOND DE TWEEDE STUDIEDAG VAN DE VZW VLAAMSE LOKALE ONTVANGERS (VLO) PLAATS. RODE DRAAD WAS HET STEEDS TOENEMENDE TAKENPAKKET VAN DE GEMEENTE- EN OCMW-ONTVANGERS.
VLO-STUDIEDAG
Lokale ontvangers, van controleur tot controller Niet toevallig bij ING, want sinds eind 2006 werkt de VLO voor al zijn vormingsinitiatieven nauw samen met ING. “ING stelt voor de VLO een budget en vormingslocaties ter beschikking. Onze bank hecht immers veel belang aan vorming, zowel van zijn medewerkers als van zijn cliënteel”, legt Gert De Brabanter uit, National Manager Public Sector bij ING.
PRAKTIJKVOORBEELDEN UIT NEDERLAND
IJDENS DE ALGEMENE VERGADERING VAN DE
VLO VZW VOORAFGAAND AAN DE
STUDIEDAG WERD DE NIEUWE RAAD VAN BESTUUR SAMENGESTELD.
Institutioneel # 04 INGInstitutioneel
T
18
D
e ontvanger kan je omschrijven als de financieel directeur van de gemeente of van het OCMW. Hij int de ontvangsten en betaalt de uitgaven. Maar hij beheert ook de schulden en probeert de overheidsgelden zo goed mogelijk te beleggen. Zo goed als alle gemeente- en OCMW-ontvangers in Vlaanderen zijn lid van de VLO. Die verdedigt de belangen van zijn leden en probeert hen ook met raad en informatie bij te staan. Zo organiseert het VLO onder andere een tweejaarlijkse studiedag.
De tweede VLO-studiedag lokte eind mei zo’n 275 gemeente- en OCMW-ontvangers, schepenen en secretarissen naar de Marnix. Thema was de evolutie in de functie van de ontvangers: van controleur tot controller. “In België krijgt de ontvanger er steeds meer taken bij, legt Gert De Brabanter uit. De boekhouder uit het verleden is nu de financieel manager van de gemeente of OCMW geworden. Hij moet nu trouwens ook meer rapporteren en opvolgen of de objectieven gehaald worden.” In de voormiddag gaven de professoren Wim Moesen en Geert Bouckaert, alsook Patrick Stoop hun visie over de toekomst van de ontvanger of financieel beheerder. 's Namiddags was het de beurt aan Pieter Jan Jongen van de Gemeente Amsterdam en Edwin Westphal van de Gemeente Zaanstad om hun Nederlandse praktijkervaring toe te lichten.
INGInstitutioneel Institutioneel
D
E PANELLEDEN MET VAN LINKS NAAR RECHTS J OHAN C HRISTIAENS , ROLAND DUCHÂTELET , F ILIP D E RYNCK , JEF GABRIËLS , L UC JOLIE EN B RUNO T UYBENS .
G
ERT DE BRABANTER (RECHTS), NATIONAL MANAGER PUBLIC SECTOR, HEET RAF SUYS, KABINETSCHEF VAN MINISTERPRESIDENT KRIS PEETERS, WELKOM.
J
EF G ABRIËLS , BURGEMEESTER VAN GENK (CD&V), IS OOK VOORZITTER VAN DE VVSG.
P
LEFEVER , VOORZITTER VLO, MOCHT DE STUDIEDAG AFSLUITEN . HILIP
VAN DE
PITTIG PANELGESPREK Professor bestuurskunde Filip De Rynck leidde daarna een panelgesprek met Bruno Tuybens (burgemeester van Zwalm, SP.A), Jef Gabriëls (burgemeester van Genk, CD&V), Roland Duchâtelet (schepen van financiën van Sint-Truiden, VLD-Vivant), Professor accountancy en bedrijfsfinanciering Johan Christiaens en Luc Jolie, gemeentesecretaris van Aalter. Raf Suys, kabinetschef van Vlaams minister-president Kris Peeters, rondde de dag af met een slottoespraak.
P
“Na afloop hebben we heel wat positieve reacties gekregen op de studiedag, zowel inhoudelijk als op vlak van de omkadering. De ontvangers kregen ruim de kans om informeel tips en ervaringen uit te wisselen. De getuigenissen van de Nederlandse ontvangers, die meer ervaring hebben met rapportering, hebben heel wat stof tot nadenken opgeleverd. Ook het pittige panelgesprek leverde achteraf veel lovende commentaren op”, besluit Gert De Brabanter.
IETER JAN JONGEN VAN DE
GEMEENTE AMSTERDAM
KWAM VERTELLEN OVER DE PRAKTIJK IN
INGInstitutioneel Institutioneel # 04 juni 2008
NEDERLAND.
D
D ANIËL VERBEKEN , STADSONTVANGER VAN GENT .
E STUDIEDAG WERD GEOPEND DOOR
‘S
1
MIDDAGS WAS ER VOOR ALLE 275 GEMEENTEEN OCMW-ONTVANGERS EEN LUNCH VOORZIEN.