Uitdagingen voor de toekomst

Uitdagingen voor de toekomst De mening van de stakeholders over het Agentschap voor Kwaliteitszorg in Onderwijs en Vorming (AKOV) 2014

AKOV | Rapport stakeholders 2014

1

Inhoudstafel 1. Inleiding

4

5. Workshop NARIC

16

»» AKOV: Kwaliteitszorg in Onderwijs en Vorming

4

»» Wat doet AKOV?

16

»» De stakeholders aan het woord

5

»» Wat vinden de stakeholders daarvan?

16

»» Strategisch overleg

6

»» Actiepunten voor AKOV

17

»» Praktische opmerkingen van de stakeholders

18

»» Praktische actiepunten voor AKOV

18

2. Workshop Curriculumontwikkeling

7

»» Wat doet AKOV?

7


7

»» Welke actiepunten volgen daaruit voor AKOV?

8

»» Nood aan een duidelijke strategie

19


9

»» Geïntegreerde benadering

19


9

»» Vlaamse kwalificatiestructuur: communicatie in Vlaanderen en

6. Uitdagingen voor de toekomst

19

Europa20

3. Workshop VKS & EVC

10

»» Nood aan innovatie

20

»» Wat doet AKOV?

10

»» Toegang tot beroepen: een nieuwe Vlaamse bevoegdheid

21


10

»» Waarheen met de Examencommissie?

21


12

»» Invulling van de partnerschappen

21

4. Workshop Examencommissie

13

»» Wat doet AKOV?

13


13


14


15


15

Besluit

22

Bijlagen

24


3

1. Inleiding AKOV: Kwaliteitszorg in Onderwijs en Vorming Het Agentschap voor Kwaliteitszorg in Onderwijs en Vorming (AKOV) is een

De visie luidt als volgt:

intern verzelfstandigd agentschap. Het is van start gegaan begin 2010 en heeft een aantal vroegere entiteiten van het beleidsdomein Onderwijs en

Wij zorgen ervoor dat burgers, onderwijsinstellingen,

Vorming geïntegreerd. AKOV is werkzaam op volgende domeinen:

opleidingsverstrekkers en werkgevers vertrouwen kunnen hebben in erkende kwalificaties.

»» curriculumontwikkeling; »» Vlaamse kwalificatiestructuur en EVC-procedures; »» organiseren van Examencommissies voor het voltijds secundair

en kwaliteitsbaken in het heterogene landschap van onderwijs en werk.

en het basisonderwijs; »» bepalen

van

de

Voor wie zijn competenties wil laten erkennen, zijn wij een wegwijzer

gelijkwaardigheid

van

buitenlandse

kwalificatiebewijzen (NARIC).

Ook voor onze eigen dienstverlening zetten wij in op kwaliteit, De missie van het Agentschap voor Kwaliteitszorg in Onderwijs en Vorming

efficiëntie en transparantie.

is:

“Bijdragen tot de kwaliteit van onderwijs en vorming voor jongeren en volwassenen, samen met actoren uit onderwijs, arbeidsmarkt en andere stakeholders.”

We zijn deskundig en delen onze deskundigheid.

We staan open voor vernieuwing en zijn koplopers die maatschappelijke en internationale trends opvolgen en kritisch toepassen in onze werking en organisatie.

We realiseren deze visie in nauwe samenwerking met onze partners. AKOV | Rapport stakeholders 2014

4

De stakeholders aan het woord AKOV heeft een belangrijke maatschappelijke functie als behoeder van de

Om tot een grondige analyse en gedegen conclusies te komen, werd

kwaliteit van onderwijs en vorming in samenwerking met een waaier van

gekozen voor workshops met de stakeholders rond vier thema’s:

stakeholders, en via de Examencommissie als aanbieder van een tweede kans aan leerlingen die het op de schoolbanken voor bekeken houden.

»» de curriculumontwikkeling; »» de uitrol van de Vlaamse Kwalificatiestructuur (VKS) en het

De

visie

benadrukt

de

samenwerking

met

de

stakeholders:

Erkennen van Competenties (EVC);

onderwijsverstrekkers (netten en koepels), sociale partners, beroepssectoren,

»» de organisatie van de Examencommissie secundair onderwijs;

andere departementen en agentschappen, onthaalbureaus ... Via die weg

»» het erkennen van de gelijkwaardigheid van buitenlandse

kan AKOV zich afstemmen op de noden van zijn eindklanten: scholen,

diploma’s (NARIC-Vlaanderen).

leraars, leerlingen, burgers ... De vier workshops hadden plaats in februari 2014. Telkens waren er twaalf Het agentschap heeft zich de voorbije jaren vooral toegelegd op de

tot twintig personen aanwezig. Onder leiding van Hubert Cossey, emeritus

implementatie van nieuwe regelgeving, op informatisering en op het

hoogleraar KU Leuven, gaven de stakeholders een antwoord op de vragen:

verhogen van de efficiëntie en de kwaliteit van de werking.

Wat liep er goed? Waar was u minder gelukkig mee? Welke opportuniteiten ziet u voor de toekomst? En wat zijn mogelijke bedreigingen?

Het is intussen bijna vijf jaar aan het werk en vond dit een uitgelezen moment om een eerste uitgebreide bevraging van de stakeholders op te

Telkens kwamen volgende subthema’s aan bod: output, effectiviteit en

zetten. Wat loopt er volgens hen goed bij AKOV? En vooral: wat kan beter?

efficiëntie; kwaliteit en deskundigheid; klantgerichtheid; partnerschap; innovatie; transparantie en communicatie.


5

De workshops leverden heel wat interessante informatie op voor AKOV. Globaal zijn de stakeholders tevreden. Ze vinden dat het agentschap goed werk levert. Ze zijn positief over de openheid, de samenwerking en de communicatie, hoewel het soms nog beter kan. Ze waarderen de workshops ook als gelegenheid om in gesprek te gaan met andere stakeholders. In elke workshop werd gehamerd op het belang van kwaliteit: van de eindtermen, de beroepskwalificaties, de examens, de beslissingen over de gelijkwaardigheid van studiebewijzen. Het agentschap moet zijn naam,

Strategisch overleg Tijdens een vervolgoverleg met de belangrijkste stakeholders op 19 mei 2014 werd dieper ingegaan op enkele vragen op strategisch niveau die voortkomen uit de workshops. AKOV ging er in dialoog over zijn rol als regisseur en als actor, de invulling van zijn partnerschappen en de belangrijkste uitdagingen voor de toekomst.

agentschap voor kwaliteitszorg, eer aandoen. AKOV is goed bezig, zeggen de stakeholders. Maar er moeten nog verdere stappen worden gezet. De resultaten van de gesprekken werden door AKOV geanalyseerd en daaruit werden actiepunten gedistilleerd, die in dit rapport voor elke workshop worden samengebracht.


6

2. Workshop Curriculumontwikkeling Wat doet AKOV?

Wat vinden de stakeholders daarvan?

Op het vlak van curriculumontwikkeling zet AKOV de werking voort van de

De stakeholders vinden AKOV klantvriendelijk en waarderen de positieve

vroegere Dienst voor Onderwijsontwikkeling (DVO): einddoelen ontwikkelen

inzet van het agentschap.

voor het kleuter- en leerplichtonderwijs en voor het volwassenenonderwijs. Vandaag ligt de focus daarbij op het uitwerken van een vernieuwd concept

De uitdaging om een vernieuwd concept van basisvorming uit te werken op

van basisvorming, dat aansluit bij de Europese sleutelcompetenties voor

basis van de Europese sleutelcompetenties vinden ze zowel een gevaar als

een leven lang leren. Wat moeten leerlingen kennen en kunnen als ze het

een kans. Het komt erop aan de Europese sleutelcompetenties in Vlaanderen

secundair onderwijs verlaten? En hoe bouwen we de einddoelen vanaf het

op een eigen wijze vorm te geven en eventueel aan te vullen, want de

kleuteronderwijs op? Daarna begint het agentschap aan de ‘einddoelen

huidige basisvorming valt er niet volledig mee samen. De stakeholders zien

2.0’.

voor AKOV een belangrijke rol in de visieontwikkeling over de basisvorming.

AKOV werkt vanuit het oogpunt van curriculumontwikkeling ook volop

De eindtermen die op basis daarvan worden aangepast, moeten voor de

mee aan de implementatie van het masterplan secundair onderwijs. Het

stakeholders brede basiscompetenties beschrijven die ‘future proof’ zijn en

stelt een matrixmodel op dat de studierichtingen van de tweede en derde

competentiegericht geformuleerd. Ze moeten concreet en toetsbaar zijn,

graad een nieuwe plaats geeft.

maar ook voldoende generiek. Dat is een moeilijke evenwichtsoefening.

AKOV organiseert verder samen met het Departement Onderwijs en

Tot hiertoe werden de eindtermen ad hoc aangepast en aangevuld. De

Vorming het peilingsonderzoek naar het bereiken van einddoelen in het

stakeholders hebben echter nood aan een langetermijnplanning. Het ad

lager en secundair onderwijs en zorgt voor de bekendmaking van de

hoc bijbouwen van eindtermen moet stoppen en de eindtermen moeten

resultaten en voor de werkseminaries en natrajecten.

haalbaar blijven, zeker in het licht van het M-decreet. De timing tussen ontwikkeling en implementatie van eindtermen moet ook voldoende ruimte laten.


7

Het statuut van de eindtermen moet bovendien duidelijker worden. Zijn het minimumdoelen of is het een omschrijving van wat Vlaanderen als geheel wenst? De stakeholders merken ook op dat er vandaag weinig afstemming en overleg is over de eindtermen en het curriculum tussen het secundair en hoger onderwijs, wat merkbaar is in de slaagcijfers in het hoger onderwijs. Over het overleg naar aanleiding van de matrixoefening in het kader van de hervorming secundair onderwijs zijn de stakeholders tevreden. Vlaanderen heeft een systematiek voor de peilingenkalender nodig, vinden de stakeholders. Ze steunen zich daarbij op een studie van de OESO. De paralleltoetsen moeten benchmarks vormen in het secundair onderwijs. Dat kan alleen als er meer afstemming en systematiek komt in de peilingenkalender. De stakeholders vinden tot slot dat AKOV moet inzetten op de bekendmaking van de einddoelen bij de belanghebbenden uit het onderwijsveld.

Welke actiepunten volgen daaruit voor AKOV? »» een nieuw referentiekader voor basisvorming en doorstroomcompetenties opmaken, rekening houdend met de Europese sleutelcompetenties en de hervorming van het secundair onderwijs, en in dialoog met de onderwijsverstrekkers en het departement; »» een visie ontwikkelen op competentiegericht formuleren van eindtermen, geïnspireerd op internationale ontwikkelingen; »» de bezorgdheden over toetsbaarheid en houdbaarheid van de eindtermen meenemen in de verdere werkzaamheden; »» aan de beleidsvoorbereiding een werkwijze voorstellen die leidt tot een haalbare einddoelenkalender, rekening houdend met de reacties van de partners; »» de Europese ontwikkelingen opvolgen en de stakeholders geregeld op de hoogte houden via een nieuwsbrief; »» het statuut van de eindtermen aankaarten op beleidsniveau; »» de gesprekken met het hoger onderwijs voortzetten over de afstemming tussen de eindtermen secundair onderwijs en de startcompetenties voor het hoger onderwijs; »» samen met het Departement Onderwijs en Vorming bekijken hoe er in de peilingenkalender systematiek kan komen, rekening houdend AKOV | Rapport stakeholders 2014

8

met de vragen uit het veld; »» een communicatiestrategie ontwikkelen om de eindtermen bekend te maken; »» overleg opstarten met de educatieve uitgevers.

Praktische opmerkingen van de stakeholders De stakeholders hebben ook een aantal opmerkingen over de praktische organisatie. Ze betreuren dat door tijdsdruk sommige items in de ontwikkelcommissies voor de eindtermen niet kunnen worden besproken. Ze appreciëren dat AKOV voor het ontwikkelwerk de koepels en netten

Praktische actiepunten voor AKOV »» in de ontwikkelcommissies voor zoveel mogelijk vakken en leergebieden, onderwijsvormen en leerlingen- en schoolkenmerken externe expertise binnenhalen en de procedure over het ontwikkelwerk communiceren naar de stakeholders; »» in overleg met het departement de partners onder embargo op de hoogte brengen van de peilingresultaten; »» de website updaten en verwijzingen naar het Staatsblad toevoegen.

uitnodigt om vertegenwoordigers met een bepaalde expertise af te vaardigen naar de ontwikkelcommissies en dat de resultaten worden voorgelegd aan de lerarenopleidingen. Ze zijn tevreden over de nieuwe aanpak van de conferenties na de peilingen. De netten en koepels vernemen de resultaten van de peilingen vaak eerst via de pers. Ze wensen vroeger op de hoogte te worden gebracht, zodat ze intern kunnen reflecteren vooraleer hierover in debat te gaan in de media. Ook de leerkrachten moeten beter op de hoogte worden gebracht van de resultaten van de peilingen. De stakeholders vinden het tot slot storend dat de website niet altijd up to date is. AKOV | Rapport stakeholders 2014

9

3. Workshop VKS & EVC Wat doet AKOV? De Vlaamse kwalificatiestructuur (VKS) is een raamwerk voor erkende kwalificaties die worden behaald in het onderwijs of op de arbeidsmarkt. De kwalificaties worden ondergebracht op 8 niveaus, van basisonderwijs tot universiteit. Die niveaus kunnen gelinkt worden aan de acht niveaus van het European Qualifications Framework. Bedoeling is te komen tot een transparant en rationeel aanbod in onderwijs en vorming. Startpunt was het decreet van 2009, dat na een moeilijke beginperiode geamendeerd

AKOV ontwikkelt in nauwe samenwerking met het werkveld EVCstandaarden op basis van erkende beroepskwalificaties. Verder organiseert het agentschap professionaliseringsactiviteiten voor EVC-aanbieders. Deze initiatieven kunnen mee nieuwe regelgeving rond EVC ondersteunen. AKOV werkt ook mee aan de voorbereiding van een geïntegreerd kwaliteitskader voor opleidings- en EVC-trajecten.

werd in 2011.


Na een pilootfase kwam de erkenning van beroepskwalificaties in

De stakeholders vinden dat AKOV zeer bereikbaar is en zeer transparant

2013 op kruissnelheid. AKOV heeft de ontwikkeling van een hele reeks beroepskwalificaties ondersteund en die worden nu geïntroduceerd in nieuwe en herwerkte opleidingen binnen onderwijs. Momenteel zijn er bijna 200 beroepskwalificaties erkend en al enkele onderwijskwalificaties. In de nabije toekomst vormen de onderwijskwalificaties in het voltijds secundair onderwijs de grootste uitdaging, na het recente uitvoeringsbesluit voor

werkt. Ze zijn tevreden dat men van bij de start heeft gekozen voor pilootprojecten in samenwerking met de partners, met nadien evaluatie en terugkoppeling. Zo kan de regelgeving voldoende worden afgestemd op wat werkt in de praktijk. Enkele stakeholders hebben wel vragen bij de kwaliteit van de

onderwijskwalificaties van niveau 1 tot 4.

beroepskwalificaties. Ze stellen kwaliteitsverschillen vast tussen de

Er wordt ook gewerkt aan een kwalificatiedatabank waarin alle erkende

bij het opstellen daarvan. Er zijn ook verschillen in aanpak merkbaar

beroepskwalificaties en onderwijskwalificaties verzameld worden zodat iedereen de kwalificaties kan raadplegen en toepassen. Daarnaast beheert AKOV de Leer- en Ervaringsdatabank (LED), waarin de diploma’s, certificaten, ervaringsbewijzen ... worden geregistreerd die burgers behaald hebben.

verschillende beroepskwalificaties omdat de sectoren de pen vasthouden tussen de procesbegeleiders van AKOV, hoewel er door de tijd heen meer stroomlijning is gekomen. De accentverschillen tussen de dossiers zijn echter onvermijdelijk omdat een draagvlak bij de betrokken sector nodig is.

Ze overkoepelt bestaande databanken en zal het centrale verzamelpunt worden van alle behaalde kwalificatiebewijzen.


10

De stakeholders denken ook aan de lange termijn. De beroepskwalificaties

Nu de eerste stappen gezet zijn om beroepskwalificaties om te zetten

moeten duurzaam zijn, maar tegelijk moet er ruimte zijn voor innovatie,

naar opleidingsprogramma’s, vinden de stakeholders dat het tijd is om

bijvoorbeeld voor de detectie van toekomstige beroepen.

de samenwerking tussen onderwijs en werk verder te stroomlijnen en de regelgeving beter op elkaar af te stemmen.

Er zijn ook duidelijkere richtlijnen nodig om beroepen af te bakenen, want sommige partners uit het werkveld hebben het soms moeilijk om bij de

De aanwezige stakeholders vinden dat de sectoren ook belangrijke

afbakening van beroepenstructuren functieclassificaties en opleidingen

partners zijn. Zij waren niet aanwezig op de workshop. AKOV kan ook aan

te overstijgen.

de sectoren feedback vragen en peilen naar de tevredenheid.

De stakeholders wensen haalbare kwalificaties voor iedereen. De eisen

Voorlopig heeft AKOV nog niet rechtstreeks gecommuniceerd naar zijn

van de arbeidsmarkt liggen steeds hoger, zeker voor technische beroepen.

eindgebruikers, in het bijzonder de scholen. De onderwijspartners willen

De vraag wordt gesteld of het niet zinvol is om te kunnen werken met

dat doen in samenwerking met AKOV. De nieuwe website van AKOV zal zich

deelkwalificaties die een opstap kunnen vormen naar een volledige

ook tot deze doelgroep richten.

kwalificatie, maar toch ook een civiel effect hebben. De stakeholders vragen naar de ontwikkeling van andere en eventueel hogere beroepskwalificaties. De eerste beleidsmatige prioriteit lag bij de knelpuntberoepen die bijna allemaal op een uitvoerend, technisch niveau gesitueerd waren. Stakeholders uit andere beleidsdomeinen wensen betrokken te worden bij de globale opportuniteitstoets. Deze toets heeft als doel te bepalen welke beroepskwalificaties relevant zijn in onderwijs en op welk onderwijsniveau en in welke onderwijsvorm ze georganiseerd moeten worden. Zo kan het aanbod worden afgestemd over de onderwijsniveaus heen. AKOV | Rapport stakeholders 2014

11

Welke actiepunten volgen daaruit voor AKOV? »» starten met een kwaliteitstraject voor de Vlaamse Kwalificatiestructuur. Dat moet uitmonden in een verfijning van de handleiding voor de ontwikkeling van beroepskwalifcaties. Centraal daarbij staan standaardisering en gelijkgerichtheid van de beroepskwalificaties, zonder evenwel afbreuk te doen aan hun validiteit en draagvlak bij de sector. Verder focust AKOV zich op de beroepenstructuren en het ontwikkelen van een updatestrategie. »» op regelmatige basis in gesprek gaan met het Departement onderwijs en Vorming op basis van de ervaringen met de uitrol van de Vlaamse kwalificatiestructuur bijvoorbeeld over de regelgeving voor deelkwalificaties en de globale opportuniteitstoets; »» met VLIR, VLHORA, het departement Onderwijs en Vorming en het Platform HBO5 overleggen over het gebruik van beroepskwalificaties in het hoger onderwijs; »» terugkoppelen naar de sectoren: peilen naar hun klantentevredenheid en informeren over de implementatiemogelijkheden in onderwijs bij ontwikkeling van onderwijskwalificaties en opleidingsprofielen; »» een nieuwe website lanceren met een eigen ingang voor de verschillende doelgroepen: studenten en cursisten, werkgevers en sectoren, opleiders en scholen, werknemers en werkzoekenden. AKOV | Rapport stakeholders 2014

12

4. Workshop Examencommissie Wat doet AKOV?


De Examencommissie heeft een lange geschiedenis achter de rug. Na

De stakeholders vinden het zeer positief dat ze bij de reorganisatie van de

de integratie in AKOV werd de werking op een nieuwe leest geschoeid.

Examencommissie werden betrokken en dat met hun opmerkingen vaak

Het accent ligt nu op een flexibel traject voor kandidaten en een betere

rekening werd gehouden. Ze hopen dat dit in de toekomst zo blijft en

kwaliteit van examenprogramma’s en toetsing: schriftelijke examens,

dat het overleg ook ingaat op de grote uitdagingen, zoals de hervorming

een kern van vaste examinatoren, transparante deliberatieregels, een

secundair onderwijs en de afstemming met het volwassenenonderwijs, de

vrijstellingscommissie ... Het aanbod van examens werd evenwel afgebouwd,

doelgroepen van de Examencommissie, eventueel een eigen traject voor

vooral in bso-richtingen. Het is immers onmogelijk om met de huidige

leerplichtigen en volwassenen, de implementatie van EVC, omgaan met

middelen (verplichte) stages te begeleiden.

stages, het aanbod, de tweede generatie eindtermen ...

Een nieuw elektronisch platform speelt een cruciale rol als plannings- en

De stakeholders signaleren ook verbeterpunten. Ze krijgen soms klachten

communicatie- instrument voor kandidaten, medewerkers en organisatoren

over examinatoren die niet op een behoorlijke manier met jongeren

van de Examencommissie. Samen met een nieuwe website verbetert dit de

omgaan. Ook over het baliepersoneel is men niet altijd tevreden.

doorstroming van informatie. Ze betreuren dat de Examencommissie het aanbod beperkt en niet Vandaag is er een sterke toename van het aantal kandidaten en het aantal

voor meer tso- en bso-richtingen examens aanbiedt. Leerlingen uit het

examens. De groep jongeren die ongekwalificeerd uitstromen vinden

huisonderwijs kunnen de B-stroom niet volgen.

steeds meer de weg naar de Examencommissie. Ook de hervorming van het secundair onderwijs en de afstemming met het volwassenenonderwijs

De stakeholders geven ook aan dat een combinatie van de Examencommissie

vormen een grote uitdaging. De Examencommissie stelt nu haar missie en

met het volwassenenonderwijs moeilijk is omdat er een gebrek aan

visie expliciet in vraag.

afstemming is tussen beide (bijvoorbeeld over vrijstellingen). Het volwassenenonderwijs wil graag samenwerken met de Examencommissie over de kwaliteitsborging van examens.


13

Voor de stakeholders is het niet duidelijk waar de Examencommissie zich bevindt in het traject van het erkennen van competenties. Ze vinden ook dat de communicatie met de kandidaten beter kan. De terminologie is niet altijd aangepast aan de doelgroep en hun ouders.

Welke actiepunten volgen daaruit voor AKOV? »» meer overleg organiseren met alle stakeholders, niet alleen over huidige maar ook over toekomstige uitdagingen; »» werken aan de professionalisering van examinatoren en

Ze melden tot slot dat ze niet altijd meteen op de hoogte zijn van veranderingen die worden doorgevoerd. Ze vragen om hen geregeld op de hoogte te brengen van de werking.

medewerkers; »» in de voorbereiding van de missie en visie van de Examencommissie: • het aanbod opnieuw herzien en in de toekomst het aanbod met de stakeholders bekijken vooraleer hierover nieuwe voorstellen worden gedaan; • een structureel overleg uitbouwen met het volwassenenonderwijs over de onderlinge afstemming en herziening van het aanbod; • de kwestie van de EVC-trajecten bekijken. »» het volwassenenonderwijs betrekken bij het lopende traject rond kwaliteitsborging van examens; »» het taalbeleid verder uitbouwen met een communicatie op maat van de verschillende doelgroepen; »» peilen naar de tevredenheid van de klanten over de nieuwe website; »» de stakeholders geregeld op de hoogte houden via een nieuwsbrief. AKOV | Rapport stakeholders 2014

14

Praktische opmerkingen van de stakeholders

Praktische actiepunten voor AKOV

De stakeholders zijn zeer tevreden over de klantgerichtheid van de

»» zorgen voor een vast aanspreekpunt of relatiebeheerder voor de

Examencommissie. Ten opzichte van vroeger is er een grote verbetering. De telefonische dienstverlening verloopt optimaal. Via mail verloopt het wel minder vlot: kandidaten melden dat zij soms lang moeten wachten voordat hun mails worden beantwoord. De stakeholders vragen om te kunnen beschikken over een vast aanspreekpunt of een relatiebeheerder.

belangrijkste stakeholders; »» de cijferanalyses over het traject naar een getuigschrift of diploma uitbreiden en opnemen in het jaarverslag; »» op basis van de huidige doorlichting structurele maatregelen nemen voor een betere frequentie van examens; »» de planning van examens vroeger kenbaar maken, los van de start

Ze vragen zich ook af hoe lang het traject naar een getuigschrift of diploma van kandidaten duurt. Nu de gegevens elektronisch worden verzameld, zou een analyse daarvan welkom zijn.

van de inschrijvingen; »» automatisch een mail versturen naar een kandidaat zodra de examenresultaten beschikbaar zijn.

De stakeholders zien ook een aantal knelpunten voor de kandidaten. In de tweede graad worden niet vaak genoeg examens georganiseerd, zodat het soms heel lang duurt voordat een leerling daar een getuigschrift kan behalen. Er is ook een probleem met de lage frequentie van praktijkexamens. Omdat alle examendata voor een bepaald vak niet gelijktijdig worden bekendgemaakt, nemen kandidaten vaak de eerst beschikbare datum en schrijven zich daarna opnieuw in voor een latere datum, wat de organisatie van de examens bezwaart. Voor de kandidaten is ook het niet duidelijk wanneer ze hun resultaten op het elektronisch platform kunnen vinden.


15

5. Workshop NARIC Wat doet AKOV?


NARIC (National Academic and professional Recognition and Information

De stakeholders vinden dat NARIC de voorbije jaren positief geëvolueerd

Centre) staat in voor de erkenning van de gelijkwaardigheid van buitenlandse

is. De dienstverlening is verbeterd, maar er moeten nog stappen worden

diploma’s (secundair, hoger en volwassenenonderwijs). NARIC-Vlaanderen

gezet.

maakt ook attesten op voor houders van een Vlaams diploma die in het buitenland willen gaan werken of studeren.

Er is nog ruimte voor verbetering, onder meer voor aanvragers die geen (volledige) gelijkwaardigheid krijgen. NARIC mag de aanvragers die een

Voor de start van AKOV kampte NARIC, net als de Examencommissie,

negatieve beslissing kregen, niet in de kou laten staan. Het moet hen

met verouderde regelgeving en processen. Een sterke stijging van het

kunnen doorverwijzen en/of opvolgen of voor hen een stage organiseren.

aantal aanvragen in 2010 veroorzaakte een ernstige achterstand in de dossierbehandeling, die intussen weggewerkt is.

Het expertennetwerk telt nu enkel experts uit het onderwijs. Sommige stakeholders vinden het belangrijk dat ook experts uit het beroepsleven

NARIC zet nu volop in op kortere doorlooptijden en een betere kwaliteit

worden betrokken.

van de beslissingen, o.a. via de uitbouw van een expertennetwerk met diploma-en landenexperten. Daarnaast kwam er een centrale databank tot

Heel wat dossiers zijn onvolledig, tot dertig procent volgens een van de

stand, een nieuwe website met een begeleidingsboom die aanvragers helpt

stakeholders. Het studieprogramma ontbreekt vaak en het is moeilijk om

om de juiste procedure te kiezen en er werd een online aanvraagmodule

dat te verkrijgen van buitenlandse onderwijsinstellingen.

voor onthaalbureaus geïntroduceerd. Ook authenticiteit is wereldwijd een steeds groter wordend probleem. Daarom werkt NARIC sinds 2013 met een

Vroeger kon men via de precedentendatabank nagaan of een diploma in

fraudedetectiemachine.

het verleden al met een Vlaamse graad gelijkwaardig verklaard werd. Die databank werd opgeheven. De stakeholders vragen of NARIC informatie ter beschikking kan stellen die inzicht geeft in de (al dan niet) mogelijkheid tot gelijkwaardigheid van buitenlandse diploma’s.


16

Ze zijn ook bezorgd over het feit dat er verschillen zijn in de werkwijze van de dossierbehandelaars. Er moet meer ingezet worden op gelijkgerichtheid. De stakeholders zijn tevreden dat er nu meer overleg is dan vroeger, wat de productiviteit ten goede komt. Er wordt altijd ingegaan op een vraag tot overleg. Meer geregeld overleg zou wel sneller tot oplossingen kunnen leiden voor ad hoc thema’s. De stakeholders vragen ook om vanaf het

Actiepunten voor AKOV »» onderzoeken of het in de toekomst mogelijk is om de gelijkwaardigheid van diploma’s op alle lagere niveaus systematisch te onderzoeken als dit relevant is voor de aanvrager; »» een overleg met de stakeholders organiseren over het

begin bij veranderingsprojecten te worden betrokken, bijvoorbeeld bij de

samenbrengen van alle relevante informatie over de opvolging of

implementatie van de digitale aanvragen bij onthaalbureaus.

doorverwijzing van aanvragers;

Ze betreuren dat er weinig contact is tussen NARIC, werkgevers en sectoren, hoewel dat nuttig is. Er zouden contacten gelegd kunnen worden op sectorniveau, bijvoorbeeld over het belang van EVC versus het belang van diploma’s. Voor de stakeholders is het nog niet duidelijk wat de impact zal zijn van de zesde staatshervorming op NARIC, zowel voor zorgberoepen als gereguleerde beroepen. Ze vragen tot slot om via een nieuwsbrief op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen bij NARIC.

»» een kennisnetwerk met experts buiten onderwijs uitbouwen en knowhow uitwisselen; »» door het expertisenetwerk laten bekijken welke informatie over precedenten opnieuw beschikbaar kan worden gesteld; »» met het Kruispunt Migratie-Integratie het probleem van de onvolledige dossiers opnemen; »» verder werken aan een kwaliteitstraject dat gelijkgerichtheid en uniformiteit bij de dossierafhandeling vooropstelt, de processen herbekijkt en de missie en visie van NARIC bepaalt; »» het project over de digitale aanvraag bij onthaalbureaus evalueren en voor hen een handleiding opstellen;


17

»» in overleg gaan met werkgevers/sectoren om zicht te krijgen op hun noden en op de betekenis van de gelijkwaardigheidsbesluiten van NARIC op de arbeidsmarkt. »» de ontwikkelingen in de zesde staatshervorming over de toegang tot het beroep nauw blijven opvolgen en contact houden met het Agentschap Zorg en Gezondheid en het Agentschap Ondernemen; »» de gelijkwaardigheidsbesluiten in de Leer- en

Praktische opmerkingen van de stakeholders De stakeholders hebben ook een aantal opmerkingen over de praktische organisatie. Er is nood aan een vormingsaanbod voor de consulenten van Actiris over het indienen van een dossier. Dat aanbod bestaat al voor VDAB en de onthaalbureaus.

Ervaringsbewijzendatabank opnemen; »» de opportuniteit van een nieuwsbrief voor alle stakeholders onderzoeken.

Voor artsen start een permanente stuurgroep. Het zou nuttig zijn ook voor een aantal andere opleidingen een stuurgroep op te richten. De stakeholders hebben tot slot nood aan cijfermateriaal over dossierbehandeling.

Praktische actiepunten voor AKOV »» Actiris uitnodigen voor de vormingscursussen van NARIC; »» bekijken voor welke opleidingen een permanente stuurgroep opgericht kan worden; »» cijfermateriaal over dossierbehandeling opnemen in het jaarverslag.


18

6. Uitdagingen voor de toekomst Op een strategisch overleg met de belangrijkste stakeholders op 19 mei

AKOV certificaten over de toegang tot beroepen kan integreren in de Leer-

2014 werden de toekomstige uitdagingen voor AKOV geformuleerd. Ze

en ervaringsbewijzendatabank).

worden in dit hoofdstuk kort aangegeven.

Nood aan een duidelijke strategie

Geïntegreerde benadering

De stakeholders vinden dat AKOV zijn strategie explicieter moet uitwerken

In de werking van AKOV worden verschillende aspecten van onderwijs vorm

en helder beschrijven.

gegeven. Het is belangrijk erover te waken dat onderwijs niet geïsoleerd benaderd wordt. Men kan niet spreken over een hervorming van het

AKOV is het daar volmondig mee eens. In de eerste beheersovereenkomst

onderwijs zonder te spreken over de algemene vorming van leerlingen, de

van het agentschap was de visie en structuur nog niet expliciet opgenomen,

voorbereiding op beroepen en/of de voorbereiding op het hoger onderwijs.

omdat de tijd tussen de oprichting van het agentschap en de opmaak van de beheersovereenkomst zeer kort was.

Het definiëren van de rol van AKOV in actoren regierollen vinden veel stakeholders niet belangrijk of niet aangewezen. Het is vooral belangrijk

AKOV heeft bovendien een vrij complexe opdracht. Het is geen klassiek

dat de buitenwereld weet waarvoor men bij AKOV terecht kan.

agentschap dat bijvoorbeeld subsidies uitreikt, maar een agentschap met twee uiteenlopende soorten taken. Het werkt rond de inhoud van onderwijs en vorming met curriculumontwikkeling, beroepskwalificaties en onderwijskwalificaties. En het doet aan dienstverlening: examineren en dossierbehandeling van buitenlandse diploma’s. Voor de uitvoering van de toegewezen opdrachten, is er ook altijd een breed draagvlak nodig. AKOV heeft ook raakpunten met sectoren buiten onderwijs. Iedereen erkent de unieke positie van AKOV, hoewel er niet altijd eensgezindheid is over welke processen nu precies uniek zijn. Er komen alleszins vragen voor unieke processen vanuit de overheid (bijvoorbeeld of AKOV | Rapport stakeholders 2014

19

Vlaamse kwalificatiestructuur: communicatie in Vlaanderen en Europa

Nood aan innovatie Voor het opstellen van beroepskwalificaties wordt vertrokken vanuit de

Het is een uitdaging voor AKOV en de andere stakeholders om het

sectoren, wat volgens de stakeholders echter niet altijd de nodige innovatie

begrippenkader rond de Vlaamse kwalificatiestructuur op een transparante

garandeert. De Vlaamse kwalificatiestructuur moet toekomstgerichter en

manier voor te stellen aan werkgevers en werknemers. Het doel moet zijn

innovatiever worden.

om bijvoorbeeld in jobadvertenties te verwijzen naar een bepaald niveau uit de kwalificatiestructuur in plaats van naar verouderde onderwijsniveaus

Tegelijk is er een evenwicht nodig tussen generieke en specifieke

als A1, A2 …

competenties in de beroepskwalificaties. Er moet samen met de stakeholders ook worden nagedacht over de afstemming tussen de beroepskwalificaties,

Het is dus zeer belangrijk om dit duidelijk te communiceren, zeggen de

die vrij gedetailleerd geformuleerd worden, en de vrij vaag geformuleerde

stakeholders. AKOV wil dat doen zodra er tastbare resultaten zijn. Intussen

learning outcomes van het hoger onderwijs.

wordt er een communicatiestrategie voorbereid in samenwerking met een communicatiebureau.

Secundair en hoger onderwijs moeten samen met de sectoren ook in de curricula aan innovatie werken. Ook individuele scholen en bedrijven moeten

Vlaanderen is met zijn kwalificatiestructuur een voorbeeld voor de

dat kunnen doen. Studierichtingen die geen duidelijke meerwaarde meer

rest van Europa. AKOV moet daarom de kans grijpen om de Vlaamse

bieden, moeten worden afgebouwd. Nieuwe opleidingen moeten sneller

kwalificatiestructuur op Europees niveau voor te stellen. Het agentschap

kunnen worden opgestart via transparante procedures. Ook hier pleiten de

werkt ook in de lijn van wat Europa wenst: samenwerken met onderwijs,

stakeholders voor een evenwicht tussen innovatie en duurzaamheid.

arbeidsmarkt, de culturele sector en andere stakeholders om flexibele leeren loopbanen mogelijk te maken.

De ontwikkelingen binnen het voltijds secundair onderwijs moeten worden afgestemd op de evoluties in het deeltijds beroepsonderwijs en het volwassenenonderwijs. Modularisering moet ook mogelijk worden in het voltijds secundair onderwijs. Transparantie en overzichtelijke keuzemogelijkheden met kansen op deelcertificaten bieden immers heel wat voordelen. Ze kunnen onder meer helpen om de ongekwalificeerde uitstroom tegen te gaan.


20

Toegang tot beroepen: een nieuwe Vlaamse bevoegdheid

Invulling van de partnerschappen De stakeholders zijn tevreden over het stakeholderstraject. Er is een dialoog

Bij de sectoren leeft bezorgdheid over de toegang tot bepaalde beroepen

ontstaan, die nooit zou tot stand zou zijn gekomen als AKOV had gekozen

na de zesde staatshervorming. Dit wordt dan een Vlaamse bevoegdheid.

voor een klassieke enquête om hen te bevragen.

Er is nood aan afstemming daarover met Wallonië, vinden de stakeholders. De stakeholders hebben ook positieve ervaringen met de pilootfases waarin Op dit moment beperkt de opdracht van NARIC zich tot de academische

geëxperimenteerd wordt vooraleer een nieuwe regelgeving wordt ingevoerd,

erkenning van buitenlandse diploma’s, terwijl de toegang tot bepaalde

bijvoorbeeld bij de Vlaamse kwalificatiestructuur en de modularisering.

beroepen door andere instanties wordt toegekend. Er is echter duidelijkheid nodig over de taak van NARIC en voor wie NARIC werkt. Ook EVC en informeel

Ze dringen er wel op aan dat er in de toekomst een goede overlegstructuur

leren zijn uitdagingen vandaag. Er moet echter voldoende ruimte zijn om

komt. Er is nu al veel overleg met AKOV, vooral in het kader van concrete

die stappen te zetten.

procedures. Er is echter ook nood aan structureel overleg.

Waarheen met de Examencommissie?

Ook voor de Examencommissie moet de vraag worden gesteld: binnen welk breder kader werkt ze? De missie en visie van de Examencommissie moeten onder de loep worden genomen. En voor wie is de Examencommissie bedoeld? Het publiek is vandaag zeer divers. Moet de Examencommissie zich morgen richten op minderjarigen en het voltijds secundair onderwijs, of op meerderjarigen en het volwassenenonderwijs? Er is nood aan duidelijkheid.


21

Besluit Alle stakeholders zijn het erover eens dat AKOV de voorbije vijf jaar netwerken heeft opgebouwd in de ruimere samenleving, met alle stakeholders in onderwijs, met de sectoren op de arbeidsmarkt, met expertisecentra en wetenschappelijke onderzoekers. De werking van AKOV overstijgt de onderwijsniveaus en maakt een verbinding tussen verschillende werelden. Het agentschap heeft een brede blik en een ruim netwerk, zodat optimale afstemming mogelijk is. Hierop moet in de toekomst nog verder worden ingezet.


22

Bijlagen: deelnemers workshops Workshop Examencommissie

Workshop VKS-EVC

Workshop Curriculum

»» Hannelore Heyndrickx (Leerwijzer)

»» Isabelle Goudeseune (Departement O&V)

»» Rita Dunon(Departement onderwijs en

»» Marie-Jeanne Sente (Athena)

»» Francoise Vermeersch (ABVV)

»» Janwillem Ravyst (VSKO)

»» Maarten Dedeyne (ACLVB)

»» Marleen Lippens (VSKO)

»» Johan Vandenbranden (OVSG)

»» Nele Muys (UNIZO)

»» Marc Van den Brande (VSKO)

»» Jean-Louis Leroy (Onderwijsinspectie)

»» Geert Mertens (Boerenbond)

»» Johan Vandenbranden (OVSG)

»» Chris Du Pont (Stuurgroep

»» Dirk Malfait (Verso)

»» Yves Cohen (GO!)

»» Jean- Louis Leroy (Onderwijsinspectie)

»» Valentijn Van Hootegem (GO!)

»» Carl Snoeckx (VSKO)

»» Els Vermeire (Onderwijsinspectie)

»» Frederik Vanroelen (GO!)

»» Rianne Janssen (Steunpunt

Volwassenenonderwijs) »» Katja Scheel (Stuurgroep Volwassenenonderwijs) »» Ella Maryse Dominique (Vlaams HuisonderwijzersVerbond) »» Stephanie Jansen (Consortium Volwassenenonderwijs De Rank) »» Annemie Craeye (WEBROS)

»» Johan Vandenbranden (OVSG) »» Ann De Herdt (POV) »» An Peeters (Associatie KULeuven)

Vorming)

Toetsontwikkeling en Peilingen) »» Esther Gheyssens (Brussels Expertisenetwerk Onderwijs)

»» Isabel Van Wiele (Departement WSE)

»» Christof Vanden Eynde (VLOR)

»» Els Van de Walle (VDAB)

»» Jo Breda (VLIR)

»» An Van de Ven (Syntra Vlaanderen)

»» Isabel Snauwaert (VLHORA)

»» Elien Gillaerts (Departement CJSM) »» Isabelle Melis (VLIR) »» Isabel Snauwaert (VLHORA) »» Koen Stassen (VLOR)


23

Bijlagen: deelnemers workshops Workshop NARIC

Strategisch overleg

»» Frank De Jonckheere (Kruispunt Migratie-

»» Mireille Gillebeert (VDAB)

Integratie)

»» Bruno Tindemans (Syntra-Vlaanderen)

»» Loes Bundervoet (Bon vzw)

»» Marc Van den Brande (VSKO)

»» Cathy Goossens (Vluchtelingenwerk

»» Lieven Viaene (Onderwijsinspectie)

Vlaanderen)

»» Patriek Delbaere (OVSG)

»» Els Vermeire (Onderwijsinspectie)

»» Patrick Weyn (POV)

»» Elke Cleymans (VDAB)

»» Luc De Man (GO!)

»» Kristof Devuyst (Actiris)

»» Joris Hindryckx (VLHORA)

»» Jo Breda (VLIR)

»» Micheline Scheys (Departement Onderwijs

»» Simone Goetschalckx (VLHORA)

en Vorming)

»» Liselotte Hedebouw (SERV)

»» Peter van der Hallen (ACV)

»» Nele Spaas (SERV)

»» Nele Muys (UNIZO)

»» Erwin Malfroy (Departement Onderwijs en

»» Rosette S’Jegers (VLIR)

Vorming) »» Johan Geets (Departement Onderwijs en Vorming)


24

Uitdagingen voor de toekomst

Recommend Documents