DE VERENIGING VRIENDEN VAN BLijDORP
• Verslag van de reis naar Zwitserland • Nieuws uit
BHjdorp en
andere dierentuinen
• Veel info over nijlpaarden
• Inteniew met B6jcI
~
Ir.G.Schroeder
Losse nummers f 2,25
INHOUDSOPGAVE
Pag
Van de redactie Nieuws uit Blijdorp Giften Vriendenwinkel Nieuws uit andere dierentuinen Zondagochtendlezingen Dier in 't vizier: Nijlpaarden Interview Ir.G.Schroeder EEP-bureau in Nederland Verslag Zwitserland-reis
3 4 8 11 12 13 14 18 23 26
Adr e s w ijzigingen doorgeven s.v.p .! Er wordt heel wat verhuisd in ons land en gewoonlijk worden de administratieve gevolgen daarvan probleemloos verwerkt. Toch blijkt het wel voor te komen, dat bij verhuizingen aan allerlei instanties mededeling wordt gedaan van het nieuwe adres, maar dat daarbij net niet wordt gedacht aan het secretariaat van de Vereniging Vrienden van Blijdorp. Daardoor bereikt Vriendennieuws de verhuisden niet meer, de acceptgirokaart voor de betaling van de jaarlijkse contributie gaat naar het oude adres en blijft onbetaald, waardoor uiteindelijk een ongewilde afvoering als lid moet plaatsvinden. Daarmee is de Vereniging noch u gebaat! Laat daarom bij een op handen zijnde verhuizing ons secretariaat tijdig weten naar welk adres u vertrekt en per welke datum. Een simpel verhuiskaartje naar het secretariaat van de Vereniging Vrienden van Blijdorp, Schepenstraat 71, 3039 Ne Rotterdam scheelt ons veel werk en kosten en u een ongewilde beëindiging van uw lidmaatschap!
Van de redactie Met enige schroom stuurden we u met het juli-nummer van Vriendennieuws nogmaals een extra acceptgirokaart voor de actie "Geen gelanterfanter, help de Amoerpanter": hoe zouden onze leden reageren op alweer zo'n bedelkaart? Maar alle in de bestuursvergadering uitgesproken bedenkingen werden door u grandioos onderuit gehaald: inmiddels is al weer ruim 24.000 gulden aan extra giften voor de Amoerpanters binnen! Daardoor is ons "actie-potje" dusdanig aangegroeid, dat de realisering van het nieuwe verblijf nu wel steeds dichterbij komt; inmiddels is dan ook daadwerkelijk gestart met de grondwerkzaamheden voor het nieuwe panterverblijf (op de voormalige weide van de lelkraanvogels, tussen de flamingowei en de pelikanenvijver in) en onze penningmeester heeft de eerste forse aanbetaling aan de Diergaarde al kunnen doen. Zo lijkt het er op, dat het nieuwe verblijf inderdaad volgend jaar kan worden betrokken door het echtpaar Amoerpanter. Overigens worden vader en moeder Amoerpanter langzamerhand verlost van hun vijf kinderen: twee jongen vonden een nieuw tehuis in Ouwehands Dierenpark in Rhenen, één jong verhuisde naar een Amerikaanse dierentuin en de resterende twee vertrekken over enige tijd naar de (voormalige) Sovjet Unie. Alle gulle gevers (elders in dit nummer allemaal afzonderlijk vermeld) uiteraard hartelijk dank! Het is bijna ongelooflijk hoe goed de Vereniging Vrienden van Blijdorp momenteel draait. Door actieve werving van het Promotieteam, de aanmeldingskaarten in Vriendennieuws en de informatiewand en formuliertjes die de diergaarde-bezoekers in de Rivièrahal aantreffen groeit het aantal leden onstuimig. De magische grens van vier duizend leden komt nu echt in zicht! Het Promotieteam breekt ook het ene record na het andere: de winkel-omzet is groter dan ooit tevoren en een groeiend aantal leden is bereid zich daad werkelijk in te zetten voor het bemannen van de winkel en het vertegenwoordigen van de Vereniging op beurzen, braderieën en andere activiteiten in Rotterdam en (soms ver) daarbuiten. Misschien realiseert u het zich niet direct, maar u bent lid van een unieke vereniging! Er zijn andere dierentuinen die worden ondersteund door vriendenverenigingen, maar bijna al die verenigingen worden (mede) bestuurd door (betaalde medewerkers van) de dierentuin; een volledig betreffende onafhankelijke en door enthousiaste vrijwilligers gerunde vereniging die voor de leden lezingen en binnen- en buitenlandse reizen organiseert en geheel zelfstandig een eigen tijdschrift publiceert en met dat alles kans ziet om jaarlijks een fors bedrag ten gunste van "zijn" dierentuin bijeen te brengen (vorig jaar maar liefst een kwart miljoen gulden!), mag best bijzonder en wellicht uniek
genoemd worden. Dat blijkt ook wel uit de positieve en soms enigszins jaloerse opmerkingen van dierentuinmensen in en buiten Nederland. De bewondering voor onze vereniging wordt daarbij niet onder stoelen of banken gestoken en u zult begrijpen, dat ons dat altijd genoegen doet! De bestuursleden en de medwerkers van het Promotieteam staan altijd klaar voor de Vereniging en met z'n allen mogen we best een beetje trots zijn op de behaalde resultaten. Overigens komen zo zachtjes aan de feestdagen al weer aangeslopen en we willen u graag eens wijzen op een origineel cadeau voor familie of vrienden: een geschenklidmaatschap voor de Vereniging Vrienden van Blijdorp. Voor (minimaal) 35 gulden maakt u iemand lid van onze vereniging; de gelukkige ontvangt twee toegangsbewijzen voor Blijdorp of Artis en krijgt bovendien vier maal per jaar Vriendennieuws thuis bezorgd en even zo vele malen wordt hij of zij herinnerd aan uw geste .... U kunt hiervoor gebruik maken van de ingevoegde aanmeldingskaarten door uw gegevens onderaan en de gegevens van de ontvanger bovenaan de kaart in te vullen en op de kaart het woord "geschenklidmaatschap" te schrijven. Zo kunnen we er met z'n allen misschien voor zorgen, dat dat vierduizendste lid inderdaad nog in 1991 ingeschreven kan worden!
Nieuws uit Blijdorp De twee grote zeeschildpadden uit Blijdorp; Toon en Herman genaamd, zijn op 21 september naar Bonaire verhuisd. De dieren waren zo groot geworden, dat Blijdorp ze niet meer op een verantwoorde manier kon huisvesten. Via Greenpeace kwam Blijdorp in contact met de Stichting Turtle club, die in Bonaire de beschikking heeft over een aan zee gelegen bassin van ca. 80 bij 40 meter. In dit voormalige oesterkweekbassin van de firma Mar Cultura wil de Turtle club ook schildpadden onderbrengen die zij uit handen van lokale vissers heeft gered. Als Toon en Herman goed blijken te aarden in hun nieuwe verblijf, bestaat de mogelijkheid dat ze in open zee worden uitgezet. De exacte leeftijd van de twee schildpadden is niet bekend, maar ligt ergens tussen de veertig en zestig jaar. In 1978 kwamen zij noodgedwongen in Blijdorp terecht in verband met de sluiting van het aquarium in Scheveningen. Omdat ze toen al minstens vijfentwintig jaar oud waren, kunnen ze de oorlog nog hebben meegemaakt. Het transport van de ca. 100 kilo wegende schildpadden vond 's morgens in alle vroegte plaats. Eerst werd het waterpeil in het aquarium gehalveerd. Vervolgens werden de schildpadden voorzichtig uit het bassin gedragen en in twee stevige, met vochtig schuimrubber beklede transportkisten geladen. Het transport werd gratis verzorgd door de KLM; een verzorger uit Blijdorp reisde mee om het vervoer te begeleiden. Een andere persoonlijkheid die Blijdorp heeft verlaten is gorilla-vrouwtje Salomé. Salomé kreeg in Blijdorp samen met Ernst negen babies, die allemaal met de hand moesten worden grootgebracht en als gevolg van dit "moederlijk falen" kreeg Salomé eerder dit jaar een spiraaltje ingeplant. Onlangs werd er tussen de dierentuinen van Kopenhagen en Rotterdam en Apenheul in Apeldoorn besloten tot een gorilla-driehoeksruil: Salomé is inmiddels vertrokken naar de Deense hoofdstad, een gorilla-vrouwtje uit Kopenhagen is in Apeldoorn gearriveerd en het vrouwtje Kim heeft haar riante onderkomen in Apenheul verruild voor het gorilla-verblijf in Blijdorp. Kim is het enige gorilla-vrouwtje in Apenheul dat nog nooit een baby heeft gekregen en iedereen hoopt, dat zij de charmes van onze Ernst niet kan weerstaan en alsnog tot voortplanting zal komen. Salomé treft in Kopenhagen een bewezen fokman en het eerder dit jaar aangebrachte spiraaltje is voor haar vertrek naar Denemarken weer verwijderd. Het uitwisselen van volwassen gorilla's is een kostbare, tijdrovende en met de nodige risico's verbonden operatie. Alleen al het introduceren en veilig integreren van een vreemd dier in een bestaande familie-groep vergt veel van het improvisatievermogen van de betrokken dierentuinmedewerkers. Dat desondanks tot deze ingrijpende driehoeksruil werd overgegaan wordt gerechtvaardigd door het belang van het behoud van de soort. Gorilla's behoren tot een ernstig bedreigde diersoort en dierentuinen zijn moreel verplicht er zorg voor te dragen, dat met het aanwezige genetisch materiaal zo goed mogelijk wordt omgegaan. Apenheul, Kopenhagen en Blijdorp accepteren die verantwoordelijkheid en handelen dienovereenkomstig.
vleugelspreeuwen, 7 Driekleurglansspreeuwen, 1 Voskoesoe, 2 Dwergoeistiti's, 2 Pinché's, 1 Java aap, 3 Leeuwen, 1 Caracal, 4 Kleine panda's, 2 Californische zeeleeuwen, 1 Zuidelijke zeebeer, 3 Kleinklauwotters, 5 Stokstaartjes, Genetkat, 5 Gambia hamsterratten, 3 Afrikaanse relmuizen, 8 Egyptische stekelmuizen, 2 Przewalskipaarden, 1 Damagazelle, 3 Indische antilopen, 2 Bontebokken, 1 Damhert, 2 Poedoes, 1 Rendier, 1 Guanaco, 3 Bizons, 1 Himalaya thar
Ontvangen 50 kg. levend steen, 7 Tijgerslakken, 10 Juffertjes, 9 Zeilvindoktersvissen, 6 Vuursalamanders, 1 Groene leguaan, 1 Denappelskink, 4 Dikstaartgekko's, 5 Koereigers, 4 Zwarte ibissen, 1 Paradijskraanvogel, 1 Saruskraanvogel, 3 Purperkoeten, 1 Edelpapegaai, 1 Cuba amazone, 2 Java apen, Driekleureekhoorn, veel Nijlroezetjes, 1 Bengaalse kat, 1 Luiaard, 1 Netgiraffe
Gestorven 5 Vieroogvissen, 1 Chinese driekielschildpad, 1 Childrens python, 1 Stekelstaartvaraan, 1 Roodhalsgans, 1 Chileense flamingo, 1 Lepelaar, 1 Nimmerzat, 5 Ooievaars, 4 Kluten, 1 Victoria kroonduif, 1 Prachtfazantduif, 1 Europese oehoe, 1 Laplanduil, 1 Kongopauw, 5 Koklassfazanten, 2 Temminck's tragopans, 1 Witkopgoean, 2 Wallich fazanten, 1 Langsnavelkakatoe, 1 Naaktoogkakatoe, 1 Langstaartglansspreeuw, 1 Koningsglansspreeuw, 2 Roodvleugelspreeuwen, 4 Driekleurglansspreeuwen, 1 Parasolvogel, 1 Purperkuiftoerako, 1 Grijze reuzenkangoeroe, 2 Pinché's, 1 Mantelbaviaan, 1 Java aap, 1 Californische zeeleeuw, 1 Acouchy, 2 Indische antilopen, 2 Bontebokken, 1 Damagazelle, 1 Java-kantjil, 2 Poe does, 1 Himalaya thar
Verzonden 8 Luipaardgekko's, 1 Panterschildpad, 1 Doosschildpad, 6 Nieuwguinese slangehalsschildpadden, 4 Australische slangehalsschildpadden, 12 Pauwoogsierschildpadden, 7 Haiti boa's, 9 Koningspythons, 10 Gele anaconda's, 2 Tijgerpythons, 5 Nandoes, 1 Lelkraanvogel, 1 Paradijskraanvogel, 4 Geelkuifkakatoes, 1 Soldatenara, 2 Muskuslori's, 1 Mesbekhokko, 1 Grote hokko, 1 Scheepmakers kroonduif, 1 Vorkstaartscharrelaar, 5 Zandwallabies, 2 Bennett's wallabies, 2 Slingerapen, 28 Witbuikegels, 3 Egyptische stekelmuizen, 11 Afrikaanse relmuizen, 4 Gambia hamsterratten, 2 Amoerpanters, 2 Genetkatten, 6 Stokstaartjes, 1 Chapman zebra, 1 Java banteng, 3 Schotse hooglandrunderen, veel Himalaya thars
In mei, juni en juli 1991 vonden o.m. de volgende wijzigingen plaats in de Burgerlijke Stand van Diergaarde Blijdorp:
Geboren 35 Roodbuikspitskopschildpadden, 82 Pauwoogsierschildpadden, 3 Landkaartschildpadden, 5 Nieuwguinese slangehalsschildpadden, 1 Panterschildpad, 1 Russische rattenslang, 1 Chinese rattenslang, 1 Helena klimslang, 5 Tijgerpythons, 8 Haiti boa's, 20 Gele anaconda's, 8 Luipaardgekko's, 6 Wondergekko's, 11 Afrikaanse doornstaartagames, 4 Chuckwalla's, 1 Fiji leguaan, 17 Nandoes, 5 Aalscholvers, 2 Rode flamingo's, 2 Europese flamingo's, 6 Trompetzwanen, 7 Kluten, 2 Paradijskraanvogels, 1 Witnekkraanvogel, 4 Ooievaars, 1 Australische griel, 3 Sneeuwuilen, 1 Naaktoogkakatoe, 1 Victoria kroonduif, 1 Scheepmakers kroonduif, 1 Manenduif, 2 Bartlett dolksteekduiven, 1 Prachtfazantduif, 2 Temminck's tragopans, 5 Koklassfazanten, 4 Wilde kalkoenen, 1 Roulroul, 2 Witkopgoeans, 4 Delacour fazanten, 8 Wallich fazanten, 2 Gewone hokko's, 1 Blauwvleugel kookaburra, 1 Kluizenaarstinamoe, 2 Rood• fI1rENDENNlEllI\IS v:~ 4 ..~
Oe specialist voor uw touringcarreis, zoals: • Bruiloften • Dagtochten • Personeelsreizen • Schoolreizen • Excursies • Meerdaagse reizen
01883-31220
.v
KRAANVERHUUR
vlaardingweg 22 3044 CK rotterdam tel. 010 - 4375777* fax 010 - 46212 95
Het ideale arrangement voor partijen personeelsfeestjes
en gezelschappen Diner met avondrondleiding
Hoogwerkers. Vorkheftrucks
Voor meer informatie: DIERGAARDE BLIJDORP Van Aerssenlaan 49 3039 KE Rotterdam Telefoon 010 - 465 43 33
TH.v TRANSPORT
vlaardingweg 22 3044 CK rotterdam tel. 010 - 4375777* fax 010 - 46212 95
Voor de Aktie Amoerpanter 1991 giften v erwerkt tot e ind augustus
TOT EN MET F. 10,== C v Herpen, de Klerk, S Smits, A Dykstra, J Muller, G v Gool,A vd Velde, E de Vos, I Verhagen, M vd Haak, G Mulckkuyse, R Onderdelinden, P Mourik, C Limburg, J Kleinbloesem, W Mercey, A de Goede, B v Vliet, G v Stralen, M Roeters, M v Lith, R Deelman, J v Nieuwengiessen, C Hau, H v Toorn, M Vielvoye, L Wierda, J v Wensveen, S Eind, J Mosmans, G v Gorcum, M Romeny, J Klaversteyn, E Schut, C Hazenberg, B Schapers, I Lambermon, M Klapwyk, J v Huuksloot, A Verhoeven, M Huisman, M Pleysier, A de Zwart, C Voute, K v Dyk, M de Bruyn, P Kievit, H Ale, CRust, J v Lent, E Masereeuw, J Landman, R Bouwmeester, J Willebrand, J Krygsman, P Dekker, D de Vos, G Mekes, M Meyndert, A Molenbeek, T vd Velde, H Schimmel, C Boogaard, M Bakker, P Pruis, C Waalwyk, N vd Abeele, C Koelewaard, A Brinkhaus, A Mol, A Tintel, A Zaanen, M vd Boogaard, H de Wit, B Koolman, F Taytelbaum, P Klomps v Hirtum, B Mulckhuyse, F Vd Bent, A Stoopman, W Martens, F v Waas, M Onnekink, C Schrey, S Roelse, W Peperkamp, EVerstraaten, W Werkman, J Zantman, R Bonthond, P Huig, J Groenendaal, R Zweistra, M Schuddebeurs, P Eykhout, M v Leeuwen, J vd Schalk, S v Peursen, A vd Leck, D de Ruyter, J Brehm, B Booy, A Brand, H Barents, P Barents, L Hooydonk, B Everts, H Stofregen, H Kouwenberg, M v Toorn, L v Weyen, T Verduyn, P de Boer, C Burky, DOnderdelinden, J vd Goes, J vd Want, C Kalshoven, A Fockema Andreae, T Drost allen te Rotterdam,A den Draak, C vd Zwan-Alkmaar, G Kos-Almere, E Brinkerink-Arnhem, N Opmeer, A Dryver, A Eenhuizen-Barendrecht, L de Leede-Beekbergen, E Hoogenboom-Bergen op Zoom, M de Loome-Bergschenhoek, A Schippers-Berkel, K Postmade Bilt, A de Klerk-Bleiswyk, A Weemhoff-Boskoop, J Wiersma-Breda, C de Winkel-Brielle, L Koolmees, W v Baarle, R Klein, M Rebel, J Westmaas, J Tons, G Los, A Roelofsen, N Kamps, A Olivier, J Kort, G Lagerwey, L Coli, P v Vliet, Y Poth, T Verkerk, M v Loo-Capelle ad Yssel, J Deenik, H vd Hoek, L Eygenraam, J Deenik, I Palm, V Palm, R Barkhuysen, J vd LeeDelft, R den Hartog-Doorn, A vd Stelt, P de Vos-Dordrecht, A Hammer-Drachten, C Sluis-Etten Leur, A v Hensbergen, F Marcus-Gouda, J Sandbergen, I Sandbergen, H Catyn, R de Wolf-s Gravenhage, J Agema-s Gravenzande, P Roose-Haarlem, J Scheele-Halsteren, A Monshouwen-Heerjansdam, M Verhart, N Wurtz-Hellevoetsluis, V Meyer-s Hertogenbosch, J Markusse, A Johannes, M v Dusschoten, P v Dusschoten, P Dhont, P Leer, J DiepenhorstHoogvliet, H Blaak, P de Groot-Klaaswaal, C Borsboom-Kortenhoef, A Koolmees-Krimpen ad Yssel, M Ponte-Langeweg, L de Groot, H Hazewinkel-Leiden, S Janssen-Leiderdorp, A Weeda-Lekkerkerk, G Berrens-Lexmond, J Storm, J Sevenstern, MOuwenbroek, MBarendrecht, P de Jong-Maassluis, D Gysbers-Maastricht, L v Boven-Mynsheerenland, J Boogaard-Nw Beyerland, W Hoegee-Nieuwegein, A P epermans-Nieuwerkerk ad Yssel, I Wieffering-Oegstgeest, E v Dyk, J v Steensel, L Elsenaar-Oud Beyerland, L Gerdes-Oudenbosch, L Wensing, J Dekker, D Eielts-Papendrecht, E Perkins, C Oswald-Poortugaal, J vd Griendt, J IversenRhoon, H Burky, N Bos , J Spruyt, S v Leeuwen-Ridderkerk, C Bergwerff-Rozenburg, J vd Neut, J Holdermans-Ryswyk, A Lankamp-Scherpenzeel, A v Katwyk, H Hagen, C Feelders, C Dykstra, J v Essel, H Schoonbrood, L Gommers, A Westerman, T Kuhnen, H v Selm, A v Katwyk-Schiedam, H Rylaarsdam, M Rylaarsdam, W v Egmond, M Noordermeer-Spykenisse, H Ferwerda, C Fetter-Utrecht, E Konig, Gvd Meulen, J Hoppzak, C vd Jagt, E Bravenboer, A de Wit vd Noll, H Vletter, J vermaas, W Dekkers, M Rontberg, J Moree-Vlaardingen, P Velthuysen -Voorburg, G de Boo-Voorschoten, J vd Leeuw-Voorst, C de Raad-Zierikzee, Nv Buuren, H Neuteboom-Zoetermeer, C Remkes-Zd Beyerland, C Stolk-Zwyndrecht,twee maal N.N.
TOTF.25,== L v Donzei, A vd Zweth, C vd Windt, P Boute, L Huizer, S Berkel, G de Werk, J Kleibom, B v Zanten, M vd Kleyn, G Burgmans, M Jutte, R v Viegen, E Lindberg, J Bravenboer, W Verhoef, C Boot, C Landman, M de Vlieger, J de Looper, N Peters , H Landman, P Groendyk, E Boonstra, G Booy, A Landman, J DaIm, M Kruidenier, J Doorgeest, H v Heuveln, J Klyn, A v
Koppen, H Ryken, M Roemer, T Meyer, J Egeter- allen te Rotterdam, B Berkhoudt, A vd WalBreda, A Hart-Brielle, R Meyer, A Lieuwma, C Weenink v Loon, H Overzier, D v Daalen, W Klootwyk, J Klootwyk-Capelle ad Yssel, H Kesting-Dokkum, J Jansen-Doorwerth, D KindDordrecht, S Hogerwaard-Goudswaard, J Ros-s Gravenhage, W v Kalsbeek-Grouw, E RooseHaarlem, L Mol-Heenvliet, J vd Enden-Heinenoord, W vd Keur-Hoogvliet, J Schuller-Leiden, E Roek-Leidschendam, E Hulshoff, A Pieterse-Maasland, J Buysman, J Wuyster-Maassluis, o Franssen-Middelburg, J vd Meer-Mynsheerenland, B Nieuwland-Oostvoorne, A Noordermeer-Puttershoek, J v Leeuwen-Rhenen, J v Vugt Verryp-Rhoon, L vd Engel-Ridderkerk, A v Stokkem, A v Duivenbode, M Ie Grand-Schiedam, A Notebomer-Soest, R Schoenmaker-Sommelsdyk, N Broere-Spykenisse, WOnderdelinden, A Verhey, W de Man, L vd Griend-Vlaardingen, N Hoegee-Ysselstein, J v Tienen-Zwyndrecht
TOT F. 50,== A Brunia, C Hattink, J Boer, G Maaskant, R v Druten, S Bezemer, J de Ruyter, A Smits, L Tyssens, J v Noot, W Schermer, L Peppelaar, A v Utrecht, H v Wordragen, W v Baalen, A Logtenberg, C de Gryp, C Eykman, S Bruin, L v Tienhoven, C Karremans, G Schouten, R Smid, A de Barse, C vd Bent, G Kruidenier, H Tetterode, C Schoonens, E Builtjes, V Velthoen, E Rompes, A Bos , G v Deutekom, L vd Berg, M Gardenier, J v Hylckama Vlieg, M Verlinde, J Hirschhorn, A v Santen, J v Elp, G Simonis, W Bakker, F Sewing, G Velthuyzen, T Hooydonk, A Schryvers, A Ruoff, G v Meurs, P Veenhoven, A Smilde, N de Bakker, J de Zeeuw, C v Dongen, KEzenga, M Nieuwenhuis, A Ter Haar, W Krabbendam, G Meilink, W Stenfert Kroese, A Mathol, J Meynders, W Spee, B vd Leck, J Tilman, W Koster, J Ulenberg, P vd Veen, A Harmsen, G de Pyper, A Keyser, C Ensing, H Kooyman, J Kuster, C Bollerman, J Melief, F v Raak, J Mooiman, H Bouwman, B vd Steene, A Kortlever, T Sanders, J Nyhuis, J Rynierse, M Schouten, H v Breugel, J Lorwa, W Engelberts, T vd Ven, A ten Hooven, R de Kruyff, A Landman, W de Kruyk, E Lemans, W de Saint Aulaire, A Blusse v Oud Alblas, J Dekker, W Vlietstra, B Stenstra, I v Dyk, T de Vreede , D Krouwer, M Hadders vd Eng, J v Lent, H Vreeswyk, C Bogard, M Jansen, J Bruins, P Kinwel, T Mercey- allen te Rotterdam, L Michiels v Kessenich-Aerdenhout, C Eyhuisen-Alphen ad Ryn, B v Vliet, N v Vliet-Amsterdam, W Bres, M Zorge, J v Noord-Barendrecht, J v Laviere-Bergschenhoek, Elburg, C Bood, A Heinsbroek, R Iburg, C Verhoef-Berkel en Rodenrys, B Pronk-Best, H Tan-Bleiswyk, W Franken-Breda, A Bosch-Brielle, N Nieland-Burgh Haamstede, W Morzer Bruyns-Bussum, S Schallenberg, C vd Berg, G Bender, C Koppenol, C Koppenol , A de Hoog, J Visser, T v Werven, J Schot, A Stolk, P de Klerk, L Claus, G de Kwant-Capelle ad Yssel, J Hoogenhout, H Hoogenhout, C Peterse, I vd Heyden, C Palm, J Kila, M Luitse, J de Bruyn-Delft, H vd BergDidam, H v Soest-Dodewaard, S Groenestyn-Dordrecht, J Gramser-Driebergen, S BoschGoes, Y Ryshouwer, F v Wees-Gouda, C Ros, A Amorison, B v Zutphen-s Gravenhage, E Been, A Jochemsen-Haarlem, J Belder-Hardinxveld, A Wanschers-Hazerswoude, C vd Wulp, K Rodi, J Roelofs-Hellevoetsluis, J Loeve, P vd Woude-H I Ambacht, C Broekhuizen-Hillegom, J Kooy-Hoogerheide, J de Zoete, M Hoorn, H de Zeeuw, P Verhoeven, J Eggermont-Hoogvliet, W Linge-Krimpen ad Lek , G Hatenboer, S Ulenberg-Krimpen ad Yssel, A Kolff, F BoomsmaLeiden, M de Wit-Lopik, J Barendregt, R Ammerlaan, C Groeneveld, M v Bergen, C MeederMaassluis, M Brinkman, W Aarens-Nieuwerkerk, J v Dam-Nieuwkoop, G Orth-Nymegen, W Bergman-Oegstgeest, B Kuiper-Oosterbeek, C Postma, D Oudkerk-Oostvoorne, J Schep, J Trachsler, D Heyboer-Oud Beyerland, G vd Vegt-Oude Tonge, J Schaap, G Groshart-Papendrecht, P Hendrikse-Poortugaal, C Moeliker, A Kers-Rhoon, W Bakker, G Voogd, A v Leeuwen, F Jakeman, N Martens-Ridderkerk, H Verschoor-Rockanje, J de Ligt-Ryswyk, S v Santen, J Loch , C Kleiss, W Buysrogge, M v Steyn, F Meeuws, A v Velzen, P Kriek-Schiedam, J Schenkeveld-Schipluiden, N Kruse, A Oomens-Spykenisse, W de Wit-Ter Aar, M OostveenUtrecht, A Lankamp-Veenendaal, J v Wasbeek, A Noordermeer, ESprong, K vd Windt, R Ketting, J Lamers, J Muilwyk, E Boogaarts, G Molier, G Eversen, A Bal, J Tas , P Neelemaat , M Baas, A Trysburg-Vlaardingen , R Keymel-Vlissingen, E Kragt, A Kobus, G SuyderhoutVoorburg, H vd Merwe-Voorschoten , F de Visser, J Heyboer-Vught, P vd Scheer-Wateringen, I Berg-Ymuiden, J Kortland-Zwyndrecht, N.N.
TOT F.I00,== A Laay, J Schiphorst, A illenberg, B Dudink, B Verwol, P Luiten, W Smits, M Heinsmann, C Dekker, C de Boer, M vd Kemp, MMees, J Moonen, H Vrolyk, S Dalm, H Ziere, T Streefkerk, J Buizer, E Bakker, C Driehuizen, J Dutilh, S vd Berg, J Groenestein, A Schneiders, T v Wyk, S Maljers, H Kluit, Cv Eysden, J Roeters, W v Ast, A Hoek, W Noordyk, H Scheltens, A Schonk- allen te Rotterdam, PLok-Amstelveen, R vd Bosch-Baanbrugge, J Slingerland-Barendrecht, P Breusers-Bergschenhoek, T Kaspersen-Breda, J Nelisse, B v Lienden-Capelle ad Yssel, D Coster-Dongen, F v Daalen-Gouda, S Moll-s Gravenhage, A vd Werken-Hardinxveld, J Faber-Hillegom, A Verschoor-Hoogvliet, M Koolhaas-Krimpen ad Yssel, M Scholte-Leiden, J Hoenderop-Maassluis, R Korff, M Honsbeek-Papendrecht, C Kooiman-Ridderkerk, J Gulay, I Jongkind-Ryswyk, L RoeIs, J Vos-Schiedam, K Pastoor, G Huisman-Spykenisse, R vd SluisStryen, T de Baat, N de Vos, I vd Linden, M de Kok, J Boskamp-Vlaardingen, M Vos-Woerden, J v t Hof, C Claus-Zoetermeer, drie maal N.N.
rriendenwinkel . Nieuw in ons assortiment: TS 50 Prachtige kwaliteit sweater met opgeborduurd button ~ embleem in 3 kleuren, t. w. grijs, kobalt of navy, in 3 maten: M - L - XL ........................................................... ! 4':"
VANF.I00,== I vd Graaff, R Walbeek, A v Hoorn, K vd Pols, F den Heldt, E Guittart, A Molenaar, M Kurvers, H Buchli, D v Raalte, D Netten, J HaIk, J Keur, J Verroen, H Buchli, A Duurvoort, H Huizinga, S Memelink- allen te Rotterdam, J vd Blink-Alblasserdam, W Pelt-Amsterdam, F Swarttouw-Berchem, C Avazaat-Capelle ad Yssel, G Schouten-Eindhoven, A Koning-s Gravenhage, I de Graaff-Hoogvliet, J Schoufour-Kapellen, G Cox-Mynsheerenland, H VerhagenOud Beyerland, G de Poorter-Ulvenhout
TS 10 Kinder T-shirts, wit met kleurige opdruk van ons vriendenfantje, in de maten 80, 86/92, 104/116, 128/140 ........... ....................! 20,-
BOVEN F. 100,== 120,==: U Boschma-Alblasserdam,150,==: M v Belle-Rotterdam, J Strooy-Berkel en Rodenrys 200,==: M Kiljan, C v Lent, M Degeling-allen te Rotterdam, 250,==: K Man in t Veld en P Bolhuis-beide te Rotterdam, 500,==: N.N., 5.500,==: G v Tussenbroek-Nieuwerkerk ad Yssel, ter gelegenheid van zijn verjaardag. De eerste goede "volger" van het goede voorbeeld uit ons vorige nummer van Vriendennieuws. Wij wachten met spanning alle verjaardagen af!! Nog een goed idee: er was een gift met vermelding "Bij de geboorte van onze dochter" !!
TS 10
ZZ ZZ ZZ ZZ
Door de grote steun van onze leden durven wij in de toekomst nieuwe akties op te zetten, om onze Diergaarde te helpen. 50,== Coster-Daniels,Dongen, 100,== Holst Foto,Hoorn; Nordmende Ned., Duivendrecht; Dutchtronic, Duivendrecht, 225,== C Toxopeus, Rotterdam, 250,== Micro Totaal, Leiderdorp, 500,== Blaupunkt BV; via Hr Dorresteyn:Land. Ver. Gezondheidscentra, 1175,== Minolta Camera Benelux, Maarssen
xx 05 TS20
~ 010-4705620
B.g.g. 010-4712474
DAK
Plastic kindercamera met 12 Blijdorp-foto's ...........! 5,75
AU 25 Safaribus eigen ontwerp, NIEUW in onze autoserie ... ...............................................! 12,95
WO 03 Vriendenportemonnee ....................................... ...... .f 4,50 •
BEDEKKING RENOVATIE ISOLATIE REPARATIE ONDERHOUD
alle soorten zinkwerken!
Mok, wit met vriendenfantje ...................... ........ .... .f 8,50 Eierdop met embleem ......... ........ .......... ................ .. .f 4,95 Lepeltje met logo ............... ............. ......................... .f 7,50 Lepeltje met panterkop .................... ...... ................. .f 7,50
SIlO Sticker "Vriendenfantje", per 5 stuks ..................... .f 4,50 SI 11 Sticker "Amoerpanter" , per 5 stuks ..................... .. .f 4,50
_i:::::==b=a=s=iI=O~a Voor informatie:
00 02 04 05
VI 00 Vingerhoed, porcelein Irma met jong ....... ......... ..... .f 7,50 VI 01 Vingerhoed, porcelein panterkop ............................ .f 7,50 VI 02 Vingerhoed, porcelein logo .................................. .... .f 7,50
VOOR HET DIKHUIDENGEBOUW
VAN HOGENDORPLAAN 1W 3135 BJ VLAARDINGEN
TS 20 T-shirts Amoerpanter, wit met prachtige panterkop en de internationale aanduiding ROTTERDAM-ZOO FRIENDS ............................ ...... .. .... .f 22,50
• • SI 11
•
Hiermee vervallen vorige aanbiedingen Prijzen uitsluitend bij postbestelling Bestellingen per briefkaart aan het secretariaat Vermeldt duidelijk naam en adres, artikelnummer en omschrijving, kleur Stuur nog geen geld, u ontvangt een acceptgiro
DE MEEST ALLROUND DAKBEDEKKER UIT DE REGIO!!! Attentie: alle prijzen zijn franko, dus inclusief alle kosten!
Nieuws uit andere dierentuinen
Lezingen voor de vrienden
Nadat in 1989 de dierentuin van Dublin en in 1990 de dierentuin van Londen levende Koala's (Phascolarctos cinereus) aan hun bezoekers konden tonen, is het dit jaar de beurt aan de dierentuin in de Portugese hoofdstad LISSABON om deze merkwaardige buideldieren in de collectie op te nemen. De dieren stammen uit de dierentuin van San Diego, waar al zo'n 30 jaar succesvol Koala's gefokt worden (er zijn hier tot dusverre 61 Koala's geboren!). In 1983 werden voor het eerst Koala's tijdelijk aan een andere dierentuin uitgeleend (Denver Zoo) en sindsdien hebben inmiddels al 23 andere Noordamerikaanse dierentuinen een of meer Koala's uit San Diego op bezoek gehad.
Ook dit winterseizoen zullen er weer zondagochtend-lezingen voor de leden van onze vereniging worden georganiseerd door stafleden van Diergaarde Blijdorp. De lezingen (veelal geïllustreerd met dia's) vinden plaats op elke tweede zondag van de wintermaanden, te beginnen op zondag 8 december a.s.
De dierentuin van AUCKLAND (Nieuw Zeeland) was tot voor kort de enige dierentuin die fokte met Kaka's (Nestor meridionalis). Inmiddels heeft echter ook in Orana Park Zoo in CHRISTCHURCH (Nieuw Zeeland) een paartje van deze papegaaien vier jongen grootgebracht. Niet minder dan 13 Californische condor-kuikens kwamen er dit jaar uit het ei: 4 in het SAN DlEGO WILD ANIMAL PARK en 9 in de dierentuin van LOS ANGELES. Het totale aantal levende Californische condors is daardoor nu gestegen tot 53 en het is niet ondenkbaar dat nog in 1991 de eerste vogels in vrijheid zullen worden gesteld. In de dierentuin van LOS ANGELES werd een Rode oeakari (Cacajao calvus rubicundus) geboren. Los Angeles is de enige dierentuin in de VS waar deze uiterst merkwaardige Zuidamerikaanse apen gehouden worden. De ongeveer 27 -jarige vader komt oorspronkelijk uit de dierentuin van Milwaukee en leeft sinds 1981 in Los Angeles, terwijl de 15 jaar oude moeder werd geboren in de Cheyenne Mountain Zoo in Colorado Springs. Andere interessante geboortes in Amerikaanse dierentuinen: WASHINGTON DC: 2 Witwanggibbons (Hylobates concolor) BROWNSVILLE: 2 Mexicaanse korsthagedissen (Heloderma h . horridum) OKLAHOMA CITY: 2 Lippenberen en 1 Gorilla (de 10 e gorilla-geboorte in deze tuin) SAN ANTONIO: 1 Roodbuikmeerkat (Cercopithecus wolfi pyrogaster) , 2 Goodfellows boomkangoeroes, 2 Vissende katten, 2 Nevelpanters, 4 Eksterganzen (Anseranas semipalmata) en 3 Kleine koedoes OMAHA: 8 Nevelpanters, 1 Tamandua en 3 Sumatraanse tijgers PHILADELPHIA: 1 Mierenegel en 1 Aardvarken LOUISVILLE: 3 Madagascar bladstaartgecko's (Uroplatus fimbriatus) TOLEDO: 6 Mexicaanse korsthagedissen SEATI'LE: 3 Manenwolven (de eerste hier) en 1 Gorilla CHICAGO BROOKFIELD ZOO: 1 Zwarte neushoorn (de zevende geboorte van een puntlipneushoorn in deze dierentuin) DISCOVERY ISLAND ZOO: 5 Maguari's (Ciconia maguari) waarvan er 2 zijn gestorven en de overige 3 met de hand zijn grootgebracht COLORADO SPRINGS: 1 Monniksgier HOUSTON: 1 Brilbeer en 1 Margay SALT LAKE CITY TRACY AVIARY: 1 Grote vasapapegaai CINCINNATI: 1 Walrus en 1 Derbyelandantiloop ATLANTA: 1 Gorilla SAN DlEGO SEAWORLD: 1 Orca NEW YORK (BRONX ZOO): 7 Amazone roodhoofdschildpadden (Podocnemis erythrocephala), 1 Neusaap, 3 Rode paradijsvogels en 2 Kleine paradijsvogels
<
1llIENOENNJl:liI\1S
V'r 12
;,
Aanvangstijd Duur Plaats Toegang
: 11.00 uur : ongeveer 1 uur : Educatief Centrum van Diergaarde Blijdorp : gratis op vertoon van uw lidmaatschapskaart voor het lopende jaar
Noteert u de volgende data alvast in uw agenda, zodat u deze interessante lezingen niet hoeft te missen:
8 december 1991 12 januari 1992 9 februari 1992 8 maart 1992 12 april 1992 Bij het ter perse gaan van dit nummer van Vriendennieuws was het lezingen-programma nog niet geheel vastgesteld. Onder voorbehoud zal de eerste lezing van het seizoen (op 8 december a.s.) waarschijnlijk worden verzorgd door Ir.G.Schroeder, die u zal vertellen over zijn werk als Blijdorp-architect (zie ook elders in dit nummer). Over de onderwerpen van de daarop volgende lezingen wordt u tijdig nader geinformeerd via Vriendennieuws; de data staan in elk geval wel vast.
~ENNI!l~ 13 " ;:i
Nijlpaarden Nijlpaarden worden over het algemeen gezien als grote, dikke, goedige, ietwat sullige kolossen. Zoals ze grote delen van de dag in groepen doorbrengen, elkaar als hoofdkussen gebruikend, krijg je inderdaad dat idee. Toch is het hier (soms) de schijn die bedriegt. We zullen dit fascinerende dier eens wat dichterbij bekijken (alhoewel niet tè dichtbij, dat zou gevaarlijk kunnen worden). Nijlpaarden behoren tot de orde der evenhoevigen (Artiodactyla), superfamilie Nijlpaardachtigen, familie Nijlpaarden met twee geslachten: dwergnijlpaarden en nijlpaarden. Het Dwergnijlpaard komt alleen voor in West-Afrika (voornamelijk Liberia). De heer Büttikofer, later directeur van de Rotterdamse Diergaarde, was een van de eersten die het dier levend te zien kreeg nà zijn ontedekking in 1841. Helaas is de soort, 150 jaar na dato, in het wild een sterk bedreigde diersoort. Dierentuinen halen gelukkig redelijke fokresultaten (weer eens een bewijs van het nut van moderne dierentuinen!). Het "gewone" nijlpaard komt algemeen voor ten zuiden van de Sahara tot aan Zuid-Afrika. Als je het goed bekijkt klopt de naam Nijlpaard dus niet helemaal. Het dier is zeker geen paard en rond 1800 verdween het al uit het Nijl-gebied, waar het aan het begin van onze jaartelling vrij algemeen was. Het dier is zeer goed aangepast aan het leven in en rond het water: neus, ogen en oren liggen bovenop de kop (en zijn vaak de enige delen van het beest, die te zien zijn! ), de neusgaten worden tijdens het duiken gesloten. Een nijlpaard kan het meer dan 5 minuten onder water uithouden. 's Nachts gaat het dier aan land om voedsel te zoeken; het dier graast in grote gebieden rondom zijn waterverblijf en legt daarbij paden aan die gemarkeerd zijn met mest (goede "wegwijzers" in de nacht! ). Het dier lijkt enorm log (wat wil je, het weegt zo'n 3.000 kilo); onderwateropnamen laten ons verrassende beelden zien, sierlijk bewegende nijlpaarden, een Nijlpaard in Blijdorp soort ballet in slow-motion. Bovendien kan een nijlpaard op het land ook goed uit de voeten, zelfs rennend. De tanden van een nijlpaard zijn een geducht wapen. De onderste hoektanden groeien voortdurend, dankzij het slijpen langs de boventanden worden zij in vorm en vlijmscherp gehouden. Slijtage van de tanden en het vaak voorkomende uitgroeien van die ondertanden hebben een grote invloed op de levensduur van een dier. Eten met versleten of doorgegroeide tanden lukt immers niet of nauwelijks. yR.IENDENNlEUWS 14
.
Omdat veel mensen mensen het idee van "lobbes" hebben, denken ze vaak dat een nijlpaard geeuwt als hij zijn bek opentrekt. Natuurlijk zitten daar best wel echte geeuwen tussen, maar het betekent meestal: pas op! Het dreigende gebaar geldt andere mannetjes, vooral in "dichtbevolkte" nijlpaardgebieden ontstaan vaak bloedige gevechten waarbij met die machtig,e tanden diepe wonden worden toegebracht. Ik herinner me een televisieopname van een geheel verbijsterde duiker, die zijn duikbril, doorboord door een nijlpaardtand, aan de cameraman toonde. Territoriumverdediging geldt dus iedere indringer! De afbakening van een territorium gebeurt door het met behulp van de staart rondslingeren van mest (tot meters ver in de omtrek, overigens!). Toch staat het hierboven geschrevene niet in de weg dat het nijlpaard een gezelligheidsdier is. Het dwergnijlpaard is veel minder sociaal, leeft niet in grote groepen en is heel schuw. Bij benadering door mensen vlucht het dier onmiddellijk.
Paartje Dwergnijlpaarden
In Blijdorp waren tot voor enige jaren zowel het nijlpaard als het dwergnijlpaard te vinden. "Big brother" is ondertussen niet meer in Rotterdam aanwezig. De huidige behuizing van de dwergnijlpaarden laat wel het een en ander te wensen over. Desondanks zullen ze geen plaatsje krijgen in het nieuwe dikhuidengebouw, want dat maakt onderdeel uit van het Aziëcontinent van Blijdorp. Voor de dwergnijlpaarden wordt te zijner tijd een beter plekje in het Afrika-deel van Blijdorp ingeruimd! Hennie Hagen
yRIENDENNlEUWS 15
Vereniging vrienden van Blijdorp
ik word ook 'Vriend' van Blijdorp en ontvang bij mijn lidmaatschap twee gratis kaartjes voor Blijdorp of Artis en vier maal per jaar "Vrienden nieuws".
dhr./mevr.:.,..............................................,.,.............................. .
bedrij· .bare!) lilings. r 6410 ,rbijna
'ok het 1 wordt
adres: .......................................................... nr.: ...................... .
:om en
postcode: ....................... plaats: ..........•..: ............................... . geboorte datum: .......................................................................
veigen io-date
telefoon: ................................................................................... giro/bankrekening: ..........................................•........•............... Ik betaal na ontvangst van een acceptgiro. Ik heb 2 nieuwe leden opgegeven en kies voor het tinnen 0 olifant Irma met jong beeldje van: Dwergnijlpaarden-paar
p chesealen, al onze En dat 1tische lp .
o
Van Hoorn BY. BOUW - EN AANNEMINGSBEDRIJF Groenedijk 12 2903 LZ Capelle aan den Ijssel Tel.: 010-4503333 Telefax (010) 4501586
Na betaling het beeldje sturen aan:
dhr.lmevr.: ................................................................................
S Rotterdam '- FaxOlO-4142998
~
-------~-
adres: .......................................................... nr.: ...................... .
n u ons per omgaande volledige doku te z~nden inzake adressenlevering, bemallen, e.d .
postcode: ....................... plaats: ............................................... Plaats: _ _
Vereniging Vrienden van Blijdorp Schepenstraat 71, 3039 Ne Rotterdam
~
_~
_ _ _ _ __
Tel.: _ _ _ _ __ Telex: _ _ _ __
"de enveloppe zenden aan : nummer 3027,3000 WB Rotterdam.
DE 800.000
Verel van
ADRESSEN VAN MULTIMAIL 'Wlillih@ii
het modern geoutilleerde mailingbureau in 't hart van bedrij· vig Nederland: Rotterdam! Alle denkbare (en soms ondenkbare!) adressen zijn direct beschikbaar voor het adresseren van uw mailings. Naar 2255 zelfstandige apotheken of 165 deurwaarders. Naar 6410 groenteboeren of 10 wapen·en munitiefabrikanten. Kortom, naar bijna 1600(!!) verschillende adresgroepen.
100000 MAILINGS IN 24 UUR OP DE POST? Dat wordt geregeld! Want MultiMail levert niet alleen adressen. Ook het gehele traject van vouwen, insteken, adresseren en ter post bezorgen wordt door MultiMail verzorgd. Overigens, kleinere aantallen zijn even welkom en worden met dezelfde zorg behandeld! BEHEER VAN UW ADRESSENBESTAND Er is nog ruimte op de computer van MultiMail voor het beheren van uw eigen adressenbestand . Dat is praktisch, want dan bent u verzekerd van up·to·date adressenlijsten, die u meteen kunt inzetten voor uw mailings. DE 3 P'S VAN MUL TlMAll
'RjïJiilishire/davacalleoftechnische faciliteiten onder één dak: adresseren op che· zelfklevende etiketten, prepostale verwerking, insealen, vacumeren, verpakken, enz., enz.
'ij;uVdi
"vliegensvlug mailen" is het motto van MultiMail. Daar zijn al onze medewerkers op getraind.
,r.'IR~311,P.i"1r::~h"I,,~,j'llil~;:t~.·
door een goede organisatie, kunnen wij efficiënt werken. En dat merkt u in de kosten. Het dagelijks bij de PTT aanleveren van gigantische hoeveelheden post, levert bovendien een belangrijk porto·voordeel op. Dat kan oplopen tot een totaalkorting van wellO%!
j:
I
..
.'~ vtJ.q~vfMe ~(JA,v YKd Adres __________________________________ Postcode ________
Plaats _ ______________
Tav Fax ________________
Tel Telex
Deze bon In ongefrankeerde enveloppe zenden aan MultlM~11 B V Antwoordnummer 3027, 3000 WB Rotterdam
IR. G.SCHROEDER over zijn werk, het Masterplan en het Dikhuidenbiotoop Het leek de redactie van Vriendennieuws een goede gedachte u te laten kennismaken met Ir. Gerard Schroeder, als architect thans full-time verbonden aan de Diergaarde. Blijdorp staat aan de vooravond van een belangrijke periode in de uitvoering van het masterplan: de realisering van de tweede fase van het Azië-continent. In mei 1991 werd met de opening van de vleermuisgrot, een otterverblijf, apeneilanden en twee doorloopvolières de eerste fase in de bouw van het Azië-continent voltooid. De Mongoolse steppe, toen al in aanzet aanwezig, zou later in gebruik worden genomen. Eind 1991 zal dan, als alles volgens plan verloopt, begonnen worden met de bouw van het nieuwe dikhuiden verblijf. In dit verblijf - beter gezegd, in dit kunstmatige "biotoop" ( = natuurlijke omgeving) - zal de prachtige groep van 9 olifanten samen met neushoorns, tapirs en vele andere dieren gehuisvest worden. Daarmee gaat een met name door de Vrienden van Blijdorp reed s lang gekoesterde wens eindelijk in vervulling! Zij ondersteunden met de actie "Maak je dik voor de dikhuiden" dit grote project immers met het aanzienlijke bedrag van een miljoen gulden. Wat momenteel aan concrete bouwtekeningen, blauwdrukken, oplossingen en ideeën ter tafel ligt, moet uiteindelijk leiden tot de opening, in 1993, van een magnifiek complex voor de Diergaarde-dikhuiden. Nu al wordt gesproken van een verblijf "dat wereldwijd als voorbeeld zal kunnen dienen voor toekomstige olifantenverblijven".
Gerard Schroeder, de architect van het nieuwe Blijdorp. Schroeder (53) gaat na zijn HBS-B-opleiding bouwkunde studeren ; eer st 4 jaar aan de HTS, daarna 6 jaar aan de Academie voor Bouwkunst in Amsterdam. Tot 1975 zal de architect BNA bouwervaring opdoen op grote architectenbureaus. Hij is daar als project-architectJleider betrokken bij de uitvoering van vele grote plannen in de utiliteitsen woningbouw. Vervolgens start hij zijn eigen bureau. De architect voelt zich aangetrokken tot ingewikkelde bouwopdrachten met een experimenteel karakter, vernieuwende bouwmethoden en constructies. Hij ziet het dan ook nog als een uitdaging om in deze projecten energie-arme systemen toe te passen. In zijn projecten gaat Schroeder graag de confrontatie aan met de oer-elementen zon, wind en water; hij probeert ze zoveel mogelijk te benutten en, waar nodig, te bestrijden. Tijdens zijn eerste contacten met de directie en stafleden van de Diergaarde raakt hij vooral enthousiast over het hoofd-principe waarop het Masterplan gebaseerd is. Met betrekking tot alle nieuw te ontwerpen verblijven in Blijdorp houdt dit in dat de dierlijke bewoners maatgevend zijn voor de vorm en inhoud van hun behuizing. Dus geen nieuw Blijdorp met architectonische creaties zonder enige samenhang met de er levende dieren. Schroeder licht dit als volgt toe: "Het ging bij de dierentuin niet zo zeer om het bouwsel zelf, maar veel meer om de ruimte die het oplevert in relatie met de overige ingrediënten die tesamen het biotoop vorm en inhoud geven" . Bij het eerste deel van zijn woorden ("bouwsel zelf') moet u maar denken aan b.v. de olif:;mtenverblijven in (vroegere) Duitse dierentuinen (enorme Moorse paleizen) of aan - van recentere datum - het dikhuidengebouw van de London Zoo. (Op zich fraaie gebouwen, overigens!) Hoe de architect er uiteindelijk in geslaagd is de gewenste "ruimte" en "biotoop" voor de dikhuiden te realiseren, kunt u in de onderstaande beschrijving van het verblijf lezen. Tijdens de voltooiing van het ontwerp voor het dikhuidenbiotoop is "en passant" ook nog een ontwerp voor het verblijf van de Amoerpanters en de Wolven-vallei uit Schroeders tekenpen yR1ENDENNJE~
18 " ';:)
gevloeid. Inmiddels is hij in het Masterplan al weer jaren verder met zijn ontwerpen. Een Himalaya-biotoop en het Oceanium houden hem reeds lang aan de tekentafel bezig. Ir. Schroeder laat zich, tenslotte, als volgt uit over de uitvoering van het Masterplan: "Met gezond verstand, een flexibele instelling alsmede een goede samenwerking met directie en staf van de Diergaarde zal het waarachtig wel lukken om gazamenlijk de klus te klaren". Het gekozen ontwerp voor het dikhuidenbiotoop is ontsproten aan het brein van een man met een "warme belangstelling voor moeder Aarde". Het is gebaseerd op: - de toegenomen bezorgdheid om het milieu en het natuurbehoud (diverse op aarde (nog) aanwezige ecosystemen) - de nieuwste inzichten op het gebied van dierengedrag en -verzorging. Bovendien is het biotoop , voor wat het publiek betreft, buitengewoon attractief gemaakt. Het verblijf schept een ongekende illusie van echtheid; educatie en comfort ten behoeve van de bezoeker hebben er een belangrijke plaats gekregen. Deze pricipes zijn dan ook nog op harmonieuze wijze verwerkt in een zeer ingewikkeld geheel van technische eisen. Problemen van vorm, functie, constructie en klimaat vragen immers zo om hun eigen oplossing(en)!
Een tropisch avontuur Het is warm. De bezoekers wandelen door het tropische bos. Boven schemert het daglicht diffuus door het bladerdak. Een lichte nevel beneemt af en toe het zicht. Soms blijven de bezoekers even staan om een mooie plant of bloem te bekijken. In de verte klinkt het aanhoudende geruis van een riviertje. Vogels kijken vanuit de boomtoppen op de mensen neer. Plotseling staan de bezoekers oog in oog met twee neushoorns. Gelukkig bevinden de dikhuiden zich aan de overkant van het water. De rustige kolossen doen zich te goed aan wat over de grond verspreid voedsel. Opgelucht wandelen de bezoekers verder. Van dichtbij klinkt opeens het getrompetter van een olifant. En inderdaad, al snel hebben de bezoekers van achter een lage strook beplanting vrij zicht op een kleine groep Indische olifanten. Zonder zich wat van de mensen aan te trekken gaan deze kuddedieren hun gangetje. De tocht is nog niet voorbij. Achter de scherpe contouren van enkele tropische planten doemt het riviertje weer op. Op de oever aan de overkant zijn de markante zwartwitte tapirs te bewonderen. Deze koddige dieren bewegen hun korte slurf in alle richtingen, zoekend naar voedsel. Af en toe laat een van de tapirs zijn ijle schreeuw horen. Dit geluid verdwijnt in de kakafonie van oerwoudgeluiden die uit de kelen van diverse apen en vogels opwelt. De bezoekers komen nu bij een grote open plek in het bos. Vlakbij staat een mannetjes-olifant naar zijn vrouwelijke soortgenoten verderop te kijken. Zijn enorme lichaam dwingt bewondering af De bezoekers deinzen onbewust achteruit....... Zo ongeveer zal de bezoeker de exotische entourage van het nieuwe dikhuidencomplex gaan ervaren. Na deze impressie leest u hoe het wordt ingericht en gebouwd.
Het dikhuidenbiotoop gedetailleerd beschreven. De andere dieren van het dikhuidenbiotoop. Naast de Indische olifanten, pantserneushoorns en Maleise tapirs zullen de volgende dieren het tropische bosbiotoop nog natuurgetrouwer maken: mutslangoeren (apen), (reuzen)eekhoorns, koereigers, brilvogels, moerasschildpadden, slangen en slangekopvissen, allemaal oerwoudbewonende diersoorten.
De verblijven. De nieuwe dierverblijven vormen een verbetering voor zowel de dieren als de bezoekers . Voor de dieren is vooral positief dat de verblijven ruim zijn opgezet. Voor het nieuwe complex zuIlen dan ook hele stukken van het huidige Blijdorp moeten verdwijnen: de bizon-weide, de thar-rots, de rotstuin en het watervogelgebied aan de rand van de Diergaarde. Zowel de tapirs, neushoorns als olifanten hebben grote binnen- en buitenverblijven met een waterbassin. ~ENNIEUWS
19
Die leefruimte biedt mogelijkheden voor de dieren om hun natuurlijke gedrag te tonen. Dit is voor de lichamelijke en geestelijke gesteldheid van de dieren van groot belang. En dat zijn weer factoren die het succes van de diverse fokprogramma's mede bepalen. Voor de bezoekers is het vooral prettig dat onnatuurlijke afscheidingen tussen hen en de dieren visueel ontbreken. Onnatuurlijke elementen worden gecamoufleerd met planten, rotsen, e.d. terwijl water vaak een natuurlijke zichtbare afscheiding vormt. De bezoeker krijgt hierdoor het idee dat hij vrij tussen de dieren wandelt, waardoor het dierentuinbezoek een extra spannende dimensie krijgt. Een bezoek aan het dikhuidenbiotoop wordt een spannende tocht door de jungle vol onverwachte ontmoetingen! De leefruimtes van de dieren zijn een getrouwe kopie van de natuurlijke omgeving en daardoor leerzaam voor de bezoekers. Bovendien zullen de tropische planten en bomen, een riviertje en de vochtige warme temperatuur het oerwoudgevoel alleen maar versterken. Opvallend is ook de nieuwe manier om olifanten te huisvesten. Om geheel aan de moderne dierentuineisen te voldoen ontwierp Blijdorp een olifantvriendelijker systeem om de grote dikhuiden van elkaar te scheiden. Tot nu toe gaan de dieren binnen altijd aan de ketting. Alleen de bullen (mannetjes) staan los, maar dan wel in aparte, versterkte verblijven. Dit systeem biedt deze intelligente kuddedieren weinig mogelijkheden voor onderlinge sociale contacten en is daardoor verouderd. Bij het nieuwe systeem kunnen de olifanten overdag - zowel buiten als binnen - vrij rondlopen. Sociale contacten tussen de olifanten worden op die manier goed mogelijk. De bullen staan nog wel in aparte verblijven, maar slurfcontact met de koeien is altijd mogelijk. 's Avonds worden er, door middel van 60 ijzeren palen die overdag in de grond verborgen zitten, aparte afscheidingen gecreëerd voor de koeien, zodat ook voor de vrouwelijke dieren de nodige privacy ontstaat. De palen zijn laag genoeg en staan ver genoeg uit elkaar om lichamelijk contact tussen de olifanten mogelijk te maken. Van een echte scheiding is dan ook geen sprake. Met de palen, die als een soort kam uit de grond steken, kunnen verschillende opdelingen van het binnenverblijfworden gemaakt.
De bouwconstructie. De grootste uitdagingen op technisch gebied vormen echter het dak en de creatie van een energetische en ecologische kringloop binnen het tropische bosbiotoop. Het dak van het verblijf is opgebouwd uit een doorzichtige glazen constructie waardoor licht en warmte op bepaalde plaatsen het olifantenverblijf kunnen binnendringen. Het licht geeft de nodige energie aan de planten, terwijl de warmte meehelpt om in het verblijf een tropische temperatuur te realiseren. Transparant isolatiemateriaal in het dak zorgt er voor dat de overvloedige warmte niet kan ontsnappen. Deze warmte wordt met luchtcollectoren via de wanden naar de grond gezogen, zodat er vloerverwarming ontstaat. Ook kan de warmte worden opgeslagen via een waterreservoir onder het dikhuiden verblijf. Er is dus veel aandacht besteed aan energiebesparing. Verder zorgt een zuiveringsinstallatie voor het schoonhouden van het vervuild rakende water in de bassins. Dampverstuivers en een ka sregeninstallatie bootsen de tropische luchtvochtigheid en regens na. Onder deze juiste klima tologische omstandigheden kan de vegetatie ongehinderd groeien. Gestreefd wordt dus naar een relatie tussen de energetische en ecologische kringloop. De architect bouwt in feite geen gebouw maar een klimatologische overkapping voor een biotoop.
Ö
:;;
ë..
.IJ
"
~
§
.~
8
~
~
.!.~
E
~ 1i 'llg ,3 ~
0
0
"
c § .B "0.IJ .Jj2 4 g~ ~ '5 1l,E ~ " B i ~ ö ~ §~ ~ ~ c ] ~ i :; '3~- "~ c Ë ~
,
~
0
1
.~
I
0
]
ë..
De klein e oploss inge n.
! }]i
Er zijn heel wat technische middelen nodig om het tropisch bosbiotoop te realiseren. Hieronder volgen enkele voorbeelden van kleine technische oplossingen. -De penetrante geur die olifanten produceren wordt grotendeels van het publiek weggehouden door middel van luchtbarrières die de stank naar een afzuigsysteem drijven. - Dampverstuivers moeten er voor zorgen dat er nevels in het tropisch bosbiotoop hangen , die het bos nog realistischer maken.
8'
~
8
~
J ~
'0
~
'iJ
.IJ
f
[
~
'R ] ~ i
j
~
~.
0
1
~/V - ----..-/ /'
j
g- .l! 0~ ~ ~ '§b
'0
Ê
E
"
i
0
2
>
'iJ
.g
l 0 0
8 ~tt Ö
f
"'f
1l.
~
~
g.
~
'0
~
~
"
"! 8-
'3
~ ~ "
"
8
,-
t
ë.. ~
8'ö ~
,; -ij
i"
Ö
tt
-"
E§ L
::<
~
~
.~
;
'0
j ~ ~~ ~ -"
.l!
~
~
.~
1
.IJ
ë5
ë..
8 ~ ~ ~
Eo
~
g.
~
~
c
'0
t 3
, rl/IENDENNIEIJIIIS V'- 21
'
-Voor eventuele behandelingen door de dierenarts is het mogelijk om olifanten die onder verdoving zijn met een hijskraan overeind te houden. Door het dak tien meter hoog te maken kan er met een kleine kraan binnen het dikh uidenverblijfworden gemanoevreerd.
Het verloop van de bouw in grote lijnen. De bouw van het binnen- en buitenverblijf kunnen onafhankelijk van elkaar plaats vinden. De constructie is zodanig, dat allerlei delen, bijvoorbeeld het dak, pre-fab vervaardigd kunnen worden . Dit om te voorkomen, dat stagnatie in de uitvoering van bepaalde onderdelen de totale bouw vertraagt. Het binnen- en buitenverblijf zullen zo gemaakt worden dat ze geheel opgaan in de omgeving. De wanden krijgen een rotsachtig of begroeid uiterlijk. De dakconstructie is, ondanks de 10 meter hoogte van het complex, noch van binnen noch van buitenaf te zien. Het geheel zal daardoor de sfeer van het biotoop uitstralen, terwijl de constructie nauwelijks ervaren wordt. Dit tropisch bosbiotoop zal op natuurlijke wijze aansluiten op de reeds gerealiseerde delen van het Azië-continent. Op deze wijze wordt het Azië-continent een geheel van in elkaar overgaande biotopen. De bouw zal zo'n twee jaar in beslag nemen. Dit nieuwe deel van het Azië-continent wordt in 1993 geopend. Het totale masterplan zal in 10 tot 12 jaar voltooid zijn.
De kosten. Er zijn natuurlijk kosten verbonden aan de bouw van dit unieke verblijf. Er is een taakstellende begroting opgesteld van acht miljoen gulden. Dit bedrag wordt als volgt verkregen: Lening Eigen middelen Ver. "Vrienden van Blijdorp" Totaal
6,5 miljoen 0,5 miljoen 1.0 miljoen 8,0 miljoen
gulden gulden gulden gulden
Met dank aan Ir. Schroeder voor het boeiende gesprek en aan de Diergaarde voor de mogelijkheid tot gedeeltelijke overname en bewerking van de tekst in de herziene Masterplan-publicatie. Daan van Herwijnen
ATELIER
ES IE
Berk endaal 157 3075 XD Rotterdam te l.: 010 - 4324693
portretopdrac hten - ontwe rpen
Ferdin a nd S ikken J oyce Tur ek
SCHILDERIJEN AQUARELLEN GRAF IEK
KERA MIEK
EEP-Bureau in Amsterdam Vorig jaar verloor Amsterdam de strijd om de vestiging van een ontwikkelingsbank voor Oost-Europa. Na het nodige politieke gekonkel ging deze belangrijke instelling naar Londen. Een gevoelige deuk in het gevoel van Europese eigenwaarde van onze hoofdstad. Opnieuw bleef Amsterdam achter bij steden als Brussel, Straatsburg, Parijs en Londen, die op het vlak van de Europese financiëel-economische samenwerking écht iets betekenen. Op een heel ander vlak telt Amsterdam in Europa nu echter toch mee: sinds januari van dit jaar is er het "EEP-bureau" gevestigd. Vijf jaar geleden werd in Europa een voorDierentuinen met haar ruime ervaring met zichtige start gemaakt met het opzetten van allerlei aspecten van fokprogramma's, de fokprogramma's voor bedreigde diersoorten, centrale EEP-functie op zich zou kunnen nede "EEP-programma's" (European Endangemen. red species Programme). Sinds die tijd is het aantal fokprogramma's en het aantal deelneSinds januari 1991 fungeert de Stichting mende dierentuinen gestaag gegroeid. MoNationaal Onderzoek Dierentuinen - gevesmenteel zijn er programma's voor meer dan tigd in het Amsterdamse Artis - officiëel als 60 soorten, waaraan ruim 200 dierentuinen EEP-bureau. Voorlopig worden de kosten uit 20 Europese landen meedoen. En daardaarvan gedragen door de tuinen van de Nemee zijn we er nog niet: vóór het jaar 2000 derlandse Vereniging van Dierentuinen en zullen er zeker 200 fokprogramma's zijn, door de belangrijkste subsidiegever van de waarbij alles wat zich in Europa een goede Stichting, het Ministerie van Landbouw, Nadierentuin wil noemen betrokken zal zijn. tuurbeheer en Visserij. Nog lang niet alle Europese dierentuinen zijn namelijk zover Die groei betekent niet alleen een sterke toedat ze inzien dat ze voor een zó belangrijke name van de aandacht voor het lot van erngezamenlijke taak als het behoud van bestig bedreigde diersoorten, maar ook een toedreigde diersoorten ook gezamenlijk geld op nemende hoeveelheid werk om de EEP-fok tafel moeten brengen. Opnieuw zijn het dus programma-organisatie in goede banen te Nederlandse dierentuinen die een voortrekleiden. De afgelopen jaren werd het meeste kende rol in Europa spelen. Bij het van de van dat werk gedaan door de dierentuin van grond krijgen van de eerste Europese fokKeulen. De directeur van die tuin - Professor programma's in 1985 waren het al Artis en Gunther Nogge - is namelijk al enige jaren Blijdorp die samen met enkele buitenlandse de voorzitter van de EEP-organisatie en als tuinen het voortouw namen. Nu zijn het alle zodanig verantwoordelijk voor het reilen en acht tuinen van de Nederlandse Vereniging zeilen van de fokprogramma's. Maar met het die samen met een Nederlands Ministerie groeien van de organisatie werd het alsmaar met een vooruitziende blik garant staan duidelijker dat al het bijbehorende werk niet voor een volgende belangrijke stap in de Eumeer door een toch al druk bezette dierenropese dierentuin-samenwerking. Iedereen tuindirectie met zijn assistenten als "bijis er echter van overtuigd, dat dit goede baantje" gedaan kon worden. Er moest een voorbeeld goed zal doen volgen en dat er op EEP-bureau komen om deze taak op zich te niet al te lange termijn ook uit de rest van nemen. Europa gelden beschikbaar komen voor het EEP-werk van het Amsterdamse bureau. Na het nodige heen en weer gepraat- want in Europa is het altijd een "politiek" proOnlangs publiceerde het EEP-bureau een (Engels-talige) brochure, die u wordt toegebleem in welk land je een bureau met een centrale functie moet vestigen - werd beslozonden na overmaking van zes gulden naar ten om in te gaan op het aanbod van de NeNMB-bankrekening nummer 69.76.38.898 derlandse Vereniging van Dierentuinen. Dit t .n .v. Stichting Nationaal Onderzoek Dierenaanbod, dat al enige tijd op tafel lag, hield tuinen o.v.v. "EEP-brochure" . in, dat de Stichting Nationaal Onderzoek
yRiENDENNIEUWS
23
Maak zelf een catalogus ... van ... van ... van ... van
uw boekenkast uw videofilms uw platen enlof cd's uw diaverzameling
H. VAN DONGEN STALENSTEIGERBOUW BV
met behulp van uw pc. wij leveren het programma, u brengt de gegevens in, wij printen en binden uw uitgave.
Bel voor prijsopgave!
01860-13575
c.s.s. specialisten in dbase-toepassingen
,c$ / OOK LEASING MOGELIJK! Eigen technische dienst.
TCI C,ïïOTC I LLLII 11, I L ®
010 - 4128359 Showroom: "Slaakhuys" Slaak 34, 3061 CS Rotterdam fax 010 - 404 92 62
Ohmweg 6 -Spijkenisse -Tel. 01880 -18133
~J.;J UITVAARTVERZORGING e.M. Bouwman
U zoekt een spaarvorm die goed voor uw geld zorgt.
Albert Verweystraat 2a 3061 SB Rotterdam Tel. 010-4145343 B99. 010 - 414 55 64
Als u spaart, kiest u natuurlijk de spaarrekening die u het meeste oplevert. Bij ons vindt u spaarvormen die uw spaargeld snel laten groeien: spaarrekeningen waarbij uw tegoed altijd opvraagbaar is, spaarrekeningen met vaste looptijd en hoge rente, en verschillende soorten waardepapieren. Geïnteresseerd? Op onze kantoren vertelt men u er verenigde spaarbank graag meer over.
• Ei
De Verenigde Spaarbank doet meer.
MONTAGE EN DEMONTAGE VERHUUR -VERKOOP ADVIES
Stijlvolle uitvoering van begrafenissen en crematies. Informatie over: het a.RV depositofonds (= verzorgingsfonds) de NVV.a. natura (gezins, kind er (tot 20 jaar) en per persoon), aanvullende-, senioren- (tot 83 jaar) en monumentenverzekeringen. Inschrijving wilsbeschikking met vrij lidmaatschap.
Een geslaagde 6-daagse reis naar Zwitserland Op zaterdag 22 juni 1991 om 07.45 uur vertrokken 50 Vrienden vanaf de Conradstraat richting Zuid-Duitsland. Als ik naar de inleiding van de reis van vorig jaar naar Noord-Duitsland kijk kan ik voor wat betreft de weerberichten dezelfde tekst overnemen. Ook nu was het weer tot vlak voor ons vertrek en aanvankelijk ook onderweg koud en regenachtig. Onze chauffeur John Strous (geen nazaat van de bekende familie) stelt voor om niet via de Duitse autobahn te rijden, maar op de heenreis via een landschappelijk veel mooiere route door België en Luxemburg te gaan. De koffie stop wordt gepland in de omgeving van Namen en de lunch in Luxemburg. Wie schetst onze verbazing wanneer op een gegeven moment de zon doorkomt en een buitenthermometer in de omgeving van de grensovergang FrankrijklDuitsland 27 graden aangeeft. Er wordt natuurlijk voetstoots van uitgegaan, dat de thermometer "van slag" is, maar toen bij de grensovergang de deuren van de bus open gin-
gen, bleek de thermometer prima in orde. Wat een verrassing, maar dan wel een prettige! Na een voorspoedige reis kwam en wij om circa 18.30 uur in onze standplaats Müllheim bij Hotel Bauer aan. De eerste dierentuin die voor zondag 23 juni op het programma staat is de dierentuin van MULHOUSE (Frankrijk). De Rotterdam Zoo Friends, nagenoeg allemaal gestoken in T-shirt met Amoerpanter-afbeelding, worden welkom geheten door monsieur Lernould, directeur, die ons primair een stukje historie van de tuin voorschotelt. De dierentuin werd in 1868 ten behoeve van de arbeidersklasse gesticht en gefinancierd door de industrie als tegenprestatie voor de veroorzaakte schade aan het milieu. De toenmalige Zoo was 4 ha. groot en is honderd jaar eigendom van de staat geweest. De huidige oppervlakte bedraagt 25 ha. met aanzienlijke hoogteverschillen; desondanks is het een zoologische en botanische tuin gebleven zonder grote , typische dierentuindieren, maar met het accent op de primaten (apen en halfapen ) waaronder diverse uiterst zeldzame soorten. Het aanwezige apenhuis is een copie van de Frankfurter Zoo; daarnaast zijn sommige gebouwen nogal verouderd en is er dringend behoefte aan goede gebouwen waar het publiek ook 's winters kan vertoeven. Primaire doelstelling van de dierentuin is het fokken van die diersoorten die echt hulp nodig hebben. De aanwezige Siberische tijgers zijn een concessie aan het publiek, alhoewel deze in de natuur wel degelijk bedreigd zijn, in dierentuinen echter niet meer. Omdat de dierentuin van Bazel slechts op een afstand van 30 kilometer ligt, wil Mulhouse iets anders laten zien, namelijk lemuren. Sinds 1 maart is er in het kader van Natuurbescherming en wetenschappelijk laboratoriumonderzoek (met name op het gebied van de voortplanting) een overeenkomst met Madagascar. De via kunstmatige inseminatie tot stand gekomen bevruchting heeft in de tuin inmiddels al tot een geboorte geleid. Belangrijk is vooral het genetisch onderzoek van de in Madagascar levende diersoorten, omdat de dieren in Mulhouse slechts een kleine populatie vormen . Samenwerking op dit gebied is er voorts met de dierentuinen van Saarbrücken en Keulen en de Universiteit van Straatsburg. Voorts zijn er contacten met het Primatencentrum in Rio de Janeiro, waar men zich toelegt op het fokken van uit Brazilië afkomstige bedreigde primatensoorten. Voor de liefhebbers onderstaand een (niet geheel complete) onderverdeling van de (verzamelnaam) "Primaten":
*
mensapen
- Gorilla - Orang oetan - Chimpansees - Gibbons
*
apen uit de oude wereld (Afrika en Azië)
- Bladetende apen - Bavianen - Makaken - Meerkatten - Mangabeys
:(.
apen uit de nieuwe wereld (Amerika)
- Capucijners - Brulapen - Slingerapen - Klauwaapjes
:(.
halfapen
- Maki's - Lori's - Galago's - Vingerdier (Aye aye)
De Vrienden op de trappen van het hotel. <
fIIIENDENNlElJ\\;.,
vr
26
.":s
yRlENDENNIEU\\,S 27
Een topic die alleen in Mulhouse te bewonderen valt is het, speciaal voor onze groep door de directeur "voor het voetlicht" gehaalde Prins Alfred hert. Op deze dieren, waarvan er nog slechts enkele honderden op de Philippijnen leven, wordt veel gejaagd omdat een deel van de bevolking niet voldoende te eten heeft. In 1987 is er, teneinde tot een fokprogramma te kunnen komen, een verdrag tussen de Philippijnen en de Zoo van Mulhouse opgesteld. Dit verdrag behelst o.a. dat dieren uit privé collecties overgebracht kunnen worden naar Mulhouse. Mulhouse beschikt nu over twee fokgroepjes van elk drie dieren en de eerste geboortes worden elk moment verwacht.
A'
f* Europese otter in Tierpark Bern
staat Mulhouse voorts bekend om de fok van Amoerpanters. Wie de verblijven goed heeft bekeken kan zich voorstellen, dat deze panters zich daar goed thuis voelen en zich derhalve ook voortplanten. Laten we hopen dat onze Blijdorp-Amoerpan ters in de nabije toekomst ook over een dergelijk verblijf zullen kunnen beschikken, dat overigens door onze vereniging geschonken zal worden. Desgevraagd deelde monsieur Lernould nog mede, dat de naam van deze Panthères de l'Amour niets met "Amour" te maken heeft, maar gerelateerd is aan het oorspronkelijke leefgebied van deze panters (een streek op de grens van China en de Sovjet Unie).
Maandag 24 juni 1991 een bezoek aan Tierpark Dählhölzli in BERN, waar wij worden verwelkomd door de pas benoemde (in verband met het plotselinge overlijden van de vorige directeur) en voorheen aan de universiteit van Bern verbonden dierenarts, directeur Müller. Deze ca. 15,5 ha. grote tuin, met ongeveer 300.000 bezoekers per jaar, is voor een groot deel gratis voor het publiek toegankelijk; alleen voor het Vivarium (gecombineerd vogelhuis, aquarium en reptielenhuis) moet entree betaald worden. De in 1937 geopende dierentuin ligt • fI1rf.NOENNlEU\\h V'.- 28 .·:i
aan de oever van de rivier de Aare en was aanvankelijk een dierenpark voor "einheimische" dieren. Er waren weinig gebouwen ; alleen dieren die zowel 's zomers als 's winters buiten konden blijven werden gehouden. Omdat men dacht dat alleen dieren uit Zwitserland waarschijnlijk weinig publiek zouden trekken is men overgegaan tot het bouwen van het Vivarium (kosten 14 miljoen). Topic in het Vivarium was de nergens anders in dierentuinen te aanschouwen termietenheuvel. Bij het kijkje achter de schermen mochten wij "oog in oog" staan met de termieten. Om de door de termieten veroorzaakte schade (opeens zijn alle zojuist geplante varens verdwenen) enigszins binnen de perken te houden , worden in de volière alleen vogels gehouden die termieten eten. Op het achter het Vivarium gelegen terrein worden o.a. Przewalskipaarden, Muskusossen, Elanden, Wisenten, Lynxen, Otters, Tijgers, Zeehonden, Pinguins, Wolven en Rendieren gehouden. Dinsdag 25 juni 1991 is bestemd voor een bezoek aan de Zoo van ZÜRICH. In deze dierentuin worden we ontvangen door de voorzitter van de Zoofreunde van Zürich, herr Othmar Röthlin, alsmede de Zoolehrer, herr Müntzner. De Zoo van Zürich (ca. 12 ha. groot), gelegen op de Züricher Berg, werd in 1929 geopend en ontvangt jaarlijks 700.000 à 750.000 bezoekers . De ligging van de dierentuin vergt voor de bezoeker wel de nodige lichamelijke inspanning. Deze enigszins terras-gewijze bouw van de tuin is met opzet zodanig geconstrueerd, zodat wanneer het exploiteren van de dierentuin onverhoopt geen succes zou blijken te zijn, de grond als afzonderlijke percelen verkocht zou kunnen worden.
Olifantenuerblijf in Zürich • fI1rf.NO ENNIEUlliS V'- 29 '
De rondleiding begint bij het voedselmagazijn waar het voer voor alle dieren verdeeld wordt; om ons inzicht te geven van hetgeen in de tuin omgaat aan voeding voor de dieren zal ons na afloop een lijst worden uitgereikt. Voorts wordt een bezoek gebracht aan de ruimte waar cavia's, muizen, ratten, kuik ens e.d. worden gekweekt ten behoeve van de levende have. Het in 1971 in gebruik genomen olifantengebouw is later voorzien van een bullenstal voor Maxi, vader van de in 1984, tot grote teleurstelling van de dierentuin van Zürich enkele weken n a de geboorte van Bernh ardine, geboren Komali (waarm ee Blijdorp de Europese primeur in de wacht sleepte van een in gevangenschap geboren olifant, waarvan beide ou ders ook in gevan genschap geboren zij n ). Vervolgens wordt een kijkje genomen in h et qu arantaine-gedeelte annex operatiezaal. In samenwerking met de diergeneeskundige faculteit van de Universiteit van Zürich is overeengekomen dat studenten twee maal per jaar in de dierentuin stage mogen komen lopen; de dierentuin krijgt in ruil daar voor diergeneeskundige hulp van de universiteit bij de verzorging van de dieren. Bij de groep gorilla's troffen we "familie" aan uit Blijdorp, namelijk Sandra, een jong van Salomé, die via een verblijf in de "Kindergarten" in Stuttgart heel voorzichtig in de groep van Zürich is geintroduceerd. Desgevraagd werd ons medegedeeld, dat het verschijnsel "infanticide" (het door de volwassen "zilverrug" doden van jonge dieren in de groep van een andere vader; hierdoor is h et vrou wtje weer snel vruchtbaar en kan de eigen bloedlijn gecontinueerd worden) bij het introduceren van Sandra niet speelde, omdat haar leeftijd zodanig was dat er bij de volwassen vrouwtjes geen sprake was dat de vruchtbaarh eid door het bestaan van Sandra werd beinvloed (speelt alleen bij gorilla-babies). Een merkwaardig verschijnsel bij de gorilla's was een gorilla-moeder met twee jongen, waarvan er een van haarzelf was en de ander van een ander vrouwtje, dat de twee voorgaande jon gen eveneens verstoten had. Het is niet bekend, wa arom de echte moeder ineens h aar jong overgedragen heeft aan de andere gor illa-moeder; voor deel is, dat h et jong nu niet met de fles grootgebracht behoeft te worden en derhalve in de groep kan blijven. Een verschil in behandeling van het eigen en het geadopteerde jong door de"pleegmoeder" is echter wel waarneembaar. De laatste excursie voert ons op woensdag 26 juni 1991 naar de Zoo van BAZEL, alwaar Dr. Peter Studer (adj. directeur) en Dr. Andreas Heldstab (Zootierarzt) ons zullen rondleiden. De Zoo van Bazel is de oudste (1874) en tegelijkertijd de beroemdste dierentuin van Zwitserland. H et streven van de tuin is er op gericht, dat de bezoekers de dieren niet direct binnen h un gezichtsveld krijgen, maar moeite moeten doen om de dieren te zien (achter het groen). Vroeger werd , in verband met de verhoogde kans op parasieten, niet zo veel gebruik gemaakt van gras als bodembedekking; tegenwoordig zijn voor de bestrijding hiervan echter goede medicamenten voorhanden. Sinds 1970 houdt en fokt men er de uiterst zeldzame Somali-ezels (gekscherend ook wel "topless zebra's" genoemd), die in de half-woestijn van Ethiopië nog in kleine groepen in het wild voorkomen. Tijdens de bronstper iode drijft het mannetje de vrouwtjes onvermoeibaar op, hetgeen de vorige hengst een gebroken been en derhalve het leven heeft gekost. De nieuwe hengst is nog te jong voor dergelijke activiteiten, maar de verwach tingen zijn h oog gespannen.
Okapis in Zoo Bazel Zowel het Vivarium als het apenhuis worden vrijwel geheel door groen aan het oog van de bezoekers onttrokken. Internationaal is de Zoo beroemd geworden door de fokresultaten (o.a. de eerste gorilla in Europa). Herr Struder legt uit, dat het imponeergedrag dat de mannetjeschimpansee vertoont wanneer hij vlak voor zijn verblijf staat, geen neurotisch gedrag van een dierentuindier is, maar dat het mannetje dit gedrag in het wild ook vertoont om zijn vrouwtjes t e beschermen tegen concurrenten (herr Struder?). Donderdag 27 juni 1991 nemen wij met een beetje heimwee afscheid van Hotel Bauer in Müllheim. De ligging was mooi en de verzorging was uitstekend. Hoe meer we richting Nederland komen, hoe slechter het weer wordt. Over het weer gedurende ons verblijf in Zwitserland mogen we dacht ik niet klagen. Over hetgeen ons aan schoons en interessants geboden is evenmin. Ik denk en waarschijnlijk alle reisgenoten met mij, dat wij kunnen terugkijken op een fijne en geslaagde reis In der Schweiz! Tineke Groenhorst
De fokgroep Pantserneushoorns was en is nog altijd toonaangevend en de dierentuin van Bazel is dan ook de internation ale stamboekhouder voor deze bedreigde diersoort. Er schijnen t h ans twee jongen te zijn; de gehele groep is echter tijdens onze r on dleiding (voor het eerst gedurende onze reis in de stromende regen) "zoek". Als h err Struder hiernaar bij een van de verzorgers informeert krijgt hij als antwoord:"Sie sind ins Schwimmbad gegangen, damit sie n icht nass werden". Humor, juist!
boek- en kantoorboekhandel van Setten
Bentinckplein 13 3039 KL Rotterdam tel. 466.54.44
Hobby
~~ Centrum
Magazijn Blij dorp
~~:~
Nobel",." 112 3039 SP Rotterdam jjjjiiIII!!! TelefoonOlO-4663l80 ....' " Gereedschappen IJzerwarer;, Elektra Sanitair Verf Sleutelservice
\.en
~Ptiek
De Vriend voor uw ogen en oren. Statenweg 108e - Tel. (010) 46660 52 Walenburgerweg 77 - Tel. (010) 46549 91 Rotterdam
H. Maurik en Zn Specialist in Aardappelen, groente en fruit. Vers gesneden rauwkost, vruchtensalade en stamppotten. Statensingel127 3039 LJ Rotterdam ~ 010-4661671
P.s.
Vrienden, winkelt in Blijdorp!
