EEN UITGAVE VAN DE VERENIGING VRIENDEN VAN BLIJDOR
NOVEMBER 1990
In dit nummer
'*dierentuinwereld Nieuws uit de '*naar Verslagen reizen Duitsland en Planckendael
'* Bavianen Veel info over ,*Convocatie Zondagochtendlezingen
Losse nummers f. 2,25
12ejaargang nummer 4 VERENIGINGNRIENDEN VAN BLIJDORP Schepenstçaá.t71, ~fl39 Ne Rotterdam Vriendennieuws,iS'een uitgave van de Ve~eniging Vrienden van Blijdorp en verschîjnt tenminste 4 maal perjáar. OPLAGE: 4.000 De Vereniging Vrienden van Blijdorp stelt zich ten doel: "het opwékken van belangstelling voor de D,i,ergaarde Bl.tidorp, het steunen d~rvan d5lOf h!!t bijeenbrengen van gelden en het doen Van gIften In geld of natura, voorts het geven van bekendheid aan het doel en streven van culturele zoölogische tuinen". De jaarlijl5sècontributie bedraagt (minimaal) f. 30,-, waà1Woor de leden 4 keer per jaar het ver~ enigingsorgaàrt VriendennieuW's ontvangen. alsmede 2 gratis toegangsbewijzen voor Diergaarde Blijdorp in ROtterdam of Artls in Amsterdam. ' Bovendien worden de leden in staat gesteld om deel te nemen aan excursies naar binnen- en buitenlandse dierentuinen, speciale lezingen gedurende het winterseizoen bij te wonen en worden zij uitgenodigd voor de jaarlijkse Blijdorp-dag annex Algemene lfdenvergadering.
INHOUDSOPGAVE pag. Van de redactie 3 4 Uit de promotiehoek In Memoriam J. v.d. Berg 6 Dier in het vizier: bavianen 9 Ben Swaep in Parijs 11 Lezingen voor de Vrienden 12 Reis naar Duitsland 15 Excursie naar Planckendael 22 Nieuws uit andere dierentuinen 25 Nieuws uit Blijdorp 26 Dierentuinen van de wereld (17) 27
Vereni~nissecretariaat: A.NeRos, Schepenstraat71, 3039 NC Rotterdam, VRIENDENFOON 010- 465 9015; giro 1357803. Bankrekeningnr. 98.55.33.099 Ver. Spaarbank Afdeling Reizen: mevr. C. Berger-Kindt, Kortedreef 48,3075 GR Rotterdam, telefoon 010 -41918 63; giro 2071059. Promotieteam: fam . H. Gerritse, Cleyburchstraat 5a,3039DA ROtterdam, telefoon 010-4663682. ' Redactie-adrès Vriendennieuws: A. Noordermeer, K Visscherstraat 118, 3132 EV Vlaardingen, telefoon 010 -4347746 Samenstelling Verenigingsbestuur: voorzitter A. Noordermeer vice-voorzitter mevr. C. Berger-Kindt secr.-penningmeester A.M. Bos 2e secretaris C.M. Groenhorst leden H. Gerritse D.A. van Herwijnen T. Slijkoort Foto's en illustraties: Brno Zoo (1), G. Gerritse(l), . G. Groshart(1), A. Noordermeer(2), F.H.M. Ramack (5). Aan ditnummer werkten mee: KJ. Bruin, G:Gerritse, C. GroE!.vhorSt, H. H!lgen, D.A. van Herwijnen, A. Noordermeer, F.H.M. Ramáck, B. Swaep, K. van Zwieten. Foto voorpagina: Damagazelle in Blijdorp
UKOMTTOCH OOKNAARDE INTERESSANTE ZONDAGOCHTEND LEZINGEN? Zie verder pagina 12
-""----
Van de redactie Bij het lezen van de augustus-uitgave van Vriendennieuws heeft u waarschijnlijk even gedacht een of ander puzzelboekje in handen te hebben! Het verslag van de Algemene Ledenvergadering op de pagina's 5, 6 en 9 bleek danig door elkaar gehusseld te zijn. Wij doen altijd erg ons best om u vier maal per jaar een keurig Vriendennieuws te presenteren en het spijt ons dan ook bijzonder dat er deze keer een forse schoonheidsfout in ons lijfblad geslopen is. Desondanks vertrouwen we er op, dat u het verhaal (zij het met enige moeite) heeft kunnen volgen. Zo nodig kunt u volgend voorjaar het uitgebreide verslag van de AL V er nog eens op na lezen. De actie "Geen gelanterfanter, help de Amoerpanter" is bij u fantastisch ontvangen: van de actie-acceptgirokaart is door bijna negenhonderd leden gebruik gemaakt en zoals beloofd treft u bij dit nummer van Vriendennieuws een verantwoording aan van alle giften. Uit ruimtebesparende overwegingen hebben we de lange lijst zo beknopt mogelijk weergegeven: tenslotte leest u liever interessante artikelen dan zo'n droge opsomming en de ruimte in Vriendennieuws is nu eenmaal beperkt! In elk geval danken wij namens het Amoerpanter-echtpaar (en hun vijf jongen!) in Blijdorp alle gulle gevers die in totaal ruim 25.000 gulden bijeenbrachten. De architect heeft inmiddels tekeningen vervaardigd voor het nieuwe Amoerpan-
ter-verblijf, dat zal bestaan uit een vrij simpel nachtverblijf, een bescheiden buitenverblijf (geschikt voor het mannetje wanneer het vrouwtje jongen heeft) en als blikvanger een volière-achtig, zeer ruim buitenverblijf. Het nachtverblijf wordt door grote rotsblokken en begroeiing vrijwel geheel aan het oog onttrokken; twee grote ruiten geven ongestoord zicht in het grote buitenverblijf dat zal worden "aangekleed" met veel klimbomen en een waterpartij. Nu moet nog een beslissing genomen worden over de hoogte van de buitenkooi: aanvankelijk wilde men een 12 meter hoge constructie bouwen maar dat blijkt toch een tikje te kostbaar te worden. Binnenkort zal ook deze knoop worden doorgehakt om begin volgend jaar met de feitelijke bouw van het panterverblijf te kunnen beginnen. Daarvoor is dan natuurlijk nog wel meer geld nodig en wat dat betreft komt het dus goed uit, dat u bij dit nummer de jaarlijkse acceptgirokaart voor de betaling van uw lidmaatschap 1991 (minimaal f 30,-, méér mag ook!) is bijgevoegd! Natuurlijk stuurt u deze kaart zo spoedig mogelijk op en zorgt u ervoor dat het verzenden van herinneringen achterwege kan blijven! Let u er wel op, dat u niet per ongeluk uw lidmaatschapskaart met daarbij de twee toegangsbewijzen voor Artis/Blijdorp en het toegangsbewijs voor de Algemene Ledenvergadering 1991 weg gooit; duplicaten worden niet verstrekt.
ZONDER ONZE ADVERTEERDERS/SPONSORS ZOU VRIENDENNIEUWS IN DE HUIDIGE VORM ONMOGELIJK ZIJN. MAAK DAAROM GEBRUIK VAN DE DOOR HEN AANGEBODEN GOEDEREN EN DIENSTEN!
4
lJftdePrornotiehoek Beste Vrienden, Uit de Promotie-hoek ook weer een praatje; natuurlijk eerst over de winkel. Vanaf de eerste dag van de zomervakantie (7 juli '90), zijn we in de winkel al volop in bedrijf en ... met succes. In het begin was dat met wat kinderziekten, zoals dat meestal het geval is. Je denkt dat je b.v. alles hebt voor de verkoop en dan blijkt dat je overal veel te weinig van hebt dus moet je weer gaan bijvullen, maar dat waren we uiteindelijk wel gewend. Nou ja, na het geploeter van Arie, Tom, Henk, Anja en mij is het toch voor elkaar gekomen en het ziet er volgens ons ook nog leuk uit. In het begin waren de omzetten wat tegenvallend maar langzaam maar zeker kwam daar ook verbetering in. Veel van onze leden konden onze winkel niet vinden en
verwarden ons met de nieuwe winkel vóór de Rivièrahal, maar al vlug was daar ook duidelijkheid over en wisten ze ons te vinden. Nog even vertellen... onze winkel staat naast de Fotograaf en tegenover de ingang van het Tijger-gebouw. De twee zeskante vitrines en onze etalage blijken een grote aantrekkingskracht te hebben: er staan namelijk altijd mensen voor te kijken. Onderin staat zoveel mogelijk voor de kinderen en de bovenste helft is voor de volwassenen ingericht; de toonbank etalages zijn hoofdzakelijk voor onze verenigingsartikelen bedoeld, enfin... u moet maar eens komen kijken als u in de Diergaarde bent. Het moment dat ik dit schrijf is de Femina in Ahoy' in volle gang, er staan elke dag en avond andere mensen om te promoten en
voor de verkoop, we hebben weer een fijne plaats gekregen, we staan vlak bij het modepodium en met de achterkant van de stand staan we tegen de stand van de Rotterdamse Gemeente Politie aan en u weet: de Politie is je beste Vriend .... in dit geval ook hoor. L€kker druk dus. Rechts van ons wordt het bekende "Broodje Ham van het Been" verkocht dus ook lekker ... druk. Het loopt daar allemaal prima! Hier wil ik ook even alle promotieleden, die ons altijd helpen en zo voortreffelijk
DE VERS SPECIAALZAAK VAN BLIJDORP Dagelijks verse kip en kipproducten. Onze specialiteit: Boerenkaas, fijne vleeswaren en 1e soort noten.
Vrienden .. .1ijke Groeten G.Gerritse
LA FROMAGERIE EXCELLENTE Stadhoudersweg 95d Rotterdam
H. Mourik en Zn Specialist in Aardappelen, groente en fruit. Vers gesneden rauwkost, vruchtensalade en stamppotten. Statensingel127 3039 LJ Rotterdam ~ 010 - 466 16 71
'kin
~Ptiek
De Vriend voor uw ogen en oren. Statenweg108e - Tel. (010)4666052 Walenburgerweg77 - Tel. (010) 4654991 Rotterdam
De gloednieuwe Vriendenwinkel
hun ontzettende, vreselijke, haast niet te vertellen best doen, bedanken voor al hun hulp. Als er nog leden zijn die ook mee willen helpen, op braderieën, in winkelcentra of gewoon in onze winkel in de Diergaarde, laten zij zich dan snel opgeven (010-4663682). U weet niet wat u mist, het is echt leuk werk en u hoeft alleen maar een beetje te kunnen rekenen (we hebben een moderne kassa) en met mensen te kunnen omgaan. Vanaf 17 jaar kunt u bij ons terecht, verder bent u er nooit te oud voor. Dus ... Kom en Bel...
boek- en kantoorboekhandel van Setten
Bentinckplein 13 3039 KL Rotterdam tel. 466.54.44
Hobby Centrum Magazijn Blij dorp
-
~iÎ
Nobelstraat 112 ~. 3039 SP Rotterdam l~6 Telefoon 010 - 466 31 80 ~~ Gereedschappen IJzerwar~' Elektra Sanitair Verf Sleutelservice
In memoriam Janus van den Berg Op 5 augustusj.l. is op de leeftijd van 78 jaar overleden de oud-hoofdopzichter Levende have Diergaarde Blijdorp de heer A.G. v.d. Berg, beter bekend als Janus. Janus kwam als jongen van 18 jaar in 1930 in dienst van de Rotterdamse Diergaarde aan de Kruiskade. Hij heeft niet alleen het wel en wee meegemaakt van de oude Diergaarde, maar vooral de oorlogsdagen van mei 1940 met alle gevolgen van dien. Op last van de overheid heeft hij moeten meewerken aan het doodschieten van enkele roofdieren en aan de andere kant heeft hij getracht met anderen om tijdens het bombardement en de dagen daarna de dieren zo goed mogelijk te verzorgen. Ook bij de verhuizing van dieren van de Oude Diergaarde naar Diergaarde Blijdorp heeft hij meegeholpen, terwijl in de oorlogsjaren zijn niet aflatende zorg voor de dieren een grote rol heeft gespeeld. Vlak na de bevrijding werd hij belast met de zorg van de gehele levende have in Diergaarde Blijdorp. Vele dierentransporten heeft hij verzorgd, waaronder honderden tijgers die hun weg vonden naar dierentuinen verspreid over de gehele wereld. Hij was specialist in het maken van transportkisten. Hij deed ditop het oog, aangepast aan het dier. Zo ook maakte hij een speciale kist voor het kappen van de zebrahoeven. Janus was bij nachten ontij, weer of geen weer met dieren bezig en menige vakantie heeft hij in het belang van de dieren opgeofferd. Zeer veel dieren van allerlei soort en aard zijn, als zij na de geboorte door de moeder waren verstoten, bij hem thuis grootgebracht. Hij was hard voor zichzelf, een rechtschapen man, die geen tussenweg kende, en altijd recht op het gestelde doel afging. Onverschrokken en heel wat jongeren hebben veel van hem kunnen leren. Na 47 dienstjaren werd hij op 31 januari 1977 gepensioneerd, kreeg een koninklijke onderscheiding en werd bij zijn afscheid benoemd tot adviseur van de Diergaarde; men kon hem n.l. node missen. Deze functie heeft hij nog een groot aantal jaren vervuld. Een wijs man en een groot dierenvriend, die zijn liefde voor dieren heeft overgedragen aan zijn enige dochter, is na een kortstondige ziekte heengegaan. Een groot verlies voor de dierentuinwereld, omdat velen in binnen- en buitenland hem om raad vroegen. Dat hij moge rusten in vrede. K. vanZwieten
I
~ I.
Vereniging vrienden van Blijdorp
Van Hoorn BYe BOUW - EN AANNEMINGSBEDRIJF
Groenedijk 12 2903 LZ
Capelle aan den Ijssel TeL: 010-4503333 Telefax (010) 4501586
Dier in het vizier: (Mantel)bavianen
drukkerij
Uw drukstek bij uitstek 1'1'
J\
> ti .,H --I.
, I i
I 81
'.. I
Hoornbrekersstraat 10a-12 3011 CL Rotterdam Telefoon: 010-4120613 Telefax: 010-4045404 Info: Dhr. J. Stek of R.J. Stek
Dier in het vizier is een poosje uit het zicht geweest, maar vanaf nu zullen we weer pogen geregeld een diergroep de revue te laten passeren! De dieren die ditmaal op het programma staan, zijn de mantelbavianen. Blijdorp beschikt over een aardige groep, die een paar jaar geleden wat moeilijkheden kende doordat een mannetje de pasgeborenen doodde, maar die er nu weer heel wat beter voorstaat. Het sociale gedrag, waaronder het vlooien en foerageren van de dieren zorgt altijd voor activiteit binnen de groep, zodat er voor de toeschouwers altijd een amusant schouwspel te beleven valt. Bavianen worden om duidelijke redenen ook hondskopapen genoemd. De snuit is inderdaad, zeker voor een apensoort, langgerekt. Zoekt de 'gewone' baviaan zijn leefomgeving op de uitgestrekte savannen van Afrika, de mantelbaviaan is een bewoner bij uitstek van rotsachtige streken. Ze kunnen zelfs tegen vrijwel loodrechte wanden opklimmen. De rots zoals u hem in Blijdorp ziet, mag dan wel verouderd zijn, er is dus toch terdege rekening gehouden met de natuurlijke leefomgeving van het dier. In de oerwouden van Cameroun vinden we enkele soorten (mandrils) die een fel, fraai gekleurd achterwerk bezitten. Bavianen van de savannen en mantelbavianen daarentegen zijn niet opvallend gekleurd, bruin/grijs. Zo vallen ze niet al te veel op in hun omgeving, wat gezien de aanwezigheid van roofdieren maar beter is ook!
De mantelbavianen vallen onder de orde van de Primaten, familie Cercopithecidae, soort Papio hamadryas. De mannetjes hebben reusachtige manen die midden op de rug eindigen. Het verspreidingsgebied omvat Noord-Somalië, Eritrea en Zuidwest Arabië.
Zoals bij vrijwel alle primaten speelt het sociale contact een grote rol in het dagelijks leven.
Jongemantelbaviaan Het kuddegedrag bij mantelbavianen begint al op 3-4 jarige leeftijd. Een jong mannetje kan al hebben gepaard met volwassen wijfjes en als een van die wijfjes zijn sexuele partner wordt, vormen zij de kern van een groep. Een vrijgezellenmannetje zal binnen een afzonderlijke groep van enkele mannetjes zijn kans afwachten zo'n gemengde groep over te nemen. De kuddes kunnen sterk in grootte variëren, van 20 tot wel over de 100 dieren. De mantelbavianen die 's nachts in grote groepen verzameld op de rotsen slapen, verdelen zich overdag in kleinere groepjes.
1,\ I(
]:-..->
I
I~
t
~~~ ':fA (;\10 ~ In tegenstelling tot de bavianen van de savanne vindt hier dus een onderverdeling plaats. Meestal vormt zo'n groep een hechte eenheid, waarbinnen een bepaalde hiërarchie bestaat. Vrijwel altijd is er een mannetje dat duidelijk domineert, een aantal volwassen vrouwtjes en mannetjes en dan natuurlijk de jongen in alle soorten en maten. Wijfjes zijn altijd ondergeschikt aan de mannetjes en houden er onderling ook een soort rangorde op na. Wijfjes met jongen worden echter altijd met-respect behandeld. Bavianen staan bekend als agressief en gevaarlijk en bovendien als (mede uit ervaring sprekend) zeer nieuwsgierig! Niet alleen heeft de kop een hondachtige uitdrukking, ze zijn werkelijk 'hondsbrutaal' ook! In Kenya in het Treetops hotel, waar de thee en cake op het dak geserveerd worden, verdwijnt de cake sowieso naar de zeer opdringerige bavianen. Het gebeurt regelmatig dat ze het hotel via de trap binnendringen, omdat ze weten dat onderaan die trap nog een tafel met cake staat! Bavianen zijn alleseters. Gras, knollen, zaden, insekten, zelfs schorpioenen en slangen worden veroberd. Op de savannen gebeurt het regelmatig dat bavianen jonge gazellen doden en opeten. Op hun beurt staan bavianen op de menukaart van luipaarden en cheetahs. Als de bavianen zich binnen een groep bevinden, worden de roofdieren echter verjaagd door de mannetjes, geduchte tegenstanders, want de hoektanden zijn indrukwekkend lang en scherp! Uit het voorgaande blijkt nog eens dat het leven binnen een groep van levensbelang is voor een baviaan. Onderzoekers hebben
vastgesteld dat jongen uit de ene groep wel eens 'oversteken' naar een andere groep waar ze dan een poosje speelden, om daarna weer naar de eigen kudde terug te keren. Even op visite, dus! Pasgeboren bavianen klampen zich aan de borst van hun moeder in de vacht vast, het hoeft ze niet geleerd te worden. Zo'n pasgeborene heeft alle belangstelling van de groep. Moeder en kind worden veelvuldig gevlooid door alle leden van de groep, zo leert het kind al vroeg iedereen kennen en leert het ook de sociale rangorde binnen een groep kennen. Dat vrouwtjesbavianen een fantastisch 'moederinstinct' hebben blijkt uit het feit dat een farmhoudster uit Zuid-Afrika eens een aantal baviaanwijfjes als 'geitenhoedsters' heeft gehad en met succes! De bavianen zorgden ervoor dat de lammetjes bij de kudde bleven en zetten zelfs ieder lammetje bij de eigen moeder. De jongste lammetjes, die nog naar buiten mochten werden 's avonds opgepakt en bij de teruggekeerde moeders aan de uiers gezet! Zelfs de melkdruk werd gecontroleerd. Het gaat hier dus om meer dan instinct. Dit is echte moederzorg, omdat dit niet tot het natuurlijke gedrag van een baviaan behoort. Jonge bavianen worden bijvoorbeeld nooit gedragen, ze houden zichzelf vast. Dat de primaten heel dicht bij ons staan blijkt uit het voorafgaande heel duidelijk. Toch lijden ook de apen en mensapen onder onze 'drang tot verwoesting'. Denk aan de gorilla, de orang-oetan. Hopelijk komen we er niet te laat achter dat wij juist met deze dieren een toch wel heel speciale band hebben. H.Hagen
Oud-voorzitter te gast bij directeur Parijse dierentuinen In het vorige nummer van 'Vriendennieuws' had ik min of meer b~loofd ~ets te schrijven over mijn, dan nog te brengen bezoek aan het Parc ZoologIque Vmcennes te Parijs. Immers, daar is het olifantje geboren, dat bij mijn afscheid als voorzitter van onze Vereniging naar mij (Ben) is vernoemd. Op zondag 23 september zijn mijn vrouw Joke en ik ontvangen door de, nog niet zo lang in functie zijnde directeur, prof. J.J. Petter. Over de tuin als zodanig behoef ik niet zoveel te schrijven. Daarover heeft men immers reeds voldoende kunnen lezen in het verslag van de excursie, die de Vrienden medio juni 1989 naar Frankrijk en Jersey hebben gemaakt. Monsieur Petter, die ons 's morgens al kort na negenen in het hotel kwam afhalen, bleek een 'duizendpoot' te zijn. Niet alleen voert hij de directie over Vincennes en de Ménagerie du J ardin des Plantes, maar hij heeft ook de supervisie over twee meer landelijk gesitueerde parken. Verder laat hij zich in met een groot aantal biologielaboratoria en brengt hij studenten kennis bij. Of dat allemaal nog niet genoeg is, dient hij de regering van Madagascar, waar hij geruime tijd heeft verbleven, op zijn specifieke terrein van advies. Onze verbazing over het feit hoe één man dit allemaal kan, werd nog groter, toen wij achteraf zijn leeftijd vernamen, 63! Met een enorme vitaliteit heeft hij zich op z'n jongste taak gestort. Die houdt in dat hij binnen twee jaar vooral Vincennes een beter imago moet hebben gegeven. Daarbij is vanzelfsprekend het uiterlijk, de presentatie van de tuin van groot belang. Daartoe heeft monsieur Petter allerlei plannen gemaakt en laten maken. Eén hiervan betreft het herstel van de niet minder dan zeventig meter hoge (kunst) rotspartij. Die zal geheel dienen te worden gerenoveerd, want de gaten vallen er letterlijk in. Maar optimist als hij kennelijk
is, ziet de directeur het al helemaal voorzich. Alpinisten, die zich temidden van dierlijke bergbewoners naar boven bewegen. Hij acht dit een publiekstrekker en die kan Vincennes goed gebruiken. Ondanks het feit, dat er fraaie en interessante dieren (o.a. reuzenpanda) zijn te bewonderen komen er jaarlijks niet meer dan 800.000 bezoekers. DAG VADER! Het ligt voor de hand dat op die fraaie septemberse zondag onze eerste gang naar de olifanten was. Daar troonde, (vrijwel)compleet met formidabele slagtanden Siam, de vader van de geëmigreerde Ben. Deze machtige bul heeft alweer voor nageslacht gezorgd. Blijkbaar in een onbewaakt moment, want de koe was nog geen 5 jaar jong, toen zij werd gedekt. Nadat het jong was geboren, zijn er dan ook wat moeilijkheden geweest. Begrijpelijk, het moedertje is zelf niet veel meer dan een tiener en wist dus van toeten noch blazen, wat de verzorging van een 'baby' betreft. Allengs echter is het gelukkig beter gegaan. Tijdens de wandeling en de (voortreffelijke) lunch hebben monsieur Petter en ik uitvoerig van gedachten gewisseld. Vooral fondsvorming en sponsoring, die tegenwoordig onontbeerlijk zijn, kwamen hierbij aan bod. Tijdens de gesprekken bleek, dat Vincennes evenals Blijdorp een vereniging van vrienden kent. Er is één wel heel belangrijk verschil; moreel en financieel is er weinig support van de Franse vrienden voor hun dierentuin.
\
Het behoeft geen betoog, dat ik van alles moest vertellen over het functioneren van onze vereniging. Wie mij kent, zal begrijpen dat ik dit met zeer veel plezier heb gedaan. Bij het afscheid van die hartelijke, enthousiaste, hardwerkende prof. Petter droeg deze onze, de door mij aan hem geschonken verenigingsdas. En op zijn bureau lag de Vriendensjaal voor zijn echtgenote en deed het beeldje 'Irma en Bernhardine' reeds
dienst als presse-papier. Tot ons groot genoegen vonden wij het over en weer een uiterst leerzame dag. En passant deelde onze gastheer ons nog mede, dat hij bezig was met het organiseren van een groot internationaal congres van dierentuindirecteuren en 'aanverwanten' in Strasbourg bij de gelegenheid van de Europese eenwording in 1992!
.V
KRAANVERHUUR
vlaardingweg 22 3044 CK rotterdam tel. 010 - 437 57 77* fax 010 - 46212 95
B. Swaep
Lezingen voor de Vrienden Traditiegetrouw worden ook het komende winterseizoen weer speciaal voor onze leden zondagochtendlezingen georganiseerd door stafleden van Diergaarde Blijdorp. De lezingen (veelal geïllustreerd met dia's) vinden plaats op elke tweede zondag van de wintermaanden, te beginnen op zondag 9 december a.s. Aanvangstijd: 11.00 uur Duur : ongeveer 1uur Plaats : Educatief Centrum van Diergaarde Blijdorp Toegang : gratis op vertoon van uw lidmaatschapskaart voor het lopende jaar Noteert u de volgende data alvast in uw agenda, zodat u deze interessante lezingen niet hoeft te missen! 9 december 1990 De heer Schaftenaar (Blijdorp-dierenarts) vertelt u over zijn werk in de Rotterdamse Diergaarde.
Hoogwerkers. Vorkheftrucks
13januari 1991 Blijdorp-directeur Dorresteyn praat u bij over de laatste ontwikkelingen in en rond Blijdorp. 10 februari 1991 De heer Klapwijk (Hoofd Presentatie) brengt u op de hoogte van het door zijn afdeling verrichte werk. 10 maart 1991 Nieuws vanuit de afdeling Levende Have. 14 april 1991 Op deze dag staat het nieuwbouwproject Azië in de belangstelling. Het ligt in de bedoeling om na een inleiding een rondleiding door "Azië" te verzorgen en (indien enigszins mogelijk) ook een kijkje achter de schermen (vleermuisgrot) te geven.
-0
CI&TH IV TRANSPORT
vlaardingweg 22 3044 CK rotterdam tel. 010 - 4375777* fax 010 - 46212 95
Een geslaagde 5-daagse reis naar Noord-Duitsland
Nigllt
i""",
Het ideale arrangement voor partijen personeelsfeestjes
en gezelschappen Diner met avondrondleiding Voor meer informatie:
DIERGAARDE BlIJDORP Van Aerssenlaan 49 3039 KE Rotterdam Telefoon 010 - 465 43 33
Op zaterdag 16 juni 1990 om 08.00 uur vertrokken 49 Vrienden vanaf de Conradstraat in Rotterdam richting Noord-Duitsland. Voor de aanvang van de reis zal menig deelnemer aan deze excursie met spanning de weerberichten hebben beluisterd, want het leek net herfst in Nederland, regenachtig en koud. Voor alle zekerheid maar een extra warme trui meegenomen. Er is zoveel interessants gehoord en gezien tijdens deze vijfdaagse excursie, dat het onmogelijk (en ook ongewenst) is alle topics hier te vermelden. Onderstaand dus een willekeurige greep uit al het schoons, dat in mijn herinnering is achtergebleven. De eerste dag was ons doel de dierentuin van OSN ABRÜCK, waar wij verwelkomd werden door de directeur, dr. W. Everts, die ons op interessante, maar ook humoristische wijze door de tuin leidde. De dierentuin bestaat sinds 1936 en krijgt per jaar ongeveer 400.0000 bezoekers. Bij de ingang van de tuin de vaak gebruikelijke vijver met Chileense en Cubaanse flamingo's. De lucht die deze vogels verspreiden is kennelijk niet voor iedereen even aangenaam; soms zien we dan ook bezoekers die met een zakdoek voor hun neus de tuin betreden, wat dr. Everts de wat geïrriteerde opmerking ontlokt: "De apen zitten toch ook niet met zakdoeken voor hun neus als het publiek langs komt. Iedere soort heeft zo zijn eigen geur." De slingerapen kregen onlangs twee eilandjes als buitenverblijf toegewezen, die zij via een tunnel vanuit hun binnenverblijfkonden bereiken. Het mannetje had kennelijk zo weinig vertrouwen in de nieuwe habitat, dat hij als galante ridder steeds de "dames" voor liet gaan naar buiten. Sinds 1989 beschikken ook de Massaileeuwen over een plezierig ogend buitenverblijf met niveauverschil en veel groen. Ondanks deze verbetering wordt van de zijde van de bezoekers toch nog wel eens de klacht geuit dat de groep te weinig ruimte ter beschikking heeft en dat terwijl de
leeuwen eigenlijk een leven van "dolce far niente" leiden. Omdat het oude buitenterrein van de breedlipneushoorns niet meer aan de eisen voldeed, werd dit gewijzigd en uitgebreid tot 1000 m2• Het oude park was voorheen met een greppel omgeven. Dat greppels eigenlijk uit de tijd en soms ook gevaarlijk kunnen zijn is gebleken toen een van de neushoorns hierin terecht kwam. Gelukkig bleef het dier ongedeerd, maar in de nieuwe opzet is men toch (in plaats van een greppel) overgegaan tot een licht glooiend, aflopend terrein. Dit is niet alleen een verbetering voor de neushoorns, maar tevens voor het publiek, dat deze kolossen nu "hautnah" kan bekijken. Dat greppels niet alleen gevaarlijk zijn voor zware dieren als neushoorns maar ook voor olifanten werd nog even aangehaald door het feit, dat op Tweede Pinksterdag olifant Irma uit Blijdorp 's-ochtends door de verzorger in de greppel van het binnenverblijf werd aangetroffen. Het meest opmerkelijke van deze tuin vond ik het gecombineerde verblijf van verschillende soorten beren (ijsberen, bruine beren, baribals en kraagberen) met als topic het feit dat, ondanks dat beren bekend staan als gevaarlijke dieren, de verzorger er middenin rond liep, de dierren wat voedsel gaf en ze aanhaalde.
"
~Vf{)~"J>~P ~ iJu
~
IjIt' ,
Om 17.00 uur vertrok het gezelschap uitde
di~,entllin ~n tegen diner-tijd arriveerden
het Fosse Hotel In Hannover. De kamerindeling verliep vlot; alleen het vervoer van de gearriveerde gasten naar de gewenste étage leverde bij de lift enige "stau" op. Velen haden t.v. op hun kamer. De voetbal-liefhebbers die hier niet over beschikten en toch niets van het WK wilden missen, konden in de bar van het hotel het spektakel volgen. WIJ In
,
Zondag 17 juni was bestemd voor een bezoek aan de geboortegrond van "onze" Ramon, namelijk de dierentuin van HANNovER. Deze middelgrote tuin (21 ha.) is een echte stadstuin en is o.a. bekend om zijn specialiteiten: olifanten en antilopen.
In deze dierentuin werden tot op heden de meeste olifanten geboren van alle Europese dierentuinen, namelijk 16 Aziatische en drie Afrikaanse olifanten. De Vrienden werden verwelkomd door de directeur, prof. dr. L. Dittrich. Na zijn toespraak werd de groep in tweeën gesplitst voor een rondleiding door de tuin. Onze groep stond onder leiding van de adjunctdirecteur van de tuin, dr. Michael Böer. Op de Afrikasteppe is o.a. een groep impala's gehuisvest. Zoals bekend zijn antilopen überhaupt heel gevoelig voor narcose, maar impala's in het bijzonder. Ter aanvulling van de kudde was het overleden mannetje van de groep op enig moment vervangen door een nieuw exemplaar, afkomstig van een andere dierentuin.
Kleine koedoes in Hannover
.'
6
De vreugde over deze aanwinst (het klikte tussen de vrouwtjes en het nieuwe mannetje) werd echter getemperd toen het mannetje door onbekende oorzaak gewond raakte en behandeld moest worden. Hiertoe diende het dier onder narcose gebracht te worden, waaruit hij echter nooit meer is bijgekomen. Gelukkig voor de tuin waren de vrouwtjes al wel door
hem gedekt. Tegenwoordig zo vertelde dr. Böer laat men deze stress-gevoelige dieren bij een dergelijk voorval eerst een paar dagen "op verhaal" komen alvorens tot behandeling wordt overgegaan. Succesvol is Hannover met de fok van Mendesantilopen. Deze uit Tunesië afkomstige antilopensoort is daar al 60 jaar uitgestorven.
Als kroon op het werk van de dierentuin is men in 1985/1986 gestart met het terugzetten van deze witte antilopen in hun natuurlijke omgeving. Vóór hun vertrek naar Tunesië worden de dieren volkomen vrij van parasieten gemaakt (ontwormd enz.). Niemand kan echter vertellen hoe deze dieren zullen reageren op de parasieten ter plekke, waaraan zij natuurlijk zijn bloot gesteld. Dat het echter de goede kant op gaat, moge blijken uit het feit dat de eerste jongen al in Tunesië geboren zijn. Een bijzonder uitgebreide explicatie werd gegeven bij de olifanten. Desgevraagd deelde dr. Böer mede, dat de vader van Ramon, "Mohti", niet meer leeft; zijn moeder "Mapalay" is thans in de dierentuin van Gelsenkirchen. Wel in Hannover leeft Indra, een zusje van Ramon, geboren in 1973, alsmede de bul Siporex, afkomstig uit Aalborg (Denemarken) alwaar hij in 1966 geboren is. Op het moment van ons bezoek was de bul duidelijk in de musth en naar verluid al haast gedurende een half jaar. Verder bestaat de kudde uit de koeien Jenny en Ilona, alsmede de Afrikaanse olifant Bibi (vroeger in Rotterdam). Bijzonder interessant was de uitleg over de operatie van olifant Jenny, die februari 1985 moest bevallen van een doodgeboren kalf. Doordat de navelstreng om de achterpoot van het kalf gedraaid zat en deze waarschijnlijk tijdens het indalen van de vrucht beschadigd is geraakt, is er een storing in de bloedtoevoer opgetreden, waardoor het kalf is gestorven. Jenny zelf slaagde er niet in deze dode vrucht kwijt te raken. Ook na het inzetten van mankracht slaagde men er niet in het kalf te verwijderen. Een keizersnee is o.a. door het grote gewicht van de organen in de buikholte bij olifanten niet mogelijk. . Ervaring bij dit soort situaties was niet voorhanden. Als laatste redmiddel is toen besloten tot vergroting van de geboorteopening door middel van een incisie van
w:~~e~a;:~~eW~
ca 35 cm., lijk verwijderd kon worden. De volgende complicatie trad op in het plotseling dalen van de bloed waarde van Jenny naar 13% (normaal 40%). Ook hiervoor was geen pasklare oplossing. In aller ijl werd het bloed van olifant Ilona onderzocht en geschikt bevonden voorbloedtransfusie ten bate van de pas geopereerdeJenny. Deze bloedtransfusie (eerst 8, daarna nog eens 2 liter) werd via een bloedvat in de oren van de ene olifant op de andere tot stand gebracht. De wond genas vrij snel tot op ongeveer de helft. Optredende spanning op de huid bij beweging, bijvoorbeeld gaan liggen C.q. gaan opstaan verhinderde verder dichtgroeien. Metalen hechtingen werden door Jenny door schuren weer verwijderd. Uiteindelijk is door het "opfrissen" (= weer rauw maken) van de wondranden en opnieuw hechten het nagenoeg helemaal dichtgegroeien van de wond tot stand gekomen. Inmiddels is Jenny weer gedekt. Wij hopen van ganser harte dat een volgende zwangerschap voor haar probleemloos zal verlopen. Het ligt in de bedoeling het zusje van Ramon (Indra) wanneer zij ook in de toekomst ongevoelig blijft voor de avances van Siporex over te plaatsen naar een andere dierentuin. Gebleken is, dat bij dieren op een bepaald intelligentie-niveau (waaronder de olifanten ook gerekend kunnen worden) duidelijk sprake is van een bepaalde voorkeur die bepalend is voor het feit of er paring plaatsvindt of niet. De kudde zal in de toekomst waarschijnlijk met een paar koeien uit een andere dierentuin worden uitgebreid . Alvorens hiertoe over te gaan wil men zich eerst oriënteren op aanpassing van het buitenterras (Blijdorp), teneinde te voorkomen dat bij het gewenningsproces een van de dieren in de greppel geduwd zou kunnen worden.
~
~
. I
___ #;I':-,.,.""".,,~.?" -
18 ;
I
Ook hier wederom de vreemde combinatie In gevangenschap wordt om het gewenste van een verblijf met beren van diverse kleureffect te bereiken caroteen aan het soorten. Omdat deze wijze van dieren voedsel toegevoegd. houden volgens natuurbeschermingswet- De schoenbekooievaar liet zich tijdens ten niet meer toegestaan is, zal dit verblijf onze rondgang niet zien. Enkele gelukzodra er voldoende financiële middelen kigen onder ons zijn er door middel van voorhanden zijn volgens de huidige nor- een verblijf in de struiken in geslaagd toch men (dieren dienen soortgewijs gehouden nog een blik op deze vogel te kunnen te worden) worden aangepast. werpen en op de gevoelige plaat vast leggen. Maandag 18 juni staat vogel park WALS- Ook de Goudhalscasuaris zorgde voor een RODE op het programma. Velen met mij interessant verhaal. Deze dieren zijn buizullen waarschijnlijk gedacht hebben dat ten de broedtijd zeer onverdraagzaam en een hele dag alleen vogels kijken wel wat worden derhalve altijd gescheiden gehoulang is. Dat hier de realiteit de verwach- den. Deze onverdraagzaamheid is dan ook tingen overtrof, zal ook wel een algemeen de reden dat voortplanting in gevangengevoel geweest zijn. schap vaak zo moeilijk is. Na de paring Al vanaf de ingang was de tot in de puntjes moet gezorgd worden voor een snelle uitverzorgde entourage voldoende om enthou- wijkmogelijkheid van het mannetje, die siast te raken. Primair de verblijven van dan accuut door het vrouwtje achterna de vogels, alles was keurig aangeharkt en gezeten wordt. Na het leggen van de eieren schoon. Daarnaast was het botanische verdrijft het mannetje het vrouwtje van gedeelte zowel qua aanleg als qua onder- het nest en zorgt hij alleen voor het groothoud een lust voor het oog. Helaas waren brengen van de jongen. op het moment van ons bezoek de rhodo- Ook de "Brandungsanlage", een nabootdendrons net uitgebloeid. Wellicht dat het sing van de kust (met golfslag) met in die zich bevinden in zo'n schone omgeving het omgeving levende vogels was magnifiek. publiek automatisch dwingt om zich dien- Na afloop van de rondleiding streken we overeenkomstig te gedragen. dodelijk vermoeid neer in het keurig verDat het bezoek aan Walsrode ook voor niet- zorgde Rosencafé. vogeldeskundigen toch een belevenis was, De indruk die Walsrode heeft achtergelawas natuurlijk ook te danken aan de inte- ten zou kunnen worden bestempeld met ressante rondleiding door de curator van "perfect", zowel qua collectie als presentahet vogel park. tie. Van de aanvankelijk gevreesde verveEnkele interessante items uit de rond- ling was dan ook totaal geen sprake. leiding. Bij het verblijf van heilige ibissen werd verteld dat deze vogels in het oude Dinsdagmorgen verlieten de Vrienden het Egypte bij tientallen werden meebegra- Fösse Hotel en vertrokken, inclusief alle ven met een overledene om deze op de weg bagage, richting HAMBURG. naar de eeuwigheid te vergezellen. Het Aangezien men volgens F. Ramack pas behoeft geen betoog, dat op deze wijze de voor "vol" aangezien wordt als bewezen stand van deze dieren drastisch achteruit kan worden het Mekka van de dierenging. tuinen, Hagenbeek bezocht te hebben, In de vliegkooi o.a. de rode ibis. In de vrije werd dan ook door onze chauffeur met natuur komt in het voedsel van deze vogels diverse camera's een "statiefoto" van het een bepaalde stof voor, die bepalend is voor hele gezelschap gemaakt voor de bede kleur van de veren. roemde entree van de tuin.
De Vrienden vóór de ingang van Hagenbeek
, J
Helaas was van de zijde van de dierentuin van Hamburg medegedeeld, dat geen tijd beschikbaar was voor een rondleiding. Dat Hagenbeek commercieel is, bleek o.a. uit het feit dat bij de ingang een z.g. vergunning om te mogen fotograferen gekocht diende te worden. Voorts bestond de mogelijkheid om in de diverse kiosken voor 2 DM een doosje met speciaal dierenvoer te kopen (te vergelijken met Bix-brokjes in Blijdorp). Hamburg heeft een prachtige kudde van 11 olifanten-koeien met een in 1987 uit Indië afkomstige bul, Hussein. Het terrein is bijzonder ruim. Enkele vrouwtjes zijn inmiddels door Hussein gedekt. Het verschijnsel "musth" heeft zich bij hem nog niet voorgedaan. Om verveling bij de dieren te voorkomen is er een dressuurprogramma, alsmede de mogelijkheid voor het publiek om op een olifant een ritje te maken. Dat dit voor de bezoekers in een behoefte voorziet was duidelijk. Ongeveer 6 à 7 dieren worden hiervoor bij
toerbeurt gebruikt. De dieren schijnen dit echter ook leuk te vinden, want als de verzorger aanstalten maakt voor de rit staan de olifanten te dringen bij de deur. Ook het "geoorloofde" voeren van het speciale voer verdrijft de verveling volgens de verzorgers; de dieren vinden het leuk als er publiek komt en ze krijgen op deze manier voeding die niet slecht voor hen is. Dat de dieren goed afgericht zijn bleek, toen een van de kinderen uit een groepje in plaats van wat brokjes een muntje voor de slurf van de olifant hield. Tot mijn grote verbazing ging het muntje niet de weg van de brokjes, maar leidde naar de uitgestoken hand van de verzorger, die een buigend "Danke" tot de gulle geefster richtte. Een van de koeien was voor de Rotterdammers "een bekende", namelijk Benga. Enkele jaren geleden toen Hagenbeek nog niet over een eigen bul beschikte is Benga enige tijd uit logeren geweest bij Ramon in Blijdorp. Dat olifanten zo hun eigen smaak hebben is ook toen gebleken; Benga is
\, r--",v) '. 6.Y IJ~ !(f' i r.r~~~~:rI1~g
~
\ ~)Ç
(i)
~t~~V
0
I
onverrichterzake weer naar Hamburg
I
hier niet voortdurend tussen de koeien. Hij heeft een apart gedeelte, waar hij soms gezelschap wordt gehouden door een 0f twee vrouwtjes en soms alleen staat. Ter afwisseling mag hij ook af en toe een uurtje tussen de gehele kudde verblijven. Dit benadert volgens de verzorger ook veel meer de natuurlijke situatie, waar bullen aan de rand van een kudde koeien met kalveren rondzwerven en af en toe zich binnen de kudde mengen om eventueel vruchtbare vrouwtjes te dekken. Verder waren er de zeldzame langharige Poitou-ezels, afkomstig uit Zuid-Frankrijk te zien. Opmerkelijk waren ook de grote grasvelden die niet door bezoekers betreden mochten worden omdat deze dienen als rustplaats voor de dieren. Frappant was, dat de dieren zich er kennelijk heel goed van bewust zijn dat zij veilig zijn op hun eigen territorium. Zo zagen wij o.a. een nandoe met 2 jongen rustig vrij rondstappen. Bijna aan het einde van de rondgang door de tuin kwamen wij bij het voor beren opmerkelijke groene verblijf van de Kodiakberen. Deze beren zijn nog groter dan de Grizzlies en kunnen (rechtop) groter worden dan 3 meter. Het IJszeepanorama met ijsberen, walrus (dit dier schijnt een beroemde t.V. ster te zijn) en zeeberen was ook zeker de moeite waard. Van de show van de verzorger bij het voeren van de zeeberen hebben helaas slechts enkelen onder ons kunnen genieten. Ook vermeldenswaardig waren de twee prachtige koningspinguins. Om 17.00 uur vertrokken we uit Hagenbeck richting hotel Graf Moltke, gelegen in het centrum van de stad Hamburg. Enkele onvermoeibaren onder ons namen dan ook na het diner nog even de
kans te baat om Hamburg by night te ervaren.
tot Hannover loopt de bul
)J I
./(
I
(L"
I
"'1 -I 1
,
I! I I.
'I. I
Woensdag 20 juni 1990. Alweer de laatste dag van onze reis. Rond de klok van 12.00 uur arriveerde het gezelschap, na een koffiepauze langs de autobahn, bij de dierentuin van RHEINE. In verband met vakantie van de directeur, de heer Salzert werden wij door zijn plaatsvervanger, Achim Johann, rondgeleid. Zoals gebruikelijk troffen wij vrij dicht bij de ingang de vijver met Chileense flamingo's aan. Sinds 1981 heeft Rheine hiervan 41 jongen gehad, waarvan 30 grootgebracht. Het verlies van eieren werd veroorzaakt doordat de dieren deze om welke reden dan ook (opwinding, schrik) vertrapten en door eierdieven (kraaien), maar ook door mensen. Teneinde dit te voorkomen, is men er toe overgegaan om de eieren onmiddellijk na het leggen weg te nemen en in de broedmachine te leggen. De ouders laat men dan ca. 30 dagen op ganzeneieren broeden. Vlak vóór het uitkomen worden de eieren bij de ouders teruggelegd. Gevraagd werd of, zoals vaak vernomen wordt, het verstoren van het nest tot verstoring van het broedgedrag leidt. In Rheine heeft men echter de ervaring, dat de ouders de teruggelegde eieren meestal probleemloos verder uitbroeden. Bijzonder om te zien waren de Wanderoes. In de vrije natuur en de dierentuinen leven hiervan nog slechts 400 exemplaren. De "omvang" van de baard is bepalend voor het gevoelen van welbevinden. Bij stress worden door de dieren namelijk haren uit de baard geplukt. In Rheine hadden ze het kennelijk goed naar hun zin; de baarden waren prachtig. Goede fokresultaten waren ook te melden bij de Humboldt-pinguins. Dit verblijf was op zich niet zo bijzonder. Aan de achterzijde van de (broed-)holen waren echter ventilatiestrips (tegen de vaak optredende longschimmel bij pinguins) aangebracht.
Kennelijk is dit het "geheim van de smid" gebleken, want na het doorgeven van deze tip aan een andere dierentuin, gingen ook daar de pinguins broeden. Een unicum op zich was het ooievaareiland, met aparte gedeeltes voor volwassen dieren en gedeeltes waar de jonge (tijdelijk) gekortwiekte ooievaars verbleven. Een aantal ooievaars vliegt op enig moment naar het zuiden; vele dieren blijven echter ook in de omgeving waar zij geboren zijn. De temperatuur blijkt niet van doorslaggevend belang te zijn, maar de aanwezigheid van voldoende voedsel. Omdat de nesten van ooievaars nogal "compact" zijn en daardoor slecht water doorlaten, heeft men in Rheine de nesten van een dakje voorzien, opdat de jongen bij zware regenval niet zullen verdrinken. Bij de waldrappen kwamen plotseling de voorheen goede fokresultaten tot stilstand. Goede raad was duur. Men heeft toen enkele dieren uit de groep gehaald en de fok kwam weer op gang. Kennelijk was een aantal van 20 vogels te veel voor de beschikbare ruimte. Waarmee maar weer bewezen is, dat het vaak een kwestie van proberen is en uitwisseling van gegevens tussen tuinen onderling van essentieel belang kan zijn om te voorkomen dat veel tijd en geld verspild wordt doordat iedereen het wiel opnieuw gaat uitvinden. Het apenbos werd bevolkt door Berber apen. Bij de ingang van dit terrein werd brildragende bezoekers gewezen op het risico van het betreden hiervan. We hebben geen brildragende apen gezien, maar de reden van dit waarschuwingsbord werd ons uiteengezet. Een van
de apen had plotseling de bril van een bezoeker gepakt. Resultaat: algemene hilariteit. Net als bij kinderen zagen de apen dat als een aanmoediging. De verzekeringsmaatschappij die het aantal claims nogal zag stijgen, heeft toen als voorwaarde gesteld dat een waarschuwingsbord bij de ingang van dit verblijf geplaatst diende te worden. Ten aanzien van de personele bezetting werd ons medegedeeld dat het dierenpark slechts over 6 dierenverzorgers beschikt. Er is gestreefd naar een zeer efficiënte wijze van werken binnen het park. Dat men daar in geslaagd is met zo'n kleine, ongetwijfeld gemotiveerde en homogene groep medewerkers mag wel duidelijk zijn. Gevraagd werd, of de tuin ook met "vrijwilligers" werkte. Het tegenovergestelde was eigenlijk het geval. Er waren mensen te werk gesteld in de dierentuin die dit gedwongen deden ter vervanging van het uitzitten van een strafvervolging. Het laat zich raden, dat de leiding van de tuin met deze mensen eigenlijk niet zo gelukkig is. Welke van de tuinen er het meest uitspringt is moeilijk te zeggen. Iedere tuin heeft zo zijn eigen positieve en negatieve punten. De ene tuin blinkt uit in zijn grote diversiteit, terwijl de andere opvalt door een perfecte staat van onderhoud. Geen classificatie dus. Wel ben ik van mening, dat we heel veel gezien en ontzettend veel geleerd hebben. Dat de weergoden ons zo gunstig gezind waren zullen wij maar toeschrijven aan het gezegde: Je krijgt wat je verdient. Tineke Groenhorst
r
-
ij j'
~-~-j~,~~~ ...~~~,@,,_,~_.~.___ ,______,__,~_~••~~ÄÄ~L_.,~.,______ ~,__~.~~__~_~.,__._~______ •___ Ä;,Ä~.~, __.,_.__._~
Najaarsexcursie naar Plan eken dael De op 22 september j.l. georganiseerde zoo-trip naar de buitentuin van de Antwerpse Zoo mocht zich verheugen in een grote belangstelling en opkomst. Maar liefst 125 Vrienden en andere belangstellenden vertrokken om 9uur met drie bussen uit Rotterdam naar het Mechelse. Het was al weer acht jaar geleden dat de Vereniging Vrienden van Blijdorp het "Dierenpark van Mechelen" voor het laatst bezocht had. Ook de Vrienden van het Safaripark De Beekse Bergen hadden trouwens die druilerige zaterdag uitgekozen voor een bezoek aan Planckendael. Dat het weer absoluut niet zou gaan meewerken aan het welslagen van de excursie werd onderweg al gauw duidelijk. Bij aankomst in Muizen was iedereen dan ook blij om, na de nieuwe gids aangeschaft te hebben, in restaurant of cafetaria de regen te kunnen ontvluchten, in afwachting van beter weer ... Het kostte de groep overigens nog enige moeite om het zo gewenste "taske koffie" te bekomen! De mening van de excursie-leiding over een efficiënte bedrijfsvoering t.a.v. het programmapunt "koffie" week immers duidelijk af van de halsstarrige uitbater ("U kunt ook op het terras plaats nemen!...) Na de uiteindelijk met Rotterdamse bonnetjes verkregen, lekkere koffie, volgde een uitvoerige rondleiding door het oude kasteelpark. De groep werd hierbij verdeeld over enkele rondleiders. Ondergetekende maakte deel uit van een groep die o.m. een blik achter de schermen van de keuken (met koelcel) mocht werpen. Wist u trouwens, dat de Vlaming de krachtvoerbrokken voor de runderen "runderstoppen" noemt? Ook stond de groep lange tijd (droog!) stil bij de smaakvol ingerichte kruiden-tentoonstelling. Deze expositie was te bewonderen in de fraaie, zeer doelmatige paviljoentjes langs het voormalige "bijenpad". Van de bijen-tentoonstelling rest nog de interessante bijenstand met weide. Jammer was het, dat nogal wat dieren vanwege het slechte weer niet optimaal of helemaal niet (Arabische oryx, Duingazelle) te bekijken waren. Toch viel er voor de weinige, bijna uitsluitend Nederlandse dierentuin-liefhebbers nog genoeg fraais te zien: Bonobo's (met jong), Muskusossen, Sitatunga's (in twee ondersoorten), Indische neushoorns (w.o. "Nico", de nieuwe stier voor Blijdorp, die inmiddels veilig in Rotterdam is aangekomen), Harpij, Chili-arenden en de zeer talrijke Witte ooievaars. Helaas is het otter-fokcentrum niet voor de bezoekers toegankelijk. Opvallend in Planckendael is de "ouderwetse" presentatie van een deel van de watervogel-collectie: de vogels zijn volgens het "postzegel-verzameling-principe" op een kleine oppervlakte in kleine perkjes bijeengebracht. Een groot voordeel hiervan is natuurlijk dat de vogels perfect te zien zijn (vergelijk de soms enorme waterplassen met nauwelijks te onderscheiden soorten vogels in veel dierentuinen!). De binnen-verblijven (stallen) in Planckendael zijn bewust sober gehouden en gaan daarom onopvallend op in het dominerende, rijke boslandschap. Nieuwbouwprojecten voor de komende drie jaar zijn het prestigieuze Bonobo-eilanden-plan (met Afrikaans dorp) en een nieuwe behuizing voor Muskusossen en DalI schapen. Nog een goede reden om Planckendael in de toekomst (onder betere weersomstandigheden!) opnieuw te gaan bezoeken! Om 17.00 uur ving een gezelschap rillerige Rotterdammers de terugreis aan.
DE 800.000
ADRESSEN VAN MULTIMAIL '&"'llIdll,, , _ het modern geoutilleerde mailingbureau in ft hart van bedrij-
vig Nederland: Rotterdam! Alle denkbare (en soms ondenkbare!) adressen zijn direct beschikbaar voor het adresseren van uw mailings. Naar 2255 zelfstandige apotheken of 165 deurwaarders. Naar 6410 groenteboeren of 10 wapen-en munitiefabrikanten, Kortom, naar bijna 1600(!!) verschillende adresgroepen. 100000 MAILINGS IN 24 UUR OP DE POST'
Dat wordt geregeld' Want MultiMail levert niet alleen adressen. Ook het gehele traject van vouwen, insteken, adresseren en ter post bezorgen wordt door MultiMail verzorgd.Overigens. kleinere aantallen zijn even welkom en worden met dezelfde zorg behandeld' BEHEER VAN UW ADRESSENBESTAND Er is nog ruimte op de computer van MultiMail voor het beheren van uw eigen adressenbestand. Dat is praktisch , want dan bent u verzekerd van up-to·date adressenlijsten , die u meteen kunt inzetten voor uw mailings. DE 3 P' S VAN MULTIMAIL
IRi;Jii'
alle technische faciliteiten onder één dak: adresseren op che-
shire / davac of zelfklevende etiketten, prepostale verwerking, insealen, vacumeren, verpakken, enz. , enz .
'Qö"M'f.i medewerkers "vliegensvlug mailen" is het motto van MultiMail. Daar zijn al onze op getraind . IQ;II"'i:'i'd1lO.i l door een goede organisatie, kunnen wij efficiënt werken. En dat JI merkt u in de kosten. Het dagelijks bij de PTT aanleveren van gigantische J hoeveelheden post, levert bovendien een belangrijk porto-voordeel op. Dat kan oplopen tot een totaalkorting van wel 10%'
",I'
~ ," '
~~lbjr.,i ' ~. VIkf~vfMe ~fIA", Vvt.tt 7
,/( Uil IJ
(~'.~-·-"/~ --c{,.j
.
...!elef~~~::697.:.!~01O ~429~_~_ K,pstraat 35 37 3011 RS Rotterdam
~
•
.LjW~r'1ldi\_ ::.~;- ","..~,~::.______
,",~~"ooro ~ ~ Directma,1
Daan van Herwijnen
WIJ verzoeken u ons per omgaande volledige doku
~ ~
,..
,,'
Fax _ _ _ _ _ _ Telex _ _ __
_
Deze bon ,n ongefrankeerde enveloppe zenden aan Mult,MallBV Antwoordnummer3027,3000WB Rotterdam
~J.t9 UITVAARTVERZORGING e.M. Bouwman Albert Verweystraat 2a 3061 S8 Rotterdam Tel. 010-4145343 8gg. 010 - 414 55 64
Nieuws uit andere dierentuinen Uit PORT LYMPNE in Engeland komt het vreugdevolle nieuws, dat het vrouwtje Sumatraanse neushoorn (Dicerorhinus sumatrensis) drachtig is. Bovendien is er nu eindelijk een mannelijke Sumatraanse neushoorn gevangen voor het Amerikaanse bestand, dat tot nu toe slechts uit drie vrouwelijke dieren bestond (respectievelijk in New York, Cincinnati en San Diego). Als alles volgens plan verlopen is bevindt dit mannetje zich inmiddels al in Amerika, waardoor het internationale fokprogramma voor deze uiterst zeldzame neushoornsoort buiten Z.O.-Azië eindelijk wat meer perspectieven begint te bieden. De dierentuin van KEULEN meldt voor het eerst de geboorte van een Gorilla en in STUTTGART kwam een Neusaapje (Nasalis larvatus) ter wereld. Uniek is de dit jaar in Vogelpark WALSRODE gelukte fok met de uiterst zeldzame Zwartnekkraanvogels (Grus nigricollis).
.I
Stijlvolle uitvoering van begrafenissen en crematies. Informatie over: het O.RV. depositofonds (= verzorgingsfonds) de N.V.v.O. natura (gezins, kinder (tot 20 jaar) en per persoon), aanvullende-, senioren- (tot 83 jaar) en monumentenverzekeringen. Inschrijving wilsbeschikking met vrij lidmaatschap.
Vooral • UlV snIppen. BANK MEES & HOPE
Spectaculair nieuws komt uit de NEW YORKse Bronx Zoo: nadat hier sinds 1988 inmiddels al tien (!) Rode Paradijsvogels (Paradisaea rubra) werden grootgebracht lukte datzelfde nu ook meteen Kleine gele paradijsvogel (Paradisaeaminor). Bovendien kunt u in deze dierentuin nu zes Hoatzins (Opisthocomus hoazin) bewonderen. Deze uiterst merkwaardig vogels werden in juli 1989 gevangen in Venezuela en voor zover bekend wordt daarmee nu de eerste serieuze poging gedaan om Hoatzins in gevangenschap te houden. Hoatzins zijn extreme voedselspecialisten, die verwant zijn aan de hoenders en uitsluitend Arum-bladeren eten. De Brookfield Zoo in CHICAGO meldt het eerste nest van 3 Vissende katten (Felis viverrinus). Van de gelukkig ouders komt het mannetje uit Cincinnati, terwijl de moeder uit ons eigen Blijdorp stamt. In de dierentuin van JACKSONVILLE werd een Maraboe (Leptoptilos crumeniferus) door de oudervogels zelf grootgebracht, hetgeen ondanks de vrij grote aantallen Maraboes in de diverse dierentuinen een zeldzame gebeurtenis is. Drie Galapagos-olifantschil padden (Testudo elephantopus) kwamen in de dierentuin van OKLAHOMA CITY uit het ei en in dezelfde Zoo kwamen ook een Francois-langoer (Presbytisfrancoisi) en een Zwarte brulaap (Alouatta caraya) ter wereld. Uit Nepal arriveerde een paartje Pantserneushoorns (Rhinoceros unicornis) in de dierentuin van FORT WORTH. SAN DIEGO Zoo begroette een Okapi-kalfje, het eerste jong van een in 1988 uit Zaïre aangekomen vrouwtje. De vader werd in 1973 in San Diego geboren. Door deze geboorte leven er nu 32 okapi's in 8 verschillende Amerikaanse dierentuinen. In het aquarium van VANCOUVER kregen de Beluga's of Witte walvissen (Delphinapterus leucas) de beschikking over een bassin van 2 miljoen liter (zout) water. In tegenstelling tot de gebruikelijke fantasieloze ronde of ovale "waterbak" heeft dit bassin een meer natuurlijk vorm met tot op de bassin-bodem doorlopende rotswanden. Het zeewater wordt gekoeld tot onder de 12°C en een geperfectioneerd filtersysteem zorgt er voor, dat het water kristalhelder blijft. De bezoekers kunnen de Beluga's zowel boven als (d.m.v. reusachtige kunststofruiten) onder water bewonderen.
25
1
t ~:
(tw rm:? 6Y ~}~
'9I ~14
c;r7 r.ru ~/
-
,~(!,iJ
Nieuws uit Blijdorp
\.dJ D~
~~~
(__~_.;;;...;.__-.
Dierentuinen van de wereld, deel 17 POLEN
Uit de dierentuin van San Diego arriveerde een aldaar gefokt Kiwi-vrouwtje in Rotterdam. De nieuwelinge is bedoeld als echtgenote voor het eenzame mannetje, dat al enige jaren achter de schermen in Blijdorp leeft. Als het tussen beide dieren goed gaat wordt waarschijnlijk een van de verblijven in het nachtdierenhuis voor het Kiwi-echtpaar ingericht, zodat de bezoekers deze merkwaardige vogels ook te zien kunnen krijgen. Naast de geboorten bij o.m. de Java-kantjils en de Ratkangoeroes kwam in het nachtdierenhuis ook een tweeling Slanke lori (Loris tardigradus) ter wereld. Pa en ma halfaap zijn al in Rotterdam geboren en de beide jongen lijken zonder problemen voor de ogen van het publiek door de moeder te worden grootgebracht.
•
PLOCK
.POZNAN
.WARSCHAU • Lo'OZ
.WROCLAW
KERSTLUNCH IN DIERGAARDE BUJDORP
•
OPOLE
Op 25 en 26 december a.s. vindt in het Blijdorp-restaurant een kerstlunch plaats. Aanvang tussen 12.00 en 13.30 uur; einde 16.30 uur. Deze kerstlunch bestaat uit:
Gerookte zalm op crouton Zalmmousse op canape
*** *** Kuikenborst op grootmoeders wijze Komkommersoep met stengel
1i**
Spoom
***
Lamscotelet met mintsaus en gebonden saus Kleine champignons Gevulde tomaat Tutti Frutti
*** *** Mokka met petit glace IJs verrassing
De prijs voor het bovenstaande menu bedraagt f 54,50 per persoon. U kunt telefonisch reserveren onder nummer 010-4654333, toestel 168.
De heterogeniteit van de Poolse dierentuinen is een afspiegeling van de politieke ontwikkeling van Polen zelf. De twee oudste, Poznan (1871) en Wroclaw (voorheen Breslau, 1865) zijn beide ex-Duitse dierentuinen in de oude menagerie-stijl. Warschau (1929) en wdz (1938) zijn "origineel" Poolse dierentuinen in open-park-stijl. Katowice (1957) is opgezet als een zeer ruime moderne na-oorlogse Zoo, waarvan de ontwikkeling halverwege de zeventiger jaren als gevolg van de slechte economische toestand van het land helaas is blijven steken. De stad WROCLAW ligt in het zuidwestelijk deel van Polen dat vóór de Tweede Wereldoorlog tot Duitsland behoorde. Wroclaw heette destijds dan ook Breslau en al in 1865 werd hier een dierentuin gesticht, die in de Duitse traditie uitgroeide tot een van de belangrijkste van het land: talloze uiterst zeldzame diersoorten werden hier in de loop der jaren gehouden. Toen de kruitdampen van de Tweede Wereldoorlog waren opgetrokken bleek zoals in zo veel andere Midden-Europese steden de eens zo trotse Zoologischer Garten letterlijk te zijn veranderd in een puinhoop. De internationale politiek besliste, dat Breslau in het nieuwe Polen kwam te liggen en pas drie jaar na het einde van de oorlog kon de dierentuin weer voor het publiek worden opengesteld. In 1948 nam de stedelijke universiteit de leiding van de tuin op zich en sinds 1953 is de zoo eigendom van de stad Wroclaw. Het grondopperv lak van de dierentuin (oorspronkelijk 10 ha) werd vergroot tot 35 ha. en er werd een nieuwe dierenverzameling opgebouwd. Tegenwoordig behoort Wroclaw, mede dankzij de aanwezigheid van een drukbevolkt reptielenhuis en een aquarium weer tot de dertig soortenrijkste dierentuinen van de wereld: ruim vijf duizend dieren in een kleine 700 soorten maken deel uit van de collectie.
&Îl3 .... -
~~ ._-_._-~.-
ATELIER
/~ -f
rl
Isuw Of aan vervanging toe? Bel meteen naar TELEMATE 010 - 4128359 voor een vrijblij vende offerte. Ook voor outotelefoon, mobilifoon, fax , antwoordapparaten, doormelders, bedrijfsalarmkiezers, faxselect (de slimme schakelaar die uw faxlijn weer bruikbaar maakt voor telefoonverkeer) zijn wij de juiste leverancier.
Nieuwe hoofdingang van Zoo Wroclaw De dierentuin is gelegen in het oostelijk deel van de stad aan de oever van de Oder. Een blik op de plattegrond van de dierentuin verraadt al snel, dat de tuin bestaat uit een oud en een nieuw gedeelte. In het oude deel vinden we het grote roofdierengebouw, het in pagode-stijl herbouwde dikhuidengebouw, het gemoderniseerde vogelhuis, een bavianenrots, twee apenhuizen, een langwerpig zoetwateraquarium en het reptielenhuis. Net vóór de oorlog ontstond een reeks van ruim tralieloze verblijven (op karakteristieke wijze gebouwd met behulp van lichtgekleurde natuurstenen) voor de huisvesting van IJsberen, Kraagberen en Bruine beren en een kegelrobbenbassin. Verder een giraffengebouw, waarin behalve giraffen ook zebra's en gnoes een plaatsje hebben. Het nieuwe dierentuindeel omvat zeer ruime hoefdierperken en de nieuwe majestueuze ingangspoort met direct daarachter de Afrika-savanne voor Giraffen, zebra's en antilopen. De leeuwen en cheetahs, alsmede diverse soorten antilopen, Kulans en kangoeroes beschikken hier over ruime verblijven en er is een gebouw voor kleine zoogdieren. In het verder gelegen, meer beboste gedeelte vindt men de Wisenten, Wolven, steltvogelvolière en een modern krokodillengebouw.
!
Ferdi nand Sikken Joyce Tu rek
SCHILDERIJEN AQUARELLEN GRAFIEK KERAMIEK
I
28.
portretopdrachten - ontwerpen
8 erke ndaa l 15 7 30 7 5 X D Rott erdam te l.: 010 - 4324693
,7
l~
ES I E
Als u uit het stadscentrum van WARSCHAU komt en over de brug de rivier de Wista oversteekt ziet u de dierentuin al van verre aangekondigd: Bruine beren bewonen een groot terras dat moet uitnodigen tot een bezoek aan de vlakbij gelegen dierentuin. De dierentuin ligt in het prachtige, met veel oude bomen begroeide Saksische Park, direkt aan de rivieroever en beschermd door een dam en een lage stenen muur. De dierentuin beschikt zelfs over een eigen aanlegsteiger! Het openingsjaar van de huidige dierentuin is 1929 (een in 1874 in Warschau geopende dierentuin kon het niet bolwerken) met als hoofddoelstelling het destijds zeer in zwang zijnde acclimatiseren van exotische diersoorten, waarbij het er dan vooral om ging het nut van dergelijke dieren voor de mens te onderzoeken. Een rechtstreeks gevolg daarvan
T,-, ,-,-nnT'-
1 CLCII 1111 C TELECOMMUN ICATIE ARCHITECTUUR Telelooncenlrol es N KTI KEMA qekeurd. c,e,e"cmm,p p,o p
PHILlPS SIEMENS AEG
H. VAN DONGEN STALENSTEIGERBOUW BV
MONTAGE EN DEMONTAGE VERHUUR - VERKOOP
ADVIES Ohmweg 6 -Spijkenisse -Tel. 01880 -18133
(;1
,..,
,1i::,;;;
J".
•
BUN
I
N
G
H
INT
');1'
E
..J..!L.j L_
R
I
E
.
~.!) (~_ ~\ .~~ ~'t~~\ ~~ .....J .•_. _.....). _ _ . ____ _
1
,'0.
U
R
• __.
is, dat er in de dierentuin nauwelijks grote publieksgebouwen zijn: eenvoudige gebouwen voor de huisvesting van dieren zijn vooral aan de periferie van de tuin geplaatst. De tuin vertoont een nogal strakke lay-out: een brede rechte allee doorkruist het middelpunt van de dierentuin. De abstracte achterwanden van de tralieloze roofdierverblijven zijn gebouwd in een zeer eigen stijl en verbergen naast het roofdierenhuis ook een vrijwel volledig in de bodem verzonken dressuurhal, waarin leeuwen, tijgers en beren optreden. Een van de weinige opvallende gebouwen is het in 1934 gebouwde olifantenhuis, waarvan het dak onderdeel uitmaakt van het oplopende olifanten-buitenperk! Een nauw gebouwtje dient als onderbrenging voor chimpansees, aquarium en terrarium, terwijl het giraffengebouw zeker niet slecht is. De leeuwen en tijgers beschikken eveneens over ruim terrassen met karakteristieke rotswanden. De nijlpaarden zijn gehuisvest in een ruim bassin, terwijl voor de hoefdieren ruime perken zijn aangelegd. Al vóór de Tweede Wereldoorlog werd hier met olifanten gefokt en ook bijvoorbeeld Grijze zeehonden, Ocelots en Hoenderkoeten kwamen in Warschau ter wereld. De dierentuin is bijna 40 ha. groot, bezit ca. 240 verschillende diersoorten (voornamelijk zoogdieren en vogels) en ontvangt jaarlijks rond 800.000 bezoekers. Tot de opvallendste diersoorten behoren Grijze mangabeys, Diana meerkatten en Przewalskipaarden.
<J.
Met zorg geselekteerd :
't Moet mooi zijn . Maar ook van het aller, hoogste kwalitatief niveau. Zo voeren wij een se lekt inkoopbeleid . Onze kollektie zitmeubelen getuigt daarvan .
1
\\
I IÎ
i
f
:1:ttÜ
U zoekt een spaarvorm die goed voor uw geld zorgt.
t ..
30
De Verenigde Spaarbank doet meer.
~-~
"'. . .
Het exclusieve wonen. --~!'I!~~~!'!'!'-=:o"" Rottenlam N,,"weBin""'wegl90 .T~. OI0·4769122 ~~ITD~TT 00 Ede Verlengde MaandeIweg 63. Tel 08380 · 12610 JJ.! '\j lJ. ~\1.JI~
Ei
\?
.' \~',
BUNING H
Als U spaart, kiest u natuurlijk de spaarrekening die u het meeste oplevert. Bij ons vindt u spaarvormen die uw spaargeld snel laten groeien: spaarrekeningen waarbij uw tegoed altijd opvraagbaar is, • spaarrekeningen met vaste looptijd en hoge rente, en verschillende soorten waardepapieren. Geïnteresseerd? Op onze kantoren vertelt men u er verenigde spaarbank graag meer over.
"
TiJ'gerterras in de dierentuin van Warschau De stad POZNAN beschikt zelfs over twee dierentuinen: de oude dierentuin werd gesticht in 1874 en beslaat ruim 5 ha. in het stadscentrum. In 1974 opende een nieuwe dierentuin (Zoorama) zijn poorten op 113 ha. bebost gebied aan het Malta-meer. Geleidelijk is men bezig om in de nieuwe dierentuin verblijven te bouwen voor de grote en ruimtebehoevende diersoorten, zodat in de oude dierentuin vooral de kleinere soorten worden ondergebracht. Tegelijktijd worden de oude gebouwen (roofdierengebouw,
_L
'\
~
,
Berenburcht in de oude Zoo van Poznan apenhuis, vogelhuis, olifantengebouw en berenburcht) in de wel erg volle stadstuin gerenoveerd. In het midden van de tuin bevindt zich een ruim giraffen-perk, dat ook Grevy-zebra's en antilopen plaats biedt. . . De dierentuin is altijd goed bevolkt geweest; in 1901 bezat de Zoo al 900 dIeren In 400 verschillende soorten en thans krijgt u in beide tuinen in totaal bijna 500 verschillende diersoorten onder ogen. Educatie staat hoog op het prioriteitenlijstje en wat de dieren betreft heeft men zich hier vooral gespecialiseerd in roofvogels en kleine zoogdieren. Doordat men er vlak na de Eerste wereldoorlog (in 1924) in slaagde om hier een fokpaar Wisenten samen te stellen, kon de dierentuin een bijdrage leveren aan de redding van deze imposante diersoort. De nieuwe dierentuin is nog lang niet afgebouwd: slechts een deel van dit bosrijke park heeft tot nog toe zijn dierentuinbestemming gekregen. De hier gehuisveste dieren zijn grotendeels afkomstig uit gematigde streken en daarom ondergebracht in eenvoudige stallen en ruime perken, zoals Pater Davidsherten, Wapiti's, Rendieren, Kamelen, Wisenten, Zebra's en Przewalskipaarden. Tot de huidige dierenverzameling behoren Kowari's, ongeveer 30 soorten knaagdieren (waaronder de zeldzame Chileense schijnratten of Cururo's, Spalacopus cyanus), Dwerg plompe lori's, Zilveroeistiti's, Sumatraanse orang oetans (de enige orang oetans in h~~l Polen!), Sneeuwluipaarden, (uit Blijdorp afkomstige) Vissende katten, DwerglllJIpaarden, Baweanherten, Barasingha's, Nyala's, Statunga's en Dik diks. De beide dierentuinen ontvangen in totaal ongeveer 700.000 bezoekers per jaar. Ook de 16lh ha. grote dierentuin van LODZ beschikt over een flinke dierencollectie: ongeveer drie duizend dieren in 350 soorten. In 1938 ontwikkelde de stad Lodz plannen voor een eigen dierentuin, die in 1939 daadwerkelijk geopend werd in het westelijk deel
Ne1113hoornverblijfin Lodz van de stad. Oorspronkelijk was de tuin 8 ha. groot en werden er uitsluitend inheemse dieren gehouden. Na de oorlog werden er ook uitheemse diersoorten opgenomen en in 1950 werd de oppervlakte uitgebreid tot de huidige omvang. Het terrein is tamelijk vlak en is rijkelijk met bomen begroeid; er zijn maar weinig voor het publiek toegankelijke gebouwen aanwezig. Het in 1968 gebouwde roofdierenpaviljoen heeft een zeer onregelmatige en excentrieke vorm, waaraan drie grote, door water omgeven terrassen zijn gebouwd voor leeuwen, cheetahs en tijgers. Ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan in 1988 werd een groot giraffenhuis gebouwd. Centraal in de tuin ligt het dikhuidengebouw met aardige buitenperken. De Zoo gaat er prat op alle zes soorten kameelachtigen te bezitten. Een klein vivarium, verblijven voor wolven, hyenahonden, panters, jaguars en twee berenterrassen voor Bruine- en IJsberen worden gevolgd door ruime perken voor hoefdieren, waaronder Przewalskipaarden en antilopen. Een klein zoetwateraquarium, een klein apenhuis en een bavianenrots brengen de bezoeker weer terug bij de ingang. Meer dan 400.000 bezoekers vinden elk jaar de weg naar de dierentuin, waar ze ook nog Witvoorhoofdmaki's, Grijze mangabeys en Uilekopapen te zien krijgen. De dierentuin van KRAK OW ligt in een groot park, ver ten westen van de stad op een hoge heuvel. De tuin bestaat sinds 1927 en beslaat 15 ha. terwijl nog 15 ha. uitbreidingsgebied aanwezig is voor toekomstige ontwikkeling. Om een kooiengalerij voor grote katten en een klein apenhuis liggen in de bossen de hoefdierperken met vier soorten herten, Bizons, Wisenten, zebra's, lama's, kamelen, wilde zwijnen, beren, jakhalzen en een manenschapenrots. Buiten het bos vertoeven veel watervogels op en bij een vijver en een lange rij volières huisvest verschillende vogelsoorten. Bij de dierentuin-ingang bevindt zich een verblijf voor één olifant; het restaurant en het directiekantoor bevinden zich net buiten de Zoo. Bijna 300.000 bezoekers zien hier zo'n anderhalf duizend dieren in 270 soorten, waaronder ook Andes condors en Przewalskipaarden.
De Silezische Zoo in KATOWICE is een nog jonge dierentuin: in 1957 werd de tuin gesticht. De Slaski Ogrod Zoologigzny beslaat 49 ha. van een met 600 ha. immens groot recreatiepark, dat o.m. ook een groot stadion, planetarium en een permanente kermis omvat. De dierentuin ligt ongeveer 2 kilometer van het stadscentrum tussen Katowice en Chorzów en is voor Poolse begrippen zeer groots van opzet en uitvoering. Men komt de dierentuin binnen door een indrukwekkende hoge stenen poort, waarna het pad zigzaggend langs grote weiden met drie soorten zebra's, gnoes, wisenten, bizons en waterpartijen met watervogels voert naar een plein dat is omgeven door een moderne roofvogelvolière, perken voor Maleise tapirs en kangoeroes en een moderne antilopenstal. Een reusachtig gebouw voor olifanten en nijlpaarden passerend volgt een modern giraffengebouw, waarin ook witte neushoorns en diverse antilopen zijn ondergebracht. In 1975 werd in het hierachter liggende diepe dal een park met prehistorische dieren geopend: op ware grootte staan hier dieren als Nemegtosaurus, Tarbosaurus en Stegosaurus. Open verblijven voor leeuwen en Bruine beren en kooien voor Ijsberen voeren naar een tweede antilopengebouw en een ouderwets ogend apenhuis annex vogelhuis en vivarium. Tenslotte ontmoet de bezoeker nog Zuidamerikaanse tapirs en een prachtige kudde Dybowskiherten. Een stoeltjeslift voert bezoekers over de dierentuin. Ruim twee duizend dieren in 350 soorten zijn hier aanwezig en het jaarlijkse bezoekersaantal bedraagt rond 700.000. Ook de Oliwa Zoo in GDANSK is een "jonkie": de stad stichtte de dierentuin pas in 1954 en met nog geen twee honderd soorten is de dierencollectie ook nog bescheiden. Ruimteproblemen zullen een verdere ontwikkeling van deze dierentuin zeker niet in de weg staan want men beschikt over maar liefst 112 ha. bos, heuvels en grasvlaktes! De dierentuin ligt geheel buiten de stad, richting Gdynia. Per jaar komen hier 450.000 personen kijken naar de dierencollectie, die voornamelijk uit zoogdieren en vogels bestaat. De meeste dierenverblijven zijn vlak achter de toegangspoort tot de dierentuin geconcentreerd: een ruim olifantenperk, een groot restaurant, twee rijen kooien voor diverse roofdieren (grote katten en beren), apenkooien en in een grote straal hieromheen zijn op grote afstand ruime perken voor hoefdieren als zebra's, wisenten, bizons, kamelen en herten aangelegd. 14 ha. groot is de dierentuin in PLOCK die in de dierenverzameling het accent sterk heeft gelegd op reptielen, amfibieën en vissen. Maar ook 45 soorten zoogdieren en ongeveer evenveel soorten vogels zijn hier te zien, iets wat ruim 150.000 bezoekers jaarlijks doen. Deze aanvankelijk onbelangrijke dierentuin stamt uit 1951 en heeft zijn dierencollectie de laatste tijd aanzienlijk uitgebreid. Alle klassieke dierentuindieren zijn aanwezig, maar ook zeldzamer soorten als Brilbeer, Koelan en Chinese alligator. Men heeft hier zelfs fokresultaten behaald met Miereneters, Zuid-amerikaanse tapirs, Andes condors en verschillende soorten reptielen. Het hoogtepunt van de dierentuin bestaat uit een nieuw groot (educatie)gebouw, waarin o.m. een dierentuinschool, bibliotheek, laboratoria, bioscoop, reptielenafdeling en aquarium zijn ondergebracht. De grootste collectie gifslangen van Polen is hier gehuisvest.
34
De in 1934 op 1Y2ha. in een park langs de rivier door de stad opgerichte dierentuin van OPOLE kon pas in 1952 heropend worden. In 1980 werd de beschikbare grond uitgebreid tot 18 ha., waarvan tot nu toe een derde deel is ontwikkeld. In 1991 hoopt men de volgende zes ha. voor het publiek open te kunnen stellen. Er zijn hier nu 150 verschil-
lende diersoorten te zien (waaronder leeuwen, tijgers, olifant, nijlpaard, zebra's en een aantal hoefdieren), die per jaar rond 120.000 bezoekers weten te trekken. Tenslotte zij nog vermeld, dat in de stad ZAM OSC een kleine dierentuin met inheemse dieren bestaat en in GDYNIA aan de haven een vrij groot aquarium met vissen uit de Noord- en Oostzee te vinden is. Frans Ramack en Lex Noordermeer .
basilo VAN HOGENDORPLAAN 1W 3135 BJ VLAARDINGEN Voor informatie:
B.g.g. 010-4712474
DAK
BEDEKKING RENOVATIE ISOLATIE REPARATIE ONDERHOUD
alle soorten zinkwerken!
DE MEEST ALLROUND DAKBEDEKKER UIT DE REGIO!!!
AANMELDING LEDEN (BLOKLETTERS S.V.P.)
Naam: ____________________________________________________ Voorletters: ________________________________________________ Adres: ____________________________________~n~r~ . ____________ Postcode: __________________________________________________ Woonplaats: _______ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ Geb. datum: _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ _ _ _ _ _ _ __ Giro/banknr.: _ _ __ __ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ geeft zich hierbij op als lid en verzoekt om toezending van een acceptgiro. Bovenstaand lid is opgegeven door:
Datum:
Handtekening:
Port betaald Portpayé Rotterdam
• Indien onbestelbaar retour afzender • VERENIGING VRIENDEN VAN BLIJDORP Schepenstraat 71,3039 Ne Rotterdam
Postzegel mag wel hoeft niet
Vereniging Vrienden van Blijdorp Antwoordnummer 30555 3030 WB ROTTERDAM
