Zuidactie 2013: Cosma in Ayacucho ( )

Zuidactie 2013: Cosma in Ayacucho (…………………………………) 1. Het land Vul de gegevens hieronder aan. 1) Godsdienst: _____________________

2) Officiële landstaal: __________________

3) Regeringsvorm: __________________

4) Bezienswaardigheid: __________________

De link tussen deze foto’s is het land waarrond de Zuidactie dit jaar draait. Schrijf de naam van dit land naast de titel en duidt het aan op de kaart van Zuid-Amerika.

Noteer hieronder jouw voorkennis over het land en vul eventueel aan met de informatie die je van de leerkracht krijgt: _________________________________ _________________________________ _________________________________ _________________________________ _________________________________ _________________________________ _________________________________ _________________________________ _________________________________

2. De geschiedenis en het project 2.1 Algemene informatie

Cosma

Resultaat hoekenwerk

Het land

De problematieken

De departementen binnen Cosma

2.2 Cosma

Ieder die Mij hoort en doet wat Ik zeg, kan men vergelijken met een verstandige man die zijn huis op rotsgrond bouwde. De regen viel neer, de bergstromen kwamen omlaag, de storm stak op en zij stortten zich op dat huis, maar het viel niet in, want het stond gegrondvest op de rots. Maar ieder die deze woorden van Mij hoort, doch er niet naar handelt, kan men vergelijken met een dwaas die zijn huis bouwde op het zand. De regen viel neer, de bergstromen kwamen omlaag, de storm stak op en zij beukten dat huis, zodat het volledig verwoest werd. Matteüs 7, 24-27

3. Geestelijke gezondheidszorg 3.1 Liedtekst The bed next to the window (Milow) Sitting on the bed next to the window Like a curling billboard drawn in greasy ink If silence is a crime then you're in trouble Your photographs are cracked and faded pink The way you can't remember how you got here Reminds you that they still don't have a clue If silence is a crime then you're in trouble Because you say nothing no you never do You just want to make a difference So you don't want this you don't want this anymore But you can never find the right words For a one-way ticket out Sitting on the bed next to the window Makes you wonder will this ever change If silence is a crime then you're in trouble But words are sometimes hard to rearrange They turn you on they turn you off You stare at your shoes They can't get enough It's on the tip of your tongue You must recall you never needed words at all You're just speechless now you're only speechless now When you're ready to speak just let us know

-

Waarover gaat dit lied volgens jou? Welke aanwijzingen zijn er dat dit lied met psychiatrie of geestelijke gezondheid te maken heeft?

"The bed next to the window gaat over de moeizame communicatie rond psychiatrische problemen in de ruimste betekenis van het woord. Naar de mensen die van dichtbij betrokken zijn maar evengoed naar de buitenwereld. De zinsnede "If silence is a crime, then you're in trouble" doelt op de problematische gevolgen van stilzwijgen. Om die mensen ook een hart onder de riem te steken, heb ik het nummer een optimistische melodie meegegeven." (Milow)

3.2 Casussen Lees de casussen en beantwoord onderstaande vragen:

-

In welk departement binnen Cosma horen Quinberlin, Ruth, Edu en Marie thuis? Met welk probleem krijgen ze te kampen? Gaat het om een psychische stoornis, denk je? Waarom wel/niet?

Daniel Quinberlin (6 jaar)

Nadat hij verkracht werd door de zoon van de burgemeester is zijn alleenstaande mama met hem het dorp waar ze woonden ontvlucht. Zij vond onderdak bij de dochter van één van haar zussen, diens man en hun 2 kinderen. Deze wonen in één van de armere buitenwijken van Ayacucho. Quinberlin heeft soms ontroostbare huilbuien. Hij lijdt nog steeds onder het trauma van het misbruik. Toch gaat het al heel wat beter met hem. Zijn agressiviteit tegenover klasgenootjes is verleden tijd en hij functioneert weer goed op school. De speltherapie in COSMA en de adequate thuisbegeleiding van Broeder Jimi en Dionisia helpen hem en zijn mama verder vooruit. -

Departement: ___________________________________

Ruth (17 jaar) Ruth begon marihuana te roken op haar 14de, maar rookte al gauw meer dan 15 sigaretten per dag. Ze begon alsmaar vaker te spijbelen en ging uiteindelijk helemaal niet meer naar school. Ook de familie van Ruth woont in één van de armere buitenwijken van de stad. Ruths mama was ten einde raad. Een verslavingstherapie in het ziekenhuis van Ayacucho kon ze niet betalen. Haar geluk was groot toen ze hoorde over COSMA, het centrum voor geestelijke gezondheidszorg van de Broeders van Liefde waar ook de armste patiënten geholpen worden. Begin maart 2012 bracht ze Ruth naar COSMA. Aanvankelijk stond Ruth weigerachtig tegenover de behandeling, maar nu gaat ze trouw elke week naar het urineonderzoek. Ze gaat ook opnieuw naar school. Ook al heeft ze nog concentratieproblemen, toch zet ze door. Want ooit wil ze psychologie studeren om mensen te helpen. Net zoals Broeder Jimi …

-

Departement: ___________________________________

Edu (30 jaar) Edu werd ziek toen hij 18 jaar oud was. Hij dwaalde ’s nachts vaak op het kerkhof rond en hij kon ook zeer agressief zijn In 2005 trof één van de medewerkers van COSMA hem – helemaal verloren - op straat aan. In het centrum kreeg hij aangepaste medicatie en een jaar later kon hij al deelnemen aan de programma’s van de rehabilitatie. Als therapeut Elmer voetbalwedstrijden organiseert is Edu steeds van de partij. Edu woont thuis. Zijn alleenstaande mama zorgt voor hem. Om zijn dagen door te komen breit Edu. Lange, rechte lappen; altijd hetzelfde model. De antipsychotica die Edu moet innemen, zijn

peperduur: 35 soles voor 1 pil. Elke dag moet hij zo’n pilletje slikken. En ook al betaalt mama Theresa voor deze medicatie slechts 5 soles aan COSMA, het blijft teveel. Broeder Jimi belooft haar om samen met het team een oplossing te zoeken ...

-

Departement: ___________________________________

Maria (6 jaar) Maria werd geboren met downsyndroom. Maria loopt school in ‘El Caminito de la Esperanza’ of ‘Het Spoor van Hoop’, het schooltje voor kinderen met een verstandelijke beperking in COSMA. Ook voor Maria is naar COSMA kunnen komen haar geluk. Want hier leert ze voor zichzelf te zorgen. Net zoals alle kinderen van Peru gaat ze elke dag van 8u tot 13u naar school. Maar 4 keer per jaar mag Maria thuisblijven terwijl het toch geen vakantie is. Dan is het ‘home-training’. Als Broeder Jimi met de leerkracht en psycholoog meekomt, doet Maria haar uiterste best. Zus Delia toont haar hoe ze kleine taken in het huishouden moet doen. Maria leert door ‘modeling’ of imitatie.

-

Departement: ___________________________________

3.3 Enkele feiten en cijfers

Enkele feiten en cijfers rond psychiatrische stoornissen



Ongeveer 15 procent van de bevolking lijdt aan een psychische ziekte op elk ogenblik. Dit betekent dat er dus elk ogenblik ongeveer 1 op 6 mensen te maken heeft met een psychische ziekte.



Slechts 1 op de 10 personen met een psychische ziekte wordt doorverwezen naar gespecialiseerde hulp.



8 op 10 van de psychiatrische stoornissen valt onder de noemer 'angst, depressie, of stressgerelateerde problemen'



2 procent van de min16-jarigen heeft een ernstige psychiatrische stoornis, maar ongeveer 15 procent heeft matige psychische of gedragsproblemen. Deze komen voornamelijk voor bij de 14- tot 15-jarigen.

   

30.000 tot 50.000 Vlamingen lijden aan schizofrenie. 60.000 Vlamingen zijn manisch-depressief. Maar liefst 300.000 Vlamingen beleeft minstens één keer in zijn leven een depressie. Depressies komen twee tot drie keer zo vaak voor bij vrouwen als bij mannen.

(uit Psychiatrische stoornissen herkennen en ermee omgaan en Informatiesessie over psychisch ziek zijn, door Dr. Guido Pieters)

3.4 Stellingen

  

Alle mensen met een geestesziekte behoren achter gesloten muren te zitten.

  

Geestesziekte is geen echte ziekte. Er bestaat dan ook niet echt een oplossing voor.



Eens je een psychisch probleem hebt gehad, raak je er nooit meer van af.

Mensen die psychisch ziek zijn, weten het meestal zelf niet. Als zou blijken dat één van mijn vrienden een psychisch probleem heeft, zou ik deze persoon niet meer vertrouwen. Geloof is een vorm van geestesziekte. Wanneer ik zou vermoeden dat ik een psychisch probleem heb, zou ik dit meteen aan een vertrouwenspersoon vertellen.

3.5 Geestelijke gezondheidszorg in de Bijbel Oude Testament [14] De geest van de HEER had Saul verlaten; in plaats daarvan stuurde de HEER hem een kwade geest, die hem kwelde. [15] Zijn hovelingen zeiden tegen hem: 'Het is duidelijk dat u door een kwade geest wordt gekweld. [16] U heeft maar te bevelen, heer, en uw dienaren staan klaar om iemand voor u te zoeken die lier kan spelen. Hij kan dan muziek voor u maken wanneer u door de kwade geest van God wordt bezocht; dat zal u goeddoen.' [17] 'Doe dat,' zei Saul. 'Zoek iemand voor me uit die goed kan spelen en laat hem bij me komen.' [18] 'Ik weet iemand die goed kan spelen,' zei een van de hovelingen. 'Hij is een zoon van Isaï uit Betlehem. Hij behoort tot een voorname familie en is een goed krijgsman, en hij is welbespraakt en goedgebouwd. Bovendien staat de HEER hem bij.' [19] Saul stuurde boden naar Isaï met het verzoek: 'Stuur me uw zoon David, die uw schapen en geiten hoedt.' [20] Isaï gaf zijn zoon David voor Saul een ezel beladen met brood mee, en ook een zak wijn en een geitenbokje. [21] Zo kwam David bij Saul in dienst. Saul raakte zeer op hem gesteld en benoemde hem tot zijn wapendrager. [22] Aan Isaï liet hij vragen: 'Ik ben zeer tevreden over uw zoon. Mag hij voorgoed bij mij in dienst komen?' [23] En steeds wanneer de geest van God Saul overmande, nam David zijn lier en tokkelde op de snaren. Dat luchtte Saul op en het deed hem goed: de kwade geest liet hem dan voor even met rust. (1 Sam 16,14-23) Nieuwe Testament [1] Ze kwamen aan de overkant van het meer, in het gebied van de Gerasenen.* [2] Toen hij uit de boot gestapt was, kwam hem meteen vanuit de grafspelonken een man tegemoet die door een onreine geest bezeten was [3] en in de spelonken woonde. Zelfs als hij vastgebonden was met een ketting kon niemand hem in bedwang houden. [4] Hij was al dikwijls aan handen en voeten geketend geweest, maar dan trok hij de kettingen los en sloeg hij de boeien stuk, en niemand was sterk genoeg om hem te bedwingen. [5] En altijd, dag en nacht, liep hij schreeuwend tussen de rotsgraven en door de bergen en sloeg hij zichzelf met stenen. [6] Toen hij Jezus in de verte zag, rende hij op hem af en viel voor hem neer, [7] en luid schreeuwend zei hij: 'Wat heb ik met jou te maken, Jezus, Zoon van de allerhoogste God? Ik bezweer je bij God: doe me geen pijn!' [8] Want hij had tegen hem gezegd: 'Onreine geest, ga weg uit die man.' [9] Jezus vroeg hem: 'Wat is je naam?' En hij antwoordde: 'Legioen is mijn naam, want we zijn met velen.' [10] Hij smeekte hem dringend om hen niet uit deze streek te verjagen. [11] Nu liep er op de berghelling een grote kudde varkens te grazen. [12] De onreine geesten smeekten hem: 'Stuur ons naar die varkens, dan kunnen we bij ze intrekken.' [13] Hij stond hun dat toe. Toen de onreine geesten de man verlaten hadden, trokken ze in de varkens, en de kudde van wel tweeduizend stuks stormde de steile helling af, het meer in, en verdronk in het water. (Mc 5,1-13)

Oplossingenbundel en handleiding leerkrachten Zuidactie 2013: Cosma in Ayacucho (Peru) 1. Het land Vul de gegevens hieronder aan. 1) Godsdienst: Rooms-katholiek

2) Officiële landstaal: Spaans

3) Regeringsvorm: Republiek (president)

4) Bezienswaardigheid: Machu Picchu

De link tussen deze foto’s is het land waarrond de Zuidactie dit jaar draait. Schrijf de naam van dit land naast de titel en duidt het aan op de kaart van Zuid-Amerika. Bijlage 1 geeft meer informatie bij de foto’s.

Noteer hieronder jouw voorkennis over het land en vul eventueel aan met de informatie die je van de leerkracht krijgt: ________________________________________ ________________________________________ ________________________________________ ________________________________________ ________________________________________

2. De geschiedenis en het project 2.1 Algemene informatie

Cosma

Resultaat hoekenwerk (zie fiches in bijlage 2)

Het land

De problematieken

De departementen binnen Cosma

2.2 Cosma

Ieder die Mij hoort en doet wat Ik zeg, kan men vergelijken met een verstandige man die zijn huis op rotsgrond bouwde. De regen viel neer, de bergstromen kwamen omlaag, de storm stak op en zij stortten zich op dat huis, maar het viel niet in, want het stond gegrondvest op de rots. Maar ieder die deze woorden van Mij hoort, doch er niet naar handelt, kan men vergelijken met een dwaas die zijn huis bouwde op het zand. De regen viel neer, de bergstromen kwamen omlaag, de storm stak op en zij beukten dat huis, zodat het volledig verwoest werd. Matteüs 7, 24-27

3. Geestelijke gezondheidszorg 3.1 Liedtekst The bed next to the window (Milow) Sitting on the bed next to the window Like a curling billboard drawn in greasy ink If silence is a crime then you're in trouble Your photographs are cracked and faded pink The way you can't remember how you got here Reminds you that they still don't have a clue If silence is a crime then you're in trouble Because you say nothing no you never do You just want to make a difference So you don't want this you don't want this anymore But you can never find the right words For a one-way ticket out Sitting on the bed next to the window Makes you wonder will this ever change If silence is a crime then you're in trouble But words are sometimes hard to rearrange They turn you on they turn you off You stare at your shoes They can't get enough It's on the tip of your tongue You must recall you never needed words at all You're just speechless now you're only speechless now When you're ready to speak just let us know

-


"The bed next to the window gaat over de moeizame communicatie rond psychiatrische problemen in de ruimste betekenis van het woord. Naar de mensen die van dichtbij betrokken zijn maar evengoed naar de buitenwereld. De zinsnede "If silence is a crime, then you're in trouble" doelt op de problematische gevolgen van stilzwijgen. Om die mensen ook een hart onder de riem te steken, heb ik het nummer een optimistische melodie meegegeven." (Milow)

3.2 Casussen Lees de casussen en beantwoord onderstaande vragen:

-


Daniel Quinberlin (6 jaar)

Nadat hij verkracht werd door de zoon van de burgemeester is zijn alleenstaande mama met hem het dorp waar ze woonden ontvlucht. Zij vond onderdak bij de dochter van één van haar zussen, diens man en hun 2 kinderen. Deze wonen in één van de armere buitenwijken van Ayacucho. Quinberlin heeft soms ontroostbare huilbuien. Hij lijdt nog steeds onder het trauma van het misbruik. Toch gaat het al heel wat beter met hem. Zijn agressiviteit tegenover klasgenootjes is verleden tijd en hij functioneert weer goed op school. De speltherapie in COSMA en de adequate thuisbegeleiding van Broeder Jimi en Dionisia helpen hem en zijn mama verder vooruit. -

Departement: de Klinische Afdeling van het centrum (categorie: liefde)

Ruth (17 jaar) Ruth begon marihuana te roken op haar 14de, maar rookte al gauw meer dan 15 sigaretten per dag. Ze begon alsmaar vaker te spijbelen en ging uiteindelijk helemaal niet meer naar school. Ook de familie van Ruth woont in één van de armere buitenwijken van de stad. Ruths mama was ten einde raad. Een verslavingstherapie in het ziekenhuis van Ayacucho kon ze niet betalen. Haar geluk was groot toen ze hoorde over COSMA, het centrum voor geestelijke gezondheidszorg van de Broeders van Liefde waar ook de armste patiënten geholpen worden. Begin maart 2012 bracht ze Ruth naar COSMA. Aanvankelijk stond Ruth weigerachtig tegenover de behandeling, maar nu gaat ze trouw elke week naar het urineonderzoek. Ze gaat ook opnieuw naar school. Ook al heeft ze nog concentratieproblemen, toch zet ze door. Want ooit wil ze psychologie studeren om mensen te helpen. Net zoals Broeder Jimi …

-

Departement: de Klinische Afdeling van het centrum (categorie: hoop)

Edu (30 jaar) Edu werd ziek toen hij 18 jaar oud was. Hij dwaalde ’s nachts vaak op het kerkhof rond en hij kon ook zeer agressief zijn In 2005 trof één van de medewerkers van COSMA hem – helemaal verloren - op straat aan. In het centrum kreeg hij aangepaste medicatie en een jaar later kon hij al deelnemen aan de programma’s van de rehabilitatie. Als therapeut Elmer voetbalwedstrijden organiseert is Edu steeds van de partij.

Edu woont thuis. Zijn alleenstaande mama zorgt voor hem. Om zijn dagen door te komen breit Edu. Lange, rechte lappen; altijd hetzelfde model. De antipsychotica die Edu moet innemen, zijn peperduur: 35 soles voor 1 pil. Elke dag moet hij zo’n pilletje slikken. En ook al betaalt mama Theresa voor deze medicatie slechts 5 soles aan COSMA, het blijft teveel. Broeder Jimi belooft haar om samen met het team een oplossing te zoeken ...

-

Departement: Rehabilitatie voor ex-verslaafden (categorie: hoop)

Maria (6 jaar) Maria werd geboren met downsyndroom. Maria loopt school in ‘El Caminito de la Esperanza’ of ‘Het Spoor van Hoop’, het schooltje voor kinderen met een verstandelijke beperking in COSMA. Ook voor Maria is naar COSMA kunnen komen haar geluk. Want hier leert ze voor zichzelf te zorgen. Net zoals alle kinderen van Peru gaat ze elke dag van 8u tot 13u naar school. Maar 4 keer per jaar mag Maria thuisblijven terwijl het toch geen vakantie is. Dan is het ‘home-training’. Als Broeder Jimi met de leerkracht en psycholoog meekomt, doet Maria haar uiterste best. Zus Delia toont haar hoe ze kleine taken in het huishouden moet doen. Maria leert door ‘modeling’ of imitatie.

-

Departement: Spoor van hoop (voor kinderen met een mentale beperking)

3.3 Enkele feiten en cijfers

Enkele feiten en cijfers rond psychiatrische stoornissen



Ongeveer 15 procent van de bevolking lijdt aan een psychische ziekte op elk ogenblik. Dit betekent dat er dus elk ogenblik ongeveer 1 op 6 mensen te maken heeft met een psychische ziekte.



Slechts 1 op de 10 personen met een psychische ziekte wordt doorverwezen naar gespecialiseerde hulp.



8 op 10 van de psychiatrische stoornissen valt onder de noemer 'angst, depressie, of stressgerelateerde problemen'



2 procent van de min16-jarigen heeft een ernstige psychiatrische stoornis, maar ongeveer 15 procent heeft matige psychische of gedragsproblemen. Deze komen voornamelijk voor bij de 14- tot 15-jarigen.

   

30.000 tot 50.000 Vlamingen lijden aan schizofrenie. 60.000 Vlamingen zijn manisch-depressief. Maar liefst 300.000 Vlamingen beleeft minstens één keer in zijn leven een depressie. Depressies komen twee tot drie keer zo vaak voor bij vrouwen als bij mannen.

(uit Psychiatrische stoornissen herkennen en ermee omgaan en Informatiesessie over psychisch ziek zijn, door Dr. Guido Pieters)

3.4 Stellingen

  

Alle mensen met een geestesziekte behoren achter gesloten muren te zitten.

  

Geestesziekte is geen echte ziekte. Er bestaat dan ook niet echt een oplossing voor.



Eens je een psychisch probleem hebt gehad, raak je er nooit meer van af.

Mensen die psychisch ziek zijn, weten het meestal zelf niet. Als zou blijken dat één van mijn vrienden een psychisch probleem heeft, zou ik deze persoon niet meer vertrouwen. Geloof is een vorm van geestesziekte. Wanneer ik zou vermoeden dat ik een psychisch probleem heb, zou ik dit meteen aan een vertrouwenspersoon vertellen.

3.5 Geestelijke gezondheidszorg in de Bijbel Oude Testament [14] De geest van de HEER had Saul verlaten; in plaats daarvan stuurde de HEER hem een kwade geest, die hem kwelde. [15] Zijn hovelingen zeiden tegen hem: 'Het is duidelijk dat u door een kwade geest wordt gekweld. [16] U heeft maar te bevelen, heer, en uw dienaren staan klaar om iemand voor u te zoeken die lier kan spelen. Hij kan dan muziek voor u maken wanneer u door de kwade geest van God wordt bezocht; dat zal u goeddoen.' [17] 'Doe dat,' zei Saul. 'Zoek iemand voor me uit die goed kan spelen en laat hem bij me komen.' [18] 'Ik weet iemand die goed kan spelen,' zei een van de hovelingen. 'Hij is een zoon van Isaï uit Betlehem. Hij behoort tot een voorname familie en is een goed krijgsman, en hij is welbespraakt en goedgebouwd. Bovendien staat de HEER hem bij.' [19] Saul stuurde boden naar Isaï met het verzoek: 'Stuur me uw zoon David, die uw schapen en geiten hoedt.' [20] Isaï gaf zijn zoon David voor Saul een ezel beladen met brood mee, en ook een zak wijn en een geitenbokje. [21] Zo kwam David bij Saul in dienst. Saul raakte zeer op hem gesteld en benoemde hem tot zijn wapendrager. [22] Aan Isaï liet hij vragen: 'Ik ben zeer tevreden over uw zoon. Mag hij voorgoed bij mij in dienst komen?' [23] En steeds wanneer de geest van God Saul overmande, nam David zijn lier en tokkelde op de snaren. Dat luchtte Saul op en het deed hem goed: de kwade geest liet hem dan voor even met rust. (1 Sam 16,14-23) Nieuwe Testament [1] Ze kwamen aan de overkant van het meer, in het gebied van de Gerasenen.* [2] Toen hij uit de boot gestapt was, kwam hem meteen vanuit de grafspelonken een man tegemoet die door een onreine geest bezeten was [3] en in de spelonken woonde. Zelfs als hij vastgebonden was met een ketting kon niemand hem in bedwang houden. [4] Hij was al dikwijls aan handen en voeten geketend geweest, maar dan trok hij de kettingen los en sloeg hij de boeien stuk, en niemand was sterk genoeg om hem te bedwingen. [5] En altijd, dag en nacht, liep hij schreeuwend tussen de rotsgraven en door de bergen en sloeg hij zichzelf met stenen. [6] Toen hij Jezus in de verte zag, rende hij op hem af en viel voor hem neer, [7] en luid schreeuwend zei hij: 'Wat heb ik met jou te maken, Jezus, Zoon van de allerhoogste God? Ik bezweer je bij God: doe me geen pijn!' [8] Want hij had tegen hem gezegd: 'Onreine geest, ga weg uit die man.' [9] Jezus vroeg hem: 'Wat is je naam?' En hij antwoordde: 'Legioen is mijn naam, want we zijn met velen.' [10] Hij smeekte hem dringend om hen niet uit deze streek te verjagen. [11] Nu liep er op de berghelling een grote kudde varkens te grazen. [12] De onreine geesten smeekten hem: 'Stuur ons naar die varkens, dan kunnen we bij ze intrekken.' [13] Hij stond hun dat toe. Toen de onreine geesten de man verlaten hadden, trokken ze in de varkens, en de kudde van wel tweeduizend stuks stormde de steile helling af, het meer in, en verdronk in het water. (Mc 5,1-13)

Handleiding Deze handleiding bevat de bijlagen waarnaar verwezen wordt in de oplossingenbundel en extra uitleg bij oefeningen en werkvormen, indien die vereist is. Pagina 1: Fotoronde Peru De leerlingen noteren wat ze op de foto’s zien en zoeken daarna een link tussen de vier begrippen. Deze link leidt hen naar het land Peru. De leerkracht geeft, indien nodig, achtergrondinformatie (zie bijlage 1). Pagina 2: De geschiedenis en het project Hoekenwerk In de klas worden vier hoeken gemaakt. Per hoek ligt een fiche met informatie en enkele vragen/stellingen (zie bijlage 2) Ze lezen de informatie, noteren de belangrijkste gegevens in de kaders op pagina 2 en bespreken in groep de vragen of stellingen. Bijbeltekst De Bijbeltekst wordt gelezen of het fragment wordt afgespeeld beeldfragment: http://www.youtube.com/watch?v=O_mM7eyCp1k -

via

volgend

Wat heeft dit met Cosma te maken, denk je?

De achtergrondinformatie (zie bijlage 3) wordt gelezen/verteld. Pagina 3: Cosma – geestelijke gezondheidszorg Als inleiding op het thema ‘geestelijke gezondheidszorg’ beluisteren de leerlingen het lied van Milow - The bed next to the window. Vervolgens beantwoorden ze de vragen: -


De casussen worden gelezen. Dit kan in groepen gebeuren. De leerlingen kunnen de antwoorden op de vragen in groep bespreken en gevoelens delen bij het lezen van de teksten. Ze zoeken een antwoord op volgende vragen: -


Pagina 5: Enkele feiten en cijfers Cijfers en feiten lezen en bespreken. Mogelijk vragen:

-

Welk feit/cijfer heeft jou het meest verbaasd? Welk feit/cijfer had je al eens gehoord? Ken je iemand met een psychische stoornis? Ken je nog andere psychische stoornissen die niet voorkomen in deze feitenlijst?

Pagina 5: Stellingen -

Men kan een stellingenspel doen, waarbij de stellingen worden voorgelezen en de leerlingen een kaart kunnen opsteken (groen indien eens, rood indien niet eens, en oranje indien onbeslist) bij elke stelling. Drie stellingen die heel veel pro stemmen gekregen hebben en drie stellingen die veel contra stemmen gekregen hebben worden klassikaal uitgebreider besproken.

-

Men kan de klas ook opdelen in twee groepen waarbij de ene groep steeds het pro standpunt verdedigt en de andere groep het contra standpunt. Elke groep zoekt daarbij zoveel mogelijk argumenten ter verdediging van het toegewezen standpunt op. Achteraf gaat de pro groep dan met de contra groep in discussie en wordt er bij elke stelling een winnaar aangeduid. Daarna worden alle winnende standpunten nog eens afgetoetst op de vraag of het hier gaat om stigmadoorbrekende standpunten of stigmabevestigende standpunten.

Pagina 6: Geestelijke gezondheidszorg in de Bijbel De leerkracht maakt duidelijk dat geestelijke gezondheidszorg ook een thema is dat binnen de Bijbel geregeld aan bord komt. De achtergrondinformatie bij het eerste Bijbelfragment wordt meegegeven (zie bijlage 4) voor het lezen van de fragmenten.

BIJLAGE 1: achtergrondinformatie foto’s inleiding 1. 81% van de Peruvianen is rooms-katholiek. Dit is het gevolg van de Spaanse overheersing (1532-1821). Ook nu nog speelt de Rooms Katholieke Kerk een belangrijke rol bij bijvoorbeeld politieke beslissingen. De echte grote invloed van de kerk neemt af, maar nog steeds zie je overal katholieke tradities. Anticonceptie is taboe en geboortebeperkende maatregelen maken tot op heden geen kans. Naast officiële religies kent Peru ook veel bijgeloof en de daarbij horende gewoontes. Veel mensen geloven in geesten en vereren voorouders. 2. Spaans is de officiële taal in Peru. In gebieden waar het Quechua en het Aymara sterk staan zijn zij co-officieel, naast het Spaans. Het Quechua en het Aymara worden vooral gesproken in de Andes, waar de indianen het talrijkst zijn. Tegenwoordig wordt er op de Peruaanse scholen ook Engels gegeven. 3. President Ollanta Humala staat aan het hoofd van de republiek. 4. Machu Picchu is een stad van de Inca’s in Peru die door de Spanjaarden nooit is ontdekt en daardoor ook niet vernietigd werd. Er is in deze stad nog veel van de Incabeschaving terug te vinden. Extra informatie over Peru: Na Brazilië en Argentinië is Peru het derde grote land in Zuid-Amerika. Peru is ongeveer 35 keer zo groot als Nederland en ligt langs de kust van de Stille Oceaan. Het grenst in het noorden aan Colombia en Ecuador, in het oosten aan Brazilië en in het zuiden aan Bolivia en Chili. Peru bestaat uit drie geografische gebieden: -

een woestijnstrook langs de 2500 km lange kust, één van de droogste gebieden ter wereld. Lima, de hoofdstad, ligt in deze strook.

-

daarnaast het Andesgebergte waar ongeveer de helft van de Peruaanse bevolking woont en waar enkele hoge vulkanen liggen.

-

een uitgestrekte oerwoudgebied dat meer dan de helft van het land beslaat. In deze subtropische regio wordt koffie en cacao verbouwd.een woestijnstrook

BIJLAGE 2: hoekenwerk Fiche 1: Peru Peru, een land dat van noord naar zuid wordt doorkruist door de machtige Cordillera de los Andes, de op 1 na hoogste bergketen ter wereld. Prachtige panorama’s, maar het leven is er een pak minder mooi. Leven is vaak niet meer dan overleven. In de huizen op de Altiplano is meestal geen verwarming, stromend water of elektriciteit. Voor de kleine boeren is het hard zwoegen op de kleine veldjes. Veel groeit er niet op de schrale grond van de Andes. Enkel aardappelen, maïs en quinoa. Kinderen helpen mee, het werk gaat voor op school en spel. Vele campesinos ontvluchten het ongemeen harde bestaan in de bergen. Op zoek naar een beter leven en een mooiere toekomst voor hun kinderen gaan ze naar de stad. Naar Ayacucho, bijvoorbeeld. Ayacucho  Een levend koloniaal stadje, bijna 3000m hoog gelegen in de centrale Andes. Bekend om zijn ceramica en retablo’s – opvouwbare houten, meestal kleine, altaartjes met prachtig gesneden taferelen, te koop op de vele artisanale markten in de stad. In de eerste plaats zijn Ayacuchanos echter echte levensgenieters. ’s Middags en ’s avonds is het in de stad gezellig druk. Koekjes- en ijsjesverkopers doen gouden zaken. En elke dag is het ergens in de stad wel feest, vaak tot in het holst van de nacht. Armoede maakt er echter vele slachtoffers, maar ook alcohol en andere drugs. Alle ontradende campagnes van de overheid ten spijt. Beargumenteer volgende vragen: -

Wat vind je van het feit dat werk voorgaat op school en spel bij de kinderen in Peru? Is dit volgens jou een vorm van kinderarbeid? Kan je begrijpen dat men in Ayacucho elke dag feest viert, ondanks de armoede die er heerst? Armoede gaat vaak hand in hand met drugs en alcohol. Welke maatregelen zou jij treffen om dit probleem om te lossen?

Fiche 2: Cosma Ayacucho en de hele regio kreunt nog steeds onder hun gewelddadige verleden. Ayacucho vormde in de jaren ’80 en ’90 het toneel van de strijd tussen het Lichtend Pad en het Peruviaanse leger. Beide partijen waren verantwoordelijk voor wrede folteringen en massa-executies. Ze zaaiden een klimaat van terreur, angst en wantrouwen, dat nog altijd de geest van vele mensen verziekt. Maar: verstopt achter een doodgewone gevel in één van de vele straatjes van de stad ligt een bijzonder centrum: COSMA. Sinds 2010 staat een Peruaanse Broeder van Liefde, Broeder Jimi, aan het hoofd van COSMA. Zelf psycholoog en bovendien verstandig, jong en dynamisch is hij de geknipte man om dit centrum te leiden. Op amper anderhalf jaar bouwde hij COSMA uit tot een professioneel en goed georganiseerd centrum voor geestelijke gezondheidszorg. Het (uitstekend opgeleide) enthousiaste team schoolt zich voortdurend bij: in het bibliotheek(je) met vakliteratuur, en op vormingen door o.m. dokter Vanessa. Deze jonge, beloftevolle psychiater uit de hoofdstad Lima is hier sinds haar stage in COSMA vrijwillig aan de slag gebleven, uit bewondering en respect voor Broeder Jimi. Wie Broeder Jimi ontmoet, is onder de indruk. Hij is een bijzonder iemand, een charismatische en warme persoonlijkheid. Een Broeder van Liefde ook in de ware betekenis van het woord. Net zoals bij stichter Triest, is liefde het fundament voor zijn leven en werk. Hij zet de toon voor het hele team. Dat deelt zijn voorliefde voor de armste en meest gekwetste mensen. Bespreek volgende vragen: -

Kan jij begrijpen dat mensen als Jimi en Vanessa hun leven wijden aan deze mensen? Zou jij deel kunnen uitmaken van dit team? Wat weet je over Petrus Jozef Triest? Ken je nog mensen die bekend staan om hun voorliefde voor de armste en meest gekwetste mensen?

Fiche 3: Problematiek Typische problematieken van de Andes • armoede: onstabiel werk, lagen lonen en grote werkloosheid • ontrouw van mannen: een gevolg van de machismo-cultuur in de Andesdorpen • fysiek en psychisch geweld: zg. ‘violencía familiar’ – vrouwen durven niet meteen ingaan tegen hun mannen omdat ze vaak financieel afhankelijk zijn • kroostrijke gezinnen: die vooral een zware last zijn als de man plots uit het leven van de vrouw verdwijnt – wat vaak gebeurt • alcoholprobleem: alcohol drinken maakt deel uit van het leven van een indigena in de Andes; was lange tijd gelegitimeerd door rituele feesten en landbouwtradities; na de terreur steeg ongereguleerd alcoholgebruik Therapie voor allerlei vormen van mentale problemen (depressie, zelfmoordgedachten, angststoornissen, seksueel misbruik, familiegeweld, opvoedingsproblemen …) en verslavingsproblematieken (alcohol, marihuana, …) Beoordeel de volgende stellingen vanuit de informatie hierboven: -

Wanneer je in armoede leeft, heb je hier zelf schuld aan. Vrouwen die geslagen worden, moeten beslissen om weg te gaan bij hun man. Ouders die kiezen voor veel kinderen, moeten de problemen (bij bv. overlijden van ene partner) er maar bijnemen.

Fiche 4: Departementen binnen Cosma

Er zijn momenteel vier departementen in COSMA. 1) De zg. Clínico - de Klinische Afdeling van het centrum: behandeling voor allerlei vormen van mentale stoornissen (depressie, verslavingen, angststoornissen, …) – binnen dit project trekt men ook naar secundaire scholen waar men workshops geeft rond het zelfbeeld en ter preventie van alcoholgebruik en SOA’s 2) De zg. Rehabilitación – de Rehabilitatie voor schizofrene patiënten of ex-verslaafden die niet meer in staat zijn om normaal te functioneren 3) De Caminito de la Esperanza - ‘Spoor van hoop’: een (onderwijs)project voor kinderen met een mentale beperking 4) De zg. Salud Mental Comunitaria - het ‘outreach-programma’ waarbij een team maandelijks naar geïsoleerde dorpen in de Andes trekt om er studenten, autoriteiten en burgers te informeren over geestelijk welzijn en ook om er therapie te geven waar nodig

Vragen: -

Welk departement draagt jouw voorkeur uit? Waarom? Welke waarden van de Broeders van Liefde kan je hierin herkennen?

Bijlage 3: Achtergrondinformatie bij Bijbeltekst ‘rots’

De stad Ayacucho ligt op 2761 meter, op de oostelijke hellingen van de Andes, de op één na hoogste bergketen ter wereld. In die stad, verstopt achter een doodgewone gevel, ligt een huis als geen ander: Casa Cosma. In dit huis van de Broeders van Liefde krijgen mensen met psychische problemen liefdevolle en professionele zorg en ondersteuning. Het is een huis dat gegrondvest is op de rots van de liefde. Deze mensen kunnen beroep doen op Broeder Jimi en zijn team. Ze worden opgevangen door een zeer professioneel en goed georganiseerd team van hulpverleners. Het is Broeder Jimi’s roeping om net zoals de stichter van zijn congregatie ‘mensen te bevrijden uit de ketenen van armoede en psychisch leed’. Liefde is het fundament van zijn leven en werk. Voorwaar een huis dat gegrondvest is op een stevige rots! De lijfspreuk van de Broeders van Liefde is ‘God is Liefde’. God heeft zichzelf geopenbaard als Jahwe ‘Ik zal er altijd voor u zijn’. God blijft bij ons, wat er ook gebeurt. Hij wil ons helpen de zwaarste stormen te trotseren en het hoofd te bieden aan grote en kleine tegenslagen. God is Liefde. Het enige wat Hij ons vraagt, is dat ook wij liefde proberen te zijn en dat wij Zijn liefde handen en voeten geven. Het gaat daarover als Jezus zegt: ‘ieder die Mij hoort en doet wat Ik zeg’. Het gaat over de wil van de Vader, de roeping van elke christen, de roeping van de Broeder van Liefde: liefde in actie omzetten. Het is de hoop, het geloof en het vertrouwen van Broeder Jimi en zijn team die ervoor zorgen dat hun christelijk levensproject door geen enkele storm omver kan worden geblazen. Cosma staat op de rots van rotsvast vertrouwen gebouwd. God zelf is de rots waarop Cosma is gebouwd. En God is liefde. In Casa Cosma klopt het levende hart van het evangelie! Volgende fragmenten uit de Bijbel maken duidelijk hoe belangrijk het begrip ‘rots’ is:

Ik heb U lief, Heer, mijn kracht, mijn rots, mijn vesting en mijn bevrijder. Mijn God, steenrots waarop ik vlucht, mijn schild en mijn heil. (Ps 18, 2-3) Heer, mijn rots, mijn verlosser (Ps 19, 15) Op de dag van de grote gevaren zal Hij mij bergen onder zijn dak, mij diep in zijn tent verbergen en veilig op de rots laten staan. (Ps 27,5) Bij U Heer kom ik schuilen, kom mij snel te hulp, wees mijn machtige rots, de burcht die mij zal beschermen. (Ps 31, 2-3) De Heer trok mij omhoog uit het rampzalige graf, omhoog uit slijk en moeras; Hij liet mij weer op rotsvaste grond staan, gaf mijn stappen weer stevigheid. (Ps 40, 3) Alleen van God komt mijn redding; Hij alleen is mijn rots en redder, mijn hoge vesting – ik zal nooit vallen. God is mijn rots, mijn sterkte, mijn schuilplaats. (Ps 62, 2-3.8)

Bijlage 4: Achtergrondinformatie bij Bijbelteksten OT en NT Oude Testament In tegenstelling tot de oude religies waar het ontstaan van ziekte toegeschreven wordt aan boze goden, geloven de Hebreeuwen slechts in één God en zijn ervan overtuigd dat de ziekte van God zelf komt. Dit leidt tot een magische geneeskunde in de handen van priesters met daarnaast degenen die 'wetenschappelijker' optreden maar meestal, terecht of niet, bestempeld worden als 'kwakzalvers'. Ziekte is een straf van God en God is tegelijkertijd ook een genezer. In het Oude Testament worden ziekte en lijden beschouwd als een onafwendbare toestand, een straf van God. Koning Saul is jaloers en ongehoorzaam aan God. Daarom zendt God hem een kwade geest die hem voortdurend kwelt. David, de jongste zoon van Isaï kan zijn geest verlichten met zijn harpspel. [14] De geest van de HEER had Saul verlaten; in plaats daarvan stuurde de HEER hem een kwade geest, die hem kwelde. [15] Zijn hovelingen zeiden tegen hem: 'Het is duidelijk dat u door een kwade geest wordt gekweld. [16] U heeft maar te bevelen, heer, en uw dienaren staan klaar om iemand voor u te zoeken die lier kan spelen. Hij kan dan muziek voor u maken wanneer u door de kwade geest van God wordt bezocht; dat zal u goeddoen.' [17] 'Doe dat,' zei Saul. 'Zoek iemand voor me uit die goed kan spelen en laat hem bij me komen.' [18] 'Ik weet iemand die goed kan spelen,' zei een van de hovelingen. 'Hij is een zoon van Isaï uit Betlehem. Hij behoort tot een voorname familie en is een goed krijgsman, en hij is welbespraakt en goedgebouwd. Bovendien staat de HEER hem bij.' [19] Saul stuurde boden naar Isaï met het verzoek: 'Stuur me uw zoon David, die uw schapen en geiten hoedt.' [20] Isaï gaf zijn zoon David voor Saul een ezel beladen met brood mee, en ook een zak wijn en een geitenbokje. [21] Zo kwam David bij Saul in dienst. Saul raakte zeer op hem gesteld en benoemde hem tot zijn wapendrager. [22] Aan Isaï liet hij vragen: 'Ik ben zeer tevreden over uw zoon. Mag hij voorgoed bij mij in dienst komen?' [23] En steeds wanneer de geest van God Saul overmande, nam David zijn lier en tokkelde op de snaren. Dat luchtte Saul op en het deed hem goed: de kwade geest liet hem dan voor even met rust. (1 Sam 16,14-23) Nieuwe Testament Christus doorbreekt het dogma van de samenhang van ziekte en zonde. Hij breekt met het OudTestamentische geloof in de bezetenheid. In verschillende wonderverhalen zien we Christus duivels uitdrijven. Hierbij geeft hij opdracht aan de duivel de mens te verlaten. Ook geeft hij die opdracht aan zijn leerlingen. "Geneest zieken, wekt doden op, reinigt melaatsen en drijft duivels uit." Christus en zijn omgang met lijden en ziekten zal de toetssteen worden voor het christelijk omgaan met ziekte en lijden. In het Nieuwe Testament verlicht, geneest Gods Geest de geest van de mens en heft hem boven zichzelf uit. Daarom kan het feit dat iemand zijn verstand verliest, demonologisch enkel te verklaren zijn door het toedoen van de Boze. De duivels worden beschreven als kinderen van Satan, personificaties van het kwaad en dus niet door God gezonden. Bezetenheid van een kwade geest wordt de titel voor allen die tekenen van krankzinnigheid vertonen. Als therapie wordt exorcisme aangewend. Opmerking: Er zijn in de bijbel vele mogelijke symptomen van bezetenheid, waaronder een verandering in persoonlijkheid, een zware depressie, een bovennatuurlijke sterkte, het onvermogen om sociale interacties aan te gaan, het weigeren om te vergeven, het hebben van

informatie die men op natuurlijke manier niet zou kunnen hebben,... Enkele van deze symptomen zou men vandaag de dag als geestesziekte kunnen duiden, maar zeker niet allemaal. [1] Ze kwamen aan de overkant van het meer, in het gebied van de Gerasenen.* [2] Toen hij uit de boot gestapt was, kwam hem meteen vanuit de grafspelonken een man tegemoet die door een onreine geest bezeten was [3] en in de spelonken woonde. Zelfs als hij vastgebonden was met een ketting kon niemand hem in bedwang houden. [4] Hij was al dikwijls aan handen en voeten geketend geweest, maar dan trok hij de kettingen los en sloeg hij de boeien stuk, en niemand was sterk genoeg om hem te bedwingen. [5] En altijd, dag en nacht, liep hij schreeuwend tussen de rotsgraven en door de bergen en sloeg hij zichzelf met stenen. [6] Toen hij Jezus in de verte zag, rende hij op hem af en viel voor hem neer, [7] en luid schreeuwend zei hij: 'Wat heb ik met jou te maken, Jezus, Zoon van de allerhoogste God? Ik bezweer je bij God: doe me geen pijn!' [8] Want hij had tegen hem gezegd: 'Onreine geest, ga weg uit die man.' [9] Jezus vroeg hem: 'Wat is je naam?' En hij antwoordde: 'Legioen is mijn naam, want we zijn met velen.' [10] Hij smeekte hem dringend om hen niet uit deze streek te verjagen. [11] Nu liep er op de berghelling een grote kudde varkens te grazen. [12] De onreine geesten smeekten hem: 'Stuur ons naar die varkens, dan kunnen we bij ze intrekken.' [13] Hij stond hun dat toe. Toen de onreine geesten de man verlaten hadden, trokken ze in de varkens, en de kudde van wel tweeduizend stuks stormde de steile helling af, het meer in, en verdronk in het water. (Mc 5,1-13)

Zuidactie 2013: Cosma in Ayacucho ( )

Recommend Documents