ZP Facts Zelfstandig Professionals in de zakelijke dienstverlening
2015 Editie 1
002
VOORWOORD
Beste lezer, Met trots presenteert HeadFirst de eerste kwartaalmonitor voor Zelfstandig Professionals (ZP’ers) in de zakelijke dienstverlening: ZP Facts. De toename van het aantal
hebben we de samenwerking met de
zelfstandigen in Nederland is de
Universiteit van Tilburg gezocht. Alle
afgelopen 10 jaar aanzienlijk geweest
cijfers en bevindingen die je in dit
en lijkt voorlopig niet af te nemen.
rapport gaat lezen, zijn getoetst en
Naast een meerderheid van vak- en
gevalideerd door wetenschappers van
ambachtsmensen, is een derde van
de universiteit. Duizenden profielen
de zelfstandigen ‘kenniswerker’. Zij
van professionals en ontvangen
verhuren hun specialistische kennis
en uitgevoerde opdrachten zijn
in management, bedrijfskunde of
wetenschappelijk geanalyseerd.
een ander vakgebied. Ook in deze
Hiermee biedt ZP Facts een unieke kijk
groep is er een sterke toename van
op de markt, dat veel verder gaat dan
zelfstandigen geweest. Wij noemen
onderzoek uit enquêtes en interviews.
deze groep kenniswerkers Zelfstandig Professionals, ofwel ZP’ers.
Omdat dit de eerste editie is hebben wij de cijfers bekeken van de afgelopen
HeadFirst is al vele jaren een
2 jaar om meer inzicht te geven over
kennisbemiddelaar tussen
hoe de markt de afgelopen 2 jaar heeft
opdrachtgevers en professionals, en
gepresteerd.
heeft hiermee enerzijds veel expertise opgebouwd, maar anderzijds ook een
Ik wens u veel leesplezier toe.
indrukwekkende database. De database bevat info van meer dan tienduizend zelfstandig professionals die zich in de afgelopen jaren hebben ingeschreven. Daarnaast beschikt HeadFirst over informatie van nog eens ruim tienduizend professionals die via een leverancier werken. Big data omzetten in een betrouwbare monitor voor de markt van Zelfstandig Professionals - wat ZP Facts moet gaan worden - is niet gemakkelijk. Daarom
Rick Kruiswijk Directeur HeadFirst Hoofddorp, januari 2015
De bevindingen zijn gebaseerd op zorgvuldig opgebouwde data van meer dan tienduizend professionals uit het netwerk van HeadFirst. De data is geanonimiseerd met het oog op de privacy van de professionals.
WWW.ZPFACTS.NL
|
ZP FACTS
|
2015 Editie 1
003
SAMENVATTING • Waar er in 2013 nog sprake was van een toename van het aantal opdrachten, vindt er in 2014 wel enige afname plaats. De afname was groter in de private sector dan in de publieke sector. • Terwijl het aantal opdrachten daalt, stijgt het aantal ZZP’ers in Nederland. Ook het aantal Zelfstandig Professionals dat zich inschrijft bij HeadFirst laat een continue stijgende lijn zien. • Naarmate professionals ouder worden, wensen zij meer te verdienen. We zien een stijging in het gewenste tarief tot de professionals ongeveer 56 jaar oud zijn. • Opdrachtduur nam in de loop van 2013 af van 521 dagen naar 461, en fluctueert over 2014 tussen de 457 en 526. De afgelopen twee jaar zelfs 492 dagen (gemiddeld) oftewel 16,5 maanden. • Het gemiddeld aantal contractuele uren per week daalde licht in de afgelopen twee jaar. Vrouwen hebben een werkweek van 29 uur, mannen 33 uur. • Schaarste op deelmarkten: Het aantal van de opdrachten uitgezet voor werving en selectie wordt iets groter. Netwerken om opdrachtgevers te vinden, blijft echter belangrijk. • Het gemiddelde uurtarief dat professionals ontvangen neemt continue af sinds 2013, m.u.v. de energie sector. • Gemiddeld leggen professionals zo’n 63 km enkele reis af naar hun opdrachtgevers, en zijn hier 45 minuten mee bezig, vertragingen niet meegenomen.
WWW.ZPFACTS.NL
|
ZP FACTS
|
2015 Editie 1
004
GROEI ZP’ERS ZAKELIJKE DIENSTVERLENING De stijging van het aantal zelfstandigen
relatief laag zijn. Met een laptop
is in lijn met die van de ZZP’ers in
komen veel ZP’ers al een heel eind. Het
Nederland, zoals die door het CBS
startersrisico blijft daardoor tot een
wordt gesignaleerd. Met dit verschil dat
minimum beperkt.
HeadFirst een sterkere groei waarneemt in het aantal (veelal hoogopgeleide)
Grootste groei was te zien in de Randstad, met name in Zuid-Holland.
kenniswerkers die hun eigen arbeid aanbieden. Dat hoeft ook geen verbazing te wekken als men weet dat de initiële
Ook Noord-Brabant en Overijssel gaven een toename van het aantal ZP’ers te zien.
investeringen in de dienstensector
Figuur 01 Inschrijvingen van ZP’ers bij HeadFirst t.o.v. aantal ZP’ers (CBS). Aantal ZZP'ers in Nederland (CBS) Inschrijvingen ZP'ers bij Headfirst
4.79% 5.44%
5.18% 6.45% 5.73%
4.41%
4.61% 5.34% 4.40% 4.42%
4.49% 0.37% -0.93% 2.43% -0.53% 2.12% 2012k2
2012k3
2012k4
2013k1
0.39% 2.45% 0.00% -0.38% 1.90% 2013k2
2013k3
2013k4
2014k1
2014k2
2014k3
2014k4
‘IT’S A MAN’S WORLD’ Wie is de ZP’er in de zakelijke
jaar) zijn ZP’ers in de database van
dienstverlening? Het leeuwendeel van
HeadFirst wel ouder dan de gemiddelde
de ZP’ers is man (86%) en hoofdzakelijk
werknemer in Nederland van 41,7 jaar.
werkzaam in de IT. In dat opzicht is er een lichte discrepantie met de CBScijfers van het aantal ZZP’ers, waar het vrouwelijk aandeel rond de 33% schommelt.
Veel werknemers worden pas op latere leeftijd zelfstandig. Ervaring en kunde is een vereiste voor iedere succesvolle zelfstandige. In die zin is dan ook verklaarbaar dat 69% van de
De meeste professionals zijn van
zelfstandigen tot de leeftijdscategorie
middelbare leeftijd (rond de 45 jaar).
35-55 behoort, terwijl dat percentage
Met een gemiddelde leeftijd van 47,2
op 48% ligt voor werknemers.
jaar (vrouwen 45,3 jaar, mannen 47,5
WWW.ZPFACTS.NL
|
ZP FACTS
|
2015 Editie 1
Figuur 02
Percentage professionals in leeftijdscategorie
Vergelijking professionals (bron: HeadFirst) en werknemers (bron: CBS).
40 35 30
15
34%
Zelfstandig professionals
25 20
35%
Werknemers
21% 15%
25%
23% 17%
16%
13%
10 5
1%
0
15 tot 25 jaar
25 tot 35 jaar
35 tot 45 jaar
45 tot 55 jaar
55 tot 65 jaar
ERVARING HEEFT WAARDE Zelfstandig Professionals geven HeadFist
ouder worden, wensen zij meer te
altijd een indicatie van het uurtarief
verdienen. Tot ongeveer 56 jaar
waarvoor zij zich wensen te verhuren
signaleren wij een stijging in de door
aan opdrachtgevers. Dit geeft een goed
professionals gewenste tarieven. Na die
beeld van de waarde die men aan zijn/
leeftijd dalen de tarieven geleidelijk.
haar diensten hangt. Figuur 03 toont
Mannen wensen gemiddeld een uurtarief
het gemiddelde op basis van leeftijd
dat bijna 6 euro hoger is dan dat van
(n.b. voor de daadwerkelijke tarieven
vrouwen.
verwijzen wij naar het hoofdstuk over verdiensten). Naarmate professionals
Figuur 03 Gemiddelde gewenste uurtarieven van zelfstandig professionals
€90 €85 Gemiddeld gewenst uurtariel
005
€80 €75 €70 €65 €50 €45 28 30 32 34 36 38 40 42 44 46 48 50 52 54 56 58 60 62 64 66 Leeftijd professionals
WWW.ZPFACTS.NL
|
ZP FACTS
|
2015 Editie 1
006
DE ZP’ER ADVISEERT Bij HeadFirst worden ZP’ers
De verdeling van rollen is overal in
geautomatiseerd ingedeeld in
Nederland redelijk gelijk, er zijn geen
rollen en segmenten op basis van
provincies met relatief hoge aantallen
hun CV. De rollen worden hier
professionals in een bepaalde rol.
onderverdeeld in vijf categorieën, te weten Adviserend, Ondersteunend, Uitvoerend IT’er, Project- Programma en Portfoliomanagement en Lijnmanagement. Meer dan 43% van de database heeft een adviserende rol, zoals te zien is in Figuur 04.
De professionals zijn werkzaam in de segmenten Bancair, FinancieelAdministratief, Human Resources, Inkoop, IT, Juridisch, MarketingCommunicatie en Training-Opleiding. Dit zijn de belangrijkste segmenten in de zakelijke dienstverlening.
Figuur 04 Rollen
15%
UITVOEREND IT-ER
28% 43%
ADVISEREND
3% 10%
WWW.ZPFACTS.NL
|
ZP FACTS
PROJECT MANAGEMENT
ONDERSTEUNEND
LIJN MANAGEMENT
|
2015 Editie 1
007
DALEND OPDRACHTENAANBOD Het aantal opdrachten in de ICT (o.m.
Het relatief aantal opdrachten met
technologie en telecom) en energie
verschillende contracturen per week
(energie leveranciers) blijven redelijk
blijft redelijk constant (Figuur 06). Wel
stabiel, terwijl de financiële sector
is een afname in opdrachten met veel
(banken, verzekeraars) een lichte daling
uren per week waarneembaar. Daar staat
te zien geeft (Figuur 05). Het absolute
een groei - zowel relatief als absoluut
aantal opdrachten in de energie sector
gezien - van meer parttime contracten
bleef de afgelopen twee jaar stabiel,
tegenover.
maar nam af voor andere sectoren.
Figuur 05 Opdrachtenaanbod per sector (relatief) 100% 90%
Financieel
80% 70% 60% 50%
Overheld
40% 30% 20%
ICT
10%
Energie
0% 2013k1
2013k2
2013k3
2013k4
2014k1
2014k2
2014k3
2014k4
Figuur 06 Opdrachtenaanbod - uren per week (relatief) 100% 90% 80%
Minder dan 32 32 – 35 uur
70% 60%
36 – 39 uur
50% 40% 30% 20%
40 uur of meer
10% 0% 2013k1
2013k2
2013k3
2013k4
2014k1
WWW.ZPFACTS.NL
|
2014k2
2014k3
ZP FACTS
|
2014k4
2015 Editie 1
PROFESSIONALS WERKEN MERENDEELS FULLTIME Gemiddeld heeft een professional een werkweek van 31,6 uur. Vergeleken met de werkuren van werknemers in vaste dienst is het verschil gering. Professionals tussen de 35 en 55
Zowel in de energie als de financiële
jaar hebben meer contracturen dan
sector is het aantal uren de laatste
55-plussers. De 55-plussers zijn minder
2 jaar toegenomen.
gaan werken na een piek in begin 2013.
Het verschil tussen contracturen
Contracturen in de non-profit sector zijn
bij mannen en vrouwen is vrij klein
lager dan in de profit sector m.u.v. begin
vergeleken met wat dat is voor
2013. Het verschil bedraagt gemiddeld 1,3
werknemers. Terwijl zelfstandige
uur.
vrouwen maar gemiddeld 4 uur
ICT heeft gemiddeld de meeste contracturen per week beschikbaar, gevolgd door de energie sector, de financiële sector en tot slot de overheid.
minder contracturen hebben, werken vrouwelijke werknemers wel 10 uur minder dan mannen, zoals bleek uit onderzoek van het CBS in 2012.
Figuur 07 Uren per week per sector
40.0 38.0
ICT
36.0 Overheid Energie Financieel
Uren per week
34.0 32.0 30.0 28.0
ec
em
be r Fe 20 br 12 ua ri 20 13 A pr il 20 13 Ju n i2 A ug 01 us 3 tu s O 20 kt 13 ob er D 20 ec em 13 be r Fe 20 br 13 ua ri 20 14 A pr il 20 14 Ju n i A 20 ug 14 us tu s O 20 kt 14 ob er D 20 ec em 14 be r 20 14
26.0
D
008
Energie
ICT
Overheid
WWW.ZPFACTS.NL
Financieel
|
ZP FACTS
|
2015 Editie 1
009
BELANG WERVING EN SELECTIE NEEMT TOE Er zijn twee manieren waarop
In de meeste gevallen komt een opdracht
professionals via HeadFirst aan het werk
op deze manier tot stand, wat wel
gaan bij een opdrachtgever. Wanneer een
aangeeft hoe belangrijk het is (en blijft)
professional en een opdrachtgever elkaar
voor professionals om een sterk netwerk
reeds kennen of gevonden hebben,
te hebben om opdrachten te vinden.
verzorgt HeadFirst de contractuele
Het komt evenwel steeds vaker voor
en financiële afhandeling. HeadFirst
dat de opdrachtgever voor een opdracht
garandeert dat het contract juridisch
nog geen geschikte professional heeft
correct afgehandeld wordt en dat de
gevonden. HeadFirst verzorgt dan
professional tijdig betaald krijgt.
de ‘werving en selectie’ om de juiste professional voor de opdracht te vinden.
HeadFirst garandeert dat het contract juridisch correct afgehandeld wordt en dat de professional tijdig betaald krijgt.
Het feit dat het aantal opdrachten via ’werving en selectie’ een steeds groter deel inneemt van alle opdrachten, terwijl het aanbod ZP’ers stijgt, kan een indicatie zijn dat opdrachtgevers (in deelmarkten) steeds meer moeite hebben met het vinden van geschikte professionals. Anderzijds wordt dit niet gereflecteerd in de uurtarieven van professionals, gezien deze gemiddeld blijven dalen.
ZP’ER WERKT BIJNA 1,5 JAAR AAN OPDRACHT Zelfstandigen werkten de afgelopen
de opdrachtduur bij de overheid weer
twee jaar gemiddeld 492 dagen, oftewel
redelijk stabiel toe. Zie figuur 08.
16,5 maanden, aan een opdracht. Dat is meestal op basis van meerdere contracten - gemiddeld worden er 4,8 contracten met een professional afgesloten om de opdracht tot een goed einde te brengen.
Een duidelijk verschil is zichtbaar tussen projectmatige rollen (Projectmanagement, Uitvoerend IT’er en Adviserend) en professionals in bedrijfsmatige rollen (Ondersteunend en Lijn management). Opvallend is dat
Hoewel in verschillende sectoren eind
voor bedrijfsmatige rollen professionals
2013 en begin 2014 een daling in de
gemiddeld enkele maanden langer
opdrachturen waarneembaar was,
ingehuurd worden dan projectmatige
is de financiële sector redelijk gelijk
rollen.
gebleven, bevindt de ICT zich op het hoogste punt in twee jaar en neemt
WWW.ZPFACTS.NL
|
ZP FACTS
|
2015 Editie 1
Figuur 08
Gem. opdrachtduur in maanden
Opdrachtduur in maanden 22.5 22.0 21.5 21.0 20.5 19.5 19.0 18.5 18.0 17.5 16.5 16.0 15.5 15.0 14.5 14.0
2013
2014
K1
Adviserend
K2
K3
K4
Lijn management
K1
K2
K3
Project mangement
Ondersteunend
K4 Uitvoerend IT-er
VERDIENSTEN: DALING TARIEVEN ZET DOOR Er is een continue daling in uurtarieven sinds 2013 – we spreken over meer dan 10 euro per uur. De relatieve toename in werving en
Omdat de uurtarieven in de laatste jaren
selectie duidt er op dat er eerder sprake
gemiddeld met meer dan 10 euro per uur
is van schaarste in deelmarkten, in
zijn afgenomen en het aantal uren per
plaats van absolute schaarste op deze
week niet gestegen is, daalt de maximaal
markt omdat de mismatch tussen vraag
te behalen omzet ook. We moeten echter
en aanbod dan de tarieven omhoog zou
concluderen dat professionals niet al
drijven. Er is een continue daling in
hun contractuele uren declareren.
uurtarieven sinds 2013 – we spreken
Daarom hebben we een schatting
over meer dan 10 euro per uur.
gemaakt van de daadwerkelijke gemiddelde omzet van ZP’ers (Fig. 09).
Figuur 09
€520 €500 €480 €460 €440 €420 €400
€520 €500 €480 €460 €440 €420 €400
Ja nu Fe ari 2 br ua 012 r M i2 aa 01 rt 3 A 20 pr 1 il 3 2 M 013 ei 2 Ju 01 3 n i2 01 Ju A 3 ug li 2 Se ust 01 3 u pt em s 2 0 be 13 O r k 2 N tob 01 ov 3 e em r 2 01 D b ec 3 e em r 2 b 01 Ja er 3 nu 2 0 Fe ar 13 br i 2 ua 01 4 r M i2 aa 01 rt 4 A 20 pr 1 il 4 2 M 014 ei 2 Ju 01 4 n i2 Ju 014 A ug li Se us 201 4 pt t u em s 2 be 014 O r k 2 N tob 01 ov er 4 em 2 0 D e c b er 1 4 em 2 01 b 4 Ja er nu 20 a r 14 i2 01 5
Geschatte omzet professional per dag
Gemiddelde omzet per dag
Geschatte omzet professional per dag
WWW.ZPFACTS.NL
|
r
r D
ec
em
em
be
be
er
ZP FACTS
N ov
pt em
O kt ob
be
r
s
|
Se
us
tu
i A ug
Ju l
i Ju n
ei M
il A pr
M
ar ru Fe b
aa
i
rt
2013 2014
ri ua Ja n
010
2015 Editie 1
011
ALWAYS ON THE ROAD In de afgelopen jaren zijn er meerdere
woningen en hypotheken zal velen van
onderzoeken uitgevoerd naar de
hen tegenhouden om te verhuizen.
mobiliteit en reisafstanden van werkenden, onder meer door het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid en de ING.
Zelfstandig professionals reizen gemiddeld 63 km enkele reis van en naar hun opdrachtgevers. De gemiddelde reistijd met de auto komt daarmee
Deze onderzoeken tonen aan dat de
op drie kwartier (vertragingen niet
gemiddelde Nederlander ongeveer
meegerekend). Dat is bijna drie keer
22,6 km moet afleggen naar het werk,
zoveel als de gemiddelde Nederlander.
of hemelsbreed ong. 14 km. Uit
Met het groeiende aantal zelfstandigen,
onderzoek van CBS blijkt dat een
waarvan velen met de auto reizen, zal
verplaatsing van of naar het werk
de filedruk op de Nederlandse snelwegen
18,59 km bedraagt.
alleen maar toenemen.
Dat zelfstandigen verder reizen dan
Groningen en Friesland spannen wat
werknemers is oud nieuws, en eigenlijk
betreft reistijd de kroon. De reistijd
ook een vanzelfsprekendheid gegeven
heen en terug kan daar makkelijk
wat we weten over zelfstandigen.
oplopen naar drie uur per dag. Een ander
Omdat opdrachten van tijdelijke duur zijn is het voor ZP’ers vaak niet interessant om richting hun werkgever te verhuizen. De zelfstandige werkt op basis van de opdracht en de opdrachtduur op vele plekken tijdens zijn/haar carrière. Bovendien hebben ZP’ers relatief vaak een koopwoning, en de huidige markt voor
opvallend aspect is dat professionals in Limburg en Zeeland opdrachten zoeken die dichter in de buurt van hun woonplek zijn. Mogelijk komen zij voor werk in de Randstad niet in aanmerking wegens de grote reisafstand, en profiteren zij anderzijds mogelijk van schaarste aan aanbod van professionals in hun eigen regio.
Tabel 01 Gemiddelde reisafstand en duur naar opdracht Gem. afstand Hemelsbreed (KM)
Gem. reisafstand (KM)
Gem. reisduur (min)
Drenthe
40,00
82,50
53,63
Flevoland
32,19
60,27
46,13
Friesland
64,13
142,73
84,40
Gelderland
50,53
78,93
53,40
Groningen
64,40
143,60
87,20
Limburg
30,63
54,43
37,87
Noord-Brabant
54,83
81,93
55,03
Noord-Holland
31,80
52,07
39,63
Overijssel
54,47
97,97
63,00
Utrecht
40,93
52,23
38,70
Zeeland
19,13
50,07
35,67
Zuid-Holland
44,40
60,53
43,60
Total
41,20
62,83
44,73
WWW.ZPFACTS.NL
|
ZP FACTS
|
2015 Editie 1
012
OVER HEADFIRST HeadFirst maakt zich sterk voor Zelfstandig Professionals (ZP’ers) én voor organisaties die hen in willen huren. Ze verbinden ZP’ers en leveranciers (bedrijven met professionals op de payroll) rechtstreeks aan MKB, middelgrote en grote opdrachtgevers. Daarbij dekt HeadFirst alle risico’s, die gepaard gaan met externe inhuur, af en dragen we zorg voor een vlekkeloze administratieve afhandeling. HeadFirst heeft 20 jaar ervaring in het bij elkaar brengen van beide partijen voor tijdelijk werk en hebben dan ook een groot onafhankelijk kennisnetwerk opgebouwd.
OVER DE UNIVERSITEIT VAN TILBURG
OVER ZP FACTS
De Universiteit van Tilburg draagt bij
ZP facts is een samenwerking tussen
aan het oplossen van maatschappelijke
kennisbemiddelaar HeadFirst en de
vraagstukken. Dat doen ze vooral
Universiteit van Tilburg. Het biedt
door het ontwikkelen en overdragen
een kwantitatieve inzage in de markt
van kennis en het samenbrengen van
voor Zelftstandig Professionals (ZP’ers
mensen uit verschillende vakgebieden
) in de zakelijke dienstverlening.
en organisaties. De universiteit nodigt
De bevindingen zijn gebaseerd op
bedrijven, overheden en burgers uit
zorgvuldig opgebouwde data van
gezamenlijk te werken aan nieuwe
meer dan tienduizend professionals
inzichten en waardevolle antwoorden
uit het netwerk van HeadFirst. De
voor de maatschappij. Die innovatie
data is geanonimiseerd met het oog
wordt gevonden door te onderzoeken,
op de privacy van de professionals. De
te leren en te begrijpen: Understanding
cijfers zijn getoetst en gevalideerd door
Society.
wetenschappers van de Universiteit van Tilburg. Hiermee biedt ZP Facts een unieke kijk op de markt, dat veel verder gaat dan onderzoek uit enquêtes en
INITIATIEFNEMERS
interviews. Het verschijnt vier keer per jaar.
Niets uit deze rapportage mag worden gebruikt zonder toestemming en/of bronvermelding
WWW.ZPFACTS.NL
|
ZP FACTS
|
2015 Editie 1
Contact E-mail:
[email protected] Telefoon: 023 – 568 56 30
WWW.ZPFACTS.NL
|
ZP FACTS
|
2015 Editie 1
