Zorgpaden: Evidence Based or Wishful thinking?

Zorgpaden: Evidence Based or Wishful thinking? Jeroen van Oostrum Hoofd Business Intelligence Center

24 november 2009

Stellingen  Stelling 1:  Patiëntuitkomstmaten, zoals heropnames, complicaties en patiënttevredenheid , worden beter door zorg in zorgpaden aan te bieden  Stelling 2:  Opnameduur daalt als zorg in zorgpaden wordt aangeboden  Stelling 3:  De introductie van zorgpaden is kosten-effectief

1

Definities  Care pathway  Clinical pathway  Critical pathway  Critical path method  Care paths  CareMaps  Integrated care pathway  Care protocol

 In het algemeen wordt bedoeld: “specifieke richtlijnen die voor een patiënt de behandeling en behandeldoel, inclusief volgorde en timing, voorschrijven zodat zorg efficiënt aangeboden wordt”

Wetenschappelijke onderzoeken naar zorgpaden  Verschillende type studies uitgevoerd naar zorgpaden:  Randomized controlled trials  Non-randomized controlled studies:  Quasi-randomized trials  Comparative studies  Before and after studies  Interrupted time series  Systematic reviews  Uitkomstmaten:  Patientuitkomstmaten  Opnameduur  Kosten

2

Systematic reviews

Stroke zorgpaden  Een patiënt met stroke in een stroke unit (zorgpad) heeft:  Een verkleind risico op overlijden en blijvende beperkingen  Waarschijnlijk minder complicaties, maar waarschijnlijk meer diagnostische testen  Verminderde kans op onafhankelijk functioneren na ontslag uit ziekenhuis,  Verminderd kwaliteit van leven en een lagere patiënttevredenheid  Conclusie:  Momenteel is er onvoldoende bewijs voor het introduceren van zorgpaden voor routinematige zorg voor patiënten met stroke.  Verder onderzoek is noodzakelijk om te bepalen of zorg in zorgpaden voor patienten met stroke daadwerkelijk beter is. 

Bron: Kwan, J., Sandercock, P. 2003. In-Hospital Care Pathways for Stroke: A Cochrane Systematic Review. The Cochrane Database of Systematic Reviews.

3

Joint replacement  Een patiënt die een joint replacement ondergaat in een zorgpad:  Minder postoperatieve complicaties  Geen verschil in ontslagratio naar huis  Een kortere ligduur  Maakt minder kosten door een verkorte ligduur  Conclusie:  Introduceren zorgpaden kan zorgen voor verbeteren van de kwaliteit van zorg.  Het is niet mogelijk te concluderen of de implementatie van zorgpaden kosten-effectief is. 

Bron: Barbieri, A., Vanhaecht, K., Van Herck, P., Sermeus, W., Faggiono, F., Marchisio, S., Panella, M. 2009. Effects of clinical pathways in the joint replacement: a meta-analysis. BMC Medicine

Analyse over alle typen zorgpaden  Patiënten in die zorg binnen een zorgpad ontvangen:  Hebben een kortere opname duur, met name als het invasieve zorg betreft  Geen verschil in kans op heropname of complicaties tijdens opname  Maken minder kosten (grote heterogeniteit)  Conclusie:  Onvoldoende bewijs om effectiviteit van één framework voor alle zorgpaden vast te stellen  Kosten-baten per zorgpad afwegen 

Bron: Rotter,T., Kugler,J.,Koch,R.,Gothe,H.,Twork,S.,van Oostrum, J.M., Steyerberg, E.W. 2008. A systematic review and meta-analysis of the effects of clinical pathways on length of stay, hospital costs and patient outcomes. BMC Health Services research.

4

Geen harde conclusies mogelijk  Stelling 1:  Patiëntuitkomstmaten, zoals heropnames, complicaties en patiënttevredenheid , worden beter door zorg in zorgpaden aan te bieden  wisselend beeld  Stelling 2:  Opnameduur daalt als zorg in zorgpaden wordt aangeboden  deels eens, deels geen verschil  Stelling 3:  De introductie van zorgpaden is kosten-effectief  geen hard bewijs, sterker vermoeden bij invasieve zorgpaden

Vragen & Discussie

Zorgpaden: Evidence Based or Wishful thinking?

5

Bronnen  Rotter,T., Kugler,J.,Koch,R.,Gothe,H.,Twork,S.,van Oostrum, J.M., Steyerberg, E.W. 2008. A systematic review and meta-analysis of the effects of clinical pathways on length of stay, hospital costs and patient outcomes. BMC Health Services research.  El-Baz,N.E.H. 2009. Effect of clinical pathway implementation and patients’ characteristics on outcomes of coronary artery bypass graft surgery. PhD thesis Rijksuniversiteit Groningen  Rotter,T., Koch,R., Kugler,J., Gothe,H., Kinsman,L., James,E. 2007. Clinical pathways: effects on professional practice, patient outcomes, length of stay and hospital costs (Protocol). The Cochrane Collaboration.  Kwan, J., Sandercock, P. 2003. In-Hospital Care Pathways for Stroke: A Cochrane Systematic Review. The Cochrane Database of Systematic Reviews.  Barbieri, A., Vanhaecht, K., Van Herck, P., Sermeus, W., Faggiono, F., Marchisio, S., Panella, M. 2009. Effects of clinical pathways in the joint replacement: a meta-analysis. BMC Medicine

6