a.
Projectgegevens
Titel project
Zorgkamer en –woning van de toekomst
Projectnummer
IA06022
Begin- en einddatum van het project
01-03-2007 – 01-03-2010
1. Beschrijf kort en concreet de centrale gedachte achter het project. Op welke ontwikkelingen in de regio / sector / opleiding heeft de innovatie betrekking? Centrale gedachte achter het project Noord Brabant is een van de snelst vergrijzende regio’s van Nederland. Nergens anders daalt het aantal jongeren zo snel; tegelijkertijd groeit nergens het aantal ouderen zo snel als in Brabant. Ook de provincie Limburg heeft te maken met deze sterk toenemende vergrijzing van de bevolking. Door het toenemende aantal ouderen en de afname van de beroepsbevolking groeit enerzijds de zorgvraag. Het aantal handen aan het bed schiet in toenemende mate tekort. De zorgsector wil dit probleem mede oplossen door grootschalige invoer van zorg domotica. Domotica richt zich op de implementatie van technische systemen, waarmee woon- en werkomgeving eenvoudig en flexibel kunnen worden aangepast aan de wensen van de gebruiker. Domotica is een betrekkelijk nieuw vakgebied. Dat betekent dat de mogelijke toepassingen nog niet allemaal verkend zijn. Er zijn weinig mensen specifiek opgeleid voor de technische toepassing van domotica. Ook bij de beoogde gebruikers (zorgverleners en zorgvragers) is domotica nog een relatief onbekend begrip; bij de opleidingen in de sector zorg en welzijn wordt nauwelijks aandacht besteed aan het werken met domotica. Niet verrassend, de opleidingen volgen de markt waarbij geconstateerd wordt dat de invoering van domotica moeizaam verloopt. Dat terwijl de ontwikkelingen vragen om het ontwikkelen van nieuwe competenties op het gebied van ICT mogelijkheden van verpleegkundigen, verzorgenden en technici. Op dit moment bestaat het werk van een verpleegkundige voor de helft uit administratieve handelingen. Dat moet minder worden, en Elektronisch Cliënten Dossiers zijn daarbij een belangrijk hulpmiddel. Ouderen kunnen langer zelfstandig wonen dankzij videoconferencing. De thuiswonende zorgvrager kan 7 dagen per week en 24 uur per dag met één druk op de knop direct contact krijgen met een verpleegkundige. De camera en de televisie in de huiskamer gaan automatisch aan, zodat ze elkaar kunnen zien en horen. De verpleegkundige ziet de klantgegevens voor zich op een computerscherm, en kan de camera bewegen om de thuissituatie bij de klant te overzien, maar ook op details inzoomen om bijvoorbeeld wonden, medicijnen of etiketten beter te bekijken.
2. Beschrijf de doelen in termen van beoogde effecten en resultaten, d.w.z. specifiek, meetbaar, realistisch en tijdgebonden. Beschrijf het doel en de concrete resultaten waar het project naar streeft Beoogde effecten/ resultaten van het project zijn: Zorgvraag en zorgverlening verbinden aan innovatieve technologische ondersteuning in een aantal ingerichte zorgkamers De intramurale, de transmurale en de extramurale zorg worden middels technologische ict ondersteuning aan elkaar verbonden. Hierbij moet gedacht worden aan een voorbereiding
1
thuis op een behandeling; en aan gecontroleerde nazorg thuis waardoor het verblijf binnen de kliniek tot een minimum beperkt wordt en de zorg zo veel mogelijk in de eigen omgeving geboden wordt Bevorderen van de doorstroom van deelnemers naar hogere niveaus beroepsonderwijs.
Aan het eind van de projectperiode zijn de volgende resultaten bereikt: Technisch en inhoudelijk: Uitwerking van de softwarematige integratie van de meest voorkomende domoticasystemen op de Isolectra Home Controller en Home Networking op basis van een POF (Plastic Optical Fiber) huisnetwerk ten behoeve van de zorgkamers van ViaSana (Dichterbij werkt op basis van het Viedome Systeem) Voor de verschillende cliëntprofielen is een inventarisatie gemaakt van relevante diensten; zowel intramuraal als extramuraal Er wordt onderzoek verricht naar de technische realisatie van deze diensten Een geselecteerd aantal diensten is verder uitgewerkt in een ontwerp Deze ontwerpen zijn uitgevoerd, geïnstalleerd en onderhouden De zorgkamers van ViaSana en De Vrije Teugel1 zijn voorzien van de ontwikkelde producten, waarbij de zorgkamers van De Vrije Teugel die ingericht gaan worden tbv cliënten van Dichterbij worden ingericht op basis van het Viedome concept en gekoppeld aan de zorgcentrale van Dichterbij. De medewerkers van ViaSana, De Vrije Teugel en deelnemers Gezondheidszorg & Welzijn van ROC De Leijgraaf zijn getraind in het werken met de ontwikkelde domotica, en zijn toegerust om deze kennis ook op anderen over te dragen. Dit betreft zowel de studenten VMBO en HBO, als werkenden, als cliënten. Een proeftuin / showcase: het "Domotica-appartement". Vanuit het project wordt er een expertisecentrum op het gebied van domotica ontwikkeld, waarin zowel het HBO, MBO als VMBO participeren. Dit centrum zal de kennis op het gebied van Domotica continu actualiseren (door middel van opleidingsoverstijgende of doorsnijdende interne projecten – of afstudeer opdrachten). Het centrum heeft verder een belangrijke rol in het doorontwikkelen van het curriculum van de opleidingen en het begeleiden van met name studenten bij het uitwerken van (bedrijfs-)cases. Daarnaast heeft het centrum als taak de transfer van kennis naar voornamelijk het (regionale) bedrijfsleven tot stand te brengen. De toegang voor het bedrijfsleven zal zodoende worden gewaarborgd. Het resultaat: een fysiek centrum waar men terecht kan voor onderwijsbehoeften en – experimenten en van waaruit op meer continue basis initiatieven worden genomen op het kennisdomein. Het centrum draagt zorg voor workshops voor het bedrijfsleven. Ook zal het voorzien in een symposium voor verspreiding van projectresultaten en artikelen in tijdschriften. Bedrijven krijgen de mogelijkheid om leerlingen, deelnemers en studenten al in een vroeg stadium in aanraking te brengen met toepassingen van nieuwe technologie en daarnaast ook een indruk op te doen van de kwaliteiten van de leerlingen die wellicht een verrijking kunnen vormen van het personeelsbestand. Het concept is beschikbaar voor landelijke uitrol in overige zorginstellingen en ROC’s Onderwijskundig: Om bovengenoemde effecten / resultaten te kunnen bereiken, wordt een doorlopende leerlijn domotica opgezet. In deze doorlopende leerlijn ontwikkelt het VMBO een 1
De Vrije Teugel biedt onderdak aan de Dichterbij Academie, scholings- en trainingscentrum voor personeel en
cliënten van Dichterbij.
2
basisprogramma, richt MBO zich op uitvoering, het HBO op management-, techniek- en zorgaspecten en ontwikkelt de TU de techniek. Binnen de nieuwe leerlijn zal er ruime aandacht zijn voor: o Nieuwe zorgconcepten: extramuraliseren van de verpleegzorg. o Nieuwe dienstverleningsconcepten: bedrijven die samenwerken bij het vertalen van een complex functioneel ontwerp naar een kennisintensief domoticaproduct of woonzorgcomplex. o De betrokkenheid van docenten en leerlingen, deelnemers en studenten in dit proces. o Nadruk op samenwerking tussen leerlingen, deelnemers en studenten in het kader van concrete opleidingsoverstijgende projecten. Op deze wijze krijgen ze een goed beeld van de wijze waarop er ook in beroepssituaties nieuwe vormen van samenwerking zullen ontstaan. Studenten Techniek denken tijdens hun opleidingsfase mee bij ontwerp en doen mee bij installatie, beheer en onderhoud van de technische toepassingen Deze leerlijn ligt op het snijvlak van de traditionele opleidingen Techniek en ICT, waarmee gestalte wordt gegeven aan het nieuwe domeindenken Deelnemers Gezondheidszorg & Welzijn van de niveaus 2, 3 en 4 leren tijdens hun opleidingsfase werken met innovatieve ict ondersteuning in de zorg op technologisch gebied, maar vooral op intermenselijk terrein. Resultaat van deze training is drieledig: zorgverleners kunnen zelf met domoticatoepassingen omgaan, kunnen zorgvragers leren met domotica te gebruiken en kunnen collega’s domotica leren gebruiken. De “Domotica-appartementen” worden mede ontwikkeld door leerlingen en studenten vanuit verschillende disciplines, in verschillende rollen. O.a. de onderzoeksoriëntatie en -attitude wordt al doende versterkt. Zij oefenen er vervolgens met nieuwe zorg- en dienstverleningsconcepten, met als resultaat een hogere onderwijsoutput. Het appartement vervult naar externe partijen een “sensibiliseringsfunctie”: de drempel voor het gebruik van domotica wordt lager en de jeugd krijgt de mogelijkheid geboden om kennis te maken met "kennisintensieve techniek". Het beoogd effect: impulsen voor "bedrijvigheid" en positieve effecten op de deelname aan het technisch onderwijs. Naar verwachting zullen jaarlijks 240 deelnemers in het kader van dit project onderwijs volgen. Er wordt een methodiek ontwikkeld die in te zetten is voor zowel deelnemers (V)MBO als personeel dat reeds in de zorg werkzaam is en moet worden bijgeschoold op het gebied van de domotica. De landelijke uitrol van concept, curriculum en implementatie heeft plaatsgevonden
3. Thema’s van het project
a. het bevorderen van competentiegericht beroepsonderwijs, met als subthema’s: 1. het versterken van de beroepspraktijkvorming; 2. het optimaliseren en flexibiliseren van de schoolorganisatie; en 3. het verbeteren van de begeleiding van de deelnemer tijdens zijn binnen- en buitenschoolse leertrajecten. b. het verbeteren van de programmatische aansluiting tussen het voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs, het beroepsonderwijs en het hoger beroepsonderwijs en de doorstroom van leerlingen in de beroepskolom; c. het optimaliseren van vernieuwing in het beroepsonderwijs met behulp van het bedrijfsleven en van vernieuwing in het bedrijfsleven, in het bijzonder het midden- en kleinbedrijf, met behulp van het beroepsonderwijs; d. Het bevorderen van ondernemerschap.
Ja X x
Nee
X
X
3
4. Beschrijf de samenstelling, inhoudelijke inbreng en expertise van het samenwerkingsverband Naam partner samenwerkingsverband ViaSana
Isolectra
2M Telecom
Nijgh Versluys
Omschrijving inhoudelijke Omschrijving deskundigheid inbreng Ter beschikking stellen van Combineren van zorg met zorgkamers die ingericht innovatie kunnen worden; Meedenken over zorgconcepten; Mee bepalen welke diensten aansluiten op de vragen van cliënten en patiënten. Ter beschikking stellen van demonstratie-materiaal dat in de zorgkamer kan worden ingebouwd; Meedenken over zorgconcepten; Mee bepalen welke diensten aansluiten op de vragen van cliënten en patiënten; Aanleveren van producten die door studenten verder doorontwikkeld kunnen worden om beter aan te sluiten op specifieke vragen.
Jarenlange ervaring binnen de gezondheidszorg m.b.t. zorgcommunicatie: meerdere ziekenhuizen voorzien van Zorgcommunicatie maar ook op andere intramurale en extramurale marktsegmenten actief
Mee bepalen welke diensten aansluiten op de vragen van cliënten en patiënten; Expertise mbt installatie
Advies en installatie van teleen datacommunicatiesystemen en domotica
Ontwikkelen en ter beschikking stellen materiaal voor het ondersteunend leren; Inrichten en ontsluiten elektronisch platform; Mee bepalen welke ondersteunende materialen nodig zijn voor de leerling; Meedenken over de relatie binnenschoolsbuitenschoolsleren vanuit ervaringen met andere scholen
Ontwikkelen gedidactiseerd ondersteunend materiaal; Inrichten ontsluiting via platforms; Kennis van leerprocessen; Ontwikkelen hulpmiddelen voor docenten in het leerproces; Beoordelen financiële haalbaarheid na de projectperiode; Financieel haalbaar maken van de resultaten na afloop project
4
Dichterbij
ROC De Leijgraaf
Merlet College
Udens College
Ter beschikking stellen van zorgkamers welke ingericht zijn met het Viedome systeem van Dichterbij; Leveren van expertise van domotica en daaraan gerelateerde zorgconcepten; Mee bepalen welke diensten aansluiten op de vragen van cliënten en patiënten. Beschikbaar stellen van stageplaatsen binnen de zorgcentrale van Dichterbij.
Hulp- en dienstverlening aan mensen met een verstandelijke beperking en hun directe omgeving; Ondersteunen van volwassenen op het gebied van wonen, werken en welzijn. Uitgebreide kennis en jarenlange ervaring op het gebied van Domotica systemen en daarop gebaseerde zorgconcepten.
Ontwikkelen van curriculum; (Mede) vormgeving doorlopende leerlijn; Projectleiding Ontwikkelen van curriculum; (Mede) vormgeving doorlopende leerlijn
Leren en werken in leerwerkcentra; Vraaggericht werken
Ontwikkelen van curriculum; (Mede) vormgeving doorlopende leerlijn
Begeleiden van deelnemers in projecten
Ontwikkelen van curriculum
Vraaggericht werken; Begeleiden van deelnemers in projecten Ervaring opgedaan in eerder uitgevoerd project Domotica Kennis en Economie; Inhoudelijke deskundigheid verankerd in een aantal personeelsleden
TU Eindhoven
Fontys Hogescholen
Gilde Opleidingen (Venlo / Roermond)
Samenwerkingsverband VMBO Noord- en Midden-Limburg
AI-Tec
Zorggroep Noord- en Midden Limburg
Mechatronische en Software Engineering gerelateerde expertise; Expertise Social Studies en Verpleegkunde; Vertrouwd met begeleiding studenten in projecten Elektrotechnische en bouwgerelateerde expertise; Vertrouwd met begeleiding studenten in projecten Elektrotechnische en bouwgerelateerde expertise; Vertrouwd met begeleiding studenten in projecten Kennis en expertise op het gebied van domotica in woningen en gezondheidszorg; Faciliteiten van het infocentrum
Fysieke ruimte; Adequate begeleiding van zorgbehoeftigen
Werken in WPS (werk plekken structuur)
Adequate begeleiding van deelnemers uit domein techniek en praktijkgeoriënteerde projecten Adequate begeleiding van deelnemers uit domein techniek en praktijkgeoriënteerde projecten Ruim 10 jaar ervaring met domotica en verwante innovatieve ontwikkelingen; Tevens biedt AI-Tec een volledig ingericht info-centrum, waar men kennis kan nemen van de mogelijkheden van domotica Kennis en Economie; Toepassing van domotica in nieuwbouw 5
5. Beschrijf de innovatie in het project Beschrijf de innovatie in het project: Deelproject Zorgkamer van de toekomst Het project is op 2 dimensies innovatief. Allereerst voor wat betreft de technische kant. Doel van het project is nadrukkelijk dat behoeften van zorgvragers en –verleners aan innovatieve domotica-toepassingen worden gekoppeld. Het daarbij binnenshuis met glasvezel werken wordt tot op heden niet toegepast en zou eveneens een belangrijke innovatie zijn. Het blijft echter niet bij techniek alleen. Het gebruiksgemak van toepassingen moet omhoog, en de drempel om ze te gebruiken omlaag. Behalve het ontwikkelen van de techniek gaat het dus ook om de manier waarop deze geïntroduceerd wordt bij gebruikers. Het project is ook onderwijskundig gezien innovatief. Domotica is een relatief nieuwe ontwikkeling. ROC De Leijgraaf is niet het eerste ROC dat domotica in haar opleidingenaanbod wil opnemen. Vernieuwend is dat aansluiting gevonden is met zowel aanbieders/ ontwikkelaars van domotica toepassingen als met vragers: personeel en patiënten van kliniek ViaSana en Dichterbij. Domotica toepassingen aanleggen is een ding, zorgen dat het optimaal gebruikt wordt een ander. De focus voor leerlingen zal er op liggen dat ze zelf leren werken met deze toepassingen, maar ook en vooral deze kennis leren overdragen op collega’s en patiënten/ cliënten. Binnen het deelproject ‘De Zorgkamer van de toekomst’ willen de samenwerkingspartners verder gaan dan het inzetten van reeds bestaande toepassingen. Het leveren van maatwerk voor ViaSana is nadrukkelijk doel van het project. En door de hechte samenwerking tussen ViaSana en ROC is voortzetting van het praktijkleren op locatie ook na de projectperiode geborgd. De samenwerking tussen ViaSana en ROC geeft gestalte aan een nieuw concept leren & werken. Bedrijfs- en leerprocessen vallen samen, waarmee het transferrisico verkleind wordt. Hiermee wordt bedoeld dat de bedrijfsprocessen van ViaSana leidend zijn bij het opstellen van het curriculum. Een tweede punt is dat het complete traject - van onderzoeken van de vraag tot en met trainen van gebruikers – binnen de scope van het project valt. Traditionele grenzen in het beroepsonderwijs worden hiermee ruimschoots overschreden. Het project biedt onderwijskundige mogelijkheden voor de gehele beroepskolom. Domotica is een relatief nieuw gebied met een grote toekomst. De koppeling van Domotica en Zorg is een uitwerking van het domeindenken, eveneens een ontwikkeling die nog maar net is ingezet. Hier ligt het derde innovatieve punt. Ten slotte is innovatief de manier van curriculum ontwikkeling. De bedrijven leveren de bedrijfsprocessen aan, het ROC levert expertise met betrekking tot leerprocessen. Door deze te bundelen wordt gezamenlijk een curriculum gebouwd. Doel van dit curriculum is nadrukkelijk: blijvend innoveren door een leer-werkstructuur waarbij het proces van onderzoek – ontwikkeling – implementatie cyclisch herhaald wordt. De bedrijfsprocessen op de werkvloer zijn leidend bij de inrichting van het onderwijs. Deelproject Zorgwoning van de toekomst In het kader van het deelproject ‘De zorgwoning van de toekomst’ ontwikkelen de instellingen een doorlopende leerlijn Domotica voor VMBO-MBO-HBO, waarbij alle betrokkenen vanuit hun natuurlijke rol een bijdrage leveren en zodoende niet alleen oog krijgen voor de inhoudelijke aspecten, maar tegelijkertijd zien hoe de andere rollen vorm krijgen. In tweede instantie krijgt de samenwerking uitbreiding door ook leerlingen, deelnemers en studenten uit andere domeinen te betrekken; hierbij denken we nadrukkelijk aan domeinen als Zorg etc. De invoering van WPS (werkplekkenstructuur) stelt de deelnemende VMBO’s in staat binnen alle sectoren sectoroverstijgend te werken. Projecten die vernieuwende technologieën als Domotica introduceren, maken samenwerkingsverbanden tussen sectoren als Zorg & Welzijn en Techniek mogelijk. Hierdoor ontstaat voor leerlingen van beide sectoren de mogelijkheid kennis te maken met speciale voorzieningen en aanpassingen waarmee ze veelal te maken zullen krijgen als ze in de
6
installatiebranche, ouderen- of thuiszorg gaan werken. Het project zou voor de betreffende leerlingen uit de sectie Techniek een mogelijkheid zijn om de benodigde kennis en vaardigheden op te doen om dit vak in domeinoverstijgende projecten vorm te geven. Naar verwachting zullen in eerste instantie jaarlijks 120 leerlingen, deelnemers en studenten de leerlijn volgen. Doordat zij samenwerken in projecten worden zij - en met hen hun docenten vertrouwd met de verschillende culturen en benaderingswijzen van de verschillende opleidingsniveaus. Dat zal leiden tot (bewustere) keuzes voor vervolgopleidingen. Innovatief in de samenwerking met het bedrijfsleven is dat hier voor een continue samenwerkingsvorm gekozen wordt waarbij studenten in projecten samen met dit bedrijfsleven al als “volwaardige” medewerkers beschouwd worden. Bij de totstandkoming en inrichting van de zorgwoning en –appartementen is het uitgangspunt dat dit een regelmatig terugkerend fenomeen is. Dat deze aanpak innovatief is heeft zich al bewezen in een ander samenwerkingsverband te weten de totstandkoming van een opleidingswoning waar onderwijs en bedrijfsleven elkaar gevonden hebben bij de realisatie van een concrete woning. Dit project heeft inmiddels al verschillende onderwijsprijzen gewonnen. Overzicht van vernieuwingsprojecten binnen het samenwerkingsverband Naam partner Naam project Korte omschrijving ROC De Leijgraaf Robomotion/ Gaming Nieuwe opleidingen die op het snijvlak tussen verschillende domeinen liggen ROC De Leijgraaf PraktijkleercentraBeroepspraktijk is zoveel mogelijk projecten uitgangspunt voor onderwijs. Daarom worden delen van leertrajecten gesitueerd in praktijkleercentra Dichterbij Glasnetwerk Realisatie regionale glasvezel(in vooronderzoek) infrastructuur tot in de woning t.b.v. domotica, Voice over IP, digitale TV, etc
Nijgh Versluys Ism alle scholen die vallen onder Stichting CarmelCollege Nijgh Versluys Ism ROC van Twente Isolectra
Merlet College
Ontwikkeling nieuwe leergebied Mens en Maatschappij Onderbouw Havo Vwo Flexibele betekenisvolle opdrachten opleidingen Welzijn O.a. Focus, Orbis, IZIT, Amsterdam Thuiszorg. Onderzoek naar opzet opleiding technologie
Curriculum ontwikkeling en leermiddelenontwikkeling voor nieuw leergebied en nieuwe didactiek Ontwikkeling flexibele database voor de opleidingen Welzijn Binnen al deze projecten wordt een innovatieve impuls gegeven aan de zorg Beroepsgericht programma binnen de gemengde leerweg: domotica is daar een onderdeel in
7
Fontys en Zorggroep NL i.s.m. Texis en Syntens, Uneto-VNI, Provincie Limburg
Domotica, Kennis en Economie
Fontys, Gilde, VMBO’s
De opleidingswoning
Fontys en ZNL
Project Zonneveld
Studenten betrokken bij onderzoek domotica in zorgappartement Opbouwen kennis mbt domotica Evaluatie gebruikers van domotica Bevorderen ondernemersschap HBO-, MBO- en VMBO-studenten bouwen samen een woning. Het gehele traject van idee tot daadwerkelijke totstandkoming van de woning wordt hierbij doorlopen. Inmiddels wordt voor de tweede keer een dergelijke woning in Horst gebouwd en voor de eerste keer in Weert. De eerste opleidingswoning heeft inmiddels al een aantal onderwijsprijzen gewonnen en gaat in maart 2007 op voor de landelijke onderwijsinnovatieprijs. Monitoring project, domotica en zorgproces in zorgappartement met bewoner(s) en zorgverleners
Heeft het samenwerkingsverband zich georiënteerd op relevant onderzoek en/ of vergelijkbare innovatieve projecten?
Ja
Nee
X
Zo ja, omschrijf de wijze van oriëntatie, de resultaten van de oriëntatie, hoe gebruik is gemaakt van deze resultaten en waarin het eigen project onderscheidend is. Er heeft een onderzoek plaatsgevonden naar ROC’s die op het gebied van domotica activiteiten hebben ontplooid. Uniek aan het onderhavige project is dat een leerwerkcentrum plaats van uitvoering is. Dit garandeert dat na de afsluiting van de projectperiode domotica regulier aangeboden blijft worden. Het project van ROC De Leijgraaf richt zich met name op prototyping. Met ROC Eindhoven heeft afstemming plaatsgevonden over een voorgenomen project dat zich vooral zal richten op de verbreding en verdieping. Afgesproken is drie maal per jaar een miniconferentie te organiseren om structurele uitwisseling te borgen. Op kleine schaal is er op een aantal plekken al sprake van aandacht voor domotica-toepassingen in het onderwijs, maar nergens is sprake van een project dat zich richt op de gehele beroepskolom en in tweede instantie ook focust op multidisciplinaire toepassingen door ook andere domeinen bij het project te betrekken.
8
Omschrijf hoe docenten en management bij de ontwikkeling van de innovatie zijn betrokken. Het beheersdocument, dat een verdere praktische uitwerking van het projectplan is, wordt opgesteld in samenspraak met management en betrokken docenten. Lopende het project is een stuurgroep verantwoordelijk voor de voortgang van het project. Hierin is het management vertegenwoordigd. Dit garandeert dat ook binnen de daadwerkelijke uitvoering hun betrokkenheid optimaal blijft. De werkgroepen worden bemenst met enerzijds docenten, anderzijds betrokkenen uit het werkveld. Het management van ROC De Leijgraaf en van ViaSana zijn gezamenlijk initiator geweest van het deelproject Zorgkamer van de toekomst. Het management van Fontys Hogeschool Techniek en Bedrijfsmanagement (FHTBM) is initiator geweest van de betrokkenheid bij regionale Domotica-ontwikkelingen en heeft dit onder andere onderstreept door een promovendus op het gebied van Domotica aangesteld. Daarnaast heeft het management actief contact gezocht met regionale onderwijspartners als Gilde Opleidingen en het Samenwerkingsverband VMBO Noord- en Midden Limburg en hen betrokken bij de genomen initiatieven. Beiden hebben positief gereageerd op de gedane oproep en docentcapaciteit en middelen toegezegd, zodat de begeleiding van de participerende leerlingen, deelnemers en studenten optimaal geborgd is. De leerlingen krijgen zodoende de kans in een realistische setting zicht te krijgen op het verwachtingspatroon dat het afnemende beroepenveld koestert, leren samen te werken met andere betrokkenen in zowel het technisch als het zorgdomein en verwerven een goede kijk op de kenmerkende activiteiten die in de keten van de verschillende betrokkenen wordt verwacht. Voor docenten uit VMBO, MBO en HBO geldt dat zij in een rechtstreekse dialoog met collega’s uit de kolom meer zicht krijgen op de overeenkomsten en verschillen tussen de te onderscheiden domeinen. Alle partijen zijn zich bewust van het maatschappelijk belang van het te starten project: betrokkenheid en bereidheid tot vergaande samenwerking kenmerkt niet alleen de betrokken personeelsleden van de onderwijsinstellingen, maar eveneens de participerende bedrijven en organisaties.
9
B. Operationaliseren van aanpak 6. Beschrijf de operationele activiteiten (desgewenst kunt u de samenhang tussen de activiteiten in een schema weergeven) Deelproject Zorgkamer van de toekomst Beschrijf de samenhang en planning van fasering, (operationele) activiteiten en mijlpalen in het project (zoals de tussenrapportage). Activiteit 1: Uitwerken van het projectplan in een Fase 1 : PSU-fase beheersdocument, te presenteren in PSU looptijd: maart – april 2007 mijlpaal: beheersdocument Fase 2: opzet onderwijskundig concept looptijd: mei – juni 2007
Activiteit 2: beschrijven van de rolverdeling tussen bedrijfsleven, leerlingen VMBO, MBO en HBO en TU binnen het project
mijlpaal: onderwijsmodel
Activiteit 3: beschrijving inhoud van het onderwijs, didactiek en de begeleiding
Fase 3: onderzoeksfase
Activiteit 4: inventarisatie van gebruikersbehoeften
looptijd: september – december 2007 mijlpaal: nulmeting
Activiteit 5: inventarisatie van beschikbare producten Activiteit 6: opstellen Plan van Eisen
Fase 4: ontwikkelfase
Activiteit 7: ontwerp van nieuwe of aan te passen producten
looptijd: januari 2008 – juni 2008
Activiteit 8: productie van ontworpen producten
mijlpaal: technisch ontwerp Fase 5: uitvoeringsfase
Activiteit 9: inrichten zorgkamers
looptijd: januari 2009 – januari 2010
Activiteit 10: gebruik van zorgkamers
mijlpaal: ingerichte zorgkamers Fase 6: afsluitingsfase
Activiteit 11: implementatie- activiteiten
looptijd: september 2009 – januari 2010
Activiteit 12: evaluatie project
mijlpaal: eindverslag, overdrachtsdocumenten, presentaties Activiteit 1: uitwerken van projectplan in beheersdocument en inrichten projectorganisatie Omschrijving: opstellen van een verdere verfijning van het projectplan. Hierin worden de beheersaspecten (tijd, geld, kwaliteit, informatie, organisatie) op een gedetailleerde wijze weergegeven, zodat monitoring van onder andere de voortgang en het budget gemakkelijker en inzichtelijker wordt. Presentatie hiervan in de PSU (Project Start Up) voor alle deelnemende partijen Tijdplanning: maart 2007 Beoogde resultaten in prestatie-indicatoren: beheersdocument, PSU
10
Activiteit 2: beschrijven van de rolverdeling tussen bedrijfsleven, leerlingen VMBO, MBO en HBO binnen het project Omschrijving: werkprocessen van het bedrijfsleven zijn leading bij de inrichting van het onderwijs. Leerlingen werken gezamenlijk vanuit hun natuurlijke rol aan opdrachten. Deelnemende onderwijsinstellingen stemmen daarom de didactiek en manier waarop het onderwijs georganiseerd wordt, op elkaar en op de praktijk in kliniek ViaSana en De Vrije Teugel af. Tijdplanning: april 2007 Beoogde resultaten in prestatie-indicatoren: onderwijsmodel: organisatie
Activiteit 3: beschrijving van inhoud van het onderwijs en de begeleiding Omschrijving: werkprocessen van het bedrijfsleven zijn leading bij de inrichting van het onderwijs. Leerlingen werken gezamenlijk vanuit hun natuurlijke rol aan opdrachten. Deelnemende onderwijsinstellingen stellen een curriculum op. Tijdplanning: mei – juni 2007 Beoogde resultaten in prestatie-indicatoren: onderwijsmodel: didactiek, inhoud en begeleiding
Activiteit 4: inventarisatie van gebruikersbehoeften Omschrijving: in kaart brengen van de behoefte van bestaande/ toekomstige gebruikers van domoticatoepassingen voor zowel de intra- als transmurale zorg. In kaart brengen welke mogelijke barrières de gebruikers ervaren dan wel voorzien. Tijdplanning: september – november 2007 Beoogde resultaten in prestatie-indicatoren: specificaties voor de in te richten Zorgkamers en voor de transmurale zorg zijn beschikbaar
Activiteit 5: inventarisatie van beschikbare producten Omschrijving: in kaart brengen van de technologische oplossingen die op het gebied van domotica in de zorg voor handen zijn. In kaart brengen welke mogelijke barrières beoogde gebruikers voorzien. Tijdplanning: september – november 2007 Beoogde resultaten in prestatie-indicatoren: overzicht van beschikbare producten
11
Activiteit 6: opstellen Plan van Eisen Omschrijving: de gegevens uit de inventarisatie worden geanalyseerd. Er wordt in kaart gebracht in hoeverre wensen matchen met reeds beschikbare producten, en waar aanpassingen/ ontwikkeling van nieuwe producten gewenst is. Deze gegevens worden vertaald naar specificaties voor de in te richten Zorgkamers en voor de transmurale zorg. Tijdplanning: december 2007 Beoogde resultaten in prestatie-indicatoren: specificaties voor de inrichting van de Zorgkamers en de transmurale zorg zijn vertaald in een handzaam Plan van Eisen.
Activiteit 7: ontwerp van nieuwe of aan te passen producten Omschrijving: TU-studenten gebruiken het Plan van Eisen om voor de beoogde producten ontwerpen op te stellen. Tijdplanning: januari – april 2007 NB deze fase wordt cyclisch herhaald Beoogde resultaten in prestatie-indicatoren: ontwerpen van domotica-toepassingen die in te zetten zijn in de zorgkamers of transmurale zorg
Activiteit 8: productie van ontworpen producten Omschrijving: de ontwerpen die door de TU-studenten gemaakt zijn, worden door MBO-deelnemers en VMBO-deelnemers vervaardigd, onder leiding van HBO-studenten. Tijdplanning: april – juni 2007 NB: deze fase wordt cyclisch herhaald Beoogde resultaten in prestatie-indicatoren: domotica-toepassingen die in te zetten zijn in de zorgkamers of transmurale zorg
Activiteit 9: inrichten zorgkamers Omschrijving: zorgkamers worden ingericht met de geselecteerde/ ontwikkelde producten. Een aantal producten wordt in alle zorgkamers toegepast. Zeer innovatieve producten worden eerst in een zorgkamer toegepast. Indien het product voldoet, volgt uitrol naar de andere zorgkamers. Zo niet, dan volgt aanpassing dan wel besluit de toepassing niet verder te implementeren. Tijdplanning: januari – februari 2008 NB deze fase wordt cyclisch herhaald Beoogde resultaten in prestatie-indicatoren: 24 met domotica ingerichte zorgkamers, domoticatoepassingen die ingezet kunnen worden bij de transmurale zorg
12
Activiteit 10: gebruik zorgkamers Omschrijving: Zorgverleners en zorgvragers worden door leerlingen geïnstrueerd over het gebruik van de toepassingen. Domotica-toepassingen zijn standaard-onderdeel van het werken in en gebruiken van de zorgkamers. Domotica-toepassingen worden daarnaast ingezet bij de transmurale zorg: direct voorafgaand aan en volgend op de opname. Dit om de opnameduur zo klein mogelijk te houden zonder dat dit ten koste gaat van de kwaliteit van de geboden zorg. Tijdplanning: maart 2009 – januari 2010 Beoogde resultaten in prestatie-indicatoren: Zorgverleners (waaronder leerlingen Gezondheidszorg) gebruiken de toepassingen in hun dagelijkse werk. Cliënten van ViaSana en Dichterbij gebruiken de toepassingen standaard direct voorafgaand aan en volgend op hun opname.
Activiteit 11: implementatie-activiteiten Omschrijving: in deze fase worden de kennis en ervaringen die in het project zijn opgedaan, beschikbaar gemaakt voor derden. Dit gebeurt via de volgende wegen: - aansluitende conferentie voor belangstellenden uit de beroepskolom en het bedrijfsleven - periodieke demonstraties in de ingerichte Zorgkamers - presentaties op relevante landelijke conferenties Tijdplanning: september 2009 – januari 2010 Beoogde resultaten in prestatie-indicatoren: conferentie, demonstraties,
Activiteit 12: evaluatie project Omschrijving: het project wordt geëvalueerd op inhoud en op alle beheersaspecten. Tijdplanning: november 2009 – januari 2010 Beoogde resultaten in prestatie-indicatoren: evaluatierapportage
13
Deelproject Zorgwoning van de toekomst Beschrijf de samenhang en planning van fasering, (operationele) activiteiten en mijlpalen in het project (zoals de tussenrapportage). Activiteit 1: Uitwerken van het projectplan in een Fase 0 : voorbereidingsfase beheersdocument looptijd: maart – april 2007 Activiteit 2: Uitvoeren nulmeting mijlpaal: beheersdocument Fase 1: inventarisatiefase
Activiteit 3: Inventarisatie behoeften gebruikers
looptijd: april – juli 2007
Activiteit 4: Inventarisatie beschikbare producten en aanwezige leveranciers
mijlpaal: specificaties
Activiteit 5: Beschikbaar stellen opgedane kennis aan gebruikergroepen Fase 2: analysefase looptijd: september 2007 – maart 2008
Activiteit 6: Samenstellen projectgroepen en opstellen Bill of Material op basis van technisch ontwerp Activiteit 7: Oplevering concept doorlopende leerlijn
mijlpaal: Plan van Eisen Fase 3: ontwikkel- en uitvoeringsfase Activiteit 8: Inrichting en oplevering van appartementen voorzien van een variatie in domotica-toepassingen looptijd: april 2008 – juni 2009 Activiteit 9: Vaststellen doorlopende leerlijn mijlpaal: technisch ontwerp en uitvoering Activiteit 10: Start voorbereiding disseminatie Fase 4: disseminatiefase
Activiteit 11: Disseminatie van opgedane kennis
looptijd: september 2009 – januari 2010
Activiteit 12: Evaluatie project
mijlpaal: eindverslag, overdrachtsdocumenten, presentaties Activiteit 1: uitwerken van projectplan in beheersdocument en inrichten projectorganisatie Omschrijving: opstellen van een verdere verfijning van het projectplan. Hierin worden de beheersaspecten (tijd, geld, kwaliteit, informatie, organisatie) op een gedetailleerde wijze weergegeven, zodat monitoring van onder andere de voortgang en het budget gemakkelijker en inzichtelijker wordt. Tijdplanning: maart 2007 Beoogde resultaten in prestatie-indicatoren: beheersdocument
Activiteit 2: Uitvoering nulmeting Omschrijving: om de toename in scholieren, deelnemers en studenten aantallen te monitoren, wordt vooraf de situatie vastgelegd aan de hand van de zogenaamde nulmeting.
14
Tijdplanning: april 2007 Beoogde resultaten in prestatie-indicatoren: nulmeting document
Activiteit 3: Inventarisatie behoeften gebruikers Omschrijving: In kaart brengen van de behoefte van bestaande en toekomstige gebruikers van domoticatoepassingen: zijn potentiële gebruikers op de hoogte van de mogelijkheden van domotica en welke barrières ervaren zij? Tijdplanning: april – juni 2007 Beoogde resultaten in prestatie-indicatoren: user-requirements specificatie
Activiteit 4: Inventarisatie beschikbare producten en aanwezige leveranciers Omschrijving: • In kaart brengen van de bestaande technologische oplossingen op het gebied van domotica: welke producten zijn er beschikbaar? In kaart brengen van de ondernemingen die in de regio Limburg-Noord aandacht hebben voor domotica. We gaan daarbij uit van de bedrijfstakken die in de "domoticaketen" kunnen worden onderscheiden. Het is van belang om in dit proces oog te hebben voor de economische structuur van de regio om zodoende bedrijven te bereiken die de bereidheid en de potentie hebben om zich op domoticatoepassingen door te ontwikkelen. In kaart brengen van de kennisinfrastructuur op het gebied van de ontwikkeling en installatie van domoticatoepassingen: wie biedt relevante kennis op het domein van domotica aan? Tijdplanning: mei – juni 2007 Beoogde resultaten in prestatie-indicatoren: product- en kennisstructuur
Activiteit 5: Beschikbaar stellen opgedane kennis aan gebruikergroepen Omschrijving: Beschrijven van kennis en ervaring opgedaan tijdens de pilots van de Zorggroep Noord-Limburg. De pilots omvatten het integrale traject vanaf conceptontwikkeling tot en met implementatie: o Allereerst is er sprake van het genereren van nieuwe concepten voor de ontwikkeling en implementatie van domoticatoepassingen. Bedrijven en studentgroepen zullen gezamenlijk functionele eisen van een klant (zorgverlener) helder moeten krijgen en vervolgens vertalen in zorgprofielen die vervolgens bepalend zijn voor het technisch ontwerp; uiteindelijk resulteert dit in de feitelijke realisatie van het woonzorgcomplex. Het betreft hier een kennisintensief proces van het vertalen van functies in mogelijkheden om faalkosten (herstelkosten als gevolg van eerder gemaakte fouten) te voorkomen. Dit vereist een interactief proces tussen bedrijven en betrokkenen in de “keten”. Tenslotte volgt de daadwerkelijke implementatie. o In het verlengde van de beschikbaarheid van de appartementen volgt de conceptontwikkeling met betrekking op de te leveren zorg. Er is sprake van een nieuwe, innovatieve vorm van zorg. Dit vraagt om een ingrijpende aanpassing van bedrijfsvoering en informatiesystemen door de zorgverlener.
15
Tijdplanning: juni – juli 2007 Beoogde resultaten in prestatie-indicatoren: De specificaties voor de vier in te richten en op te leveren appartementen zijn beschikbaar en kunnen vertaald worden in een handzaam Plan van Eisen.
Activiteit 6: Samenstellen projectgroepen en opstellen Bill of Material op basis van technisch ontwerp Omschrijving: de gegevens uit de inventarisatie worden geanalyseerd. Er wordt in kaart gebracht in hoeverre wensen matchen met reeds beschikbare producten. Tevens wordt kennis verkregen op de volgende gebieden: Dienstverleningsconcepten: op welke wijze komen bedrijven gezamenlijk van de vertaling van een functioneel concept tot een gebouwd woonzorgcomplex? Daarnaast is het van belang om de opgedane kennis en ervaringen ook toe te passen in andere markten. Kennisinfrastructuur: analyses van inventarisaties leveren inzicht in de bestaande (welke kennis wordt waar op welke wijze aangeboden?) en de noodzakelijke kennisinfrastructuur: aan welke kennis hebben bedrijven behoefte (inventarisatie)? Hoe wordt een idee (initiatief) feitelijk geïmplementeerd? Tijdens de analysefase is er nog geen kennis beschikbaar over de wijze waarop de gebruikers het nieuwe concept ervaren. Dit betreft de inzet en ontwikkeling van technische systemen voor het borgen van bijvoorbeeld veiligheid en comfort, het zelf kunnen doorbreken van isolement (kletskringen), telemedicine en het overnemen van bepaalde aspecten van de zorg door de techniek, eventueel ook op afstand (telecare). Dit vergt een volstrekt nieuwe organisatie en procesgang. Verder valt ook te denken aan de koppeling met technische mogelijkheden zoals beeldspraakverbinding. Ook de koppeling van vraaggestuurde individuele zorg voor het waarborgen van welzijn is een item. Tijdplanning: september 2007 – januari 2008 Beoogde resultaten in prestatie-indicatoren: totstandkoming project teams; specificaties in te richten appartementen, resulterend in Plan van Eisen.
Activiteit 7: Oplevering concept doorlopende leerlijn Omschrijving: Een concept curriculum-opzet voor “Domotica” in de bestaande (technische) opleidingen wordt opgeleverd. Hierbij is duidelijk gekeken dat de curricula uit respectievelijk het VMBO, MBO en HBO goed op elkaar afgestemd zijn en dat er ook een consistente lijn in zit. De volgende uitgangspunten zijn hier belangrijk: •
Het werkplekleren (binnen- als buitenschools) loopt als een rode draad door het hele traject.
•
In de hele doorlopende leerlijn zijn o.a. projecten gepland waarin studenten uit de hele beroepskolom samenwerken en zodoende ook een beeld krijgen wat van hun op de verschillende niveaus verwacht wordt en wat van de studenten van de andere niveaus verwacht wordt.
•
De curricula zijn zo op elkaar afgestemd dat een eventueel versneld studietraject mogelijk is. Dit kan gerealiseerd worden door VMBO-studenten tijdens hun opleiding al met MBOaspecten in aanraking te laten komen en MBO-studenten eveneens tijdens hun opleiding met HBO-aspecten in aanraking te laten komen.
16
•
Naast de technische aspecten van Domotica moet ook de bewustwording bij de studenten aangebracht worden dat niet-technische mensen met de techniek moeten werken. Het kunnen verplaatsen in deze mensen is belangrijk voor de acceptatie van de techniek door deze mensen.
Het bedrijfsleven zal een belangrijke rol moeten spelen bij de inrichting van het onderwijs en de continuïteit van het gebodene. Dit uit zich o.a. in het beschikbaar blijven van de zorgwoningen en het steeds beschikbaar hebben van de laatste stand van techniek. Tijdplanning: februari – maart 2008 Beoogde resultaten in prestatie-indicatoren: concept doorlopende leerlijn
Activiteit 8: Inrichting en oplevering van appartementen voorzien van een variatie in domoticatoepassingen Omschrijving: In het kader van het project worden in een bestaand verpleeghuis, in een door scholieren, deelnemers en studenten gebouwde woning, en in een ‘Ambient technologie lab’ ruimtes ingericht als toekomstig domotica-appartement. In deze appartementen kunnen (toekomstige) gebruikers en bewoners kennis maken met de mogelijkheden die domotica biedt (sensibiliseringsfunctie). Ook bieden deze appartementen de mogelijkheid jongeren kennis te laten maken met de veelheid aan technische toepassingen om hun interesse voor techniek te wekken. Tijdplanning: april 2008 – april 2009 Beoogde resultaten in prestatie-indicatoren: een viertal adequaat met verschillende domoticatoepassingen ingerichte appartementen, verspreid over het gebied van de samenwerkende VMBOinstellingen.
Activiteit 9: Vaststellen doorlopende leerlijn Omschrijving: De geconstateerde leemtes in kennis resulteren in aanpassingen van curricula VMBOMBO-HBO. In deze fase is er veel aandacht voor de doorlopende leerlijn. De onderdelen worden vervolgens via scholing van docenten geïmplementeerd in de verschillende opleidingen. Tijdplanning: mei – juni 2009 Beoogde resultaten in prestatie-indicatoren: Een doorlopende leerlijn in de domotica-curricula van alle betrokken VMBO-MBO en HBO-opleidingen. Activiteit 10: Start voorbereiding disseminatie Omschrijving: Gezamenlijke leerlingen, deelnemers en studententeams leveren input voor het onderwijsmateriaal via projectpilots in het kader van het domotica-appartement. Zij oefenen met nieuwe concepten, brengen ervaringen in kaart en zorgen voor overdracht aan anders samengestelde teams. De gezamenlijke opleidingen bouwen in deze fase al doende een expertisecentrum op. Opgedane kennis en ervaring worden tevens vertaald in producten en diensten die de participerende bedrijven vervolgens kunnen leveren.
17
Tijdplanning: mei – juni 2009 Beoogde resultaten in prestatie-indicatoren: opgedane kennis, vastgelegd in verslagen, (toekomstige) producten en diensten.
Activiteit 11: Disseminatie van opgedane kennis Omschrijving: in deze fase worden de kennis en ervaringen die in het project zijn opgedaan, beschikbaar gemaakt voor derden. Dit gebeurt via de volgende wegen: Aansluitende conferentie voor belangstellenden uit de beroepskolom en het bedrijfsleven Verzorgen van demonstraties in de domotica-appartementen (sensibiliseren en interesseren voor techniek). Verzorgen van workshops voor het bedrijfsleven. Publiceren van artikelen in tijdschriften. Tijdplanning: september 2009 – januari 2010 Beoogde resultaten in prestatie-indicatoren: conferentie, demonstraties, workshops en publicaties.
Activiteit 12: evaluatie project Omschrijving: het project wordt geëvalueerd op inhoud en op alle beheersaspecten. Tijdplanning: november 2009 – januari 2010 Beoogde resultaten in prestatie-indicatoren: evaluatierapportage
7. Beschrijf de projectorganisatie Beschrijf de projectorganisatie Project als geheel Het project valt in twee deelprojecten uiteen. De Zorgkamer van de toekomst heeft betrekking op intra- en transmurale zorg. In de Zorgwoning van de toekomst richt zich op extramurale zorg. Er is een overkoepelende stuurgroep bestaande uit afgevaardigden van de onderwijsinstellingen die leading zijn in de deelprojecten. Dit zijn Dhr. Schobben, directeur Onderwijs van ROC De Leijgraaf, en dhr. V.d. Heuvel, directeur Fontys Hogeschool Techniek en Bedrijfsmanagement. De projectleiders van beide deelprojecten zijn adviserend lid van deze stuurgroep, en vormen de schakel tussen de deelprojecten en de overkoepelende stuurgroep. Dit zijn mw. Vasilaras voor deelproject Zorgkamer van de toekomst en mw. Sponselee voor deelproject Zorgwoning van de toekomst. Mw. Vasilaras is tevens projectleider van het totale project. De overkoepelende stuurgroep houdt toezicht op de beheersmatige voortgang van het project. Zij komt vijf maal bijeen, gekoppeld aan de momenten waarop voortgangsrapportages en audits gepland staan. Deelproject Zorgkamer van de toekomst De sturing op dit deelproject wordt geleid vanuit een stuurgroep ZK (Zorgkamer). Hierin hebben
18
vertegenwoordigers van de partners en de deelprojectleider zitting. Onder deze stuurgroep vallen drie werkgroepen. Een werkgroep Onderwijs, die als taak heeft het onderwijsmodel op te stellen. Hierin hebben zitting 7 docenten (per onderwijsinstelling 2, met uitzondering van de TU met 1 docent) en een vertegenwoordiger van Nijgh Versluys. De werkgroep werkt onder voorzitterschap van een adjunct-directeur van een onderwijsafdeling. De tweede werkgroep is de werkgroep Productie. Deze werkgroep heeft de regie over het traject van behoeftenonderzoek tot en met installatie van producten. Voorzitter is een manager vanuit het bedrijfsleven. Werkgroepleden zijn 11 docenten (6 vanuit ROC De Leijgraaf, 1 vanuit Fontys Hogescholen, 2 vanuit Merlet College en 2 vanuit Udens College). De derde werkgroep is de werkgroep Gebruik zorgkamer. Onder voorzitterschap van een hoofdverpleegkundige werkt deze groep aan de taak een optimaal gebruik van de geïnstalleerde toepassingen te garanderen. Deelnemers aan deze werkgroep zijn 11 docenten (6 vanuit ROC De Leijgraaf, 1 vanuit Fontys Hogescholen, 2 vanuit Merlet College en 2 vanuit Udens College), en een tweede hoofdverpleegkundige. Deelproject Zorgwoning van de toekomst Het deelproject ‘Zorgwoning’ wordt uitgevoerd onder verantwoordelijkheid van de stuurgroep, die zal bestaan uit vertegenwoordigers van het management van de verschillende deelnemende partijen. Fontys Hogeschool Techniek en Bedrijfsmanagement levert de voorzitter. Het project onderscheidt tenminste drie en waarschijnlijk vier deelprojecten, allen gekoppeld aan de fysieke locatie van de vier te realiseren appartementen. HBO, MBO en VMBO: o Verrichten het inventariserend onderzoek en de behoefteanalyses (projectgroep). o Ontwikkelen curriculumonderdelen binnen de doorlopende leerlijn (begeleidingsteams). o Begeleiden projecten, stage- en afstudeeropdrachten (begeleidingsteams). o Stemmen het kennisniveau in het kader van Domotica af op alle niveaus (stuurgroep). o Richten een expertisecentrum Domotica in (projectgroepen). Zorggroep Noord- en Midden-Limburg stelt pilotappartementen ter beschikking die worden ingericht in met domotica-toepassingen. De woning die vanuit een bestaande samenwerking tussen Fontys, Gilde en VMBO wordt gebouwd, wordt ingericht als zorgwoning. (Betrokken bedrijven) leveren de benodigde expertise en apparatuur. Bedrijven: leveren kennis op het gebied van domotica en het inrichten van de zorgwoningen.
19
8. Maak een organigram om de projectorganisatie in beeld te brengen Organigram Project als geheel
Stuurgroep Zorgkamer en –woning van de toekomst
Zorgkamer van de toekomst
Zorgwoning van de toekomst
deelproject Zorgkamer van de toekomst
stuurgroep
Projectleider
Werkgroep onderwijs
Werkgroep productie
Werkgroep gebruik zorgkamer
deelproject Zorgwoning van de toekomst
Stuurgroep Zorgwoning van de toekomst
Begeleidingsteam 1
Begeleidingsteam 2
Begeleidingsteam 3
Begeleidingsteam 4
DOORLOPENDE LEERLIJN DOMOTICA
Projectgroep 1
Projectgroep 2
Projectgroep 3
Projectgroep 4
20
9. Beschrijf planmatig de wijze waarop de verspreiding en implementatie van projectresultaten worden gerealiseerd Het verspreiden en implementeren van projectresultaten zijn geen activiteiten die voor subsidiering vanuit de Regeling Innovatiearrangement 2006 tot en met 2009 in aanmerking komen. Tegelijkertijd is in het kader van de regeling van belang dat perspectief op implementatie bestaat. Beschrijf de implementatieactiviteiten, planning en betrokkenheid van de partners van het samenwerkingsverband. Geef aan welke afspraken zijn gemaakt, hoe de financiering is geregeld en hoe de projectresultaten publiek beschikbaar komen. Beschrijf planmatig de wijze waarop de verspreiding en implementatie van projectresultaten wordt gerealiseerd Verspreiding en implementatie van de projectresultaten vindt op verschillende manieren plaats. Naar externen: aansluitende conferentie voor belangstellenden uit de beroepskolom en het bedrijfsleven publicatie op Kennisnet periodieke demonstraties in de ingerichte Zorgkamers en Zorgwoningen presentaties op relevante landelijke conferenties lopende het project zal drie maal per jaar een miniconferentie georganiseerd worden ism ROC Eindhoven, met als doel optimaal van elkaars opgebouwde expertise te profiteren verzorgen van workshops voor het bedrijfsleven publiceren van artikelen in tijdschriften. Intern, deelproject Zorgkamer van de toekomst: ViaSana en ROC De Leijgraaf werken nauw samen. Leerlingen van ROC De Leijgraaf lopen stage bij ViaSana of vervullen hier opdrachten in het kader van de binnenschoolse praktijk. ROC De Leijgraaf, Merlet College en Fontys Hogescholen hebben reeds samenwerkingsverbanden in het kader van doorlopende leerlijnen. Voortzetting van de activiteiten na afloop van de projectperiode is hiermee geborgd. Daarnaast zal de opgedane kennis ook gedeeld worden met Dichterbij, een regionale instelling voor mensen met een verstandelijke beperking die al jaren ervaring hebben op het gebied van Domotica. ROC De Leijgraaf heeft een praktijkleercentrum voor de opleidingen Gezondheidszorg en Welzijn, dat nauw samenwerkt met de Dichterbijacademie (in ontwikkeling). Deelproject Zorgwoning van de toekomst: Het project eindigt per 1-3-2010. Continuering van activiteiten vindt vervolgens plaats middels het expertisecentrum, dat zal fungeren als een aanjager voor de verspreiding van domoticakennis en gaandeweg uitgroeit tot een gezamenlijke proeftuin voor innovaties op het raakvlak van "zorg en technologie". De Zorgwoningen van de Toekomst blijven beschikbaar in de regio voor deelnemende partijen (continuering doorlopende leerlijn; bedrijfsdemonstraties) en externen (bijv. ouderen). De Zorggroep Noord-Limburg neemt de ontwikkelde kennis mee in de grootschalige implementatie van domotica in hun nieuwbouwprojecten in de regio.
21
10. Beschrijf de wijze van onderzoek/evaluatie van het project. (Geef hierbij aan of er onafhankelijke onderzoekers zijn betrokken.) Onderzoek/Evaluatiemethode Deelproject Zorgkamer van de toekomst Onderzoek en evaluatie richten zich op twee producten in het project: de technische domoticamiddelen en de leermethode2. De TU wordt gevraagd om nieuwe toepassingen en technische aanpassingen aan bestaande toepassingen te beoordelen op kwaliteit, betrouwbaarheid en brede inzetbaarheid. De projectleiding ziet erop toe dat het onderzoekteam onafhankelijk is van het team dat in eerste instantie is betrokken bij de ontwerpfase. Een nader te bepalen onderwijsonderzoeker meet of de leermethode in voldoende mate bijdraagt aan een kwantitatief en kwalitatief beter gebruik van de domotica-toepassingen. Beide onderzoeksteams beoordelen in hun onderzoek of de producten voldoende toepasbaar zijn in andere settings met andere doelgroepen. Zij doen daartoe lopende het project al onderzoek om op grond daarvan aanbevelingen over het vergroten van de genoemde toepasbaarheid te kunnen doen. De projectteams moeten deze aanbevelingen opnemen in de bijstellingen van hun deelprojectplannen. De bijstellingen zijn onderdeel van de onderzoeken.
Deelproject Zorgwoning van de toekomst De stuurgroep draagt zorg voor structurele evaluaties van de benoemde fasen: na afloop van elke fase krijgen de te onderscheiden gebruikersgroepen een aantal vragen voorgelegd, die betrekking hebben op opzet en uitvoering van de activiteiten. Na elke fase stelt de stuurgroep vast of de prestatie-indicatoren zijn gerealiseerd. Vanzelfsprekend neemt ook het verbeteraspect een belangrijke plaats in. Op basis van de trends die in de gecumuleerde antwoorden waarneembaar is en die onderwerp van gesprek vormen in het reguliere stuurgroepoverleg, zal er sprake zijn van aanpassingen in opzet en uitvoering.
C. Samenvatting 11.
Geef een samenvatting van uw project in maximaal 1 A4 De hier gegeven samenvatting wordt mede gebruikt voor communicatiedoeleinden als het project wordt toegekend. Geef kort een samenvatting met achtereenvolgens doelen, activiteiten en beoogde resultaten en kern van de innovatie in het project.
Het project heeft de volgende doelen: Zorgvraag en zorgverlening verbinden aan innovatieve technologische ondersteuning in een aantal ingerichte zorgkamers en -woningen De intramurale, de transmurale en de extramurale zorg worden door technologische ict ondersteuning aan elkaar verbonden. Hierbij moet gedacht worden aan een voorbereiding thuis op een behandeling; en aan gecontroleerde nazorg thuis waardoor het verblijf binnen de kliniek tot een minimum beperkt wordt en de zorg zo veel mogelijk in de eigen omgeving geboden wordt Bevorderen van de doorstroom van deelnemers naar hogere niveaus beroepsonderwijs. 2
De leermethode is erop gericht deelnemers en medewerkers zo te scholen dat het domoticagebruik door de
twee doelgroepen kwantitatief en kwalitatief stijgt.
22
Het ontwikkelen van een doorlopende leerlijn “Domotica” voor VMBO, MBO en HBO.
Om deze activiteiten te bereiken wordt in twee deelprojecten gewerkt: zorgkamer van de toekomst en zorgwoning van de toekomst. Binnen het deelproject Zorgkamer van de toekomst brengen leerlingen de wensen van verplegend personeel en patiënten in beeld. Ze onderzoeken vervolgens of er al domotica toepassingen bekend zijn die aan deze wensen tegemoet komen, of met enige aanpassing geschikt gemaakt kunnen worden. Studenten van de TU ontwerpen nieuwe producten of aanpassingen aan bestaande producten. Deze worden vervolgens door teams van leerlingen techniek/ ICT uit het HBO, MBO en VMBO vervaardigd en geïnstalleerd in zorgkamers. De HBO-leerlingen hebben hierbij de leiding. MBO-ers vervullen de rol van meewerkend voorman, en VMBO-ers zijn uitvoerder. Dit proces herhaalt zich cyclisch. Nadat de producten geïnstalleerd zijn, leren leerlingen uit de sector Gezondheidszorg en Welzijn hiermee werken. Zij dragen deze kennis vervolgens over op collega’s en patiënten/ cliënten. Aan het eind van het project zijn er 24 zorgkamers toegerust met domotica-toepassingen. Er is een doorlopende leerlijn Domotica & Zorg opgesteld. Jaarlijks participeren 120 leerlingen in deze leerlijn. Het deelproject Zorgwoning van de toekomst richt zich op de ontwikkeling van een doorlopende leerlijn Domotica voor VMBO-MBO-HBO, met als effect een gezamenlijke professionalisering van het onderwijs in een relatief nieuw kennisgebied. Ten tweede ontwikkelen leerlingen en studenten vanuit verschillende disciplines, in verschillende rollen een proeftuin / showcase: het Domoticaappartement. Naast de leer- en onderzoekskansen voor leerlingen en studenten, kent het appartement een externe “sensibiliseringsfunctie”: de drempel voor het gebruik van domotica wordt lager en de jeugd krijgt de mogelijkheid om kennis te maken met "kennisintensieve techniek". Een ander belangrijk resultaat vormt het expertisecentrum, waar men terecht kan voor onderwijsbehoeften en –experimenten en dat op structurele basis initiatieven neemt op het kennisdomein. Het project is een uniek samenwerkingsverband tussen een zorginstelling, bedrijven en technisch onderwijs, dat gaandeweg een verbreding krijgt naar andere kennisdomeinen, zoals pedagogische hulpverlening, sociaal werk, verpleegkunde, economie en kunst. Het project betreft zowel gezamenlijk onderzoek als onderwijsontwikkeling en het testen van nieuwe technologie. De samenwerking richt zich op het maatschappelijk relevante fenomeen vergrijzing en de rol van technologie, een nog braakliggend gebied in de beroepskolom. De samenwerking tussen HBO, MBO en VMBO werkt drempelverlagend voor studenten die willen doorstromen in deze beroepskolom.
23
