703-OPM Indeling DEF 02(gecorr)
12-07-2005
16:24
Pagina 1
De Verbouwwijzer is een initiatief van BouwGarant, Vereniging Eigen Huis, Milieu Centraal en SBR
Indeling van de woning
Een woning biedt vaak onverwachte mogelijkheden. Door de indeling te veranderen kan verrassend veel ruimte ontstaan. Gaat u verbouwen? Doe dit dan met het oog op de toekomst. Zo krijgt u een functioneel en praktisch ingericht huis, waar u met veel comfort kunt wonen. Deze Verbouwwijzer biedt u een compleet overzicht van de keuzes waarvoor u komt te staan wanneer u de indeling van uw woning wilt aanpassen. Zo bent u goed voorbereid op een gesprek met de aannemer. Dat is het begin van een verbouwing met meer resultaat.
703-OPM Indeling DEF 02(gecorr)
12-07-2005
16:24
Pagina 2
De Verbouwwijzer Indeling van de woning is een gezamenlijke uitgave van BouwGarant, Vereniging Eigen Huis, Milieu Centraal en SBR.
Het kwaliteitslabel BouwGarant is erop gericht de consument optimale zekerheid te bieden. Een onafhankelijke instelling controleert de BouwGarant-aannemer op tal van eisen inzake de bedrijfsvoering, kwaliteit en service aan de klant.
Milieu Centraal is een landelijke voorlichtingsorganisatie die consumenten praktische en betrouwbare informatie biedt over mogelijkheden om in het dagelijks leven rekening te houden met energie en milieu.
Vereniging Eigen Huis is een onafhankelijke consumentenorganisatie en belangenbehartiger voor huidige en toekomstige huisen appartementseigenaren.
SBR is een kennisinstituut voor de bouwnijverheid, dat zich richt op bouwtechniek en bouwproces. SBR richt zich voornamelijk op de professionele bouwpartijen (aannemer, architect, adviseur) in de woning- en utiliteitsbouw.
Verbouwwijzers worden ondersteund door het Platform Bewoners en Duurzaam Bouwen. Dit platform bestaat uit:
KENNISNETWERK DUURZAAM WONEN
703-OPM Indeling DEF 02(gecorr)
12-07-2005
16:24
Pagina 3
De eerste stappen ■ Overwegen of u een binnenhuisarchitect wilt inhuren ■ Wensenlijst maken (zie Bespreken met de aannemer) ■ Nagaan of binnenhuisarchitect, aannemer aan kwaliteitseisen voldoet ■ Referenties binnenhuisarchitect, aannemer vragen ■ Nagaan of binnenhuisarchitect, aannemer ervaring heeft met gebruik van milieuvriendelijke materialen ■ Checken vergunningplicht ■ Budget bepalen / financiering regelen ■ Rechtsbijstandsverzekering afsluiten (houdt rekening met wachttijd van 3 maanden)
internet www.verbouwwijzer.nl www.vrom.nl/bouwvergunningen_online
Uw verbouwing in goede handen Zoek een goede aannemer. Bij voorkeur één die kwaliteitsgaranties kan bieden. Een BouwGarant-aannemer biedt deze garanties (www.bouwgarant.nl). Werk uw plannen zoveel mogelijk uit voordat u een aannemer een offerte laat uitbrengen. Vraag eventueel bij een tweede aannemer ook een offerte aan. Maak met de aannemer duidelijke afspraken over de kosten van het uitbrengen van de offerte.
Energiebewust en comfortabel bouwen Rekening houden met het milieu kan u veel opleveren, zoals een comfortabele woning en geld in de portemonnee. Een milieubewuste keus hoeft niet duurder te zijn in aanschaf, en door energiezuinige maatregelen zal uw energierekening lager zijn dan voorheen. Wanneer u bij het aanpassen van de indeling van uw woning rekening wilt houden met het milieu, is het belangrijk om bij het zoeken van een aannemer te informeren of hij ervaring heeft met het gebruik van milieuvriendelijke materialen en het nemen van energiebesparende maatregelen.
Bouwvergunning Wanneer u plannen heeft om bouwkundige wijzigingen aan te brengen in of aan de woning, heeft u veelal een bouwvergunning nodig. Op www.vrom.nl/bouwvergunningen_online kunt u zien wat in uw situatie vereist is. Aanpassingen dienen altijd aan de eisen van het Bouwbesluit te voldoen.
703-OPM Indeling DEF 02(gecorr)
12-07-2005
16:24
Pagina 4
Bespreken met de aannemer ■ Woning vergroten of anders indelen? ■ Ontwerp algemeen: - plattegrond op schaal (nieuwe indeling, functie van ruimtes) - oog voor de toekomst (o.m. systeemwanden, flexibele leidinggoten) - optimale toegankelijkheid - aandacht voor looplijnen ■ Brandveiligheid: - materiaal - loop- en vluchtroutes ■ Benut passieve zonne-energie: - goede indeling: verwarmde vertrekken aan zonzijde; koele ruimtes aan schaduwzijde - plaats en grootte ramen ■ Constructies: - standaardmaten - let op bij doorbreken muren: dragende constructie of niet? - niet-dragende wanden: flexibiliteit - materiaal nieuwe wanden (hout binnenshuis: Europees naaldhout, vuren of grenen) - geluidsisolatie ■ Ontwerp specifiek: - zolder - trap
Nu volgt een toelichting op enkele punten uit de lijst hiernaast. Meer informatie over kozijnen, isoleren, een aanbouw, serre, of de badkamer en keuken vindt u in de betreffende Verbouwwijzers. Achterin deze folder en op www.verbouwwijzer.nl vindt u verwijzingen naar aanvullende informatie over de overige punten.
Ontwerp algemeen Wanneer u van plan bent langere tijd in uw woning te blijven wonen, is het goed om te bedenken hoe de levensloop van uw huishouden zal verlopen. Jonge stellen kunnen er rekening mee houden dat er op den duur kinderen komen. Mensen van middelbare leeftijd worden mogelijk te zijner tijd minder goed ter been. Een optimale toegankelijkheid bereikt u onder meer door deuren voldoende breed en dorpels niet hoger dan 20 mm te maken. Het is altijd handig om op iedere verdieping voldoende aansluitpunten voor elektriciteit, kabel en telefoon aan te laten leggen. Maak gebruik van standaardmaten. Dan kunnen geprefabriceerde producten als systeemwanden, plaatmaterialen en kozijnen worden gebruikt. Deze zijn veelal goedkoper en het gebruik van geprefabriceerde producten resulteert in minder (bouw)afval. Bovendien is de indeling in de toekomst gemakkelijker opnieuw aan te passen.
Ontwerp specifiek Zolder - Wanneer u op zolder extra kamers maakt die u gaat verwarmen, is het belangrijk om alles goed te isoleren. Meer informatie vindt u in de Verbouwwijzers Dak en dakgoot en Isoleren, en in het boek Zolder verbouwen van Vereniging Eigen Huis. Trap - Laat liever geen open trap plaatsen. Deze zorgt voor veel energieverlies, geluidsoverlast en brandgevaar.
703-OPM Indeling DEF 02(gecorr)
12-07-2005
16:24
Pagina 5
Keuken - Een open keuken geeft energieverlies en een slechte luchtkwaliteit door luchtjes en vochtige lucht. U kunt uw keuken visueel bij uw woonkamer trekken zonder dat deze open is. Bijvoorbeeld door het laten plaatsen van een glazen deur of wand. ■ Badkamer, toilet - Ontwerp een badkamer en toilet zodanig dat zij eenvoudig en goedkoop zijn aan te passen voor het gebruik door gehandicapten. Bijvoorbeeld door ruimte te laten voor het plaatsen van handgrepen naast toilet en douche. Indien mogelijk kunt u op de begane grond alvast een kamer bestemmen als badkamer. Wasruimte - Een aparte ruimte in of bij de woning om te wassen en te drogen is handig. U krijgt dan niet de vochtige lucht in huis. Het is noodzakelijk dat deze ruimte goed geventileerd kan worden. Tochtportaal - Maak een tochtportaal, eventueel gecombineerd met een bijkeuken, onverwarmde serre of berging. U bespaart energie en voorkomt onnodige tocht.
Verwarming en warm water Bent u toe aan een nieuw warmwatertoestel? Dan is het slim om deze zo dicht mogelijk bij badkamer en keuken te plaatsen. Zo blijven de leidingen kort, en heeft u altijd snel warm water uit de kraan. Hiermee kunt u tot 13 procent besparen op uw energierekening. Het isoleren van warmwater- en cv-leidingen in koude ruimtes voorkomt dat warm water al is afgekoeld voordat het zijn bestemming heeft bereikt. Meer tips over energiebewust verwarmen en warm water vindt u op www.milieucentraal.nl (trefwoorden: verwarmen en warm water). Wanneer er een voetventiel wordt geplaatst bij de aansluiting van cv-leidingen op de radiatoren, kunt u de radiatoren eenvoudig afzonderlijk afkoppelen. Dat is handig wanneer u één ruimte wilt opknappen, en andere ruimtes wel wilt verwarmen.
■ ■
■ ■
(vervolg) - keuken - badkamer, toilet - wasruimte - tochtportaal Verwarming en warm water: - voldoet capaciteit ketel (bij uitbreiding woning)? - warmwaterinstallatie dicht bij badkamer, keuken - isoleer leidingen in onverwarmde ruimtes - voetventiel (maakt afzonderlijk afkoppelen mogelijk) Ventilatie: - minimaal volgens Bouwbesluit Afwerking: - bij vochtige ruimtes: vochtbestendig materiaal (tegels of sterk ademende muurverf) Afvoeren bouwafval Onderhoud = behoud: - wat en hoe vaak? - onderhoudschecklist downloaden van www.bouwgarant.nl
internet www.verbouwwijzer.nl www.milieucentraal.nl (> verwarmen; > warm water)
703-OPM Indeling DEF 02(gecorr)
12-07-2005
16:24
Pagina 6
Duidelijke afspraken ■ Het contract ■ Betalingsafspraken: - vaste aanneemsom - meer- en minderwerk - betaling in termijnen ■ Verzekering aannemer: - uitgebreide CAR-verzekering - VerBOUWgarantie
Het contract
Wanneer u met een aannemer overeenstemming bereikt, is het belangrijk om een gespecificeerd contract op te stellen. Hierin staat een uitgebreide werkbeschrijving met tekeningen, eventueel berekeningen, materiaalkeuze, tijdsduur en een prijsopgave. Wanneer u zelf werkzaamheden wilt uitvoeren, doe dit dan in goed overleg met de aannemer. Vereniging Eigen Huis heeft een standaard contract opgesteld, de Verbouwingsovereenkomst 1998 (www.eigenhuis.nl). Hierin staat ook beschreven wat de leveringsvoorwaarden zijn voor zowel de opdrachtgever internet als de aannemer. Met een BouwGarant-aannemer bent u www.eigenhuis.nl www.bouwgarant.nl (>VerBOUWgarantie) ervan verzekerd dat alle afspraken zwart op wit staan, ook tussentijdse afspraken, bijvoorbeeld over meerwerk.
Betalingsafspraken Bij verbouwingen is het gebruikelijk om met de aannemer vooraf een vaste aanneemsom af te spreken. De betaling gebeurt meestal in termijnen. Op www.bouwgarant.nl (>VerBOUWgarantie) staan richtlijnen voor een betalingsregeling passend bij de aanneemsom. Komen er tijdens de verbouwing wijzigingen in het oorspronkelijke plan? Vraag de aannemer vooraf om een schriftelijke prijsopgave van eventueel meerwerk, en de gevolgen voor de bouwtijd en -kosten.
Verzekering Informeer of de aannemer goed is verzekerd. Een uitgebreide CAR-verzekering (Construction All Risks) biedt dekking bij schade die tijdens de verbouwing wordt aangericht aan het werk zelf, aan uw andere eigendommen of aan (eigendommen van) derden. Een BouwGarant-aannemer beschikt over een CAR- en aansprakelijkheidsverzekering. Daarnaast kunt u bij de BouwGarant-aannemer de VerBOUWgarantie afsluiten. Dit geeft zekerheid bij faillissement, kwalitatieve en constructieve gebreken.
703-OPM Indeling DEF 02(gecorr)
12-07-2005
16:24
Pagina 7
Naast de verwijzingen in de tekst vindt u hieronder adressen voor meer informatie over de keuzes waarvoor u komt te staan bij uw verbouwing.
www.verbouwwijzer.nl Hier vindt u een toelichting op alle punten uit deze Verbouwwijzer.
BouwGarant
SBR
Op www.bouwgarant.nl kunt u eenvoudig een aannemer in uw omgeving zoeken. Onderdeel van de website is de VerBOUWplanner, een handig hulpmiddel als u gaat bouwen of verbouwen. Ook kunt u hier de Verbouwingsovereenkomst 1998 downloaden.
Op www.sbr.nl (> Infobladen) vindt u technische achtergrondinformatie over verschillende bouwtechnische onderwerpen.
VACpunt Wonen
Op www.vacpuntwonen.nl en in de publicatie ‘Mooi huis … maar woont het ook prettig?’ vindt u praktische informatie en tips over wonen en de Milieu Centraal Rekening houden met het milieu kan inrichting van uw woning. Ook is er u veel opleveren, zoals een comforta- een gratis folder beschikbaar: ‘Prachtig huis! En hoe woont het?’. bele woning en geld in de portemonnee. Op www.milieucentraal.nl leest u welke milieuvriendelijke Vereniging Eigen Huis materialen en energiebesparende Uitgebreide informatie over verboumaatregelen u kunt toepassen bij het wingen en onderhoud vindt u in de aanpassen van de indeling van uw publicaties ‘Verstandig Verbouwen’ woning. Op de site leest u wat in uw en ‘Eigen Huis en Onderhoud’, en in situatie mogelijk is, en kunt u uitrede webpublicatie ‘De bouwvergunkenen hoeveel u kunt besparen. ning’ van Vereniging Eigen Huis. Op www.eigenhuis.nl kunnen leden gratis de Verbouwingsovereenkomst Ministerie van VROM 1998 downloaden. Tijdens de Op www.vrom.nl staat onder het thema Bouwen en verbouwen uitge- verbouwing en bij oplevering kunnen ze een bouwkundige keuring breide informatie over bouwregelaanvragen. Leden kunnen ook geving (bouwvergunningen en bouwtechnische eisen) en duurzaam gratis telefonisch advies inwinnen over bouwtechnische, juridische en verbouwen. Op de website vindt u ook informatie over het energiepre- financieel/fiscale zaken (tel. 033 – 450 7750). statieadvies (EPA).
12-07-2005
16:24
Pagina 8
Indeling van de woning In de reeks Verbouwwijzers zijn verschenen: • Aanbouw • Badkamer en keuken • Dak en dakgoot • Dakraam en dakkapel • Indeling van de woning • Isoleren • Kozijnen • Serre
De Verbouwwijzers zijn mede mogelijk gemaakt door een financiële bijdrage van het Ministerie van VROM.
Deze Verbouwwijzer is u aangeboden door:
© 2005, BouwGarant, Vereniging Eigen Huis, Milieu Centraal en SBR
Ontwerp: Mels Grafische Vormgeving, Hoorn; fotografie: Ruud Gort, Amsterdam
703-OPM Indeling DEF 02(gecorr)
