De BEN- woning : de woning van de toekomst. Energieconsulent Bouwunie & BVA arch. Luc Dedeyne

De BEN- woning : de woning van de toekomst Energieconsulent Bouwunie & BVA arch. Luc Dedeyne

Architect : Luc Dedeyne

GSM 0473 551 568

[email protected]

1

 CASE WONING -Uitgangspunt

▪ ONTWERP ▪ SCHILDELEN

Nu bouwen met de eisen van de toekomst

▪ K-PEIL

K45/E80 <->

▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪

Hoe moet de woning er nu uitzien om te voldoen aan de eisen van 2021 ?

LUCHTDICHTHEID VENTILATIE BUITEN ZONNEWERING RUIMTEVERWARMING SANITAIR WARM WATER RESTERENDE ENERGIE

Bijna Nul- energie woning <> BEN (E30 en meer eisen ?)

Studie van één case (niet veralgemenen !) Principe van Trias energetica Isolatie schildelen, Luchtdichtheid, Buiten- zonnewering Ventilatiesysteem met WTW Techniek verwarming Hernieuwbare energie

2

 CASE WONING -

EPB-eisen 2014 -> 2021 ???

Uitgangspunt

Voor bouwprojecten waarvan de aanvraag tot stedebouwkundige vergunning ingediend wordt vanaf 1 januari 2014 EPB- eisen (eisen op het vlak van ENERGIEPRESTATIE en BINNENKLIMAAT) AARD VAN HET WERK nieuwbouw herbouw ontmanteling

soort eis

maximaal K40 (gebouw) en maximale U-waarden of minimale R-waarden

bouwknopen

bouwknopen

bouwknopen

bouwknopen

energieprestatie

maximaal E60 (wooneenheid)

maximaal E60 (eenheid van bestemming)

-

-

nettoenergiebehoefte verwarming

maximaal 70kWh/m2.jaar

-

-

-

minimale ventilatievoorzieningen

minimale ventilatievoorzieningen

minimale ventilatievoorzieningen

minimale ventilatievoorzieningen

minimum aandeel

-

-

binnenklimaat

minimum aandeel

thermische isolatie

maximale U- waarden of minimale R- waarden (voor nieuwe deel)

energieprestatie

-

binnenklimaat

minimale ventilatievoorzieningen (voor nieuwe delen)

thermische isolatie energieprestatie binnenklimaat

maximale U- waarden of minimale R- waarden (voor verbouwde en nieuwe delen)

thermische isolatie functiewijziging met een BV groter dan 800 m3

en beperken van risico op oververhitting (wooneenheid)

hernieuwbare energie

verbouwing

industrie

maximaal K40 (gebouw) en maximale U-waarden of minimale R-waarden

uitbreiding met een BV groter dan 800 m3 *

uitbreiding met een BV kleiner dan of gelijk aan 800 m3 en zonder wooneenheden

BESTEMMING andere specifieke bestemming

maximaal K40 (gebouw) en maximale U-waarden of minimale R-waarden

gedeeltelijke herbouw met minstens één wooneenheid *

gedeeltelijke herbouw met een BV kleiner dan of gelijk aan 800 m3 en zonder wooneenheden

kantoor en school

maximaal K40 (gebouw) en thermische isolatie maximale U-waarden of minimale R-waarden

gedeeltelijke herbouw met een BV groter dan 800 m3 *

uitbreiding met minstens één wooneenheid * * de EPB- eisen zijn enkel van toepassing op het nieuw gebouwde deel

wonen

energieprestatie binnenklimaat

minimale ventilatievoorzieningen (bij vervanging van ramen)

maximaal K65 (gebouw of deel van gebouw dat functiewijziging ondergaat)* en maximale U-waarden of Rminwaarden (voor nieuwe delen) minimale ventilatievoorzieningen (gebouw of deel van gebouw dat funtiewijziging ondergaat)

3

 CASE WONING -Uitgangspunt ▪ ONTWERP ▪ SCHILDELEN ▪ K-PEIL ▪ LUCHTDICHTHEID ▪ VENTILATIE ▪ BUITEN ZONNEWERING ▪ RUIMTEVERWARMING ▪ SANITAIR WARM WATER ▪ RESTERENDE ENERGIE

Sketchup als model voor EPB en EPC

4

 CASE WONING -Uitgangspunt ▪ ONTWERP ▪ SCHILDELEN ▪ K-PEIL ▪ LUCHTDICHTHEID ▪ VENTILATIE ▪ BUITEN ZONNEWERING ▪ RUIMTEVERWARMING ▪ SANITAIR WARM WATER ▪ RESTERENDE ENERGIE

Sketchup als model voor EPB en EPC

5

 CASE WONING -Uitgangspunt ▪ ONTWERP ▪ SCHILDELEN ▪ K-PEIL ▪ LUCHTDICHTHEID ▪ VENTILATIE ▪ BUITEN ZONNEWERING ▪ RUIMTEVERWARMING ▪ SANITAIR WARM WATER ▪ RESTERENDE ENERGIE

Ontwerp en EPB-concept

6

 CASE WONING -Uitgangspunt ▪ ONTWERP ▪ SCHILDELEN ▪ K-PEIL ▪ LUCHTDICHTHEID ▪ VENTILATIE ▪ BUITEN ZONNEWERING ▪ RUIMTEVERWARMING ▪ SANITAIR WARM WATER ▪ RESTERENDE ENERGIE

Ontwerp en EPB-concept

7

 CASE WONING -Uitgangspunt ▪ ONTWERP ▪ SCHILDELEN ▪ K-PEIL ▪ LUCHTDICHTHEID ▪ VENTILATIE ▪ BUITEN ZONNEWERING ▪ RUIMTEVERWARMING ▪ SANITAIR WARM WATER ▪ RESTERENDE ENERGIE

Ontwerp en EPB-concept

8

 CASE WONING -Uitgangspunt ▪ ONTWERP ▪ SCHILDELEN ▪ K-PEIL ▪ LUCHTDICHTHEID ▪ VENTILATIE ▪ BUITEN ZONNEWERING ▪ RUIMTEVERWARMING ▪ SANITAIR WARM WATER ▪ RESTERENDE ENERGIE

Isolatie van de schildelen

9

 CASE WONING -Uitgangspunt ▪ ONTWERP ▪ SCHILDELEN ▪ K-PEIL ▪ LUCHTDICHTHEID ▪ VENTILATIE ▪ BUITEN ZONNEWERING ▪ RUIMTEVERWARMING ▪ SANITAIR WARM WATER ▪ RESTERENDE ENERGIE

Muren : 0.12 W/m2K

10

 CASE WONING -Uitgangspunt ▪ ONTWERP ▪ SCHILDELEN ▪ K-PEIL ▪ LUCHTDICHTHEID ▪ VENTILATIE ▪ BUITEN ZONNEWERING ▪ RUIMTEVERWARMING ▪ SANITAIR WARM WATER ▪ RESTERENDE ENERGIE

Ramen: 1.11 W/m2K

11

 CASE WONING -Uitgangspunt ▪ ONTWERP ▪ SCHILDELEN ▪ K-PEIL ▪ LUCHTDICHTHEID ▪ VENTILATIE ▪ BUITEN ZONNEWERING ▪ RUIMTEVERWARMING ▪ SANITAIR WARM WATER ▪ RESTERENDE ENERGIE

Plat dak: 0.10 W/m2K

12

 CASE WONING -Uitgangspunt ▪ ONTWERP ▪ SCHILDELEN ▪ K-PEIL ▪ LUCHTDICHTHEID ▪ VENTILATIE ▪ BUITEN ZONNEWERING ▪ RUIMTEVERWARMING ▪ SANITAIR WARM WATER ▪ RESTERENDE ENERGIE

Vloer op volle grond: 0.08 W/m2K

13

 CASE WONING -Uitgangspunt ▪ ONTWERP ▪ SCHILDELEN ▪ K-PEIL ▪ LUCHTDICHTHEID ▪ VENTILATIE ▪ BUITEN ZONNEWERING ▪ RUIMTEVERWARMING ▪ SANITAIR WARM WATER ▪ RESTERENDE ENERGIE

Optie B : EPB-aanvaarde lineaire bouwknopen + 3 K

Het K-peil bepaalt de conditie van de woning, het is een blijvende kwaliteit

14

 CASE WONING -Uitgangspunt ▪ ONTWERP ▪ SCHILDELEN ▪ K-PEIL ▪ LUCHTDICHTHEID ▪ VENTILATIE ▪ BUITEN ZONNEWERING ▪ RUIMTEVERWARMING ▪ SANITAIR WARM WATER ▪ RESTERENDE ENERGIE

Optie B : Puntbouwknopen : +1 K-peilpunt

15

 CASE WONING -Uitgangspunt ▪ ONTWERP ▪ SCHILDELEN ▪ K-PEIL ▪ LUCHTDICHTHEID ▪ VENTILATIE ▪ BUITEN ZONNEWERING ▪ RUIMTEVERWARMING ▪ SANITAIR WARM WATER ▪ RESTERENDE ENERGIE

Bouwknopen

16

 CASE WONING -Uitgangspunt ▪ ONTWERP ▪ SCHILDELEN ▪ K-PEIL ▪ LUCHTDICHTHEID ▪ VENTILATIE ▪ BUITEN ZONNEWERING ▪ RUIMTEVERWARMING ▪ SANITAIR WARM WATER ▪ RESTERENDE ENERGIE

Bouwknopen

17

 CASE WONING -Uitgangspunt ▪ ONTWERP ▪ SCHILDELEN ▪ K-PEIL ▪ LUCHTDICHTHEID ▪ VENTILATIE ▪ BUITEN ZONNEWERING ▪ RUIMTEVERWARMING ▪ SANITAIR WARM WATER ▪ RESTERENDE ENERGIE

K(45) 26

Globaal isolatiepeil of K-peil : K26 (22+3+1)

Het K-peil bepaalt de conditie van de woning, het is een blijvende kwaliteit

18

 CASE WONING -Uitgangspunt ▪ ONTWERP ▪ SCHILDELEN ▪ K-PEIL ▪ LUCHTDICHTHEID ▪ VENTILATIE ▪ BUITEN ZONNEWERING ▪ RUIMTEVERWARMING ▪ SANITAIR WARM WATER ▪ RESTERENDE ENERGIE

K(45) 26

n50 0.6

Luchtdichtheid

Luchtdicht bouwen is een blijvende kwaliteit en noodzakelijk om correct te kunnen ventileren.

19

 CASE WONING -Uitgangspunt ▪ ONTWERP ▪ SCHILDELEN ▪ K-PEIL ▪ LUCHTDICHTHEID ▪ VENTILATIE ▪ BUITEN ZONNEWERING ▪ RUIMTEVERWARMING ▪ SANITAIR WARM WATER ▪ RESTERENDE ENERGIE

K(45) 26

n50 0.6

Balansventilatie

Ventilatie is de garantie voor een goede luchtkwaliteit

20

 CASE WONING -Uitgangspunt ▪ ONTWERP ▪ SCHILDELEN ▪ K-PEIL ▪ LUCHTDICHTHEID ▪ VENTILATIE ▪ BUITEN ZONNEWERING ▪ RUIMTEVERWARMING ▪ SANITAIR WARM WATER ▪ RESTERENDE ENERGIE

Buitenzonnewering (ZO-Z-ZW)

O(8000-17500) 9600 K(45) 26

n50 0.6

Zoveel als mogelijk zonne-energie als het NODIG is.

21

 CASE WONING -Uitgangspunt ▪ ONTWERP ▪ SCHILDELEN ▪ K-PEIL ▪ LUCHTDICHTHEID ▪ VENTILATIE ▪ BUITEN ZONNEWERING ▪ RUIMTEVERWARMING ▪ SANITAIR WARM WATER ▪ RESTERENDE ENERGIE

Verwarming op lage temperatuur : aanvoer max 36°C

O(8000-17500) 9600 K(45) 26

n50 0.6

Lage temperatuursverwarming is toekomstgericht verwarmen

22

 CASE WONING -Uitgangspunt ▪ ONTWERP ▪ SCHILDELEN ▪ K-PEIL ▪ LUCHTDICHTHEID ▪ VENTILATIE ▪ BUITEN ZONNEWERING ▪ RUIMTEVERWARMING ▪ SANITAIR WARM WATER ▪ RESTERENDE ENERGIE

Verwarming condensatieketel of warmtepomp

O(8000-17500) 9600 K(45) 26

n50 0.6

Gering impact op E-peil omdat K-peil al laag is

23

 CASE WONING -Uitgangspunt ▪ ONTWERP ▪ SCHILDELEN ▪ K-PEIL ▪ LUCHTDICHTHEID ▪ VENTILATIE ▪ BUITEN ZONNEWERING ▪ RUIMTEVERWARMING ▪ SANITAIR WARM WATER ▪ RESTERENDE ENERGIE

Ruimteverwarming ofwel condensatieketel (2.4-14 kW)

E(80) 30 O(8000-17500) 9600 K(45) 26

n50 0.6

Gering warmteverlies 3536W (-9/21)

24

 CASE WONING -Uitgangspunt ▪ ONTWERP ▪ SCHILDELEN ▪ K-PEIL ▪ LUCHTDICHTHEID ▪ VENTILATIE ▪ BUITEN ZONNEWERING ▪ RUIMTEVERWARMING ▪ SANITAIR WARM WATER ▪ RESTERENDE ENERGIE

Ruimteverwarming ofwel warmtepomp W/W

E(80) 21 (30 ketel) O(8000-17500) 9600 K(45) 26

n50 0.6

Zoveel mogelijke hernieuwbare energie om te verwarmen zonder actieve koeling.

25

 CASE WONING -Uitgangspunt ▪ ONTWERP ▪ SCHILDELEN ▪ K-PEIL ▪ LUCHTDICHTHEID ▪ VENTILATIE ▪ BUITEN ZONNEWERING ▪ RUIMTEVERWARMING ▪ SANITAIR WARM WATER ▪ RESTERENDE ENERGIE

Sanitair warm water zonder circulatieleiding

E(80) 21 (30 ketel) O(8000-17500) 9600 K(45) 26

n50 0.6

Warm water met de zon als het kan, warm water met de WP als het niet anders kan (moet)

26

 CASE WONING -Uitgangspunt ▪ ONTWERP ▪ SCHILDELEN ▪ K-PEIL ▪ LUCHTDICHTHEID ▪ VENTILATIE ▪ BUITEN ZONNEWERING ▪ RUIMTEVERWARMING ▪ SANITAIR WARM WATER ▪ RESTERENDE ENERGIE

NEB 24

Laag energie woning (< 30 kWh/m2.a)

HE 11263

E(80) 21 (30 ketel) O(8000-17500) 9600 K(45) 26

n50 0.6

Netto energiebehoefte voor verwarming en koeling

27

 CASE WONING -Uitgangspunt ▪ ONTWERP ▪ SCHILDELEN ▪ K-PEIL ▪ LUCHTDICHTHEID ▪ VENTILATIE ▪ BUITEN ZONNEWERING ▪ RUIMTEVERWARMING ▪ SANITAIR WARM WATER ▪ RESTERENDE ENERGIE

NEB 24

Naar bijna 0-energiewoning met hernieuwbare energie

HE 11263

E(80) 21 (30 ketel) O(8000-17500) 9600 K(45) 26

n50 0.6

Resterende energievraag voor verwarming en koeling door ter plaatse opgewekte hernieuwbare energie

28

 CASE WONING -Uitgangspunt ▪ ONTWERP ▪ SCHILDELEN ▪ K-PEIL ▪ LUCHTDICHTHEID ▪ VENTILATIE ▪ BUITEN ZONNEWERING ▪ RUIMTEVERWARMING ▪ SANITAIR WARM WATER ▪ RESTERENDE ENERGIE

NEB 24

Naar bijna 0-energiewoning met hernieuwbare energie

HE 0

E(80)10 (11ketel) O(8000-17500) 9600 K(45) 26

n50 0.6

2.0 kWpiek met WP 3.2 kWpiek met condenserende ketel

29

 CASE WONING -Uitgangspunt ▪ ONTWERP ▪ SCHILDELEN ▪ K-PEIL ▪ LUCHTDICHTHEID ▪ VENTILATIE ▪ BUITEN ZONNEWERING ▪ RUIMTEVERWARMING ▪ SANITAIR WARM WATER ▪ RESTERENDE ENERGIE

NEB 24

Bijna 0-energiewoning

HE 0

E(80) 10 (11ketel) O(8000-17500) 9600 K(45) 26

n50 0.6

NEB 15 kWh/m2.a niet haalbaar, tenzij …

30

 CASE WONING -Uitgangspunt ▪ ONTWERP ▪ SCHILDELEN ▪ K-PEIL ▪ LUCHTDICHTHEID ▪ VENTILATIE ▪ BUITEN ZONNEWERING ▪ RUIMTEVERWARMING ▪ SANITAIR WARM WATER ▪ RESTERENDE ENERGIE

Bijna 0-energiewoning

NEB 15 kWh/m2.a niet haalbaar, tenzij …

NEB 24

HE 0

E(80) 10 (11ketel) O(8000-17500) 9600 K(45) 26

n50 0.6

Ofwel geen ramen in de woning Ofwel geen vrijstaande zijgevels Ofwel buitenschrijnwerk met U-max < 0.8 W/m².K

geef Achitectuur nog een kans ! en laat ons thuis voelen in de woning 31

Achitectuur maakt nog kans ! Bijna 0- energiewoning :

Laag energie woning met de resterende energievraag voor ruimteverwarming en koeling met hernieuwbare energie 32