Zorgacademie. van inzicht naar inzet

Zorgacademie

van inzicht naar inzet

Jaaroverzicht 2011 1

Beste lezer,

Soms is het een kwestie van met een andere bril ergens naar kijken. Erasmus MC Zorgacademie heeft in 2011 door de bril van digitale toepassingen gekeken. De voorpagina van dit jaaroverzicht is daar een illustratie van. Onze website is volledig vernieuwd en dit krijgt nog een vervolg in 2012. We zijn volop aan de slag gegaan met blended learning, een combinatie van contactonderwijs en e-learning. Er worden allerlei proeftuintjes ingericht om na te gaan of en hoe we nieuwe tools kunnen gebruiken om ons onderwijs continue te vernieuwen qua vormgeving en te actualiseren qua inhoud. We hebben verbeteringen aangebracht in de navigatiestructuur van de elektronische leeromgeving (Itslearning). De catalogus van het interne Erasmus MC Leer Management Systeem Eduplaza is uitgebreid met verschillende e-learningmodules uit de thema’s o.a. bloedtransfusie. Ook interne trainingen en cursussen zijn terug te vinden in de catalogus. De ambitie is om de catalogus ook te ontsluiten voor externe deelnemers. Voor onze klanten, en dus ook voor ons, is het belangrijk dat het onderwijs flexibel planbaar is, maar ook uitdagend, vernieuwend en efficiënt. Door het introduceren van blended learning hebben studenten meer keuze in hoe zij hun lessen voorbereiden. Zij komen beter voorbereid en met meer basiskennis naar de les of training. Zo kunnen onze gastdocenten, allemaal experts in hun vakgebied, efficiënter worden ingezet en komen zij het beste tot hun recht in de schaarse tijd die zij beschikbaar hebben. We willen daarmee ook bereiken dat het leren afwisselender en leuker wordt en dat de studenten met deze manier van leren hun kennis, samen met deze experts, nog meer kunnen verdiepen. Uit het tevredenheidsonderzoek onder de studenten blijkt dat zij de gastdocenten zeer waarderen. Op vraag van de praktijk, en in samenwerking met vakexperts uit diezelfde praktijk, hebben de opleiders van Erasmus MC Zorgacademie weer veel nieuwe opleidingen geïntroduceerd! Bevlogen mensen maken daar ruimte voor in hun drukke

2

programma. In een paar korte interviews lichten we een aantal van deze nieuwe opleidingen eruit. De samenwerking met de Hogeschool Rotterdam op het gebied van de nieuwe opleiding Medisch Hulpverlener heeft een vervolg gekregen en er is gezamenlijk hard gewerkt om alles in orde te krijgen voor de NVAO erkenning. Over bovenstaande en de resultaten van het klanttevredenheidsonderzoek kunt u meer lezen in dit jaaroverzicht. Wij wensen u veel leesplezier! Adri van der Dussen Sectormanager Madelon Panman Waarnemend Sectormanager

Missie Erasmus MC Zorgacademie is hèt toonaangevende kenniscentrum voor zorginstellingen in Nederland en Vlaanderen. We staan voor: • Innovatie • Flexibiliteit • Maatwerk • Samenwerking

Blended Learning

In nauwe samenwerking met de praktijkopleiders hebben we uitgangspunten voor de inrichting van het onderwijs van Erasmus MC Zorgacademie geformuleerd. Een van de uitgangspunten is dat we zorgen voor nieuwe mogelijkheden om onze studenten te ondersteunen bij het leren, hen bij te sturen en hun werk te beoordelen. In de eerste instantie heeft dit uitgangspunt geresulteerd in het opzetten en inrichten van een Elektronische LeerOmgeving (Itslearning) en het werken met een digitaal portfolio. Er werd van de mogelijkheden om online te leren in zeer beperkte mate gebruik gemaakt. Daarom zijn we daar in 2011 mee aan de slag gegaan. Er is een pilot gestart met de leereenheid Basis Intensieve Acute Zorg (BIAZ) en de opleiding tot Obstetrieverpleegkundige. Het onderwijs is door de opleiders onder de loep genomen en van elk onderdeel is opnieuw bepaald of het voor een student mogelijk is dit online te volgen en welke combinatie van leren het meest aantrekkelijk en effectief is. Zo kan eerst een digitale oefening in spelvorm gedaan worden of een e-learning voordat men op locatie bij de Zorgacademie een training doet met medestudenten. Of er wordt na een digitale toets eerst een opdracht gedaan om, met die leerervaring, op de Zorgacademie onder leiding van een expert verder in de stof te duiken. Begin 2012 kan de BIAZ al op de nieuwe manier gevolgd worden en vanaf september 2012 de opleiding Obstetrieverpleegkundige.

van de toetsen worden hierin meegenomen om het onderwijs verder aan te scherpen. De eerste proefjes die gedaan zijn met onderdelen van het online gedeelte zijn positief. Volgens docenten komen studenten beter beslagen ten ijs en de studenten zijn enthousiast. Zij vinden de planbaarheid vooral een voordeel. Je hoeft niet op een vooraf bepaald tijdstip onderwijs te volgen; dat kan online, anytime en anyplace en, last but not least, in eigen tempo. De effecten van deze nieuwe manier van leren zullen door de kwaliteitscommissie aan de hand van de resultaten van de pilot worden uitgewerkt. Zij zullen de stuurgroep daarover adviseren. Bijvoorbeeld hoe om te gaan met de vrijgevallen cursusdagen en hoe je dat al dan niet vertaalt in studieverlof. Als de pilot succesvol is, ligt er de komende jaren een hele uitdaging om de overige leerwegen ook “blended’ te maken.

Vooral het ontwikkelen van e-learning vraagt van opleiders veel tijd. Dit gebeurt in samenwerking met de praktijk en met gebruik van nieuwe technische toepassingen. En het maken van een kwalitatief goed product vraagt gewoon (denk)tijd. Toch is het dat waard. De eerste resultaten zijn namelijk verrassend. Zo is voor de leereenheid BIAZ het aantal contacturen teruggebracht van 11 hele dagen naar 7 dagen. Wel zien we een verschuiving in de werkzaamheden. De verwachting is dat we een verschuiving zullen krijgen naar meer coachingsuren. Natuurlijk moet de pilot geëvalueerd worden. Zowel de ervaring van de studenten, docenten en opleiders als het resultaat

3

E-learning neemt ‘n steeds belangrijker plaats in ons onderwijs in. Een drietal voorbeelden.

pakt gaan worden. De Desiderius School, waar we nauw mee samenwerken, ontwikkelde Hechten en Knopen en Werken met Woorden.

E-learning en het aanleren en onderhouden vakbekwaamheid In 2011 is het aanbod van e-learning op het gebied van de voorbehouden handelingen uitgebreid met Tracheostoma, BLS & AED, Bloedtransfusie, Maagsonde en Hielprik, terwijl de e-learning IV-medicatie interactief is gemaakt en verbeterd. De modules Maagsonde voor kinderen, Bloedtransfusie voor kinderen, Centraal veneuze katheter, Poortkatheter en de nieuwe Medicatie-per-os zijn in ontwikkeling. Thoraxdrainage en Epidurale katheter zijn de volgende onderwerpen die opge-

Probleem opgelost dankzij e-learning Aan het einde van het jaar werd het Erasmus MC geconfronteerd met een groot continuïteitsprobleem. Door de overstromingen in Thailand was fabricage van onze infuussystemen niet meer mogelijk. Met spoed moest het Erasmus MC uitwijken naar andere infuuspompen en toedieningssystemen. Er moest snel een manier gevonden worden om alle medewerkers die de pompen gebruiken, te leren werken met de nieuwe pompen en infuussystemen.

Betere basis wetenschappelijk onderzoek Hoe zet je een wetenschappelijk onderzoek op? Hoe kan je bijvoorbeeld je vraagstelling aanscherpen? Hoe kom je tot een goede onderzoekspopulatie? Met dit soort vragen in zijn achterhoofd volgde verpleegkundig specialist Thoraxchirurgie Richard van Valen de Masterclass Nurse Practitioner / verpleegkundig specialist. De subtitel: ‘Van een briljant idee tot de publicatie van een onderzoeksartikel’. Van Valen vertelt: “Ik hoop me in de komende jaren verder te kunnen bekwamen in onderzoek. Ik kijk bijvoorbeeld naar manieren om postoperatieve complicaties op het vlak van pijn en bloedglucose te voorkomen. Ik had al de eerste stappen gezet, maar merkte dat het niet gemakkelijk was. Je steekt er veel tijd in naast je gebruikelijk werk, dus besloot ik me eerst nog beter voor te bereiden op onderzoek in het algemeen. Zo kwam ik terecht bij de Masterclass. Ik heb er een betere onderzoeksbasis weten te creëren.” De Masterclass behelst vijf bijeenkomsten van een dag, die worden verspreid over een jaar. Van Valen: “Het heeft me onder meer geholpen een focus te vinden en mijn onder-

4

zoeksopzet en een subsidieaanvraag voor zorgonderzoek te verbeteren. Bijna alle docenten hebben een verpleegkundige achtergrond. Zij spreken dezelfde taal als de deelnemers en kunnen bijvoorbeeld goed duidelijk maken wanneer een kwantitatief onderzoek de voorkeur verdient en wanneer een kwalitatieve studie. Helaas is mijn aanvraag voor subsidieonderzoek bij Evidence Based Care by Nurses, een regeling binnen het Erasmus MC, niet gehonoreerd. Maar ik heb wel handvatten gekregen voor de toekomst. Bijvoorbeeld voor de twee studies waar ik op het ogenblik nog mee bezig ben.”

Eén van de oplossingen voor deze opleidingsvraag lag in het snel ter beschikking stellen van een e-learningmodule in Eduplaza, het leermanagementssysteem van het Erasmus MC. En met succes! In één maand logden zo’n 1000 nieuwe gebruikers in om deze e-learning te volgen en/of een toets te maken. Thuis of op de werkplek, in eigen tempo, in delen of in een keer konden gebruikers aan de slag met de nieuwe pomp in een simulatieomgeving! Alle betrokken unithoofden konden de activiteiten van hun medewerkers volgen in het rapportagesysteem. Beter communiceren door e-learning Ook voor het aanleren van andere dan technische vaardigheden gebruiken we e-learning. Voorbeelden zijn de modules Beter in

Confectiepak met maatwerk “Een confectiepak dat na een bezoek aan de kleermaker ook wat maatwerk kon ondergaan.” Die metafoor gebruikt Jacoline Broere om de flexibiliteit van de Erasmus MC Zorgacademie te onderstrepen. Broere is praktijkopleider OK in het Van Weel-Bethesda Ziekenhuis in Dirksland. Vorig jaar lanceerden gynaecologen en algemeen chirurgen er het idee ook operatieassistenten bij te scholen in minimaal invasieve chirurgie (MIC). Broere was zo gelukkig daarvoor een mooi budget te ontvangen van haar Raad van Bestuur. Operatieassistenten, anesthesiemedewerkers en verpleegkundigen van de verkoeverkamer en de afdelingen gynaecologie en heelkunde uit de eigen organisatie en van andere ziekenhuizen woonden een theorieavond bij in Dirksland. De twintig operatieassistenten uit het Van Weel-Bethesda Ziekenhuis volgden bovendien een praktijkdag in het Skillslab en de snijzaal van het Erasmus MC. “Zij hebben er de basis van de bestaande minimaal invasieve chirurgie van Erasmus MC Zorgacademie gedaan, maar ik heb daar vanuit ons ziekenhuis specifieke gynaecologische

gesprek, Omgaan met huiselijk geweld en onderdelen van De stap naar coachen. Voor deze laatste wordt bijvoorbeeld gebruik gemaakt van korte filmpjes om te illustreren wat het effect van gedrag en van communicatie kan zijn. De gebruikers worden uitgenodigd zelf positie te kiezen in een gesprek aan de hand van een scenario. Daarna wordt feedback gegeven en geïllustreerd hoe het anders kan.

Nieuw in Itslearning: Weblectures. Daarmee kunnen studenten (hoor)colleges nog eens zien en beluisteren op het moment dat zij dat willen.

en chirurgische aandachtspunten aan toegevoegd”, vertelt Broere. “In de snijzaal hebben de assistenten hun anatomische kennis opgefrist aan de hand van geprepareerde lichamen die werden bewerkt door een medisch student. Daarna hebben in het Skillslab de deelnemers, samen met twee van onze chirurgen, patiënthoudingen en -liggingen gedaan. De operatieassistenten kregen ook informatie over elektrochirurgie en afdekmateriaal. Tot slot hadden zij de gelegenheid van buitenaf minimaal invasieve chirurgie te beoefenen in een blinde box. Normaal gesproken concentreren de operatieassistenten zich op instrumenteren en cameravoeren, maar nu konden ze eens ervaren hoe deze operatietechniek voelt. We zijn tevreden over de Erasmus MC Zorgacademie, omdat goed is meegedacht over onze specifieke wensen.”

5

Serious gaming ABCDE Medisch specialisten, opleiders en verpleegkundigen van de afdeling Spoedeisende Hulp van het Erasmus MC en de opleiders van Erasmus MC Zorgacademie werken samen in het ontwikkelen van de eerste serious game voor de acute zorg van het Erasmus MC. Het simulatiespel, voorafgegaan door een e-learning, bereidt artsen-in-opleiding voor op het beoordelen van situaties en noodzakelijke interventies bij een spoedopname volgens de zogenaamde ABCDE-methodiek. De training wordt vervolgens afgesloten met een practicum waarin met een simulatiepop verschillende scenario’s worden geoefend en beoordeeld. Eind 2011 is de eerste speelbare versie gepresenteerd aan de klankbordgroep van dit project. De gaming is zeer realistisch en daardoor zeer leerzaam. De kennis, het inzicht en het juiste handelingenpatroon wordt danig op de proef gesteld. Als het oefenen niet goed gaat, neemt een virtueel reanimatieteam het over. De gaming is in eerste instantie gericht op de arts in opleiding tot specialist (AIOS). Het plan is om ook voor verpleegkundigen specifieke scenario’s te maken. De serious game voor AIOS is mede tot stand gekomen met subsidie van het Coolsingelfonds.

Patiëntveiligheid in het onderwijs Patiëntveiligheid staat prominent op de agenda van de zorgprofessionals en is dus ook een belangrijk onderwerp in het onderwijs aan zorgprofessionals. Kennis- en informatieoverdracht aan (toekomstige) zorgprofessionals om deze bewust te maken van hun eigen rol in het veiliger maken van de zorg is enorm belangrijk. Aanstaande zorgprofessionals moeten leren hoe ze de kans op fouten zo veel mogelijk kunnen reduceren en hoe ze van fouten kunnen leren. Als Zorgacademie hebben wij ook kritisch gekeken naar de manier waarop het thema patiëntveiligheid aanwezig is in de curricula van onze opleidingen. Onderwijs op het gebied van patiëntveiligheid krijgt steeds meer een duidelijke en expliciete plek in ons onderwijs!

Samenwerking

Erasmus MC Zorgacademie heeft in 2011 geparticipeerd in diverse samenwerkingsprojecten met het praktijkveld van Erasmus MC en onze externe partners. Het gaat daarbij om een aantal thema’s die voor ons allemaal belangrijk zijn, en die ook de komende jaren onze aandacht zullen blijven vragen. Thema’s zoals het vergroten van de instroom van aankomend zorgprofessionals in de opleidingen, of het beïnvloeden van de arbeidsmarkt in het kader van een goede capaciteitsplanning. Maar ook het vergroten van de doorstroommogelijkheden en het ontwikkelen van maatwerkprogramma’s voor deskundigheidsbevordering om te kunnen blijven anticiperen op allerlei ontwikkelingen in de gezondheidszorg. Personeel voor de OK kan straks ook in Breda worden opgeleid Op verzoek van het Amphia ziekenhuis worden momenteel de mogelijkheden verkend van een intensieve samenwerking om operatieassistenten (1e en 2e deskundigheid) en anesthesiemedewerkers in Breda op te leiden. Een haalbaarheidsonderzoek moet uitwijzen of dit met de huidige en potentiële instroom realiseerbaar is. Om deze intentie te formaliseren is op 15 december 2011 in Breda een intentieverklaring ondertekend door de Raden van Bestuur van Erasmus MC, ROC West Brabant en Amphia Ziekenhuis, de 3 instellingen die in dit project participeren.

6

Verpleegkundeopleiding van de Hogeschool Rotterdam Samen met andere zorginstellingen heeft Erasmus MC intensief overleg gevoerd met het Instituut voor Gezondheidszorg van de Hogeschool Rotterdam om de kwaliteit van de HBO-V opleiding en de samenwerking tussen onderwijspartij en praktijkveld verder te verbeteren. Dit heeft geresulteerd in concrete afspraken over communicatie, onderwijsinhoud en ondersteuning van stagiaires.

Casemanager op de goede weg Hoe kun je casemanagement inrichten in de praktijk? Hoe geef je bijvoorbeeld structuur aan postoperatieve telefoongesprekken met patiënten? Gynaecologie/oncologieverpleegkundige Joyce Vergeer volgde de opleiding Casemanager van Erasmus MC Zorgacademie. “Aan de ene kant kreeg ik een bevestiging dat we in het Sint Franciscus Gasthuis (SFG) de juiste richting waren ingeslagen met deze functie. Anderzijds leerde ik hoe je die nog verder kunt ontwikkelen.” Vergeer ging in 2010 aan de slag als gynaecologie/oncologieverpleegkundige op de polikliniek gynaecologie van het SFG. In die rol begeleidt zij patiënten door hun zorgpad, waarbinnen verschillende medische disciplines zijn vertegenwoordigd. “Een casemanagementfunctie dus”, zegt ze. “Je zorgt er bijvoorbeeld voor dat een patiënt goed is voorbereid op de volgende stap in het proces en dat zij ook een paar maanden na de operatie bij een deskundige terecht kan met vragen. Ik ging de opleiding Casemanager volgen om nog beter inhoud te geven aan mijn functie.”

Studentencommissie Hogeschool Verpleegkunde & ROC In het najaar van 2011 is er een Studentencommissie van start gegaan. Zij bestaat uit MBO-V studenten en HBO-V studenten die bij Erasmus MC een leer/werkplaats vervullen. In totaal zijn er acht leden. Deze commissie behartigt de belangen van alle student-verpleegkundigen, zowel voor wat betreft het theoretische deel als voor het praktische deel van de opleiding. Door meer binding te creëren tussen alle betrokkenen, streven we ernaar een veilig, goed en eenduidig leer- en werkklimaat voor studenten verpleegkunde op de Erasmus MC-afdelingen te scheppen.

maar ook bevestiging dat we binnen SFG op de goede weg waren. Verder heb ik veel nieuwe zaken geleerd. Ik belde altijd al patiënten na de operatie, maar deed dat meer uit de losse pols. Nu is dat gestructureerd: ik doe het consequent een bepaald aantal dagen of weken na de ingreep, waarbij we werken aan de hand van een standaardvragenlijst. Het was ook interessant om te leren hoe non-verbaal gedrag invloed kan hebben op de intonatie aan de telefoon. Door het ontbreken van non-verbaal gedrag is het belang van verbale communicatie nog duidelijker. Daarbij leerde ik ook hoe ik een zorgvrager kon uitnodigen haar verhaal te doen zonder zich daartoe gedwongen te voelen.”

Wat stak Vergeer zoal op? “Ik heb vooral veel bevestiging gekregen. Bevestiging dat de casemanager gezien de multidisciplinaire zorg een steeds belangrijkere functie wordt,

7

ROC Zadkine en Erasmus MC: Minoren voor de MBO-V Het ROC Zadkine en opleiders van de Zorgacademie werken vanaf 2011 samen aan een minor gericht op kinderverpleegkunde en oncologieverpleegkunde. Het is de bedoeling dat alle vierdejaars MBO-V vanaf september 2012 een minor volgen. Met de minoren bieden we een aantrekkelijk onderwijsprogramma voor MBO-V-studenten. Er is een betere aansluiting op de vervolgopleidingen èn het lesprogramma sluit aan op het specialisme van de afdeling. En, niet te vergeten, ook het leerrendement wordt zo verhoogd. In 2012 zullen de minoren chronische zorg met daaraan gekoppeld geriatrie en acute zorg worden ontwikkeld.

Betere zorg geriatrische patiënt Geriatrische patiënten een betere kwaliteit van leven bieden. Dat is een belangrijke eigenschap waarover verpleegkundigen uit ziekenhuizen en verpleeghuizen beschikken nadat zij de opleiding tot geriatrieverpleegkundige die in september start hebben gevolgd. Verder zijn zij na de leergang in staat hun kennis door te geven aan collega’s, weten zij hoe ze het best patiënten benaderen en kunnen ze de naasten beter voorlichten. De opleiding is ontwikkeld door Erasmus MC Zorgacademie en het Havenziekenhuis Rotterdam. Waar de inbreng van eerstgenoemde organisatie vooral didactisch was, droeg Yvette Plantz namens het Havenziekenhuis hoofdzakelijk inhoudelijke bouwstenen aan. De teamleider geriatrie vertelt over de behoefte waarin de gloednieuwe opleiding voorziet. “Ons land gaat steeds meer 70-plussers tellen. We krijgen een groeiend aantal kwetsbare oudere patiënten: mensen met meer dan één ziekte tegelijk. Geriatrische patiënten vormen een aparte groep, omdat hun aandoening zich anders kan presenteren. Normaal gesproken gaat bijvoorbeeld

8

Stichting Samenwerkende Rijnmond Ziekenhuizen (SRZ) Gezien de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt en met name de prognoses voor de zorgsector hebben de ziekenhuizen in de Rijnmondregio de handen ineen geslagen. Om op regionaal niveau de opleidingscapaciteit op het benodigde niveau te krijgen en te houden participeert Erasmus MC Zorgacademie in de werkgroep Opleidingscapaciteit van de Stichting Samenwerkende Rijnmond Ziekenhuizen (SRZ). Deze werkgroep houdt zich bezig met het monitoren van de benodigde opleidingscapaciteit voor de doelgroepen waarvoor het aanbod schaars is. Dit onderwerp zal ook in 2012 en daarna onze aandacht blijven vragen.

longontsteking gepaard met koorts en hoesten. Geriatrische patiënten met longontsteking hebben die verschijnselen vaak niet. Er zijn meer verpleegkundigen nodig die deze specifieke zorg kunnen verlenen. Daar komt bij dat het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport het project Kwetsbare Ouderen heeft opgezet, met als doel complicaties bij ziekenhuisopname te voorkomen door verpleegkundige interventies in te zetten bij geconstateerde kwetsbaarheid. Wie de opleiding in Erasmus MC Zorgacademie volgt, leert de patiënt te behandelen op somatisch, fysiek, geestelijk en sociaal gebied.”

Ingewijd in mammascreening Mensen met een MBO-opleiding en een medische achtergrond opleiden tot screeningsassistent MB’er, ofwel medisch beeldvormer. Dat is de kern van de proef die screeningsorganisatie Bevolkingsonderzoek Borstkanker Zuid-West houdt onder verantwoording van het RIVM, het Rijksinstituut voor Volskgezondheid en Milieu. De organisatie doet voor het theoretische gedeelte onder meer een beroep op Erasmus MC Zorgacademie. Jaarlijks wordt bij 240.000 vrouwen een mammogram gemaakt onder de vlag van Bevolkingsonderzoek Borstkanker Zuid-West. Dat is de taak van 120 laboranten, die allen een HBO-opleiding achter de rug hebben. Veel van deze medisch beeldvormend bestralingsdeskundigen zijn 50-plussers, zodat een tekort dreigt te ontstaan. Voor het RIVM was dat vorig jaar reden een pilot in het leven te roepen: verpleegkundigen en dokters- en apothekersassistenten met een MBO-opleiding kunnen zich bekwamen in de materie.

steld. Wij verzorgen de praktische opleiding en zij hebben een groot aandeel in het theoretische deel. Gedurende tien weken bezoeken vier deelnemers één dag per week Erasmus MC Zorgacademie. Zij leren bijvoorbeeld over de opwekking van röntgenstraling en de bescherming ertegen. Maar ze leren ook over ziekenhuishygiëne, de anatomie en fysiologie van de vrouwenborst, de werking en insteltechniek van het mammografieapparaat en herkenning en verwerking van beelden.”

Manager screening Louri de Nooijer van Bevolkingsonderzoek Borstkanker Zuid-West: “Samen met de Erasmus MC Zorgacademie hebben we het opleidingscurriculum opge-

9

Klanttevredenheid 2011 Nieuwe vragenlijst In januari 2012 is de nieuwe vragenlijst rondgestuurd voor het klanttevredenheidsonderzoek onder studenten en contactpersonen (praktijkbegeleiders en management) Voor de nieuwe lijst is gekozen voor een meting met een vierpuntsschaal. Voor de studenten is dit de laatste keer dat we op deze wijze meten. Vanaf 2012 krijgen studenten de nieuwe vragenlijst direct na afloop van het onderwijs. We hopen zo een scherper beeld te krijgen waar de verbeterpunten in welke onderdelen van de opleiding zitten. Waar ligt de lat? Bij alle scores boven de twee zijn er gemiddeld meer mensen tevreden dan ontevreden. Bij een score van drie zijn zoveel respondenten tevreden dat de zeer tevreden scores de ontevreden scores opheffen. Wij streven er natuurlijk naar dat iedereen tevreden is; dat is bij een gemiddelde score van drie. Natuurlijk krijgen we dat gemiddelde doordat sommige opleidingen beter scoren en andere minder, en waar de ene respondent zeer tevreden over is, is de andere dat minder. We weten ook dat het niet altijd voor iedereen en niet overal tegelijk goed gaat. De lat voor de gemiddelde score over alle opleidingen ligt bij tweeënhalf. Alles wat lager scoort moet worden omgezet in een concreet actiepunt. Komt de score niet boven twee, dan is dat zelfs een acuut verbeterpunt. In dit jaaroverzicht zijn de gemiddelden over alle opleidingen weergegeven. In de kwaliteitscommissie wordt per opleiding verder ingezoomd op lagere scores om een analyse te maken van mogelijke oorzaken. Aan de hand daarvan wordt het verbeterplan 2012 gemaakt. Verbeteracties in 2011 De vragen en scores van vorig jaar zijn niet te vergelijken met de cijfers in dit jaaroverzicht. Inhoudelijk kan daar wel wat over gezegd worden. Zo zijn we heel erg blij met de waardering voor onze gastdocenten en de score voor de communicatie-aspecten. Ook zijn twee belangrijke verbeterpunten van 2010 die in 2011 zijn opgepakt nu een stuk positiever beoordeeld.

10

1. De roosters Vorig jaar waren de studenten niet tevreden over de roosters en de roosterwijzigingen. Daarom zijn concrete afspraken gemaakt over wanneer en hoe een rooster beschikbaar is. Er is gewerkt aan de communicatie over - en vervangende activiteiten bij - onverwachte roosterwijzigingen. De score is vrijwel over de hele linie goed. In 2010 was 44% van de studenten van mening dat het rooster op tijd was. Om dit te verbeteren is de norm vastgesteld op twee weken voor de eerste lesdag. Nu geeft 70,5% van de studenten aan dat het rooster inderdaad op die termijn beschikbaar is. Voor onverwachte roosterwijzigingen werd de norm op 24 uur voorafgaand aan de les gesteld. Hier kan nog verder verbeterd worden. Maar 58,5 % van de studenten vond dit ook een redelijke norm. Het alternatief bij lesuitval werd dit jaar voor het eerst gemeten en scoort (nog) onder de norm. In 2012 zal hier onverminderd aandacht voor nodig zijn. 2. De elektronische leeromgeving (Itslearning) In de aanvullende opmerkingen bij het klanttevredenheidsonderzoek van de afgelopen twee jaar zijn opmerkingen gemaakt over moeilijkheden bij het gebruik van Itslearning. De meeste daarvan kwamen uit de praktijk, maar een deel ook van studenten. Bij navraag onder de praktijkbegeleiders bleek men vrijwel unaniem de toegevoegde waarde van de leeromgeving te onderschrijven. Een belangrijke oorzaak van de problemen bleek te liggen in het feit dat de routine ontbrak. Men gebruikte de leeromgeving te weinig om daar snel de weg in te vinden. De navigatie diende daarom helder en logisch te zijn. Ook was er behoefte aan een herhaling van de instructie, omdat de vragen pas komen als je er mee gaat werken. In 2011 zijn verbeteringen aangebracht in de navigatiestructuur, is een zoekfunctie toegevoegd en zijn de assistent opleiders opgeleid als keyusers, zodat zij hulp kunnen bieden als eerstelijnshelpdesk.

Tevredenheid Zorgacademie Praktijkbegeleiders: Product 1. 2,98 Aansluiting theorie en praktijk (inhoud) 2. 2,83 Aansluiting theorie en praktijk (proces) 3. 2,89 Vrijstellingsmogelijkheden 4. 2,83 Mogelijkheden maatwerk 5. 3,04 Instroommogelijkheden 6. 3,03 Actuele lesinhoud 7. 2,83 Beoordelingssystemen 8. 2,98 Inschrijfprocedure 9. 2,78 Elektronische Leeromgeving 10. 3,01 Diploma uitreikingen

4

3

2

1 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Op een schaal van 1 – 4 (1 zeer ontevreden – 4 zeer tevreden)

Tevredenheid Zorgacademie Praktijkbegeleiders: Communicatie 4



3

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

2

1 1

2

3

4

5

6

7

8

3,02 Telefonisch contact 3,24 E-mail contact 2,97 Website 2,95 Intranet 3,04 Communicatie met (assistent-)opleider 2,92 Informatievoorziening 3,20 Persoonlijk contact Zorgacademie 2,95 Overlegstructuur

Op een schaal van 1 – 4 (1 zeer ontevreden – 4 zeer tevreden)

11

Tevredenheid Zorgacademie Praktijkbegeleiders: Samenwerking 4



3

2

1 1

2

3

4

5

1. 2. 3. 4. 5.

2,97 Samenwerking met Zorgacademie 2,98 Formuleren en nakomen van afspraken 3,03 Oplostijd individuele problemen 2,98 Advisering bij de opleidingsvraagstukken 3,08 Onderwijskundige professionaliteit

Op een schaal van 1 – 4 (1 zeer ontevreden – 4 zeer tevreden)

Tevredenheid Studenten Zorgacademie 4



3

2

1 1

12

2

3

4

1. 2. 3. 4.

2,72 Leerweg 2,71 Lesmateriaal 2,94 Docenten 2,68 Opleider Zorgacademie

Op een schaal van 1 – 4 (1 zeer ontevreden – 4 zeer tevreden)

Studenten

Praktijkbegeleiders

Introductiedag

Aanmeldingsprocedure Inhoud leerweg Beoordeling/toetsing Communicatie Bijeenkomsten/overleggen Samenwerking algemeen Samenwerking (assistent-/)opleider Elektronische Leeromgeving (ELO)

Rooster - bekendmaking rooster en doorgeven roosterwijzigingen - alternatief bij onverwachte lesuitval Onderwijsaanbod - voldoende aantal lesdagen - logische opbouw van de vakken - goede balans tussen begeleid en onbegeleid onderwijs Groepssamenstelling Studiebelasting - evenredige verdeling van studiebelasting over leerweg - studiebelasting voldeed aan verwachtingen - voorbereiding sloot aan bij leerstijl



Aansluiting praktijk - het geleerde is toepasbaar in de praktijk - leerstof sloot aan bij actuele beroepssituatie Opleider Zorgacademie Docenten - deskundigheid vakdocent - docent gebruikt actuele casuïstiek - docent stimuleert groepsinteractie Beoordeling/toetsing - toetsingswijze sluit aan bij de onderwijsvorm - toetsvragen zijn duidelijk en voor één uitleg vatbaar - toetsinzage was nuttig voor leerproces Lesmateriaal - lesinformatie is relevant - lesinformatie is gemakkelijk te vinden - materialen en ruimte vaardigheidsonderwijs



Top score Geen verbeterpunt Verbeterpunt Acuut verbeterpunt

(>=3) (>= 2,5) (<2,5) (<=2)

13

Nieuwe opleidingstrajecten Toekomstmuziek: Operatieassistenten en anesthesiemedewerkers kunnen straks doorstromen Voor schoolverlaters die op een operatiekamer, afdeling anesthesie of ambulance willen werken, komt er een nieuwe opleidingsmogelijkheid. Men kan naast de huidige inservice opleiding met CZO-diploma ook inschrijven voor de opleiding Bachelor Medisch Hulpverlener (BMH). Deze opleiding wordt afgesloten met een HBO-diploma. Erasmus MC Zorgacademie participeert in het ontwikkeltraject van deze nieuwe opleiding. Bij het ontwerp en de inhoudelijke ontwikkeling van het onderwijs van de BMH wordt de inhoud van de inservice opleiding zo veel mogelijk ondergebracht in het programma van deze nieuwe opleiding. Zo kunnen de huidige inservice opgeleide operatieassistenten en anesthesiemedewerkers die hun CZO-diploma willen upgraden naar een HBO-diploma direct zien welke onderdelen van de nieuwe opleiding zij nog moeten behalen. Met een HBO bachelor diploma op zak kunnen zij ook gemakkelijker doorstromen naar masteropleidingen. Het project Bachelor Medisch Hulpverlener is mede mogelijk gemaakt dankzij de subsidieregeling Arbeidsmarkt en Onderwijs van de Provincie Zuid-Holland.. De subsidie is toegekend vanwege het accent van het project op het leren/werken element, het samenwerken tussen verschillende onderwijspartijen om een doorlopende leerlijn te realiseren en de opdracht om de kennis die in het project wordt opgedaan te delen met anderen. Met hun financiële steun heeft de Provincie ZuidHolland het project een mooie impuls gegeven. Start traineetraject voor jonggediplomeerde verpleegkundigen in het Erasmus MC Op initiatief van de Erasmus MC Taskforce Arbeidsmarkt start in het najaar 2012 een traineetraject bedoeld voor nieuwsgierige en leergierige, zelfbewuste verpleegkundigen met lef die net hun diploma hebben en die graag hun grenzen willen verleggen! In 2011 is met alle betrokken Erasmus MC-partijen nagedacht over de invulling van dit traineetraject.

14

De persoonlijke en vakbekwame ontwikkeling van de trainees staat centraal in het programma. Maar met dit traineetraject wil het Erasmus MC jonggediplomeerden kennis laten maken met het Erasmus MC waar veel mogelijk is en waar je ambities waar kan maken. Carrièrecentrum Erasmus MC Binnen het Erasmus MC is een Carrièrecentrum opgezet. Een centrum voor alle medewerkers waar zij informatie en advies vinden gericht op de eigen carrière en vitaliteit. Dit in het kader van goed werkgeverschap en een volwassen arbeidsrelatie. Alle Erasmus MC producten en diensten die de medewerkers kunnen gebruiken voor hun ontwikkeling of om hun carrière een zetje of een nieuwe richting te geven, vind je bij dit Carrièrecentrum. Het opleidingsaanbod van de Zorgacademie creëert kansen voor medewerkers om hun ontwikkeling te ondersteunen of om zelfs een andere stap in hun carrière te zetten. Op het intranet van Erasmus MC is hiervoor ook een eigen website gecreëerd onder de naam My Way.

Op onze vernieuwde Website vind je met minder klikken de gewenste informatie. Je vindt ons ook gemakkelijker via internet. Kijk zelf! Scan de QR-code op de voorpagina voor een directe link naar onze homepage.

Nieuwbouw Onderwijscentrum

Qua bouwactiviteiten heeft 2011 voor ons in het teken gestaan van het nieuwe Onderwijscentrum. Terwijl dit gestaag groeide naar een herkenbare vorm, moesten onze studenten onderwijs volgen op allerlei verschillende onderwijslocaties op het Erasmus MC-terrein. De komende jaren zal Erasmus MC Zorgacademie afhankelijk blijven van meerdere onderwijslocaties. Uitgangspunt daarbij is dat we het heen en weer lopen tussen locaties voor onze studenten en onze gastdocenten zoveel mogelijk proberen te beperken.

Kraamverzorgenden met klinische blik Kraamverzorgenden die worden klaargestoomd voor bevallingen in de ziekenhuisomgeving in plaats van de thuissituatie. Met de in december te beginnen opleiding ‘Kraamverzorgende in de klinische setting’ speelt Erasmus MC Zorgacademie in op het stijgende aantal bevallingen waarbij hoogcomplexe zorg nodig is. De opleiders Intensieve Zorg Kirsten Remijn en Riet Meijer van Erasmus MC Zorgacademie ontwikkelden de nieuwe opleiding. “We streven naar kraamverzorgenden met een klinische blik”, zegt Remijn. “Ze moeten bijvoorbeeld een signalerende functie krijgen op pathologisch vlak. Dan zijn ze in staat afwijkend bloedverlies te herkennen of te waarschuwen dat er sprake is van meconiumhoudend vruchtwater. Let wel: deze kraamverzorgenden vervangen niet de obstetrieverpleegkundigen en nemen hun taken niet over. De grenzen van de beroepsgroepen zijn scherp afgebakend. Maar met hun specifieke deskundigheid zullen de kraamverzorgenden wel een toegevoegde waarde zijn, zodat ze de patiëntveiligheid en de zorgkwaliteit helpen verbeteren.”

Remijn schetst de bredere context. “De landelijke overheid heeft het initiatief genomen om de sterfte rond en tijdens de geboorte naar beneden te brengen. Gynaecologen en verloskundigen moeten bijvoorbeeld beter met elkaar samenwerken en ziekenhuizen moeten meer hoogcomplexe zorg leveren rondom de geboorte. Nadat die ambities waren geformuleerd, werd vastgesteld dat dit gevolgen heeft voor de beschikbaarheid en deskundigheid van de professionals. Tot dusver worden de meeste kraamverzorgenden opgeleid voor werk in de thuisomgeving. ‘Kraamverzorgende in de klinische setting’ legt juist de nadruk op herkenning van de pathologie en begeleiding van de fysiologie binnen een multidisciplinaire samenwerking in de kliniek.”

15

Kengetallen Erasmus MC Zorgacademie 2011

74 176

Intensieve Acute Zorg Intensieve Zorg Medisch Assisterend

197

61

Aantallen basisverpleegkundigen met stage- of arbeidsplaats in het Erasmus MC in 2011 Totaal 299

98 90 48

16

Instroom verpleegkundige vervolgopleidingen 2011 Totaal 447

2

MBO stage MBO leerovereenkomst MBO in dienst HBO stage HBO in dienst

70

Aantal studenten 1e, 2e en 3e jaar medisch ondersteunende opleiding 2011 Totaal 323

80

15

66

92

144 285

224

109

262 252

Radiotherapeutisch laborant Radiodiagnostisch laborant Operatieassistent Operatieass 2e deskundigheid Anesthesiemedewerker

Scholingen Training & Ontwikkeling 2011 Totaal 1276 IT Coaching Communicatie Kennis en Wetenschap Leiderschap Overige

17

609

Vakinhoudelijke bijscholingen/maatwerk Totaal 3655

447

964

974

Vakinhoudelijke bijscholingen/maatwerk (overige) Totaal 609

661

11 21 19

41

37 24 35

4

16

20 7 98

39 24 15

18

30

14 12

10

ABCDE Reanimatie Voorbehouden handelingen Bedrijfshulpverlening Overige

65

19

48

EHBO Instructeur BLS Radiotherapie Protonen Contrast Stralingshygiene Minimaal invasieve chirurgie Interventie cardiologie Pediatrie Kindercardiologie Kindercardiologie/-pulmonolgie Kindernefrologie MDL Vaatchirurgie Stroke unit Obstetrie Oncologie Orthopedie Reinigen flexibele scopen BSIAZ BIAZ Zorgethiek

Bijlage

Samenwerking met andere instellingen Onderwijs Hogeschool Rotterdam Zadkine Albeda College

Internationale zorginstellingen Universitair ziekenhuis Antwerpen Academisch Ziekenhuis Paramaribo Suriname Stichting Covab Suriname Nationale zorginstellingen Zie kaart hiernaast

19

Contactgegevens Bezoekadres Dr. Molewaterplein 50 3015 GE Rotterdam (ingang Faculteit - 3e verdieping) Postadres Postbus 2040 3000 CA Rotterdam 010-704 3866 [email protected]

Unit Intensieve Acute Zorg 010-70 43847 [email protected] Unit Intensieve Zorg 010-70 43400 [email protected] Unit Medisch Assisterend 010-70 43851 [email protected] Unit Medisch Beeldvormend en Radiotherapie 010-70 43860 [email protected] 010-70 41853 [email protected] Unit Training en Ontwikkeling 010-70 43848 [email protected] Vaardigheidsonderwijs 010-70 38537 [email protected] Verpleegkundige Basisopleidingen 010-70 43861 [email protected] Stafadviseurs E-learning 010-70 43662 [email protected] [email protected]

20

Ons Opleidingsaanbod Vervolgopleidingen en Medisch Ondersteunende Opleidingen • Anesthesiemedewerker • Basis Acute Zorg training • Basis Intensieve Acute Zorg (BIAZ) • Basis Scholing Intensieve Acute Zorg (BSIAZ) • Cardiac Care Verpleegkundige • Casemanager • Endoscopie Verpleegkundige • Geriatrie Verpleegkundige • Gipsverbandmeester • Gynaecologie Verpleegkundige • Hemato-Oncologie Verpleegkundige • High Care Kinderverpleegkundige • High Care Neonatologie Verpleegkundige • High Care Neurologie Verpleegkundige • High Care Verpleegkundige • Intensive Care Kinderverpleegkundige • Intensive Care Neonatologie Verpleegkundige • Intensive Care Verpleegkundige • Interventie Cardiologie • Interventie Laborant Cardiologie • Interventie Verpleegkundige Cardiologie • Kinderoncologie Verpleegkundige • Kinderverpleegkundige • Mammacare Verpleegkundige • Neonatologie Verpleegkundige • Obstetrie Verpleegkundige • Oncologie Verpleegkundige • Operatieassistent • Operatieassistent 2e deskundigheid • Palliatieve Zorg Verpleegkundige • Pijnconsulent • Radiodiagnostisch Laborant • Radiotherapeutisch Laborant • Recovery & PACU Verpleegkundige

• Spoedeisende Hulp Verpleegkundige • Verpleegkundige Overgangsconsulent • Wondconsulent • Wondverpleegkundige Vaardigheidsonderwijs • Basic Life Support / AED volwassenen • Basic Life Support / AED volwassenen herhaling • Basic Life Support kinderen • PAC Poortkatheter • VBH Blaaskatheterisatie • VBH Carrousel • VBH CVK • VBH Epidurale pijnbestrijding • VBH Intratracheaal zuigen • VBH IV Canule • VBH Kinderen • Venapunctie

Studenten van de Basis Intensieve Acute Zorg begrijpen zuur/base evenwicht sneller en beter met behulp van Filmclips en Interactieve Oefeningen.

21

Training & Ontwikkeling / Bijscholingen • Acuut ziek kind • Advanced Cardiac Life support • Advanced Pediatric Life Support • Assessment • Basistraining Webredactie • Competent Methodisch Opleiden • Conflicthantering • De dialoogtraining • De seniorverpleegkundige als spil • De stap naar coachen • Dialoog/Jaargesprek training • Didactische vaardigheden • Effectief omgaan met tijd en prioriteit • Engels Discussiëren en presenteren • Engelse Schrijfvaardigheid • Engels - Speed Reading (snel begrijpend lezen) • Evidence Based Care • Feedback • High risk zwangere • Implementeren in de dagelijkse praktijk • IT- trainingen (MS Office) • Jouw manier of mijn manier? • Kernkwaliteiten • Klantvriendelijkheid en feedback • Kraamverzorgende in de klinische setting • LSD • Maag-Darm-Lever-ziekten voor verpleegkundigen • Masterclass ‘Research voor Nurse Practitioners en zorgonder zoekers’ • Medische terminologie • Mindfulness training • Minimaal Invasieve Chirurgie Operatie Assistent • Motivational interviewing • NTX-LTX • Obstetrie & High Care Neonatologie Verpleegkundige • Omgaan met milde verbale agressie • Omgaan met weerstand

22

• Oncologie (basis) voor Doktersassistenten • Orthopedie (basis) • Personal Coaching • Persoonlijke Effectiviteit (PET) • PET-CT • Presentatievaardigheden • Projectmatig Werken • Reinigen en desinfectie flexibele scopen • RET (rationele emotieve training) • Samenwerken en collegiale Feedback • Schrijven abstract - maken poster • Schrijven opleidingsbeleidsplan • SmartTyping • Statistiek in zorgonderzoek met SPSS • Stralingsbescherming bij medische röntgentoepassingen (5R) • Stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5A • Stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5B • Stroke care • Thoraxdrainage • Tracheostoma • Traumatologie op de Spoedeisende Hulp • Vaatchirurgie • Waar krijg ik energie van? • Werken met (cultuur)verschillen • Werven en selecteren • Workshop jaargesprekken • Workshop Social Media • Zorgethiek

E-coaching: studenten worden, individueel of als groep, gecoacht via Skype of webconferencing. Ook daarvoor gebruiken we Itslearning.

Colofon Redactie Hester van Vugt Vormgeving Zita advertising BV, Barendrecht Beeld Melvinia Bernabela Leny van Nes Hester van Vugt Interviews Gerben Stolk Adres Erasmus MC Zorgacademie Postbus 2040 3000 CA Rotterdam [email protected] www.erasmusmc.nl/zorgacademie

23

www.erasmusmc.nl/zorgacademie

20