Zondagopenstelling Drechterland Peiling onder inwoners
Gemeente Drechterland Augustus 2013
Colofon Uitgave :
I&O Research BV Van Dedemstraat 6c 1624 NN Hoorn Tel. (0229) 282555 www.ioresearch.nl
Rapportnummer :
2013-1959
Datum :
Augustus 2013
Opdrachtgever :
Gemeente Drechterland
Auteurs :
Kim Franx, MSc
Het overnemen uit deze publicatie is toegestaan, mits de bron duidelijk wordt vermeld.
2
1. Inleiding Aanleiding
Methode van onderzoek
Op 1 juli 2013 is de nieuwe winkeltijdenwet in werking getreden. Dit geeft gemeenten de mogelijkheid om in een eigen verordening regels te formuleren voor de openstelling van winkels op zondag. Ook de gemeente Drechterland overweegt om de zondagopenstelling te verruimen. Op dit moment mogen winkels maximaal 12 keer per jaar open op door de gemeente aangewezen zondagen.
Het onderzoek is uitgevoerd door middel van een online enquête. In totaal zijn er 750 inwoners van Drechterland vanuit het West-Frieslandpanel benaderd. Hiervan hebben 348 de online vragenlijst ingevuld. Dit komt neer op een respons van 46 procent.
Analyse Door middel van een weging naar kern en leeftijd zijn de resultaten representatief voor heel Drechterland.
Het gemeentebestuur wil in september aan de raad grofweg drie opties voorleggen om de Winkeltijdenverordening richting te geven. De drie opties zijn: 1. Zondags- en feestdagenopenstelling mogelijk voor alle winkels tussen 6.00 en 22.00 uur. 2. Zondags- en feestdagenopenstelling mogelijk voor alle winkels tussen 11.00 en 20.00 uur. 3. Zondags- en feestdagenopenstelling alleen mogelijk voor supermarkten tussen 06.00 en 22.00 uur.
De antwoordcategorieën ‘weet niet/geen antwoord’ zijn (mits aangegeven) buiten de analyse gehouden. Indien de percentages niet optellen tot 100%, is dit (tenzij anders aangegeven) het gevolg van afrondingsverschillen.
Leeswijzer De uitkomsten van het onderzoek worden op de volgende pagina’s besproken. Het rapport wordt afgesloten met een korte conclusie.
De doelstelling van dit onderzoek is om het huidige winkelgedrag van inwoners op zondag en het draagvlak voor de hierboven genoemde opties in beeld te brengen. De vraagstelling van het onderzoek luid als volgt: “Wat is het huidige winkelgedrag op zondag van inwoners en
wat is het draagvlak voor zondagopenstelling van winkels in de gemeente Drechterland?”
3
2. Wie en waarom winkelen mensen op zondag? Figuur 1 Frequentie winkelen op zondag
Meeste inwoners winkelen wel eens op zondag en vooral in eigen regio De overgrote meerderheid (86%) van de inwoners in Drechterland bezocht in de afgelopen twaalf maanden minstens één keer een winkel op zondag. Dit doen zij vaker binnen West-Friesland dan daarbuiten. Bijna de helft (47%) van de inwoners winkelt minstens 1 keer per maand op zondag in de eigen regio.
1
Het bezoeken van koopzondagen is afhankelijk van leeftijd. Zo zijn het vooral de 18-34 jarigen (75%) die minstens 1 keer per maand in eigen regio op zondag winkelen. Onder de 65-plussers is 16% minstens 1 keer per maand op zondag in een West-Friese winkel te vinden. De voornaamste reden voor het winkelbezoek op zondag is dat men geen tijd heeft op andere dagen, het gezellig vindt om te winkelen of omdat men (onverwachts) iets nodig heeft. Jongeren winkelen vooral op zondag omdat zij op andere dagen te weinig tijd hebben, terwijl ouderen het vooral gezellig vinden om op zondag winkelen.
Figuur 2 Top 3 redenen winkelen op zondag
1. Geen tijd andere dagen (34%)
Inwoners die winkels op zondag mijden, doen dit vooral omdat zij op zondag geen winkelbehoefte hebben (50%) of omdat zij vinden dat winkeliers een vaste vrije dag verdienen (30%). Vijf procent van de inwoners die op zondag winkels mijden doet dit vanwege hun geloofsovertuiging.
2. Gezelligheid (26%) 3. Iets nodig (20%)
4
3. Wat en waar kopen inwoners op zondag? Figuur 3 Type winkels dat inwoners bezoeken op zondag**
Men bezoekt op zondag vooral winkels met dagelijkse artikelen Men bezoekt op zondag vooral winkels met dagelijkse artikelen zoals supermarkten. Ook winkels voor niet-dagelijkse artikelen en winkels in de grootschalige detailhandel werden in het afgelopen jaar regelmatig door inwoners bezocht (zie figuur 3).
69% van de op zondag winkelende inwoners hebben een winkel voor dagelijkse artikelen bezocht afgelopen jaar
Opvallend is dat op zondag winkelende inwoners uit de kern Hoogkarspel vaker winkels voor dagelijkse artikelen hebben bezocht in het afgelopen jaar (74%) dan inwoners uit de kern Venhuizen (63%)*.
53% van de op zondag winkelende inwoners hebben een winkel voor niet-dagelijkse artikelen bezocht afgelopen jaar 45% van de op zondag winkelende inwoners hebben een winkel in de grootschalige detailhandel bezocht afgelopen jaar
Hoorn en Enkhuizen worden vaakst bezocht op zondag De op zondag winkelende inwoners uit Drechterland gaan het meest naar Hoorn (33%) gevolgd door Enkhuizen (25%). Andere plaatsen waar men op zondag winkelt zijn Amsterdam, Medemblik en Hoogkarspel.
Tabel 1 Top 5 plaatsen waar inwoners voor het laatst op zondag een winkel bezocht hebben
5 * Wanneer in de tekst over de kern Venhuizen wordt gesproken worden de volgende plaatsen bedoeld Hem, Oosterleek, Schellinkhout, Venhuizen en Wijdenes. Als over de kern Hoogkarspel wordt gesproken gaat het om: Hoogkarspel, Westwoud en Oosterblokker.
1. Hoorn
33%
2. Enkhuizen
25%
3. Amsterdam
8%
4. Medemblik
7%
5. Hoogkarspel
5%
** Met niet-dagelijkse artikelen worden alle winkels met nietdagelijkse artikelen zoals kledingzaken, schoenenzaken, vrije tijd/hobbyzaken, boekenzaken, bloemenzaken enzovoorts bedoeld. Met grootschalige detailhandel worden grote zaken zoals meubelzaken, keukenzaken, tuincentra, bouwmarkten, autodealers enzovoorts bedoeld.
4. Hoe denken inwoners over zondagopenstelling? Meeste inwoners geven voorkeur aan zondagopenstelling alle winkels De gemeente Drechterland wil drie varianten voorleggen aan de gemeenteraad als het om zondagopenstelling gaat (zie tabel 2). Iets meer dan de helft van de inwoners geeft de voorkeur aan een zondagopenstelling voor alle winkels tussen 11.00 en 22.00 uur. Ruim één op de tien inwoners ziet liever dat de winkels al vanaf 06.00 uur open mogen zijn. De meeste inwoners zijn voorstander van het openstellen van alle winkels omdat alle winkels de mogelijkheid moeten krijgen om open te gaan. Ook zijn zij veelal van mening dat winkeliers zelf mogen bepalen of zij wel of niet open gaan en op welke tijden. - “Als je een winkel hebt, vind ik dat je zelf je openingstijden mag
Tabel 2 Draagvlak verschillende opties voor zondagopenstelling zondag- en feestdagenopenstelling mogelijk:
uitmaken.” Negen procent is voorstander van openstelling van alleen supermarkten. Zij zijn vooral van mening dat het aanbod van overige winkels naast supermarkten in Drechterland te beperkt is. - “Beperkt winkelbestand in Drechterland vraagt te grote
investeringen van de ondernemers om klanten te krijgen op zondag.” Ongeveer een kwart van de inwoners ziet liever dat winkels in Drechterland helemaal niet open mogen op zondag. Zij zijn vooral van mening dat zes dagen per week genoeg is om te winkelen, dat winkeliers recht hebben op één vrije dag per week en dat er op zondag genoeg mogelijkheden zijn om elders te winkelen. - “Er zijn voldoende mogelijkheden boodschappen te doen op -
doordeweekse dagen.” “Drechterland is een dorp, daar mag het rustig zijn op zondag. Hoorn, Enkhuizen en Medemblik zijn dichtbij en daar zijn de winkels open.”
6
1. voor alle winkels tussen 06.00 en 22.00 uur
12%
2. voor alle winkels tussen 11.00 en 20.00 uur
55%
3. alleen voor supermarkten tussen 06.00 en 22.00 uur
9%
4. voor geen enkele winkel
24%
5. Welke effecten verwachten inwoners? Inwoners verwachten vooral positieve effecten Ongeveer de helft van de inwoners verwacht dat een eventuele zondagopenstelling effect heeft op de eigen zondagsbeleving. Dit geldt voornamelijk voor 18-34 jarigen (66%).
49% verwacht dat een eventuele zondagopenstelling (misschien) effect heeft op hun zondagsbeleving
Van de inwoners die een effect verwachten, rekenen acht op de tien inwoners op (uitsluitend) positieve effecten. Zij voorzien vooral dat zondagopenstelling zal leiden tot meer drukte en gezelligheid. Ook verwachten zij minder stress doordat zij meer tijd hebben om boodschappen te doen. Inwoners die een negatief effect verwachten zien toenemende drukte juist als een nadeel.
Tabel 3 Te verwachten effecten van zondagopenstelling volgens inwoners die effecten verwachten
Inwoners van de kern Hoogkarspel verwachten iets vaker negatieve effecten van de zondagopenstelling dan inwoners van de kern Venhuizen.
7
kern Hoogkarspel
kern Venhuizen
totaal
(uitsluitend) positief
77%
85%
81%
(uitsluitend) negatief
23%
15%
19%
6. Gaan inwoners zondagopenstelling gebruiken? Men bezoekt op zondag vooral winkels met dagelijkse artikelen Indien supermarkten op zondag open zouden gaan in Drechterland, zegt de meerderheid (63%) daar gebruik van te maken. Daarnaast verwachten twee op de vijf inwoners dat zij ook winkels met nietdagelijkse artikelen of winkels in grootschalige detailhandel op zondag zouden gaan bezoeken. Verder is er een groep tussen de 18% en 25% die nog niet weet of zij gebruik zouden maken van een eventuele openstelling.
Tabel 4 Intentie wel of geen gebruik maken van openstellingen winkels op zondag in Drechterland
In omliggende gemeenten zoals Hoorn en Enkhuizen mogen de supermarkten alle zondagen open. In Enkhuizen mogen daarnaast ook alle andere winkels iedere zondag open. Indien de gemeente Drechterland besluit geen zondagopenstelling mogelijk te maken, zegt 63 procent van de inwoners naar winkels in omliggende gemeenten te gaan. Zesenvijftig procent van hen doet dit al. Inwoners van de kern Venhuizen wijken al iets vaker op zondag uit (61%) naar omliggende gemeenten dan inwoners van de kern Hoogkarspel (50%).
wel gebruik
geen gebruik
weet niet
supermarkten
63%
19%
18%
winkels nietdagelijkse artikelen
43%
35%
22%
grootschalige detailhandel
44%
31%
25%
63%
Inwoners die uit (willen) wijken naar andere gemeenten gaan vooral naar Hoorn (74%), Enkhuizen (52%) en Stede Broec (31%).
8
van de inwoners zal wanneer winkels in Drechterland op zondag dicht blijven uitwijken naar Hoorn of Enkhuizen
7. Conclusies Hieronder worden de belangrijkste uitkomsten puntsgewijs weergegeven: •
Bijna de helft van de Drechterlanders winkelt minstens 1 keer per maand op zondag in West-Friesland en doet dit vooral in Hoorn en Enkhuizen.
•
Indien de winkels in Drechterland op zondag open mogen verwachten inwoners eerder een positief effect dan een negatief effect op de zondagsbeleving.
•
Ruim de helft van de inwoners geeft de voorkeur aan een zondagopenstelling voor alle winkels in Drechterland waarbij de winkels tussen 11.00 en 22.00 uur open mogen. De meest genoemde argumenten hierbij zijn dat alle winkels de mogelijkheid moeten krijgen om open te gaan en dat winkeliers zelf mogen bepalen of zij wel of niet open gaan en op welke tijden.
•
Positieve punten zijn volgens inwoners vooral dat de zondagopenstelling voor meer drukte en gezelligheid kan zorgen. Indien mensen op zondag boodschappen kunnen doen zal dit volgens inwoners ook leiden tot minder tijdsdruk op andere dagen.
•
Inwoners die een negatief effect verwachten zien toenemende drukte juist als een nadeel.
•
Indien supermarkten op zondag open zouden gaan in Drechterland zullen zes op de tien inwoners daar naar eigen zeggen wel eens gebruik van maken. Als winkels met nietdagelijkse artikelen of winkels in grootschalige detailhandel dit zouden gaan, zullen minstens vier op de tien inwoners daar wel eens op zondag te vinden zijn.
•
•
Negen procent van de inwoners ziet het liefst dat alleen de supermarkten op zondag open mogen. Het meest genoemde argument hierbij is dat het overige aanbod in de detailhandel te beperkt is in Drechterland om op zondag aantrekkelijk te kunnen winkelen. Ongeveer een kwart van de Drechterlanders ziet liever dat winkels helemaal niet open gaan op zondag. Zij vinden vooral dat zes dagen per week genoeg is om te winkelen, dat winkeliers recht hebben op één vrije dag per week en dat er op zondag genoeg mogelijkheden zijn om elders te winkelen.
9
