Groenbeheerplan 2016-2020
Gemeente Drechterland Leefomgeving Hoogkarspel, januari 2016
Groenbeheerplan 2016-2020
1
Inleiding In 2015 heeft de raad het Groenbeleidsplan vastgesteld, waarin een visie en kaders/speerpunten zijn opgesteld met betrekking tot (de ontwikkeling van) het groen. Dit Groenbeleidsplan geeft richting aan de benodigde en de gewenste ontwikkelingen in het groen en het beheer daarvan voor de lange termijn (10 jaar). Visie Drechterland streeft naar een duidelijke groenstructuur die beleefbaar, uitdagend en natuurlijk is en aansluit bij het dorpskarakter van de lintbebouwing en het open polderlandschap. Kortom: Een beleefbaar, uitdagend en natuurlijk groen met een duidelijke structuur! Om bovenstaande visie te realiseren zijn vijf speerpunten benoemd: 1. Samenhangende boomstructuur verbinden en versterken. 2. Parels behouden en versterken. 3. Vergroten van de (bio)diversiteit. 4. Gebruiken, beleven en ontdekken van het “natuurlijk” groen. 5. Samenwerken aan groen.
Het vervolg op het beleidsplan is dit Groenbeheerplan. Dit is een uitwerking van de hoofdlijnen en speerpunten uit het Groenbeleidsplan naar concrete en realistische verbeteractiviteiten en reguliere beheeractiviteiten op de middellange termijn (2016-2020). Het Groenbeheerplan is richtinggevend voor de jaarlijks op te stellen onderhoudsplannen. De jaarlijkse onderhoudskwaliteit van het groen wordt gemeten in het kader van het beeldkwaliteitsplan. Uit deze meting zullen verbeterpunten komen, die in de onderhoudsplannen van het daaropvolgende jaar worden meegenomen.
Groenbeheerplan: uitwerking speerpunten 1. Samenhangende boomstructuur verbinden en versterken a) Huidige situatie: Er is een herkenbare doorgaande boomstructuur langs doorgaande wegen, die onderbroken wordt door lintbebouwing. Bomen zijn in eigen beheer of in beheer bij derden.
Groenbeheerplan 2016-2020
2
b) Ambitie: We streven naar duurzame gevarieerde boombeplanting waarbij de bestaande hoofdstructuren worden versterkt en zo mogelijk met elkaar worden verbonden. Dat wil zeggen de juiste boom op de juiste plaats met optimale groeiontwikkelingen en voldoende variatie om ziekten en plagen zoveel mogelijk te voorkomen en de biodiversiteit te verhogen. c) Actie: Creëren van optimale groeiomstandigheden bij nieuw te planten bomen, zowel ondergronds als bovengronds. Kiezen voor de juiste boom op de juiste plaats. Zorgen voor voldoende variatie. Particulieren stimuleren om bomen aan te planten in de lintbebouwing, hierdoor ontstaat een samenhangende en verbindende boomstructuur.
Van beperkte groeimogelijkheden
naar een
duurzame boombeplanting
2. Parels behouden en versterken a) Huidige situatie: Parels zijn belangrijke zichtlocaties in de dorpskernen. De huidige parels bestaan grotendeels uit onderhoudsintensieve perken bestaande uit eenjarige perkplanten. b) Ambitie: Duurzame, hoogwaardige en herkenbare invulling van de parels. c) Actie: Meer gebruik maken van vaste planten en sierheesters. Parels concentreren in de dorpskernen. Onderhoud en beheer aanpassen aan de hoogwaardige kwaliteit van de parels.
Van onderhoudsintensieve eenjarigen
naar duurzame vaste planten
3. Vergroten van de (bio)diversiteit a) Huidige situatie: In het groenbeleidsplan is gekozen voor drie beheerniveaus, te weten: natuurlijk groen, woongroen en de parels. Het natuurlijk groen is geconcentreerd in een aantal bosachtige beplantingen (Padlandbos, etc. en in Hoogkarspel de noordelijke strook langs het Broeckerpad en aan de zuidkant langs het
Groenbeheerplan 2016-2020
3
spoor). In de wijken en buurten wordt het woongroen onderhouden op een basisniveau. Wat wil zeggen: netjes maar geen uitbundige sierlijke uitstraling. Een aantal zichtlocaties in de dorpskernen wordt op een hoog onderhoudsniveau onderhouden en als zodanig (her)ingericht. Zij vormen de groene parels van Drechterland. b) Ambitie: Vergroten van de biodiversiteit door met name het natuurlijke groen op een meer ecologische wijze om te vormen en te beheren. Het natuurlijke groen uitbreiden en integreren in de woonomgeving. Zowel bloemenweiden als percelen met ruw gras kennen een relatief grote variatie aan soorten. Doordat beide beheergroepen een extensief onderhoud genieten is er veel gelegenheid voor soorten om zichzelf te vestigen in het desbetreffende gebied. (Denk hierbij aan de bekende soorten als boterbloem, pinksterbloem, fluitenkruid, zuring en pastinaak). Voor een verhoging van de biodiversiteit zijn dit de meest waardevolle beheergroepen. Voor het behoud en het vergroten van de diversiteit wil de gemeente de bestaande verhouding tussen beplanting en gras behouden. c) Actie: Bij de aanleg en renovatie van plantvakken meer verschillende soorten gebruiken en gebruikmaken van meer bij- en vlindervriendelijke beplanting. De inrichting van nieuwe groenelementen aanpassen aan het beheerniveau van de omgeving: natuurlijk groen, woongroen of een parel. De onderhoudswerkzaamheden aanpassen aan de functie van het groen. Beheer en onderhoud op een natuurvriendelijke en duurzame wijze uitvoeren en daarbij inspelen op natuurlijke processen en ontwikkelingen. Het natuurlijke groen op een aantal plaatsen die daar geschikt voor zijn als wiggen in de woonomgeving doortrekken. Actie per beheercategorie: Bosplantsoen: Het bosplantsoen zodanig beheren dat er een natuurlijke gelaagdheid ontstaat: bomen , struiken en kruiden. Dit betekent dat het bosplantsoen niet geschoffeld wordt, maar ruimte krijgt om een kruidenlaag te ontwikkelen. Bij inboet en aanleg van struikbeplantingen, meer toepassen van bloeiende vlinder- en bijvriendelijke heesters. Door snoei en andere beheermaatregelen de als natuurlijk bestemde groenelementen in een meerjarentraject omvormen.
Van geschoren bosplantsoen naar
open beplanting
Sierheesters/rozen, bodembedekkers en hagen: Streven naar duurzaamheid, zo min mogelijk gebruik maken van chemische bestrijdingsmiddelen, zo min mogelijk onnodig onderhoud en een zo groot mogelijk diversiteit. Met het reguliere onderhoud de plantvakken voorzien van een gesloten beplanting, waardoor onkruiden minder kans krijgen.
Groenbeheerplan 2016-2020
4
De functies van de diverse onderhoudsintensieve hagen kritisch beoordelen. Bij uitval niet automatisch vervangen.
Van uniforme beplanting met
onderhoudsintensieve hagen
naar gevarieerde beplanting
Gras, siergazon, ruw gras, hooiberm/bloemenweide: In de natuurlijke zones, waar mogelijk, het gazon omvormen naar ruw gras of bloemenweide. Daar waar mogelijk de overgangen naar waterpartijen op een meer ecologische wijze inrichten, door het creëren van natuurlijke oevers. Dit zal pas gebeuren als beschoeiingen dienen worden te vervangen. De huidige graswandelpaden, voor onder andere het uitlaten van honden, in de natuurlijke zones minder frequent maaien (max. 6 keer) om daarmee het natuurlijke karakter te benadrukken.
Van gazon naar
(waar mogelijk) ruw gras / bloemenweide
4. Gebruiken, beleven en ontdekken van “natuurlijk” groen a) Huidige situatie: De gemeente kent vijf grotere groengebieden, die gezien moeten worden als recreatiefgroen en gebruiksgroen. Deze grote groengebieden “natuurlijke parken” hebben naast een recreatieve functie ook een ecologische functie (Singelbergpark, Padlandbos, Broeckerpad, park Anjerstraat en Dorpsbosje). b) Ambitie: Verhoging van de belevingswaarde en gebruikswaarde van het natuurlijke groen langs de doorgaande routes en in de vijf “natuurlijke parken”. Er moet meer ruimte zijn voor natuurlijk spelen. Dit kan door elk park een eigen ”natuurlijk” karakter te geven, door bijvoorbeeld aan te sluiten bij water en natuurlijk spelen. Het gewenste niveau van beheer en inrichting is te typeren als ‘natuurlijk en extensief’, waardoor een gevarieerdere beplanting ontstaat.
Groenbeheerplan 2016-2020
5
In de nota Speelruimtebeleid 2014-2023 worden twee uitgangspunten genoemd die in de ambitie van dit speerpunt meegenomen moeten worden: -
-
c)
De speelruimte moet voor kinderen en jongeren uitdagend en prikkelend zijn. De omgeving moet uitnodigen tot buitenspelen. Daarvoor moet de beschikbare openbare ruimte efficiënt en creatief worden ingericht. Naast fraai ingerichte plekken met speeltoestellen biedt ook spelen in het groen veel mogelijkheden. De gemeente Drechterland kiest ervoor om in de toekomst uit te gaan van centrale openbare speelgelegenheden voor alle doelgroepen met een hogere speelwaarde. Tegelijkertijd betekent dit dat er in de nabije toekomst een aantal (kleinere) speelplekken moet verdwijnen.
Actie: Wandelpaden realiseren door het uitsnoeien en toegankelijk maken van de beplanting. Voorzieningen aanbrengen (zoals banken en afvalbakken). Natuurlijke speelobjecten (takken en omgewaaide/gezaagde boom(stammen) laten liggen. Natuurlijke flauwe/ecologische oevers creëren als de bestaande beschoeiingen moeten worden vervangen. Kleine, ongebruikte, speelvoorzieningen niet meer vervangen en speelvoorzieningen concentreren in centraal gelegen locaties.
Van geringe variatie en belevingswaarde naar
meer diversiteit en ecologie
5. Samenwerken aan groen a) Huidige situatie: Bewoners worden middels informatie- en inspraakavonden betrokken bij herinrichtingsplannen van de directe omgeving. In het nabije verleden zijn wijkwandelingen gehouden waarbij bewoners hun suggesties/ideeën konden uiten over de inrichting en het onderhoud van de buitenruimte. Daarnaast zijn vrijwilligersgroepen bezig met het onderhoud van het groen zoals in de heemtuin langs het Broeckerpad en in het Padlandbos. b) Ambitie: Verhogen van de betrokkenheid en verantwoordelijkheid van de burgers bij de inrichting en onderhoud van de openbare ruimte. c) Actie: Middels communicatie, de wijkwandelingen of andere informatieve of participatieve bijeenkomsten bewoners betrekken bij inrichting en het onderhoud van de leefomgeving. De uitgangspunten van het groenbeheer plus de realisatie daarvan worden daardoor op een goede wijze onder de aandacht gebracht. Hiermee wordt het draagvlak en de betrokkenheid bij het groen verhoogd, of het nu gaat om raadplegen, adviseren of co-produceren. Stimuleren van zelfwerkzaamheid bijvoorbeeld wanneer een verhoging van het kwaliteitsniveau gewenst is. Bij projectmatige activiteiten: informeren van omwonenden en belanghebbenden over de noodzakelijke of gewenste omvorming. Bij reguliere onderhoudsactiviteiten: jaarlijks opstellen van een communicatiekalender. Dit betekent dat bij aanvang van een periode een reguliere beheertaak specifiek onder de aandacht
Groenbeheerplan 2016-2020
6
wordt gebracht. Aangegeven wordt waarom deze taak wordt uitgevoerd, wat er gaat gebeuren en waar. (Info via de gemeentepagina, in een informatiefolder of via de gemeentelijke website). Bewoners bewust maken dat ook hun tuinen onderdeel uitmaken van de beleving van de openbare ruimte en hen erop aanspreken als het particuliere groen overlast of gevaar oplevert voor het gebruik van de openbare ruimte. Bewoners meer verantwoordelijkheid geven voor de inrichting van de buitenruimte door de regelgeving ten aanzien het kappen van bomen te vereenvoudigen.
Van…
naar betrokkenheid
Uitgangspunten groenbeheer Kwaliteit Het resultaat telt in het beheer van de openbare ruimte. De gemeente stuurt niet aan op de inspanning, maar op het resultaat. Natuurlijk groen: extensief, ecologisch beheer met ruimte voor natuurlijke ontwikkelingen. Woongroen: geen luxe, wel netjes, veilig en heel. Parels: hoog onderhoudsniveau, sierlijke uitstraling, luxe inrichting.
Natuurlijk groen
woongroen
parel
Veiligheid Het openbaar groen in de gemeente Drechterland mag niet leiden tot onveilige situaties. In veilig openbaar groen onderscheiden we drie categorieën. 1. Technisch veilig: de technische staat van de beplanting moet goed genoeg zijn om schade door groen te voorkomen. 2. Sociale veiligheid: in het algemeen houden bewoners van overzicht in het groen. Het gaat om een veilig gevoel. Dit betekent vaak een voorkeur voor open of halfopen beplanting. 3. Verkeersveiligheid: er mogen geen onoverzichtelijke situaties zijn door groen op kruispunten.
Groenbeheerplan 2016-2020
7
Financiën Om het groen zoals hiervoor omschreven te beheren en te onderhouden, is het huidige budget voor het openbaar groen toereikend. Voor het omvormen van diverse groenvakken is de komende vier jaar € 65.000 per jaar gereserveerd. Met dit budget is het mogelijk om heestervakken om te vormen naar gazon en open heestervakken om te vormen naar een gesloten sierheestervak of vaste planten. Door een groot gedeelte van het oppervlak van de gazons dat nu intensief wordt gemaaid te verkleinen en de gazons extensief te gaan onderhouden (ruw gras), ontstaat financiële ruimte. Door het maaibeheer anders te gaan uitvoeren, kunnen we deze middelen inzetten voor het vergroten van de parels en het daarbij behorende onderhoud op een hoger niveau brengen, voor het onderhouden van het woongroen op basis niveau en voor het verder ontwikkelen van natuurlijk (ecologisch) groen en voor het verhogen van de (bio)diversiteit in Drechterland
.
BIJLAGEN 1: De groene parels van Drechterland 2: Overzicht om te vormen plantvakken
Groenbeheerplan 2016-2020
8
Bijlage 1: De groene parels van Drechterland
Westwoud: Dres en Schalm
Schellinkhout: Dorpsweg
Hem: Schoollaan/Torenweg
Wijdenes: Jongeweer, Molenweg
Westwoud: Laantje
Hoogkarspel: Laurier
Hoogkarspel: Raadhuisplein
Oosterblokker: Boekert/Oosterblokker
Venhuizen: Twijver/Westeinde
Groenbeheerplan 2016-2020
9
Bijlage 2: Overzicht om te vormen plantvakken Locatie Venhuizen
bestaand
nieuw
m
2
ruw gras Zeger Davidzonweg
gras intensief
ruw gras
1000
Kerkweg
gras intensief
ruw gras
2000
Visser Roosendaalstraat achter 69 / 85
gras intensief
ruw gras
300
tussen Postweid 26 en Kosterij 1
gras intensief
ruw gras
420
Steenuil
gras intensief
ruw gras
500
Markerwaardweg
gras intensief
ruw gras
8300
Kerkweg / Westerbuurt
heesters
vaste planten
Meilag Padland tussen schelpenpad en bosplantsoen
gras intensief
ruw gras
450
gras intensief
ruw gras
1150
Tuinstraat / Twijver
heesters
vaste planten
Schoutstuinen
gras intensief
Zanglijster / Putter
heesters
ruw gras heesters/gras ?
P Suidgeeststraat 29
heesters
gazon 2
locatie Hem
bestaand
nieuw
Zuiderkoggeweg
gras intensief
Torenweg
heesters
Torenweg Hemtoren
heesters
ruw gras sierheesters/ vaste planten sierheesters/ vaste planten
locatie wijdenes kruizing Molenweg / Jongeweer/ Noorderuitweg
2
gazon
2
m heesters/ vaste planten
70
185 1400 375 160
totaal m
totaal m
m
15.520 m
2
bestaand
nieuw
heesters
vaste planten
2
535 m
255
2
m
2500 100 50 2.500 m
2
0
150
2
m
m
2
bestaand
nieuw
Havenweg dorpsbos
gras intensief
ruw gras
2
125
totaal m Locatie Schellinkhout
2
125 m
2
m
2
m
2
m
2
m
2
1250 2
totaal m
1.250 m
2
Locatie Oosterblokker
bestaand
nieuw
Steenbok/Pennekamplaan slootkant nst nr 63
heesters
ruw gras
360
Steenbok/Eenhoorn nst Steenbok nr 1
heesters
ruw gras
120
Eenhoorn naast nr 102
heesters
gazon
De Eland t.o nrs 19 / 21
gras intensief
ruw gras
350
Boekert / Noorderdracht t.o nummer 3
heesters
ruw gras
75
220
2
totaal m
Groenbeheerplan 2016-2020
905
220
10
m
2
Locatie Westwoud
bestaand
nieuw
Raadhuisstraat
rozen / heesters
vaste planten / heesters
Singelenbergpark
gazon
ruw gras
Schakelstraat t.o 36
heesters
heesters
Witte Dam langs sloot
gazon
Woudlust
heesters
ruw gras heesters / vaste planten
Dr Nuijensstraat t.o. 22
haag
ruw gras
45
Dr Nuijensstraat t.o. 33a
haag
ruw gras
20
Dr Nuijensstraat 122
haag
ruw gras
25
2
m
2
1600 2500 50
2
totaal m
1450 425
4.040 2
Locatie Hoogkarspel
bestaand
nieuw
m
Streekweg / dr nuijensstraat
haag
ruw gras
12
Streekweg 26
haag
ruw gras
30
Streekweg 86
haag
43
Nachtegaal / Tuinfluiter
heesters
Noordervoert 8
heesters
Kleine Immert
heesters
ruw gras sierheesters /vaste planten sierheesters /vaste planten sierheesters /vaste planten
Noordervoert voor gezondheidscentrum
heesters
Fluter
heesters
Sluisweg
gazon
Duijvenbrug
heesters
De Haard nabij nr 1 t/m 7
heesters
Molenwei nr 59 t/m 71
heesters
gazon sierheesters /vaste planten
Achter de Tijm
gazon
ruw gras
Munt
heesters
heesters
Kerspelweg
gazon
2300
Saffraan
heesters
ruw gras sierheesters /vaste planten
Vijverpad
gazon
ruw gras
1000
achter Lobeliastraat Anemonelaan
gazon
ruw gras
550
Dahliastraat to nrs 110 t/m 142
heesters
gazon
achter Anjerstraat nrs 4 t/m 16
gazon
Pastoor Konijnstraat / Prinssenlaan
heesters
ruw gras sierheesters /vasteplanten
2.075 m
2
m
ruw gras sierheesters /vaste planten
2
365 280 210
vaste planten sierheesters /vaste planten
325 325 2000 540 275 320 4700 160
600
1100
2
totaal m
Drechterland
m
totaal m2
Groenbeheerplan 2016-2020
3400 75 14.035
2.130
3.200
38.250
2.885
5.805
11