Zomerschool. Generalistisch werken Lectoraat Maatschappelijk Werk Inholland 19,20 en 21 augustus 2015

Zomerschool Generalistisch werken Lectoraat Maatschappelijk Werk Inholland 19,20 en 21 augustus 2015

Dit programma is ontwikkeld door het Lectoraat Maatschappelijk Werk Inholland in samenwerking met Lab Noord-Holland en de Wmo-werkplaats Noord Holland

PROGRAMMA ZOMERSCHOOL GENERALISTISCH WERKEN 19, 20, 21 AUGUSTUS 2015

1

Zomerschool „Generalistisch werken” Door de verschuivingen in het sociale domein worden sociaal werkers geacht meer van alle markten thuis te zijn. De professionals in de eerste lijn moeten én vroegtijdig én zo licht mogelijk in staat zijn om allerlei problemen aan te pakken. Gemakkelijk gezegd, maar hoe kun je dat als professional in de praktijk brengen? Moet je een schaap met 5 poten of duizendpoot zijn? Het lectoraat maatschappelijk werk van Inholland organiseert van 19 tot en met 21 augustus een zomerschool voor professionals die gericht en voluit willen werken aan hun kennis en vaardigheden die passen in de transformatie van het sociale werk. De verschuivingen hangen samen met een paradigmawisseling:

De nieuwe Wmo De Wmo beoogt de redzaamheid van burgers te bevorderen, de participatie te vergroten, actief burgerschap te stimuleren en de sociale samenhang te verbeteren. De overheid i.c. de gemeente ondersteunt de burger via het bieden van informatie en advies, bevordering van vrijwilligerswerk en mantelzorg, preventie en dienstverlening op het terrein van wonen, welzijn en zorg. De wetgever verwacht dat de burger zich op basis van wederkerigheid ook actief inzet om de maatschappelijke doelstellingen van de wet te realiseren. Er is een paradigmawisseling nodig: burgers en beroepskrachten moeten zich heroriënteren om invulling te geven aan een nieuwe verdeling van verantwoordelijkheden tussen overheid en samenleving inzake ondersteuning.

Het generalistisch werken door vakmensen in de Wmo staat centraal. Met de zomerschool tanken zij bij op hun leerweg naar passende professionaliteit onder het nieuwe paradigma.


2

5 hoofdlijnen van het generalistisch werken Tijdens de Zomerschool staan de vijf hoofdlijnen van het generalistisch werken centraal: 1. Werken aan de kracht van mensen (empowerment) o De transformatie daadwerkelijk in de alledaagse praktijk brengen. Echt zorgen dat i.p.v. zorgen voor. Niet te snel in de zorg-help-betuttel-reparatie-modus gaan zitten. Weten wanneer men ‘op de handen’ moet zitten en wanneer men moet doorpakken. o Signaleren: Er snel bij zijn, direct er op af o Outreachend werken: Contactleggen & vertrouwen wekken; Zichtbaar, aanspreekbaar zijn, Actief luisteren o Vraagverhelderen: De vraag achter de vraag, De keukentafel o Integraal plannen (arrangeren): Doelen stellen, Maatwerk o Werken aan kwaliteit van leven & zelfredzaamheid & participatie; Werken aan lichtere hulp; Meer voor zichzelf zorgen; optimale balans formeel-informeel o Uitvoeren-interveniëren: Op meerdere leefgebieden: o Empoweren, in contact brengen met eigen kracht; Zoekend naar de passende balans van zelfregie & eigen verantwoordelijkheid o Eigen professionele grenzen kennen: Weten wat zelf doen als generalist en wanneer anderen inschakelen; Netwerkgericht werken o Evalueren – Verantwoorden – Rekenschap: Meten en registreren, Werken met de Effectencalculator (bewust van kosten van interventies) 2. Werken aan meedoen-participatie-leven met elkaar (collectieve empowerment) Denk aan: Belang van de nabije netwerken en de netwerken in de buurt: Samenredzaamheid/Sociale samenhang/Zorg voor elkaar; Participatiesamenleving; Vrijwilligerswerk (zorgvrijwilligers en culturele vrijwilligers); Bewonersbetrokkenheid; Participatieinitiatieven van onderop; Civil Society. 3. Werken aan zelfreflectie o Bewust worden van de eigen valkuilen, stokpaardjes, vooroordelen, stigma’s en tunnels. Werken aan een open houding, present zijn en luisteren, contact maken in het gewone leven.


3

4. Werken aan vakmanschap (competenties sociaal agogisch handelen) o Empowerend handelen: Inwoners en omgeving aanspreken op hun eigen kracht; Op handen zitten zolang het kan, handen uit de mouwen als het moet (veiligheid & vertrouwen!) o Methodisch handelen: Planmatig doelgericht o Creatief arrangeren, inspireren en verbinden, samenwerken o Versterken van netwerken en Verbinden van netwerken o Ruimte gebruiken: Initiëren; Ondernemende houding; Zelfsturend & Doortastend zijn, Werken met Mandaat en rugdekking o Contactvaardigheden: Werken aan vertrouwen; Contactleggingskundig handelen; Samenwerken met professionals en vrijwilligers o Activeren en faciliteren bewoners: Inwoners in beweging brengen o Moreel-ethisch handelen: Moreel handelen, Omgaan met dilemma’s o Reflectief handelen: Kritische reflectie o Omgaan met de complexe, weerbarstige praktijk: Oog hebben voor de context; Inschatten kansen en bedreigingen; Agenderen 5. Werken aan borging Tijdens de Zomerschool wordt gewerkt aan een werkplan voor de eigen professionele praktijk (gericht op het door-ontwikkelen van het eigen handelen en het team-handelen). Dit betekent dat het plan door de professional ook geagendeerd wordt in de eigen organisatie (het (wijk-)team, de vakgroep). Het doel is te ontwikkelen samen met de professionele omgeving. Om gezamenlijk meer generalistisch te kunnen gaan werken en daarin te veranderen. Het vertrekpunt van het werkplan is een goede analyse van de eigen situatie. Voorafgaand en tijdens de zomerschool wordt actief gewerkt aan planvorming en uitvoering. De doorontwikkeling van het plan wordt vormgegeven aan de hand van de vijf fasen van de „Doorbraak-methode”: Plan, Do, Study, Act-> Plan, Do, Study Act-> etc. Leidinggevenden worden op de hoogte gesteld van de inhoud van het programma. Zij worden verzocht het ontwikkelproces te faciliteren en de resultaten te borgen (randvoorwaarden te bieden voor het optimaal borgen van resultaten in de professionele (uitvoerings-)praktijk). In november vindt een terugkombijeenkomst plaats. Na november biedt Inholland op verzoek en in overleg met de moederorganisatie en de opdrachtgever maatwerk-ondersteuning.


4

Doelgroep De zomerschool is geschikt voor uitvoerende sociale professionals, werkzaam in sociale wijkteams, instellingen en gemeenten waar generalistisch werken van belang is. Gezien de wederzijdse forse investering is het van belang dat deelnemers gemotiveerd zijn voor: 1. Generalistisch werken; 2. Het aanscherpen van het professionele handelingsrepertoire; 3. Het leveren van een bijdrage aan het vernieuwen van de eigen beroepspraktijk.

Hoe ziet het leerprogramma van de zomerschool eruit? Startdag en projectidee De Zomerschool begint op de eerste dag van de zomerschool, woensdag 19 augustus en wordt afgesloten op de terugkomdag in november. Voorafgaand aan de zomerschool werk je aan een praktijk-ontwikkelplan, na de zomerschoolweek schrijf je een plan van aanpak, stuurt dit voor feedback op naar de begeleiders, brengt het plan stap voor stap in uitvoering, brengt de ontwikkelweg in beeld tijdens de eind presentaties in november en vraagt eventueel tussentijds op maat ondersteuning van het Lectoraat, het Lab NH of de Wmo-werkplaats Noord Holland. De gehele periode besteed je samen met je mededeelnemers en begeleiders aan de verdieping van het thema generalistisch werken met je eigen praktijk-ontwikkelplan als leermiddel én als einddoel. Door het generalistisch werken toe te passen op jouw praktijk-ontwikkelplan word je uitgedaagd om genoemde competenties in te zetten en dat bovendien heel concreet en pragmatisch te doen. Daarbij word je door je mededeelnemers, begeleiders, inhoudelijke bagage en tal van werkvormen geholpen te reflecteren op je eigen praktijk-ontwikkelplan. Op het motivatie-en aanmeldformulier vragen we al wat je praktijkontwikkelvraag is en waarom je daarvoor gemotiveerd bent. Je praktijkontwikkelvraag mag dan nog vaag en globaal zijn, zodat er ruimte is om de levensvatbaarheid en uitvoerbaarheid van het idee te onderzoeken en te versterken. In juni krijg je een informatiemap met huiswerkopdrachten toegestuurd, hierin worden handvatten aangereikt om je praktijk-ontwikkelvraag onder de loep te nemen en het idee aan te scherpen. Je krijgt via de informatiemap een login voor de leeromgeving van de zomerschool. Je kunt via de leeromgeving de expertise van je mededeelnemers en je begeleiders betrekken in de ontwikkeling van jouw praktijkontwikkelvraag. Voorafgaand aan de eerste zomerschooldag zet je aan de hand van de voorbereidingsopdracht je tot dusver uitgewerkte praktijk-ontwikkelplan op papier (het gaat om slechts twee A4 en geen plan!). Met deze voorbereidingen begin je aan de week van de Zomerschool. De opzet van de zomerschool Je start woensdag 19 augustus al voorbereid: je hebt een min of meer heldere praktijkontwikkelvraag/-idee. Met je manager heb je besproken of dit een vraag is waarmee je ook werkelijk aan de slag kunt in de praktijk. Tevens heb je hiervoor relevant materiaal verzameld en heb je een ‘’fanclub’’ gevormd met mensen die jouw praktijk-ontwikkelidee/-vraag ondersteunen, zoals je doelgroep, collega’s en je leidinggevende.


5

Praktische werkwijze De Zomerschool bestaat uit een intensief programma dat begint op woensdagochtend 19 augustus en eindigt op vrijdagmiddag 21 augustus 2015. Tijdens de woensdag en donderdag wordt na het ontbijt gewerkt van 9.00 uur tot 13.00 uur en van 14.00 uur tot 17:30 uur. Daarna volgt een rustpauze en een diner. Na het diner, om 19:30 start de avondsessie, deze duurt tot 22:00. Op vrijdag is er een aangepast programma dat eindigt om 14:30. Het programma van de driedaagse vind je in de beschrijving van dag tot dag. N.B. De hele week wordt gewerkt met een afwisseling van theorie, oefeningen en interactieve werkvormen. Ook worden gedurende de week ‘oppeppers’ gegeven om de cursusdagen wat te breken en lichaam en geest fris en open te houden. Uitwerking praktijk-ontwikkelplan en terugkomdag Na afloop van de Zomerschool ga je aan de slag met de verdere uitwerking van je praktijkontwikkelvraag tot een praktijkontwikkelplan. Je hebt de gelegenheid hierop feedback te vragen aan de begeleiders en de deelnemers via de digitale leeromgeving van de zomerschool. Tenslotte vindt 23 november van 12:30-16:00 een Terugkombijeenkomst plaats. Tijdens deze middag presenteer je de ontwikkellijn en geleerde lessen en geef je gericht aan wat je nog nodig hebt voor het vervolg van de uitvoering van je plan.

Uitwerking van het thema: Generalistisch werken In deze Zomerschool staat het generalistisch werken met organisaties en burgers in de wijk centraal. Wat zijn vragen en behoeften van burgers en hoe kun je in onderlinge afstemming met burgers en andere professionals hierop aansluiten. Hoe leg je verbindingen tussen burgers, vrijwilligers, professionals en organisaties en hoe stimuleer je wederkerigheid in de wijk. Hoe zorg je ervoor dat burgers zelf problemen oppakken en hun talenten inzetten. Hoe stimuleer je burgers de regie over hun eigen leven op te pakken en te participeren in de samenleving. Tijdens de Zomerschool krijg je een gevarieerd programma aangeboden met diverse werkvormen, de mogelijkheid tot onderlinge uitwisseling en werk je aan het ontwikkelen van je eigen praktijkontwikkelplan. Je leert waar de grenzen van je vakgebied liggen, en wat de transformatie voor gevolgen heeft voor jouw rol als professional. Je leert methodieken waarmee het mogelijk is om effectief samen te werken met andere professionals en collega’s (zowel eerste- als tweedelijns), maar ook hoe je met vrijwilligers en actieve burgers samenwerkt. Je wordt gedurende de zomerschool gecoacht door een ervaringsdeskundige. Je leert je proactief in te zetten en je te richten op het resultaat van jouw professioneel handelen. Er wordt gefocust op jouw talenten en hoe je deze kunt inzetten in je werk, op hoe je jezelf zowel intern als extern kunt profileren en op innovatief en ondernemend vlak aan de slag te gaan. Tijdens de Zomerschool worden de volgende vraagstukken en uitdagingen uitgewerkt:  Hoe kun je als welzijnsprofessional gebruik maken van kansen en kansen creëren, waardoor er voor burgers nieuwe mogelijkheden ontstaan om zich verder te ontwikkelen?  Hoe stimuleer je ontmoetingen tussen mensen en hoe creëer je wederkerigheid (o.a. in relatie tot informele steunstructuren)?  Hoe stimuleer en faciliteer je burgers om zelf activiteiten op te pakken, die aansluiten bij hun wensen en bijdragen aan de ontwikkeling van hun talenten?  Hoe stimuleer je zelfsturing van burgers?


6

 

Wanneer pak je iets individueel op en wanneer collectief? Hoe kun jij als welzijnsprofessional inspelen op de maatschappelijke veranderingen en de veranderende rol van jou als welzijnsprofessional?

Organisatie De ondersteuners De dagelijkse ondersteuning is in handen van Irma Dekker, Daan Heineke en Wietske Gercama. Irma Dekker is methodiekdocent bij Inholland, zelfstandig trainer en coach en daarnaast projectleider van het Lab Noord Holland. Irma is nauw betrokken bij het onderwerp ervaringsdeskundigheid en trainer in Herstel Ervaringsdeskundigheid en Empowerment (HEE). Daan Heineke is programma-coördinator van het Lectoraat Maatschappelijk Werk. Hij heeft gewerkt als orthopedagoog en als beleidsadviseur in het sociaal domein met een specialisatie op jeugd en OGGZ. Wietske Gercama is programmasecretaris van de Wmo-werkplaats Noord Holland, orthopedagoog en maatschappelijk werker. Ard Sprinkhuizen en Margot Scholte zijn als resp. lector Maatschappelijk werk en associate lector Maatschappelijk werk nauw verbonden aan de ontwikkeling van het gedachtengoed rond De Generalist en de opzet van de Zomerschool. Ard Sprinkhuizen voert als associate lector de dagelijkse leiding over het Lectoraat. De Zomerschool wordt mede mogelijk gemaakt door Stichting J.W. Rengelinkfonds.1 Digitale leeromgeving Informatie over de driedaagse Zomerschool, achtergrondinformatie en verwijzingen naar literatuur zijn vanaf juli te vinden in de digitale leeromgeving van de Zomerschool Generalistisch werken via de persoonlijke login van deelnemers op: www.wmowerkplaatsnh.nl Daarnaast kan de digitale leeromgeving worden gebruikt om kennis te maken met mededeelnemers, om onderling informatie en ervaringen uit te wisselen en om vragen te stellen aan de ondersteuners van de Zomerschool. De informatie is alleen toegankelijk voor deelnemers en ondersteuners van de Zomerschool. Wil je contact met oud-deelnemers en geïnteresseerden en meedoen aan bredere discussies, dan kun je je aanmelden bij de Zomerschool LinkedIn groep. Een link staat terzijnertijd klaar in de digitale leeromgeving.

1

De Stichting J.W. Rengelinkfonds is ontstaan uit de steunstichtingen van de voormalige Hogeschool Haarlem. De stichting ondersteunt projecten voor vernieuwing van het onderwijs bij opleidingen die voorheen deel uitmaakten van Hogeschool Haarlem. Incidenteel geeft de stichting ook steun aan projecten voor onderwijsverbetering die gericht zijn op het gehele beroepsonderwijs


7

De locatie

Heereweg 89 1871 ED SCHOORL Tel: 072 509 4444 Fax: 072 509 2941 [email protected] [email protected]


8

Het programma van dag tot dag Programma woensdag 19 augustus Onderwerpen o Context: Ontwikkelingen, veranderingen en verschuivingen o Generalistisch werken, wat is het en waarom is het nodig? o Individueel empowerment o Community-building

9.00 uur

Inloop

9:30 uur

Start programma Kennismaken Verwachtingen inventariseren

11.00 uur

Inspirerende sprekers in de grote zaal Welkom en opening door Ard Sprinkhuizen, associate Lector Maatschappelijk Werk Ontwikkelingen, veranderingen en verschuivingen - Ard Sprinkhuizen Generalistisch werken, waarom is het nodig? - Dikkie Roelofsen

12.30 uur

Tijd voor het praktijkontwikkelplan (POP)

13:00 uur 14:00 uur

Lunch Oppepper

14.30 uur

“DichtErBij!”een nieuwe methodiek voor de startfase van het generalistisch werk. Sophie Ephraim, Willemijn Koolhaas

17.30 uur 18:30 uur

Rust Diner

19:30 uur

Training community-building –Birgit Oelkers


9

Programma donderdag 20 augustus Onderwerpen o Netwerkgericht werken: familiebanden en netwerken algemeen o Kwartiermaken o Houding, gedrag en vaardigheden: improvisatie theater

Vanaf 7:00uur Ontbijt & voor de vroege vogels een boswandeling met de boswachter

8:30 uur

Inloop

9:00 uur

Terugblik op woensdag

9:30 uur

Individueel aan de slag met het praktijk-ontwikkelplan

10:30 uur

Bespreken werkplan in groepjes van drie volgens de DEB gesprekscyclus

11:00 uur

Netwerkgericht werken – Frans van Straalen en Maria Scheffers

13:00 uur 14:00 uur

Lunch Oppepper

14:30 uur

Kwartiermaken – Anke Vergeer en Gerda Scholtens

17:30 uur 18:30 uur

Rust Diner

19:30 uur

Improvisatietheater–Jos Pauw


10

Programma vrijdag 21 augustus Onderwerp: Eindpresentaties

Vanaf 7:00 uur Ontbijt

9:00 uur

Terugblik op donderdag

10:00 uur

Individueel aan de slag met praktijk-ontwikkelplan

11:00 uur

Eerste ronde presentaties

12:00 uur

Pauze

12:30 uur

Tweede ronde presentaties

13:30 uur

Lunch en afsluiting

Goede reis en tot ziens op de terugkomdag!


11

Deze zomerschool wordt mede mogelijk gemaakt door het J.W. Rengelinkfonds en is een coproductie van:

Contactpersonen: Irma Dekker [email protected] Daan Heineke [email protected] Wietske Gercama [email protected]


12

Zomerschool. Generalistisch werken Lectoraat Maatschappelijk Werk Inholland 19,20 en 21 augustus 2015

Recommend Documents