Voorwoord Het begon met een idee. Werd het niet eens tijd een verkiezingsprogramma nieuwe stijl te maken? Geen opsomming van maatregelen verdeeld over de programma’s waar de gemeenteraad mee werkt. Nee, een visiedocument waaraan niet alleen door de fractie, maar ook door andere Almeerders zou worden bijgedragen. We belegden een bijeenkomst die vooral bedoeld was om te luisteren naar anderen, inspiratie op te doen. Pas daarna formuleerden we een ‘levend’ startdocument waar tot de dag van de gemeenteraadsverkiezingen door alle Almeerders invloed op kan worden uitgeoefend. Zo gezegd zo gedaan. We zijn trots op het resultaat. En daar moeten we in hoge mate Nico van Duijn, nummer 2 op onze kandidatenlijst, voor bedanken. Hij smeedde alle informatie die we binnenhaalden tot één geheel. Vervolgens schreef hij korte teksten voor degenen die het niet kunnen opbrengen om het hele programma te lezen. En voor wie ook die teksten nog te lang vindt, stelde hij tweets samen waarin onze en uw ideeën kort en bondig zijn geformuleerd. Zo kan iedereen kennis nemen van de opvattingen waartoe deze exercitie heeft geleid. Er is geen excuus, u wordt op uw wenken bediend.
Frits Huis, Lijsttrekker Leefbaar Almere.
Teksten voor de verkiezingen van 19 maart 2014; onze manier voor een verkiezingsprogramma.
Nico van Duijn, 19 februari 2014.
1 Veiligheid Twitter Veiligheid op straat: van streng ingrijpen tot praatgroepen voor boeven Als het over veiligheid op straat gaat, is Leefbaar Almere niet van de gummiknuppel noch van de praatgroepen voor boeven. We zijn van de praktische. Als iets helpt tegen onveiligheid, dan moet je het doen. Helpt het niet, dan gauw stoppen met zo’n project. Zo makkelijk is het volgens ons. Werkt preventie om jeugdcriminaliteit te voorkomen? Soms wel, soms niet. We laten ons graag overtuigen, maar alleen door de feiten. De onbewezen opvatting dat preventie altijd effectief is delen we niet. Soms is het simpel: een paar straatlantaarns erbij en het gevoel van veiligheid stijgt. Dan zien we wel of de inbrekers inderdaad wegblijven. Soms werkt de combinatie van aanwezige politie met een enkele keer ingrijpen het beste, zoals op de Grote Markt. Soms helpt alleen de stevige aanpak, zoals bij geweld op de spoedpost van het ziekenhuis: de bij-kop-en-kont methode. En soms weet je gewoon niet wat de beste aanpak is, zoals op het Spoorbaanpad. Probeer het allemaal uit, dat lijkt ons de beste aanpak. 2 Veiligheid op straat Twitter Veiligheid op straat is meer dan politie Veiligheid verbetert als de busoversteek overzichtelijk is, met goed gesnoeide struiken. Veiligheid is het hek repareren, die losse steen, de kapotte lamp, die rare richel in de straat. Veiligheid bevorderen heeft nadelen. Denk maar aan al die verkeersdrempels, al die betonnen randen, om de vaart uit het verkeer te halen, voor de veiligheid van buurtbewoners. We vragen ons wel eens af waarom iedereen last moet hebben van irritante verkeersmaatregelen, om een paar onfatsoenlijke types af te remmen. Kan dat niet slimmer? Veiligheid is stadstoezichthouders op straat; bezuinig daar niet op, zoals de afgelopen jaren. Wat erg helpt is melden van onveilige situaties. Vaak werkt dat, via wijkbeheerder, mail of telefoon. Wij willen we dat dit altijd goed werkt. We bedoelen: altijd een antwoord, desnoods een ongewenst ‘nee’. Geen antwoord van stedelijk beheer is nog steeds geen nul procent. Dat moet wel. 3 Veiligheid ook sociaal Twitter - Preventie doe je bij 12-20-jarigen, de fase van de foute en goede vriendjes Veiligheid is ook pesten tegengaan. We mogen het onderwijs op de huid zitten om te zorgen dat er niet meer verdrietige kinderlevens bij komen. Er zijn vele straatprojecten voor jeugd, veel sportactiviteiten. Hier zijn de medewerkers van de Schoor in hun element. Veiligheid sociaal bekeken is niet meer in te delen. Dan is jagen achter bedreigende overlast types
even belangrijk als een plantsoentje opknappen. Dan is een sportveldje inrichten net zo belangrijk als streng zijn met vuurwerk. We denken dat fatsoensnormen en zelfbeheersing jong aangeleerd worden, bij 12-20-jarigen, de fase van de foute en goede vriendjes. Daarom zijn (sport)verenigingen, sportscholen, informele hanggroepen en internet-netwerken de plek waar je dit alsnog of weer leert. Daar heeft een gemeente invloed op. Preventie van openbaar wangedrag, vandalisme en criminaliteit bereik je wellicht door te investeren in de verenigingen en informele groepen, waar die 12-20-jarigen in verkeren. Die paar psychopaten voorkom je niet. Tien procent minder wangedrag is misschien wel te bereiken. Investeer in verenigingen, in informele netwerken van jongeren. 4 Veiligheid en drugs Twitter Drugs: vechten tegen de bierkaai is geen reden het op te geven. De geleerden zijn het er niet over eens hoe je drugsgebruik terug moet dringen. Drugsgebruik is er. Beroerder is de ellende eromheen. In sommige buurtjes kunnen de mensen zo aanwijzen waar je moet wezen voor welk spul. De wijkagenten hebben enigszins beeld van het netwerk van dealers en gebruikers, al verandert dit voortdurend. Wij denken dat het bestrijden van overlast door de handel, bovenaan moet staan. Heel praktisch betekent dit dat elke gelegenheid, elk juridisch gaatje gebruikt moet worden om overlast voor de buurt te bestrijden. Het gaat ons te ver de spelregels van de rechtsstaat op te offeren voor dit probleem. Maar als er kinderen rondlopen in zo’n drugscircuit, dan is het opzoeken van de grenzen van de wet wel gerechtvaardigd. Tegelijk probeer je de ellende te beperken op de achtergrond, met justitie, jeugdhulpverlening en verslavingszorg. Misschien helpt vroege voorlichting, misschien is het hopeloos. Er is niet één aanpak voor drugsoverlast. Veel successen zijn er niet. Maar opgeven is geen optie, zeker niet bij overlast in de buurt. 5 Koophuis € 50.000 Twitter Een huis voor € 50.000 kan, als je woonwensen inlevert. Alle waar naar zijn geld. Dertig jaar geleden is al een huis ontworpen voor de helft van de prijs van een premie A woning: 60.000 gulden. Maar het voldeed niet aan de bouwvoorschriften. Het was te klein en dat was verboden. Schrap die bouwregels en bouw naar de vraag. Die vraag is lage kosten. Dit is al het geval in ‘Ik bouw betaalbaar in Almere’ – de IBBA-regeling. Dit is gedeeld eigendom van een koophuis voor lage inkomens. Een hypotheek onder de ton kan op deze manier. Ga je meer verdienen, dan koop je een stukje van je huis erbij. De gedachte is dat mensen een maximale hypotheek willen om zo groot mogelijk te wonen. De IBBA-regeling dwingt je daartoe. Maar misschien willen sommigen wat anders: kleiner wonen, lage woonlasten en dus meer geld overhouden.
Bouwen naar deze vraag betekent een mindere kwaliteit, klein of onafgewerkt, als mensen dat willen. Kwaliteit is erg betrekkelijk; klein is wat je krijgt omdat je groot niet wilt betalen. Behangen kun je zelf. Maar het is een huis, je eigen huis, voor € 200 per maand. Of 2 keer € 200 voor twee samengevoegde woninkjes als je met zijn tweeën bent. En weer eentje als de liefde vertrekt. 6 Investeer in lage energielasten Twitter Hoger besteedbaar inkomen door minder vaste lasten. Logisch toch? Bijkomende woonlasten als energie en naar je werk rijden beperken het besteedbaar inkomen. Dit zou je mee willen nemen in de financiering, helemaal als de energie installatie van het huis geld oplevert. Misschien wil de Nuon het dak wel kopen als zij er zonnepanelen op mag plaatsen. Misschien wil de bank wel investeren in isolatie, zodat de hypotheekvrager meer geld te besteden heeft. Misschien wil de buurtcorporatie wel parkeerplekken voor gezamenlijke huurauto’s. Misschien wil de bewoner investeren in lagere kosten later. Doel is steeds een groter besteedbaar inkomen door minder vaste lasten. Op deze manier houden we erg van duurzaam: als het geld oplevert. 7 Bouw naar wat mensen willen betalen Twitter Bouw naar wat mensen willen betalen en niet andersom Bouw koop- en huurwoningen preciezer naar wat mensen over hebben voor wonen. Alle waar naar zijn geld. Dit betekent heel kleine woningen voor de heel kleine beurs. Bouw voor 20% van het netto inkomen, alle inkomens. Bouwen voor 30% van het inkomen, dat wordt genoeg gedaan. Bij 1300 euro netto inkomen kiezen voor 20% huurkosten betekent 150 € meer besteedbaar inkomen. De prijs is een kleiner huis. Of je kiest voor een knapper huis en minder besteedbaar inkomen. Mensen mogen zelf bepalen of ze de maat van een camper willen, 50m2 of een leuk appartement. Zo kunnen ze zelf bepalen of ze besteedbaar inkomen overhouden of niet. Stuur bouwen en woningen verdelen op een variëteit aan gewenst besteedbaar inkomen, niet op gestaffelde prijs en huur. Dat lijkt hetzelfde, maar is het niet. 8 Financiering voor de eeuwigheid Twitter Woonbehoefte over 10 jaar wordt voor 50 jaar gefinancierd. Raar is dat. Woonbehoeftes voor de komende 10 jaren lossen we op met woningen bouwen die vervolgens 50 jaar staan en voor 50 jaar gefinancierd zijn. Dat wringt altijd. Je zou bouw, financiering en verandering van woningen flexibel willen laten meebewegen met de woonbehoefte. Misschien kan dat helemaal niet. Maar heel misschien zijn er creatieve geesten die hier eens
over na willen denken. Dat mogen vreemde oplossingen zijn, lelijke oplossingen of tijdelijke oplossingen. Want gewone oplossingen zijn er niet. Het woonprobleem en de bouwstilstand is een groot Nederlands probleem. Daarom is er ruimte voor creatieve oplossingen. Almere en Rotterdam hebben laten zien dat er elastiek zit in spelregels en gewoontes. Gebruik de crisis. 9 Creatief met spelregels Twitter De sociale huursector is te ingewikkeld voor het Rijk. Gemeente: wees creatief, doe eens gek. Beroerder kan het niet worden De tijdelijke starterswoningen zijn een voorbeeld in de huursector van creatief met regels omgaan. Voorbeeld in de koopsector zijn de IbbA financieringsregeling voor gedeeld huiseigendom en de vrije bouwregels van ‘Ik bouw betaalbaar in Almere’. Misschien kan splitsen van woningen in een beneden en een bovenwoning ook. Dan kies je als gehandicapte 75-er voor beneden, in je buurt, kleiner, goedkoper en bovenburen; omdat je niet naar een flat in een andere wijk wilt. Een trap buitenom, een extra douche beneden en twee mensen zijn geholpen aan een passend huis. Of kantoorruimte ombouwen tot woningen financieel haalbaar is kun je laten uitzoeken. Net zo geldt dat voor variabele kubieke meters. Je huurt 1, 2 of 3 wooneenheden. Je krijgt wat je betaalt, je krijgt waar je voor kiest. Verandert je leven, dan zeg je er eentje op. De sociale huursector is te ingewikkeld voor het Rijk. Gemeente: wees creatief, doe eens gek. Beroerder kan het niet worden. 10 Wensen voor wonen in Almere Twitter Bouw keuzegericht, stop met demograficoeconomicosocio-achtig beleid Pas het woningbestand preciezer aan bij… Wat mensen nodig hebben Hoe ze willen wonen over tien jaar Waar ze voor kiezen Wat ze kunnen betalen En vooral wat ze willen gaan betalen in de toekomst Vraaggericht, aanbodgericht, het zijn te simpele ideologieën. Wij willen keuzegericht bouwen en een keuzegerichte woonruimteverdeling. 11 Wonen is kiezen Twitter Wonen gaat over bouwen wat mensen verkiezen Wonen gaat over bouwen wat mensen verkiezen. Wonen gaat over huisvestingverdeling met keuzes tussen woonwensen. Je hebt recht op keuzes. Je hebt geen recht op alles. Laat mensen kiezen tussen klein & groot, goedkoop & duur, weinig & veel comfort, meer &
minder besteedbaar inkomen, in je wijk of elders, direct of later. En groot én goedkoop én comfortabel én op jouw plek en wel onmiddellijk, dat gaat niet samen. We bouwen en verdelen voor de woonbehoefte over 50 jaar. Dat gaat altijd mis. Bouw en verdeel flexibel, splits, voeg samen, accepteer dat het wringt, laat mensen zelf kiezen voor wat ze willen inleveren en wat niet. Starheid in bouwen en woonruimteverdeling werkt niet, dat is al gebleken. 12 Participatie en hoe dan? Twitter Participatie betekent meedoen als je eigen buurt op de schop gaat. Dat betekent strijd, misschien creatieve strijd. Participatie betekent meedoen als je eigen buurt op de schop gaat. Daar heeft de ene groep een groter belang bij dan een andere in een andere wijk. Dus die groep heeft meer te zeggen, lijkt ons. Vaak zitten er goede ideeën tussen, over de verkeersstromen bijvoorbeeld. Soms komt er een beter compromis voor een probleem met veel voordelen en veel nadelen; een speeltuin, een geluidswal bijvoorbeeld. Of er is meer draagvlak voor het kappen van bomen in het plantsoen, omdat anders de dreef door het hele bos heen moet. Een principiële reden voor participatie is gehoor willen geven aan initiatieven. Pas wel op met het overlaten van beslissingen aan wijkraden en buurtcomités. Dat is decentraliseren van de gemeenteraad maar dan zonder verkiezingen. Dat is geen participatie, dat is doorschuiven. Vraag je af of de rest van de wijk daar wel op zit te wachten. Ondertussen gaan we opgeruimd door met experimenteren met allerlei vormen van meedenken en meebeslissen. We bekijken wat werkt en wat niet. Participatie bij opknappen van een wijk is geen heilige overtuiging. Het is een manier om een betere wijk te krijgen. 13 Participatie: Bouwen in wijken Twitter Bouwen in bestaande wijken is vaak helemaal niet nodig. En als het moet, doe het dan netjes Bouwen in bestaande wijken is zelden nodig. Er zijn nieuwe wijken genoeg, ruimte zat. Bovendien kun je bouwen in het stadscentrum (zie Deltaplan Detailhandel). En als het moet, dat bouwen in wijken, doe het dan beschaafd. Bouw niet groter dan er al staat. Staan er 4-lagen woningen, bouw dan niet hoger. Een paar garages slopen en daar een flat bouwen is ongepast. Is het een patio-buurtje, maak nieuwbouw dan niet dikker. Kortom, bouw naar de maat van de wijk. Zes lagen bouwen omdat je dan een lift kunt financieren is de omgekeerde wereld. Je bouwt voor de wijk. Dat kan financieel ook uit. Geen boekhoudkundige fratsen, geen architectonische wondertjes alstublieft. Je bouwt voor mensen, niet voor de jury van een architectuurwedstrijd. Is het te duur allemaal? Dan bouw je toch niet in die wijk.
14 Sociaal wonen Pension Direct Twitter Pension Direct biedt direct onderdak, royaal als je goed betaalt, minder als je minder betaalt. Logisch toch? Pension Direct is voor mensen met een inkomen, een gewoon leven, maar plotseling dakloos. Te denken valt aan gevolgen van scheiding, gedwongen huisverkoop, huis afgebrand. Voor mensen die nu in het tweede huisje op de Veluwe wonen, bij vrienden bivakkeren of gedwongen zijn 2×2 uur te forensen. Je kunt er direct terecht, in alle prijsklassen onder de vrije sector grens. Maat en luxe verschillen, de huurprijzen zijn er naar. Niet de luxe en de prijs van een hotelkamer, niet de maat van een vrije sector huurwoning, maar daar ergens onder. Deze mensen zitten nu voor 400 euro op een kamertje bij een onduidelijke uitbater. Concurreer de huismelkers de stad uit. Het bedrijfsplan begint met de huren die deze groep graag wil betalen. Dat zal 300 – 800 € zijn. Maat en comfort komen daar uit voort; niet andersom. En kortlopende huurcontracten. Hier hoeft geen subsidie bij. 15
Pension Hommeles
Twitter Sobere tot zeer sobere crisis-huisvesting, in een pension; Dan is urgente woningtoewijzing minder vaak nodig Als vangnet is sobere tot zeer sobere huisvesting nodig voor chronische of incidentele huisvestingsproblemen bij mensen die meer problemen hebben dan een huisvestingsprobleem. Het gaat om huisuitzetting, landelijk afgesproken contingenten bedreigde vrouwen, ex-gedetineerden, vluchtelingen, dakloze Leger des Heils mensen, ex-psychiatrische patiënten, jongelui met slaande ruzie thuis. De voorzieningen van Pension Hommeles zijn erg sober, de starthuur erg laag. Die huur gaat langzaam omhoog, zodat de noodzaak door te stromen steeds groter wordt. Dit is een pension voor ‘Nu een dak boven het hoofd’; meer niet. De snelheid van huurstijging is een knop om de snelheid van doorstroming te regelen. Ieder lost zijn eigen drama maar op. Er is geen persoonlijk recht op daklozenopvang. De stad heeft recht op een goede daklozenopvang. Die van het Leger des Heils kan de vraag niet aan. Dit betekent dat bij Spoed & Crisis een woningtoewijzing niet meer leidt tot een fraaie huisvestingsoplossing, maar tot een tijdelijke oplossing. Er is veel Spoed & Crisis in Almere, tot nadeel van het gewone aanbod. Ook hier begint het bedrijfsplan met de huur. Maat en comfort zijn daar een gevolg van. Niet andersom. De stijgende huur en het matige comfort dwingen tot doorstroming. Hierbij kunnen pakketten met meer, minder of geen begeleiding worden geboden. Sommigen hebben levenslang begeleiding en curatele nodig. Anderen blijken leerbaar. Voor hen is het een opstap naar een gewoon leven.
16 Sociale huur, toewijzing Twitter Regel andermans huisvestingsprobleem niet. Laat mensen zelf kiezen Woonruimteverdeling zou gebaseerd moeten zijn op variëteit in aanbod, flexibiliteit en keuzes van mensen. Als er niet is wat je wilt, dan moet je woonwensen inleveren, of naar Twente of Utrecht verhuizen, of je blijft zitten waar je zit. Waarschijnlijk is zo’n verdelingssysteem wel bestendig. Zo’n principe doet het ook met weinig aanbod. Nodig is wel een vangnet (zie Pension Hommeles en Pension Direct). We denken aan een gradatie van keuzemogelijkheden. Wie vlot een sociale huurwoning wil, moet het eerste aanbod accepteren, in deze categorie heb je recht op huisvesting, maar niet op maat, kwaliteit en locatie. Dan maar met zijn drieën op een tweekamerwoning. Want je wilt snel. Wie iets meer keus wil, krijgt 2 kansen, dus ietsje meer wachttijd. Wie nog meer keuzes wenst, krijgt 4 keer een aanbod voor een huis en moet dus nog langer wachten. Dit kan doorgetrokken worden tot eindeloos woningaanbod weigeren. Die mensen kiezen nadrukkelijk voor het ideale huis en accepteren dat ze geen invloed hebben op de duur van de wachttijd. 17 Sociale huurwoning geen recht Twitter Recht op een dak boven je hoofd, meer niet. Al tientallen jaren werkt geen enkele systeemwijziging van de woonruimteverdeling goed, nergens in Nederland. Vermoedelijk heeft dit te maken met het achterliggende principe: spelregels voor woonruimteverdeling zijn gebaseerd op individuele rechten. Rechten op zoveel kamers bij zoveel mensen, benedenwoning als je niet kunt lopen, aanpassing als je invalide bent, recht op in je eentje blijven wonen in een vijfkamerwoning. Dat blijkt dus niet te werken. Bovendien, hoe meer aantrekkelijke woningen je bouwt, hoe meer mensen van buiten de stad hier komen wonen. Dweilen met de kraan open. Verlaat het idee van sociaal huren als een stelsel volgepropt met individuele rechten. 18 Sociale huurwoning, toewijzing Twitter Toewijzing van woningen kun je net zo snel aanpassen als je wilt. Woningen bijbouwen kost je 20 jaar. Daar hebben we niets aan nu. Spelregels voor woonruimteverdeling zijn flexibel. Het zijn spelregels van de gemeente Die kun je net zo vaak aanpassen als nodig is. Dat is ook regelmatig gebeurd. Het is niet fraai een verordening voor toewijzing van sociale huurwoningen voortdurend te veranderen. Maar het kan wel.
Schuiven met toewijzingsregels kan snel geregeld worden, schuiven met bakstenen niet. Stop met roepen om meer sociale huurwoningen, want het duurt 20 jaar voor je alle woningen gebouwd hebt die je nu nodig hebt. Doe wat aan de verdeling met de huizen nu. 19 Sociale huur: 2 x scheefwonen Twitter Scheefwonen kent twee soorten: te hoge huur voor het inkomen en te groot huis voor de gezinsgrootte Voor te groot wonen is niets geregeld. Velen wonen alleen in een te groot huis, omdat huurverschillen, buurtgevoelens, praktische onmogelijkheden en spelregels voor woonruimteverdeling verhuizen naar een passende woning belemmeren. Er is geen gebrek aan eengezinshuizen in de sociale sector. Er is gebrek aan het vrijkomen van die huizen. Want er wonen nu vele alleenstaanden in die huizen, omdat ze vroeger een gezin hadden. Veel gezinsvormende jongeren kunnen daarom niet vlot een eigen woning krijgen. Financieel scheefwonen is een te hoog inkomen voor de huur, volgens landelijke spelregels. Dat gaat mis, het systeem perverteert zichzelf, omdat globale spelregels en inkomensgrenzen altijd benadeelden kennen. De bedoeling is huisvesting rechtvaardig naar inkomen te verdelen. De gevolgen zijn dat sommigen klem zitten tussen spelregels, dat ze geen keus hebben. Hier kunnen alleen landelijke stelselwijzigingen wat aan doen. Dit is gaande. Andere spelregels zijn nodig. Dwingende spelregels werken niet, verleiden werkt wel. Helpen met verhuizen, meebewegen met keuzes die mensen maken, het overtreden van spelregels. Misschien is woningen splitsen een idee. 20 Sociale huur, subsidie Twitter Ontwikkel sociale huurwoningen zonder subsidie. Dat wordt het een duurzaam systeem, onafhankelijk van Den Haag Probeer subsidie en startersleningen voor koop en huur zoveel mogelijk te vermijden. Want al die regelingen zijn tijdelijk en kwetsbaar. Nu al stijgen de huren, eerder is de starterslening afgeschaft en over een tijdje gebeurt dat ook met de hypotheekrenteaftrek. Bouw en verdeel wat bestand is tegen veranderend Rijksbeleid. Regel geen details, want dan probeer je voordelen voor één groep te creëren met nadelen voor een andere groep als gevolg. Bemoei je niet met woon- en inkomenskeuzes van mensen. Geef ze keuzes. Dat is robuuster dan keuzes voorschrijven. Duurzaam bouwen is economisch duurzaam bouwen. Dan zijn crisis en krimp geen drama.
21 Sociale huur, Woonlastenfonds Twitter Woonlastenfonds voor langdurige minima is ouderwetse inkomenspolitiek. Dat hoort het Rijk te doen, niet de gemeente. Het Woonlastenfonds voor langdurige minima is een te detaillistische en bureaucratische regeling om mensen in armoede een paar tientjes toe te schuiven. Stop ermee en gebruik dit budget voor slimmere, meer eenvoudige manieren om te compenseren voor te grote armoede. De Bijzondere Bijstand is het beste fonds hiervoor. Want dat is maatwerk. Wellicht zijn er meer manieren te verzinnen. 22 Groei en Geluid Twitter De stad groeit, het geluid neemt toe. Wij denken: ga flink onder de geluidsnorm zitten. Overlast is geen cijfer De stad groeit, de dreven worden drukker. De stad is compact gebouwd voor de bereikbaarheid. Gelukkig maar, al heeft het wel een prijs: geluidsoverlast. Daarom moeten we streng zijn op geluidsoverlast. Tot nu gold dat we net aan de spelregels voor geluid moesten voldoen. Geluidsoverlast is een juridische kwestie geworden. Dat is het niet. Geluidsoverlast is beleving. Als dan normen vastgesteld moeten worden voor wijken, dreven en geluidswallen, ga dan flink onder die wettelijke norm zitten. In 2014 is dat gelukt, voor de Stedendreef, met argumenten. Hetzelfde geldt voor vliegverkeer, de luchthaven Lelystad. Ook daar moet je redelijk onder de geluidsnorm gaan zitten voordat je tevreden bent. We wonen niet op de hei, dat snappen we best. Maar we willen toch wel in de tuin zitten zonder oordopjes in. 23 Economische vrijplaats Twitter Geef de kleine handel & dienstverlening de ruimte, stop met regelen. Levendigheid geen bezwaar. De lokale economie draait goed of niet als de kleine economie goed draait of niet. Geef de kleine handel en dienstverlening de ruimte. Regel niet te veel, bied kansen. Op alle fronten zie je het grote loslaten van de overheid. Dat mag verder doorzetten. De ruimte om detailhandel te vestigen buiten de winkelcentra wordt opgerekt. Je kantoor in je tuin bouwen ondervindt geen hinder meer door een welstandscommissie. Uithangborden, terrassen, openingstijden: bemoei je er niet mee. We zouden verder willen gaan: de Economische Vrijplaats. We stellen ons voor dat er ergens in de stad een bedrijventerrein is zonder vestigingsregels. Op deze economische vrijplaats gelden geen verordeningen, er is geen branchering. Zelfs het parkeren wordt daar niet geregeld. Dat regelen ze onderling maar. De gemeente zorgt voor stroom, water en riool. De gewone spelregels voor veiligheid en hygiëne gelden
natuurlijk wel. Maar al die regels die zorgen dat de één geen last heeft van de ander, die gelden daar niet. Dat zoeken ze zelf wel uit. 24 Allerkleinste economie Twitter De allerkleinste economie is de kleine handel & dienstverlening. Een stalletje, paviljoentje, terrasje; de vrijdagmarkt elke dag. De allerkleinste economie is de kleine handel met een stalletje, een paviljoentje, een terrasje met vijf stoelen, de straathandel. Handel op 15 vierkante meter. Het is de kleine dienstverlening die opduikt in goedkope hoekjes van bedrijventerreinen. Het is de vrijdagmarkt, maar dan elke dag en niet alleen op de officiële pleinen. Verhuur de plinten van het centrum: de randen, de straat, de stoep, de benedenverdieping van parkeergarages. Bouw weer een Circus, die kleine winkelgalerij die gesloopt is omdat de huren te laag waren. Misschien voegt zo’n rommelrand wat toe aan een fraai stadscentrum. Misschien moet je dit ergens anders uitproberen. Laat de stad hier en daar maar een levendig rommeltje worden, te beginnen in de marges van de stad, voor de marginale economie. 25 Deltaplan Detailhandel Twitter Winkelcentra hebben een te grote broek aan. Reanimeer het stadscentrum. Het winkelcentrum in Stad is gebouwd voor 300.000 inwoners. Het is prachtig allemaal, maar de maat past niet. We hebben krap 200.000 inwoners. Het is gebouwd voor de economische groei. Voorlopig is die groei er uit. Herontwikkel winkelgebieden tot de maat van de stad. De overgebleven ruimte vul je met andere voorzieningen en woningen. Een extra voordeel is dat winkelgebieden dan meer tot leven komen. Maak kansen voor kleinere winkels, voor variatie. Die torenhoge winkelhuren waar alleen Etos en V&D het kunnen redden is erg vorige eeuw. Blijkbaar kunnen kleine winkeltjes daar niet overleven, blijkbaar zijn terrassen lelijk. De smaak van winkelcentrumbouwers is de onze niet. Almere, Alphen en Apeldoorn: overal zijn winkelcentra hetzelfde. Winkelcentra zijn een soort MacDonald geworden: gekopieerde bouwwerken. Waarom hollen we over lege pleinen naar huis om online schoenen te kopen? Trouwens, waarom waait het altijd in zo’n winkelcentrum? Beter ten halve gekeerd, dan ten hele verwaaid. Maak een deltaplan detailhandel. Herstel de vergissing, voeg woningen toe, pas de schaal van het hart aan bij de schaal van de stad. Breng weer leven in het centrum. Dan is er helemaal geen reden meer om in de woonwijken bij te bouwen.
26 Voedselloket Twitter Voedselloket moet elk jaar bedelen bij de Raad; is fout Het Voedselloket is langzamerhand een vast onderdeel van de stad. Zonder kan niet meer. Elk jaar moeten we in de raad zeuren om een fatsoenlijk subsidie. Elk jaar moet het Voedselloket komen bedelen. We vinden dit gênant. We willen een vaste subsidie voor het Voedselloket die groeit als er meer armoede in de stad is, die daalt als de armoedecijfers dalen. Dat doen we ook met de Bijstand: meer uitkeringen als er meer mensen zonder zelfstandig inkomen zijn, minder als dat aantal daalt. Het Voedselloket is een vaste voorziening van de stad. Financier dat dan ook zo. 27 Jeugdzorg topvoorziening Twitter Maak van de Jeugdzorg een topvoorziening. Onderwijs is aangepakt. Dat kan met Jeugdzorg ook De Jeugdzorg is een ratjetoe van instellingen, voorzieningen en juridische procedures geworden. Dat is Den Haag te verwijten. De nieuwe wetswijzigingen bieden mogelijkheden daar wat aan te doen. De kunst wordt een evenwicht te vinden tussen veelvormigheid (los zand, instabiel) en stabiele kwaliteit (één geheel, met kans op verkalken). Instellingen fuseren en dat geeft onrust. Nieuwe zorgaanbieders richten zich op kleine doelgroepen en dat geeft versplintering. Sputteren tegen bezuinigingen helpt niet. Nog meer onderzoek, procedures en congressen helpen evenmin. Hier iets goeds van maken vergt bestuurlijke creativiteit, doorzettingsvermogen en geduld. Het doel moet zijn dat de Jeugdzorgvoorzieningen in de stad een topvoorziening worden. Voor minder doen we het niet. 28 Festivals Twitter Feesten is geen gemeentetaak. De gemeente moet zekerheden bieden dat de stad zijn eigen feesten organiseert De kalender zou vol met evenementen, festivals en kleine feestjes moeten staan. Dat kan de stad heel goed zelf regelen. Daar is geen City Marketing voor nodig. Er is bezuinigd op evenementen. Dat is onjuist. En er zijn te weinig kleine feestjes. Er is onvoldoende bezuinigd op City Marketing. Het is ongezond als steeds dezelfde City Marketing tonnen subsidie verdeelt, met steeds dezelfde sponsoren die daardoor gemakkelijker voorkeursleveranciers worden. Subsidie maakt in dit geval lui. Geef organisatoren van kleinschalige festivals eerder financiële garanties en minder subsidie. Dan durven ze risico's te lopen. Gaat het een keer mis, dan durven ze het volgend jaar weer te proberen, anders, commerciëler, kleiner, gekker. Feesten is geen gemeentetaak. De gemeente moet zekerheden bieden dat
de stad zijn eigen feesten organiseert. Soms subsidie, vaak garanties, meer kleine festivals. 29 Cultuur en kiezen Twitter Bezuinigen op cultuur betekent kiezen. Anders bezuinig je alles kapot We kiezen voor twee accenten: gesubsidieerde infrastructuur voor amateur cultuurontwikkeling en gelegenheid geven, vooral aan kinderen. Bij de professionele kunst leggen we het accent op theatrale zaken. Dat is alles wat je kunt doen in Schouwburg, Bibliotheek, Corrosia, buitentheaters en op evenementen Dit betekent dat we andere accenten schrappen en daar ook geen subsidie voor over hebben. Beeldende kunst subsidiëren we maar even niet. Want dat verkoopt of het verkoopt niet. Bezuinigen is kiezen en kiezen doet soms pijn. Talentontwikkeling is leuk, maar hoeft niet. Talenten zijn óf amateurtalenten en daarvoor onderhouden we de infrastructuur; óf het zijn toptalenten en die gaan naar topcultuursteden. Later, als we rijker zijn, gaan we misschien weer alles subsidiëren. 30 Niet iedereen is gelijk Twitter Recht hebben op voorzieningen en hulp mag best een beetje afhangen van de vraag of je je best doet het zelf op te lossen Je kunt pech hebben in het leven. Soms is dat echte pech, soms heb je het wel een beetje opgezocht. Je kunt de tegenslag zelf proberen op te lossen of je kunt wachten tot anderen dat doen. Hulp daarbij, gefinancierd door de gemeente, mag best afhangen van eigen schuld, van eigen inzet. Bij de schuldhulpverlening is dat al zo. Wie er bij herhaling een gigantische bende van maakt, krijgt geen schuldsanering meer. Net zo kun je denken over hulp thuis. Wie met zijn slechte humeur elke naaste mantelzorger de deur uit gejaagd heeft, krijgt minder scheutig hulp thuis, denken we. Huisuitzetting door wanbeheer of overlast veroorzaken krijgt minder vlot een woning dan de echte pechvogel. Sociale voorzieningen zijn er voor iedereen, zonder aanzien des persoons. Dat is een mooi principe. Wij houden van mooie principes. Maar als u het niet erg vindt, helpen we de één binnen een week en de ander over een half jaar. 31 Saaie overheid Twitter De beste overheid is een saaie, geduldige, precieze en strenge dienstverlener We hebben graag een geduldige en strenge gemeente. Die gemeente doet wat anders niet gebeurt: ruimte in woonkeuzes organiseren, cultuur financieren, onderwijs mogelijk maken, sociale vangnetten regelen, veiligheid verzorgen en de busbanen onderhouden.
Die gemeente is daarin de beste en saaiste dienstverlener in de stad, met eenvoudige procedures voor heldere, rechtvaardige spelregels. Die gemeente zit vaak op de handen. Hoe minder beleid hoe beter. Bedrijvigheid, banen en communiceren van goede bedoelingen zijn geen overheidstaken. Als de harde en de zachte infrastructuur deugen, als de spelregels vlot en rechtvaardig worden toegepast, dan zorgen bewoners wel voor economisch leven in de brouwerij. Daar is geen overheidsbeleid voor nodig. Laat mensen de stad maken. Dan kan de stad elke groei of krimp aan. Perfect zal het niet worden; gelukkig maar. Want Almere verschilt van Legostad als Mozart van een ringtone. 32 Dienstbare overheid Twitter Ga lekker je gang, houd rekening met anderen. En als het tegen zit, zijn er maatschappelijke voorzieningen Ga lekker je gang, binnen je vermogens, rekening houdend met andere mensen en met het algemeen belang. Zorg voor je omgeving, in het klein en in het groot. Richt een vereniging op, start een bedrijf, word vrijwilliger. Of zorg dat je eigen mensen thuis het goed hebben. Wij zien hierin geen verschil tussen rijk en arm, oud en jong, werknemers en ondernemers, autochtoon en allochtoon. De ene groep is niet sneuer dan de ander. Geschade belangen zullen er steeds zijn. Maar geschade belangen betekenen geen hulpeloosheid, laat staan een verantwoordelijkheid van de gemeente. Maatschappelijke spelregels zijn bedoeld om te voorkomen dat anderen u ongelukkig maken en u anderen. Ze zijn niet bedoeld om u gelukkig te maken. Ze kunnen uw pech niet voorkomen. Dat moet u zelf doen. Maatschappelijke voorzieningen zijn bedoeld om mensen te beschermen tegen stormen, omdat ze anders omwaaien. Maar hoe de wind waait is geen verantwoordelijkheid van de gemeente. Er is veel ideaal burgerschap aanwezig, wat betekent dat je vertrouwen moet hebben en dat het bestuur durft los te laten. Durf de samenleving zichzelf te laten maken. 33 Zorgzame overheid Twitter De lokale overheid geeft mensen de ruimte en is tegelijk een zorgzame overheid De lokale overheid moet ook een zorgzame overheid zijn. Die twee kanten van de overheid, geef mensen de ruimte en zorg goed voor mensen, die horen bij elkaar, vinden we. Er is zorg nodig voor daklozen en verdwaalden, voor vreemde vogels en gestoorden, voor schuldenaren en voor vluchtelingen die tussen de bureaucratische wal en het schip vallen. Het gaat om kleine groepen mensen. Het is een kwestie van beschaving om daar netjes mee om te gaan. Zorgzaamheid is sociale vangnetten organiseren voor wie uit een maatschappelijke boom valt. Het is ook persoonlijke preventie voor
recidivisten op dat gebied, uit eigen belang. Want steeds weer zo’n duur sociaal vangnet bij de hardleersen, dat kan beter. 34 Mooicommuniceren hoeft niet Twitter Mooicommuniceren van het imago van de stad hoeft niet. Ons bevalt het in Almere. Dat gaan we niet meer uitleggen aan Drenthe De stad aantrekkelijk maken voor bewoners, bedrijven en gasten kan het beste door de stad en de gemeentelijke organisatie aantrekkelijk te maken. Dan is al die communicatie niet zo nodig, al die marketing, branding, imago, merkstrategie, reclame, positionering en relatiebeheer die je in elke begroting aantreft. Eén afdeling communicatie lijkt ons genoeg. De rest kun je schrappen. Goede waar behoeft geen aanprijzing, open deuren hoef je niet te communiceren. Imagocampagnes zijn zeker niet nodig, want ons bevalt het al in Almere. Wat China of Drenthe van ons vindt zal ons een zorg zijn. Iets mooicommuniceren wat niet goed gaat, dat is helemaal erg. Een bestuurder die deemoedig vermeldt dat er beter gecommuniceerd had moeten worden, dat is zo doorzichtig. Het bagatelliseert namelijk het probleem en zet klagers weg als dombo’s die het licht nog niet gezien hebben. We hebben fantasieën over een bescheiden overheid, zonder communicatiedeskundigen. 36 Gemeente is geen bank Twitter Gemeente leent geld aan commerciële projecten. Stop daarmee. Geld lenen is een vak, geen politieke hobby Gretige bestuurders met economie in de portefeuille krijgen steevast een paar miljoen om de economie te stimuleren. Dat heet economiebeleid. De enigen die daarin slaagden zijn de emir van Qatar en de Amerikaanse FED-bank, met miljarden. Almeerse wethouders gaan dat niveau niet halen met hun drie miljoen. Dat lukt ook niet als er een stichtinkje opgericht wordt om het geld onafhankelijk uit te geven, zoals de Stichting Kennisstad. Gewichtig doen met een buitenlandse naam (Economic Development Board Almere) helpt evenmin. De gemeente Almere speelt eigenlijk bankje voor commerciële projecten die de Rabo-bank blijkbaar niet wilde financieren. Daar heeft de Rabo groot gelijk in gehad, want geen enkel van zo’n project is een doorslaand succes geweest die de Almeerse economie met sprongen vooruit geholpen heeft. Almere, stop met geld lenen voor commerciële projecten, hef op die economic development stichtingen. Geld lenen is een vak, geen politieke hobby.
