Zicht op bevoorrading

Zicht op bevoorrading Bevoorradingsprofiel Bergen op Zoom

Gemeente Bergen op Zoom januari 2010 Eindconcept

Zicht op bevoorrading Bevoorradingsprofiel Bergen op Zoom

dossier : C7725-01-001 registratienummer : GS/MBi/MC/V-2123 versie : 2

Gemeente Bergen op Zoom januari 2010 Eindconcept © DHV B.V. Niets uit dit bestek/drukwerk mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt d.m.v. drukwerk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van DHV B.V., noch mag het zonder een dergelijke toestemming worden gebruikt voor enig ander werk dan waarvoor het is vervaardigd. Het kwaliteitssysteem van DHV B.V. is gecertificeerd volgens ISO 9001.

DHV B.V.

INHOUD

BLAD

1 1.1 1.2 1.3

INLEIDING Aanleiding Inzicht in vrachtverkeer Bergen op Zoom gewenst Leeswijzer

2 2 2 3

2

BERGEN OP ZOOM, EEN VEELZIJDIGE STAD

4

3 3.1 3.1.1 3.1.2 3.1.3 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8

BEVOORRADINGSANALYSE Optimalisatie stedelijke distributie Bevoorradingskarakteristieken ontvangers Ritkarakteristieken chauffeurs Beoordeling van de bevoorrading Beoordeling van de oplossingen Bevoorradingstijden Routering Regionale afstemming Afval en retourstromen Schatting aantal vrachtwagens in binnenstad Conclusies

7 7 7 12 16 23 25 29 36 38 41 43

4 4.1 4.2 4.3 4.4

MAATREGELENANALYSE Bundelen goederenstromen Schone Stad Bergen op Zoom Dagranddistributie Aanleg en omvang laad- en losplaatsen

45 45 46 46 47

5

CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN

48

COLOFON

51

BIJLAGEN 1 2 3

BEGRIPPENLIJST TOELICHTING UITGANGSPUNTEN BEVOORRADINGSPROFIEL LITERATUURLIJST

Gemeente Bergen op Zoom/Zicht op bevoorrading GS/MBi/MC/V-2123

22 januari 2010, versie 2 -1-

DHV B.V.

1

INLEIDING

1.1

Aanleiding

De verkeerssituatie in en rond het centrumgebied van Bergen op Zoom leidt tot de nodige problemen. Volgens de gemeente en de ondernemers staan de winkelstraten van de binnenstad te vol met vrachtwagens. Dit geeft problemen met de bereikbaarheid van de binnenstad en met de bevoorrading van de winkels. Bovendien leidt het grote aantal vrachtwagens tot geluidsoverlast. De leefbaarheid in de binnenstad is hierdoor voor verbetering vatbaar. De ambitie van de gemeente is om het kernwinkelgebied verder op te waarderen en de aantrekkelijkheid te vergroten. Een middel om hiertoe te komen is het opstellen van een bevoorradingsprofiel. Dit rapport beschrijft het bevoorradingsprofiel voor Bergen op Zoom. Het bevoorradingsprofiel vormt een verdere verdieping van acties uit het vastgestelde Verkeersstructuurplan (2005) en het rapport Vrachtverkeer in Bergen op Zoom (2006).

Afbeelding 1 De kernwinkelstraten Zuivelstraat en Wouwsestraat

1.2

Inzicht in vrachtverkeer Bergen op Zoom gewenst

Om de binnenstad vitaal te houden en de hinder van het vrachtverkeer zoveel mogelijk te beperken wordt gezocht naar passende maatregelen. Alvorens de juiste maatregelen te kunnen nemen is het echter noodzakelijk te weten hoe de huidige vrachtverkeerssituatie eruit ziet. De gemeente Bergen op Zoom heeft met behulp van het bevoorradingsprofiel inzicht gekregen in de huidige vrachtverkeerssituatie in en rond het Bergse centrum. Op basis van deze informatie is vervolgens aangegeven welke maatregelen kansrijk zijn. Het opstellen van het bevoorradingsprofiel is in nauwe samenwerking uitgevoerd met de gemeentelijke beleidsafdelingen Milieu, Economische Zaken en Verkeer, de Bergse



DHV B.V.

ondernemersvereniging STERCK, Transport en Logistiek Nederland (TLN), Vervoerdersorganisatie EVO en de wijkcommissie Centrum.

1.3

Leeswijzer

In hoofdstuk 2 worden de algemene kenmerken van Bergen op Zoom beschreven. In hoofdstuk 3 komt de bevoorradingsanalyse aan bod. Hierbij worden de resultaten van het veldwerk beschreven en wordt specifiek ingezoomd op enkele relevante thema’s, zoals de ritkarakteristieken. Op basis van de bevoorradingsanalyse worden in hoofdstuk 4 kansrijke maatregelen benoemd. In hoofdstuk 5 worden de conclusies en aanbevelingen beschreven. Naast de conclusies over de bevoorrading in de binnenstad van Bergen op Zoom wordt hierbij tevens stilgestaan bij de benodigde organisatie voor de implementatie van de maatregelen.



DHV B.V.

2

BERGEN OP ZOOM, EEN VEELZIJDIGE STAD

De gemeente Bergen op Zoom, in 2007 uitgeroepen tot Beste Binnenstad van Nederland, heeft een dynamisch centrum met veel bedrijvigheid en recreatiemogelijkheden. Naast de winkels trekken het historische karakter van de binnenstad en het Markiezenhof wekelijks vele toeristen en dagjesmensen. Het onderzoeksgebied is de binnenstad van Bergen op Zoom. Afbeelding 2 toont het onderzoeksgebied. De donderdagse markt is ingetekend op de locatie aan de gedempte haven. De binnenstad is ingedeeld in het Kernwinkelgebied Centrum en de daaromheen gelegen gebieden met voornamelijk een woonfunctie, te weten Centrum Noord, Centrum West, Centrum Zuid en Stationszone.

Afbeelding 2 Onderzoeksgebied

Bergen op Zoom hanteert venstertijden voor de bevoorrading van de binnenstad. Door het afsluiten van de binnenstad met paaltjes tussen 12.00 en 18.00 uur kan het winkelende publiek tijdens deze periode genieten van autovrije winkelstraten. Bevoorrading van ondernemers is daarom alleen mogelijk voor 12.00 uur of na 18.00 uur. Het venstertijdengebied overlapt grotendeels met het kernwinkelgebied uit Afbeelding 2. Het venstertijdengebied is in Afbeelding 3 te zien.



DHV B.V.

Afbeelding 3 Venstertijdengebied

In de binnenstad van Bergen op Zoom is daarnaast een lengtebeperking van voertuigen van kracht. Op het gebied van luchtkwaliteit en geluid zijn in de huidige situatie geen problemen geconstateerd in het onderzoeksgebied. Voor geluid zijn alleen buiten het onderzoeksgebied overschrijdingen geconstateerd langs de Buitenvest, de Antwerpsestraatweg en de Wouwsestraatweg (Discussienota Milieu Bergen op Zoom, DHV, 2009). Afbeelding 4 geeft voor de jaren 2004-2008 het aantal en de aard van de ongevallen weer waarbij vrachtwagens betrokken zijn in de binnenstad van Bergen op Zoom. Uit de figuur is af te leiden dat er geen black spots zijn met meerdere slachtofferongevallen op dezelfde locatie.



DHV B.V.

Afbeelding 4 Ongevallen met vrachtwagens in de binnenstad 2004-2008 (bron: ViaStat-Online)

Wat betreft luchtkwaliteit, geluid en verkeersveiligheid zijn dus geen specifieke knelpunten, gerelateerd aan het vrachtverkeer, naar voren gekomen uit de objectieve meetgegevens.



DHV B.V.

3

BEVOORRADINGSANALYSE

3.1

Optimalisatie stedelijke distributie

In dit hoofdstuk wordt de huidige bevoorradingsituatie in Bergen op Zoom thematisch behandeld. Allereerst gaan we in paragraaf 3.1.1 in op de bevoorradingskarakteristieken van de detailhandel. Vooral het aantal leveringen per week en aantal leveranciers staan hierbij centraal. In paragraaf 3.1.2 staan de ritkarakteristieken van de distributievoertuigen centraal. Hierbij gaan we in op het aantal en type voertuigen dat wordt ingezet bij de bevoorrading, aantal stops per rit, beladingsgraad per voertuig etc. In paragraaf 3.1.3 gaan we in op de beleving van de bevoorradingssituatie door de betrokken partijen: ontvangers, chauffeurs en bewoners. In dit hoofdstuk worden telkens de resultaten voor het gehele kernwinkelgebied van Bergen op Zoom weergegeven. Daar waar significant, zijn ook de verschillen tussen het gebied binnen de venstertijden en 1

het gebied buiten de venstertijden weergegeven .

3.1.1 Bevoorradingskarakteristieken ontvangers Brancheverdeling van de geënquêteerde bedrijven In figuur 2.1 is de brancheverdeling van de geënquêteerde bedrijven weergegeven. Ter vergelijking is in figuur 2.2 tevens de brancheverdeling van het totale aantal ontvangers in het kernwinkelgebied opgenomen. Afbeelding 5 2

Brancheverdeling geënquêteerde ondernemers

Afbeelding 6 Brancheverdeling totale populatie

Bergen op Zoom (n=560)


2 9

22 28

70

2

15

32

102

17

111 38

28 41

Warenhuizen

Supermarkten

Dagelijkse detailhandel

Mode

Apparatuur / w oninginrichting

Overige detailhandel

Horeca en entertainment

Dienstverlening en instellingen

Overig

1

207

7

Warenhuizen

Supermarkten


Mode





Overig

Van de 153 geënquêteerde ontvangers hebben er 92 aangegeven binnen het voetgangersgebied gevestigd te zijn en

59 hebben er aangegeven buiten het voetgangersgebied gevestigd te zijn, van 2 ontvangers is dit gegeven onbekend. 2

n = steekproefgrootte



DHV B.V.

Uit de onderverdeling naar ondernemers binnen en buiten het voetgangersgebied kan opgemaakt worden dat modewinkels buiten het voetgangersgebied minder aanwezig zijn. Dienstverlening en instellingen komen met 14% van de geënquêteerden buiten het voetgangersgebied vaker voor dan daarbinnen (8%). Organisatievorm van de geënquêteerde bedrijven Naast de brancheverdeling is de organisatievorm zeer bepalend voor de bevoorradingskenmerken van een winkelgebied. Een onderverdeling naar organisatievorm is daarom sprekend. Zelfstandigen maken bijvoorbeeld voor de bevoorrading van de winkel veelal zelf afspraken met leveranciers en vervoersorganisaties. Filiaalhouders en franchiseorganisaties maken vaak deel uit van landelijke of regionaal opererende organisaties. Doorgaans wordt daar centraal het vervoer georganiseerd.

Afbeelding 7 Organisatievorm geënquêteerde ondernemers


13; 9%

47; 33% 84; 58%

Franchise

Filiaal

Zelfstandig

Voor het gehele kernwinkelgebied geldt dat het aantal franchisenemers ondervertegenwoordigd is ten opzichte van de andere organisatievormen (9% van alle geënquêteerde ontvangers). Dit beeld komt overeen met andere steden, zoals Leiden en Delft. De filiaalhouders vormen 33% van het totaal aantal ontvangers en de zelfstandigen vormen de grootste groep: 58% van het totaal aantal ontvangers. Buiten het voetgangersgebied is het aandeel zelfstandigen groter dan in het voetgangersgebied. De organisatievorm van ondernemers in Bergen op Zoom komt overeen met het landelijke beeld en met andere steden.



DHV B.V.

Leveringen en leveranciers per week In de onderstaande Afbeelding 8 en Afbeelding 9 is per organisatievorm het aantal leveringen per week (d.w.z. het aantal maal dat er een fysieke levering plaatsvindt) en het aantal leveranciers per week weergegeven. Afbeelding 8 Gemiddeld aantal leveringen per week per organisatievorm Gem. aantal leveringen per week - organisatievorm 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0

Franchise Filiaal Zelfstandig


Venstertijdengebied (n=92)

Buiten venstertijdengebied (n=60)

Afbeelding 9 Gemiddeld aantal leveranciers per organisatievorm Gem. aantal leveranciers - organisatievorm 25 20 Franchise

15

Filiaal 10

Zelfstandig

5 0 Bergen op Zoom (n=157)



Het totaal van Bergen op Zoom laat een opvallend beeld zien: zelfstandigen ontvangen minder leveringen per week. In de steden Delft, Den Haag, Leiden en Zaandam (in deze steden is recentelijk een bevoorradingsprofiel opgesteld, zie bijlage 3) is geconstateerd dat zelfstandigen meer leveringen per week ontvangen. Te zien is dat binnen het voetgangersgebied het aantal leveringen per week lager is dan buiten het voetgangersgebied. Dit kan verklaard worden doordat veel zelfstandigen de bevoorrading zelf cq. met een eigen voertuig uitvoeren. In het geheel hebben zelfstandigen wel meer leveranciers dan ondernemers met een andere organisatievorm. Dit komt overeen met het beeld in de steden Delft, Den Haag, Leiden en Zaanstad. Franchisenemers en filiaalhouders hebben minder leveranciers, gemiddeld 6 á 7. Het hogere aantal leveringen per week voor filiaalhouders buiten het venstertijdengebied wordt verklaard door een aantal grote ontvangers in dit onderzoeksgebied, zoals Hema, Jumbo en Albert Heijn



DHV B.V.

Vlaszak. Deze ontvangen 15 (Hema), 28 (Jumbo) en 20 (Albert Heijn Vlaszak) leveringen per week, terwijl het gemiddelde aantal leveringen per week voor filiaalhouders voor heel Bergen op Zoom 10 is. Leveringen per branche In de onderstaande figuren (resp. Afbeelding 10 en Afbeelding 11) is per branche het aantal leveringen per week (d.w.z. het aantal maal dat er een fysieke levering plaatsvindt) en het aantal leveranciers per week weergegeven.

Afbeelding 10 Gemiddeld aantal leveringen per week per branche Gem. aantal leveringen per week - branche 30 25 20 15 10 5 0 Bergen op Zoom (n=157)



Supermarkten en w arenhuizen


Mode

Apparatuur en w oninginrichting


Horeca / entertainment

Dienstverlening

Overig

Afbeelding 11 Gemiddeld aantal leveranciers per branche Gem. aantal leveranciers - branche 35 30 25 20 15 10 5 0 Bergen op Zoom (n=157)



Supermarkten en w arenhuizen


Mode

Apparatuur en w oninginrichting



Dienstverlening

Overig

De supermarkten en de warenhuizenbranche ontvangen gemiddeld 20 leveringen per week. Belangrijke oorzaak hiervan is de versbelevering van supermarkten, die vrijwel dagelijks plaatsvindt. Daarnaast vindt


22 januari 2010, versie 2 - 10 -

DHV B.V.

de reguliere bevoorrading plaats. Ook de branche “dagelijkse detailhandel” wordt frequent bevoorraad. Dit is in overeenstemming met het landelijke beeld. In de horeca is eveneens sprake van een aparte versbelevering. In de overige detailhandel zijn zelfstandigen sterk oververtegenwoordigd. De branche “mode” kent relatief veel filialen en franchisewinkels. De frequentie van de bevoorrading ligt hier ook lager. De branches “dienstverlening” en “overig” zijn zeer divers. Het betreft hier uitzendbureaus, videotheken, kappers etc. Leveringskarakteristieken ontvangers Uit het bestuderen van de leveringkarakteristieken blijkt dat supermarkten en warenhuizen relatief veel vrachtverkeer genereren: voor de bevoorrading van een supermarkt / warenhuis worden veel vrachtwagens ingezet. Een groot gedeelte van het totale vrachtverkeer komt voort uit de dagelijkse detailhandel (bakker, slager, groenteman, enz.), horeca en apparatuur en woninginrichting. Een vergelijking met de steden Leiden, Delft, Den Haag en Zaandam (zie literatuurlijst in bijlage 3) laat eenzelfde beeld zien. In deze steden wordt het grootste gedeelte van de bevoorrading uitgevoerd met voertuigen tussen de 3,5 en 7 ton, dat ligt anders in Bergen op Zoom. Hier wordt het grootste gedeelte van de bevoorrading uitgevoerd met voertuigen tussen de 7 en 18 ton. Plaats van laden en lossen In het onderstaande figuur is de plaats van het laden en lossen weergegeven. Afbeelding 12 Laad- en losplekken Bergen op Zoom (n=157)

5; 3% 6; 4%

4; 3%

13; 9% 50; 33%

41; 27%

31; 21%

Rijbaan, zonder hinder overig verkeer

Rijbaan, hinder voor overig verkeer

Trottoir

Autoparkeerplaats

Openbare / gezamenlijke losplaats

Eigen losplaats buiten

Eigen inpandige losplaats of losdock

In het onderzoeksgebied geeft 54% procent van de ondervraagde winkeliers aan dat het laden en lossen op de rijbaan plaatsvindt. Dit percentage is hoger dan in andere steden. In Leiden heeft 33% van de ontvangers aangegeven te laden en/of te lossen vanaf de rijbaan, in Delft was dit percentage 39%. Het laden en lossen vanaf de rijbaan kan er in smalle straten voor zorgen dat de doorstroming op de rijbaan sterk wordt gehinderd. Ook het fietsverkeer en voetgangers ondervinden daardoor veel hinder van bevoor-



DHV B.V.

radende voertuigen. Daarnaast heeft 27% aangegeven te laden of te lossen op het trottoir. Hierbij dient te worden opgemerkt dat laden- en lossen binnen het voetgangersgebied wordt aangemerkt als laden- en lossen op het trottoir. Buiten het voetgangersgebied wordt geregeld geladen en/of gelost vanaf een autoparkeerplaats (16%). Uit bovenstaande grafiek kan opgemaakt worden dat 16% van de ontvangers heeft aangegeven te laden en/of lossen via een daarvoor bestemde laad- en losplaats. Dit percentage ligt in de praktijk iets hoger aangezien voertuigen die tijdens de venstertijden binnen het voetgangersgebied laden en/of lossen dat deels zullen doen vanaf het trottoir. Van alle ondervraagde chauffeurs heeft 63% aangegeven in het centrum geen gebruik te maken van een laad- en losplaats.

3.1.2 Ritkarakteristieken chauffeurs Aantal ritten per week In de onderstaande tabel is aangegeven welk gedeelte van de bevraagde chauffeurs wekelijks in Bergen op Zoom bevoorraadt.

Tabel 1 Incidentele bevoorradingsritten Type voertuig Aantal waarnemingen % chauffeurs komt wekelijks in Bergen op Zoom % chauffeurs komt incidenteel in Bergen op Zoom

< 3,5 ton

3,5 - 7 ton

7 - 18 ton

18 > ton

Totaal

11

5

22

5

43

45% 55%

80% 20%

77% 23%

40% 60%

Aan de chauffeurs, die wekelijks in Bergen op Zoom komen, is gevraagd hoe vaak men per week in het onderzoeksgebied is. In het volgende figuur is dit voor Bergen op Zoom weergegeven.



DHV B.V.

Afbeelding 13 Aantal ritten per week in onderzoeksgebied

Aantal ritten per keer w eek (n=28) 10 9 8

1 maal per w eek

7

2 maal per w eek

6

3 maal per w eek

5

4 maal per w eek

4

5 maal per w eek 6 maal per w eek

3

7 > maal per w eek

2 1 0 < 3,5 ton

3,5 - 7 ton

7 - 18 ton

18 > ton

Totaal

Ongeveer 65% van alle chauffeurs komt iedere week minstens éénmaal in het onderzoeksgebied. Van alle chauffeurs komt 44% op zijn minst driemaal per week in het onderzoeksgebied bevoorraden. Bevoorrading naar type voertuig Van alle geënquêteerde chauffeurs is het type voertuig vastgelegd. Aangezien er tijdens de enquêtes 3

voornamelijk gefocust wordt op vrachtwagens, wordt het aantal bestelbusjes en personenvoertuigen dat wordt ingezet bij de bevoorrading over het algemeen onderschat. Er wordt dus naar verwachting meer bevoorraad met personenauto’s en bestelwagens dan op grond van de enquêteresultaten mag worden verwacht.

3

Personenauto’s, in het bijzonder stationcars en SUV’s, worden niet altijd herkend als zijnde bevoorradend verkeer

door de enquêteur.



DHV B.V.

Afbeelding 14 Verdeling van het type voertuigen in onderzoeksgebied

Type voertuig (n=43)

> 18 ton 12% < 3,5 ton 26%

3,5 - 7 ton 12% 7 - 18 ton 50%

In Bergen op Zoom wordt veelal bevoorraad met grote voertuigen (> 7 ton). Dit ligt niet in lijn met de constatering dat in Bergen op Zoom een groot aandeel van ondernemers zelfstandig is. Vermoedelijke reden is dat in de regio van Bergen op Zoom vrijwel geen beperkingen gelden ten aanzien van de omvang van de voertuigen. Opvallend is het percentage bestelauto’s dat wordt ingezet. In vergelijking met andere steden (zie Tabel 2) worden er in Bergen op Zoom meer bestelauto’s ingezet. Tabel 2 Vergelijking inzet voertuigen

Bergen op Zoom (2009) Leiden (2009) Delft (2008) Zaanstad (2008) Den Haag (2008)

< 3,5 ton

3,5 – 7 ton

7 – 18 ton

> 18 ton

26% 11% 7% 15% 13%

12% 17% 16% 19% 26%

50% 58% 63% 47% 43%

12% 14% 14% 19% 18%

Daarnaast is aan alle geënquêteerde chauffeurs gevraagd of het desbetreffende voertuig is voorzien van een roetfilter en wat de Euronormering van het voertuig is. De uitkomsten van deze vragen is weergegeven in de onderstaande figuren.



DHV B.V.

Afbeelding 15

Afbeelding 16

Voertuig voorzien van een roetfilter

Euronorm van het voertuig

Roetfilter (n=32)

Euronorm (n=32)

Euro 2 3%

Onbekend 13%

Euro 3 21%

n.b. 48%

Nee 25%

Euro 4 7%

Ja 62%

Euro 5 21%

Het grootste gedeelte van het type voertuigen in onderzoeksgebied (62%) is voorzien van een roetfilter. 28% van de voertuigen heeft een Euronorm van Euro 4 of hoger. Dit percentage is laag in vergelijking met eerdere metingen in bijvoorbeeld Delft en Leiden. Van 48% van de voertuigen in het onderzoekgebied was de chauffeur niet bekend met de Euronorm van het voertuig. Ritkarakteristieken Aan de chauffeurs is gevraagd hoe lang zij in het onderzoeksgebied verblijven en hoe hun ritpatroon er uit ziet. Dit blijkt nauw gerelateerd te zijn aan het type voertuig. In de onderstaande tabellen zijn diverse ritkarakteristieken weergegeven. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen personenauto’s / bestelauto’s (< 3,5 ton), lichte vrachtwagens (3,5 – 7 ton), middelzware vrachtwagens (7 – 18 ton) en zware vrachtwagens (> 18 ton). Tabel 3 Ritkarakteristieken Bergen op Zoom inclusief pakketdiensten Bergen op Zoom

gemiddeld <3.5 ton

3.5 – 7 ton

7 –18 ton

> 18 ton

Aantal chauffeurs geënquêteerd

11

5

22

5

Duur rit in uren

6

5

9

8

8

Lengte rit in km

154

83

296

355

247

Afleveradressen in totale rit

24

7

13

6

14

Afleveradressen in Bergen op Zoom

19

1

6

2

8

17

1

4

1

6

(in min.)

66

147

134

56

107

Duur stop (min.)

32

51

26

33

31

Beladingsgraad begin rit

73%

93%

78%

95%

78%

Deel lading voor Bergen op Zoom

70%

54%

43%

73%

52%

Deel lading voor cluster Centrum

45%

19%

22%

55%

32%

Afleveradressen in Bergen op Zoom Centrum Tijd in Bergen op Zoom Centrum

Uit Tabel 3 komt een aantal opvallende waarnemingen naar voren:



DHV B.V.

De gemiddelde duur van een rit is 8 uur en de gemiddelde lengte van een rit is 247 kilometer; Het aantal kilometers per rit voor voertuigen van 3,5 – 7 ton is ten opzichte van andere steden laag. In Leiden rijden deze gemiddeld 255 kilometers per rit en in Delft gemiddeld 103 kilometers per rit;

Het gemiddelde aantal afleveradressen van chauffeurs per rit is 14, het aantal afleveradressen in Bergen op Zoom is 8 en in het centrum van Bergen op Zoom worden gemiddeld 6 afleveradressen aangedaan;

De tijd die voertuigen, behalve bestelauto’s, in het centrum doorbrengen is hoog, zeker gezien het aantal afleveradressen in het centrum;

Pakketdiensten zetten over het algemeen bestelauto’s in. De voertuigen worden vaak zodanig ingezet dat een groot deel van de lading binnen een relatief klein gebied afgeleverd wordt. Zij hebben daardoor ten opzichte van andere vervoerders veel adressen in een klein gebied;

De bestelauto’s maken veel en korte stops. Hierbij dient te worden opgemerkt dat de pakketdiensten hierin een belangrijke rol spelen. Veel pakketvervoerders rijden in Bergen op Zoom met lichte vrachtvoertuigen. In de volgende alinea gaan we nader in op de pakketdiensten.

In tabel 2.2 worden vier bestelauto’s en twee vrachtauto’s (7 – 18 ton) ingezet door pakketdiensten. Zonder pakketdiensten worden er door bestelauto’s gemiddeld 4 adressen in Bergen op Zoom uitgevoerd (allemaal in het centrum). Bij de vrachtauto’s (7 – 18 ton) is het effect van pakketdiensten op de ritkarakteristieken minder zichtbaar.

De beladingsgraad voor aanvang van een rit is groter dan 73%. Dit ligt in lijn met de beladingsgraden in Delft en Leiden.

De deellading voor het centrum is met 19-55% laag in absolute zin en in vergelijking met Delft en Leiden.

3.1.3 Beoordeling van de bevoorrading Aan de geïnterviewde partijen (ontvangers, chauffeurs en bewoners) is gevraagd naar hun beleving van de bevoorradingssituatie. In deze paragraaf gaan we daarmee in op de subjectieve waardering van stedelijke distributie in Bergen op Zoom. Allereerst wordt ingegaan op de sterke en zwakke punten van bevoorrading die door de verschillende partijen genoemd zijn. In paragraaf 3.2 staan we stil bij de door de partijen aangedragen oplossingen. Aan ontvangers, chauffeurs en bewoners is gevraagd wat men als sterke punten en zwakke punten ervaart als het gaat om de bevoorrading van Bergen op Zoom. De antwoorden zijn hiervoor gegroepeerd naar geïnterviewde. In de volgende figuren zijn de verschillende resultaten weergegeven.



DHV B.V.

Afbeelding 17 Beleving van het winkelklimaat door ontvangers Beleving w inkelklim aat - Bergen op Zoom (n=124)

6

1

6

35

76

Zeer goed

Goed

Niet goed / niet slecht

Slecht

Zeer slecht

Afbeelding 18 Problemen bij toelevering goederen door ontvangers

Problemen bij ontvangst goederen 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Bergen op Zoom (n=157)



Geen problemen bij bevoorrading

Goederen niet op tijd afgeleverd

Goederen alleen binnen de venstertijden

Voorraad is beperkt

Veel grote vrachtw agens

Overige

Uit Afbeelding 17 blijkt dat een groot gedeelte van de ontvangers het winkelklimaat in Bergen op Zoom positief beoordeelt: ruim 82% van de ontvangers beoordeelt het winkelklimaat met een “goed”. En slechts 7% van de ontvangers beoordeelt het winkelklimaat met een “slecht” tot “zeer slecht”. Bij de toelevering van goederen geeft ruim 80% van de ontvangers aan geen problemen te ervaren bij de bevoorrading. De



DHV B.V.

beoordeling van verschillende bevoorradingsaspecten is eveneens overwegend positief, zie ook Afbeelding 19 en Afbeelding 20. Afbeelding 19 Beoordeling van de bevoorradingsituatie door ontvangers Bergen op Zoom (n=157) 0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90% 100%

Bereikbaarheid Toegankelijkheid Inrichting

zeer zw ak

Hoeveelheid bevoorradend voertuigen

zw ak voldoende

Mogelijkheden bevoorrading eigen voertuigen

goed

Verkeersdrukte

zeer goed

Obstakels Handhaving Bereikbaarheid op marktdagen

Afbeelding 20 Beoordeling van de bevoorradingsituatie door chauffeurs

Bergen op Zoom (n=43) 0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Bereikbaarheid Toegankelijkheid Inrichting

zeer zw ak

Routering

zw ak

Route-informatie Verkeersdrukte Infrastructuur

voldoende goed zeer goed

Obstakels Handhaving

Zowel chauffeurs als ontvangers geven als extra opmerking aan dat de paaltjes die het venstertijdengebied afsluiten, op onregelmatige tijden worden weggehaald en neergezet. Het komt voor dat de paaltjes te vroeg (al voor 12.00 uur) worden geplaatst. Nog binnen het venstertijdengebied aanwezige vervoerders kunnen daardoor worden opgesloten. Ook komt het voor dat de paaltjes al om 17.00 uur worden weggehaald waardoor voertuigen vanaf dat moment door de winkelstraten kunnen rijden.



DHV B.V.

Afbeelding 21 Beoordeling van de bereikbaarheid door bewoners

Bereikbaarheid w oning m et de auto Bergen op Zoom (n=26)

1

1

6

12

6

Zeer goed

Goed


Slecht

Zeer slecht

Uit Afbeelding 21 blijkt dat het grootste deel van de bewoners de bereikbaarheid van de eigen woning met de auto als goed beoordeelt.



DHV B.V.

Afbeelding 22 Hinder laden en lossen bewoners Hinder van laden en lossen Bergen op Zoom (n=26)

5 8

13

Ja, veel hinder

Ja, maar niet zo veel hinder

Geen hinder

Afbeelding 23 Welke hinder ondervinden de bewoners Hinder als gevolg van laden en lossen Bergen op Zoom (n=26)

1 6 11

7

6

7 7

Geluidsoverlast

Trillingsoverlast

Rommelige situatie

Slechte bereikbaarheid w oning

Onveiligheid

Stank

Overig



DHV B.V.

Uit Afbeelding 22 en Afbeelding 23 blijkt dat bijna 70% van de geënquêteerde bewoners van de binnenstad hinder ondervindt van het laden en lossen van vrachtwagens. Een klein deel hiervan zegt veel hinder te hebben. Geluidsoverlast is de meest genoemde klacht van de bewoners, maar ook trillingsoverlast, slechte bereikbaarheid van de eigen woning (ten gevolge van blokkerend vrachtverkeer), een rommelige situatie, stank en onveiligheid zijn genoemd. De klachten zijn niet eenduidig. De meeste hinder ondervinden de bewoners tussen 7.00 en 12.00 uur, dit is tijdens de venstertijden. De hinder door het laden en lossen is de afgelopen zes maanden niet verergerd of verminderd volgens het grootste deel van de ondervraagden. De Sancta Maria basisschool aan de Kloosterstraat ondervindt geen specifieke hinder door het laden en lossen door bevoorradende voertuigen, wel wordt de rommelige situatie tijdens de bevoorrading als een probleem ervaren. Naast hinder bij het laden en lossen is de bewoners ook gevraagd naar de hinder door rijdende voertuigen. De antwoorden liggen in lijn met de hinder bij het laden en lossen. De meest genoemde klachten over hinder door rijdende voertuigen zijn geluidsoverlast, trillingsoverlast en onveiligheid. De Sancta Maria basisschool geeft met betrekking tot rijdende voertuigen aan, zeer incidenteel last te hebben van een onveilige verkeerssituatie bij het uitgaan van de school. Afbeelding 24 Beoordeling leefklimaat binnenstad door bewoners Beleving leefklim aat Bergen op Zoom (n=26)

1

1

10

Zeer goed

14

Goed


Slecht

Zeer slecht

Uit Afbeelding 24 blijkt dat, ondanks de klachten, het grootste deel van de bewoners het leefklimaat als goed beoordeelt. De belangrijkste sterke punten die uit deze figuren naar voren komen zijn:



DHV B.V.

De mogelijkheid om te bevoorraden met eigen voertuigen wordt door de ontvangers genoemd.

De infrastructuur in het onderzoeksgebied wordt door de chauffeurs als sterk punt beoordeeld.

De bereikbaarheid wordt door zowel de ontvangers, chauffeurs als de bewoners als positief beoordeeld.

Het leefklimaat wordt door de bewoners als positief beoordeeld.

In het bijzonder vallen de volgende zwakke punten (of: verbeterpunten) op:

De handhaving en de verkeersdrukte worden door ontvangers als zwakke punten van het onderzoeksgebied genoemd.

De aanwezigheid van obstakels (paaltjes, zonneschermen, etc.) wordt vooral door de chauffeurs

genoemd als zwak punt. Het op onregelmatige tijden weghalen en plaatsen van de paaltjes die de binnenstad afsluiten, wordt als zwak punt ervaren door zowel ontvangers als chauffeurs.

De bewoners van de binnenstad hebben klachten met betrekking tot de bevoorradingssituatie. Maar hun klachten zijn niet eenduidig.

De zwakke punten met betrekking tot de aanwezigheid van obstakels (paaltjes, zonneschermen, etc) binnen het gebied en de verkeersdrukte worden ook vaak genoemd in andere steden. Waarschijnlijk omdat dit een directe aanleiding voor irritatie is, vooral voor de chauffeurs. Tevens kunnen obstakels leiden tot schade aan de voertuigen en kan het vermijden van obstakels leiden tot onveilige verkeerssituaties.



DHV B.V.

3.2

Beoordeling van de oplossingen

Aan de ontvangers, chauffeurs en bewoners is ook gevraagd, indien ze zwakke punten of problemen constateren, om suggesties voor eventuele oplossingen te beoordelen. Hierbij zijn de oplossingen al gegeven: de geënquêteerde persoon heeft vervolgens een aantal aangedragen oplossingen geselecteerd (“aangevinkt”). De volgende figuren geven per oplossing de beoordeling weer. Afbeelding 25 Beoordeling van oplossingen door ontvangers


10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Eenduidige routering Infrastructuur voor vrachtw agens Gebruik busbanen Goede maatregel

Afspraken over obstakels

Neutraal / geen mening Strengere handhaving

Slechte maatregel

Routering op marktdagen e.d. Aanpassen vergunningen en ontheffingen Verlengen venstertijden

Afbeelding 26 Beoordeling van oplossingen door chauffeurs


10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Eenduidige routering Aanpassen infrastructuur Gebruik busbanen Afspraken over obstakels Strengere handhaving

Goede maatregel

Routering marktdagen

Neutraal / geen mening

Aanpassen vergunningen

Slechte maatregel

Verlengen venstertijden Meer laad- en losplaatsen Grotere laad- en losplaatsen Eeerder aanw ezig zijn van w inkeliers



DHV B.V.

Afbeelding 27 Beoordeling van oplossingen door bewoners voor hinder bij laden en lossen

Suggesties voor m aatregelen die hinder kunnen beperken (n=26) 15

16 14 12 10 8 6

5

4

4 2

2

2

2

0

0 1 Tijden voor laden en lossen vervroegen

Meer laad- en losplaatsen aanleggen Meer controle/handhaving op bevoorradend verkeer

Geen toegang voor grote vrachtauto’s in de binnenstad

Avond/nachtdistributie mogelijk maken

Bevoorradend verkeer w eren in w oonstraten/gebieden

Overig

Afbeelding 28 Beoordeling van oplossingen door bewoners voor hinder van rijdende voertuigen

Suggesties voor m aatregelen die hinder kunnen beperken (n=26) 17

18 16 14 12 10 8 6 4 2 0

14

13

7

6 3

1

Vrachtverkeer via bepaalde routes

1 Invoeren stadsdistributiecentrum

Meer controle/handhaving op bevoorradend verkeer

Doorgaand verkeer uit de binnenstad w eren

Weren van vrachtverkeer in w oongebieden

Inzet van milieuvriendelijkere/stillere vrachtvoertuigen

Overige

Enkele observeringen:

Zowel ontvangers als chauffeurs spreken zich positief uit over het maken van afspraken over obstakels.

Chauffeurs zien in meer laad- en losplaatsen, medegebruik busbanen en routering op marktdagen en het aanpassen van de infrastructuur ook goede oplossingen;



DHV B.V.

Bewoners zien als mogelijke maatregelen het invoeren van een stadsdistributiecentrum, het weren van het doorgaande vrachtverkeer uit het centrum en het weren van het vrachtverkeer in woongebieden.

De bewoners geven aan dat meer controle/handhaving op bevoorradend verkeer niet nodig is (11%).

3.3

Bevoorradingstijden

Om meer inzicht te geven in de tijden van bevoorrading zijn chauffeurs en ontvangers gevraagd naar de tijden waarop zij goederen afleveren en ontvangen. In deze paragraaf worden deze gegevens met elkaar vergelijken en op basis daarvan conclusies geformuleerd. Bevoorrading over de week In onderstaande figuur is de bevoorrading over de dagen van de week weergegeven. In vergelijking met andere steden is er geen sprake van een piek in de bevoorrading op een bepaalde dag: de bevoorrading is vrij gelijkmatig over de week verdeeld. Afbeelding 29 Verdeling leveringen in de week Leveringen per week


Maandag Dinsdag Woensdag


Donderdag Vrijdag Zaterdag Zondag


0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Tijdstip bevoorrading In de enquêtes van zowel chauffeurs als ontvangers is expliciet ingegaan op de tijdstippen van bevoorrading. Aan de ontvangers is gevraagd tussen welke tijdstippen men goederen kan ontvangen. Aan de chauffeurs is gevraagd wanneer men het onderzoeksgebied is binnengekomen en heeft verlaten.



DHV B.V.

Afbeelding 30 Bevoorradingstijden in Bergen op Zoom Centrum

Bevoorradingstijden Bergen op Zoom - Centrum 100% 90% 80% percentage

70% binnenkomen chauffeurs

60%

verlaten chauffeurs

50%

start goederenontvangst

40%

einde goederenontvangst

30% 20% 10% 18:00

17:00

16:00

15:00

14:00

13:00

12:00

11:00

10:00

9:00

8:00

7:00

6:00

5:00

0%

tijd

Normaal vindt de bevoorrading laat in het tijdsvenster plaats. Hoewel er al vanaf vroeg in de ochtend bevoorraad kan worden, komen chauffeurs toch later het gebied binnen. Men spreekt in dit verband wel van “netto-venstertijd”: de tijd binnen de venstertijd die voor de chauffeur overblijft om daadwerkelijk goederen over te dragen aan de winkelier. Een krappe netto-venstertijd is te wijten aan het feit dat er over het algemeen pas vanaf ± 09:00 uur mensen aanwezig zijn in de winkel om de goederen in ontvangst te nemen. Dit is in het bijzonder het geval bij zelfstandigen: door het beperkte aantal personeelsleden zijn zij vaak minder in staat vroeg in de winkel aanwezig te zijn. In onderstaande tabel is voor Bergen op Zoom de gemiddelde openingstijd per organisatievorm aangegeven en volledigheidshalve ook het gemiddelde aantal medewerkers (full- en parttime).

Tabel 4 Aantal medewerkers naar organisatievorm Bergen op Zoom Start

Full-time mdw.

Part-time mdw.

Open

Franchise

2

-

9:09

8:12

Filiaal

14

27

9:51

8:33

Zelfstandig

3

3

10:01

9:39

Organisatievorm

goederenontvangst

Zoals blijkt uit Tabel 4 openen zelfstandigen het laatst de deuren. In Bergen op Zoom is dit ruim een uur later dan de franchiseondernemers in het gebied.



DHV B.V.

Tabel 5 Openingstijden en goederen ontvangst per branche Tijden opening en goederenontvangst Goederen

Goederen

Open

Gesloten

van

tot

Supermarkten en warenhuizen

09:05

19:00

08:25

15:15


09:49

17:53

09:11

15:04

Mode

09:52

17:40

09:28

13:10

Apparatuur en wooninrichting

10:25

17:42

10:55

13:34


09:45

17:44

09:20

14:59


12:00

19:03

09:28

12:26


09:02

17:44

08:58

16:50

Overig

08:21

16:38

07:37

12:56

Bereidwilligheid om eerder goederen in ontvangst te nemen Zoals gezegd is het vaak bij de ontvangers niet mogelijk om eerder goederen te leveren. Aan de ontvangers is gevraagd wanneer de winkel geopend is en op welke tijdstippen de bevoorrading kan plaatsvinden (nota bene: er is gevraagd wanneer goederenontvangst in principe kan plaatsvinden). In Afbeelding 31 is dit voor Bergen op Zoom weergegeven. Afbeelding 31 Bereidheid om eerder aanwezig te zijn, ontvangers in Bergen op Zoom naar organisatievorm

Eerder aanw ezig - organisatievorm (n=146) 100% 80% 8 60%

32

65

Ja

40% 20%

Nee

5

15

18

0% Franchise


Filiaal

Zelfstandig


DHV B.V.

Afbeelding 32 Bereidheid om eerder aanwezig te zijn, ontvangers in Bergen op Zoom naar branche Eerder aanw ezig - branche (n=146)

100% 90%

1

80% 70% 60%

26

21

5

25

10 12

6 Nee

50% 40%

Ja

5

30%

5

6

2

11


10%

Apparatuur en woninginrichting

20%

6 3

2

Overig

Dienstverlening


Mode



0%

Bijna 40% van de franchisenemers is bereid om eerder goederen in ontvangst te nemen, ruim 30% van de filiaalhouders ruim 20% van de zelfstandigen. Filiaalhouders die hebben aangegeven bereid te zijn om eerder aanwezig te zijn voor het ontvangen van goederen zijn bijvoorbeeld Albert Heijn Vlaszak, Jumbo, V&D en C&A. Uit Afbeelding 30 blijkt dat met name in de vroege ochtend nog mogelijkheden zijn voor bevoorrading. Binnen de venstertijden wordt het venster van 06.00 tot 09.00 nog weinig benut. Het centrum van Bergen op Zoom wordt tussen 12.00 en 18.00 uur afgesloten door middel van paaltjes. Goederen kunnen voor 12.00 uur of na 18.00 uur worden afgeleverd. Uit Afbeelding 30 blijkt dat ongeveer 40% van de ontvangers om 12.00 uur stopt met de ontvangst van goederen. Dit terwijl 60% van de ondervraagde ontvangers is gevestigd in het voetgangersgebied.



DHV B.V.

3.4

Routering

In deze paragraaf gaan we nader in op de routering en herkomst van het vrachtverkeer in Bergen op Zoom. Daarnaast is aan de chauffeurs gevraagd welke gebieden ze in Bergen op Zoom, naast het centrum, nog meer bevoorraden (Afbeelding 33). Uit Tabel 6 blijkt dat een deel van de chauffeurs ook aan de Van Konijnenburgweg (de woonboulevard) bevoorraadt. Voor deze vraag geldt dat het mogelijk is om meerdere plaatsen in Bergen op Zoom te bevoorraden, en dus om meerdere antwoorden te geven. Afbeelding 33 Overige winkelgebieden in Bergen op Zoom Legenda Centrum 7. Winkelcentrum Sibeliusstraat

1. Centrum/Kernwinkelgebied

2. Woonboulevard Van Konijnenburgweg 3. Winkelcentrum Pius Plaza

5. Winkelcentrum Oranjeplein

4. Winkelcentrum Zonneplein

6. Winkelcentrum Kompas



DHV B.V.

Tabel 6 Bevoorrading binnen Bergen op Zoom Aantal afleveradressen

totaal

1

Centrum

132

2

Van Konijnenburgweg

13

3

Piusplaza

3

4

Zonneplein

6

5

Oranjeplein

5

6

Kompas

5

7

Sibeliusstraat

6

8

Overig

24

Invalroutes In de chauffeursenquêtes is gevraagd naar de routes waar men Bergen op Zoom binnen is gekomen. In Afbeelding 34 is dit op kaart weergegeven.



DHV B.V.

Afbeelding 34 Invalroutes bevoorradend verkeer snelwegen Bergen op Zoom Legenda Centrum

Percentage van totaal vrachtverkeer dat bevoorraadt in het centrum 27. Bergen op Zoom Noord

16%

44%

27. Bergen op Zoom Centrum

9% 28. Bergen op Zoom 7% 29. Bergen op Zoom Zuid

0% 30. Hoogerheide

23% Overige/Niet gespecificeerd

Uit het Afbeelding 34 is op te maken dat de belangrijkste invalroute vanaf de snelweg die via Bergen op Zoom Centrum is. In totaal arriveert 55% via een andere invalroute het kernwinkelgebied van Bergen op Zoom. Opvallend is het relatief hoge percentage (23%) overige routes. Van afslag 30 Hoogerheide wordt geen gebruik gemaakt. Mogelijk dat hierbij de wegwerkzaamheden een rol spelen die ten tijde van het enquêteren plaatsvonden langs de Antwerpsestraatweg.



DHV B.V.

Afbeelding 35 Invalroutes bevoorradend verkeer richting Bergen op Zoom centrum 12%

Legenda 5. Halsterseweg

Centrum 27. Bergen op Zoom Noord

9%

2% Percentage van totaal vrachtverkeer dat bevoorraadt in het centrum 27. Bergen op Zoom Centrum

4. Randweg West

6. Ravelstraat 28. Bergen op Zoom Centrum 33% 29. Bergen op Zoom Zuid

7. Wouwsestraatweg

12%

1. Rooseveltlaan Overige/Niet gespecificeerd 3. Antwerpsestraatweg 5%

23%

5%

2. Huijbergsebaan

Uit het Afbeelding 35 is op te maken dat de belangrijkste invalroute via de Wouwsestraatweg is (33%). Tussen de afrit Bergen op Zoom Centrum en de Wouwsestraatweg lijkt 11% van de ondervaagden een andere route naar de binnenstad te nemen.



DHV B.V.

Invalroutes binnenstad Naast de macroniveau invalroutes is in de chauffeursenquêtes ook gevraagd naar de locaties waar chauffeurs de binnenstad van Bergen op Zoom zijn binnen gekomen. In onderstaande figuur is dit op kaart weergegeven. Afbeelding 36 Invalroutes bevoorradend verkeer binnenstad Bergen op Zoom Legenda Centrum

Percentage van totaal vrachtverkeer dat bevoorraadt in het centrum

4. Burgemeester Stulemeijerlaan

5. Williamstraat 6. A. Asselbergsstraat

5%

7% 7%

3. Van Konijnenburgweg

14%

1. Jacob Obrechtlaan

19% Overige/Niet gespecificeerd 2. Antwerpsestraatweg

42%

7%

Een groot deel van de invalroutes is niet gespecificeerd (42%). Dit komt voornamelijk omdat chauffeurs hebben aangegeven de invalroute niet te kunnen plaatsen op de kaart.



DHV B.V.

Uitvalroutes Uit Afbeelding 37 blijkt dat het merendeel van de voertuigen het kernwinkelgebied van Bergen op Zoom verlaat via de Wouwsestraatweg (26%). Andere belangrijke uitvalroutes zijn de Randweg West en de Rooseveltlaan. Daarnaast maakt 28% van de voertuigen gebruik van een niet nader gespecificeerde andere uitvalroute. Afbeelding 37 Uitvalroutes bevoorradend verkeer vanuit Bergen op Zoom centrum 5%

Legenda 5. Halsterseweg

Centrum 27. Bergen op Zoom Noord

16%

5% Percentage van totaal vrachtverkeer dat bevoorraadt in het centrum 27. Bergen op Zoom Centrum

4. Randweg West

6. Ravelstraat 28. Bergen op Zoom Centrum 26% 29. Bergen op Zoom Zuid

7. Wouwsestraatweg

12%

1. Rooseveltlaan Overige/Niet gespecificeerd 3. Antwerpsestraatweg 0%

28%


9%

2. Huijbergsebaan


DHV B.V.

Afbeelding 38 Uitvalroutes bevoorradend verkeer binnenstad Bergen op Zoom

Legenda Centrum

Percentage van totaal vrachtverkeer dat bevoorraadt in het centrum

4. Burgemeester Stulemeijerlaan

5. Williamstraat 6. A. Asselbergsstraat

2%

7% 0%

3. Van Konijnenburgweg

16%

1. Jacob Obrechtlaan

14% Overige/Niet gespecificeerd 2. Antwerpsestraatweg

44%

16%

Uit Afbeelding 38 blijkt dat de Antwerpsestraatweg, de Van Konijnenburgweg en de Jacob Obrechtlaan de belangrijkste uitvalroutes vanuit de binnenstad zijn. Opvallend is dat de route in de richting van de Wouwsestraatweg minder vaak gebruikt wordt, terwijl de Wouwsestraatweg wel de belangrijkste invalroute is.



DHV B.V.

3.5

Regionale afstemming

De verwachting is dat voertuigen die in Bergen op Zoom bevoorraden in dezelfde rit ook nog andere steden aandoen. Uit Tabel 3 is gebleken dat een groot deel van de lading bestemd is voor de ontvangers in Bergen op Zoom. Aan de chauffeurs in het onderzoeksgebied in Bergen op Zoom is gevraagd waar zij op dezelfde dag nog meer bevoorraden. Relaties met plaatsen in de regio Aan de chauffeurs is gevraagd in welke plaatsen men nog meer bevoorraadt (voor en na het centrum van Bergen op Zoom). Wanneer gekeken wordt naar de plaatsen die de chauffeurs nog meer aandoen, blijkt dat veel vrachtvoertuigen naast de binnenstad van Bergen op Zoom ook de volgende plekken bevoorraden: andere locaties in Bergen op Zoom, Roosendaal en Steenbergen. Hierbij dient te worden opgemerkt dat het mogelijk is om meerdere plaatsen voor en na het centrum van Bergen op Zoom te bevoorraden. In de onderstaande figuur worden alleen de plaatsen direct voor het centrum van Bergen op Zoom weergegeven. Afbeelding 39 Bestemmingen voor Bergen op Zoom

Bestemmingen voor Bergen op Zoom 7 6 5 4 3 2 1

ze e

Ti el

Zi er ik

n Th ol e

Br ed a

Es se n Hu ijb er ge n R ot Pi te rd jn ak am ke r, Le id en

Be rg en

op

Zo om Ro os en da St al ee nb er ge n Et te n Le Ze ur ve nb er ge n

0

Het kernwinkelgebied van Bergen op Zoom heeft een duidelijke relatie met enkele kernen in de directe omgeving. Daarnaast blijkt dat een deel van de vervoerders/leveranciers niet alleen in de regio actief is maar ook daarbuiten. Navigatiesystemen Aan de chauffeurs is gevraagd of ze gebruik maken van een navigatiesysteem bevoorrading in Bergen op Zoom. Uit de onderstaande afbeelding blijkt dat ruim de helft van de chauffeurs gebruik maakt van een navigatiesysteem.



DHV B.V.

Afbeelding 40 Gebruik van navigatiesystemen in het centrum van Bergen op Zoom Gebruik navigatiesysteem centrum (n=41)

Nee 49%

Ja 51%

Een kwart van de chauffeurs met een navigatiesysteem zegt problemen te ondervinden met het gebruik van het navigatiesysteem. Klacht is dat niet alle benodigde informatie in het systeem aanwezig is. Het gaat om zaken als verboden in te rijden, eenrichtingswegen, paaltjes.



DHV B.V.

3.6

Afval en retourstromen

In onderstaande figuren zijn de belangrijkste karakteristieken met betrekking tot de afvalinzameling weergegeven. Afbeelding 41

Afbeelding 42

Verschillende afvalinzamelaars (ontvangers)

Professionele afvalinzamelaars (ontvangers)

Voetgangergebied (n=51)


8

35

5

0 77 6

13

Professionele afvalverw erker

Leverancier, met reguliere auto

Leverancier, met aparte auto

Brengt zelf het af val w eg

32

Saver

SITA

Van Gansew inkel

Overige

Uit het bovenstaande afbeelding blijkt dat ruim 61% van de ontvangers een contract heeft met een professionele afvalverwerker. In Bergen op Zoom zijn drie ‘grote’ afvalverwerkers actief:

Saver

SITA

Van Gansewinkel



DHV B.V.

Afbeelding 43 Deel van de aangeleverde goederen dat retour gaat per branche % retour goederen - branche (n=127) 25 21 20

15

10 6 4

5

3

2

1

3

1

0 Supermarkten / w arenhuizen


Mode





Overig

Afbeelding 44 Wie haalt de retourgoederen op Wie haalt de retourgoederen op (n=126)

31%

61% 8%



Ondernemer brengt het zelf w eg

Uit bovenstaande afbeeldingen blijkt dat slechts een klein deel van de aangeleverde goederen uiteindelijk retour gaan (als percentage). Uitzondering is de branche “horeca en entertainment”, hier gaat ongeveer 21% van de aangeleverde goederen retour. Het blijkt dat deze in de meeste gevallen worden opgehaald door de leverancier in de reguliere auto (61%), hetzelfde voertuig als wordt ingezet voor de bevoorrading.



DHV B.V.

Afbeelding 45 Deel van de aangeleverde goederen dat retour gaat als lege emballage per branche % lege emballage - branche (n=90) 40

38

35 30

29

30

27

25

22

22

20 15

11

10 5

2

0 Supermarkten / w arenhuizen


Mode





Overig

Afbeelding 46 Wie voert eventuele emballage af (kratten, pallets, rolcontainers, etc)? Wie voert emballage af (n=90)

34%

59%

7%



Ondernemer brengt het zelf w eg



DHV B.V.

Uit Afbeelding 45 blijkt dat gemiddeld 22% van de aangeleverde goederen uiteindelijk retour gaan als emballage. In de branche “horeca en entertainment” gaat 38% van de aangeleverde goederen retour als emballage. Uit Afbeelding 46 blijkt dat deze in de meeste gevallen worden opgehaald door de leverancier in de reguliere auto (59%), hetzelfde voertuig als wordt ingezet voor de bevoorrading.

3.7 Schatting aantal vrachtwagens in binnenstad Het aantal bevoorradende vrachtwagens dat wekelijks in de binnenstad van Bergen op Zoom te vinden is, is berekend met behulp van extrapolatie van de respons van de ontvangersenquêtes in de steekproef naar de gehele populatie. Tabel 7 laat de extrapolatie getallen zien per branche, om te komen tot een uitspraak over de populatie. Tabel 7 Extrapolatie ondernemers

Steekproef

Populatie

Extrapolatie steekproef naar populatie


4

4

1,00


32

28

0,88

Mode

28

102

3,64

Apparatuur / woninginrichting

7

38

5,43


41

207

5,05


17

111

6,53


15

70

4,67

Overig

9

0

0,00

153

560

3,66

Totaal Bergen op Zoom

Om te komen tot het totale aantal vrachtwagens in de binnenstad, is het gemiddelde aantal leveringen per branche (bekend uit de ontvangersenquêtes) per week vermenigvuldigd met het aantal ontvangers in de steekproef. Het resultaat is het totale aantal leveringen binnen de steekproef. Deze cijfers zijn vermenigvuldigd met de extrapolatiegetallen uit Tabel 7 om het aantal leveringen in de populatie te bepalen. Uit de chauffeursenquêtes is het gemiddelde aantal van zes afleveradressen bekend per transporteur. Vooral de gespecialiseerde vervoerder heeft veel afleveradressen binnen een enkele rit. Door nu het aantal leveringen te delen door het aantal afleveradressen per rit, krijg je het totale aantal vrachtwagens dat per week binnen het centrum van Bergen op Zoom bevoorraadt. Tabel 8 laat zien dat in totaal ongeveer 650 voertuigen iedere week de Bergse binnenstad bevoorraden. Ter vergelijking: een stad als Purmerend, een slag groter dan Bergen op Zoom, ziet iedere week ongeveer 620 vrachtwagens het centrum bevoorraden (Bevoorrading Purmerend, BCI, 2009).



DHV B.V.

Tabel 8 Totaal aantal vrachtwagens per week

Gemiddeld aantal leveringen

Totaal aantal leveringen steekproef

Totaal aantal leveringen populatie

Totaal aantal vrachtwagens populatie


20

79

79

13


11

360

315

52

Mode

4

121

442

74

Apparatuur en woninginrichting

8

56

305

51


9

359

1.811

302


7

111

725

121

Dienstverlening

3

45

210

35

Overig

6

51

0

0

Totaal

67

1.183

3.887

648

Branche



DHV B.V.

3.8

Conclusies

Draagvlak voor gezamenlijke aanpak knelpunten Uit de bevoorradingsanalyse blijkt dat er zich in Bergen op Zoom diverse kleine knelpunten voordoen bij het bevoorraden van de ondernemers. Er is draagvlak aanwezig om de gevonden knelpunten op te lossen en samen te werken aan een verbetering van het verblijfsklimaat. Dit blijkt onder meer uit de mogelijke oplossingsrichtingen die door zowel de ontvangers als de vervoerders zijn benoemd. Weinig gebruik gemaakt van laad- en losplaatsen In Bergen op Zoom wordt volgens ontvangers 90% van de bevoorrading niet uitgevoerd vanaf een daarvoor bestemde laad- en/of losplaats. Ontvangers hebben aangegeven dat in 54% van de gevallen wordt geladen en/of gelost vanaf de rijbaan. Het laden en lossen vanaf de rijbaan kan er in smalle straten voor zorgen dat de doorstroming op de rijbaan sterk wordt gehinderd. Naast het laden en/of lossen vanaf de rijbaan heeft 27% aangegeven te laden en/of te lossen op het trottoir. Van alle ondervraagde chauffeurs heeft 63% aangegeven in het centrum geen gebruik te maken van een laad- of losplaats. Het niet laden en/of lossen van een daarvoor bestemde laad- en losplaats kan leiden tot overlast. Het ontbreken van laad- en losplaatsen is niet als knelpunt genoemd door ontvangers en chauffeurs. Chauffeurs hebben wel bij oplossingsrichtingen laad- en losplaatsen genoemd. Ook geven ze aan dat de laad- en losplaatsen duidelijker aangegeven zouden kunnen worden. Op onregelmatige tijden paaltjes plaatsen en weghalen zorgt voor onduidelijkheid Zowel ontvangers als chauffeurs geven aan dat ze het op onregelmatige tijden plaatsen en weghalen van de paaltjes zien als een zwak punt. De onduidelijkheid leidt tot overlast voor chauffeurs die bij een te vroege afsluiting van de binnenstad, de binnenstad moeilijk kunnen verlaten. Het te vroeg weghalen van de paaltjes leidt tot overlast van voertuigen die tussen het winkelende publiek doorrijden. Daarom is het aan te bevelen de paaltjes op steeds dezelfde tijdstippen te plaatsen (12.00 uur) en weg te halen (18.00 uur). Handhaving en verkeersdrukte zwakke punten 34% van de ontvangers geeft aan handhaving als knelpunt te ervaren. 31% van de ontvangers geeft daarnaast aan de verkeersdrukte als knelpunt te ervaren. Opvallend is dat deze aspecten door de chauffeurs veel minder als knelpunt worden genoemd. De verkeersdrukte wordt deels veroorzaakt door personenauto’s die tijdens venstertijden in de winkelstraten parkeren. Strengere handhaving om te voorkomen dat personenauto’s in de winkelstraten parkeren zou dus een oplossing kunnen zijn. Hinder van obstakels Ontvangers (26%) en chauffeurs (24%) hebben aangegeven obstakels zoals zonneschermen en paaltjes als knelpunt te ervaren. In vergelijking met andere steden is dit percentage laag. Opvallend is dat zowel chauffeurs als ontvangers (beide rond de 60%) kansen zien in het maken van afspraken over obstakels. Het verdient aanbeveling met ondernemersverenigingen afspraken te maken over de plaatsing van borden, zonneschermen e.d. in het winkelgebied.



DHV B.V.

Afbeelding 47 Hinder van obstakels en verkeersdruke

Bereidheid om eerder aanwezig te zijn gering Uit de bevoorradingsanalyse blijkt dat minder dan 40% van de ontvangers bereid is eerder aanwezig te zijn om goederen in ontvangst te nemen. Voor supermarkten en warenhuizen ligt dit percentage beduidend hoger (83%). Uit de analyses blijkt dat supermarkten en warenhuizen gemiddeld 20 leveringen per week ontvangen. Vaak vindt de bevoorrading plaats met grotere en goed beladen voertuigen. Diverse grotere supermarkten en warenhuizen regisseren hun eigen logistieke keten. Dit betekent dat zij ook relatief eenvoudig de mogelijkheid hebben om vroeger of juist later te bevoorraden. Albert Heijn Vlaszak, Jumbo en V&D hebben aangegeven bereid te zijn om eerder aanwezig te zijn. Gezien het beperkte aantal supermarkten en warenhuizen in het centrum van Bergen Zoom is het aan te bevelen om met hen in gesprek te gaan over bevoorrading in de dagranden.



DHV B.V.

4

MAATREGELENANALYSE

In het voorgaande hoofdstuk is de bevoorradingsanalyse beschreven en is ingegaan op de knelpunten en mogelijke kansen. Op basis van deze knelpunten en kansen heeft DHV een analyse uitgevoerd naar mogelijke maatregelen. Bij het benoemen van kansrijke maatregelen is tevens de ervaring in andere steden met vergelijkbare maatregelen beschreven.

4.1

Bundelen goederenstromen

Iedere week rijden in Bergen op Zoom Centrum ongeveer 650 vrachtwagens. Dit aantal zal in de toekomst alleen maar toenemen. Daarom zijn zeker voor de lange termijn maatregelen nodig om de bevoorradingssituatie in Bergen op Zoom te verbeteren. De oude binnenstad van Bergen op Zoom kenmerkt zich door een grote verscheidenheid aan zelfstandige ondernemers. Voor de logistiek heeft dit tot gevolg dat er met relatief veel voertuigen kleinere zendingen worden afgeleverd. Door het bundelen van goederen kan de bevoorrading plaatsvinden met minder voertuigen waardoor de doorstroming zal verbeteren. Bundelen van goederen kan op verschillende wijze plaatsvinden. Bekende voorbeelden van bundeling zijn: – – –

Binnenstadservice.nl (kleinere zendingen); Cargohopper (kleinere zendingen); Intres (kleding).

Kenmerkend van deze initiatieven is dat ze lokaal gericht zijn. Door dergelijke initiatieven vanuit een regionaal perspectief te bekijken ontstaat er meer besparingspotentieel en daarmee ook grotere kans van slagen. Potentiële stromen zijn kleding, kleinere zendingen en horeca. Een initiatief als Binnenstadservice.nl uit Nijmegen lijkt een passende maatregel om goederen gebundeld en in kleine hoeveelheden de stad in te brengen. Binnenstadservice.nl is een serviceproject dat ontstaan is vanuit lokale Nijmeegse ondernemers. Met steun van de Gemeente Nijmegen en de Provincie Gelderland is de eerste vestiging inmiddels operationeel. Winkeliers in de binnenstad laten hun goederen afleveren bij een gezamenlijk magazijn, Binnenstadservice.nl, gevestigd buiten de binnenstad. Daar vandaan gaan de goederen in een 'schone' (aardgas) vrachtauto gebundeld naar de winkel of direct naar de klant. Door het realiseren van Binnenstadservice.nl wordt het stadscentrum beter bereikbaar en 4

leefbaar. Kracht van de binnenstadsservice.nl is dat het gedragen wordt door de ondernemers uit de binnenstad. Het profiel van Bergen op Zoom – met veel zelfstandigen – lijkt zich bij uitstek te lenen voor een dergelijk initiatief. Feiten Bundelen goederenstromen Concept vergelijkbaar met Binnenstadsservice.nl; ● Betrokken partijen: binnenstadsondernemers, potentiële initiatiefnemers (zoals binnenstadservice), vervoerders, verladers en gemeenten; ● Aandachtspunten: draagvlak onder ondernemers; initiatief moet uit de markt komen. Een scherpe definiëring van een kansrijke wijze van bundeling zal bijdragen aan het verkrijgen van draagvlak onder ondernemers; 4

Zie ook www.binnenstadsservice.nl.



DHV B.V.

● ●

●

4.2

Economische effecten: positief effect voor ondernemers door minder voorraad in de winkels. Producten zijn op afroep beschikbaar vanuit distributiecentrum; Luchtkwaliteiteffecten: minder uitstoot fijnstof en NO2 door inzet milieuvriendelijke voertuigen en een betere doorstroming. Afhankelijk van de uitwerking van de maatregel kan het effect op de fijnstof oplopen tot 0,2 Wg/m3; Het bundelen van goederenstromen zal een gunstig effect hebben op de verkeersveiligheid. Er zijn immers minder vrachtbewegingen.

Schone Stad Bergen op Zoom

Eén van de aandachtspunten uit de bevoorradingsanalyse is de overlast van obstakels. Chauffeurs en ontvangers hebben aangegeven hinder te ondervinden van luifels, reclameborden en dergelijke. Deze overlast lijkt eenvoudig voorkomen te kunnen worden door onderlinge afspraken te maken over de uitstalling van reclameborden e.d. In Den Haag is enkele jaren geleden het Schone Stad initiatief gelanceerd. Binnenstadsondernemers, vervoerders en leveranciers hebben hierbij afspraken gemaakt over allerhande onderwerpen die de leefbaarheid in de binnenstad ten goede komen. Naast de eenvoudige afspraak om reclameborden pas later op de ochtend buiten te zetten is tevens de afspraak gemaakt dat het bevoorradende verkeer altijd aan de rechterzijde van de weg parkeert (ook in voetgangersgebied). De bevoorrading kan daardoor efficiënter en met minder overlast plaatsvinden. Het initiatief de Schone Stad is tevens een goed platform voor een constante dialoog tussen alle betrokken organisaties. Feiten Afspraken maken over obstakels ● ●

● ●

4.3

Betrokken partijen: binnenstadsondernemers, gemeente, chauffeurs, verladers en vervoerders; Aandachtspunten: zorgen voor draagvlak onder ontvangers, onder de aandacht brengen van de spelregels door middel van duidelijke communicatie. Organisatie vereist secretariaatsrol vanuit een centrale coördinatie, bijvoorbeeld binnenstadsmanagement of gemeente; Economische effecten: positief effect op de uitstraling van de binnenstad; Luchtkwaliteiteffecten: geen directe effecten.

Dagranddistributie

Bevoorrading in Bergen op Zoom vindt voornamelijk plaats tussen 8:00 en 10:00 uur. Dat betekent dat vervoerders in de spits naar de stad toe rijden en dat in de binnenstad veel vervoerders op hetzelfde moment actief zijn. Kansen liggen er in de bevoorrading in de vroege ochtend uren en/of avond- en nachturen. Bevoorrading moet dan wel plaatsvinden met zgn. ‘stille’ voertuigen. Bevoorrading in de dagranden is verkeersveiliger (minder ander verkeer op de weg) en milieuvriendelijker (minder brandstofverbruik). Dagranddistributie is een gezamenlijk initiatief van ontvangers en vervoerders. De gemeente kan faciliterend optreden door de partijen aan tafel te vragen en mogelijkheden te verkennen. Tot op heden lijkt



DHV B.V.

dit onderdeel ook cruciaal bij het opzetten van dagranddistributie. Bij vrijwel alle initiatieven is een ‘derde’ partij betrokken (bijvoorbeeld gemeente of SenterNovem) die de betrokken partijen aan tafel heeft gekregen om te komen tot een pilot. Bedrijven die hierin vooroplopen zijn onder andere Albert Heijn, Sligro Food Groep, Schuitema en Aldi. Feiten Distributie in de dagranden ● ●

● ● ●

4.4

Betrokken partijen: binnenstadsondernemers, vervoerders, leveranciers en gemeente; Aandachtspunten: aandacht voor omgeving cq. bewoners bij laad- en losplaatsen i.v.m. geluidsoverlast. Ondanks positieve ervaringen in pilots wordt dagranddistributie nog niet breed geïmplementeerd; Economische effecten: betere doorstroming verkeer; Luchtkwaliteiteffecten: minder uitstoot fijnstof en NO2 door betere doorstroming; Positief effect op verkeersveiligheid aangezien vrachtvoertuigen op verkeersluwe momenten bevoorraden.

Aanleg en omvang laad- en losplaatsen

Ut de bevoorradingsanalyse blijkt dat er in het centrum van Bergen op Zoom veel op de rijbaan en het trottoir wordt geladen en gelost. Daarom is er wellicht behoefte aan meer en grotere laad- en losplaatsen. Meer laad- en losplaatsen komt de doorstroming van het verkeer ten goede. Gezien de beperkte ruimte in grote delen van de Bergse binnenstad is het de vraag of de laad- en losplaatsen op de meest wenselijke locaties aangelegd kunnen worden. Door middel van een schouw in de binnenstad met gemeente, vervoerders en ondernemers kunnen de locaties van de laad- en losplaatsen worden vastgesteld. De omvang van de laad- en losplaatsen dient toereikend te zijn voor het bevoorradende verkeer. Het CROW heeft een handleiding voor de aanleg van laad- en losplaatsen voor het vrachtverkeer samengesteld. Feiten Laad- en losplaatsen ● ● ● ●

Betrokken partijen: binnenstadsondernemers, vervoerders, leveranciers en gemeente; Aandachtspunten: beperkte ruimte historische binnenstad en handhaving om oneigenlijk gebruik laad- en losplaatsen tegen te gaan; Economische effecten: niet te benoemen; Luchtkwaliteiteffecten: minder uitstoot fijnstof en NO2 door betere doorstroming.



DHV B.V.

5

CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN

In de ochtend is het druk in de binnenstad van Bergen op Zoom. Druk omdat er op dat moment volop wordt gewerkt aan het bevoorraden van de binnenstadsondernemers. De bevoorrading wordt uitgevoerd door professionele logistieke dienstverleners maar ook voor een aanzienlijk deel door de ondernemers zelf. Of het noodzakelijk is dat de bevoorrading op deze wijze plaatsvindt is onduidelijk. In dit bevoorradingsprofiel zijn de bevoorradingskenmerken in kaart gebracht en is onderzocht of er mogelijkheden voor verbetering zijn. Uit het bevoorradingsonderzoek zijn enkele zwakke punten naar voren gekomen:

Laad- en losplaatsen worden weinig gebruikt;

Handhaving en verkeersdrukte worden door de ondernemers als knelpunten gezien;

Er is hinder van obstakels;

Venstertijden worden met name in de vroege ochtend niet optimaal benut;

Bewoners ervaren overlast maar deze is niet eenduidig.

Sterk punt is dat alle betrokkenen positief zijn over de binnenstad van Bergen op Zoom en de bevoorrading. Om dit beeld vast te houden zijn er inspanningen nodig die waarborgen dat Bergen op Zoom een aantrekkelijke binnenstad blijft. Daarvoor zijn quick win maatregelen en maatregelen voor de lange termijn denkbaar. Aanbeveling 1 Start met quick win maatregelen Uit het bevoorradingsonderzoek zijn diverse ‘kleine’ knelpunten naar voren gekomen. Knelpunten die relatief eenvoudig op te lossen zijn en die de leefbaarheid in de stad vergroten. Hierbij kan gedacht worden aan: 1.

Stringenter naleven van venstertijden: uit de enquêtes onder ontvangers en chauffeurs blijkt dat de paaltjes die het venstertijdengebied afsluiten op onregelmatige tijden worden weggehaald en neergezet. Het komt daardoor voor dat paaltjes voor het aflopen van de venstertijd al terug worden gezet. Aanbeveling is om de paaltjes direct na 12.00 uur en na 18.00 uur te plaatsen respectievelijk weg te halen. Dit voorkomt onduidelijkheid en mogelijke speculaties over het langer in de binnenstad kunnen verblijven. Actiehouder is de gemeente Bergen op Zoom.

2.

Afspraken maken over obstakels: in het bevoorradingsonderzoek is geconstateerd dat zowel ontvangers als chauffeurs hinder ervaren van obstakels. Dit kunnen vaste obstakels zijn (zoals straatmeubilair) maar ook zonneschermen, reclameborden etc. Met name over die laatste categorie kunnen afspraken gemaakt worden. Een afspraak kan zijn dat ondernemers tijdens de venstertijden de uitstallingen niet buiten plaatsen of alleen direct tegen de gevel. Zodoende krijgt het bevoorradende verkeer de ruimte en wordt de verblijfstijd van voertuigen in de binnenstad geminimaliseerd. De nadruk moet liggen op het opstellen van spelregels voor goed gedrag om het bewustzijn van de ondernemers te vergroten. Het gaat daarbij om samenwerken en niet om verbieden. Actiehouder is ondernemersvereniging Sterck.

3.

Bevoorrading in de vroege ochtend: in de binnenstad zitten enkele grote winkelketens die met eigen voertuigen de winkels bevoorraden. Zoals uit de bevoorradingsanalyse blijkt worden deze winkels vaak bevoorraad met grote voertuigen (> 7 ton). Een deel van deze retailers (zoals Albert Heijn) zijn in



DHV B.V.

diverse steden al betrokken bij bevoorrading in de dagranden. Voordeel van dagranddistributie is dat deze voertuigen niet meer in de spits en tussen het schoolgaand verkeer hoeven te bevoorraden. Het is aan te bevelen na te gaan in hoeverre dagranddistributie (tussen 07.00 en 09.00 uur) in Bergen op Zoom mogelijk is. In een gesprek met enkele retailers kan uitgezocht worden wat de mogelijkheden en beperkingen zijn. Actiehouder is EVO. 4.

Analyse van de aanwezige laad- en losplaatsen: uit de enquêtes blijkt dat veel vanaf de rijbaan wordt bevoorraad. Als blijkt dat er te weinig laad-en losplaatsen zijn, kan de gemeente in overleg met EVO/TLN een aantal strategische locaties kiezen en daar laad- en losplaatsen realiseren. Daarmee neemt de kans dat de laad- en losplaatsen ook daadwerkelijk gebruikt gaan worden, toe. Om het daadwerkelijke gebruik van laad- en losplaatsen te stimuleren is het aan te bevelen dat TLN en EVO informatie over de beschikbare laad- en losplaatsen verspreiden onder hun leden. Actiehouders zijn TLN en EVO.

Aanbeveling 2 Bergen op Zoom blijvend bereikbaar Bergen op Zoom is een ambitieuze stad. Deze ambitie vertaalde zich onder andere in de titel Beste Binnenstad van Nederland die Bergen op Zoom enkele jaren heeft mogen voeren. Ondernemers zijn betrokken bij de binnenstad en er wordt veel gediscussieerd over de mogelijkheden om de binnenstad verder te verbeteren. Daar hoort ook een visie bij ten aanzien van bevoorrading. Het eindbeeld voor 2025 is een vitale binnenstad die op een duurzame wijze wordt bevoorraad. Onlangs is een toekomstvisie vastgesteld voor Bergen op Zoom in 2025. Daarin is een strategische keuze voor duurzaamheid gemaakt. Bevoorrading is een afgeleide van de wens die Bergen op Zoom heeft op het gebied van winkelen en recreëren in de binnenstad. Door dat nu reeds te onderkennen kan ingezet worden op nieuwe duurzame bevoorradingsconcepten die passen in de stad die Bergen op Zoom in 2025 wil zijn: 1.

Uitwerken van bundelingsconcepten, zoals Eco2City van Binnenstadservice.nl.

2.

Inzet van duurzame voertuigen, bijvoorbeeld op aardgas of elektrisch.

3.

Koppeling van duurzame bevoorrading aan het duurzaamheidsbeleid van de gemeente. Hierbij is afstemming nodig van de beleidsvelden mobiliteit, gebiedsontwikkeling, economische zaken en milieu.

4.

Aansluiten bij de kernwaarden van de stad Bergen op Zoom: innovatie hoeft niet perse te betekenen dat de kernwaarden van de stad losgelaten dienen te worden.

De deellading die bestemd is voor het centrum is in de huidige situatie laag. Daarmee lijkt er potentie te zijn voor oplossingen zoals een binnenstadsservice. De gemeente kan een rol spelen bij de realisatie van dergelijke initiatieven. Hierbij dient de gemeente rekening te houden met de rol die zij als publieke organisatie vervult en de eigen verantwoordelijkheid die private partijen hebben. Initiatieven waarbij gemeenten een bijdrage leverden ter dekking van de exploitatiekosten van stadsdistributiecentra zijn weinig succesvol verlopen. De huidige concepten, zoals Eco2City, leveren een bijdrage aan een schone binnenstad door de inzet van schone voertuigen. Het is mede daarom wel denkbaar dat de gemeente dergelijke initiatieven gaat stimuleren. Aanbeveling 3 De eerste stap is gericht samenwerken De meeste maatregelen en acties die in deze rapportage zijn benoemd komen alleen van de grond als publieke en private partijen samenwerken. Bij het opstellen van dit rapport is al intensief samengewerkt tussen alle belanghebbenden. Onze aanbeveling is om deze samenwerking te continueren en samen



DHV B.V.

gericht te werken aan het verbeteren van de bevoorrading in Bergen op Zoom. In de samenwerking hebben alle partijen een eigen verantwoordelijkheid en deze verantwoordelijkheid moeten ze ook nemen. Om de acties te coördineren en de voortgang te bespreken is het raadzaam om een Platform Bergen op 3

Zoom Blijvend Bereikbaar (B ) in te richten. De agenda van het Platform wordt in eerste instantie bepaald door de acties die voortkomen uit dit onderzoek. De verwachting is dat ook andere onderwerpen aan bod kunnen

komen,

zoals

de

afstemming

over

de

herinrichting

van

pleinen,

parkeerbeleid

en

verkeerscirculatie. Doel van het Platform B3 is het creëren van een open dialoog tussen alle betrokkenen in de binnenstad over bereikbaarheid en verkeer en vervoer waarbij alle betrokkenen worden aangesproken op hun verantwoordelijkheid. 3

Deelnemers in het Platform B kunnen zijn de ondernemersvereniging Sterck, TLN, EVO, Wijkcommissie Centrum, Transport en Logistiek Nederland, EVO en de gemeente.



DHV B.V.

COLOFON

Gemeente Bergen op Zoom/Zicht op bevoorrading GS/MBi/MC/V-2123 Opdrachtgever Project Dossier Omvang rapport Auteur Bijdrage Interne controle Projectleider Projectmanager Datum Naam/Paraaf

: : : : : : : : : : :

Gemeente Bergen op Zoom Zicht op bevoorrading C7725-01-001 51 pagina's ir. M.O. Bierman ing. E. J. Blook ing. E. J. Blook ir. M.O. Bierman drs. ing. G.A. Sanders 22 januari 2010



DHV B.V. Zuid-Oostsingel 24/C 4611 BB Bergen op Zoom Postbus 60 4600 AB Bergen op Zoom T (0164) 211 209 F (0164) 210 620 E [email protected] www.dhv.nl

DHV B.V.

BIJLAGE 1

BEGRIPPENLIJST

Bevoorradingkarakteristieken Karakteristieken van de bevoorrading van winkels. Hieronder worden (in deze rapportage) de karakteristieken aan ontvangerszijde verstaan. Filiaal Winkelvestiging die deel uit maakt van een groter winkelbedrijf met meerdere vestigingen. Een filiaal is volledig eigendom van het moederbedrijf. Franchise Het recht dat een centrale onderneming tegen bepaalde voorwaarden verleent aan particuliere ondernemers om gebruik te maken van hun kennis van het management en hun naam om het afzetgebied van het eigen product te vergroten. Goederen Uitgiftepunt (GUP) Een Goederen Uitgiftepunt is een locatie waar leveranciers en beroepsvervoerders hun goederen af kunnen leveren die vanuit die locatie gebundeld de stad worden afgeleverd. Milieuzone Onder een milieuzone verstaat het Convenant “Stimulering schone vrachtauto’s en milieuzonering” een ruimtelijk begrensd gebied dat is gelegen in het binnenstedelijke gebied van een gemeente, waar om reden van leefbaarheid, in het bijzonder milieuhinder met betrekking tot lucht en geluid, een selectief toelatingsbeleid voor voertuigen wordt gehanteerd in relatie tot de door de voertuigen veroorzaakte milieuhinder. Onderzoekspopulatie De totale massa van waarnemingsresultaten waarop het onderzoek zich richt. Ritkarakteristieken Karakteristieken van de bevoorrading door voertuigen. Hieronder worden (in deze rapportage) de karakteristieken aan chauffeurszijde verstaan. Venstertijden Venstertijden zijn bepaalde perioden tijdens de dag waarop het goederenvervoer toegang krijgt tot een binnen)stad om te laden en te lossen. Venstertijden worden gehanteerd door gemeenten, die hiermee beogen geluidshinder, stank, mogelijk onveilige situaties en opstoppingen in de steden te voorkomen. Venstertijden gelden voor het centrum van Bergen op Zoom op maandag t/m vrijdag van 6:00 tot 12:00 uur. Tijdens de venstertijden zijn de paaltjes verwijderd. Buiten deze tijden staan de paaltjes altijd bij de toegangen tot het venstertijdengebied. Zonder ontheffing worden de paaltjes niet weggehaald. De afgesloten gebieden zijn voetgangerszones. Dit betekent dat chauffeurs extra alert moeten zijn op voetgangers en fietsers op de rijbaan. Zelfstandige Iemand die een eigen bedrijf heeft en daarmee in zijn onderhoud voorziet.


bijlage 1 -1-

DHV B.V.

BIJLAGE 2

TOELICHTING UITGANGSPUNTEN BEVOORRADINGSPROFIEL

Om een zo volledig mogelijk beeld te verkrijgen van de vrachtverkeersproblematiek in Bergen op Zoom is een bevoorradingsprofiel opgesteld. In de onderhavige rapportage zijn de resultaten hiervan weergegeven (met focus op de stedelijke distributie in het kernwinkelgebied). Bevoorradingsprofiel: focus op stedelijke distributie Een bevoorradingsprofiel geeft als het ware een foto van de huidige bevoorradingssituatie in de stad. Het beschrijft enerzijds hoe de bevoorrading in een gedefinieerd gebied ‘in elkaar steekt’ en zich manifesteert. (Hierbij komen onderwerpen aan de orde als: welke voertuigen worden er ingezet, op welke dagen en tijdstippen, waar komen de voertuigen vandaan, zijn er meer afleveradressen in het gebied, etc.) Anderzijds komen in het profiel de ervaringen, belevingen en oordelen van betrokkenen aan bod. In dit bevoorradingsprofiel ligt de focus op het kernwinkelgebied. Door van dit gebied een goed detailbeeld te verkrijgen ontstaat indirect een beeld van de bevoorrading in de rest van de stad. De kans is immers groot dat de chauffeurs die we hier bevragen ook elders in Bergen op Zoom bevoorraden.

Uitgangspunten voor het bevoorradingsprofiel Bergen op Zoom Methodiek volgens standaard ‘Connekt aanpak’ Een belangrijk uitgangspunt is dat de gehanteerde wijze om het bevoorradingsprofiel op te stellen conform de ‘Connekt methodiek’ plaats dient te vinden. De ‘Connekt methodiek’ verwijst naar een tweetal projecten waarin de methode is ontwikkeld om op een objectieve wijze en op basis van wetenschappelijke inzichten 5

bevoorradingsprofielen op te stellen . Afbakening goederenverkeer stedelijke distributie Het goederenvervoer bestaat niet alleen uit de reguliere bevoorrading van gebruikers (inclusief post en pakketdiensten), maar ook uit retourstromen (afval, emballage en goederen) en incidenteel vervoer, zoals verbouwingen en verhuizingen. Vervoer waarbij goederen niet de belangrijkste geleverde dienst zijn, zoals service en onderhoud worden niet tot stedelijke distributie gerekend. In principe omvat stedelijke distributie alle typen gebruikers die voorkomen in stedelijke gebieden: eindgebruikers (consumenten en dienstensector), detailhandel, horeca en industrie. Dit onderzoek richt zich op de reguliere bevoorrading en retourstromen van detailhandel, horeca en dienstensector in stedelijke gebieden. Een aantal onderdelen uit bovenstaande definitie van stedelijke distributie is buiten beschouwing gebleven: – –

Incidenteel goederenvervoer zoals verbouwingen en verhuizingen; Vervoer naar consumenten, dit omdat het onderzoek anders te omvangrijk zou worden.

Postvervoer, pakket- en expresse vervoer behoren nadrukkelijk wel tot het onderzoeksdomein.

5

De volgende organisaties hebben deze methode in onderlinge samenwerking ontwikkeld: Transport en Logistiek Nederland, Trail onderzoeksschool, GOVERA (GoederenVErvoerRAndstad) en DHV. Gemeente Bergen op Zoom/Zicht op bevoorrading GS/MBi/MC/V-2123

bijlage 2 -1-

DHV B.V.

222 afgenomen enquêtes De bevoorradingskenmerken worden in kaart gebracht op basis van Internetenquêtes en veldwerk. Concreet betekent dit dat er enquêtes worden afgenomen bij alle partijen die een rol spelen bij de interactie tussen stedelijke omgeving en bevoorrading. Dit zijn de ontvangers van goederen, chauffeurs en beroepsvervoerders. De ontvangers van goederen zijn de ondernemers in de binnenstad. Voor het merendeel zijn dit winkeliers,

maar

ook

diensten

zoals

reisbureaus

en

banken

zijn

geënquêteerd

evenals

horecavoorzieningen. Vandaar de meer algemene benaming “ontvangers”. De leveranciers zijn de ondernemingen die goederen leveren aan de ontvangers. Leveranciers kunnen vanuit hun groothandel of distributiecentrum de goederen zelf bezorgen maar dit ook uitbesteden aan een aparte vervoerder. In het eerste geval is er sprake van eigen vervoer, in het laatste geval van beroepsvervoer. Leveranciers die met eigen wagens vervoeren worden in dit rapport “leveranciers” genoemd en beroepsvervoerders vanzelfsprekend “beroepsvervoerders”. Voor het inwinnen van de gegevens van de ontvangers is in eerste instantie een internetenquête opgezet. Gebleken is dat een respons van rond de 15% van het totale aantal ondernemers zonder meer realistisch is. De ondernemers in het onderzoeksgebied hebben een brief ontvangen waarin het doel van het onderzoek is uiteengezet en is ingegaan op de internetenquête. Voor draagvlak onder de ondernemers is deze brief ondertekend door de gemeente en de ondernemersvereniging Sterck. Na afronding van de Internetenquête zijn aanvullende enquêtes uitgevoerd door ter plekke enquêtes faceto-face bij ontvangers af te nemen. De enquêtes zijn uitgevoerd eind oktober 2009. In deze periode zijn onder ontvangers en chauffeurs enquêtes afgenomen op locatie. In tabel 1.1 staat per doelgroep de gekozen methodiek en het aantal enquêtes weergegeven. Tabel 9 Aantal afgenomen enquêtes Methodiek

Totaal aantal afgenomen enquêtes

Ontvangers

Internet enquête en aanvullend face-to-face enquêtering

153

Chauffeurs

Face-to-face interviews

43

Bewoners

Hardcopy vragenlijst zelf ingevuld door bewoners

26

Op basis van het aantal winkels en horecazaken evenals op basis van het aantal chauffeurs dat regelmatig in de verschillende gebieden bevoorraadt, genereren we een representatief beeld. De ontvangers zijn via Internet en face-to-face geënquêteerd waarbij een respons van 153 geslaagde gesprekken is gerealiseerd. In dezelfde periode zijn op straat face-to-face chauffeurs geënquêteerd, waarbij 43 enquêtes zijn ingevuld. Representativiteit


bijlage 2 -2-

DHV B.V.

De adressen van de ontvangers zijn door de gemeente Bergen op Zoom aangeleverd. DHV heeft daaruit op brancheniveau een selectie gemaakt van de ontvangers in het studiegebied. Tabel 10 Representativiteit afgenomen enquêtes Bergen op Zoom

totaal

% percentages

Branche

populatie

steekproef

populatie

steekproef

Warenhuizen

2

2

0.4%

1.3%

Supermarkten

2

2

0.4%

1.3%


28

32

5.0%

20.9%

Mode

102

28

18.2%

18.3%

Apparatuur / woninginrichting

38

7

6.8%

4.6%


207

41

37.0%

26.8%


111

17

19.8%

11.1%


70

15

12.5%

9.8%

Overig

0

9

0.0%

5.9%

100.0%

100.0%

Totaal

560

153

Met betrekking tot de chauffeurs is het lastiger een uitspraak te doen over representativiteit. Het is namelijk moeilijk vast te stellen hoe groot de totale populatie is, omdat het aantal chauffeurs dat Bergen op Zoom aandoet van dag tot dag varieert. De bewoners is als aanvulling op de gegevens van ontvangers en chauffeurs gevraagd naar hun mening over de bevoorrading. Omdat het gaat om een aanvulling op de informatie die verkregen is van de ontvangers en chauffeurs, is het bij de bewoners minder van belang om een representatieve steekproef te krijgen.


bijlage 2 -3-

DHV B.V.

BIJLAGE 3

LITERATUURLIJST

–

DHV B.V., augustus 2008, MV-SE20080262, Zicht op bevoorrading – Onderzoek naar stedelijke distributie in Delft.

–

DHV B.V., september 2008, Zicht op bevoorrading – Eindrapportage Bevoorradingsprofiel Zaanstad.

–

DHV B.V., maart 2009, MV-SE20080462, Zicht op bevoorrading – Bevoorradingsprofiel kernwinkelgebied Den Haag.

–

DHV B.V., juli 2009, MV-SE20090182, Zicht op bevoorrading – Bevoorradingsprofiel Leiden.


bijlage 2 -4-

Zicht op bevoorrading

Recommend Documents