Zestig jaar maatschappelijke betrokkenheid. Gift voor hospice van Aat en Nettie van Heerwaarden

Zestig jaar maatschappelijke betrokkenheid Gift voor hospice van Aat en Nettie van Heerwaarden In mei waren Aat en Nettie van Heerwaarden zestig jaar getrouwd. Ze hebben erg genoten van het diamanten jubileum. Het feest is gevierd in hun eigen stijl en sfeer. Samen met hun kinderen, klein- en achterkleinkinderen. Later was er een uitgebreide receptie voor genodigden. Er was een mooie viering in de kerk en een feestelijke maaltijd met de geliefden van het gelukkig nog kwieke echtpaar. Aat, geboren in 1926, behoort tot de groep leeftijdsgenoten die wat je noemt in de prijzen viel. In het laatste oorlogsjaar dreigde hij tewerkgesteld te worden in het toen al zwaar aan de verliezende hand zijnde en half stuk gebombardeerde Duitsland. Aat zat een jaar lang ondergedoken tot de bevrijding kwam. Hij hield zich in die angstige tijd bezig met het spinnen van wol. Niet lang na de oorlog begonnen de problemen met het toen nog onder koloniaal Nederlands bewind levende Indonesië. Nederland besloot militair in te grijpen en de situatie liep uit op een oorlog die lang duurde en veel mensenlevens kostte. Aat was de klos. Als dienstplichtig militair verbleef hij twee jaar in de tropen en had het geluk heelhuids terug te komen. Het leven moest weer worden opgepakt. Aat leerde Nettie Koopman kennen. Na het leren kennen, de liefde. Het stel trouwde in de meimaand van 1955. Dertig jaar lang runden Aat en Nettie hun eigen supermarkt in de Weverstraat. Altijd opgewekt en op een vanzelfsprekende manier dienstbaar aan hun klanten. Het was altijd een vrolijke gebeurtenis als Aat de boodschappen bij ons thuis bezorgde. Nadat het echtpaar stopte met de eigen zaak . zijn ze nog vele jaren betrokken geweest bij het werk voor bakker Dros. Ze vertellen erover met gli mmende ogen. Wie werkt met plezier is niet gauw iets te veel. Klaar staan voor een ander is dan heel gewoon.

Tafeltje Dekje Tot voor kort was Aat betrokken bij het belangrijke werk voor Tafeltje Dekje. Hij bracht maaltijden rond, een voorziening waar op Texel veel gebruik van wordt gemaakt en die qua keuzemogelijkheden en kwaliteit door gebruikers goed wordt gewaardeerd. Aat en Nettie zijn hun hele leven trouw gebleven aan de morele waarden van het christendom. Principieel zonder enige starheid. Ze zijn mensen die anderen ruimte geven. Bij de voorbereidingen van hun grote feest, in dankbaarheid voor zoveel goede jaren, bedachten Aat en Nettie dat ze hun gasten attent wilden maken op de mogelijkheid voor een goed doel als gift in plaats van de bekende envelop met inhoud. Specifiek voor een Texels doel, bedacht Nettie en zo kwamen ze op het Hospice. Voor de gifteninzameling leenden ze een oude melkbus, waar na de telling het mooie bedrag van €900,- bleek in te zitten. Het idee van Aat en Nettie verdient navolging! Fridtjof

Stijn Geus brengt 25 jaar maaltijden rond voor Tafeltje Dekje

‘Ziek zijn? Daar heb ik geen tijd voor’ “Wij krijgen altijd een heerlijk kopje soep vooraf. Elke dag andere en altijd hartstikke lekker. En gezellig want wij hebben een leuke groep.” “Ik ben altijd rond tien voor twaalf in de Gollards en rond twaalf uur staan de bezorgdozen klaar. Eerst gaan de bezorgers van De Cocksdorp, Oosterend, Den Hoorn en De Koog de deur uit, want die moeten puur een eind heen. En daarna is het onze beurt. Ik rij naar Oudeschild en doe een klein gedeelte van Den Burg en ben, omdat ik meestal opschiet, rond tien voor één weer thuis”. Stijn Geus brengt al meer dan 25 jaar maaltijden rond voor ‘Tafeltje Dekje’. Zij is niet de enige die dit vrijwilligerswerk al jaren doet, want ook Martha Witte rijdt al 25 jaar. Op de voet gevolgd door Dirk Lap die er inmiddels 24 jaar op heeft zitten. Wat drijft deze vrijwilligers om met weer en wind (en op de snikhete dagen van begin juli) op pad te gaan om hun mede-eilanders van een maaltijd te voorzien? Om hier meer te weten over te komen maak ik met Stijn een afspraak, en ga een rondje mee bezorgen... Stijn: “Waarom ik er mee begonnen ben? Dat weet ik niet zo goed meer. Ik denk dat er een oproep in de krant stond. Het eerste jaar reed ik één weekend per maand. Daarna vroeg Rosa of ik vaker wilde bezorgen. Zo kwam er een week per maand bij. Zo’n week loopt van maandag tot vrijdag, dus totaal zit ik nu op zeven à acht dagen per maand. Je weet altijd ruim van tevoren wanneer, want begin van het jaar wordt het schema al gemaakt. Waarbij rekening gehouden wordt met dingen als vakantie, enz. En voor ziektes en calamiteiten zijn er altijd een paar invallers.” Lachend: “Of ik wel eens ziek was? Ik ben nooit ziek, daar heb ik geen tijd voor. Zelf ben ik wel voor een zieke ‘çollega’ ingevallen. Moest ik naar Oosterend en De Koog. Ja, dat gebeurt wel eens. En een half jaar geleden werd ik opgebeld omdat iemands moeder plotseling overleden was. Heb ik ook de week overgenomen.” “Hoeveel maaltijden ik per dag wegbreng? Nou, in het begin heb ik er wel eens achttien gehad. Dat is veel, hoor. Nu is het minder, zo had ik er vandaag tien. En ja, ze zijn altijd blij als je komt. Vandaag was ik weer voor het eerst ergens en dan is het: ‘O, ben je der weer? Gezellig!’ Zo hoorde ik eens bij een nieuw adres: ‘Hé, jij bent Stijn!’ Dan blijkt dat ik jaren geleden met die mevrouw haar zus in De Oranjeboom heb gewerkt. Dat is Texel natuurlijk, maar het maakt het wel extra leuk. De mensen waarderen het echt dat je ze met een glimlach hun eten komt brengen. Zo krijg ik van een vaste klant uit Oudeschild altijd een verpakte koek mee. Die eet ik nooit op, hoor. Ik bewaar hem voor mijn kleinzoon.”

“Als ik kom vraag ik meestal eerst of het vorige maal heeft gesmaakt. En niemand klaagt. Ja, er was eens een mevrouw die een schnitzeltje te taai vond. Ik zei: Nou, dan moet je de volgende keer maar een scherper mes nemen. Ook wou iemand liever wat meer groente. Dat gaf ik door aan de keuken en nu krijgt die meneer meer groente. En waarom niet? De een is zoutarm, de ander zoutloos en weer een ander heeft er geen suiker in. Dat kan allemaal. En echt, ik heb ze nooit horen zeuren. Het is ook altijd voldoende. En soms voelt de doos extra zwaar. Dan zeg ik: Je moet je best doen vandaag, hoor, zo te voelen is het de moeite.”

Pech “Of het bezorgen altijd van een leien dakje gaat? Tuurlijk. Hoewel, ik heb een keer gehad… Ik zat in Oudeschild en mijn laatste bezorgadres was aan het Schilderend. Maar elke keer als ik mijn auto startte hoorde ik een raar geluidje. En ik kon geen knoppie vinden om dat uit te zetten. Op een gegeven moment wou mijn auto helemaal niet meer. Toen ben ik naar de volgende klant, mevrouw Zijm aan het begin van de Ruyterstraat, gelopen en zei: hier hebt u de maaltijd maar wilt u mij effies naar mevrouw Barhorst, een eind verderop in de straat brengen? Daar moest ook nog een maaltijd heen. Bij haar heb ik mijn schoonzoon gebeld. Die zei: ‘Misschien is je accu leeg. Stond het licht soms aan?’ En dat was zo. Daarom gaf de auto steeds een tutertje. Ik ben lopend naar van Sambeek gegaan, gelukkig ook in Oudeschild. Maar het was tussen de middag, en de monteur was er pas weer om half twee. Afijn, hij had toen wel mijn accu meteen weer aan de loop en ik reed zo snel mogelijk naar het Schilderend. Daar aangekomen snapte die meneer er niks van. Want hij had al gebeld naar De Gollards en een meisje uit de keuken had hem op haar fiets een nieuwe maaltijd gebracht. Hij keek dus raar op dat ik alsnog kwam en gaf mij tien euro mee als dank voor het meisje. Ik nam de volgende dag een plantje mee voor mevrouw Zijm en een doos gebak voor van Sambeek. Want toen ik daar naar de kosten had gevraagd was het antwoord: ‘Nou, een gebakkie is genoeg hoor!’ “Nee, verder heb ik geen pech meer gehad. Wel een keer dat ik aan kwam lopen met mijn doos en er een lijkwagen voor de deur stond. Was die man overleden en waren ze vergeten de maaltijden af te bellen. En ik had een mevrouw waarbij het altijd lang duurde voordat ze bij de deur was. Ik op een dag bellen. En nog eens bellen. Op het laatst heb ik de maaltijd maar op de stoep gezet. Toen ik er op de terugweg weer langs kwam stond de maaltijd er echter nog. Dat heb ik doorgegeven en toen vonden ze die mevrouw dood in bed. Ja, dat gebeurt ook, zulke dingen.“ “Of ik weleens eenzame mensen tref? Nou, dat gaat de laatste jaren beter, vind ik. De echt eenzamen worden nu eerder gesignaleerd en opgepikt. Ja, er zijn altijd wel mensen die een praatje met je willen maken. Maar ik zeg altijd ’Sorry, ik heb geen tijd, ik moet naar de volgende toe.’ En dat is natuurlijk ook zo. Maar ja, niet iedereen snapt dat meteen. Zo viel ik een keer in en moest naar Oosterend. Daar bleek dat een neef van een mevrouw waar ik moest bezorgen, met mijn man gevaren had. Daar wou ze het elke keer uitgebreid over hebben. Ik zei ‘Dat ken niet, want dan krijgt de rest koud eten.’ ‘O’, zegt ze, ‘Dan kom je maar als je uit Oosterend vandaan komt.’ Nou dat heb ik een keer gedaan……..Had ze de thee klaar en de bonbons op een schaaltje….. Dat was helemaal mijn bedoeling niet. Daar heb ik het gewoon veel te druk voor. Bij een andere vaste klant, die zelf niet aan de deur kan komen, ligt er altijd een capuchon tussen de deur, zodat ik er in kan. Daar krijgt de hond wel altijd een aaitje. Dat hoort er ook bij. Hoe lang ik er nog mee door ga? Nou, ik ben van plan honderd te worden! Maar alle gekheid op een stokkie: Ik ben nu 74 en ik doe het zo graag dat ik het nog jaren hoop vol te houden.“ Na dit interview nodigde Stijn mij uit om een keer mee te gaan op de bezorgronde. Ik heb dat gedaan en dit als erg leuk en vooral dankbaar ‘werk’ ervaren. Bij de laatste twee ‘cliënten’ gaf ik de doos af, terwijl Stijn parkeerde. Bij terugkomst was het eerste wat zij vroeg: ‘Je hebt toch wel ‘Smakelijk eten’ gezegd, hè?’ (en natuurlijk had ik dat). Riet Veenendaal Ook bezorger voor Tafeltje Dekje worden? Texels Welzijn zoekt nog wat versterking. Voor meer informatie en/of opgave: De Buureton, telefoon 312696 (vragen naar Rosa), of ga even langs.

VLUCHTELINGEN IN EUROPA “Vreemdelingen mag je niet uitbuiten of onderdrukken, want jullie zijn zelf vreemdelingen geweest in Egypte.” Dit is de Bijbelse oertekst uit het boek Exodus, waarop vaak teruggegrepen wordt, wanneer gesproken wordt over de vreemdeling in ons midden, in hedendaags taalgebruik de arbeidsmigrant, de asielzoeker, de vluchteling, vreemdelingen die op de vlucht voor honger en geweld een veilige haven zoeken in Europa. Aan deze Bijbelse woorden moest ik denken, toen we onlangs op het eiland Lesbos in Griekenland verbleven. Al tijdens onze eerste dag zagen we een grote boot van de Griekse kustwacht aanmeren. Het bleek een van de vele marineschepen te zijn die voortdurend patrouilleren in de smalle zeestraat tussen Lesbos en Turkije op zoek naar de wrakke bootjes die elke dag opnieuw honderden vluchtelingen aanvoeren. Vanaf Lesbos kun je de Turkse kust met het blote oog zien en dit geldt ook voor de eilanden Kos, Samos en Chios. In deze tijd is de zee rustig en kan relatief veilig de oversteek worden gemaakt. Daar maken de mensensmokkelaars gebruik van. Oude vissersboten, opblaasbare boten, alles wat maar vaart, wordt ingezet om mensen over te zetten. De boten zitten stampvol met vooral Syrische en Afghaanse vluchtelingen die het geweld in eigen land ontvlucht zijn. Turkije dat zelf al meer dan een miljoen Syriërs opvangt, doet weinig moeite om de mensen te weerhouden van de gevaarlijke oversteek. Want al kun je de eilanden zien liggen, de stromingen tussen het vasteland en de eilanden zijn hard en grillig. Een verkeerde beweging is voldoende om de overvolle boten te doen kapseizen. En dat gebeurt menigmaal met voor velen de dood als gevolg. Om nog meer doden te voorkomen, patrouilleren de Griekse marineschepen. Zij nemen de meest kwetsbare mensen aan boord en begeleiden of slepen de boten naar de veilige kust. Daar worden de mensen geregistreerd en overgebracht naar Athene met als gevolg dat daar tienduizenden vluchtelingen rondzwerven, tot groeiend ongenoegen van de lokale bevolking die zelf nauwelijks weet rond te komen. Vrijwel alle vluchtelingen proberen door te trekken naar andere Europese landen, Duitsland, Engeland, de Scandinavische landen en natuurlijk ook Nederland. De landen waar ze heen willen, zijn vaak willekeurig gekozen op grond van verhalen die ze hebben gehoord of omdat er eerder al familie of bekenden zijn terechtgekomen. Wij hebben zelf geen vluchtelingen gezien, maar we hoorden verhalen van andere Nederlanders die wel vluchtelingen hadden zien aankomen. Een eindeloze stroom van vermoeide kwetsbare mensen, ouderen, kinderen, zwangere vouwen, moeders met baby’s, vaders met kleine kinderen op hun arm. Van de Grieken hoorden we meer verhalen. Ze doen hun best om mensen wat eerste opvang te bieden, maar het zijn er te veel. Ze begrijpen waarom de vluchtelingen hun land verlaten hebben, maar ze beseffen ook dat zij in hun omstandigheden bar weinig te bieden hebben. Verwijtend kijken ze naar Europa dat zich afwerend opstelt tegenover een betere spreiding van de vluchtelingen en het probleem liever op hun bord laat liggen.

Migratie vanuit Nederland Wat zegt nu die oude Bijbelse tekst ons over de problemen van vandaag? Hoewel je geen directe vertaalslag kunt maken naar hier en nu, neemt dit niet weg dat zo’n tekst een richting aangeeft die niet zo maar on der tafel geschoven kan worden, niet in de laatste plaats, omdat tegenwoordig zo vaak verwezen wordt naar de joods-christelijke traditie, waarop onze westerse samenleving gebaseerd is. Als je deze traditie serieus neemt, hoort dat oude richtinggevende gebod er ook bij. Hierbij mogen we best in gedachten nemen dat ook velen van ons afstammen van mensen die zich als vreemdeling vestigden in een andere samenleving. Zelf denk ik dan aan mijn opa van vaderskant. Mijn opa was afkomstig uit West-Brabant. Tijdens de Eerste Wereldoorlog was hij als jonge dienstplichtige soldaat gelegerd in het Westland en daar is hij na zijn afzwaaien blijven hangen. Niet zonder reden. In de jaren ervoor was zijn vader, een kleine boer op de arme zandgronden van West-Brabant, failliet gegaan. Een ramp, maar ook een schande voor het hele gezin. De drie zonen beseften dat zij daar geen toekomst meer hadden. Mijn opa bleef in het Westland waar de opkomende tuinbouw voor werkgelegenheid zorgde. Hij trouwde en vond een nieuwe toekomst. Zijn twee broers emigreerden naar Amerika om daar een nieuw bestaan op te bouwen. Hij heeft ze nooit meer gezien. Zijn twee zussen bleven achter bij hun ouders. De jongste

verhuurde zichzelf als dienstmeid bij rijke boeren, de oudste trouwde en bouwde met haar man een klein boerenbedrijfje op. Maar de Tweede Wereldoorlog gooide opnieuw roet in het eten. Zij konden slechts met moeite hun hoofd boven water houden. Enkele van hun kinderen geloofden niet in een toekomst op de arme zandgronden en emigreerden samen met tal van andere Nederlanders in de jaren vijftig naar Canada en Amerika. De broers van mijn opa en de kinderen van zijn zus waren zoals we dat tegenwoordig zouden aanduiden, economische vluchtelingen. Eigenlijk was ook mijn opa een economische vluchteling, al bleef hij binnen het eigen land. Maar toentertijd was de reis van West-Brabant naar het rijkere Westland ook een vorm van economische migratie. Wie de boeken ke nt van A.M. de Jong over Merijntje Gijzen, weet dat talloze West-Brabantse gezinnen in de tussenoorlogse periode de armoede ontvluchtten en hun heil zochten in Rotterdam en andere Hollandse steden. Uit de geschiedenis van mijn eigen en andere families blijkt dat migratie van alle tijden is. Vanuit Europa zijn miljoenen mensen vertrokken naar Amerika en Canada, naar Australië en Nieuw Zeeland en tal van andere landen. Ook vanuit Texel vertrokken mensen. Regelmatig lezen wij in de Texelse Courant verhalen van Texelaars die geëmigreerd zijn en nu verspreid leven over heel de wereld. Vooral als ze ouder worden, blikken zij vaak met enige heimwee terug op het eiland van weleer. Soms komen ze er nog wel eens voor een vakantie, maar terugkeren kan niet vanwege kinderen en kleinkinderen die hun toekomst gevonden hebben in het nieuwe land. De migratiegolven vanuit Nederland kwamen pas tot rust, toen de welvaart hier vanaf de jaren zestig begon te groeien en er steeds minder reden was om te vertrekken. De keerzijde van de groeiende welvaart was dat mensen uit armere landen naar ons land trokken in de hoop op een beter bestaan. Nederland veranderde van emigratieland in een immigratieland. Dit is de les die wij moeten leren uit ons eigen verleden. Mensen willen het lief st in hun eigen land en streek blijven wonen, maar dan moet er wel een redelijke bestaansbasis zijn. Wat kunnen onze landen daaraan doen?

Rust en orde Op de eerste plaats kan Europa bijdragen aan het ontstaan van rust en orde in de landen die nu worden verscheurd door burgeroorlogen en geweld. Dat probeert Europa ook wel, maar tot op heden nogal halfslachtig en weinig effectief. Neem bijvoorbeeld Syrië. Syrië was een dictatuur onder vader en zoon Assad. Mensenrechten werden op grote schaal geschonden, maar Europa en Amerika hadden daar geen oog voor, omdat het Assad-regime beschouwd werd als een bondgenoot in de roerige situatie van het Midden-Oosten, waar vooral de opkomst van Iran gevreesd werd. Toen de studenten in Syrië in opstand kwamen tegen het ste eds repressievere regime, rekenden zij op hulp vanuit het Westen, maar er kwam niets. Assad begreep dat hij vrij spel had en probeerde de opstand neer te slaan met zoveel geweld dat hij nieuw verzet opriep. Het Vrije Syrische leger bundelde dat verzet, maar ook dat leger kreeg geen steun en verzandde in een bloedige patstelling die weer de voedingsbodem werd voor Al Kaida en later IS. Pas toen IS een gevaar werd, grepen Europa en Amerika in, maar hun bombardementen kwamen te laat en zijn tot heden weinig effectief. In alle fases van de burgeroorlog zijn de gewone mensen het slachtoffer. Zij zien hun huizen vernield worden, hun oogsten weggemaaid en hun toekomst in rook opgaan. Wie de beelden ziet van steden als Aleppo, begrijpt waarom mensen vluchten. Zij vluchten in eigen land naar veiliger streken en wanneer de strijd hen ook daar bereikt, trekken zij door naar Turkije, Jordanië en Libanon en vandaar naar het Westen, over land en toen dat minder gemakkelijk werd over zee. Zij betalen duizenden dollars aan mensensmokkelaars, tallozen vinden de dood en toch blijven ze gaan. Waarom? Omdat in hun eigen land geen toekomst is voor hen en hun kinderen. En wie geen toekomst ziet, gaat dat elders zoeken. Dat hebben mensen altijd gedaan en dat zullen zij altijd blijve n doen. Naast rust en orde moeten we bijdragen aan economische ontwikkeling, zodat er werkgelegenheid ontstaat en mensen hun leven weer in eigen hand kunnen nemen. Dat is niet nieuw. Dit deden we altijd al middels allerlei vormen van ontwikkelingshulp. Hoewel er tegenwoordig nogal eens cynisch gesproken wordt over het nut van ontwikkelingswerk, weet ik uit eigen ervaring hoeveel mensen nieuwe toekomst hebben gekregen door hulp bij het ontwikkelen van onderwijs en gezondheidszorg, door de introductie van nieuwe landbouwmethodes en steun voor coöperaties, door het promoten van fair trade handel en het wegnemen van protectionistische barrières. Op dit punt kan zelfs ieder van ons zijn of haar eigen steentje bijdragen door het kopen van fair trade producten in de Wereldwinkel Goeie Zaak of de eigen supermarkt. Door bij te dragen aan economische ontwikkeling, kan een kantelpunt worden bereikt, waarna wegtrekken minder nodig wordt. Net als in West-Brabant kan de emigratie worden gestopt, als mensen weer toekomst zien in eigen land. Kees Dekkers

Verruwers

Verruwers worden steeds talrijker in ons land. Waar het vroeger ging om onaangepaste mensen die voor overlast zorgden, zijn de verruwers thans in alle geledingen te vinden. De verruwing is te zien en te merken bij mensen/jongelui die zich niets aantrekken van elke regel van fatsoen. Nog niet zolang terug werden bij een manege, waar geestelijke gehandicapte mensen paard kunnen rijden, ruiten ingegooid, waardoor glas in de binnenbak kwam. De manege kon niet meer gebruikt worden, tot groot verdriet van allen die betrokken zijn bij deze manege. En wat te denken van het slopen van een strandrolstoel op ons eiland bij Paal 20. Hoe haal je het in je hoofd om zoiets te doen! Het onfatsoen kan men vaak ook terugvinden in reacties op artikelen in de krant. Vooral in De Telegraaf vindt men verbijsterende reacties, om koude rillingen van te krijgen. Een beschamend laag niveau. Helaas zien we de verruwers steeds meer opduiken, ook in bestuurlijke organen. Een goed, beter gezegd slecht voorbeeld, zijn gemeenteraden. Steeds vaker lees je berichten in de krant over verruwing binnen die raden. De kwaliteit van de raden zakt en vaak is dat, helaas, terug te zien in de samenstelling van de colleges. Voorbeelden van zo'n dalend niveau zijn onder andere terug te vinden in Den Helder en op ons eiland. Een wethouder in Den Helder stuurde seksueel getinte berichten aan vrouwelijke collega's en bij ons is een wethouder die niet weet wanneer wat te zeggen en wanneer te zwijgen. Alleen al het taalgebruik van deze 'het is niet te vretenwethouder' geeft de verruwing aan die ons zorgen moet baren. Dan naar de bovenste regionen. Ook daar komen de verruwers in beeld. Wat te denken van werkgeversvoorman Hans de Boer. Hij had het in de Volkskrant over mensen met een bijstandsuitkering. Dat zijn 'labbekakken' die werk moeten zoeken. In Rusland wisten ze met 'leeglopers' wel raad. Daar was in 1960 een besluit aangenomen dat personen die langer dan een maand nergens officieel in dienst waren, een verbanning kregen van twee tot vijf jaar naar de traditionele verbanningsoorden: het noorden van Europees Rusland, Siberi ë en het Verre Oosten. Daar kan Hans de Boer nog een puntje aan zuigen, al moet hij dan wel een verbanningsoord in Nederland vinden (Oost-Groningen misschien?). Ook Pier Eringa, ProRail-topman, deed een duit in het verruwingszakje. Als hij na een zelfmoord tijdens de spits een sms'je krijgt, zei hij: "Verdorie, waarom niet een minder druk tijdstip uitgekozen?" De verruwers zijn nog steeds in opmars. Ik hoop, en velen met mij, dat die opmars bijtijds wordt gestopt.

Column: Henk Snijders

Informatie mantelzorgondersteuning Texel Nieuwe cursus ‘Mantelzorgers ontlast’ In toenemende mate wordt er in onze samenleving een beroep gedaan op de inzet van mantelzorgers bij de zorg voor hun naasten. Regelmatig leidt dit echter tot fysieke en/of psychische overbelasting van de mantelzorger, met natuurlijk negatieve gevolgen voor hun eigen gezondheid. Om mantelzorgers beter toe te rusten voor hun taak en daarmee fysieke en psychische klachten ten gevolge van het bieden van zorg zoveel mogelijk te voorkomen, organiseren Fysiotherapie Texel en Texels Welzijn een speciaal instructie-/oefenprogramma voor mantelzorgers. Zelf doen én ervaren zal voor de deelnemers tijdens dit programma centraal staan. En natuurlijk is er binnen het programma ook alle ruimte voor onderwerpen als eigen kracht, stressmanagement, mantelzorgondersteuning op Texel, ontspanning én het uitwisselen van eigen ervaringen, kennis, kunde en tips! In september 2015 start een nieuwe (avond)cursus ‘Mantelzorgers ontlast’ in De Buureton in Den Burg. Deelname is gratis. Voor meer informatie en/of aanmelden: Texels Welzijn, tel. 312696 of mail [email protected]

Huishoudelijke Hulp Toelage Er is van alles gaande bij de gemeenten van Nederland. En het zal u ook vast niet ontgaan zijn dat er op sommige plaatsen flink bezuinigd wordt op de verschillende voorzi eningen die gemeenten bieden. Zo ook op de huishoudelijke hulp. Gelukkig vallen deze bezuinigingen op Texel nog mee , maar is wel de Wtcg- korting van 33% op uw eigen bijdrage voor zorg sinds 1 januari verdwenen. Dit betekent dat u zelf meer gaat betalen. Voor een grote groep Texelaars is daarom dit jaar op Texel de ‘Huishoudelijke Hulp Toelage’ in het leven geroepen. Hiervoor heeft de gemeente een budget van het Rijk ontvangen voor de jaren 2015 en 2016. Deze toelage is speciaal bedoeld om mantelzorgers, Wmo-gerechtigden en mensen van 75 jaar en ouder toch zo goed mogelijk te ondersteunen. Want als u de hulp geheel zelf zou betalen komt u al snel uit op een bedrag van € 22,50 per uur. Met deze toelage betaalt u echter slechts € 10,- per uur voor huishoudelijke hulp omdat de gemeente de overige € 12,50 vergoedt.

Wie kan er gebruik maken van deze Huishoudelijke Hulp Toelage?  Mantelzorgers Op het moment dat u langdurig zorgt voor een zieke of beperkte naaste , bent u mantelzorger. Er gaat dan vaak veel tijd zitten in de zorg die u biedt. In zo’n situatie kan het prettig zijn wanneer u zelf een betaalbare hulp kunt inzetten in uw eigen huishouden.  Ouderen De Wmo wil mensen ondersteunen die ouder zijn dan 75 jaar, zodat zij langer thuis kunnen blijven wonen. Dus op het moment dat het huishouden zwaar wordt, u moeite krijgt met bukken of het tillen van de stofzuiger, biedt de Huishoudelijke Hulp Toelage u de gelegenheid om dit voor een geringe prijs van u over te nemen.  Mensen die al ondersteuning krijgen vanuit de Wmo Inwoners van Texel die reeds ondersteuning krijgen vanuit de Wmo kunnen ook gebruik maken van deze toelage. Want naast het aantal uren hulp die zij op basis van hun indicatie krijgen van de geme ente (bijvoorbeeld twee uur per week) kunnen zij het aantal uren inzet, indien gewenst, uitbreiden voor slechts € 10,- per extra uur per week.

Aanvragen Huishoudelijke Hulp Toelage U kunt deze huishoudelijke toelage aanvragen bij een van de dorpswerkers van Texels Welzijn of via het Sociaal Team. Zij zullen u in contact brengen met één van de thuishulpaanbieders met wie u dan zelf de gewenste afspraken maakt. En die afspraken zijn maatwerk. Zo kan er ook een afspraak gemaakt worden over een eenmalige inzet, zoals de grote schoonmaak. Want ook dit behoort tot de mogelijkheden. Coördinator mantelzorgondersteuning Texels Welzijn: Maaike Schoo. ([email protected] of bel 312696)

Cursus en gespreksgroep ‘Omgaan met dementie’ De cursus ‘Omgaan met dementie voor mantelzorgers’ gaat dit najaar van start. Het gaat om zeven bijeenkomsten. De data: 28 september; 5, 12 en 26 oktober; 2, 9 en 16 november. De cursus wordt gegeven door Els v.d. Stadt in De Buureton op maandagochtend van 10.30 tot 12.00 uur. Voor mantelzorgers van mensen met dementie die bij Geriant zijn ingeschreven, zijn er geen kosten aan de cursus verbonden. In overleg kunnen mantelzorgers van patiënten die nog niet zijn ingeschreven, meedoen tegen een vergoeding van € 45,=. Dat geldt ook voor mantelzorgers waarvan het familielid in een ander deel van Nederland woont. Voor mantelzorgers van mensen met dementie wordt maandelijks een gespreksgroep/lotgenotencontact aangeboden. Deze bijeenkomsten worden gehouden op de tweede maandag van de maand van 13.30 tot 15.00 uur (inloop vanaf 13.15 uur) in De Buureton. Na de zomerstop is de eerste bijeenkomst op 14 september. Vervolgens 12 oktober, 9 november en 14 december. Aan deelname zijn geen kosten verbonden. Het is een aanbod van Alzheimer Nederland. Wilt u meer weten over bovenstaande activiteiten? Zie het artikel elders in dit blad. Daarnaast kunt u altijd om verdere informatie vragen bij de Stichting Geriant, tel. 0223-648100 (dagelijks tijdens kantooruren).

Mantelzorgpodium 24 september Onder de titel ‘Laat mantelzorg werken’ organiseert Texels Welzijn, dit keer in samenwerking met het Texelfonds, op donderdagavond 24 september het eerste mantelzorgpodium van het nieuwe seizoen. De zorg voor een chronisch zieke partner, een gehandicapt kind of hulpbehoevende ouder is niet iets waar je bewust voor kiest. Veel mensen zien het als iets vanzelfsprekends: het overkomt je en je doet het gewoon. Ook naast een betaalde baan. Zo combineert een op de zes werknemers hun mantelzorgtaken (gemiddeld vijftien uur per week) met een betaalde baan. En dat aantal zal komende jaren alleen maar verder toenemen. Soms leidt deze combinatie echter tot overbelasting en ziekte van de werknemer … en soms levert deze combinatie problemen op in de werkplanning van de werkgever … Daarom is het belangrijk dat het thema mantelzorg onderwerp van gesprek is tussen werkgever en werknemer, dat werkgevers en werknemers samen op zoek gaan naar de mogelijkheden voor een mantelzorgvriendelijk werkklimaat binnen hun eigen organisatie. Margreet Woessner, ervaren trainer bij onder andere de landelijke Stichting ‘Werk & Mantelzorg’, zal over de mogelijkheden van een vruchtbare samenwerking rond mantelzorg op de werkvloer op donderdagavond 24 september een presentatie verzorgen . Zij zal op deze avond werkgevers en werknemers informeren en inspireren over het thema werk en mantelzorg. Door het presenteren van cijfers en feiten, huidige maatschappelijke ontwikkelingen, mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid, wettelijke regelingen, casussen, voorbeelden en tips … en natuurlijk ook door het gesprek aan te gaan met de aanwezigen over hun eigen vragen en/of ervaringen. Geïnteresseerd in het thema en deze bijeenkomst? Noteer de datum alvast in uw agenda. Verdere informatie volgt. Meer weten? Neem dan contact op met Brigitte Hollands, Texels Welzijn ([email protected] of bel 312696).

Belastingherziening alleen voordelig voor werkenden Hoewel de brief van het kabinet over de voorgenomen belastingherziening meer vragen oproept dan beantwoordt, trekt ANBO alvast één conclusie: alleen werkenden gaan erop vooruit. Liane den Haan, directeurbestuurder van ANBO: "Dit kabinet is sterk ingesteld op mensen die werken. Het is niet de eerste keer dat het kabinet de indruk wekt dat mensen die niet werken, zoals bijvoorbeeld gepensioneerden, Wajongeren, WW -ers of bijstandgerechtigden, gewoon wat beter hun best moeten doen om ook van een koopkrachtstijging te mogen profiteren." Het kabinet werkt toe naar een koopkrachtstijging van 1,5 tot 3 procent voor werkenden, onder andere door de lasten op arbeid te verlichten. De koopkrachtontwikkeling voor niet-werkenden blijft stabiel. ANBO vertrouwt daar niet op. De BTW gaat omhoog; alleen voedingsmiddelen houden het lage tarief van 6 procent. Deze verhoging wordt gecompenseerd door een verlaging van de inkomstenbelasting. Aangezien niet-werkenden daar niet van profiteren is het maar zeer de vraag of zij zonder koopkrachtverlies blijven. ANBO is blij dat het kabinet inziet dat rekenen met een fictief rendement van 4 procent oneerlijk is, zeker voor kleine spaarders. Het kabinet wil toewerken naar een heffing op werkelijk gerealiseerd rendement, maar zegt dat dat nu nog te ingewikkeld is. Vooral kleine spaarders blijven last houden, ondanks een nieuwe tariefstructuur.. ANBO ziet mogelijkheden wanneer gemeenten méér vrijheid krijgen om belastingen te hef fen. Echter, deze gemeentelijke belastingen mogen alleen ingevoerd worden wanneer er centraal een verlichting plaats vindt. Ook moeten de opbrengsten van deze gemeentelijke belastingen geoormerkt worden. Den Haan: "Het geld van gemeenten zit in grote, ongelabelde potten en ze hebben veel te veel vrijheid in hun besteding. Gemeentelijk geld moet ten gunste komen van goede hulp en ondersteuning, een gezonde lokale arbeidsmarkt en voldoende betaalbare woningen. Nu zie je dat veel gemeenten de vrijheid hebben genomen om geld naar eigen inzicht uit te geven, en bijvoorbeeld bezuinigen op dagbesteding." Het kabinet erkent dat het toeslagensysteem nodeloos ingewikkeld is, maar ziet zo snel geen oplossing. Reden te meer om heel gauw een nieuw systeem te ontwikkelen. ANBO heeft altijd gepleit voor een goedkoper systeem met een lagere, meer inkomensafhankelijke basispremie, zodat de zorgtoeslag overbodig wordt en er jaarlijks zo'n 5 miljard aan uitvoeringskosten en geld rondpompen bespaard kan worden. Bijna 60 procent van de Nederlandse huishoudens ontving in 2013 zorgtoeslag. In de laagste inkomensgroep ontvingen negen op de tien huishoudens zorgtoeslag. Hun betaalde zorgpremie werd daarmee voor ruim 60 procent vergoed. Een snel alternatief kan zijn de zorgtoeslag uit te keren op basis van bekende inkomensgegevens. Nu vinden er nog teveel voorschotten en verrekeningen plaats, waardoor de uitvoering ingewikkeld en duur is. --------------------------------------------------------------------------------------------------- -----------------------------------------------------

Meldpunt Medicijnkosten gestart Apothekersorganisatie KNMP is deze maand gestart met het Meldpunt Medicijnkosten, op internet te vinden onder http://www.apotheek.nl/meldpunt-medicijnkosten , een plek waar patiënten terecht kunnen met hun melding of klacht over medicijnkosten. Liane den Haan, directeur-bestuurder van ANBO: “De tijd dat je zonder er verder over na te denken elk medicijn of recept bij welke apotheek dan ook kon ophalen, is echt voorbij. Er zijn regels over welke medicijnen vergoed worden, in hoeverre ze worden vergoed en ook waar ze worden vergoed. Apothekers staan dag in dag uit met hun handen in het haar om de patiënt de regels over vergoedingen uit te leggen. Vaak weten ze het zelf niet eens.” “Patiënten zelf hebben ook nauwelijks een idee wat er precies wel of niet wordt vergoed,” vervolgt Den Haan. “ Voor veel senioren is het moeilijk om de goede antwoorden in de vergoedingenjungle te vinden. Daarom kloppen ze vaak aan bij de apotheek: een laagdrempelige plek. Maar er zijn ook andere wegen: de medewerkers van de Zorgadvieslijn van ANBO kunnen, voordat u uw medicijnen gaat halen, aangeven of uw medicijnen geheel of gedeeltelijk worden vergoed en of u deze zo maar bij elke apotheek op kunt halen.” Het is de bedoeling dat patiënten en zorgspecialisten gezamenlijk werken aan kostenbewustzijn in de zorg. Den Haan: “Maar hierover is nog niet heel veel bekend: hoe komen patiënten aan de juiste informatie en passen ze inderdaad hun medicijngebruik aan op basis van de nieuwe regels? ANBO en KNMP w erken samen om het medicijngebruik onder senioren beter in kaart te brengen. Het Meldpunt Medicijnkosten kan daar ook een rol in spelen.”

De miraculeuze Alp Het is een verbazingwekkende berg daar in de Alpen, die wonderbaarlijke emoties oproept. Ook bij ons; zo hebben wij ervaren. Als de top van de Alp d'Huez is bereikt zijn wij net zo nat van het zweet als van de dikke tranen. Applaus van de terraszitters valt ons ten deel. Kippenvelmomenten, dan ben je alle narigheid even vergeten. Met een hellingspercentage van ruim 11% zijn de eerste 4½ kilometer een echte killer. De knieën van beide pedaleurs geven pijnlijk stekende signalen zodat ze aan de nog resterende 10 kilometer maar niet moeten worden blootgesteld.

We besluiten te stoppen en de rit naar de top in twee sessies te beslechten. De volgende dag laag hangende bewolking en regen, met bakken uit de hemel. Een verplichte rustdag, met toch een spanningsgevoel. Hoe zal het tweede deel verlopen en redden wij het wel? Het is toch wel zwaar. Na regen komt zonneschijn en de volgende dag de draad weer opgepakt. Opnieuw opgestapt voor de tweede - toch nog forse - etappe naar de top. We hebben afgesproken bij elkaar te blijven en bij een stop te wachten op de ander. Ik wil hierbij wel aantekenen dat het venijn in de staart zit als je denkt er bij bocht 7, 6, 5 etc. bijna te zijn. In dit laatste stuk worden de rustpauzes langer en nemen we meer tijd om de omgeving in ons op te nemen. Dit in tegenstelling tot het eerste deel, waarbij we geheel gefocust waren: ‘hoe komen we hier doorheen!’ Ja, dan kom je bij haarspeldbocht twee, staat er een bord: nog 3 kilometer en daar zit nog een stuk van ruim 11% in. Ik zal u de capriolen die we hebben gemaakt om, met lood in de benen, na stilstand opnieuw op te stappen in dit hellingsvlak besparen, het is gelukt, maar vraag niet hoe. Nou vooruit, een tipje van de sluier. Magda kon vanuit deze stilstand niet meer op de pedalen en had een zetje nodig. Toen ik haar dat had gegegeven moest ik teruglopen naar de fiets en zelf opstappen. Ik kon haar niet meer inhalen. In ieder geval kwam zij als eerste over de finish en eerder genoemde eer viel haar ten deel. Vrouwenlist? Voor ons beiden was het een zware tocht, maar we zijn toch trots, zeer tevreden en dankbaar dat we dit hebben bereikt. De uiteindelijke doelstelling, geld in te zamelen middels deze tocht voor het nierdialysecentrum in Oosterend, is geslaagd. We zijn dolblij met het bedrag van € 2.015,- dat wij op dit moment met de sponsortocht bij elkaar hebben gefietst. Alle sponsoren - en zij die ons met woord en daad hebben gesteund - zeggen wij vanaf deze plaats hartelijk dank. Gemotiveerd door dit verhaal? Dan kunt u natuurlijk nog steeds uw bijdrage leveren door een overmaking naar Stichting Vrienden van Nierdialysecentrum Texel. IBAN NL51 RABO 0105534749. Een aparte vermelding voor Erwin van der Linde en John van Dompselaar in verband met de technische support, het aanmeten van de fietsen en informatie over de beklimming. Sportcentrum FITT voor de adviezen van Freerk Broekstra tijdens de training bij het spinnen en voorbereiding voor deze, gezien de leeftijd, toch wel uitdagende beslising nog zoiets te ondernemen en de motivatie toch door te zetten. Gekscherend zei hij wel eens: ”Boven staat een man in een witte jas jullie op te wachten, ha, ha, ha!” Wij hebben hem niet gezien. Ton en Magda Buddelmeijer

ANBO reis naar het Teutoburgerwoud ANBO afdeling Texel heeft een achtdaagse reis naar Willebadessen in het Teutoburgerwoud gemaakt. Bij aankomst blijkt er ook een ANBO-groep uit Ter Apel te zijn. De maaltijden zijn goed tot uitstekend, evenals de kamers en de avonden, zeer gezellig. Dat de drankjes tussen zes en tien uur in het hotel gratis zijn, zal aan dat laatste zeker hebben bijgedragen. Zondag 17 mei U kent dat nog wel van vroeger als er een schoolreisje was. Een beetje een onbestemd gevoel in je buik en een beetje drukker dan anders. Nou, of je nu jong of oud bent, het blijft altijd hetzelfde! Strategisch stapten we via het linker fietsendek aan boord. Dat gaf ons bij het afstappen wat meer gemak om naar de bus te komen. En daar maakten we kennis met Bert, onze chauffeur voor acht dagen. Intussen zat Leontine een beetje vleugellam in de bus. Ze ging mee om voor haar moeder te zorgen. Die had haar handtas vergeten en die werd op het laatste moment door haar zoon gebracht. Leontine rende de loopplank op en kwam akelig ten val. Later zal blijken dat én onder de kop van het opperarmbeen een breuk zit én ook in haar linker sleutelbeen. De eerste dag is de bus net een rijdend kippenhok. Iedereen heeft zo veel te vertellen, dat we bijna ongemerkt in Gendringen aankomen, waar we lunchen in “Restaurant Lukassen”. Daarna wordt het al een stuk stiller in de bus. We rijden benoorden het Roergebied richting Kassel en Paderborn en tegen half 6 staan we voor Hotel Jägerhof. Daar maken wij kennis met een groep ANBO-leden uit het Groningse Ter Apel.

Hotel Jägerhof

Maandag 18 mei We zitten in het dorp Willebadessen. Die middag gaan we met de bus naar het Hermannsdenkmal. De bouw is een initiatief van Ernst von Blandel. Men ziet op een sokkel van 27 meter hoog een koperen beeld van 25 meter hoog; voorstellende hoofdman Hermann die de stammen in de vele koninkrijkjes in Duitsland wist te bewegen om samen op te trekken tegen de Romeinen. Zo slaagden ze er in hun land vrij te houden van een bezetting door vreemde soldaten. Het beeld symboliseert de eenwording van Duitsland. Von Blandel zelf woonde de officiële onthulling in 1876 bij onder het toeziend oog van de keizer. In de sokkel kan men met een steil wenteltrappetje naar boven tot aan de voeten van het beeld komen. Het uitzicht is geweldig!

Het Hermannsdenkmal.

Dinsdag 19 mei Vandaag naar Paderborn. In het centrum staat een grote domkerk maar voordat je daar aankomt is er een interessant museum te bezoeken. Museum in der Kaiserpfalz heet het. Na de oorlog, toen alles vrijwel plat gebombardeerd was, heeft men bij het puinruimen naarstig gezocht naar het verblijf van Karel de Grote. Een imposante luchtfoto laat zien hoe dat er uitzag, toen alle puin geruimd was. Men zocht en vond de restanten van het verblijf van Karel en op die plek is het museum gebouwd. Daarin zijn vele vondsten van aardewerk, glas, sieraden, schoeisel, metalen gebruiksvoorwerpen, kinderspeelgoed en wat al niet te vinden uit de 8e en de 9e eeuw. Onder in de kelder van het gebouw ziet men water kalmpjes stromen. Daar is de bron van de Weser. Het bezoek aan de domkerk was letterlijk en figuurlijk erg somber. Heel schemerig zelfs. De glas-in-loodramen hadden veel donkere kleuren. Het viel een beetje tegen. Opmerkelijk was het fotoboek in één van de zijbeuken met foto’s van de grote vernieling van de kerk door de bombardementen. De tijd vliegt. We moeten verder.

De tocht gaat naar Warstein om een van de grootste brouwerijen van Duitsland in productie te zien. Als inleiding zien we een film over het bedrijf en wat er allemaal achter de schermen gebeurt en dan rijden we met een speciale bus lekker langzaam overal langs en door. Zonder dus de werkers te storen, komen we overal en zien alles van heel dichtbij. In één van de coupé ’s is het commentaar in het Nederlands en dat is fijn. Het duizelt je wel als je te horen krijgt, dat twee vulmachines wel 100.000 flesjes in een uur kunnen vullen! Woensdag 20 mei We hebben een vrije ochtend. ’s Middags vertrekken we naar Bad Arolsen. Daar bezoeken we het kasteel waar prinses Emma zu Waldeck und Pyrmont, gemalin van onze koning Willem III, werd geboren. Een Duitse dame die een beetje Hollands spreekt leidt ons rond. We krijgen grote sloffen aan en schaatsen door de zalen. Veel krijgen we echter niet te zien, omdat een groot deel nog gewoon bewoond is. Daarna kon men, zonder gids en zonder sloffen, nog de wapenkamer bezichtigen. Bad Arolsen heeft een leuke winkelstraat met knusse terrasjes. Veel winkels hebben een naam die verwi jst naar de jonge prinses die koningin van Oranje werd.

We schaatsten op sloffen door het geboortekasteel van koningin Emma ….

Donderdag 21 mei We moesten al vroeg in de bus voor een vol programma. Het eerste doel van vandaag is Fürstenberg, zéér beroemd om de porseleinfabricage. Dit staat eigenlijk niet op het programma, maar we kwamen daar toch langs, dus! Erg mooi allemaal, dat beschilderen met de hand. Voordat het eindproduct klaar is, moet het daarna nóg drie keer gebakken worden en twee keer beschilderd. De prijs is er dan ook naar. Ik pak een “Carola” eierdopje, draai het om en schrik zó van de prijs, dat ik het bijna uit mijn handen laat vallen: €24,80! Het is goed om dat ook eens te zien. Er worden werkelijk schitterende producten gemaakt. Ons echte doel ligt aan de oever van de rivier de Weser. Daar, ergens midden in een verlaten streek moeten we wachten tot een salonbootje van de “Weser Flotte” ons zal komen oppikken. En waarachtig! Na niet al te lange tijd komt er een plat schuitje aanvaren. Plat en breed als een kokkelschip. Achteraf blijkt dit een juiste inschatting. De rivier is in het midden ongeveer 1 – 2 meter diep, afhankelijk van de regenval; het bootje steekt slechts 60 cm. diep. Aan boord doen we een bakkie, bewonderen de fraaie omgeving en meren af achter de vroegere kloosterkerk en abdij van Corvey. Daar staan twee gidsen klaar. Een dame die redelijk goed Nederlands spreekt en een Duitstalige heer. Indrukwekkend is de 90 meter lange voorgevel die je van binnen óók helemaal kan zi en. Er zijn 78.000 boeken opgeslagen. Er is een kerk naast gebouwd. Het oudste deel wordt het Westwerk genoemd. Later werd daar van 1667-1674 een barokke kerk achter gebouwd. Het bijzondere van deze eerste kerk is dat de keizer, door twee luiken te openen vanaf de verdieping de mis in de barokke kerk kon volgen. Later werd daar het orgel gebouwd. Bij de restauratie vond men restanten van muurschilderingen. De akoestiek daarboven is geweldig!

De maaltijden waren niet te versmaden! Van links naar rechts: Guusje, Marijke en Henk.

Vrijdag 22 mei De Groningers gaan weer op huis aan. In de hal staan de koffers al klaar. Ik raak daar aan de praat met ene Lenie uit Nieuw Weerdinge. Ze ziet het embleem van het visserskoor op mijn poloshirt en vraagt: ‘Kom jij echt uit Oudeschild?’ Als ik haar een bevestigend antwoord geeft vraagt ze: ‘Ken jij dan Gerard Weijers?’ Ze bleken elkaar ontmoet te hebben, toen ze een jaar of 16 waren en sturen nog steeds met kerstmis een kaartje. Ik ga haar groeten aan Gerard overbrengen! We moeten vandaag op tijd in Kassel zijn. Een gids, een jongedame, stapt in. Ze spreekt Duits en belooft dat ze langzaam zal spreken. Helaas doet ze dat niet. Veel wat ze vertelt gaat aan ons voorbij. We maken een rondrit en komen bij de fonteinen in Bergpark Wilhelmshöhe. In een fraai gebouw bekijken we eerst een filmpje waarop te zien is hoe mooi het water kan stromen (een aantal uren per dag, twee dagen per week), waarna we het wonder aanschouwen. We zien vooral veel bouwsteigers, want de hele mikmak wordt gerestaureerd.

Maar als we omhoog kijken zien we daar een hele grote, blote, koperen Hercules wat achteloos leunend op zijn knots over de stad en het dal uitkijken. Later gaan we de stad in. Het is er gezellig druk. Er wordt een kermis opgebouwd. Veel eettentjes zijn al open en doen goede zaken. De vrouwen gaan winkelen, dus daar hebben we geen kind meer aan. Zaterdag 23 mei Een vrije ochtend. Bert brengt eenieder, die het wil, na het ontbijt naar Dribergen om te wandelen of te winkelen. Er is een magnifieke winkelstraat, mooi bestraat met lichtgele zandstenen van verschillende grootte. Mooie winkels en terrasjes en niet duur. Er zijn ook nog veel vakwerkgevels te zien. ’s Middags gaan we naar Bad Pyrmont. Daar bezoeken we een schitterend park van 18 ha groot. De Hauptallee loopt langzaam omhoog en daar stroomt in het midden het water trapsgewijs naar beneden door een marmeren bedding. Er is een heuse palmentuin. Het is een beroemd kuuroord, één van de bekendste in Duitsland met een rijke historie. De stad wordt wel de stad met de Oranjetraditie genoemd, omdat koningin Emma hier ten huwelijk is gevraagd door koning Willem III.

...en overal zijn nog hele mooie vakwerkhuizen te bewonderen …

Zondag 24 mei Iedereen heeft al vroeg de koffer(s) in de hal gezet. Een aantal mannen helpt Bert bij het inladen van de koffers en met kushandjes nemen we afscheid van ons hotel. We rijden naar de Mönensee. Daar is een grote dam gebouwd die in de Tweede Wereldoorlog door de Engelsen is vernield. De dam werd vernield om de stroomvoorziening van het Duitse Roergebied te beëindigen en zo de wapenfabricage tot staan te brengen. Mede door het mooie weer is het er al flink druk. Verder weer. We rijden nu regelrecht naar Den Oever om in Restaurant ‘De zingende Wielen’ ons afscheidsdiner te nuttigen. Het was een fantastische reis. Reiscommissie bedankt! Graag tot ziens! Tekst: Simon Dros Foto’s: Lies de Chavonnes

Online verkeerstest van Veilig Verkeer Nederland Verkeersregels worden voortdurend aangepast aan nieuwe wensen en inzichten. Wie 15 jaar geleden zijn rijbewijs heeft gehaald, heeft zich al flink moeten bijscholen. Sindsdien is 40 % van de wegenverkeerswet veranderd. De doorsnee lezer van Leef-Tijd heeft al veel langer een rijbewijs; daar telt dit dus nog veel zwaarder. Ook per 1 juli 2015 worden er weer wijzigingen ingevoerd. Zo komen er 14 nieuwe verkeersborden bij en worden 23 verkeersovertredingen bij het strafrecht ondergebracht. Is uw kennis nog up to date? Kent u alle verkeersregels wel, inclusief de wijzigingen? Test uw kennis en bepaal zelf, of u nog bijgespijkerd dient te worden! Veilig Verkeer Nederland heeft een website geïntroduceerd, waar dit nu mogelijk is, namelijk http://opfriscursus.vvn.nl/v/start . Op deze website staat een korte verkeerstest (8 vragen) en een uitgebreide verkeerstest. U kunt de test doen zonder dat u verplicht bent zich aan te melden. Als u zich aanmeldt, kunt u de test onderbreken en indien gewenst later voortzetten.

In goede, vertrouwde handen bij ZorgHulp Erna Drijver: ‘we hebben hart voor de zaak’ ‘Missie en visie: De organisatie ZorgHulp is gevestigd in Nibbixwoud (WestFriesland). ZorgHulp biedt thuishulp in West-Friesland en op Texel. De medewerkers van ZorgHulp/Hulpvaardig bieden alle soorten van thuishulp aan. Mogelijkheden en onmogelijkheden worden voor aanvang van de zorg met de cliënt en/of de vertegenwoordiger van de cliënt doorgenomen. Tevreden cliënten vormen de kracht van ons bedrijf, daarmee maken we de slogan ‘hulp voor de ander in vertrouwde handen’ waar.’

Tot zover de website van Zorghulp.org. Ik ben op bezoek bij Erna Drijver. Erna heeft vijf jaar als verpleegkundige bij Omring gewerkt. Ze heeft, zoals ze zelf zegt, een ouderwetse, goede opleiding genoten in het ziekenhuis en later in verzorgingstehuis St. Jan. Sinds vijf jaar heeft ZorgHulp een afdeling op Texel en vanaf dat moment werkt Erna er met veel plezier. Ze is trots op de organisatie. Ze vindt het een solide bedrijf, er is geen grote overhead, de lijntjes zijn kort. De medewerkers hebben een groot empathisch vermogen, handen moeten aan het bed. ‘We hebben hart voor de zaak ,’ zegt Erna, ‘maar ook de economische kant van de zaak wordt goed gewaarborgd.’ De medewerkers krijgen de kans om bijscholing te volgen. ‘We waren nog niet aangenomen of we zaten met zijn allen in de schoolbank. Ja, de directrice ook. Een geweldige vrouw, een no nonsens type. Ze heeft het bedrijf van de grond af aan opgebouwd, met een aantal goede meiden om zich heen. Zo heeft Erna de kans gekregen om in Leiden de specialisatie voor wondverpleging te volgen en heeft ze een cursus terminale begeleiding gedaan. Ook hebben de medewerkers, in het kader van de nieuwe zorgwet, een cursus indiceren gevolgd. Erna: ‘als wij goed indiceren, hoeft er geen eigen bijdrage betaald te worden.’ De verpleegkundigen van ZorgHulp komen van alles tegen in hun werk; mensen met ALS, MS patiënten, oncologische patiënten, mensen met diabetes en ook toeristen met een zorgvraag kunnen b ij ZorgHulp terecht. ‘We zijn een hecht team,’ zegt Erna, ‘de goede sfeer in het bedrijf is belangrijk, dat voelen wij met elkaar maar dat voelt de patiënt ook. Naast de mensen die opknappen en uit de zorg verdwijnen, zijn er ook mensen waarvan je afscheid moet nemen. Het begeleiden en loslaten is niet makkelijk, vooral niet als het om jonge mensen gaat. Maar samen staan wij sterk, we zijn er ook voor elkaar. We steunen elkaar, we hebben regelmatig contact. Het is heel fijn om met zo’n goed team te werken.’

De ‘r’ van respect ‘Ken je de drie r’s van rust, regelmaat en reinheid? Wij zetten daar een vierde r bij, de r van respect.’ Al pratend met Erna kom ik er achter dat ik met een veelzijdige vrouw aan tafel zit. Na de St. Jan periode heeft ze houten speelgoed vanuit de bakfiets verkocht, ze heeft creatieve workshops gegeven, kortom ze is vijftien jaar lang super creatief in de weer geweest. ‘Het was heel leuk, maar op een gegeven moment gaat je vak toch weer trekken,’ zegt ze. Toen de vraag kwam of ze toch niet terug wilde komen als wijkverpleegkundige, hoefde ze niet lang na te denken en pakte ze haar vak weer op. Deze ‘van alle markten thuis-vrouw’ heeft inmiddels ook nog een cursus psychologie opgepakt. ‘Had ik eerder moeten doen,’ verzucht ze. Als ik weer in de auto zit neurie ik het liedje van Claudia de Breij ‘Mag ik dan bij jou?’ Toeval? Ik denk het niet. [email protected] adres Ganker 5, 1688 Nibbixwoud. Tel. (op Texel) 0222 745000. Judy Weggelaar

Proefpanel gezocht! Ik moet wel even terugkomen op mijn laatste column, getiteld “Laat voeding uw medicijn zijn”. Deze column ging over landelijke onderzoeken waaruit blijkt dat het niet altijd goed gesteld is met de kwaliteit en de voedingswaarde van het eten in de zorg. In de column doe ik een oproep om ook op Texel de lat hoger te leggen. Niet omdat het eten op Texel zo slecht is, het eten is hier prima. Toch wordt er ook op Texel te veel eten weggegooid. En daar heb ik moeite mee.

Een tekort aan eten hebben we allang niet meer. Als ik als klein meisje zei: ‘Ik heb honger’, zei mijn opa steevast: 'Je hebt geen honger, honger had je in de oorlog.’ Aan die oorlog en honger werd ik onlangs nog herinnerd toen mijn ome Joop (82) en tante Ingrid (80) een paar dagen kwamen logeren. Ome Joop is één van de vele Amsterdammertjes die in de oorlog naar Texel kwamen om aan te sterken. Hij vond het leuk om de artikelen te lezen die de Texelse Courant hierover afgelopen april publiceerde. Dat bracht herinneringen boven. In de oorlog werd mijn oom ondergebracht bij de slager. Daar was hij natuurlijk erg blij mee, want eten had de slager genoeg. Op de eerste dag dat de Amsterdammertjes aankwamen, deelde de slager boterhammen met schapenvet uit. Mijn oom kreeg een boterham en stak die snel ongemerkt weg onder zijn jas. Gauw pakte hij nog een boterham aan. Ja, ik had honger, zo verklaarde hij enigszins verlegen, zijn handelwijze. Ook mijn tante wist van honger mee te praten. Zij is geboren in de Jordaan en vertelde dat haar vader nog had mee gedaan aan de Jordaanoproer in 1934. De Jordaanoproer was een opstand van werklozen in de Amsterdamse Jordaan. In deze arbeiderswijk was de armoede toen erg groot. Er was geen werk en de mensen waren afhankelijk van steunuitkeringen. Toen in 1934 een steunverlaging werd aangekondigd, leidde dit tot felle gevechten tussen de Jordanezen en de politie. De politie sloeg de opstand keihard neer. Dit had destijds diepe impact. Er werd met scherp geschoten en er waren doden en gewonden. Ter herinnering aan de Jordaanoproer is bij de Noorderkerk een beeld geplaatst van drie vrouwen, verbonden door een brede band. Symbool van het feit dat de vrouwen uit de Jordaan zich verenigden tegen de steunkortingsmaatregelen, waardoor de gezinnen in de Jordaan nog meer honger leden. Terug naar het heden. Wij kennen geen honger. Toch kunnen mensen, ook in een zorg- of ziekenhuisinstelling, ondervoed zijn omdat ze te weinig eten of omdat het eten te weinig voedingswaarde heeft. Als met dezelfde beschikbare budgetten verbeteringen mogelijk zijn, dan moeten we die mogelijkheid toch aanpakken. Dat vindt ook ons verzorgingshuis Gollards. Gollards doet sinds mei dit jaar mee met het programma Duurzaam en Gezond aan tafel, gericht op een verhoogde maaltijdkwaliteit en maaltijdbeleving binnen zorginstellingen. Overigens is het verpleeghuis Hollewal al heel goed bezig. Daar wordt samen met de bewoners elke dag vers gekookt. Naar aanleiding van mijn column heb ik vele reacties en uitnodigingen gehad. Ik ben in maar liefst drie provincies welkom om het eten in een zorginstelling te proeven en de visie op het eten in de gezondheidszorg te bespreken. Maar het gaat er niet om of ik het lekker vind. Het gaat om de mensen die hier (nu of in de toekomst) dagelijks eten. Spontaan bent ook u daarom uitgenodigd. Dat wil zeggen: ik mag maximaal 25 ouderen meenemen. Wie wil er in mijn proefpanel zitten? We gaan het eten beoordelen op uiterlijk, presentatie, temperatuur, portiegrootte en natuurlijk op smaak. Onze eerste proeverij is op maandag 21 september van 12.00 tot 14.00 uur in het Gemini , waar een drie gangen maaltijd zal worden geserveerd. Omdat ook Texel tot hun verzorgingsgebied behoort, wil het Gemini graag aan Texelaars laten proeven wat zij de mensen voorschotelen. Het Gemini werkt sinds vorig jaar met menu’s die worden ontwikkeld door een chefkok met twee Michelinsterren. Deze chefkok is aanwezig en zal uitleg geven over zijn menu’s. Wilt u in het proefpanel, geef u dan op. U kunt zich aanmelden als u 70 jaar of ouder bent en wel eens gebruik maakt van het eten in zorginstellingen of als u wel eens in het Gemini heeft gelegen. Stuur uw naam en adres naar [email protected] onder vermelding van “Proefpanel”. U krijgt dan bericht of u bij de eerste 25 zit of niet. Heeft u geen beschikking over e-mail, stuur dan een briefje naar het gemeentehuis aan de Emmalaan 15, 1791 AT, Den Burg, t.a.v. Hennie Huisman. Wordt vervolgd! Hennie Huisman

ANBO pleit voor schrappen ‘mantelzorgboete’ Ook ANBO wil dat de kostendelersnorm – 'mantelzorgboete' in de volksmond – definitief van tafel gaat. Staatssecretaris Jetta Klijnsma (Sociale Zaken) kondigde een nieuw uitstel naar 1 januari 2018 aan omdat het onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) naar de effecten van deze kostendelersnorm 'onvoldoende duidelijkheid' geeft. Klijnsma's eigen PvdA-fractie meldde daarop dat dit uitstel tot afstel moet leiden. ANBO heeft zich altijd verzet tegen de invoering van een AOW-korting wanneer ouders en kinderen samen (gaan) wonen en wil zelfs dat de AOW nooit gekort wordt wanneer er sprake is van mantelzorg. Liane den Haan, directeur bestuurder van ANBO: "Als belangenbehartiger voor senioren zien we schrijnende gevallen: ouders die al jaren zorgen voor een kind met een handicap of ziekte bijvoorbeeld. Deze mensen hebben geen keuze, maar worden als het aan de politiek ligt wél gestraft voor hun zorgen met een inkomenskorting. Los daarvan krijgen mensen die voor een tante of broer zorgen nu ook al een korting. Dat kan echt niet meer. Je kunt wel een participatiesamenleving ambieren, maar dan moet regelgeving dat stimuleren in plaats van tegenwerken."

Inkeer ANBO is blij dat ten minste één regeringspartij die argumentatie volgt en hoopt dat de VVD snel tot inkeer komt. ANBO pleit ervoor de hele kostendelersnorm uit de AOW te schrappen wanneer er aantoonbaar sprake is van mantelzorg. "Zó stimuleer je mensen de handschoen op te nemen en vanuit hun eigen kracht oplossingen te bedenken," zegt Den Haan. "Deze maatregel staat haaks op de hervorming die het kabinet doorvoert in de langdurige zorg. Je kan niet verwachten dat we meer voor elkaar gaan zorgen en dan degene die dat doen , gaan korten op hun AOWuitkering." -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Inkomensafhankelijke huurverhoging Huurders van sociale huurwoningen kunnen per 1 juli weer een inkomensafhankelijke huurverhoging verwachten. De overheid bepaalt elk jaar met welk percentage de huren maximaal mogen stijgen. Bij eventueel bezwaar kan ANBO u helpen. Zie op https://www.anbo.nl/raad-daad/wonen/huurwoning Wat is de maximale huurverhoging per 1 juli 2015? De huren van sociale huurwoningen mogen per 1 juli 2015 met maximaal 2,5 tot 5% omhoog. De basishuurverhoging bedraagt maximaal 2,5%. Wie meer verdient dan € 34.229, kan te maken krijgen met een extra (inkomensafhankelijke) huurverhoging.

Maximale huurverhoging zelfstandige woningen De maximale toegestane huurverhoging voor zelfstandige woningen bedraagt per 1 juli 2015:  2,5% voor huishoudens met een inkomen tot € 34.229 (inkomensjaar 2013);  3,0% voor huishoudens met een inkomen vanaf € 34.229 tot en met € 43.786 (inkomensjaar 2013);  5,0% voor inkomens boven de € 43.786 (inkomensjaar 2013). Zelfstandige woningen zijn bijvoorbeeld eengezinswoningen, appartementen en portiekwoningen. Met de huurverhogingscheck, die op internet te vinden is op http://www.huurverhogingscheck.nl , kunt u nagaan of uw huurverhoging per 1 juli 2015 wettelijk is toegestaan. Na huurverhoging mag de huurprijs niet hoger zijn dan de maximale huurprijs voor uw woning. Het puntensysteem (woningwaarderingsstelsel) bepaalt wat de maximale huurprijs van uw huurwoning mag zijn. Wilt u zelf het aantal punten en de maximale huurprijs van uw woning controleren? Maak dan gebruik van de Huurprijscheck van de Huurcommissie. De huurprijscheck kunt u vinden op internet op http://www.huurcommissie.nl/onderwerpen/huurprijs-en-punten/huurprijscheck-en-puntentelling/

Maximale huurverhoging voor kamers, woonwagens en woonwagenstandplaatsen De maximale huurverhoging voor kamers bedraagt per 1 juli 2015 2,5% (inflatie + 1,5%). Voor woonwagens en woonwagenstandplaatsen geldt eenzelfde percentage.

et was van dat LAAT.

Bevolkingsonderzoek Ze had de voordeur nog in haar hand toen Aaf al begon te praten. Natuurlijk onverstaanbaar voor Neeltje. Vlugge voe tstappen in het gangetje en gemompel …………. ‘Nou, nou, ’t is je leste dag zeker fondaag, dot je nag fon olles kwiet wil?’ ‘Nou, ‘k ben aars puur fon de rel, wont kiek ‘rs wok in de bus fonde hèèw. Dos ’n boekie fon de dorremkanker en dot staat me niks on, wont ik begriep d’r hillegaar niks fon en déérom kom ik bee jouw effe hore. En ’t zit me puur dwors, wont ‘k snap de helleft niet wot ‘r instaat.’ ‘Laa’k maar effe kieke wéér de skoen wringt,’ zei Neeltje en pakte de brochure aan. Bevolkingsonderzoek stond erop met witte letters en met rose letters eronder: darmkanker. ‘Wel,’ zei Neeltje, ‘dot is toch te snappe wot déér staat? D’r staat dotte de mênse tussen 55 en 75 jaar mee gaan doên on ’n onderzoek en don kieke ze of je meskien bloêd in je dorreme heb. Dot is olles en aars niet. Maar ‘k zel eerst effe een bakkie zette en don gaane we dot effe same kollempies on deurleeze.’ Zo gezegd, zo gedaan. Niet veel later zaten de vriendinnen lekker te genieten. ‘Wow je nag ’n koekie ok? Don zel ik effen ’t trommeltje uut de kos haale.’ Intussen had Neeltje het verhaal gelezen over het waarom en voor wie het bedoeld is. ‘Nou Aaf, ik lees hier dot ’t onderzoek voor ’t opspore fon kanker is. En dot begint méé stes met ’n poliepie in je dorrem. Zo’n poliepie is eigelijk ’n klein bultje en die skiene foor te komme bee de mênse die ouwer benne os 55. En don kenne sommige fon die poliepe uutgroeie tot dorremkanker.’ ‘Getfer,’ zei Aaf, ‘dot klinkt hillegaar niet leuk, ’t ken dus best weze do’k ’n kanker imme dorreme hèèw.’ ‘Nou niet zó dramaties Aafie, wees bliêd dot ze het gaan uutsoeke of er wel wot lóós is bee jow en ’n berreg are mênse.’ ‘Nou, ik fiend het niks leuk en moet je d’rs kieke wo’k ollegaar d’r bee kreege hèèw. ’n Plastic envelop om terug te stuure, een kokertje met ’n draaidoppie, ’n houwertje om dot kokertje in te doên en …, óóóóh, ‘k wor d’r niet goêd fon.’ Intussen had Neeltje verder gelezen en ze begreep al gauw wat er moest gebeuren. ‘Aafie, meike, je moet ‘r on gloove; je moet je poep opfange, met ’t staafie uut ’t koke rtje vier keer een klein prikkie in je drôl doen, ’t staafie weer in ’t kokertje doên, ’t kokertje in ’t déér foor bestemde zakkie doên en dot dichtplakke. Dot za kkie gaat don in de retourenvelop en die plak je ok dicht. De liêm zit ‘r ôl op, dus da’s ’n fluitje fon ’n cent.’ ‘Maar hoe ken ik nou prikke os die hóóp fon mee in ’t water fon de plee leit? ’k Hèèw wel begrepe dot’r gien water beekomme mag.’ ‘Kiek, hier staat dot ze zó veul pepier in de plee doên dot ’t dróóg fôlt. Don kei je die vier prikkies in je drôl d oen.’ ‘Benne ze nou hillegaar? De plee ken wel verstopt rake; ik heb ’n veul beter idee Nee ltje. Ik neem ’t koleskoppie wéér wee vroeger de kit mee vol skepte en déér ken ik een hóópie op drukke,’ en terwijl ze dat zei kwam er een duivelse gli mlach op haar gezicht. De volgende dag kwam het relaas. Ik vroeg of Aaf al naar de post was geweest om de zending vóór half vijf af te leveren. ‘Nunnik meike, zei ze, ik hod ’n misser.’ ‘Wot mag je déér mee bedoêle?’ ‘Nou, net zo’k ’t sèèg, ’t ging mis.’ ‘Hoe don?’ ‘Luuster, ik hod aandrang en ik met ’t skoppie na de plee. Ik striek de zeile, steek ’t skoppie onder me en laat de netuur se gang gaan. Ik sten wot en ja hoor, déér komt Keesie uut de krèb. Ik kiek en d’r leit niks oppe skop. ‘k Hod ‘m niet vôrt g enog onder me deurdeen. De keutel wos net tussen de wòòl en ’t skip fôle.’ Waarna ze onbedaarlijk begon te lachen. ‘ ‘t Is ok hillegaar niet erreg, wont ‘t steekt niet op iên dag.’ ‘k Zel aans nag ‘rs prambeere en os don olles achter de rèèg is, traktéér ik op ’ n gebakkie bee de koffie, wont don kenne we dut ferhaal op ’n waardige manier ofsluute, fiend je ok niet?’

Neeltje

Steun van Geriant van belang bij dementie Misschien herinnert u zich de poster waarop een ouder echtpaar in een omhelzing staat afgebeeld, met als tekst ‘Hij lijdt aan dementie, zij heeft het’. Daarmee wordt aandacht gevraagd voor het lijden van de partner van een patiënt met dementie. Wat natuurlijk niet betekent dat mensen met dementie geen lijdensdruk ervaren. Dementie is een ernstige ziekte met een enorme impact voor de patiënt en de naasten en het is bij iedereen anders.

De stichting Geriant is gespecialiseerd in dementiezorg. Via de huisarts of specialist in het ziekenhuis worden mensen verwezen naar Geriant voor onderzoek en diagnostiek. Het is niet altijd eenvoudig om mensen met geheugenklachten naar de huisarts te krijgen, omdat er zonder dat ze zich daarvan bewust zijn een façade optreedt. Het komt vaak voor dat mensen het verbloemen, doen alsof er niets aan de hand is, het kan zelfs gebeuren dat ze het omdraaien, met mij is niks mis, maar met…… alles en iedereen in de omgeving. Alles wat vertrouwd was wordt vreemd, meestal gebeurt dat heel geleidelijk. Bij de ziekte van Alzheimer, de vorm van dementie die het meeste voorkomt (65%) is het vaak als een dief op kousenvoeten, die sluipend steeds iets afpakt. Op Texel zijn 96 mensen met een diagnose dementie, thuiswonend en in het verzorgingshuis Gollards. In het verpleeghuis wonen op dit moment 25 mensen met dementie. Driekwart van de mensen met dementie woont thuis. Daarnaast zijn er naar schatting ongeveer 80 mensen die wèl dementie hebben, maar bij wie het nog niet is vastgesteld. De fase van de eerste verschijnselen tot de diagnose kan lang duren, wel tien tot vijftien jaar. De omgeving merkt wel dat er iets niet pluis is, maar kan de vinger er niet opleggen, omdat het een heel wisselend beeld is.

Een eigen casemanager De casemanagers op Texel zijn Els v.d. Stadt, Arjan Groet en Reinier de Vries. Zij zijn gespecialiseerde verpleegkundigen met verstand van dementie. Zij houden zowel het ziekteverloop als de gevolgen daarvan voor het dagelijks leven van de patiënt èn de mantelzorger, scherp in de gaten. Veel komt er op de mantelzorger af, wat vaak niet gedeeld kan worden met de patiënt. Er breekt een periode aan dat de mantelzorger voor twee moeten denken en gaandeweg veel taken gaat overnemen. Wat veel mantelzorgers en met name partners ervaren is vooral eenzaamheid. ‘Je verliest je maatje’ en mensen kunnen ondanks betrokken familie en vrienden zich heel alleen voelen. Kinderen die zorgen zijn er geen 24 uur bij betrokken, maar de partners horen we wel eens verzuchten ‘Het zijn dagen van 36 uur, tropenjaren, en dat op mijn leeftijd!’ De casemanager geeft u actieve steun en begeleiding en organiseert aanvullende zorg. U kunt altijd aankloppen als u behoefte heeft aan voorlichting, advies, emotionele ondersteuning of praktische hulp. De casemanager organiseert in het begin vaak een familieoverleg om uw situatie op een rijtje te zetten. U kunt dan ook met elkaar bespreken of u wilt meedoen aan de cursus ‘Omgaan met Dementie’ of aan andere ondersteuningsvormen voor mantelzorgers. Er wordt niet alleen gekeken naar de ziekteverschijnselen, maar ook naar de verstrekkende gevolgen voor de mantelzorger. Samen met het DOT (Dementie Ondersteuning Texel van Omring), de Wmo en andere zorgverleners wordt er bemiddeld bij het verkrijgen van zorg, het vinden van een passende dagbesteding, logeeropname, enz. Dit is heel belangrijk voor de mantelzorger/partner om de zorg zo lang mogelijk vol te houden. Naast huishoudelijke hulp is er soms lichamelijke verzorging nodig als het voor echtgenoten te zwaar wordt om deze zorg te bieden. Ook daarin is het vaak weer lastig voor de mantelzorger om die zorg uit handen te geven, bijv. als de

patiënt zich verzet tegen vreemden in huis. Mantelzorgers ontpoppen zich tot meesters in het regelen van dit soort dingen, maar krijgen daardoor soms last van een schuldgevoel. Als iemand iets niet wil…. Wie ben jij dan om het door te zetten? Het zijn moeilijke, maar vaak onvermijdelijke hindernissen, die de mantelzorger moet overwinnen.

Cursus Omgaan Met Dementie Tijdens de cursus, zeven wekelijkse bijeenkomsten voor mantelzorgers van mensen met dementie, leren zij hier mee om te gaan. Er wordt veel uitgelegd over de verschillende vormen van dementie, het veranderende gedrag, de beleving van de patiënt, de rouw waar beiden mee te maken krijgen, behandeling van bepaalde symptomen met medicijnen, oriëntatie op de zorg. De rode draad is: hoe ga ik om met mijn dementerende familielid? Kan ik beter meepraten of moet ik proberen om de patiënt in de realiteit te houden? Met de juiste benadering is veel kwaliteit en rust in de thuissituatie te winnen. Heel belangrijk tijdens de cursus is het thema ‘overbelasting’, hoe houden mensen het vol? Ieder heeft zijn/haar eigen manier. Het gevoel er niet alleen voor te staan, maar anderen horen die in hetzelfde schuitje zitten, is eveneens een belangrijk element van de cursus. Het uitwisselen van ervaringen wordt door de m antelzorgers als positief ervaren. Het maximum aantal deelnemers is twaalf, maar het zijn er vaak maar acht. De cursus wordt ieder voor- en najaar gegeven in De Buureton. Voor mantelzorgers, waarvan een naaste is ingeschreven bij Geriant, zijn hier geen ko sten aan verbonden.

Alzheimer huiskamerproject Elke tweede maandag van de maand kunnen mantelzorgers van mensen met dementie het huiskamerproject bezoeken. Dit is een activiteit van Alzheimer Nederland, waaraan geen kosten zijn verbonden. Het is van 13.30 – 15.00 uur in De Buureton (inloop vanaf 13.15 uur). Er komen tussen de zes en tien mantelzorgers maandelijks bij elkaar om ervaringen te delen. De groep wordt begeleid door Reinetta Zegers en er is altijd een casemanager van Geriant bij aanwezig.

Alzheimer Café Texel Op de laatste dinsdag van de maand worden themabijeenkomsten aangeboden voor iedereen die met dementie te maken heeft. Het Alzheimer Café is een trefpunt voor mantelzorgers, maar ook voor mensen met dementie, familieleden en vrienden. Hulpverleners en andere belangstellenden zijn welkom. Iedere keer staat een interessant onderwerp op het programma. Het begint om 19.30 uur (inloop 19.15 uur met levende muziek) met een kopje koffie of thee. Gastsprekers en ervaringsdeskundigen worden geïnterviewd. Mensen kunnen vragen stellen en is er alle gelegenheid om met elkaar ervaringen uit te wisselen onder het genot van een hapje en een drankje. De uitnodiging wordt via e-mail verstuurd en het staat tevens aangekondigd in de Texelse media. Het is een vrijwilligersactiviteit van Alzheimer Nederland en er zijn voor de bezoekers geen kosten aan verbonden. Van tevoren aanmelden is nièt nodig. Voor vragen kunt u bellen naar Texels Welzijn 312696. Mailen kan ook naar [email protected] (Margreet Berndsen) of [email protected] (Liesbeth Rijk).

Online cursusaanbod Verder bestaat de mogelijkheid aan een cursus ‘Omgaan met dementie voor mantelzorgers’ mee te doen via DementieOnline. Een onlinecoach, psycholoog of casemanager dementie, beantwoordt uw vragen persoonlijk. Verder is het ook mogelijk om via www.dementieonline.nl een eenmalige vraag te stellen. Dit kan in een mail of door te bellen. Voor informatie kunt u terecht bij uw huisarts en bij Stichting Geriant, tel. 0223-648100 of www.geriant.nl Liesbeth Rijk (Casemanager dementie St. Geriant)

Nostalgisch filmfestival Een feest van herkenning en nostalgie. Dat wordt het Festival van Oude Texelse films dat in november wordt gehouden in het kader van de viering van Texel 600 jaar Stad. Er worden tientallen films vertoond die 15 tot 90 jaar geleden allemaal gemaakt zijn op dit mooie eiland. Harry de Graaf, Henk van Wijk en Jaap Eelman hebben veel van dit materiaal onder hun beheer en zijn bezig hier een bijzonder programma van samen te stellen. Het zijn documentaires, speelfilms en reportages op 16 en 8 mm die goed bewaard zijn gebleven en allemaal zijn gedigitaliseerd. De organisatoren hebben nu al veel verzameld en er komt nog steeds nieuw materiaal bij. Noteert u de data alvast in uw agenda! De films worden op middagen tussen 12 en 18 uur gedraaid in Cinema Texel. De filmdagen zijn: 31 oktober, 1, 3, 5, 7, 8, 10 en 12 november. Verwacht wordt dat er vooral belangstelling zal zijn voor films die in de jaren vijftig, zestig en zeventig zijn gemaakt. In de straten en landschappen van toen komen honderden personen in beeld. Velen daarvan zijn niet meer in leven en de ouderen van nu ziet men op het doek nog als kinderen. Vooral de avonturenfilms ademen de tijdgeest. De filmpioniers van Texel hebben zich hierin uitgeleefd! Waar nodig zullen Harry de Graaf en Henk van Wijk als 'explicateurs' bij de films optreden. Wie oude films heeft die mogelijk geschikt zijn voor het festival , kan contact opnemen met Texel 600 jaar Stad via [email protected] Het totale programma wordt later dit jaar met toelichting in de media aangekondigd. ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------

VakantieBieb geopend De zomer is voor veel mensen DE tijd van het jaar om boeken te lezen. Lezen zorgt voor het ultieme vakantiegevoel. Om het lezen in de zomer extra te stimuleren geeft de bibliotheek een cadeautje: de VakantieBieb. Deze app is vanaf 1 juni gratis te downloaden op tablet of smartphone en bevat een heleboel leuke e-books en tijdschriften. De app bevat ook een ruime selectie leesboeken voor de jeugd. Uit onderzoek blijkt dat kinderen die gedurende de zomervakantie bijna niet lezen, terugvallen in hun leesontwikkeling. Lezen in de zomervakantie is dus belangrijk en kan digitaal met de VakantieBieb. Voor volwassenen zijn er romans, thrillers, tijdschriften en taalgidsen. Ideaal dus voor de vakantie of voor onderweg. De VakantieBieb-app is beschikbaar voor alle Nederlanders, of die nu lid zijn van de bibliotheek of niet. De app is gratis te downloaden via de App Store of Google Play Store. Na het downloaden is er geen internetverbinding meer nodig voor het lezen van de e-books. Gebruikers moeten zich eenmalig registreren, daarna is het boekenaanbod onbeperkt beschikbaar tot eind augustus. De e -books uit de VakantieBieb zijn uitsluitend bestemd voor tablet of smartphone en niet geschikt voor e -readers. Meer informatie: www.kopgroepbibliotheken.nl

Op zoek naar de oorzaken van gezondheid In Leef-Tijd 2015-3 was een artikel opgenomen over het Kennisplatform voor professionals “Active Ageing”. In dit artikel werd aangegeven dat er op aarde vijf zogenaamde Blauwe Zones zijn, waar de mensen ouder worden en bovendien langer gezond blijven dan de gemiddelde westerling. Dat maakt nieuwsgierig! Is hier sprake van toeval? Of zijn er redenen aan te geven, die dit veroorzaken? De hoofredacteur van het magazine Active Ageing had, tijdens het in april 2015 afgenomen interview, aangegeven dat in het magazine van december 2013 een artikel van Drs. Lowie van Doninck (zie foto) was opgenomen, waarin op deze materie wordt ingegaan. Vanuit dit artikel wordt hier samenvattend vermeld hoe de hogere levensverwachting ontstaat én waarom men daar langer gezond blijft. Het volledige artikel staat vermeld op pagina 12 t/m 15 in het downloadbare PDF bestand op www.activeageing.nu/uploads/.../act_aa_magazine_web.december13.pdf

Mensen in “Blue Zones”- onder andere delen van Sardinië, Griekenland, Costa Rica en Japan – worden over het algemeen zeven of acht jaar ouder dan de gemiddelde westerling. En nog interessanter; ze blijven tot wel twaalf jaar langer gezond en hebben maar 1/5 van het aantal kankers en 1/6 van het aantal hart- en vaatziekten vergeleken met de cijfers in de Verenigde Staten. In de jaren die wij kennen als een fase van aftakeling, lichamelijke gebreken en kwellende ziektes, leveren ouderen in Blauwe Zones nog monter een bijdrage aan hun gemeenschap. Op de Japanse Okinawa-eilanden passen 102-jarige vrouwen op hun achter-achterachterkleinkinderen. En in een Amerikaanse blue zone is een 97jarige man nog altijd actief als hartchirurg. In de blue zone van Sardinië gaat een 100-jarige nog dagelijks vissen om enkele families te voorzien van hun omega-3. Het krijgen van een ziekte is meestal vermijdbaar. Meer dan de helft van de ziektes wordt veroorzaakt door bekende oorzaken buiten ons lichaam. En dat betekent dat we door die oorzaken aan te pakken langer gezond kunnen blijven. Door als individu gezonder te leven, maar vooral ook door als samenleving gezondere keuzes te maken. Gezonder werk, een gezonder milieu en een gezonder voedingsaanbod. Onderzoekers hebben een aantal factoren benoemd die zorgen voor het lange, gelukkige, gezonde leven in de Blauwe Zones. Als wij van die kennis willen profiteren, moeten we onze levensstijl drastisch omgooien. Meer en anders bewegen. Minder en gezonder eten. Positief denken. Stress vermijden. Rusten. God vinden. Dagelijks wijn drinken (met mate). Banden met familie en vrienden aanhalen. Met wat gezond verstand kun je zelf ook bedenken dat die zaken goed voor je zijn. Toch doen we dat niet, dat gezond leven – of maar half. Gezondheid blijft veelal steken in thematische acties (roken, overgewicht ,….), maar een globale en integrale aanpak ontbreekt. Daar ligt een taak voor de overheid. Bijna al het geld dat de overheid in de zorg steekt, gaat in Nederland naar de curatieve

kunde: het genezen van ziektes. We kijken alleen naar oorzaken van ziektes. We noemen het gezondheidszorg, maar in feite is er enkel ziektezorg. De auteur pleit er verder voor dit vanuit de gemeenten op te pakken. Zijn motto is “Maak van je gemeente een Blauwe Zone” en hij wijst erop dat men dit in Wijchen (Gelderland) en in Roosendaal (Noord-Brabant) al doet en dat er in enkele gemeenten in Zeeland interesse is om het gezondheidsbeleid daarop te enten. Verder geeft de auteur aan, dat we uit de Blauwe Zones over elke leefstijl wat kunnen leren. Als voorbeeld sluit hij af met eten. Gezond eten behoort in de gebieden met een hoge levensverwachting tot de dagelijkse routine. Mensen eten er geen of veel minder vlees, maar vooral meer vette vis, veel meer groente en veel noten. Ter vergelijking: maar één op de vijf Nederlanders eet elke dag de aanbevolen hoeveelheid groente. We proppen al onze broccoli in de avondmaaltijd, terwijl bewoners van de Blauwe zone de hele dag groente eten, al vanaf het ontbijt. Bove ndien eten ze minder. Daar hebben ze “trucjes” voor. Zo eten ze in Okinawa van kleinere borden, scheppen ze op in de keuken – uit onderzoek blijkt ook dat je vijftien procent minder eet dan als je het vergelijkt met mensen die de pannen op tafel zetten – en herinneren disgenoten elkaar voor elke maaltijd aan hun gewoonte om op tijd te stoppen met eten.

De auteur geeft tot slot aan, dat er zo ongetwijfeld nog vele ideeën zijn te sprokkelen. Als we innovatief en creatief omgaan met al die leefstijladviezen en ze kunnen bundelen, dan krijgen ze concrete handvatten en kunnen we van onze gemeenten steeds meer Blauwe Zones maken. Besloten wordt met de mededeling dat men vanuit het lectoraat Active Ageing zelf op onderzoek gaat naar de blue zone van Sardinië in de hoop daar nog wat meer oorzaken van gezondheid te vinden. Samenvatting: Willem Vlas Afbeeldingen: Magazine Active Ageing Afbeeldingen: drs. Lowie van Doninck en Levenslessen uit de vijf Blue Zones.

Kunstlezingen bij Artex Artex - Kunstenschool Texel verzorgt diverse lezingen met kunsthistorische inhoud, gegeven door kunsthistoricus drs. Krzysztof Dobrowolski-Onclin. Hij gaf al eerder interessante lezingen voor Artex en doet dat ook regelmatig in Amsterdam. Krzysztof is cum laude afgestudeerd in kunstgeschiedenis en Franse letterkunde en heeft aan de universiteiten van Amsterdam, Parijs en Krakau gestudeerd. Alle lezingen duren twee uur (van 20.00 tot 22.00 uur) en kosten € 10,- p.p., inclusief koffie/thee/lekkers en een hand-out.

Islamitische Kunst: dinsdag 1 sept. Dat moslims geen afbeeldingen mogen gebruiken is niet alleen een wijd verspreid, maar ook een zeer hardnekkig vooroordeel. Het kan namelijk wel, maar het ligt eraan van wie, op welke plek en in welke cultuur. Er is niet zoiets als één ‘islamitische cultuur’, net zo min als dat er één ‘christelijke cultuur’ is. Dan zou je orthodoxe Kopten en de Nederlands Hervormden over een kam scheren. In deze lezing zullen we waarheid van mythe scheiden. U krijgt veel kennis van de islam en hoort de belangrijke terminologie. Dit gebeurt op een overzichtelijke wijze, dus u hoeft geen voorkennis te hebben. Uiteraard ziet u de pracht van Turkse, Marokkaanse en Iraanse moskeeën, u bekijkt het adembenemende Alhambra en ziet miniaturen uit Aziatische handschriften. Ja, ook met afbeeldingen van niemand minder dan de profeet Mohammed.

Van Gogh en Munch: dinsdag 27 okt. Het is dit jaar 125 jaar geleden dat Vincent van Gogh overleed. Het Van Gogh Museum in Amsterdam herdenkt dat passend met onder meer een bijzondere tentoonstelling over Vincent van Gogh en zijn Noorse collega-kunstenaar Edvard Munch (tentoonstelling van 25 september 2015 tot 17 januari 2016). Ze kenden elkaar niet, maar Munch, die tien jaar jonger was dan Van Gogh, erkende in de Nederlandse schilder een meester van formaat. In sommige schilderijen van zowel Munch als Van Gogh lijken de diepste roerselen van de ziel aan de oppervlakte te komen. Bovendien hadden zij beiden belangstelling voor de manier waarop hun schilderijen eruit zagen. Van Gogh veroorzaakte een revolutie met zijn felle kleuren en grove, zichtbare penseelstreken. Zijn ‘Sterrennacht’ lijkt bijna te dansen. Hetzelfde geldt voor Munchs ‘De schreeuw’ waar je de gil bijna kunt horen. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- --

Programma Alzheimer Café Het Alzheimer Café vindt plaats in De Buureton, op de laatste dinsdag van de maand. Belangstellenden zijn van harte welkom. Aanmelden is niet nodig, de toegang is gratis. Het informatieve deel is van 19.30 tot 20.30 uur, napraten met een hapje en een drankje tot 21.30 uur. In juli en augustus wordt er in verband met de vakantieperiode geen Alzheimer Café georganiseerd. Dinsdag 29 september Dr. Angèle Jonker, initiatiefnemer van Jonkerszorg, vertelt over haar promotieonderzoek naar het belang van eigen regievoering voor mensen met dementie. Dinsdag 27 oktober Mr. Marjon Hoogerheide aan het woord over juridische zaken, bewindvoering, mentorschap, erfrecht en nieuwe ontwikkelingen.

Lepelaars op ‘t Wagejot

Lekker uitrusten op Texel

Foto: Henk Snijders

ANBO-leden krijgen op vertoon van hun ledenpas* korting bij de volgende bedrijven:                

Oosterhof Wonen in Den Burg geeft op alle artikelen 5% korting Het Texelse Schoonmaakbedrijf Dennis in De Cocksdorp geeft op alle diensten 5% korting Wiersma Meubelen in Den Burg geeft op alle artikelen 5% korting De firma Graaf in De Cocksdorp geeft 30% korting op Texelse dekbedden (op = op) Ouderenwinkel Den Helder geeft aan leden van ANBO Texel op alle artikelen 10% korting (niet geldig in combinatie met bestaande aanbiedingen) Voeten op Texel in Eierland geeft op alle voetverzorgingsproducten 50 eurocent korting De Kookwinkel van Keukencentrum Texel in Den Burg geeft 5% korting Stiehl Audio Video, De Waal, geeft op alle aankopen 5% korting Restaurant Topido in De Cocksdorp geeft bij een kopje heerlijke DE koffie naar keuze een tweede kopje gratis. Aanbod geldt voor ANBO-leden en hun gasten Garage Dros in Eierland geeft op alle reparaties 10% korting Zegel Modes in de Weverstraat en Zegel Lingerie aan de Binnenburg te Den Burg geven 10% korting VTI Oudeschild geeft 10% korting op alle materialen Computer Texel, Keesomlaan, geeft 5% korting op de eerstvolgende bestelling. Gebruik hiervoor kortingscode CT2013 (1 x per gezin) TCA aan de Maricoweg geeft bij aankoop van minimaal € 30,- aan inkt/toner een gratis pak A4 papier t.w.v. € 3,-Mantje Lifestyle Stores (zowel in Den Burg als in de Koog) geeft 10% korting op; schoenen op maat, sokken, gemakschoenen, semi-orthopedische schoenen en inlegzolen. De korting voor ANBO-leden is van toepassing op de volgende merken: Durea, Ecco, Finn Comfort, Nimco, Xsensible, Item M6, Sockwell en Superfeet

*) De korting geldt niet voor aanbiedingen. Tip: neem bij grotere aankopen altijd meteen uw ANBO -ledenpas mee! (wacht daar dus niet mee tot u de rekening krijgt). Uw bedrijf kan ook meedoen aan dit initiatief! Hiervoor kunt u contact opnemen met Tom Steenvoorden. tel. 316656 of mail naar [email protected]

ANBO naar Werelddansfestival Schagen Op 8 juli zijn we met de bus naar Schagen gereden om het Werelddansfestival te bezoeken. Om 11.15 uur was iedereen op tijd bij de bus en had er ook zin in. Het was een gecombineerde bus met Zonnebloemen ANBO-mensen. We kwamen goed op tijd aan in Schagen en toen iedereen zat begon het spektakel. Wat mooi! De Westfriese Dansgroep beet het spits af, iedere groep had zijn eigen muziek. Daarna kwam Chili met dansen van het Paaseiland, geweldig en kleurrijk met veel Hawaiiaanse invloeden. In de pauze kon je bij de stands van Mexico en Litouwen souvenirs kopen uit die landen, dus knap als je daar weerstand aan kon bieden. Na de pauze kwamen Oostenrijk en Georgië met Mexico als sluitstuk. Fantastisch allemaal! Ondergetekende zat op het puntje van haar stoel. Wat kunnen die mensen allemaal mooi dansen. Vooral de muziek bij Georgië en Mexico was zeer opzwepend en dus de dansen ook. Al met al een hele leuke middag, zeker de moeite waard. Omdat we op de terugreis met de bus wat tijd over hadden, ging de chauffeur binnendoor naar de boot. Gezellig allemaal, met boot half zes weer terug naar Texel. Lydia Blok

Verhalenwedstrijd Het Texelfonds is op zoek naar verhalen. Net zoals in voorgaande jaren is het de bedoeling ze te verzamelen en vast te leggen, zodat ze niet worden vergeten. De beste inzendingen, uitgekozen door de jury, worden zondagmiddag 15 november voorgelezen in De Buureton. Hebt u een verhaal waarvan u vindt dat het de moeite van het bewaren waard is, schrijf het dan op en lever het voor 15 oktober in. De maximale lengte is bij voorkeur 2 getypte A-viertjes. Liefst digitaal aanleveren bij [email protected] Handgeschreven verhalen kunnen worden ingeleverd bij De Buureton.

Henriëtte Eissen en de ‘We Go’ Iedereen heeft wel iets in huis waar hij enthousiast over is. Zo enthousiast, dat je het ook aan anderen wilt vertellen. Dat kan, want u krijgt de gelegenheid om uw beste/mooiste ‘handige ding’ via Leef-Tijd te presenteren aan heel Texel. Henriëtte Eissen bijt het spits af. Zij is sinds kort de trotse bezitster van een ‘We Go’, een stevig uitgevoerde, geheel opklapbare boodschappentrolley. Deze handige boodschappenwagen oogt met zijn 360° draaibare, dubbele zwenkwielen als een kruising tussen een rollator en een kinderwagen. Hij is zeer wendbaar en geeft tijdens het boodschappen doen - door zijn robuust uitgevoerde, op hoogte verstelbare handvat - behoorlijk wat steun. ”Minder dan een rollator, maar ik loop er lekker in balans achter,” aldus Henriëtte. Wat bij de trolley meteen opvalt is de ruim uitgevoerde tas. Met 50 liter inhoud, een hoogte van 40 cm, een stevige harde bodem (flessen blijven erin staan), een ruime vulopening en een uitneembare, wasbare binnentas, nodigt de We Go echt uit om uitgebreid te winkelen. Maar ook tijdens een weekendje weg, beurs of dierentuin bezoek lijkt hij handig, want hij kan (al dan niet opgeklapt) makkelijk mee in trein en auto. Henriëtte is blij met haar We Go. “Nu hoef ik ook niet meer zo te bukken.” De We Go wordt geleverd in verschillende kleuren, een plastic regenscherm, reflectoren aan de zijkanten en een diep, goed af te sluiten vak voor bijvoorbeeld de portemonnee. Hij kost € 159,- maar de Ouderenwinkel in Den Helder geeft aan ANBO-leden 10% korting en ook Omringleden krijgen deze korting in de Omringwinkel aan de Schoonoordsingel. Heeft u ook een handig ding in huis? En wilt u daar wat meer over vertellen? Een telefoontje (314380) of mailtje naar [email protected] en wij nemen contact met u op.

Rijders ‘Tafeltje Dekje’ gezocht Tafeltje Dekje is op zoek naar vrijwilligers die één week per maand de maaltijden willen rondbrengen in Den Burg. De vrijwilligers ontvangen een onkostenvergoeding voor de gereden kilometers. Tafeltje Dekje is er voor alle mensen die, om welke reden dan ook, niet goed meer voor hun eigen warme maaltijd kunnen zorgen. Voor korte of lange tijd, voor een of enkele dagen per week of zelfs voor de hele week. Tafeltje Dekje is een van de activiteiten die door Texels Welzijn worden georganiseerd om mensen zo goed mogelijk te ondersteunen in het langer zelfstandig wonen en wordt mogelijk gemaakt door de inzet van vele Texelse vrijwilligers. Belangstellenden kunnen zich melden bij Texels Welzijn, gevestigd in De Buureton, Beatrixlaan 43 in Den Burg. Texels Welzijn is verder bereikbaar via tel. 312696 en e-mail [email protected]

Colofon: Redactie: Margreet Berndsen, Fridtjof Blanken, Brigitte Hollands, Henk Snijders, Riet Veenendaal, Willem Vlas en Judy Weggelaar m.m.v. Ton en Magda Buddelmeijer, Hennie Huisman, Kees Dekkers, Simon Dros, Liesbeth Rijk, Lydia Blok en ‘Neeltje’. Foto voorpagina: Peter Ampt. Opmaak voorpagina en puzzel: Annie van der Heide. Eindredactie, vormgeving en opmaak: Margreet Berndsen en Riet Veenendaal. Tekstcorrectie: Lina Bruijn. Distributie: Rosa Harbers, tel. 312696 en Truus Zoetelief, tel. 312890 Advertenties: Mediabureau Langeveld & de Rooy m.m.v. Tom Steenvoorden, tel.: 316656 Websites: www.texelswelzijn.nl en www.anbotexel.nl Kopij voor de volgende krant graag uiterlijk 4 september naar: [email protected] Leef-Tijd is een uitgave van Mediabureau Langeveld & de Rooy in samenwerking met Texels Welzijn en ANBO Texel Oplage: 2500 stuks

Ook ditmaal hebben we weer veel goede puzzelinzendingen ontvangen. Na het wegstrepen van de opgegeven woorden bleef de zin ‘Ze staan echt overal op Texel’ over. Wil van Heerwaarden van de Bomendiek in De Waal is de winnares van een decoratieve vlinder voor in de tuin, aangeboden door de Vlinderwinkel in De Cocksdorp. Hieronder vindt u de nieuwe opgave, gemaakt door Annie van der Heide. Om tot de oplossing te komen streept u weer weg: van links naar rechts of van rechts naar links, en van boven naar b eneden of andersom. Ook diagonaal kunt u woorden vinden. En let op: sommige woorden kunnen vaker voorbij komen. Na het wegstrepen van alle woorden houdt u nog een aantal letters over. Als u deze achter elkaar zet, ontstaat een zin. Deze zin mailt u voor 15 augustus naar [email protected] of u stuurt hem per post naar: Texels Welzijn, Beatrixlaan 43, 1791 GA Den Burg. Doe uw best, want we hebben weer een leuke prijs: twee ijscoups naar keuze, gratis te bestellen bij restaurant Topido aan de Kikkertstraat in De Cocksdorp. Heel veel succes! Z

D

E

Z

O

M

E

R

A

V

O

N

D

G

O

R

O

Z

Z

O

M

M

R

E

M

O

Z

Z

A

U

E

E

M

Z

O

V

Z

I

R

I

S

O

O

D

D

M

Z

Z

E

O

M

O

O

D

W

E

M

M

R

E

O

N

O

O

R

M

E

O

M

Z

E

E

E

E

W

Z

Z

A

M

M

A

E

R

R

E

O

R

R

M

I

R

O

O

Z

E

E

A

R

A

Z

R

M

D

O

J

M

E

M

M

O

R

R

R

B

C

O

D

E

Z

V

R

I

M

E

E

M

D

C

D

E

H

M

E

R

E

R

E

D

O

R

R

E

I

U

A

D

T

E

K

N

O

R

M

Z

Z

A

D

R

E

R

P

T

I

R

Z

E

N

S

O

O

R

V

A

N

N

S

P

I

G

O

R

E

M

O

Z

M

O

O

G

K

S

U

E

H

M

Z

O

M

E

R

A

E

O

N

E

E

T

S

L

E

T

R

E

M

O

Z

N

R

V

D

Z

O

M

E

R

ZOMER – ZOMERAARDAPPEL – ZOMERACHTIG – ZOMERAVOND – ZOMERBED - NAZOMER - VOORZOMER ZOMERCURSUS - ZOMERDAG – ZOMERDE – ZOMERDIENST – MIDZOMER - OUDEWIJVENZOMER