Congres Chronische zorg Jacques Loomans (ZB NH) Jeanny Engels (Vilans) 29 juni 2012
Zelfmanagement, gedeelde zorg of ontzorgen.
Programma • Inleiding • Inleefoefening zelfmanagement met nabespreking • Rol patiëntenverenigingen en professionals bij zelfmanagement Groepsopdracht met nabespreking Presentaties met discussie: • Zelfmanagement en rol patiëntenorganisaties • Diseasemanagement en patiëntenparticipatie
• Afsluiting
Zorgbelang Noord-Holland
Zorgbelang Noord-Holland is een vereniging van ruim 100 regionale patiëntenverenigingen. Wij komen op voor alle mensen die gebruikmaken van zorg- en welzijnsvoorzieningen. Dat doen wij door het geven van onafhankelijke informatie, het behartigen van de collectieve belangen van patiënten/cliënten en mantelzorgers en het verzorgen van klachtenopvang. www. zorgbelang-noordholland.nl
Vilans, Kenniscentrum voor langdurende zorg Vilans is hét onafhankelijke landelijke kenniscentrum op het gebied van de langdurende zorg. Vilans rust werkers en organisaties toe met praktisch toepasbare kennis om de kwaliteit van leven van mensen die langdurig zorg nodig hebben te verbeteren en te bereiken dat zij zo goed mogelijk kunnen deelnemen aan de samenleving. Het gaat daarbij om kwetsbare ouderen, mensen met een beperking of chronische ziekte. www.vilans.nl
Mijn knie en zelfmanagement
Inleefoefening: kies! 1. Neem iemand van je familie in gedachten (ouder, partner, kind) die een chronische aandoening heeft. • Leef je in in deze persoon en bedenk wat deze persoon tegenkomt als het gaat om zelfmanagement. • Waar loopt hij dan tegen aan? 2. Je krijgt het advies om 5 kilo af te vallen. • Hoe ga je met zo’n advies om? • Wat heb je nodig om dat te realiseren? • Waar denk je dat je tegen aanloopt?
Nabespreking
De rol van de patiëntenorganisaties bij zelfmanagement. 1. Vanuit uw eigen functie gedacht, waarbij heeft u de patiëntenbeweging nodig om zelfmanagement te stimuleren ? 2. Wat verwacht u dat patiëntenorganisaties (moeten) doen om zelfmanagement bij patiënten te bevorderen ?
“Ik lees alles wat ik te pakken krijg over DMII, controleer iedere vierde dag mijn glucose, weeg me regelmatig en controleer bloeddruk. Maak éénmaal per maand een dagcurve glucose”.
“Ik zou niet iedere 3 maanden naar de huisarts hoeven voor een recept, dit kan ook per computer. Er wordt alleen bloeddruk gemeten en dat doe ik zelf ook regelmatig en houd dat op papier bij. Als er iets niet goed gaat, meld ik me wel”.
Diëtiste hangt er maar los bij”
“ …. Bij mijn huisarts voelde ik mij niet voldoende begeleid. Nu ik na november bij een diabetesverpleegkundige „loop‟ (via een internist) heb ik een veel beter en geruster gevoel.”
Zelfmanagement • “Het individuele vermogen om goed om te gaan met symptomen, behandeling, lichamelijke en psychosociale consequenties van de chronische aandoening en de bijbehorende aanpassingen in leefstijl.” • Voor de patiënt betekent het dat de nadruk ligt op eigen keuze, eigen regie, op wat iemand wel kan en op kwaliteit van leven.
Zelfmanagement (vervolg) • Zelfmanagement vraagt ook iets van de patiënt. Van de zorgverlener wordt gevraagd om de patiënt daarbij te ondersteunen. • Bij zelfmanagement zijn de chronisch zieke en zorgverlener gelijkwaardige partners, die een samenwerkingsrelatie aangaan en onderhouden. • De zorgvrager bepaalt of het voor hem de juiste balans is. Het gaat om de keuze van behandeling, van welke zorg hij krijgt, welke hulpverlener hem helpt, op welk tijdstip hij wordt geholpen en waar hij wordt geholpen.
Zelfmanagement en patiëntenorganisaties • De zorgvrager beter toerusten door de middelen te verschaffen om dit te vergemakkelijken, hem te informeren over rechten en mogelijkheden, het ontwikkelen van toolkits en het beschikbaar maken van buddy’s ter ondersteuning. Vooral E-health kan daarbij een grote rol spelen. • Door het beïnvloeden van hulpverleners zodat zij zelfmanagement mogelijk maken en stimuleren. (o.a. in zorgstandaarden en zorgpaden) • Door verzekeraars en gemeenten te stimuleren zelfmanagement als belangrijk aspect op te nemen in de zorginkoopcriteria.
Enige overpeinzingen • Bij chronisch zieken is de kennis over de ziekte al snel groter dan de kennis van de arts over die ziekte. • Patiënten zijn over het algemeen heel blij met nurse practitioners, praktijkondersteuners huisartsen, specialistische verpleegkundigen, etc. Ook hun kennis is snel groter dan van de artsen. • Zorgstandaarden en -paden altijd ontwikkelen met ervaringsdeskundigen • Preventie is belangrijk, maar medicaliseert • Zorgstandaarden worden maar door 20% van de hulpverleners gevolgd
Enige overpeinzingen (vervolg) • Advies alleen is onvoldoende • Te weinig aandacht voor kwaliteit van leven, volgens patiënt. • Te weinig aandacht voor (contact)mogelijkheden via ict. • Zelfmanagement verschilt per persoon • Zorgverleners hebben meer het oplossen van beperkingen als perspectief dan het stimuleren van mogelijkheden. • Eigen regie is lang niet altijd mee willen beslissen, maar ook waar wil ik mijn beperkte energie nog voor gebruiken.
Enige overpeinzingen (vervolg) • Multimorbiditeit maakt dat je met diverse POH-ers te maken krijgt, wat betekent dat voor een integrale aanpak. • Zelfmanagement vereist vaardigheden, zelfvertrouwen en mogelijkheden die niet iedereen heeft.
Patiëntenparticipatie (PP)
1. Wie van u betrekt de patiënten(organisatie) bij uw zorgbeleid van uw organisatie? 2. Hoe doet u dat?
Patiëntenparticipatie (PP)
Het benutten van de unieke ervaringsdeskundigheid en actief betrekken van het patiëntenperspectief bij het verbeteren van de kwaliteit van zorg.
Patiëntenparticipatie
Ervaringen Diseasemanagement • PP is naast CCM centraal thema in project Diseasemanagement • Komt moeizaam en laat op de agenda van zorgverleners: slechts 9 van de 22 praktijkprojecten gaan actief aan de slag • Met Vilans en Hart@Vaatgroep op zoek naar passende methode bij de vraag en stappenplan: www.vilans.nl zoek „Handreiking Patiëntenparticipatie‟
Diseasemanagement •
•
•
Redenen om te starten: – Leren van patiënt: hoe beleeft deze de „nieuwe‟ zorg? – Patiënt is actief in organisatie van zorg – Beter inrichten zorgproces – Beter afgestemde multidisciplinaire zorg Toegepaste vormen: focusgroep, spiegelgesprek, vragenlijst, patiëntenpanel, lid innovatieteam, cliëntenraad, inzet ervaringsdeskundige in zelfhulpgroepen Resultaten: – Patiënten ervaren kracht van eigen regie en verantwoordelijkheid – Meer patiëntgerichte zorg en aanpak – Meer kansen voor zelfmanagement – Effectievere aanpak realiseren
Als je het niet vraagt, kom je het niet te weten (art. De POH, dec ‘11)
Op welke manier ondersteunt u als professional patiënten bij zelfmanagement?
Als team aan de slag!
Rol van professionals bij zelfmanagement • • • •
• • • •
Maak u de nieuwe werkwijze eigen: trainingen? Switch tussen diverse rollen: sturend, coachend, faciliterend Geef vrijheid in gesprek en leg niets op Zorgverlener bewaakt proces, patiënt is verantwoordelijk voor behalen eigen doelen SMART doelen formuleren is punt van aandacht Individueel zorgplan staat of valt met de begeleiding Bied interventies/websites/verwijzingen gericht aan: zoek samen naar wat bij patiënt past! Zoek in team steeds naar nieuwe mogelijkheden én betrek hierbij patiënten (PP)
Wilt u patiëntenparticipatie organiseren? Neem dan contact op met Zorgbelang, patiëntenorganisatie of Vilans !
Hartelijk dank voor uw aandacht !
