© 2010 Noordhoff Uitgevers bv
Zelfdiagnostische vragenlijst verandercompetenties
Het gaat om de volgende zeven verandercompetenties. De competenties worden eerst toegelicht en vervolgens in een vragenlijst verwerkt.
Veranderkundige competenties 1
Kennis van het vakgebied Houd je je bijvoorbeeld bezig met het ontwikkelen en invoeren van een nieuw beoordelingssysteem, dan is het vanzelfsprekend dat je kennis hebt op het gebied van personeelsbeoordelingen. Expertise kan ook worden ingekocht. Het is dus niet altijd nodig een expert te zijn op het gebied van kennis over het proces van invoeren.
2
Kennis van management en organisatie, in het bijzonder met betrekking tot organisatorische en personele verhoudingen Veranderingen hebben vrijwel altijd te maken met het anders uitvoeren van taken dan vroeger het geval was. Het raakt het functioneren van medewerkers en hun onderlinge samenwerking. Je zult die verhoudingen moeten kennen om goed met de mensen die het veranderingsvoorstel aangaan, te kunnen samenwerken.
3
Analytisch vermogen Het is belangrijk dat je logisch kunt nadenken, kunt beredeneren waarom je welke informatie nodig hebt en van wie. Dat je gegevens kunt ordenen en kunt beredeneren tot welke conclusies dat leidt. Dat je hoofdzaken van bijzaken kunt onderscheiden.
4
Communicatieve vaardigheden Het werk van een veranderaar bestaat voor een groot deel uit het communiceren met anderen. Als je mensen vraagt naar informatie of meningen is het belangrijk goed te kunnen luisteren, niet alleen feitelijk horen wat er gezegd wordt, maar ook hoe men het beleeft. Dit vraagt om het stellen van de juiste vragen, op de juiste toon en op het juiste moment. Presenteren is voor jou zorgvuldig uitzoeken op welke wijze je je doelgroep(en) het beste kunt benaderen. Wie heeft welke informatie op welk moment nodig over de voortgang van het veranderingsvoorstel.
5
Beïnvloedingsvaardigheden Het is van belang dat je niet alleen weet op welke manieren je kunt adviseren, maar ook dat je die kunt toepassen op het juiste moment. Voorts wordt van je gevraagd dat je gevoelig bent voor hoe processen verlopen, hoe het er aan toe gaat in een organisatie, soms populair uitgedrukt met een uitdrukking als ‘hij weet precies hoe de hazen hier lopen’. Belangrijk is ook goed te kunnen timen welke interventie je op welk moment moet toepassen om een gewenst effect te bereiken. Een interventie is bijvoorbeeld de keuze om een bepaalde persoon wel of niet te betrekken bij het overleg over een bepaalde problematiek.
Zo maak je een veranderplan
1
© 2010 Noordhoff Uitgevers bv
2
6
Enthousiasme Je moet in staat zijn mensen te overtuigen dat de andere, nieuwe manier van werken voor hen de moeite waard is. Daarvoor moet je ook zelf geloof hebben in de verandering.
7
Integriteit Hier wordt bedoeld dat je zorgvuldig met persoonlijke en/of gevoelige informatie omgaat en dat voor betrokkenen steeds duidelijk is wat je positie in het veranderproces is. Dat je in staat bent grenzen te stellen en heldere afspraken te maken en je daaraan te houden.
Zo maak je een veranderplan
© 2010 Noordhoff Uitgevers bv
Zelfdiagnostische vragenlijst Hiervoor hebben we zeven competenties benoemd waarover een veranderaar moet beschikken. In deze vragenlijst krijg je de gelegenheid om je eigen competenties op veranderkundig terrein in beeld te brengen. We vragen je de zelfdiagnostische vragenlijst tweemaal in te vullen: • de eerste keer beoordeel je je eigen competenties; • de tweede keer geef je aan welke competenties voor jouw specifieke project van belang zijn. Als je een verschil constateert tussen de gewenste en je feitelijke ervaring, stel dan vast hoe je dat in je project gaat oplossen. Daar zijn verschillende mogelijkheden voor, bijvoorbeeld je oriënteren bij andere organisaties die een soortgelijk verandertraject hebben doorlopen tot het vragen om gerichte coaching op specifieke competenties door een meer ervaren collega uit de organisatie waar je je project uitvoert. Wij stellen in ieder geval voor om de uitkomsten en inzichten die je uit deze vragenlijst haalt, met de stage-/opdrachtbegeleider en je studiebegeleider te delen. Je beoordeelt op basis van een vijfpuntsschaal. In de tabel staat omschreven welke betekenis iedere score heeft. Score 1 2 3 4 5
1
Typering Beginner Enige ervaring Ervaren Ruime ervaring Expert
Omschrijving Boek over dit onderwerp gelezen Meerdere boeken gelezen, casebehandeling en/of een eenvoudig project uitgevoerd Meerdere projecten uitgevoerd Complexe opdrachten uitgevoerd Meerdere complexe projecten uitgevoerd
Kennis van het vakgebied
HR Financieel IT Marketing en Sales Inkoop Logistiek Juridisch Bedrijfskundig Markt-/branchespecifieke kennis
Toelichting Het gaat om de relevantie van kennis die je nodig hebt om je project tot een goed einde te brengen
Zo maak je een veranderplan
1
2
3
4
5
3
© 2010 Noordhoff Uitgevers bv
2
Kennis van het vakgebied management en organisatie
Strategie
Organisatiestructuur en besturing
Organisatieontwikkeling Leiderschap en macht
Cultuur
Groepsdynamica
Leren
Motivatie
Veranderkunde en strategie
Communicatie
4
Toelichting Verschillende strategische modellen kennen en kunnen toepassen Verschillende modellen om organisaties in te richten en te besturen kennen en kunnen hanteren Fasen van ontwikkeling van organisaties begrijpen Verschillende leiderschapsstijlen herkennen en de impact op de organisatie kunnen inschatten De ongeschreven regels van de organisatie herkennen; waarom werkt het zoals het werkt Fasen in groepsvorming in teams kennen en hun effecten op samenwerking inschatten Begrijpen hoe volwassenen leren en hoe je dat kunt gebruiken Theorie en praktijk van motivatie en beloning kennen en kunnen toepassen Verschillende veranderkundige benaderingen kennen, hun impact op de organisatie kunnen inschatten, en vaststellen welke veranderstrategie het best toegepast kan worden Formele en informele communicatie in organisaties onderkennen en hanteren
Zo maak je een veranderplan
1
2
3
4
5
© 2010 Noordhoff Uitgevers bv
3
Analytisch vermogen
Conceptueel vermogen Dataverzameling
Voorstellingsvermogen
Data-analyse
Elementaire statistiek kunnen toepassen Objectief vaststellen van de situatie, rekening houdend met alle relevante feiten en omstandigheden
3
4
5
1
2
3
4
5
2
3
4
5
Communicatieve vaardigheden
Vragen formuleren Luisteren Interviewen Samenvatten Communicatiestijlen
Schriftelijk rapporteren Presenteren
Trainingsvaardigheden
5
2
Geschikte methode(n) van onderzoek vaststellen en toepassen
Organisatiediagnose
4
1
De juiste vragen stellen Begrijpen wat de ander bedoelt De vragen goed stellen Doorvragen Aangeven wat de essentie is Herkennen communicatiestijl van gesprekspartners Vastleggen van hoofden bijzaken in rapportvorm Overtuigend presenteren voor een groep Overdragen van kennis en vaardigheden aan anderen
Beïnvloedingsvaardigheden 1 Sleutelspelers
Contracteren
Sensitiviteit
Effectief betrekken van sleutelspelers in het project Vertrouwen en helderheid creëren over project, proces en de verwachte bijdrage Zich verplaatsen in de positie en belangen van de ander
Zo maak je een veranderplan
5
© 2010 Noordhoff Uitgevers bv
Feedback Conflicten Onderhandelen
Faciliteren proces
Managen van weerstand
Ontwerpen van interventies
Besluitvorming Terugkoppeling
6
Enthousiasme Voorbeeldrol Resultaat
Kritisch zijn op je eigen rol en bijdrage
Leren
Blijven leren gedurende het proces Plezier vasthouden
Integriteit Omgaan met stress Politiek doorzien
Confronteren
Assertiviteit
6
Handelen vanuit geloof in je eigen project Blijven sturen op beoogde resultaten
Zelfreflectie
Plezier
7
Geven en ontvangen van feedback Het kunnen hanteren van conflicten Vanuit verschillende standpunten en meningen zoeken naar haalbare oplossingen Proces tussen verschillende betrokkenen kunnen begeleiden Herkennen van weerstand en weten op welke wijze weerstand te hanteren is Bedenken van toepasselijke interventies op individueel, team- en organisatieniveau Gericht blijven op het bereiken van resultaten Communicatie over het proces, de voortgang enzovoort
Inzicht in wat stress met jou doet Begrijpen in welke politiek speelveld je actief bent Helder maken wat de situatie vraagt, ook al is de druk hoog Trouw blijven aan je eigen mening als je daarvan overtuigd bent
Zo maak je een veranderplan