Zeekajaktocht door de archipel van Stockholm Johann van Rossum
Varen door de archipel van de Zweedse hoofdstad; deze keer eens een weekje zeekajakken in gehuurde zeekano‟s. Weegt een vliegreis, openbaar vervoer en huur van materiaal op tegen de manier waarop we al jaren naar onze kajakbestemmingen gaan? Een autorit met onze eigen zeekajaks op de dakdragers en alleen bij het laden van de kano‟s rekening hoeven te houden met wat je meeneemt; deze keer zou het heel anders worden! We vliegen met Ryanair. Vijftien kilo plus handbagage mag er mee per persoon. Ruim van te voren zijn we aan het „proefpakken‟; onze eigen zwemvesten hoeven niet mee, we kunnen best met z‟n drieën met één brandertje en één pannensetje doen, eten kopen we wel in Stockholm en die deelbare peddels van Maarten nemen echt niet zoveel plaats in. Om files rondom Antwerpen en Brussel te vermijden vertrekken we donderdagochtend wel heel erg vroeg naar Brussel – Charleroi. Als we onze bagage uit de auto halen, blijkt vijftien kilo in een Cargo Duffel wel heel erg onhandig dragen. Ruben heeft het beter bekeken met zijn grote rugzak; hij is wel de klos om de gezamenlijke extra bagage onder zijn hoede te nemen. Hij maakt er geen probleem van. Tegen de middag landen we op vliegveld Skavsta en een busrit van bijna anderhalf uur brengt ons in het centrum van Stockholm. Te voet met veel te zware bepakking vinden we uiteindelijk het City Hostel. We checken in en dumpen onze bagage op onze kamer van dit low budget hotelletje. Op zoek naar de opstapplaats voor de bus naar Norråva dwalen we door de prachtige oude binnenstad. Het vertrekpunt van de bus blijkt toch een flink stuk lopen en we bedenken dat een taxi toch wel heel aangenaam zou zijn met onze megabagage. Overwegend of er taxi‟s bestaan die een dergelijk volume aan kanokleding, peddels, kampeerspullen e.d. kunnen verwerken, besluiten we morgen met de metro te gaan. Bij een marktkraampje scoren we een snelle hap en struinen een aantal buitensportzaken en supermarkten af op zoek naar handzaam kampeervoedsel. Met een surplus aan pasta‟s en lichtgewicht kanovoer wandelen we met een omtrekkende beweging naar het hotel terug. Op zoek naar een welverdiend biertje vinden we vlak bij het hotel een gezellig parkje met een yuppenrestaurant. Ongetwijfeld schenkt men hier voor drie vermoeide reizigers ook een mooi glas bier.
We nemen plaats op het terras tussen het Zweedse uitgaanspubliek om drie prachtige bieren te bestellen. Een paar biertjes later lopen we nog even naar de T-banen om de 1
vertrektijden en de aansluiting met de bus naar het kanoverhuurbedrijf te bestuderen. We duiken daarna ons bed in. De gezelligheid van het aangrenzende parkje met restaurant dringt nog laat door. De bagage die we de volgende ochtend naar de metro sjouwen is nog zwaarder door de ingeslagen voedselvoorraad. Na een half uurtje metro en even iets langer met de bus stappen we uit bij een bushalte. Het kanoverhuurbedrijf Horisontkajak is twee kilometer verderop volgens hun website. Maarten en Ruben nemen een gedeelte van de bagage mee en proberen transport voor de rest te regelen. Een uur later komen ze terug met twee steekwagentjes. “Een verrassende wandeling”, berichten ze met een big smile. Wat ze daarmee bedoelen, ontdek ik later: na ruim drie kilometer over een erg heuvelachtig bospad en een golfterrein komen we bij het zeekajakcentrum. Drie mooie zeekajaks liggen op ons te wachten. Voor Maarten een Nigel Dennis Explorer, Ruben dezelfde kajak in HighVolume-uitvoering. Ik krijg een Necky Chatham; bijna een halve meter langer dan mijn eigen kajak. We zijn een uurtje bezig om de kajaks te laden. Vreemde boten, het zal even duren voor alles zijn plek heeft en terug te vinden is. De gezinsverpakkingen aan knäckebröd komen in mijn kano onder de ovale luiken. Ik overweeg de Necky om te dopen tot Wasa…. We varen in oostelijk richting, 24.000 eilandjes wachten op ons. Deze week selecteren we er een paar als kampeerplek. Tegen een uur of zes maken we een keuze uit een aantal bij elkaar liggende scheren. Die met de meeste bomen wordt het. Er moeten wel grote keien aan te pas komen om de tenten goed vast te zetten; de tentharingen hadden we ook thuis kunnen laten! Een paar nieuwsgierige speedbootjes varen voorbij als wij ons potje koken; met één brandertje voor drie man is Maarten deze week de chef de cuisine. Ruben en ik maken mise en place. Zaterdag. De zon wekt ons op Bergholmarna. We hoeven niks vandaag; met getijden en stromingen hebben we deze tocht niks van doen. De wind moeten we een beetje in de gaten houden. We kunnen vandaag niet in de luwte van de vele eilandjes peddelen. We houden koers pal zuid aan met Beaufort 4 noordoost; constant vervelende zijwind in de rug. Af en toe leuke surfmomenten, maar vooral bijsturen en spelen met het schegje. We genieten van het uitzicht: mooie eilandjes met ossenbloedrode houten vakantiehuisjes, chalets en landhuizen met dito boothuis en sauna. De boten die met ons opvaren, worden sneller en groter; we naderen een haven. We vinden een aardige landingsplaats uit het zicht van de bedrijvigheid van Stavnäs. De natte spatzeiltjes en anoraks hangen we te drogen tegen het hek van de containeropslag, de kajaks trekken we hogerop en een sleeplijn door de drie tokkellussen en het hek geven ons het geruststellende gevoel dat we bij terugkomst onze boten weer aantreffen. In het restaurantje kopen we koffie en een superbroodje brie. We zijn er een tijdje mee bezig om het naar binnen te werken, weer eens wat anders dan knäckebröd met jam of kaas uit een tube! De grote veerboten krijgen van ons de voorrang waarop ze volgens ook de Zweedse regelgeving voor vaartuigen ongetwijfeld recht hebben. We houden vooral ook de snelle plezierjachten, die op dit moment van alle kanten schijnen te komen, goed in de gaten. Als er eentje op ramkoers nadert, blijven we bij elkaar stil liggen en zien tot onze opluchting dat hij zijn koers verlegt. Je weet het maar nooit of je wel of niet opgemerkt wordt. We zitten weliswaar in fel gekleurde zeekajaks en onze anoraks vallen ook duidelijk op, maar de wind zorgt voor een aardige deining waardoor we dan weer wel en dan weer niet zichtbaar zijn zo laag boven het wateroppervlak. De oversteek van de Nämdöfjärden doen we zo snel mogelijk en varen verder zuid langs de eilandengroep Runmaro. Onze volgende kampeerplaats wordt op een van de scheren onder het hoofdeiland. Het begint te regenen als we aanlanden. Eerst hangen we de tarp tussen de bomen en zorgen voor een droge plek voor spullen, die we vandaag nog nodig zullen hebben. De tenten krijgen een plekje daaromheen. Het blijft de hele avond miezeren op Bötsholmen. We hebben in ieder geval een droge plek om te zitten en te koken. Vanavond rijst met paprika, ui, courgette, knoflook en een erg pittig sausje. De afwas doen we in de Baltische Zee met 2
milieuvriendelijke zeep. Na de koffie kijken we op de topografische kaart naar een vaarroute voor morgen. Een doolhof van eilandjes ligt oostelijk van ons, grenzend aan een natuurreservaat. Noordelijk daarvan eilanden die militair gebied zijn. We zullen ons daartussen een weg moeten vinden. De regen komt nu met bakken uit de lucht vallen. Na een borrel besluiten we onze slaapzakken op te zoeken. Wel gezellig die regendruppels op het tentzeil. Midden in de nacht wekt een enorme donderklap ons. De onweersbui blijft recht boven ons hangen, de lichtflitsen verlichten ook de binnenkant van onze tentjes. We vallen vanzelf weer in slaap als de bui blijft duren. We merken de volgende ochtend pas dat het mooi droog weer is geworden met een zonnetje dat door de bewolking probeert te komen. We zijn een beetje lui deze zondag, varen pas tegen 14.00 uur. We peddelen een beetje kriskras tussen de kleine en grotere eilandjes door. Dat we in het Bullerö naturreservat niet aan land kunnen wordt ons wel duidelijk gemaakt door de vele borden. Of je er gewoon doorheen mag peddelen? We varen er keurig omheen. Op de topografische kaart vallen twee eilandjes op door het totaal ontbreken van bebossing. Nieuwsgierig klimt Maarten aan land en komt vrij snel terug met de opmerking dat er geen vlak stukje rots te bekennen is op Västra Vidskär. Op de rotsenpartij die oostelijk daarvan boven water steekt en toepasselijk Östra Vidskär heet, vinden we na enig klimwerk een redelijk vlakke kampeerplek voor drie kleine tentjes. De tarp doet vanavond dienst als windscherm. Ruben probeert vanavond tevergeefs een verhaal over een kompas commercial aan ons te slijten. Met de demonstratie van zijn Honeystove heeft hij meer succes. Leuk brandertje, mooi door zijn eenvoud. Maandag. Om half elf zitten we in onze kajaks. We varen eerst in zuidoostelijke richting naar de eilandengroep Brandskärgården en spelend met de golven bij Östra Brand richting noord. Dit is de eerste keer dat het hier echt spannend varen is; golven van achter maar door de vele rotsen geen mogelijkheid om voluit te surfen in deze nauwe zeedoorgang. We kruisen even later een drukke scheepvaartroute. Een heel groot containerschip verlenen we heel graag voorrang. We ontdekken een echt zandstrand aan de westkust van Sandon. Een mooie plek om te lunchen. De voorraad knäckebröd slinkt gestaag, kaas en jam staan op het volgende boodschappenlijstje. Na een uurtje proberen we buiten het militaire gebied te blijven en peddelen een kilometer of vijf naar het noorden. Kalvörskobben, een eilandje niet veel groter dan een voetbalveld, heeft aan de westkant een mooi natuurlijk haventje: een kloof die eindigt in een ondiep gedeelte. Hier kun je redelijk goed uitstappen. We tillen de kajaks op het vlakste gedeelte en ontdekken een mooie kampeerplek op de licht glooiende rots. Dankzij een aantal behulpzame keien staan onze tentjes weer redelijk windvast. We hebben weer een prachtplek gevonden; schitterend uitzicht over een aantal scheren en het is mooi weer vanavond. Maarten en ik klimmen ons een weg over het ruige gedeelte van het eiland. Junior maakt de mooiste foto‟s van de diversiteit aan mossoorten op de rotsen. Dinsdagochtend. Tegen 10.00 uur vertrekken we relaxed op westelijke koers naar de langgerekte eilandengroep Harö. Bestemming vandaag is het haventje Berg op het grote eiland Möja. We varen er heen met een hele grote omweg tussen de vele eilandjes en het natuurgebied bij Dävelsöfjärden. Het landschap blijft ons boeien met zijn rotsen, eilandjes in alle soorten en maten, de prachtige houten vakantiewoningen met de witte kozijnen fel afstekend tegen het Scandinavisch rood èn overal aanwezig, hoog en trots aan de mast, de Zweedse vlag. Berg is een druk havenplaatsje, maar we vinden naast de luxe jachten en kapiteinssloepen met een beetje moeite een plekje voor drie zeekajaks. De uitstap vereist enige acrobatiek. Even later staan we in neopreen en op kanoschoentjes tussen de klanten van de enige supermarkt die het eiland rijk is onze proviand aan te vullen. Buiten op de aanlegsteiger bouwen we ons eigen broodje brie/tomaat onder het goedkeurend oog van de toeristen die op de veerboot staan te wachten. Bij een als „beach tent‟ vermomd restaurantje bestellen we een paar grote koppen koffie en vullen in de wasbak van het toiletgebouwtje de 3
platypus waterzakken. Op de topgrafische kaart zien we dat noordoost van Berg een eilandje op hooguit twee kilometer; er is geen bebouwing aangegeven, een eiland voor onszelf vandaag. We varen erheen en vinden een geschikte helling om aan wal te gaan. Bovenop de rots een paar bijna vlakke stukken voor de tentjes en bomen die zich gewillig lenen voor de waslijn. Vanavond eten we aardappelpuree met aubergine, kaas en knoflook. Het toetje wordt chocolademousse met cranberry‟s. Vanaf een prachtplek genieten we ondertussen van uitzicht over de Norrfjärden. De volgende ochtend regent het. De tenten, kleding, slaapspullen en knäckebröden worden nat. Tegen de tijd dat we in onze kano‟s zitten, is het droog. We houden vandaag ruimdenkend koers „noord‟ aan; laverend tussen de eilandjes ten noorden van Möja komen we aan op een eilandje nabij het snijpunt van 59030‟ en 18055‟: Småskäret. We lunchen hier, terwijl we van de gelegenheid gebruik maken om tenten en anoraks te drogen op de rotsen. De zon laat zich weer van zijn mooiste kant zien en we trekken short sleeve anoraks aan om verder te varen. We kajakken in zuidwestelijke richting op SöderLångholm aan. Net voor dit eiland gaan we „toeristisch noord‟; van eiland naar eiland varend in een richting die toch enigszins kompasrichting 00 aan geeft. Langs de kust van Husaro zien we veel vakantiebungalows; geen goede plek voor onze manier van overnachten. Dan ontdekken we iets zuidelijk een mooie uitstapplaats en kampeerplek op Lökholmen. Een flauw hellende rotsplaat met daarachter een stukje bos. Blijkbaar een populaire kampeerplaats, getuigen de vele restanten toiletpapier verderop in het bos. De tenten staan snel op; er dreigt regen. We overwegen de tarp te zetten, maar het blijft droog als we het avondeten maken. Vandaag zijn we de spaghetti kwijt. Die moet ergens in mijn boot liggen. Ik geef mijn zoektocht op als Maarten aankondigt dat hij couscous gevonden heeft. Met een pittige saus en heel veel groente werd dat een succesvolle vervanger. We kunnen niet lang genieten van de whisky die ik zo tegen 21.00 uur inschenk. De eerste grote druppels komen naar beneden en er gaan er nog heel veel volgen. We kruipen een paar borrels eerder dan gebruikelijk onze tenten in. Midden in de nacht wekt een enorme knal ons: onweer! Lichtflitsen en klappen volgen elkaar in een vlot tempo op. Ook deze bui trekt over en we dommelen weer in. Deze donderdag begint met motregen en we als we na pakken en ontbijt in onze kajaks zitten, komt er een flinke mist opzetten. De planning van vandaag is eigenlijk een tocht richting kanoverhuurbedrijf om daar op vrijdagochtend op tijd de zeekajaks in te leveren. Kamperen zouden we op een van de eilandjes iets ten noorden van Horisontkajak. De mist wordt dikker en navigeren met de kaart wordt zinloos; de kustlijn is niet te zien. De Garmin e-trex wordt ingezet en vertelt dat we hemelsbreed zeventien kilometer in zuidelijke richting moeten. Hemelsbreed! Er liggen honderden eilandjes in de weg! We besluiten de koeraanduiding van de gps zo veel mogelijk te volgen langs de in wolken gehulde rotskust. Het landschap lijkt hier veel ruiger, de rotsen steiler en de kust beslist minder kajakvriendelijk. Grote stenen en onder water verborgen rotspartijen proberen we te vermijden. We volgen de kustlijn en maken alleen oversteken waar de gps aangeeft dat het echt niet anders kan. Maarten en Ruben hebben hun marifoon stand by staan voor het geval er plots een schip uit de mist opdoemt. We zijn attent op ieder naderend motorgeluid. Dan komt de regen ineens met bakken uit de hemel; boven ons evenveel water als onder en naast ons. Het zicht wordt er niet beter op! We ontdekken de lang vermoede vaargeul. We kunnen nu de betonning volgen en komen uit bij een haventje waar de lengte- en breedtegraad aangegeven staan. We zitten aan de zuidkant van Ingmarsö. We kunnen nu „zuidwest‟ aanhouden met links en rechts heel veel eilandjes die we graag op ons gemak hadden willen bekijken, maar de wind trekt aan tot windkracht vier en de wolken blijven zich boven ons uitstorten. Met wind in de rug varen we tussen de grote zeilschepen en jachten door naar de baai achter het kanoverhuurbedrijf. Op de kaart eindigt deze baai vlak bij de bushalte. Dat zou een hoop gesleep met bagage kunnen schelen! Bagage dumpen, terug varen naar Horisontkajak, kano‟s inleveren en tentjes achter de bushalte opzetten en de volgende dag de eerste beste bus naar Stockholm 4
nemen. Helaas geeft de kaart een rooskleuriger beeld van de situatie: je kunt er onmogelijk aanlanden door de brede rietkraag. Het is weer gaan regenen, in de verte horen we onweer. Tijd om van het water te gaan. We keren terug naar het Sandöfjärden en stappen een half uur later bij Horisontkajak aan wal. Het is tegen vijven. Ze gaan zo sluiten, we zijn net op tijd. Met Stéphanie regelen we dat we in de kanocontainers onze spullen kunnen drogen en de rest van de bagage kunnen opslaan. De volgende dag om 9.00 uur moet alles weg zijn. We kunnen op het veldje kamperen. Het blijft regenen en als Stéphanie over het golfterrein huiswaarts fietst, spreiden wij slaapmatjes en slaapzakken uit in de containers. Die avond koken we onze maaltijd op het terras van de golfclub en maken het ons gemakkelijk onder de veranda van het winkeltje. Stéphanie was zo aardig om een van de toiletten voor ons open te laten. We besloten de rest van de whisky niet mee naar huis te nemen…. Vrijdag om 8.30 uur staan we gepakt en gezakt klaar. De golfers slaan hun balletje al en de eerste kajakklanten melden zich. We mogen de steekwagentjes meenemen naar de bushalte. Een half uur later ontdekken we daar dat de bus pas weg is en de volgende twee uur later komt. Ruben laat zich omkopen voor een bak verse koffie om de steekwagentjes terug te brengen. Om half één stappen we de bus in met onze bagage. Een uur later staan we in het centrum van Stockholm. We regelen eten en drinken in het station van de T-banen. De bus naar het vliegveld gaat over anderhalf uur. We zijn wel lekker op tijd voor onze vlucht van 20.00 uur. Toen hadden we er nog geen idee van dat het vliegtuig naar Charleroi drie uur vertraging zou hebben. Ik kijk terug op deze vakantie. Het slepen met de bagage en de lange perioden van wachten op vliegtuig, trein en bus waren de minpunten. Dikke plus voor de toch laag gebleven kosten voor deze tocht en de kwaliteit van de gehuurde zeekajaks. De grootste verdienste van deze vakantie was het feit dat we werkelijk alles op ons gemak hebben kunnen doen.
5
