JAARVERSLAG 2014
Jaarverslag 2014
Zakendoen is hindernissen nemen. De Trustbank helpt.
Inhoud De filosofie van de bank - Visie - Missie - Kernwaarden
4
Organogram per 31 december 2014 Meerjarenoverzicht Kengetallen
5 6 7
Preadvies van de Raad van Commissarissen
8
Verslag van de directie Algemene beschouwing Het macro-economisch omgevingsklimaat De financiële ontwikkeling van de bank De operationele bedrijfsvoering
11 11 13 15 20
Jaarrekening 2014
23
Balans per 31 december (vóór winstbestemming) Winst- en Verliesrekening over 2014 Kasstroomoverzicht over 2014 Toelichting op de Jaarrekening Controleverklaring van de onafhankelijke accountant
24 26 27 28 36
Annual Report 2014
37
De filosofie van de bank Wij streven ernaar een bank te zijn die persoonlijke aandacht besteedt aan haar klanten. Wij zetten ons in voor hun financiële vooruitgang door op maat gesneden producten en diensten aan te bieden die passen bij hun behoeften. Samen met hen gaan onze medewerkers na welke aanpak en oplossing het beste resultaat voor hen oplevert. Wij adviseren hen en bieden begeleiding in de keuzes die zij maken. Wij denken en handelen innovatief om maatwerkproducten aan te kunnen bieden. Vanaf haar oprichting staat onze bank open voor de gehele samenleving. Onze producten zijn ontworpen om alle groepen aan te spreken. Wij specialiseren ons in niche markten, waarin micro, kleine en middelgrote ondernemingen opereren. Een bijzondere plaats is ingeruimd voor de kwetsbaren. Wij wensen te excelleren in klantgerichtheid en klantenservice. Daarom is de bank bereikbaar en toegankelijk voor een ieder. De medewerkers van de bank verstrekken klanten transparante en betrouwbare informatie en helpen zoeken naar oplossingen die aansluiten bij hun verwachtingen. Zij geven zorg en aandacht zodat de klanten begrijpen waar voor hen de voordelen, maar ook de risico’s liggen. Zo bouwen wij samen onderling vertrouwen en duurzame relaties op om wederzijdse lange termijn voordelen te behalen. Wij hebben hart voor het financiële welzijn van onze klanten en zijn daarin onderscheidend. Om verdere expansie in de toekomst mogelijk te maken, werkt het management samen met de medewerkers voortdurend aan versterking van de organisatorische opzet en structuur, alsook aan opvoering van de algehele kwaliteit van de bank. Wij werken tevens aan verruiming van de scope van onze activiteiten door te investeren in innovatie en productontwikkeling, onder meer op het gebied van investment banking. Tevens streven wij naar het aangaan van samenwerkingsverbanden met andere financiële instellingen om aldus schaalvoordelen te genereren. De bovengeschetste beleidsfilosofie brengen wij nu nog explicieter tot uitdrukking in onze recent geherformuleerde visie, missie en kernwaarden: Visie De bank met hart voor het financiële welzijn van haar klanten. Missie Wij bevorderen een duurzame vooruitgang van onze klanten door het bieden van persoonlijke begeleiding en op maat gesneden financiële producten. Kernwaarden - Innovatief - Duurzaam - Ontwikkeling - Zorg biedend - Toegankelijk - Transparant
4
Organogram PER 31 DECEMBER 2014
Board of Supervisory Directors
Chief Executive Officer (CEO)
Human Resource & General Affairs
Internal Audit Department
Secretariat
Legal & Compliance
Enterprise Wide Risk Management & Control
Chief Commercial Officer (CCO)
Chief Financial Officer (CFO)
Customer Care
Treasury
Loans
Accounting & Reporting
Collection
ICT
Trustbank Affiliates
Micro Credit Unit
Marketing
5
Meerjarenoverzicht BALANSEN PER 31 DECEMBER x SRD 1.000
2014
2013
2012
2011
2010
SRD
SRD
SRD
SRD
SRD
Kasmiddelen
12.617
23.515
15.696
12.008
4.370
Vorderingen op kredietinstellingen
23.916
23.631
26.743
27.366
11.886
122.003
104.525
79.287
59.300
44.514
ACTIVA
Vorderingen op klanten
308
352
482
53
33
Schatkistpapier
Effecten
9.644
5.328
3.896
1.837
-
Beleggingen
6.101
5.875
4.750
1.500
765
58
87
-
-
-
4.095
3.850
3.767
2.853
2.705
Immateriële vaste activa Bedrijfsmiddelen Overige kortlopende activa Overlopende activa
62
21
2
241
401
464
490
536
415
316
179.267
167.674
135.159
105.573
64.991
148.092
140.516
116.983
90.686
54.443
317
-
550
2.383
1.056
12.978
12.409
4.528
2.698
3.903
600
600
600
600
600
1.959
1.959
1.537
2.796
-
PASSIVA Schulden aan klanten Overige schulden Overlopende passiva Voorziening algemene bankrisico’s Voorziening uitgestelde belastingverplichting Eigen vermogen
6
15.321
12.190
10.961
6.409
4.988
179.267
167.674
135.159
105.573
64.991
WINST- EN VERLIESREKENING OVER x SRD 1.000
2014
2013
2012
2011
2010
SRD
SRD
SRD
SRD
SRD
Renteresultaat
12.911
10.331
8.685
7.653
4.948
Overige baten
4.582
4.229
4.428
3.327
3.082
17.493
14.560
13.113
10.980
8.030
7.581
7.190
5.997
4.064
3.742
321
237
242
216
199
2.691
450
1.115
1.053
954
10.593
7.877
7.354
5.333
4.896
BATEN
Totale baten LASTEN Personeels- en andere beheerskosten Afschrijvingen Waardeveranderingen van vorderingen en voorzieningen Totale lasten Winst vóór belastingen
6.900
6.683
5.758
5.646
3.134
Inkomstenbelasting
-2.500
-2.453
-2.056
-2.025
-1.124
Netto-winst
4.400
4.230
3.702
3.620
2.010
31-12-2014
31-12-2013
KENGETALLEN x SRD 1.000
SRD
SRD
Uitgezette middelen (vorderingen op klanten)
128.155
109.789
Toevertrouwde middelen (schulden aan klanten)
148.092
140.516
De vorderingen op klanten betreffen de nominale waarde van de vorderingen na aftrek van de rente op toekomstige termijnen.
%
%
Uitgezette middelen/toevertrouwde middelen
87
78
Personeelskosten/totale baten
24
26
Bedrijfslasten/totale baten
61
54
Bedrijfsresultaat/totale baten
39
46
Resultaat vóór belastingen/totale baten
39
46
Bis ratio
10
10
Eigen vermogen/totaal vermogen (Capital ratio)
9
7
Rentebaten/gemiddelde vorderingen op klanten
20
20
7
7
Netto-interestmarge (renteresultaat/gemiddelde vorderingen op klanten)
11
11
Netto-resultaat/gemiddeld eigen vermogen
32
37
Netto-resultaat/gemiddeld totaal vermogen
3
3
43
49
Rentelasten/gemiddelde schulden aan klanten
Efficiëntie Ratio (Personeels- en andere beheerskosten/totale baten)
7
Preadvies van de Raad van Commissarissen Algemeen Met genoegen brengen wij verslag uit over de activiteiten van de Raad van Commissarissen gedurende 2014. Wij hebben een succesvol jaar gehad, waarbij onze doelstellingen goeddeels zijn gerealiseerd. De bank is verder gegroeid en heeft een gunstig bedrijfsresultaat behaald. Werkzaamheden van de Raad van Commissarissen De Raad heeft zijn activiteiten verricht in overeenstemming met de statuten van de bank en met de geldende wet- en regelgeving. Hij heeft de directie geadviseerd over actuele aangelegenheden en op haar toezicht gehouden. Van haar kant heeft de Directie de Raad van informatie voorzien, zodat hij zijn werkzaamheden doelmatig kon uitoefenen. In het verslagjaar heeft de Raad 10 keer gezamenlijk met de directie vergaderd. Hierbij zijn onder meer de kernactiviteiten van de bank besproken aan de hand van rapportages over de financiële ontwikkeling, de performance indicatoren, de beleidsdoelen en strategische acties. Corporate governance De Raad hecht grote waarde aan de strikte toepassing van de beginselen van deugdelijk bestuur en aan het verantwoord en integer functioneren van de medewerkers van de bank. Dit geldt uiteraard ook voor zijn eigen functioneren. In 2014 zijn de reglementen voor de Raad van Commissarissen en voor de Directie, de Corporate Governance Code, de Gedragscode, het Asset and Liability Management manual, de Enterprise Wide Risk Management en Compliance Charters goedgekeurd. Zij zijn samengesteld op basis van internationale best practices en principes voor zover van toepassing op Suriname. Er is tevens rekening gehouden met de richtlijnen van de Centrale Bank van Suriname. Wijziging statuten In oktober 2014 is de Presidentiële verklaring voor wijziging van de statuten van de Finatrust, de Trustbank N.V. verkregen. Hiermee heeft zij tevens uitvoering gegeven aan de bepalingen van de Wet Toezicht Bank- en Kredietwezen (S.B. 2011 no. 155) inzake het houderschap van aandelen van de vennootschap. Dividendbeleid Het beleid van de bank is gericht op versterking van haar risicokapitaal en daarmee van de solvabiliteit, alsook om op een verantwoorde manier de groei van de kredietverlening te financieren. Op grond hiervan wordt circa driekwart van de gerealiseerde nettowinst ingehouden, terwijl het resterende deel als dividend aan de aandeelhouders wordt uitgekeerd. Jaarrekening en voorstel winstverdeling Ter voldoening aan het bepaalde in artikel 19 van de statuten, heeft de Raad van Commissarissen de balans per 31 december 2014, alsook de winst- en verliesrekening over het betreffende boekjaar van de vennootschap en de bijbehorende toelichting, doen onderzoeken en geven de Algemene Vergadering van Aandeelhouders in overweging de onderhavige jaarrekening vast te stellen, zoals die tezamen met de controleverklaring van de onafhankelijke accountant Tjong A Hung, door de Directie ter behandeling is aangeboden. Deze vaststelling strekt tot décharge van de Directie voor het bestuur en de Raad voor het gehouden toezicht over het jaar 2014. Het bedrijfsresultaat vóór belastingen bedraagt in 2014 SRD 6.900.190. Na aftrek van SRD 2.500.289 aan inkomstenbelasting, blijft een nettowinst over van SRD 4.399.901. Bij de vaststelling van de jaarrekening zal de winst als volgt worden bestemd: Dividend in contanten Toevoeging algemene reserve
8
SRD 1.310.000 SRD 3.089.901
Dankwoord Wij spreken onze waardering en erkentelijkheid uit voor de wijze waarop de directie, staf en medewerkers gedurende het boekjaar 2014 hun krachten hebben gegeven aan de vennootschap.
Paramaribo, 30 april 2015 Raad van Commissarissen Mr. S. Karijokromo-Ardjosoediro President-commissaris Mr. S. Kertoidjojo Lid Drs. R. Tjin Wong Joe Lid Mr. F. M.S. Ishaak Lid Ing. H. Abas Lid
9
De medewerkers van Trustbank Financial Center (Noord)
10
Verslag van de Directie
Het directieteam. Van links naar rechts: mr. M.S. Badjoeri, drs. E. Kidjo, H. Vijzelman
1. Algemene beschouwing Onze bank heeft zich gedurende 2014 bevredigend ontwikkeld, ondanks de lichte vertraging in het groeitempo van de algemene bedrijvigheid. Deze vertraging is veroorzaakt door het flauwe sentiment op de mondiale grondstoffenmarkten, die op haar beurt de performance van de Surinaamse exportindustrie en vervolgens de overheidsfinanciën, alsook de consumptieve uitgaven en investeringen onder druk zette. Niettemin slaagde onze bank erin het door de uitbundige groei van de voorgaande jaren bereikte niveau te overtreffen en wel met 7%. Op de depositomarkt is zij onder meer geconfronteerd met monetaire maatregelen ter bescherming van de externe waarde van het Surinaams geld die hebben bijgedragen tot verkrapping van de beschikbare hoeveelheid. Op de kredietmarkt is zij gestuit op de concurrentie vanuit andere financieringskanalen. Het bedrijfsresultaat na belastingen steeg in 2014 verder en wel met 4% tot SRD 4,4 miljoen. Dit resultaat is mede bereikt door een actief rentemanagement, waardoor wij in staat zijn geweest het aandeel van de relatief laag rentende spaartegoeden in het totaal wat op te trekken. Bovendien zijn extra baten verkregen door uitbreiding van de portefeuille schatkistpapier. De totale baten zijn met 21% en de lasten met 35% gestegen. Een en ander heeft geleid tot daling van de efficiency ratio met 6 procentpunten tot 43%. De prestatie-indicatoren voor de liquiditeit, rentabiliteit en solvabiliteit bleven op een goed niveau. De nonperforming loan ratio liep wat op, maar lag nog steeds onder de door de Centrale Bank vastgestelde norm van 5%.
11
De medewerkers van Trustbank Centrum
12
2. Het macro-economisch omgevingsklimaat Herstel mondiale economie komt moeizaam op gang Het verslagjaar kenmerkte zich wederom door het moeizaam op gang komen van het herstel van de wereldeconomie. Net als in 2013 bleef de stijging van het mondiale bruto binnenlands product beperkt tot 3%. De conjunctuur verbeterde het duidelijkst in de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk, onder invloed van een geld verruimend monetair beleid en een deels hiermee samenhangende toename van de vraag naar goederen en diensten. In Europa bleef het consumentenvertrouwen echter zwak. In de opkomende landen vlakte het groeitempo af tot 4,4%, mede door de minder sterke prestatie van de Chinese economie. In Latijns-Amerika en de Caraïben vertraagde de groei van 2,8% tot slechts 1,2%, omdat deze regio zwaar werd getroffen door de malaise op de mondiale grondstoffenmarkten. De gemiddelde goudprijs op de London Metal Exchange nam met 10% af tot US$. 1.256 per troy ounce en van Brent olie met 8% tot US$ 96 per barrel. De aluminiumprijs bleef schommelen rond een te laag niveau. Macro-economische kencijfers (procentuele mutaties, tenzij anders vermeld) 2010
2011
2012
2013
2014
Reëel binnenlands product
4
5
4
3
3
Consumentenprijsindex
7
18
5
2
4
Liquiditeitenmassa
11
21
21
11
5
Kredietverlening private sector
13
20
16
19
9
- Kredietverlening
35
39
40
37
33
- Deposito’s
55
56
52
53
53
Dollarisering (in % van het totaal)
Financieringstekort overheid (in % BBP)
-3
-2
-2
-6
-5
Staatsschuld (in % BBP)
31
28
27
37
42
5
4
5
4
3
Internationale reserves (in maanden invoer)
Bron: Centrale Bank van Suriname, Internationaal Monetair Fonds Voorlopige cijfers en eigen schattingen
Flauwte op de grondstoffenmarkt verzwakt handelsbalans van Suriname Het zwakke prijsbeloop op de grondstoffenmarkt weerspiegelde zich in de goederenexport van Suriname, die met 10% kromp. De importen namen door incidentele factoren met 7% af. Bijgevolg verminderde het overschot op de handelsbalans met 40% tot US$. 133 miljoen. De totale rekening van de betalingsbalans sloot voor het tweede achtereenvolgende jaar met een tekort van circa US$ 150 miljoen. Het betalingsbalanstekort leidde tot vermindering van de internationale reserves van de Centrale Bank met 20% tot US$. 622 miljoen, wat equivalent is aan 3,2 maanden import van goederen en diensten. De met dit tekort samenhangende toename van de vraag naar vreemde valuta leidde tot depreciatie van de koers van de Surinaamse munt op de vrije markt. De officiële aanen verkoopkoers bleven op respectievelijk SRD 3,25 en SRD 3,35. Minder inkomsten minerale ondernemingen zetten overheidsfinanciën onder druk De mindere exportprestatie van de minerale ondernemingen zette ook de inkomsten van de overheid onder druk. Op kasbasis verminderden deze inkomsten met bijna 4%, nadat zij in 2013 al met 2% waren geslonken. De uitgaven daalden in relatief mindere mate en wel met 3%. Een en ander had tot gevolg dat het financieringstekort in procenten van het geschatte bruto binnenlandse product afnam van 5,9% tot 4,9%.
13
Het tekort werd voor 75% gedekt door binnenlandse banken en voor het overige door buitenlandse leningen. Deze financieringswijze leidde aanvankelijk tot een ruim aanbod van binnenlands geld, waarvan vervolgens een deel werd omgezet in vreemde valuta en afvloeide naar het buitenland. De mede hierdoor veroorzaakte depreciatie van de Surinaamse dollar op de vrije valutamarkt, droeg bij tot versnelling van het stijgingstempo van de gemiddelde consumentenprijsindex en wel van 1,9% in 2013 tot 3,4% in 2014 en de jaareinde-inflatie van 0,6% tot 3,9%. Binnenlandse productiegroei vlakt af door mindere performance exportsector De zwakke stemming op de mondiale grondstoffenmarkten had eveneens een weerslag op de groei van het productievolume. De consumptieve bestedingen bleven weliswaar op een hoog niveau, maar groeiden minder dan in voorgaande jaren. De investeringsactiviteit liep wat terug. Sectoren die het relatief goed deden waren de handel, de bouwnijverheid, alsook de zakelijke en de technische dienstverlening. Anderzijds werd de algemene bedrijvigheid getemperd door de mindere performance van de minerale sector. De meeste andere sectoren kampten met structurele knelpunten. Door deze uiteenlopende ontwikkelingen was de geprognotiseerde geschatte groei van het volume van het bruto binnenlandse product in 2014 net als in het voorgaande jaar minder dan 3%. Korte termijn risico’s toegenomen; lange termijn perspectief bemoedigend De zwakke stemming op de mondiale grondstoffenmarkten zal in 2015 een duidelijker voelbare weerslag hebben op de ondernemingen in de minerale ondernemingen, op de economie van Suriname en vooral op de staatsfinanciën. Het effect van de prijsdalingen op deze markten zal zich immers in versterkte mate doen gevoelen op de olie- en goudsector. De macro-economische risico’s zijn dan ook toegenomen. Naar verwachting zal pas in de loop van de tweede helft van 2016 de productie weer aantrekken. De vergrote olieraffinaderij zal dan op volle toeren draaien, terwijl daarna de “Merian Mijn” additionele goudopbrengsten zal genereren. Onder deze omstandigheden zullen de private sector en de overheid extra inspanningen moeten leveren om optimaal profijt te halen uit de productieverhoging in de minerale sector.
14
3. De financiële ontwikkeling van de bank Omgevingsklimaat minder gunstig, maar onze bank groeit verder In het verslagjaar slaagden wij erin het balanstotaal verder te vergroten en wel met 7% tot SRD 179 miljoen, nadat dit totaal in voorgaande jaren al fors was gestegen (zie diagram 1). De verdere groei kwam tot stand ondanks de toegenomen concurrentie op de depositomarkt. Deze concurrentie hield op haar beurt verband met de voor de primaire banken geldende uitzonderlijk hoge monetaire kasreserveverplichtingen en de verkopen van vreemde valuta door de Centrale Bank van Suriname, die een vraag naar SRD liquiditeiten opstuwde. De groei werd overigens ook getemperd door het effect van de depreciatie van de EURO ten opzichte van de Surinaamse dollar, door het minder gunstige omgevingsklimaat en door de concurrentie in de financieringsbranche vooral bij het consumentenkrediet en de hypothecaire leningen. Een en ander oefende een opwaartse druk uit op de rentetarieven. Hierdoor bleef de groei van zowel de deposito’s als de verstrekte kredieten onder de door onze bank vastgestelde streefcijfers. Diagram 1: Balanstotaal van de Trustbank x SRD 1.000
200.000 179.267
180.000
167.674
160.000 135.158
140.000 120.000 105.573 100.000 80.000 64.991 60.000 40.000 20.000 0
2010
2011
2012
2013
2014
De gemiddelde saldi van de aan ons toevertrouwde middelen nam verder toe en wel tot 23%; deze middelen bedroegen SRD 148 miljoen per ultimo 2014. Dit op zich bevredigend resultaat is indicatief voor het vertrouwen dat de klanten stellen in de bank. Bovendien werpen onze commerciële inspanningen vruchten af, ondanks het feit dat de voor ons geldende vergunningsvoorwaarden geen ruimte bieden voor het aantrekken van direct opvraagbare gelden. Van de toevertrouwde middelen luidde 62% in Surinaamse Dollar en het overige deel in vreemde valuta. De depreciatie van de EURO had ook op deze cijfers invloed. Het beleid gericht op beheersing van de funding kosten werd voortgezet en resulteerde in een relatief sterke groei van de lager rentedragende spaarrekeningen; de gemiddelde saldi van de spaarrekeningen namen met 23% toe tot SRD 71 miljoen (zie diagram 2). Diagram 2: De toevertrouwde middelen
90.000
x SRD 1.000
80.000
79.470 75.358 71.141
70.000
72.734
68.532
63.048
60.000 50.000 40.000
45.841 36.055
30.000 20.000
27.639 18.388
10.000
Certificaten
Spaarrekeningen 0
2010
2011
2012
2013
2014
15
De balanswaarde van de rentecertificaten nam echter met 5% af tot SRD 75 miljoen, waardoor hun aandeel in de toevertrouwde middelen verder terugliep en wel met 3 procentpunten tot 51%. De formeel kortlopende spaargelden wierpen een rentevergoeding af van 6%, 3% en 2% per jaar voor respectievelijk de SRD, de USD en de EURO. De looptijd van de rentecertificaten lag tussen 1 en 5 jaar, terwijl de rente varieerde tussen 8,5% en 13% voor de SRD, voor de USD tussen 4% en 7% en voor de EURO tussen de 2% en 4%. De toevertrouwde middelen werden goeddeels benut voor het verstrekken van krediet aan klanten. Mede door aflossingen op bestaande kredieten, namen de vorderingen op klanten (exclusief nog te ontvangen rente en voorziening waardeverminderingen) per saldo toe met 17% tot SRD 122 miljoen, na een stijging van 28% in 2013 ( zie diagram 3). Door de snellere groei van de kredietverlening in vergelijking met de stijging van de toevertrouwde middelen nam de ratio van beide variabelen met 9 procentpunten toe tot 82%. Van de verstrekte kredieten luidde 71% in Surinaamse Dollar en het overige deel in vreemde valuta. Van het genoemde bedrag had 49% betrekking op de categorie kleine leningen en het overige op hypotheekuitzettingen. De kwaliteit van de kredietportefeuille bleef acceptabel, ondanks enkele tegenvallers bij de kredieten verstrekt in meta-verband. De non-performing loan ratio steeg weliswaar van 3,7% per ultimo 2013 tot 4,2% per eind 2014, maar bleef onder de door de Centrale Bank gestelde norm van 5%. De in verband hiermee getroffen extra voorzieningen drukten enerzijds het bedrijfsresultaat, maar droegen anderzijds bij tot het waarborgen van de financiële soliditeit van de bank. In 2014 werden kredietcontracten afgesloten voor een bedrag van SRD 64 miljoen of 8 % meer dan in het voorgaande jaar (zie diagram 4). Hiervan had 62% betrekking op een scala van kleine leningen aan consumenten en 24% op ondernemers. Deze categorie groeide met 21%. Het overige deel betrof hypotheekuitzettingen voornamelijk ten behoeve van de woningbouw. Diagram 3: De kredietuitzetting
70.000
64.800
x SRD 1.000
59.220
60.000 50.000
45.734 39.329
40.000 30.000
28.114
20.000 10.000 0
16
2010
2011
2012
2013
2014
Diagram 4: Ontwikkeling kredietportefeuille x SRD 1.000
140.000 122.003
120.000 104.525 100.000 79.287
80.000 59.300
60.000 44.514 40.000 20.000 0
2010
2011
2012
2013
2014
Actieve beleidsvoering houdt bedrijfsresultaat op bevredigend niveau Gedurende het verslagjaar richtte het beleid zich op het actiever beheren van tijdelijke overschotten aan kasmiddelen. Dit resulteerde in een toename van de rentebaten met 19% tot SRD 23,2 miljoen. Vooral extra baten uit persoonlijke en huurkoopfinancieringen, maar ook uit toegenomen beleggingen in schatkistpapier, droegen hiertoe bij. Anderzijds leidde het streven naar beheersing van de funding kosten door het accent te leggen op het aantrekken van relatief goedkoop geld tot een minder sterke stijging van de rentelasten en wel met 12% tot SRD 10,3 miljoen, ondanks dat de rentes op vreemde valutadeposito’s enigszins werden opgetrokken. Per saldo nam de rentemarge dan ook met SRD 2,6 miljoen of met 25% toe tot SRD 12,9 miljoen of 74% van de totale baten. (zie diagram 5). Diagram 5: Rentebaten versus rentelasten x SRD 1.000
25.000 23.235
20.000
19.514
15.532
15.000 12.836
10.324
10.000
9.183
8.068 6.847 5.295
5.000 3.192
Rentebaten
Rentelasten
0 2010
2011
2012
2013
2014
De overige inkomstenbronnen stegen met 18% tot SRD 4,7 miljoen, vooral door het verlenen van met de kredietverlening samenhangende additionele diensten aan onze klanten. De resultaten op het effectenbezit en op de financiële transacties waren negatief. Per saldo stegen de totale baten met 20% tot SRD 17,5 miljoen, nadat deze in het voorgaande jaar met 11% waren opgelopen. Aan de lastenkant van de winst- en verliesrekening namen de totale beheerskosten met 5% toe tot SRD 7,6 miljoen, vooral door een stijging van de personeelskosten met 12% tot SRD 4,3 miljoen als gevolg van het toekennen van een premie in verband met de viering van het 25-jarig bestaan van onze bank, van een inflatiecorrectie en van een toename van het personeelsbestand. De overige beheerskosten namen met 2% af. De post Waardevermindering van vorderingen en voorzieningen van in de balans opgenomen verplichtingen steeg van SRD 0,5 miljoen in 2013 tot SRD 2,7 miljoen, als gevolg van verhoogde risico’s in de
17
kredietportefeuille, de aanscherping van de regeling door de Centrale Bank van Suriname en de deels hiermee samenhangende wijziging in het interne voorzieningenbeleid. Bijgevolg stegen de totale lasten met 34% tot SRD 10,6 miljoen. De geschetste ontwikkeling van de lasten en baten resulteerde in een stijging van het bedrijfsresultaat voor belastingen van SRD 0,2 miljoen of 3% tot SRD 6,9 miljoen vergeleken met 16% in 2013. Na belastingen bedroeg dit resultaat SRD 4,4 miljoen; 4% meer dan in het voorgaande jaar (zie grafiek 1). Grafiek 1: Resultaatontwikkeling x SRD 1000
5.000 4.500
4.229
4.000
4.369
3.626
3.500
3.702
3.000 2.500 2.000
2.010
1.500 1.000 500 0
2010
2011
2012
2013
2014
Een en ander leidde voorts tot een forse daling van de efficiency ratio en wel van 6 procentpunten tot 43% (zie diagram 6). De ratio geeft de verhouding weer tussen de personeels- en andere bedrijfslasten (exclusief voorziening voor kredietrisico’s) en de totale baten. De daling van deze ratio is indicatief voor de in het verslagjaar toegenomen doelmatigheid van de bedrijfsvoering.
Diagram 6: Ontwikkeling van de Efficiency ratio
52 50
50
Procenten (%)
48
47 46
46 44
44
43
42 40 38
2010
2011
2012
2013
2014
De rentabiliteit op het gemiddeld eigen vermogen nam echter met 5 procentpunten af tot 32%, doordat de groei van het totale vermogen de toename van het resultaat na belastingen overtrof. De rentabiliteit op het totale vermogen (vóór winstbestemming) bleef ongewijzigd op 3% (zie diagram 7).
18
Diagram 7: De rentabiliteit ontwikkeling
50
Return On Equity versus Return On Assets
43
40
40
40
36 32
Procenten (%)
30
20
10 4
ROE
ROA
0
2010
2.8
2011
3
2012
3
2013
3
2014
Door de minder snelle groei van het balanstotaal ten opzichte van het behaalde bedrijfsresultaat is de solvabiliteit van de bank enigszins toegenomen en bleef boven de geldende normen. De capital ratio, die de verhouding weergeeft tussen het eigen vermogen (voor winstbestemming) en het balanstotaal, liep met 2 procentpunt op tot 9%. Dit was het resultaat van de groei van het eigen vermogen met SRD 3,1 miljoen of met 25% tot SRD 15,3 miljoen, terwijl het balanstotaal zoals eerder vermeld met SRD 11,6 miljoen of 7% steeg tot SRD 179,0 miljoen. Ook de BIS ratio, gedefinieerd als het verhoudingsgetal tussen het eigen vermogen en de som van de naar risicograad gewogen activa, daalde marginaal en wel met 0,4 procentpunt tot 10,0%.
19
4. De operationele bedrijfsvoering Versterking van de organisatie Om middels een eigen innovatieve aanpak de toegang tot bancaire diensten te verruimen voor in het bijzonder de kwetsbare groepen in de samenleving en voor kleine particuliere en zakelijke klanten, werkt de Trustbank voortdurend aan het versterken van de organisatie. Haar beleid richt zich daarbij op het voldoen aan de internationale best practices en de nationale regelgeving. Met dit doel zijn binnen alle geledingen van de bank wederom initiatieven ontplooid tot opvoering van de effectiviteit en efficiëntie van de bedrijfsvoering. Het gaat hierbij onder meer om: - Met het aantrekken van een manager is daadwerkelijk een aanvang gemaakt met het opzetten van een Human Resource Management Department. Vervolgens is een project opgestart voor het invoeren van een performance based salaris structuur. -
Er wordt gewerkt aan het opstarten van een Enterprise Risk Management & Control Department. Inmiddels zijn de Enterprise Wide Risk Management Charter en het concept AO Manual gereed. Soortgelijke handleidingen worden ook voor andere afdelingen geschreven, waarbij naast specifieke operationele aangelegenheden ook aandacht wordt besteed aan onder meer de internal audit en compliance aspecten.
- Onder begeleiding van een externe consultant hebben de Raad van Commissarissen, de Directie en de afdelingsmanagers een aanvang gemaakt met het op moderne leest schoeien van de visie, de missie en de kernwaarden van de bank, alsook aan het formuleren van een strategisch beleidsplan voor de periode 2015-2017. Corporate Governance Code Per 15 april 2015 is de door de Centrale Bank van Suriname geformuleerde Corporate Governance Code, inclusief de Richtlijnen voor Deugdelijk Ondernemingsbestuur en Best Practices Bepalingen voor Banken, van kracht geworden. De Code heeft het karakter van een referentiekader voor het efficiënt en verantwoord leiden van een bank, alsmede voor het afleggen van verantwoording voor het gevoerde beleid richting belanghebbenden, waaronder aandeelhouders, werknemers, klanten en de samenleving als geheel. De Code is in de kern gebaseerd op de gedachte dat goed ondernemerschap, waaronder begrepen integer en transparant handelen door de Directie, evenals goed toezicht hierop, waaronder het afleggen van verantwoording over het uitgeoefende toezicht, essentiële voorwaarden zijn voor het stellen van vertrouwen in het bankwezen en het toezicht daarop. Hier ligt het wezenlijk belang van naleving van de Code. Bij het besturen van een bank hebben Directie en de Raad van Commissarissen de verantwoordelijkheid voor de evenwichtige afweging van alle bij haar betrokken partijen. Hierbij dient rekening te worden gehouden met de continuïteit van de bank, de maatschappelijke omgeving waarin zij functioneert en de wet- en regelgeving die op haar van toepassing is. De cliënt dient te allen tijde zorgvuldig te worden behandeld. De Code bevat een duidelijke taakverdeling tussen de toporganen van de bank. De Directie is onder meer verantwoordelijk voor de realisatie van de doelstellingen van de bank, de strategie, de resultaatontwikkeling en de voor de bank relevante maatschappelijke aspecten van het ondernemen. De Raad heeft tot taak toezicht te houden op het beleid van de Directie en op de algemene gang van zaken en staat haar met raad ter zijde. De Algemene Vergadering van Aandeelhouders dient een zodanig invloed te kunnen uitoefenen op het beleid van de Directie en de Raad, dat zij een volwaardige rol speelt in het systeem van ‘checks and balances’. De Trustbank onderschrijft de in de Code geformuleerde uitgangspunten en het belang daarvan voor het goed functioneren voor haar organisatie. Zij werkt op basis van de beginselen van deugdelijk ondernemingsbestuur en geeft daarbij prioriteit aan de zorgplicht voor haar klanten. In het kader van haar beleid gericht op institutionele versterking van haar organisatie, neemt zij
20
thans een samenstel van additionele maatregelen om onder andere volledig te voldoen aan de uit de Code voortvloeiende verplichtingen. Zij besteedt dan ook extra aandacht aan zaken als het enterprise risk management, de interne controle, de compliance, integriteit en transparantie. Nieuwbouw In november 2014 heeft de bank een terrein in de nabijheid van haar hoofdkantoor aan de Chopinstraat te Paramaribo Noord gekocht in verband met de geplande bouw van extra kantoorruimte ten behoeve van enkele afdelingen. Internationale transfers De technische infrastructuur en randvoorwaarden voor het uitvoeren van internationale transfers zijn al gereed. Wij zijn aangesloten bij de Swift organisatie. De vereiste toestemming zijdens de Centrale Bank van Suriname is echter nog niet verkregen. Nickerie De gestage groei van de algemene bedrijvigheid in Nickerie weerspiegelt zich daar in een navenante uitbreiding van onze cliëntenbestand en heeft geleid tot de officiële opening van de Trustbank Multi Business Centre voor het publiek op 7 maart 2014. Liquiditeit management Het beleid met betrekking tot de aankoop van schatkistpapier werd in 2014 geïntensiveerd. De betreffende portefeuille werd uitgebreid van SRD 5,3 miljoen tot SRD 9,6 miljoen, omdat het papier relatief aantrekkelijke rendementen afwerpt. Om de liquiditeit van de bank te waarborgen, worden korte termijndeposito’s aangehouden bij de diverse lokale banken. Richtlijnen Centrale Bank van Suriname Gedurende het verslagjaar is veel werk verzet om te kunnen voldoen aan de aangescherpte bedrijfseconomische richtlijnen die de Centrale Bank in het kader van de Wet Toezicht Bank- en Kredietwezen 2011 heeft uitgevaardigd en die per eind 2014 van kracht zijn geworden. De richtlijnen hebben betrekking op de solvabiliteit, de grote posten, de insiders lending, de kredietclassificatie en voorzieningen en de immobilia van banken. De bank heeft door middel van scenario analyses vastgesteld dat de kwantitatieve gevolgen van bedoelde aanscherping voor haar een extra belasting vormen, maar wel dragelijk zijn. Waar nodig zijn in versneld tempo maatregelen doorgevoerd ter optimalisering van het risicobeheer, het voorzieningenbeleid, de corporate governance, de internal audit en de compliance. De bank voldoet nu dan ook in ruim voldoende mate aan de door de Centrale Bank geformuleerde performance normen. FATCA Als uitvloeisel van de “Foreign Account Tax Compliance Act” is de Trustbank per 17 april 2014 geregistreerd als buitenlandse financiële instelling bij de Internal Revenue Service van de Verenigde Staten van Amerika. Teneinde te voldoen aan haar rapportageverplichting betreffende bancaire transacties van Amerikaanse staatsburgers zal de bank gebruik maken de International Data Exchange Service van de IRS. Er moeten echter nog enkele knelpunten worden weggewerkt alvorens hiertoe kan worden overgegaan. Trustbank Micro Kredieten Unit: De bank heeft in het verslagjaar wederom geparticipeerd in de activiteiten van de Caribbean Micro Finance Alliances en van het Carib-Cap programma welke tot doel hebben de capaciteit, de effectiviteit en het management van de Micro Finance Institutions verder te versterken. Op eigen initiatief heeft zij 2 miniworkshops georganiseerd voor Nickeriaanse groenteboeren en kleine landbouwers in de rijstsector.
21
Medewerkers De bank heeft haar activiteiten gericht op het verder verbeteren van de kwaliteit en de productiviteit van haar medewerkers voortgezet. Er is veel aandacht besteed aan opleiding en training onder meer op het gebied van de financiële dienstverlening ten behoeve van de klanten, alsook met betrekking tot het beheersen van de diverse interne bedrijfsprocessen. Gelet op de groei van de werkzaamheden is het personeelsbestand uitgebreid met 8 personen tot 55 per ultimo 2014. Ter bevordering van de teambuilding zijn er diverse ontspanningsbijeenkomsten georganiseerd. Er zijn 9 medewerkers gehuldigd voor trouwe diensten verleend aan de Trustbank gedurende perioden variërend van 5 tot 12,5 jaren. Jubileum Finatrust, de Trustbank N.V. Op 31 oktober 2014 bestond Finatrust, de Trustbank N.V. 25 jaar. Om dit heuglijk feit te vieren zijn zijn er enkele activiteiten onder de medewerkers georganiseerd. * 24 augustus 2014: een Men’s Cookout onder het mannelijke personeel van de Trustbank, gehouden tijdens de Trustbank Family Day. * 9 oktober 2014: een personeelsfeestje: een feestelijk onderonsje met een Hawaiiaans tintje. * 25 oktober 2014:een voetbal knockout waaraan 3 andere bedrijven en de Trustbank meededen. * 31 oktober 2014: een etentje met RVC, Directie, Staf en personeel. Ook waren er geschenkjes voor het personeel en donaties aan diverse organisaties. Een woord van dank De Directie dankt de Raad van Commissarissen voor zijn ondersteuning en de medewerkers voor hun inzet en bijdrage aan het behalen van het positief bedrijfsresultaat. Dank ook aan onze klanten voor het in de bank gestelde vertrouwen.
Finatrust, de Trustbank N.V. Paramaribo, 30 april 2015
Mr. M.S. Badjoeri Chief Executive Officer Drs. E. Kidjo Chief Financial Officer H. Vijzelman Chief Commercial Officer
22
Jaarrekening 2014
23
BALANS PER 31 DECEMBER (vóór winstbestemming) 2014 SRD
2013 SRD
SRD
SRD
ACTIVA Kasmiddelen Vorderingen op kredietinstellingen Vorderingen op klanten Effecten Schatkistpapier Beleggingen Immateriële vaste activa - Software Bedrijfsmiddelen - Terreinen - Gebouwen - Renovatie gebouw Nickerie - Kantoorinventaris - Kantoormachines - Transportmiddelen Overige kortlopende activa Overlopende activa
12.616.675
23.515.003
23.915.896 122.002.826 307.914 9.643.806 6.101.000
23.631.314 104.525.148 351.526 5.327.759 5.875.000
57.783
86.670
1.560.813 1.990.458 101.160 86.504
1.210.417 2.043.388 129.450 104.149
61.153 294.782
87.159 275.664 4.094.870 61.719
3.850.227 21.218
464.452
489.899
179.266.941
167.673.764
24
2014 SRD
2013 SRD
SRD
SRD
PASSIVA Schulden aan klanten
148.091.885
Overige schulden Overlopende passiva
317.250
- Te betalen rente - Overige transitoria Voorziening algemene bankrisico’s Voorziening uitgestelde belastingverplichting Eigen vermogen - Aandelenkapitaal - Algemene reserve - Reservefonds - Herwaarderingsreserve - Resultaat lopend jaar
2.327.295 10.650.329
140.515.704*) 2.308.613 10.100.166*)
12.977.624 600.000 1.958.910 104.250 9.769.564 197.989 849.568 4.399.901
12.408.779 600.000 1.958.910 104.250 6.809.067 197.989 849.568 4.229.497
15.321.272 179.266.941
12.190.371 167.673.764
*) Aangepast voor vergelijkingsdoeleinden
25
WINST- EN VERLIESREKENING over 2014 2014 SRD
2013 SRD
SRD
SRD
BATEN Rentebaten
23.235.089
19.514.119
Rentelasten
10.323.671
9.183.048
Renteresultaat Overig inkomen Resultaat uit financiële transacties Provisie Resultaat uit effecten
LASTEN Personeelskosten Andere beheerskosten Afschrijvingen Waardeveranderingen van vorderingen en voorzieningen van in de balans opgenomen verplichtingen Winst vóór belastingen Inkomstenbelasting Netto-winst
12.911.418 4.695.767 -378.135 309.629 -45.056
10.331.071 3.977.144 128.926 254.946
4.582.205 17.493.623
4.284.415 3.296.677 321.100
-132.124 4.228.892 14.559.963 3.831.050 3.358.616 236.866
2.691.241
450.523 10.593.433 6.900.190 -2.500.289 4.399.901
7.877.055 6.682.908 -2.453.411 4.229.497
26
KASSTROOMOVERZICHT OVER 2014 2014 SRD
2013 SRD
SRD
SRD
Kasstroom uit operationele activiteiten Netto-winst
4.399.901
4.229.497
Aanpassingen voor: - Winstbestemming (excl. toevoeging algemene reserve) - Afschrijvingen - Afschrijvingen op software - Dotatie/vrijval waardeveranderingen van vorderingen
-1.269.000 292.213 28.887 937.918
-3.000.000 236.866 -236.023 -9.982 4.389.919
Kasstroom uit bedrijfsoperaties
-2.999.157 1.230.340
Mutatie werkkapitaal: Vorderingen op klanten Overige kortlopende activa Overlopende activa Schulden aan klanten Overige schulden Voorziening uitgestelde belastingverplichting Overlopende passiva
-18.415.596 -40.501 25.447 7.576.181 317.250 568.845
-25.002.353 -18.908 46.021 31.019.407 -550.000 421.515 394.456 -9.968.374 -5.578.455
6.310.138 7.540.478
Kasstroom uit investerings- en beleggingsactiviteiten Investeringen in software Investeringen in bedrijfsmiddelen Schatkistpapier Beleggingen Effecten Netto kasstroom Beginsaldi kasmiddelen en vorderingen op kredietinstellingen Eindsaldi kasmiddelen en vorderingen op kredietinstellingen
-536.856 -4.316.047 -226.000 43.612
-86.670 -320.216 -1.432.076 -1.125.000 130.001 -5.035.291 -10.613.746
-2.833.961 4.706.517
47.146.317 36.532.571
42.439.800 47.146.317
27
TOELICHTING OP DE JAARREKENING 2014 Algemene toelichting ALGEMEEN Oprichting en doel Finatrust, de Trustbank N.V. is gevestigd aan de Dr. Sophie Redmondstraat nummer 93. De vennootschap is formeel opgericht op 30 augustus 1989. Na een statutenwijziging in 2014 heeft de vennootschap ten doel: a. b. c. d. e.
het beheren van roerende en onroerende zaken, effecten en vermogens of vermogensbestanddelen; het verstrekken van alle vormen van kredieten met uitzondering van rekening- courantkredieten, al of niet met eigen of van derden aangetrokken middelen, het verkrijgen van niet-direct opvraagbare geldmiddelen, waaronder spaargelden en termijndeposito’s en de daarmee samenhangende diensten in de eigen nationale munt als in het deviezenverkeer; het optreden als bewindvoerder, trustee of executeur testamentair, makelaar, alsmede elke vorm van vertegenwoordiging zowel in binnen- als in buitenland; het verlenen van alle bij de wet toegestane financiële diensten; het oprichten van, mede-oprichten van, dan wel deelnemen in zomede het voeren van de directie over andere ondernemin- gen ongeacht het doel van die onderneming.
ALGEMENE GRONDSLAGEN VOOR DE OPSTELLING VAN DE JAARREKENING Algemeen De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met algemeen aanvaarde grondslagen voor financiële verslaggeving. Vergelijking met het voorgaand jaar De gehanteerde grondslagen van waardering en resultaatbepaling zijn ongewijzigd gebleven ten opzichte van het voorgaand jaar. Omrekening vreemde valuta Functionele en presentatie valuta De posten in de jaarrekening van de Trustbank N.V. worden gewaardeerd met inachtneming van de valuta van de primaire economische omgeving waarin de entiteit actief is (de functionele valuta). Deze jaarrekening is opgesteld in Surinaamse Dollar (SRD) zijnde de functionele valuta en de rapporteringvaluta van de Trustbank N.V. Monetaire activa en passiva luidende in vreemde valuta worden omgerekend tegen de koers zoals genoteerd door de Centrale Bank van Suriname. De uit de omrekening voortvloeiende koersverschillen worden opgenomen in de winst- en verliesrekening onder de post ‘Resultaat uit financiële transacties’. Transacties in vreemde valuta gedurende de verslagperiode zijn in de jaarrekening verwerkt tegen de koers op het moment van afwikkeling. De koersen per 31 december van de vreemde valuta luiden als volgt:
28
31-12-2014
31-12-2013
SRD
SRD
US$ 1
3,25
3,25
Euro
3,95
4,48
GRONDSLAGEN VOOR DE WAARDERING VAN ACTIVA EN PASSIVA
Kasmiddelen Deze betreffen kasgelden bij en vorderingen op de Centrale Bank van Suriname. De kasgelden en vorderingen zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde. Vorderingen op kredietinstellingen Deze betreffen de tegoeden in rekening-courant bij commerciële banken. Deze zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde. Vorderingen op klanten Op de verstrekte leningen zijn de nog niet verdiende interest, een voorziening voor het debiteurenrisico en de rente van de non-performing leningen in mindering gebracht. Effecten Deze post betreft aandelen in lokale ondernemingen welke worden gewaardeerd tegen de beurswaarde. De eventuele toe-/ afname is verwerkt in de resultatenrekening. Indien geen beurswaarde beschikbaar is, wordt gewaardeerd tegen de nettovermogenswaarde. Schatkistpapier Betreft beleggingen bij de Centrale Bank van Suriname. Waardering heeft plaatsgevonden tegen de nominale waarde. Beleggingen Deze post betreft termijndeposito’s aangehouden bij diverse financiële- en kredietinstellingen. De beleggingen zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde onder aftrek van eventuele voorzieningen. Immateriële vaste activa De immateriële vaste activa zijn opgenomen tegen de aanschafwaarde verminderd met lineaire afschrijvingen op basis van de geschatte economische levensduur. De afschrijving zal plaatsvinden in drie jaar. Bedrijfsmiddelen Een deel van de materiële vaste activa is opgenomen tegen de aanschafwaarde verminderd met de afschrijvingen, welke worden berekend volgens de lineaire methode op basis van de geschatte economische levensduur. De onroerende goederen zijn gewaardeerd op basis van de taxatie door een externe deskundige uitgevoerd in 2012. De volgende afschrijvingspercentages worden gehanteerd: - Gebouwen
3% per jaar
- Onderhanden werken
33,33% per jaar
- Kantoorinventaris
33,33% per jaar
- Kantoormachines
33,33% per jaar
- Transportmiddelen
20 - 33,33% per jaar
Schulden aan klanten Hieronder zijn inbegrepen de schulden in termijndeposito’s en spaarrekeningen. Zij worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Voorziening uitgestelde belastingverplichting De voorziening wordt opgenomen tegen de nominale waarde, waarbij wordt uitgegaan van het geldende belastingtarief. De voorziening latente belastingverplichting is gevormd voor het verschil tussen het bedrijfseconomisch en het fiscaal resultaat dat met name wordt veroorzaakt door het fiscaal vormen van voorzieningen alsmede het verschil in fiscale en bedrijfseconomische waarderingsgrondslagen van de onroerende goederen.
29
Overige activa en passiva Voor zover in het bovenstaande niet anders is aangegeven worden de overige activa en passiva gewaardeerd tegen de nominale waarde. Hierbij wordt op vorderingen, indien dit noodzakelijk wordt geacht, een voorziening voor het debiteurenrisico in mindering gebracht.
GRONDSLAGEN VOOR RESULTAATBEPALING Het resultaat wordt bepaald als het verschil tussen de verdiende rentebaten en overige baten enerzijds en de rentelasten en overige lasten anderzijds. Winsten worden verantwoord in de periode waarin zij zijn gerealiseerd; verliezen reeds zodra zij voorzienbaar zijn. Op de bedrijfsmiddelen wordt afgeschreven op basis van de aanschafwaarden. Afschrijvingen vinden plaats volgens de lineaire methode op basis van de geschatte economische levensduur. Inkomstenbelasting wordt berekend door toepassing van het geldende tarief op het bedrijfseconomisch resultaat over de verslagperiode.
GRONDSLAGEN VOOR KASSTROOMOVERZICHT Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode, waarbij onderscheid is gemaakt tussen kasstromen uit operationele activiteiten, investering- en beleggingsactiviteiten en financieringsactiviteiten.
30
TOELICHTING OP DE BALANS PER 31 DECEMBER 2014 ACTIVA 31-12-2014
31-12-2013
SRD
SRD
Onder de kasmiddelen zijn opgenomen de voorraad kasmiddelen in Surinaams courant en in vreemde valuta en de direct opeisbare tegoeden bij de Centrale Bank van Suriname.
12.616.675
23.515.003
VORDERINGEN OP KREDIETINSTELLINGEN Deze betreffen de tegoeden in rekening-courant bij de commerciële banken.
23.915.896
23.631.314
Kasmiddelen
VORDERINGEN OP KLANTEN Onder dit hoofd zijn opgenomen vorderingen uit kredietverlening na aftrek van de nodige voorzieningen en rente van non-performing leningen. Boekwaarde EFFECTEN Deze post betreft aandelen in de DSB Bank N.V., Assuria N.V., Hakrinbank N.V. en N.V. Surinaamse Assurantie Maatschappij Self Reliance. Balanswaarde
122.002.826 104.525.148
307.914
351.526
SCHATKISTPAPIER Deze post betreft drie herbeleggingen en twee nieuwe beleggingen in schatkistpapier bij de Centrale Bank van Suriname te weten drie van SRD 2.000.000, een van SRD 1.500.000 en een van SRD 2.500.000 allen voor de looptijd van 12 maanden met een interestpercentage van 9% per jaar. BELEGGINGEN Deze post betreft beleggingen bij de Hakrinbank N.V. van EURO 500.000 met een looptijd van 12 maanden en een interest-percentage van 4% per jaar, SRD 2.500.000 met een looptijd van 12 maanden met een interestpercentage van 9 % per jaar en USD 500.000 met een looptijd van 6 maanden en met een interestpercentage van 3,5% per jaar. IMMATERIELE VASTE ACTIVA De immateriële vaste activa betreffen investering in software ten behoeve van de aanschaf van het SWIFT Software programma. De afschrijving zal plaatsvinden in drie jaar. Herwaarderingsreserve Herwaarderingen worden onder aftrek van de latent verschuldigde belastingen onder de herwaarderingsreserve opgenomen.
31
BEDRIJFSMIDDELEN EN ONROERENDE GOEDEREN
Boekwaarde per 1 januari Herwaarderingen Investeringen Afschrijvingen Boekwaarde per 31 december
31-12-2014
31-12-2013
SRD
SRD
3.850.227 3.766.877 - 536.856 320.216 -292.213 -236.866 4.094.870 3.850.227
OVERIGE KORTLOPENDE ACTIVA Hieronder zijn opgenomen nog te ontvangen bedragen uit Vermogensbeheer, LMISP/MKP en Personeelsvoorschotten
61.719
21.218
OVERLOPENDE ACTIVA Hieronder zijn onder andere opgenomen vooruitbetaalde bedragen en nog te ontvangen interest wegens verstrekte kredieten
464.452
489.899
32
PASSIVA
SCHULDEN AAN KLANTEN Hieronder zijn opgenomen spaargelden en termijndeposito’s.
31-12-2014
31-12-2013
SRD
SRD
148.091.885
140.515.704
12.977.624
12.408.779
OVERIGE SCHULDEN Deze post betreft de nog af te dragen dividendbelasting over het boekjaar 2013 ad SRD 317.250. OVERLOPENDE PASSIVA Hieronder zijn opgenomen de te betalen rente uit hoofde van beschikbaar gestelde middelen door derden in de vorm van beleggingen en overige transitoria. VOORZIENING ALGEMENE BANKRISICO’S Er wordt een voorziening voor algemene bankrisico’s (FAR) aangehouden om reden van voorzichtigheid, ten einde de algemene risico’s van het bankbedrijf af te dekken. VOORZIENING UITGESTELDE BELASTINGVERPLICHTING Het bedrijfseconomisch resultaat verschilt van het fiscaal resultaat, omdat er fiscaal enkele voorzieningen zijn getroffen, waar bedrijfseconomisch nog geen rekening mee kan worden gehouden. Het cumulatieve verschil tussen de verschuldigde inkomstenbelasting berekend over het bedrijfseconomisch resultaat en de verschuldigde inkomstenbelasting berekend over het fiscaal resultaat tot en met het boekjaar 2013 is opgenomen onder de voorziening uitgestelde belastingverplichting. EIGEN VERMOGEN Aandelenkapitaal Het maatschappelijk kapitaal bedraagt vijfhonderdduizend Surinaamse Dollar (SRD 500.000). Dit is verdeeld in vijftigduizend (50.000) aandelen op naam elk nominaal tien Surinaamse Dollar (SRD 10,00). Deze zijn doorlopend genummerd vanaf één (1) tot en met vijftigduizend (50.000). Van het maatschappelijk kapitaal zijn geplaatst tienduizendvierhonderdvijfentwintig (10.425) aandelen, welke alle in contanten zijn volgestort. Algemene reserve Stand per 1 januari Toevoeging uit resultaat Stand per 31 december
2014 2013 SRD SRD 6.809.067 6.106.783 2.960.497 702.284 9.769.564 6.809.067
Reservefonds Dit fonds is een statutair fonds en is bestemd voor maatschappelijke doeleinden.
33
TOELICHTING OP DE WINST EN VERLIESREKENING OVER 2014
BATEN
2014 2013
Renteresultaat
SRD SRD
Deze post bestaat uit het verschil tussen de rentebaten uit de kredietverlening en de rentelasten van toevertrouwde middelen.
12.911.418
10.331.071
4.695.767
3.977.144
Provisie Hieronder zijn opgenomen de opbrengsten uit de dienstverlening.
309.629
254.946
Resultaat uit effecten Deze post betreft de afwaardering van de DSB aandelen als gevolg van de gedaalde beurskoers.
-45.056
-132.124
Overig inkomen Hieronder zijn opgenomen: doorberekende kosten aan derden, administratie-, opname- en overige kosten. Resultaat uit financiële transacties Hieronder zijn opgenomen koersverschillen ontstaan uit de omrekening van monetaire activa en passiva luidende in vreemde valuta.
34
LASTEN Personeelskosten
2014 2013
SRD SRD
Deze post betreft salarissen, bonussen en andere voorzieningen van het personeel.
4.284.415
3.831.050
Andere beheerskosten Hieronder vallen o.a. automatiseringskosten, kantoorkosten en huisvestingskosten.
3.296.677
3.358.616
321.100
236.866
2.691.241
450.523
Afschrijvingen Deze post omvat afschrijving van bedrijfsmiddelen. Waardeveranderingen van vorderingen en voorzieningen van in de balans opgenomen verplichtingen Hieronder zijn opgenomen: Dotatie voorziening waardeverandering vorderingen.
Finatrust, de Trustbank N.V. Mr. M.S. Badjoeri Chief Executive Officer Drs. E. Kidjo Chief Financial Officer H. Vijzelman Chief Commercial Officer Raad van Commissarissen Mr. S. Karijokromo-Ardjosoediro President-commissaris Mr. S. Kertoidjojo Lid Drs. R. Tjin Wong Joe Lid Mr. F. M.S. Ishaak Lid Ing. H. Abas Lid
35
OVERIGE GEGEVENS Aan: De Raad van Commissarissen van Finatrust, de Trustbank N.V. CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT De in dit verslag op pagina 24 tot en met 35 opgenomen verkorte jaarrekening, bestaande uit de balans per 31 december 2014, de winst- en verliesrekening, het kasstroomoverzicht en bijbehorende aangepaste toelichtingen, zijn ontleend aan de jaarrekening van Finatrust, de Trustbank N.V. per 31 december 2014. Wij hebben een goedkeurend oordeel verstrekt bij die jaarrekening in onze controleverklaring van 17 april 2015. Desbetreffende jaarrekening en de verkorte jaarrekening daarvan, bevatten geen weergave van gebeurtenissen die hebben plaatsgevonden sinds de datum van onze controleverklaring van 17 april 2015. De verkorte jaarrekening bevat niet alle toelichtingen die zijn vereist op basis van algemeen geldende van toepassing zijnde grondslagen voor de financiële verslaggeving. Het kennisnemen van de verkorte jaarrekening kan derhalve niet in de plaats treden van het kennisnemen van de gecontroleerde jaarrekening 2014 van Finatrust, de Trustbank N.V. Verantwoordelijkheid van de directie De directie is verantwoordelijk voor het opstellen van de verkorte versie van de jaarrekening in overeenstemming met algemeen aanvaarde richtlijnen voor financiële verslaggeving. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de verkorte jaarrekening op basis van onze werkzaamheden, uitgevoerd in overeenstemming met internationale controlestandaarden. Oordeel Naar ons oordeel voldoet de verkorte jaarrekening 2014 van Finatrust, de Trustbank N.V. aan de voor dit doel hieraan te stellen eisen. Paramaribo, 30 april 2015 Tjong A Hung Accountants N.V. Drs. J.D. Kortram RA Partner
36
ANNUAL REPORT 2014
37
CONTENTS The philosophy of the bank - Vision - Mission - Core values
40
Organization chart as at 31 December 2014 Historical summary Key indicators
41 42 43
Preliminary advice from The Supervisory Board
44
Report of the Executive Board General consideration The macro-economic environment The financial development of the bank The operational management
46 46 47 49 54
Financial statements 2014
57
Balance sheet as at 31 December 2014 (before profit appropriation) Profit and loss account over 2014 Cash flow statement over 2014 Explanatory notes to the 2014 financial statements Independent Auditor’s report
58 60 61 62 70
39
THE PHILOSOPHY OF THE BANK We pursue to be a bank that pays personal attention to its customers. We are committed to their financial progress by providing products and services tailored to suit their needs. Together with them, our employees examine which approach and solution yields the best results for them. We advise them and provide guidance in the choices they make. We think and act in an innovative manner to offer customized products. From its inception, our bank has been open to the whole society. Our products are designed to appeal to all groups. We specialize in niche markets in which micro, small and medium-sized enterprises operate. A special place is reserved for those who are vulnerable. We wish to excel in customer orientation and customer services. Hence, the bank is accessible and approachable for everyone. The employees of the bank provide customers transparent and reliable information, and seek solutions that fit in with their expectations and even surpass these. They provide care and attention so that the customers understand not only their benefits, but also their risks. In this manner we can build mutual trust and lasting relationships to achieve mutual long-term benefits. We truly care about the financial well-being of our customers and are distinctive in this respect. To enable further expansion in the future, together with the employees, the management is continuously working on strengthening the organizational set-up and structure, as well as increasing the overall quality of the bank. We are also working on expanding the scope of our activities by investing in innovation and product development, including in the field of investment banking. At the same time we seek to enter into partnerships with other financial institutions in order to generate economies of scale. The policy philosophy as outlined above, is now more explicitly reflected in our recently reformulated vision, mission and core values: Vision The bank that cares for the financial well-being of its customers. Mission We enhance sustainable progress of our customers by offering personal guidance and customized financial products. Core Values - Innovative - Sustainable - Development - Providing care - Accessible - Transparent
40
ORGANIZATION CHART AS AT 31 DECEMBER 2014
Supervisory Board
Chief Executive Officer (CEO)
Human Resource & General Affairs
Internal Audit Department
Secretariat
Legal & Compliance
Enterprise Wide Risk Management & Control
Chief Commercial Officer (CCO)
Chief Financial Officer (CFO)
Customer Care
Treasury
Loans
Accounting & Reporting
Collection
ICT
Trustbank Affiliates
Micro Credit Unit
Marketing
41
HISTORICAL SUMMARY BALANCE SHEET AS AT 31 DECEMBER x SRD 1,000
2014
2013
2012
2011
2010
SRD
SRD
SRD
SRD
SRD
Cash resources
12,617
23,515
15,696
12,008
4,370
Loans and advances to credit institutions
23,916
23,631
26,743
27,366
11,886
122,003
104,525
79,287
59,300
44,514
ASSETS
Loans and advances to customers
308
352
482
53
33
Treasury bills
Securities
9,644
5,328
3,896
1,837
-
Investments
6,101
5,875
4,750
1,500
765
58
87
-
-
-
4,095
3,850
3,767
2,853
2,705
Intangible fixed assets Operating assets Other current assets
62
21
2
241
401
464
490
536
415
316
179,267
167,674
135,159
105,573
64,991
148,092
140,516
116,983
90,686
54,443
317
-
550
2,383
1,056
12,978
12,409
4,528
2,698
3,903
Provision for general banking risks
600
600
600
600
600
Provision for deferred tax liabilities
1,959
1,959
1,537
2,796
-
Prepayments and accrued income
LIABILITIES Amounts owed to customers Other liabilities Accrued expenses and deferred income
Equity capital
42
15,321
12,190
10,961
6,409
4,988
179,267
167,674
135,159
105,573
64,991
PROFIT AND LOSS ACCOUNT OVER x SRD 1,000
2014
2013
2012
2011
2010
SRD
SRD
SRD
SRD
SRD
12,911
10,331
8,685
7,653
4,948
Other income
4,582
4,229
4,428
3,327
3,082
Total income
17,493
14,560
13,113
10,980
8,030
7,581
7,190
5,997
4,064
3,742
321
237
242
216
199
2,691
450
1,115
1,053
954
10,593
7,877
7,354
5,333
4,896
INCOME Interest income
EXPENSES Personnel and other administrative expenses Depreciations Value adjustments to receivables and provisions for balance sheet liabilities Total expenses Pre-tax profit
6,900
6,683
5,758
5,646
3,134
Income tax
-2,500
-2,453
-2,056
-2,025
-1,124
Net profit
4,400
4,230
3,702
3,620
2,010
31-12-2014
31-12-2013
KEY INDICATORS
SRD
SRD
Invested funds (loans and advances to customers)
128.155
109.789
Deposits and customer accounts (amounts owed to customers)
148.092
140.516
Loans and advances to customers concern the nominal value of the receivables after deducting interest on future instalments
%
%
Invested funds/deposits and customer accounts
87
78
Personnel expenses/total income
24
26
Operating expenses/total income
61
54
Operating result/total income
39
46
Pre-tax result/total income
39
46
Bis ratio
10
10
9
7
20
20
7
7
Net interest margin (interest income/average loans and advances to customers)
11
11
Net result/average equity capital
32
37
3
3
43
49
Equity capital/total assets Interest income/average loans and advances to customers Interest expenses/average amounts owed to customers
Net result/average total assets Efficiency Ratio (Personnel and other administrative expenses/total income)
43
PRELIMINARY ADVICE FROM THE SUPERVISORY BOARD
General We are pleased to report on the activities of The Supervisory Board during 2014. We have had a successful year, in which our objectives have largely been achieved. The Bank has continued to grow and has achieved a favourable operating result. Duties of the Supervisory Board The Board has conducted its activities in accordance with the articles of association of the bank and with the applicable laws and regulations. It has advised the Management on current issues and on its supervision. The Executive Board for its part, has provided The Supervisory Board with information so that it could perform its duties in an effective manner. In the reporting year, The Supervisory Board met 10 times jointly with the Executive Board. Discussions at such meetings included the core activities of the bank on the basis of reports on the financial development, the performance indicators, the policy objectives and the strategic actions. Corporate governance The Supervisory Board is greatly committed to the strict application of the principles of good governance and the responsible and ethical performance of the employees of the bank. This obviously also applies to its own performance. In 2014 the regulations for The Supervisory Board and for the Executive Board, the Corporate Governance Code, the Code of Conduct, the Asset and Liability Management Manual, the Enterprise Wide Risk Management, the Internal Audit Department and Compliance Charters were approved. They have been compiled, based on international best practices and principles to the extent applicable in Suriname. The guidelines of the Central Bank of Suriname were also taken into consideration. Amendments to the articles of association In October 2014 the Presidential declaration for amendments to the articles of association of the Trustbank N.V. was obtained. In doing so, the bank also implemented the provisions of the Banking and Credit Supervision Act (SB - Bulletin of Acts and Decrees - 2011 no. 155) on the ownership of shares in the company. Dividend policy The policy of the bank is aimed at strengthening its risk-bearing capital and hence its solvency, as well as to finance the growth of the lending operations in a responsible manner. On this basis about three-quarters of the realized net profit will be retained, while the balance will be paid as a dividend to the shareholders. Financial statements and proposed distribution of profit In order to comply with the provisions of Article 19 of the Articles of Association, the Supervisory Board had the balance sheet as at 31 December 2014, the profit and loss account for the financial year of the Company and the accompanying explanatory notes audited, and requests the General Meeting of Shareholders to consider adopting these financial statements as they were presented by the Executive Board for discussion and adoption, together with the auditor’s report of the independent auditor Tjong A Hung. This adoption serves to discharge the Executive Board for its management and the Board of Supervisory Directors for its supervision in the year 2014. The pre-tax operating result amounted to SRD 6,900,190 million in 2014. After deduction of SRD 2,500,289 in income tax, the net profit amounts to SRD 4,399,901. With the adoption of the financial statements, the profit will be allocated as follows: Cash dividend: SRD 1,310,000 Addition to the general reserve: SRD 3,089,901
44
Acknowledgements We express our appreciation and gratitude for the manner in which the Executive Board, the staff and the employees devoted their efforts to the company during the financial year 2014.
Paramaribo, April 30, 2015
The Supervisory Board S. Karijokromo-Ardjosoediro, LL.M. Chair S. Kertoidjojo, LL.M. Member Drs. R. Tjin Wong Joe Member F.M.S. Ishaak, LL.M. Member Ing. H. Abas Member
45
REPORT OF THE Executive Board
1. General consideration Our bank developed satisfactorily during 2014 despite the slight slowdown in the growth rate of the overall activities. This delay was caused by the dull sentiment on the global commodities markets, which put pressure on the performance of the Suriname export industry and the public finances, as well as on consumer spending and investments. Nevertheless, our bank has managed to surpass the exuberant growth of the level achieved in previous years, and this by 7%. On the deposit market, the bank was confronted with among other things monetary measures for the protection of the external value of the Suriname currency, which contributed to a narrowing of the available supply. On the credit market the bank encountered competition from other funding channels. The after-tax operating result increased further in 2014 and this by 4% to SRD 4.4 million. This result was partly achieved through an active interest rate management, as a result of which we were able to slightly increase the share of the relatively low interest-bearing savings in the total. Moreover, additional income was obtained by expanding the portfolio of treasury bills. The total income increased by 21% and the expenses by 35%. All this has led to a decrease in the efficiency ratio by 6 percentage points to 43%. The performance indicators for the liquidity, profitability and solvency remained at a good level. The nonperforming loan ratio increased somewhat, but was still below the standard of 5% set by the Central Bank.
46
2. The macro-economic environment Global economic recovery has been slow The reporting year was once again characterized by the slow recovery of the global economy. Just as 2013, the increase in global gross domestic product remained limited to 3%. The economic situation improved most notably in the United States and the United Kingdom, under the influence of a money-expansionary monetary policy and a partly associated increase in the demand for goods and services. However, consumer confidence remained weak in Europe. In the emerging countries the growth rate levelled off to 4.4%, partly due to the weaker performance of the Chinese economy. In Latin America and the Caribbean the growth slowed down from 2.8% to only 1.2%, because this region was hit hard by the slump in the global commodities markets. The average gold price on the London Metal Exchange fell by 10% to US $. 1,256 per troy ounce and the average price of Brent oil fell by 8% to US $ 96 per barrel. The aluminium price continued to fluctuate around a too low level. Macro-economic key indicators (percentagewise movements, unless mentioned otherwise)
Real domestic product Consumer price index
2010
2011
2012
2013
2014
4
5
4
3
3
18
5
2
4
Money supply
21
21
11
5
Loans to private sector
20
16
19
9
- Lending operations
37
33
- Deposits
53
53
Dollarization (in % of the total)
Public finance deficit (in % GDP)
-6
-5
National debt (in % GDP)
37
42
4
3
International reserves (in months of import)
Source: Central Bank of Suriname, International Monetary Fund Provisional figures and own estimates
Dullness in commodities market weakens Suriname trade balance The weak price trend in the commodities market was reflected in the exports of goods from Suriname, which shrank by 10%. Due to incidental factors, imports fell by 7%. Consequently the trade surplus fell by 40% to US $ 133 million. For the second consecutive year the total account of the balance of payments closed with a deficit of approximately US $ 150 million. The balance of payments deficit led to a reduction of the international reserves of the Central Bank by 20% to US $ 622 million, which is equivalent to 3.2 months of imports of goods and services. The increase in the demand for foreign currency associated with this deficiency, led to depreciation of the exchange rate of the Suriname currency on the free market. The official buying and selling rates remained at SRD 3.25 and SRD 3.35 respectively. Fewer revenues mineral companies put pressure on public finances The lower export performance of the mineral companies also put pressure on the revenues of the government. On a cash basis, these revenues fell by almost 4% after they had already shrunk by 2% in 2013. The spending fell relatively less and this by 3%. All this meant that the public finance deficit as a percentage of the estimated gross domestic product fell from 5.9% to 4.9%.
47
Seventy-five percent (75%) of the deficit was covered by domestic banks and the remainder by foreign loans. This financing method initially led to a wide supply of local currency, a portion of which was subsequently translated into foreign currency and drained off abroad. The depreciation of the Suriname dollar on the free forex market, which was partly the result of this, contributed to an acceleration of the rate of increase in the average consumer price index and this from 1.9% in 2013 to 3.4% in 2014, and the year-end inflation from 0.6 % to 3.9%. Domestic production growth levels off due to lower performance export sector The poor mood on the global commodities markets also had an impact on the growth of the production volume. Although remaining at high levels, consumer spending grew less than in previous years. The investment activity declined slightly. Sectors that performed relatively well were trade, the construction industry, as well as business and technical services. On the other hand the overall activity was tempered by the lower performance of the mineral sector. Most of the other sectors were faced with structural bottlenecks. Because of these divergent trends, in 2014 the forecasted estimated growth in the volume of gross domestic product was less than 3%, just as in the previous year. Short-term risks increased; long-term perspective encouraging In 2015 the poor mood on the global commodities markets will have a more obvious perceptible impact on the companies in the mineral sector, on the economy of Suriname and especially on the public finances. After all, the impact of the price declines in these markets will be felt to a greater extent in the oil and gold sectors. Hence, the macro-economic risks have increased. According to expectations, only in the course of the second half of 2016 will the production pick up again. By that time, the expanded oil refinery will run at full speed, while thereafter the “Merian Mine” will generate additional gold income. Under these conditions, the private sector and the government will have to make extra efforts to get maximum benefit from the production increase in the mineral sector.
48
3. The financial development of the bank Environment less favourable, but our bank continues to grow In the reporting year we managed to further increase the total assets by 7% to SRD 179 million, after in previous years this total had already risen substantially (see diagram 1). The continued growth was achieved despite the increased competition in the deposit market. In its turn, this competition was associated with the exceptionally high monetary cash reserve requirements that apply to primary banks and the sale of foreign currency by the Central Bank of Suriname, which pushed up the demand for SRD cash resources. For that matter, the growth was also dampened by the impact of the depreciation of the Euro relative to the Suriname dollar, the less favourable environment and the competition in the financial sector, especially in respect of consumer credit and mortgage loans. All this exerted upward pressure on the interest rates. As a result, the growth of both the deposits and the loans granted, remained below the target figures set by our bank. Diagram 1: Balance sheet total of the Trustbank x SRD 1,000
200,000 179,267
180,000
167,674
160,000 135,158
140,000 120,000 105,573 100,000 80,000 64,991 60,000 40,000 20,000 0
2010
2011
2012
2013
2014
The average balances of our deposits and customer accounts increased further and this to 23%; these funds amounted to SRD 148 million at year-end 2014. This in itself satisfactory result is indicative of the trust that the customers have in the bank. In addition, our marketing efforts paid off, despite the fact that the licensing conditions applicable to us do not provide scope for attracting demand deposits. Sixty-two percent (62%) of the deposits and customer accounts were Suriname Dollar-denominated and the remainder in foreign currencies. The depreciation of the Euro also had an impact on these figures. The policy aimed at controlling the cost of funding was continued and resulted in a relatively strong growth of the lower interest-bearing savings accounts; the average balances of the savings accounts increased by 23% to SRD 71 million (see diagram 2). Diagram 2: The deposits and customer accounts
90,000
x SRD 1,000
80,000
79,470 75,358 71,141
70,000
72,734
68,532
63,048
60,000 50,000 40,000
45,841 36,055
30,000 20,000
27,639 18,388
10,000
Certificates
Saving accounts 0
2010
2011
2012
2013
2014
49
However, the balance sheet value of the interest certificates fell by 5% to SRD 75 million, further dropping their share in the deposits and customer accounts and this by 3 percentage points to 51%. The formal short-term savings yielded an interest rate of 6%, 3% and 2% annually, for the SRD, the USD and the EURO respectively. The maturity of the interest certificates was between 1 and 5 years, while the interest rate ranged between 8.5% and 13% for the SRD, for the USD between 4% and 7% and for the EURO between 2% and 4%. The deposits and customer accounts were largely used for providing credit to customers. Partly due to repayments on current loans, the loans and advances to customers (excluding accrued interest and provision for depreciation) increased on balance by 17% to SRD 122 million, after an increase of 28% in 2013 (see diagram 3). Due to the rapid growth of the lending operations compared to the increase of the deposits and customer accounts, the ratio of both variables increased by 9 percentage points to 82%. Seventy-one percent (71%) of the loans granted, was Suriname Dollar-denominated and the remainder in foreign currencies. Of this amount, 49% pertained to the category of small loans and the remainder to mortgage lending. The quality of the loan portfolio remained acceptable, despite some setbacks in the credits provided at meta-level. The non-performing loan ratio, while increasing from 3.7% at year-end 2013 to 4.2% at year-end of 2014, remained below the standard of 5% as set by the Central Bank. The additional provisions made to that effect, on the one hand put pressure on the operating result, but on the other hand contributed to ensuring the financial soundness of the bank. In 2014 credit contracts were concluded for an amount of SRD 64 million, or 8% more than in the previous year (see diagram 4). Sixty-two percent (62%) of these contracts concerned a range of small loans to consumers and 24% to entrepreneurs. This category grew by 21%. The remainder was related to mortgage lending, mainly for house construction.
Diagram 3: Lending x SRD 1,000
70,000
64,800 59,220
60,000 50,000
45,734 39,329
40,000 30,000
28,114
20,000 10,000 0
50
2010
2011
2012
2013
2014
Diagram 4: Trust credit portfolio
140,000
x SRD 1,000
122,003
120,000 104,525 100,000 79,287
80,000 59,300
60,000 44,514 40,000 20,000 0
2010
2011
2012
2013
2014
Active policies maintain operating result at satisfactory level During the reporting year, the policy focused on active management of temporary cash surpluses. This resulted in an increase in the interest income by 19% to 23.2 million SRD. Especially additional income from personal and hire-purchase financing, but also from increased investments in treasury bills, contributed to this. On the other hand, our aim to control the cost of funding by focusing on attracting relatively cheap money, led to a smaller increase in the interest expenses and this by 12% to SRD 10.3 million, despite the fact that the interest rates on foreign currency deposits had somewhat been raised. Accordingly, on balance the interest margin also increased by SRD 2.6 million or 25% to SRD 12.9 million or 74% of the total income (see diagram 5). Diagram 5: Interest income versus Interest expenses x SRD 1,000
25,000 23,235
20,000
19,514
15,532
15,000 12,836
10,324
10,000
9,183
8,068 6,847 5,295
5,000 3,192
Interest income
Interest expenses
0 2010
2011
2012
2013
2014
The other income sources increased by 18% to SRD 4.7 million, mainly by the provision of additional services to our customers, associated with lending. The results on the securities holdings and financial transactions were negative. On balance, the total income increased by 20% to SRD 17.5 million, after it had risen by 11% in the previous year. On the expenditure side of the profit and loss account the total administrative expenses increased by 5% to SRD 7.6 million, mainly due to the increase in personnel expenses by 12% to SRD 4.3 million as a result of a premium granted in connection with the celebration of the 25th anniversary of our bank, inflation adjustment and an increase in the number of employees. The other administrative expenses decreased by 2%. The item impairment of receivables and provisions for balance sheet liabilities increased from SRD 0.5 million in 2013 to SRD 2.7 million, due to increased risks in the credit portfolio, the tightening of the
51
regulations by the Central Bank and the change in the internal risk-provisioning policy, which partly pertains to this. Consequently, the total expenses increased by 34% to SRD 10.6 million. The development of expenses and income as outlined, resulted in an increase of the pre-tax operating result of SRD 0.2 million or 3% to SRD 6.9 million, compared to 16% in 2013. After taxes, this result amounted to SRD 4.4 million; 4% more than in the previous year (see graph 1). Grafiek 1: Trend in results x SRD 1,000
5,000 4,500
4,229
4,000
4,369
3,626
3,500
3,702
3,000 2,500 2,000
2,010
1,500 1,000 500 0
2010
2011
2012
2013
2014
All this led to a substantial drop in the efficiency ratio and this from 6 percentage points to 43% (see diagram 6). The ratio is the relationship between the personnel expenses and other operating expenses (excluding provisions for credit risks) and the total income. The drop in this ratio is indicative of the increased efficiency of the operational management in the reporting year.
Diagram 6: Trend of the Efficiency ratio
52 50
50
Procenten (%)
48
47 46
46 44
44
43
42 40 38
2010
2011
2012
2013
2014
However, the return on average equity decreased by 5 percentage points to 32%, as the growth of the total assets exceeded the increase of the after-tax result. The return on total assets (before profit appropriation) remained unchanged at 3% (see diagram 7).
52
Diagram 7: The trend in return
50
Return On Equity versus Return On Assets
43
40
40
40
36 32
Procenten (%)
30
20
10 4
ROE
ROA
0
2010
2.8
2011
3
2012
3
2013
3
2014
Because of the slower growth in balance sheet total relative to the achieved operating result, the solvency of the bank increased slightly and remained above the applicable standards. The capital ratio, which is the ratio between equity (before profit appropriation) and the balance sheet total, increased by 2 percentage points to 9%. This was the result of the growth of equity by SRD 3.1 million or 25% to SRD 15.3 million, while as previously stated, the balance sheet total increased by SRD 11.6 million or 7% to SRD 179.0 million. The BIS ratio, defined as the ratio between equity and the sum of the riskweighted assets, also declined marginally and this by 0.4 percentage point to 10.0%.
53
4. The operational management Strengthening the organization In order to expand through its own innovative approach, the access to banking services in particular for the vulnerable groups in society and for small private and corporate customers, the Trustbank works continuously on strengthening the organization. In the process, its policy focuses on complying with the international best practices and the national regulations. Based on this object, at all levels of the bank again initiatives were taken to increase the effectiveness and efficiency of the operational management. In this respect, the following is concerned: - The engagement of a manager actually kick-started setting up a Human Resource Management Department. Subsequently, a project was started to introduce a performance-based salary structure. -
We are working on starting up an Enterprise Risk Management & Control Department. Meanwhile, the Enterprise Risk Management Charter and the draft AO Manual have been completed. Similar manuals are also written for other departments, in the course of which in addition to specific operational issues, attention is also paid to among other things the internal audit and compliance issues.
- Under the guidance of an external consultant The Supervisory Board, the Executive Board and the department managers embarked on modernizing the vision, the mission and the core values of the Bank, as well as formulating a strategic plan for the period 2015-2017. Corporate Governance Code As of 15 April 2015 the Corporate Governance Code, including the Guidelines for Corporate Governance and Best Practices Regulations for Banks, formulated by the Central Bank in Suriname, came into force. The Code is in the nature of a reference framework for efficiently and responsibly managing a bank, as well as accountability for the policy towards stakeholders, including shareholders, employees, customers and society as a whole. In essence the Code is based on the idea that good entrepreneurship, including ethical and transparent actions on the part of the Executive Board, as well as proper supervision thereof, including accountability for such supervision, are essential conditions for placing confidence in the banking system and the supervision thereof. This embodies the essential importance of compliance with the Code. When managing a Bank, the Executive Board and The Supervisory Board bear the responsibility for the balanced consideration of all parties involved. In the process, the continuity of the bank should be taken into account, the social environment in which it operates and the laws and regulations applicable to it. The customer should at all times be treated with due care. The Code lays down a clear allocation of duties between the top echelons of the bank. The responsibilities of the Executive Board include the realization of the objectives of the Bank, the strategy, the trend in results and the social aspects of entrepreneurship relevant to the bank. The Supervisory Board has the task of supervising the policy of the Executive Board and the general state of affairs, and advises and assists the Executive Board. The General Meeting of Shareholders should be able to exercise such influence on the policy of the Executive Board and The Supervisory Board, that they have a full-fledged role in the system of checks and balances. The Trust Bank endorses the guiding principles formulated in the Code and its importance for the proper functioning of its organization. It works on the basis of the principles of good corporate governance and in the process gives priority to the duty of due care of its customers. Within the context of its policy aimed at institutional strengthening of its organization, it is currently taking a set of additional measures, among other things to fully comply with the obligations arising from the Code. Hence, it pays special attention to issues such as enterprise risk management, internal audit, compliance, integrity and transparency.
54
New premises In November 2014 the bank bought a parcel in the vicinity of its head office at the Chopinstraat in Paramaribo-Noord (north) in connection with the planned construction of additional office space for some departments. International transfers The technical infrastructure and preconditions for performing international transfers have been completed. We are affiliated with the SWIFT organization. However, the required permission on the part of the Central Bank has not yet been obtained. Nickerie The steady growth of the overall activities in Nickerie is reflected in a corresponding expansion of our customer base and has led to the official opening of the Trustbank Multi Business Centre to the public on 7 March 2014. Liquidity management The policy regarding the purchase of treasury bills was intensified in 2014. The relevant portfolio was expanded from SRD 5.3 million to SRD 9.6 million, because the paper yields a relatively attractive return. To ensure the liquidity of the bank, short-term deposits are held with the various local banks. Guidelines of the Central Bank of Suriname During the reporting year a lot of work was done to meet the stricter prudential guidelines issued by the Central Bank under the Banking and Credit Supervision Act 2011, and which entered into force at year-end 2014. The guidelines relate to the solvency, the large exposures, the insiders lending, the credit rating and provisions and the immovable property of banks. Through scenario analysis the bank determined that the quantitative impact of such tightening constitutes an additional burden, but that it is bearable. Where necessary, accelerated measures have been implemented to optimize risk management, riskprovisioning policy, corporate governance, internal audit and compliance. The bank currently complies in a sufficient manner with the performance standards as set by the Central Bank. FATCA As a consequence of the “The Foreign Account Tax Compliance Act”, as of 17 April 2014 the Trustbank has been registered as a foreign financial institution with the Internal Revenue Service (IRS) of the United States of America. In order to meet its reporting obligations concerning banking transactions of American citizens, the bank will use the International Data Exchange Service of the IRS. However, some obstacles must still be cleared before it can proceed to do so. Trustbank Micro Credits Unit In the reporting year the Bank again participated in the activities of the Caribbean Micro Finance Alliances and the Carib-Cap program, which aim at further strengthening the capacity, the effectiveness and the management of the Micro-Finance Institutions. On its own initiative it organized two mini workshops for Nickerie greengrocers and small farmers in the rice sector.
55
Personnel The bank has continued its activities aimed at further improving the quality and the productivity of its employees. Much attention was paid to education and training, including in the area of financial services to customers, as well as in respect of management of the various internal business processes. Given the growth of the operations, the number of employees was expanded by 8 persons to 55 at year-end 2014. In order to enhance teambuilding, various entertainment events were organized. Nine (9) employees were paid tribute to for loyal services rendered to the Trustbank for periods ranging from 5 to 12.5 years. Acknowledgements The Executive Board renders thanks to The Supervisory Board for its support and the employees for their efforts and contribution to achieving the positive operating result. We also thank our customers for their trust in the bank.
Finatrust, de Trustbank N.V. Paramaribo, April 30, 2015
M.S. Badjoeri LL.M. Chief Executive Officer E. Kidjo Chief Financial Officer H. Vijzelman Chief Commercial Officer
56
Financial statements 2014
57
BALANCE SHEET AS AT 31 DECEMBER 2014 (before profit appropriation) 2014 SRD
2013 SRD
SRD
SRD
ASSETS Cash resources Loans and advances to credit institutions Loans and advances to customers Securities Treasury bills Investments Intangible fixed assets - Software Operating assets - Land - Buildings - Renovation Nickerie building - Office furniture and equipment - Office machines - Vehicles Other current assets Prepayments and accrued income
12,616,675
23,515,003
23,915,896 122,002,826 307,914 9,643,806 6,101,000
23,631,314 104,525,148 351,526 5,327,759 5,875,000
57,783
86,670
1,560,813 1,990,458 101,160 86,504
1,210,417 2,043,388 129,450 104,149
61,153 294,782
87,159 275,664 4,094,870 61,719
3,850,227 21,218
464,452
489,899
179,266,941
167,673,764
58
2014 SRD
2013 SRD
SRD
SRD
LIABILITIES Amounts owned to customers Other liabilities Accrued expenses and deferred income - Payable interest - Other accruals Provision for general bank risks Provision for deferred tax liabilities Equity capital - Share capital - General reserve - Reserve fund - Revaluation reserve - Result current year
140,515,704*)
148,091,885 317,250 2,327,295 10,650,329
2,308,613 10,100,166*)
12,977,624 600,000 1,958,910 104,250 9,769,564 197,989 849,568 4,399,901
12,408,779 600,000 1,958,910 104,250 6,809,067 197,989 849,568 4,229,497
15,321,272 179,266,941
12,190,371 167,673,764
*) Adjusted for comparison purposes
59
Profit and loss account over 2014 2014 SRD
2013 SRD
SRD
SRD
INCOME Interest income
23,235,089
19,514,119
Interest expenses
10,323,671
9,183,048
Interest result Other income Result from financial transactions Commission Result from securities
12,911,418
10,331,071
4,695,767 -378,135 309,629
3,977,144 128,926 254,946
-45,056
-132,124 4,582,205 17,493,623
EXPENSES Personnel expenses Other administrative expenses Depreciations Value adjustments to receivables and provisions for balance sheet liabilities Pre-tax profit Income taxes Net result
60
4,284,415 3,296,677 321,100
4,228,892 14,559,963 3,831,050 3,358,616 236,866
2,691,241
450,523 10,593,433 6,900,190 -2,500,289 4,399,901
7,877,055 6,682,908 2,453,411 4,229,497
Cash flow statement over 2014 2014 SRD
2013 SRD
SRD
SRD
Cash flow from operational activities Net profit
4,399,901
4,229,497
Adjustments for: - Profit appropriation (excl. addition general reserve) - Depreciations - Depreciations on software - Addition/release value adjustments to receivables Cash flow from business operations Movements operating capital: Loans and advances to customers Other current assets Prepayments and accrued income Amounts owned to customers Other liabilities Provision for deferred tax liabilities Accrued expenses and deferred income
-1,269,000 292,213 28,887 937,918
-3,000,000 236,866 -236,023 -9,982 4,389,919
-18,415,596 -40,501 25,447 7,576,181 317,250 568,845
-2,999,157 1,230,340 -25,002,353 -18,908 46,021 31,019,407 -550,000 421,515 394,456
-9,968,374 -5,578,455
6,310,138 7,540,478
Cash flow from investment activities Investments in software Investments in operating assets Treasury bills Indirect investments Securities Net cash flow Opening balance cash resources and loans and advances to credit institutions Closing balance cash resources and loans and advances to credit institutions
-536,856 -4,316,047 -226,000 43,612
-86,670 -320,216 -1,432,076 -1,125,000 130,001 -5,035,291 -10,613,746
-2,833,961 4,706,517
47.146.317
42.439.800
36,532,571
47,146,317
61
EXPLANATORY NOTES TO THE 2014 FINANCIAL STATEMENTS
GENERAL Formation and objects Finatrust, de Trustbank N.V. has its registered office at the dr. Sophie Redmondstraat number 93. The company was officially formed on 30 August 1989. After amendments to the articles of association in 2014, the objects of the company are: a. managing movable and immovable property, securities and capital or capital assets; b. providing all forms of credits with the exception of overdraft facilities, with own funds or funds attracted from third parties, acquiring funds not immediately due and payable, including savings and term deposits and the associated services in the own national currency and foreign currency transactions; c. acting as administrator, trustee or executor, broker, and all forms of representation both in Suriname and abroad; d. providing all financial services permitted by operation of law; e. forming, co-forming or participating in and managing other companies irrespective of the object of such company. GENERAL PRINCIPLES FOR PREPARING THE FINANCIAL STATEMENTS General The financial statements have been prepared in accordance with the generally accepted accounting principles. Comparison with the previous year The accounting policies and determination of profit/loss applied, remained unchanged compared to the previous year. Foreign currency translation Functional and presentation currency The items in the financial statements of the Trustbank are valued with due observance of the currency of the primary economic environment in which the entity operates (the functional currency). These financial statements have been prepared in Suriname Dollars (SRD), being the functional currency and the reporting currency of the Trustbank. Monetary assets and liabilities denominated in foreign currency are translated at the exchange rate as quoted by the Central Bank of Suriname. The exchange differences arising from the translation, are entered in the profit and loss account under the item “Income from financial transactions”. Transactions in foreign currencies during the reporting period are recognized in the financial statements at the exchange rate at the time of settlement. The exchange rates as at 31 December of the foreign currencies are as follows:
62
31-12-2014
31-12-2013
SRD
SRD
US$ 1
3,25
3,25
Euro
3,95
4,48
ACCOUNTING POLICIES FOR THE VALUATION OF ASSETS AND LIABILITIES Cash resources These concern cash reserves with and amounts owed by the Central Bank of Suriname. The cash reserves and amounts receivable are valued at face value. Loans and advances to credit institutions These concern deposits on current account with commercial banks. These have been valued at face value. Loans and advances to customers Unearned interest, a provision for bad debt risks and the interests of the non-performing loans have been deducted from the loans granted. Securities This item relates to shares in local companies, which are valued at market value. The possible increase / decrease is recognized in the profit and loss account. If no market value is available, they are valued at the net asset value. Treasury bills Relates to investments in treasury bills with the Central Bank of Suriname. Valuation was done at face value. Investments This item relates to term deposits held with several financial and credit institutions. The investments have been valued at face value less provisions, if any. Intangible fixed assets The intangible fixed assets have been recognized at the acquisition value less the straight-line depreciations based on the estimated economic life. Depreciation will be done in three years. Operating assets Part of tangible fixed assets has been recognized at acquisition value less the depreciations, which are calculated according to the straight-line method, based on the estimated economic life. The immovable property has been valued, based on the valuation performed in 2012 by an external expert. The following depreciation percentages are used: - Buildings
3% per year
- Work in progress
33.33% per year
- Office Furniture and equipment
33.33% per year
- Office machines
33.33% per year
- Vehicles
20 - 33.33% per year
Amounts owned to customers These include liabilities in term deposits and savings accounts. They are valued at face value. Provision for deferred tax liabilities The provision is recognized at face value, based on the current tax rate. The deferred tax liability is formed for the difference between the result for accounting purposes and the taxable profit, which is mainly caused by creating tax provisions as well as the difference in fiscal and commercial accounting principles in respect of immovable property.
63
Other assets and liabilities To the extent not stated otherwise above, the other assets and liabilities are valued at face value. If such is deemed necessary, a provision for bad debts is deducted from accounts receivable.
ACCOUNTING POLICIES FOR DETERMINING THE RESULT The result is determined as the difference between the earned interest income and other income on the one hand, and the interest expenses and other expenses on the other hand. Profits are recognized in the period in which they are realized; losses as soon as these are foreseeable. Depreciation of operating assets is done, based on the acquisition value. Depreciations are done according to the straight-line method based on the estimated economic life. Income tax is calculated by applying the current rate on the result for accounting purposes over the reporting period.
ACCOUNTING PRINCIPLES FOR PREPARING THE CASH FLOW STATEMENT The cash flow statement has been prepared according to the indirect method, with a distinction being made between cash flows from operational activities, investments and indirect investment activities, and financing activities.
64
EXPLANATORY NOTES TO THE BALANCE SHEET AS AT 31 DECEMBER 2014 ASSETS 31-12-2014
31-12-2013
SRD
SRD
The supply of cash resources in Suriname currency and in foreign currency as well as the demand deposits with the Central Bank of Suriname, have been entered under the cash resources.
12,616,675
23,515,003
LOANS AND ADVANCES TO CREDIT INSTITUTIONS These concern current account balances with the commercial banks.
23,915,896
23,631,314
122,002,826
104,525,148
307,914
351,526
Cash resources
LOANS AND ADVANCES TO CUSTOMERS This heading includes receivables from lending operations less the necessary provisions and interest of non-performing loans. Accounting value SECURITIES This item concerns shares in the DSB Bank N.V., Assuria N.V., Hakrinbank N.V. and N.V. Surinaamse Assurantie Maatschappij “Self Reliance”. Balance sheet value TREASURY BILLS This item concerns three reinvestments and two new investments in treasury bills with the Central Bank of Suriname, more in particular three of SRD 2,000,000, one of SRD 1,500,000 and one of SRD 2,500,000, all for a maturity of 12 months with an interest rate of 9% annually. INVESTMENTS This item concerns investments with the Hakrinbank N.V. of EURO 500,000 with a maturity of 12 months and an interest rate of 4% annually, SRD 2,500,000 with a maturity of 12 months with an interest rate of 9 % annually and USD 500,000 with a maturity of 6 months and an interest rate of 3.5% annually. INTANGIBLE FIXED ASSETS The intangible fixed assets concern investments in software for the acquisition of the SWIFT Software programme. Depreciation will be done in three years. Revaluation reserve Revaluations are entered under the revaluation reserve after deducting the deferred taxation.
65
OPERATING ASSETS AND IMMOVABLE PROPERTY Opening accounting value Revaluations Investments Depreciations Closing accounting value Other Assets This item is composed of unearned amounts from asset management and from current account relations Prepayments accrued income This includes repaired expenses and interest receivable
66
31-12-2014 31-12-2013 SRD SRD 3,850,227 3,766,877 - 536,856 320,216 -292,213 -236,866 4,094,870 3,850,227
61,719
21,218
464,452
489,899
LIABILITIES Amounts owned to customers These include savings and term deposit
31-12-2014 31-12-2013 SRD SRD 148,091,885 140,515,704
OTHER LIABILITIES This item relates to dividend tax payable over the fiscal year 2013 of SRD 317,250. ACCRUED EXPENSES AND DEFERRED INCOME This item includes the payable interest on account of funds made available by third parties in the form of investments and other accruals.
12,977,624
12,408,779
PROVISION FOR GENERAL BANKING RISKS A provision is maintained for general banking risks (FAR) for reasons of prudence, in order to cover the general risks of the banking operations. PROVISION FOR DEFERRED TAX LIABILITIES The result for accounting purposes differs from the result for tax purposes, because some tax provisions were made, which cannot be taken into account yet for accounting purposes. The cumulative difference between the payable income tax calculated over the result for accounting purposes and the payable income tax calculated over the result for tax purposes for the 2013 financial year was recognized under the provision for deferred tax liabilities. EQUITY CAPITAL Share capital The registered capital is five hundred thousand Suriname dollars (SRD 500,000). This is divided into fifty thousand (50,000) shares, each with a nominal value of ten Suriname Dollars (SRD 10.-). These are numbered consecutively from one (1) up to and including fifty thousand (50,000). Ten thousand four hundred and twenty-five (10,425) shares of the registered capital have been issued, which are all fully paid-up in cash. General reserve Opening balance Addition to the result Closing balance
2014 2013 SRD SRD 6,809,067 6,106,783 2,960,497 702,284 9,769,564 6,809,067
Reserve fund This fund is a statutory fund and is intended for social purposes. Revaluation reserve Revaluations are recognized under the revaluation reserve after deduction of the deferred taxation.
67
EXPLANATORY NOTES TO THE PROFIT AND LOSS ACCOUNT OVER 2014 INCOME
2014 2013
Interest income
SRD SRD
This item consists of the difference between the interest income from lending and the interest expenses from deposits and customer accounts.
12,911,418
10,331,071
4,695,767
3,977,144
Commission This item includes income from services
309,629
254,946
Result from securities This item relates to the impairment of the DSB shares as a result of the falling market prices .
-45,056
-132,124
Other income This includes: costs passed on to third parties, administration, withdrawal and other costs. Result from financial transactions This includes exchange differences arising from the translation of monetary assets and liabilities denominated in foreign currencies at the reporting date.
68
Expenses
Personnel expenses 2013
2014
SRD SRD
This item concerns salaries, bonuses and other personnel provisions
4,284,415
3,831,050
Other administrative expenses This includes costs of automation, office supplies and housing
3,296,677
3,358,616
321,100
236,866
2,691,241
450,523
Depreciations This item covers depreciation of operating assets Value adjustments to receivables and provisions for balance sheet liabilities This includes: Addition to the provision for value adjustments to receivables
Finatrust, de Trustbank N.V. M.S. Badjoeri LL.M. Chief Executive Officer E. Kidjo Chief Financial Officer H. Vijzelman Chief Commercial Officer Board of Supervisory Directors S. Karijokromo-Ardjosoediro LL.M. Chair S. Kertoidjojo Member Drs. R. Tjin Wong Joe Member F. M.S. Ishaak Member Ing. H. Abas Member
69
OTHER INFORMATION Aan: The Supervisory Board of Finatrust, de Trustbank N.V. INDEPENDENT AUDITOR’S REPORT The abbreviated financial statements, included on page 58 up to and including page 69 and consisting of the balance sheet as at 31 December 2014, the profit and loss account, the cash flow statement and related adjusted explanatory notes, have been derived from the financial statements of Finatrust, de Trustbank N.V. as at 31 December 2014. We issued an unqualified opinion on those financial statements in our auditor’s report of 17 April 2015. The financial statements concerned and the abbreviated financial statements derived from these, do not give a representation of events that took place since the date of our auditor’s report of 17 April 2015. The abbreviated financial statements do not contain all explanations required on the basis of generally accepted accounting principles. Accordingly, taking note of the abbreviated financial statements cannot replace taking note of the audited 2014 financial statements of Finatrust, de Trustbank N.V. Management’s responsibility The management is responsible for the preparation of the abbreviated version of the financial statements, in accordance with generally accepted accounting principles. Auditor’s responsibility Our responsibility is to express an opinion on the abbreviated financial statements based on our audit, conducted in accordance with international auditing standards. Opinion In our opinion, the abbreviated financial statements 2014 of Finatrust, de Trustbank N.V., meet the requirements to be set for this purpose.
Paramaribo, April 30, 2015 Tjong A Hung Accountants N.V. Drs. J.D. Kortram RA Partner
70
Trustbank Dr. Sophie Redmondstraat 93 Paramaribo Tel. +597 476 111; Fax +597 472 244 Open: ma-vrij 07:00u - 15:00u za 09:00u - 12:00u Trustbank Financial Center Aidastraat/hoek Chopinstraat Paramaribo Noord Tel. +597 452 800; Fax +597 452 822 Open: ma-vrij 07:30u - 15:30u za 09:00u - 12:00u Trustbank Multi Business Center R.P. Bharosstraat 84; West Kanaalstraat Nieuw Nickerie Tel. +597 211 050; Fax +597 211051 Open: ma-vrij 07:00u - 15:00u za 09:00u - 12:00u Website: www.trustbanksuriname.com
Vormgeving: I.D. Graphic Design - Claudett de Bruin / Fotografie: bodyNsoul Photography; Guillo Grant / Druk: Drukkerij Leo Victor N.V.
