Young members survey report Een globale vergelijking tussen Nederlandse en buitenlandse youngprofs In de maanden juni en juli heeft het NIVRA in samenwerking met een aantal buitenlandse beroepsorganisaties een enquête gehouden over carrière en het accountantsberoep. Het NIVRA heeft dit onderzoek uitgevoerd met zusterorganisaties in Canada, de Verenigde Staten, Schotland, Ierland, Australië en Pakistan. In totaal hebben 11.255 accountants meegedaan aan het onderzoek. Veertig procent hiervan komt uit de Verenigde Staten. De verdeling tussen mannelijke (51%) en vrouwelijke (49%) accountants ligt niet zo ver uit elkaar als bij de Nederlandse respondenten (resp. 73% m, 27% v). Belangrijk verschil dat naar voren komt uit het onderzoek is dat Nederlandse respondenten, hierna te noemen RA, niet voor het beroep hebben gekozen omdat het zo goed betaalt (drie procent), terwijl dat onder alle respondenten als tweede belangrijkste reden (17%) wordt genoemd na interesse voor het accountantsberoep. Ook zijn er wat verschillen tussen de Nederlandse en buitenlandse respondenten als het gaat om wat belangrijke factoren in de werkomgeving zijn. Zo vinden de internationale respondenten beloning naar verdienste en baanzekerheid veel belangrijker dan de RAs. International Innovation Network (IIN) Het International Innovation Network is een collectief van 18 beroepsorganisaties van accountants uit verschillende landen die samenwerken om goede producten te ontwikkelen voor hun leden. Het werken als een collectief betekent dat er geen dubbel werk wordt gedaan en zo kunnen de verschillende organisaties profiteren van elkaars kennis en expertise. Het onderzoek Dit onderzoek is opgezet om meer te weten te komen over de redenen van jonge accountants om voor het beroep te kiezen, de werkomgeving, carrièreverwachtingen en de veranderingen die worden doorgevoerd naar aanleiding van de kredietcrisis. De doelgroep bestond uit RAs tot veertig jaar. In de andere landen is onderzoek gedaan onder accountants tot 35 jaar. Het NIVRA heeft ervoor gekozen om de leeftijd tot veertig jaar te laten lopen, omdat de opleiding met stage anders geregeld is dan in andere landen en men dus op latere leeftijd RA wordt. Het onderzoek is online gehouden in de vorm van een enquête met voornamelijk meerkeuze vragen. Respondenten werden per e-mail uitgenodigd om deel te nemen aan dit onderzoek. Sommige vragen zijn door de verschillende landen iets aangepast, om ze meer op de eigen praktijk toe te spitsen. Toch is er nog genoeg overlap om de uitkomsten met elkaar te kunnen vergelijken. Participanten onderzoek The American Institute of Certified Public Accountants (AICPA) The Institute of Chartered Accountants in Australia (ICAA) The New Zealand Institute of Chartered Accountants (NZICA) The Canadian Institute of Chartered Accountants (CICA) The Institute of Chartered Accountants in Ireland (ICAI) The Royal Netherlands Institute of RAs (NIVRA) The Institute if Chartered Accountants of Scotland (ICAS) The Institute if Chartered Accountants in Pakistan (ICAP)
Uitkomsten onderzoek Nederland Respondenten Van de in totaal 11.255 accountants die hebben meegedaan aan het onderzoek waren 808 RA (Nederlands). Van de RAs is 73% man. 48% van de respondenten valt in de leeftijdscategorie dertig tot 35 jaar en 46% in de categorie 35 tot veertig jaar. Van de RAs die het onderzoek hebben ingevuld geeft 63% aan op zoek te zijn naar werk. 24% denkt binnen twee jaar van baan te wisselen.
1
Beroepskeuze De belangrijkste redenen waarom RAs voor het accountantsberoep hebben gekozen zijn: 1. Intellectuele uitdaging 2. Interesse in het beroep 3. Financiële beloning Van de 97 open antwoorden die men kon invullen werd 41 keer de gevarieerdheid van het werk genoemd en het leren kennen van verschillende bedrijven. RAs vinden bij het wisselen van werkgever work-live-balance, een carrièrestap en verandering van de openbare praktijk naar een andere sector belangrijke argumenten. Veel accountants werken niet meer bij het kantoor waar zij werkten toen ze de titel haalden, omdat ze nooit de ambitie hebben gehad om partner te worden. Ook geeft een aantal RAs aan dat zij voor zichzelf begonnen zijn.
Werkomstandigheden Gevraagd naar welke factoren men belangrijk vindt in de werkomgeving worden vooral interessant werk (81%), een stimulerende werkomgeving (76%) en afwisselend werk (74%) genoemd. Financiële compensatie wordt over het algemeen als minder belangrijk beschouwd.
Arbeidsvoorwaarden Tachtig procent van de ondervraagden geeft aan dat zij de mogelijkheid hebben om vanuit huis te werken en heeft tevens flexibele werkuren. Thuis werken wordt hierbij hoger gewaardeerd dan flexibele werktijden. De meeste RAs krijgen geen beperkingen opgelegd op het aantal overuren (82%) dat zij mogen maken. Op de vraag of er nog aanvullende arbeidsvoorwaarden zijn met betrekking tot de work-life-balance hebben 80 personen andere voorwaarden ingevuld. Hiervan noemen 25 parttime werken.
Carrièrekeuzes Negen procent van de ondervraagden heeft een uitgewerkt en geschreven carrièreplan en 52% van de ondervraagden heeft geen duidelijk beeld van de baan die hij over vijf jaar wil vervullen Werkgebieden die veel genoemd werden bij de vraag wat zij over vijf jaar willen doen zijn: - Auditing & Assurance - Financial accounting - General management Dertig procent van de respondenten ziet zich zichzelf over vijf jaar graag terug in de functie van financieel directeur. Twaalf procent wil graag controller worden en elf procent ziet zich zelf over vijf jaar graag als partner van een groot accountantskantoor. Achttien procent ambieert een functie in het buitenland. Op de vraag van welke diensten van de beroepsorganisatie zij dan gebruik zouden maken, worden vooral genoemd e-learning, toegang tot het ledendeel, helpdesk ondersteuning en elektronische nieuwsbrieven. Daarnaast wordt ook de ondersteuning door een internationale vacaturebank gewaardeerd. De meeste respondenten geven aan dat wanneer zij in het buitenland zouden werken zij zich dan zouden aansluiten bij een locale beroepsorganisatie.
Training en opleiding Aan de jonge accountants is gevraagd op welke gebieden zijn in de komende vijf jaar waarschijnlijk trainingen gaan volgen. Als eerste werd Auditing genoemd, direct gevolgd door trainingen op het gebied van management en risk management. Ook werd gevraagd of de RAs nog aanvullende titels ambiëren. Alleen de RC-titel werd door 20% genoemd. De MBA, RE, RO en CSR-opleidingen worden minder vaak gekozen. Van de 97 open antwoorden gaven 23 aan dat zij de titel CIA nog wilden halen.
2
Beroepsorganisatie Een kleine minderheid (43%) van de accountants ziet het NIVRA als een belangrijke ondersteuning in de carrière. Zestig procent geeft aan dat zij op de hoogte zijn van activiteiten die voor jonge accountants georganiseerd worden. Tachtig procent van de respondenten geeft aan geen actief lid te willen worden van het NIVRA Young Professionals netwerk. Vijftien procent zou wel meer willen weten over de activiteiten van NYP. Ook willen respondenten meer informatie over het geven van voorlichting op scholen (24%), het geven van cursussen of optreden als spreker tijdens een seminar (32%) en lidmaatschap van een NIVRA-commissie (twintig procent). Het promoten van het accountantsberoep wordt door 59% zeer belangrijk gevonden en door 31% belangrijk. Een update van seminars en cursussen wordt als tweede belangrijke activiteit van het NIVRA gezien en maandblad ‘de Accountant’ eindigt op de derde plaats (33%) samen met het uitgeven van vaktechnische nieuwsbrieven. De respondenten werd gevraagd wat het NIVRA nog meer voor service zou kunnen bieden. De meeste respondenten noemen het huidige service level voldoende. Een aantal accountants in business noemt dat zij niet zo veel aandacht krijgen als de openbaar accountants. Daarnaast worden nog zaken genoemd als het geven van seminars op locatie, telefonische helpdesk, de RA-titel in het buitenland erkend krijgen en het opzetten van overleggroepen per industrie. Aanvullende diensten van het NIVRA, zoals verzekeringen, leningen, kortingen op vakanties e.d. vindt niet meer dan 3% van de respondenten interessant. Kortingen op theaterkaartjes, hotelarrangementen en dvd/cd-verhuur is met 5% nog het best gewaardeerd.
Invloed crisis op werkomstandigheden Door de kredietcrisis zijn accountants de afgelopen twaalf maanden met een aantal maatregelen geconfronteerd. Vacaturestops, ontslagen en gereduceerde bonussen zijn daarvan de belangrijkste. Het komende jaar verwachten veel accountants dat er een vacaturestop zal zijn (32%), dat de bonussen beperkt zullen worden (29%), dat mensen gevraagd wordt minder uren te werken (18%) en meer ontslagen zullen vallen (16%). Ondanks deze vooruitzichten geeft 60% van de respondenten aan dat zijn baan zeer zeker is.
Vergelijking met het buitenland Belangrijk verschil dat naar voren komt uit het onderzoek is, dat Nederlandse RAs niet voor het beroep hebben gekozen omdat het zo goed betaalt (drie procent), terwijl dat onder alle respondenten als tweede belangrijkste reden (17%) wordt genoemd na interesse voor het accountantsberoep. Ook zijn er wat verschillen tussen de Nederlandse en overige respondenten als het gaat om wat belangrijke factoren in de werkomgeving zijn. Zo vinden de internationale respondenten beloning naar verdienste en baanzekerheid veel belangrijker dan de RAs.
Profiel van de respondenten Tabel 1 Leeftijd 25 tot 29 30 tot 35 35 tot 40 jaar Tabel 2 Werkt in openbaar beroep Ja Nee
% Alle landen 47 50 0
% 53 45
% Nederland 6 48 46
% Nederland 46 53
3
Werkt op dit moment niet Tabel 3 Zoek je op dit moment een nieuwe baan? Ja Nee
2
1
% Alle landen
% Nederland
61 39
63 37
Redenen om voor accountancy te kiezen Een verschil tussen Nederland en de andere landen komt naar voren in de vraag waarom accountants voor het beroep gekozen hebben. Tabel 4 Factor Hoge beloning Gelegenheid tot reizen Autonomie Intellectuele uitdaging Status Kans op management positie Work-life-balance Deel uitmaken van een professie Interesse voor het beroep Omdat iemand anders accountant was Baanzekerheid Anders
% Alle landen 17 2 1 15 2 9 2 8
% Nederland 3 1 4 31 1 7 1 4
22 4
36 3
16 3
2 8
Opvallend is dat in het buitenland de financiële beloning en de baanzekerheid veel belangrijker zijn dan in Nederland. Permanente educatie Tabel 5 Ben je het er mee eens dat de aangeboden PE door je instituut voldoet? Absoluut niet Niet helemaal Neutraal Een beetje Helemaal mee eens
Tabel 6 In welke richting ga je in de komende 5 jaar waarschijnlijk PE volgen? Belastingrecht Auditing Internal auditing Accounting voor non-profit
% Alle landen
% Nederland
2 11 32 44 11
1 11 26 51 11
% Alle landen*
% Nederland*
55 47 25 27
43 60 37 24
4
Accounting en verslaggeving 72 71 inclusief IFRS Corporate Finance 53 57 Corporate Treasury 31 37 Financiële planning en 43 30 vermogensbeheer Corporate Governance 41 55 Ondernemerschap 34 41 Opzetten van een onderneming 34 31 Practice management 33 37 Leiderschap 72 74 Risk management and control 61 76 Forensische accountancy 32 26 Waardebepaling 45 47 Communicatie 51 51 Business management 58 59 Marketing 25 21 Ethiek 50 35 IT of IT Assurance 26 36 MVO 29 28 Insolventie/herstructurering 27 37 Staff management 55 48 Recht 33 29 • Percentages zijn een optelsom van de waarschijnlijk wel en zeker wel antwoorden. De respondenten uit andere landen vulden hier dus bijna hetzelfde in als de RAs. Jonge accountants willen dus graag meer investeren in hun managementkwaliteiten. Werkomgeving Tabel 7 Hoe belangrijk zijn de % Alle landen* % Nederland* volgende factoren in je werkomgeving? Uitdagende werkomgeving 48 76 Afwisselend werk 60 75 Interessant werk 72 81 Hoge beloning 44 20 Mogelijkheid tot 13 19 ondernemerschap Permanente educatie 46 41 Work-life-balance 48 65 Gezellige en vriendschappelijke 43 39 werkomgeving Prestatiebeloning 36 9 Baanzekerheid 52 8 Erkenning van prestaties 45 27 Pensioenplan 41 8 Mogelijkheid tot ontplooiing 57 25 Loyaliteit aan werkgever 25 12 * Percentages zijn de uitkomsten van ‘zeer belangrijk’. Een beetje belangrijk is hier buiten beschouwing gelaten.
5
Opvallend is dat Nederlanders beloning en work-life-balance veel minder belangrijk vinden dan de buitenlandse collega’s. Wel is het zo dat in het buitenland arbeidsvoorwaarden als thuiswerken en flexibele arbeidstijden veel minder vaak voorkomen. Tabel 8 Voorwaarden Thuiswerken Flexibele arbeidstijden
% Alle landen 56 64
% Nederland 80 82
Ook is het opvallend dat wanneer je vraagt waarom mensen geen gebruik maken van de mogelijkheden van deze arbeidsvoorwaarden zeven procent van de geïnterviewden aangeeft dat dit de kans op promotie zou kunnen ondermijnen. Van de RAs zegt drie procent dat dit het geval zou kunnen zijn. Relatie met de beroepsorganisatie Tabel 9 Zie je jouw beroepsorganisatie als bron voor ondersteuning in je carrière? Ja Nee
% Alle landen
% Nederland
71 29
43 57
Uit deze cijfers komt duidelijk naar voren dat RAs het NIVRA niet als belangrijke ondersteuner van de carrière zien, terwijl in het buitenland de rol van de beroepsorganisaties hierin veel groter is. Wanneer een evenement georganiseerd wordt vinden respondenten in zowel Nederland als het buitenland de spreker en het onderwerp veruit het belangrijkste. In landen als Australië en Canada is locatie ook nog een belangrijke factor, maar daar hebben we in Nederland geen last van. Zaken als gratis drankjes en of de cursus online wordt aangeboden vindt niemand echt interessant. Activiteiten georganiseerd voor youngprofs zijn in Nederland bij 61 procent van de ondervraagden bekend. Andere instituten moeten nog wat meer marketing bedrijven om de bekendheid van de activiteiten te doen toenemen. Van alle respondenten geeft 45 procent aan bekend te zijn met deze activiteiten. Interessant aan de vraag of men actief zou willen worden als commissielid of voorlichter is dat men dat veelal niet wil en anders zou men hierover meer informatie willen hebben. Wellicht goed om hier als beroepsorganisatie meer mee te doen. Men is dan in Nederland vooral geïnteresseerd in informatie over docent/spreker voor cursussen en seminars. Tabel 10 Hoe belangrijk zijn de volgende diensten van jouw beroepsorganisatie? Promotie van het accountantsberoep Professionele update conferenties, seminars en cursussen Algemene business conferenties, seminars en cursussen Netwerk evenementen en training Online cursussen
% Alle landen*
% Nederland*
86
91
90
92
79
70
70
58
78
70
6
Webinars 57 35 Podcasts 40 20 Vaktechnische nieuwsbrieven 79 82 Andere nieuwsbrieven 48 50 Mentor/coaching programma’s 50 33 Ethische helpdesk 65 55 Vaktechnische helpdesk 72 66 Belasting helpdesk 65 41 Recht helpdesk 63 42 Klachten helpdesk 67 47 Ledenservice helpdesk 69 56 Ondersteuning bedrijfsvoering 52 41 Discussiegroepen over 55 54 vaktechnische onderwerpen Carrière ondersteuning 60 25 Witwas helpdesk 47 44 Lobby voor regelgeving en 60 52 belangenbehartiging Politieke lobby en 54 54 belangenbehartiging Straffunctie 66 64 Online interesse groepen 40 33 Online netwerk van accountants 45 33 Online netwerk accountants 40 28 andere landen Further 66 39 qualifications/credentials * Percentages zijn een combinatie van de antwoorden ‘Een beetje belangrijk’ en ‘Zeer belangrijk’. De diensten die leden belangrijk vinden verschillen niet veel tussen Nederland en het buitenland. Promotie van het beroep, seminars en vaktechnische nieuwsbrieven vinden alle leden belangrijk. In het buitenland wordt van de beroepsorganisatie meer verwacht op het gebied van helpdesks en het ondersteunen van de carrière. Nederlandse accountants hebben minder interesse voor podcasts en webinars in vergelijking met de buitenlandse youngprofs. In het buitenland vinden respondenten het ook interessant wanneer de beroepsorganisatie speciale kortingen of abonnementen aanbiedt (op bijvoorbeeld verzekeringen, leningen, computers en autoverhuur). In Nederland is hier nauwelijks tot geen belangstelling voor. Dit komt wellicht voort uit het feit dat er op dit moment nog geen aanbiedingen worden gedaan door het NIVRA. Carrière management Tabel 11 Geef aan hoe belangrijk de volgende carrièrediensten zijn bij het managen van je carrière. Carrière counselling In kaart brengen van competenties Mentoring/coaching Netwerk evenementen en mogelijkheden Wervingsdiensten
% Alle landen*
% Nederland*
57 51
50 47
60 61
57 56
58
40
7
Tools om gaten in de 53 47 ontwikkeling te bepalen Ondersteunende materialen 63 53 (boeken, websites e.d.) Carrière nieuwsbrieven 52 41 Banensites 68 52 Advies van collega’s 64 48 * Percentages zijn een combinatie van de antwoorden ‘Een beetje belangrijk’ en ‘Zeer belangrijk’ Tabel 12 Waarom ben je sinds het eerste bedrijf waar je werkte toen je accountant werd van baan veranderd? Betere betaling Ontwikkeling Work-life-balance Betere baanzekerheid Kunnen reizen Ontevreden met manager Ontevreden met werkgever Van openbare praktijk naar iets anders Van een andere sector naar openbare praktijk Ontslag/reorganisatie Niet genoeg steun voor zelfontwikkeling door werkgever Gebrek aan uitdaging Ethisch/moreel conflict Anders Wil niet antwoorden
% Alle landen
% Nederland
47 47 50 8 17 11 20 43
31 44 51 1 11 8 9 43
2
3
3 9
3 9
15 0,03 13 0,9
21 0 15 0,4
Er is weinig verschil in de antwoorden tussen Nederland en het buitenland als het gaat om de redenen om van baan te wisselen. Tabel 13 Ga je de komende twee jaar van baan veranderen? Ja, zeker Ja, waarschijnlijk Nee, waarschijnlijk niet Nee, zeker niet Niet zeker Wil niet antwoorden
% Alle landen
% Nederland
10 18 39 13 18 2
9 24 41 11 14 2
Kredietcrisis In dit onderdeel van de vragenlijst wordt gekeken naar welke maatregelen ondernemingen hebben genomen of zullen gaan nemen met het oog op de kredietcrisis. Tabel 14 Heeft jouw werkgever een van
% Alle landen
% Nederland
8
de volgende maatregelen genomen in de afgelopen 12 maanden? Vacaturestop Minder werknemers door vrijwillige VUT of buy out Minder werknemers door vrijwillig inleveren uren, functie delen, onbetaald verlof e.d. Ontslagen Minder werknemers door gedwongen inleveren uren Reduceren basis compensatie Reduceren bonussen/niet-basis compensatie Anders Geen van bovenstaande Ik weet het niet Ik wil niet antwoorden Tabel 15 Welke maatregelen gaat jouw werknemer waarschijnlijk nemen in de komende 12 maanden? Vacaturestop Minder werknemers door vrijwillige VUT of buy out Minder werknemers door vrijwillig inleveren uren, functie delen, onbetaald verlof e.d. Ontslagen Minder werknemers door gedwongen inleveren uren Reduceren basis compensatie Reduceren bonussen/niet-basis compensatie Anders Tabel 16 Hoe voel je je over je baanzekerheid bij je baas? Ik zal waarschijnlijk worden ontslagen Ik zal misschien worden ontslagen Ik ben onzeker over mijn huidige baanzekerheid Mijn baan is een beetje zeker Mijn baan is heel zeker Ik wil niet antwoorden
40 17
38 19
17
18
47 8
22 8
10 36
5 27
22 4 7 6
34 4 4 9
% Alle landen
% Nederland
31 12
32 17
14
18
19 8
16 9
9 28
9 29
-
6
% Alle landen
% Nederland
1
0,5
1
0,9
14
4
44 35 5
29 61 5
9
In vergelijking met de andere landen maken Nederlanders zich blijkbaar nog niet zo druk over het verliezen van hun baan.
10
