w
w
w
rd .o rg
ku
si va
.a r
XEBA TA ME YA Si:MEHY
10 KANÜN 1992
g
...
d.
or
Xwendegeha Bilind a Mamosteyan a bajare Liege ı-ojeke li ser mafen miı-ov li cihane, ji bo gihandina nezlkl 300 xwendekaı- O mamo.steyen xvve, pek ani. Yek ji pirsen cihe ya kurdl bO. En.stituya me ji bo çekiı-ina axaftineke li seı- Kuniistane hat vexwendin.
18 KANÜN
Şaredariya
Erquelinnes
koma
Enstituye ya muzike
iv
Bi hinceta cejnen Sersale. vexwend.
ak
ur
Me axaftineke li ser pirsa kurdi, li xwendegeha Don Bo.sco, li bajare Haacht. li ber 700 xwendekar kir. Xwerndekar O mamosteyen wan bi awaki xurt beşdarl we roje bOn.
10 ÇILE 1993
w
12 ÇILE
.a
rs
Koma me ya folklore beşdar bO festivaleke mezin a folklore li bajare Am·ers. Ve festivale ji aliye "Landelijke Vereniging Voor Dans en Bewegingsteater" (Rexistina Neteweyi ya Uz O Şano) di eywana şahane ya "De Oude Beurs" (BOrsa Kevn) de hatibO pek anin. Muzik, stran, dilan O cillen kurdi yen bedew baldariyeke mezin kişand.
Rexistina "Kommissie Rechtvaardigheid en Vrede" (Encumena Dadmendi O Aşitiye) 115 xwendekaren Dibistanen Bilind en Civaki yen flamani yen cihe vexwendin navenda çandi "Randstad", li Bruksele, ji bo nasandina pirsa kurdi. Me li we navende şeveke gelek geş derbas kir : agahdari li ser Kurdistan€, bi alikariya dyapozitivan; xwarinen kurdi; O di dawiye de, koma me ya folklore muzik, stran O dilanen kurdi peşkeş kirin. Piştre, herkes beşdari dilane bu.
w
w
...
-
ı
-
22, 23
24 ÇILE
Q
or
g
Cardin "Komm issie Rechtva ardighe id en V n~de" 3 roj k oma me ya folklore vexwen d ku dilanen kunii hinilS folklorc iyen "Volks danscen trale voor Valaand eren" (Navend a lizen geleri ya Flandd bike. Roja Şemiye, 23/1. evaı·e, cardin li navenda Randsta d, me agahdaı-i li .seı· Kurdista n& da wan. Pişti xwaı·inen kur-eli Q bernam a koma me ya folklore . ev 15 mevan bi me r·e dilanen kurdi ku baş hin bubun kirin.
19 SIBAT
d.
Bi vexwen dina rexistin a Davidsf onds, me axaftin eke li ser pirsa kurdi, li eywana Gasthui s. li Asse, kir.
ur
27 SIBAT
ak
Koma me ya folklore beşdar bu şeveke mezin a penaber an. ku ji aliye "De Vluchte ling Centraa l" (Navend a Penaber iye). li navenda çandi ya gelek bedew ya bajare :Vlechel en C\1aline s) hatibu pek anin.
iv
BIRY :\REKE PARLE:VlENTA EWROPAY~ LI SER TIRKIY~
w
.a
rs
Di 11. 2. 1993 de, Parlem enta Ewropa ye biryarek e li ser mafen mirov li Tirkiye stend. Di ve biryare de, Pariem ent li ser eşkence Q kuştina rojname vanen tirk ..Q kurd radiwes te u bangi hukume ta Tirkiye dike ku li Kurdist an€ serbesti~a reporta j b ide roj nameva nan (li metne ragihan di bine re).
w
w
•
- 2 -
WEŞANt:N FIROTINt:
F.B.
Bultena agahdariye (bi zimanen cihe) Dossieı- Kurdistan (bi fransi) Dossier Koeı·distan (bi hollandl) Kurdistan File (bi ingilizi) CEM IL P :\Ş:\ Ekrem. \luhtasaı· hayatım SOREKLİ Şahine Bekir. jana Heft Salan (helbest) BIRO Tahare. Meme Q Eyşe <şanol SHAKEL Y Ferhad. Kurdish :\ationalism in \lam Q Zin of Ahmad-i Khani (bi ingilizi) Tekaşer (kovara semehi. heta ~· ·1-Jl TORİ :--iergiz, Kawa Efsanesi (bi tirkil Kaseta hozan Birader : Evdale Zeyne Karten poste yen bireng
100 200 200 200
or
g
WEŞANtN ENSTITU Yt
ku
rd .
200 250 200
WEŞ:\:\t:\ DI:\
va
BI KURDİ PirtOk
w
.a
rs i
:\H\lED Feqir. Diwana Re.ş I SAKSI \lahmut. Hel'in BEDIR XA:\ Kamuran. Ster BOYIK Eskere. \lem Q Zin (şanol BURKA Y Kemal. Azadi Q jiyan CEWERY Firat. De Şerine CEWERY Firat. Kevoka sp! CIGERXWİN. Tarixa Kurdistan CIGERXWİ:-.J, Tarixa Kurdistan 2 CIGERXWİN, Folklora kurdi DUW AR Egid. Yekitiya çukan DUZGUN .\1., COMERD M., TOR:-.Jt:CENGI H .. Dersim de diwayi . qese pi-kalikan, erf u mecazi, çibenoki, weletnayeni (dumili) FERHO M. Derweş, Denge Roja Dil FERA T Selim. Biji Kurdistan ""f:ş" KILIÇ Hazım. Evdirehim Rehmiye Hekari LESCOT Roger, Çiroken Kurdi MERİWANİ Peşew, Mam Rewi "sorani" PERWER Şivan, Çiroka Newroze
w
w
.
- 3 -
250
so
ıso
250 ')-
-~
250 280 125 120 300 180 200 300 300 250
300 300 180
200 300 600
200 300
ıso
125 ISO
or
g
250 200 200 200 200 200
.ı.oo
200 600 200 200 200 200
Kovar ENSTITU'r"A KURDİ YA PARİSt:, Hevi
280
250 700 250 600
so 20
.a
BI FRANSİ
motheı·
rs i
Selika hozan Brader Selika Gulistan : ~ly believed Kaset Video Karten poste Karten poste
va
Seli k. kaset. video .Q. karten poste
ku
rd .
PINTER Harold, Zimane çiya PUŞKİN A., Maslvane kal ı1 masiye soı· REŞİD Tosine, Siyabend ı1 Xece SIRWA Aziz, Pelke Zerene (soran!) SOREKLİ Şahine B.. Em ı1 Pirsa Me SOREKLİ Şahine B., Wendabu n ŞEMO Ereb, Dimdim ŞEMO Ereb, Jiyana Bextewa r TORİ, Dlroka Kurda TORİ. Ferheng, kunll-tir ki TORİ. Alfabeya kunii UZU0: Mehmet. ~liı·ina Kaleki Rind WEŞANt:N RIY:\ AZADİ. Destana ,\!erne :\lan WEŞANXANA T:\RA. ~1ı1siqa !soı·ani) WEŞANXA~L\ Ç:\~D. Aladin ı1 Lampaya bi Efsun WEŞA~XA~A SAR.\, Şengul ı1 \lengul "şano dı·amatlk"
w
w
BEDIR KH.AN Djeladet et LESCOT Roger. Gramma ire kurde 1.900 BLA U joyce, Dictionn aire kurde 700 KUTSCH ERA Chris, Le ~touvement National Kurde 1.000 MUSEES ROYAUX D'ART ET D'HISTO IRE, Bruxelle s, L'Or des Scythes 1.000 BI HOLLANDİ
w
FERHO M. Derweş ı1 CA VENTS Gerd, Cigerxw ln, Poezie uit Koerdist an 180 FERHO Medeni. Lied der Aarde 130 KOERDI SCH CENTRU M. Arnhem, Het leven van de Koerden 120 KONINK LUKE MUSEA VOOR KUNST EN GESCHIE DENIS. Brussel, Het Goud der Skythen 1.000
- 4 -
so
V ANDEWUER Ina, Het Zilveren Ei BI INGILIZI
700 2000
soo 100
or g
BLAU joyce, Kurdish dictionary KASARAIA N N., ARSHI Z., ZABIHI K.; Kurdistan (album) LAIZER She ri, Into Kurdistan, Frontiers under fire PAX CHRISTI INTERNATIONAL. Elections in Iraqi Kurdistan
BI ALMAN İ
200
AMMAN Birgit , Traurige Reise
rd .
BI TIRKİ
w
w
.a
rs i
va
ku
AEGLETON William, Mehabad Kürt Cumhuriyeti 1946 BAKSI Mahmut , Şivan ' ın Sevdası BAŞKAYA Fikret. Paradigmanın iflası BEŞIKÇI !smail. Devletlerarası sömürge Kürdistan BILGIN M. Siraç, Barzani BOYIK Eskere , Dağ çiçekleri CIV AN Rojvane , Şeyh Said isyanı DERSIMI Nuri, Kürdistan Tarihinde Dersim DIKILI A., Kürt sol sosyetesi DUZGUN M., COMERD M. , TORNtCENGI H.; Dersim'de dualar, atasözleri, mecazlar, bilmeceler, şaşırtmacalar FERHO Medeni, Mapusluk gerçeğim, şiir IBN'UL ERZAK, Mervani Kürtleri Tarihi INSTITUT KURDE DE PARIS , Studia Kurdica KAYA Şerafettin, Diyarbakır'da Işkence MAR Cem.şit, Dersim destanı MAR Cem.şit , Koçkiri destanı MEDY ALI A. , Zerdüşt ve öğretisi NIKITlN Bazil, Kürtler ROHAT. Kürdoloji biliminin 200 yıllık geçmişi TAŞ A., Türkiye Kürdistani, ekonomik ve sosyal yapı ZANA Mehdi, Bekle Diyarbakır
250 200 300 750 1.000 120 120 300 200 300 250 200 200 240 120 120 200 400 300 250 300
BI EREBİ
w
CELİL Celile , Nahdatul Ekrad El-Seqafiyye W elqewmiyye
- s -
150
d) RESOLUTION 83-0195, 0282 et 0285/93 Resolution sur les droits de l'homme en Turquie Le Pariement europeeo, A. vu ses resolutions anterieures sur les relations CZE/Turquie,
c.
or g
B. informe du cas de Na:z:l i Top, inf irmiere de 20 ana apparemment tartur {te i plusieurs reprises et battue pendant quatre jours a la seetion antiterrorist~ du quartier gener a 1 de la pelice .. a Istanboul, ainsi que d' une expertise medicale qui a canfirma les plaintes de MIDe Top relatives aux tarturas subies,
canaiderant que pour la seule annee 1992, une vingtaine de journalistes, dont plusieurs Kurdes, ant ete assassines en Turquie et qu'aucun de ces cas n'a la ce jour, et particulierement preoccup8 par l'assassinat ete elucide fin du mois de janvier 1993 du journaliste Ugur Mumcu, un des defansaura lee plus eelaires des droits fondamentaux, da la democratie, de la liberte de la presse et des valeurs la~ques,
a
.
rd .
a
.
ku
D. canaiderant la condaınnation du journaliste independant allemand Stefan Waldberg a trois ans et neuf. mois de prison en TUrquie pour "complicita de r8bellion"; 1. condaınna la continuation de la violation das droits de l'homme en Turquie,
en particulier l'utilisation de la torture;
va
2. condaınna· le traitement applique a Na:z:li Top par la palice d'Ista.n.boul; demanda en particulier qu'une enquete impartiale et complete sait menee aur lea tortures qui auraient ete infligses a Mme Top et que les responsables soiant traduits en justice;
rs i
3. damande que les meurtres de journalistes soient elucides; 4. demanda la lioeration immediata du journaliste allemand Stefan Waldberg gui aurait fait l'objet de tortures pendant son interrogatoire;
;
.
.~
.
invite le gouvernement turc a assurer la securite des journalistes dans ce paya et a garantir la liberte de reportage-dans les :z:ones kurdes;_
.a
s.
6. charge son President de transmattre la presente resolution a la Coamission, ala CPE, au gouvernement turc et a-Amnesty·International.
w
w
. .ı
w
.1
}' ... .
~~-
··.: :·..
,fi~:'-. '-;~;-~·,:
ı(~-~i· _:•.~: .;·:
... .r
..
. . :.:. :
·-
f
-~~ .1.70. 125 ..,
.:
RUE DU COtJSE!L 19. PMDSTRMT • BRUXEUES 1050 BRUSSEL R OfXHXXXX128-28 (02) 512 99 90 • FAX (G2) 514 28 13 • TELEX 53939 OXFAMB • CCP!PC
-ı
dece mhre 1992.
.o rg
Bruxellcs . le
Mada me. Monsieur. Cher s amis .
si va
Mais le son actue l des Kurd es reste peu envia ble.
ku rd
Mine ure et peu apre s la .-\lat in du rude hi ve r 1991 dans les monta gne s d'Asi e arite en faveu r de s rempere du dese n. vo us avez temo igne de votre solid peup ies du Moy en-O rieni... ns prise s a l'enc ontre OXF AM- Belg ique n 'a eu cesse de co ndam ner les sa nctios et empe chen t civile ns de l'Irak.. car elles pone nt attein te aux popu latio AM- Be! g1que ne peut l'acti on huma nitai re des ONG . En cons eque nce. OXF es Kurd !es rs enve accep ter !e b!ocus decre te par Bagd ad s impo se aux Kurd es hlocu le et uit pours se Poun ant. l'emb argo inter natio nal par l'ann ee iralcienne deme ure draco nien. Aujo urd'h ui. !es medi as et !es politiciens se taisenL
w
w
w
.a r
: le pri'< des denr ees L'app rovis ionne ment se fait rare au Kurd istan iraki en plus b as. Le fuel pour la au sont iture augm ente chaq ue jour, !es stocks de noun cuısine et le chau ffage manq ue. Cepe ndan t, l'hive r aniv e ... au mois septe mbre . nous Au cours de notre demi ere mission dans cette regio n. faibles. sans dden se et avons cons tate que 20 % des enfan ts kurdes sont tres t de noun iture . ils sans chau ffage . Faut e de medi came nts. de vitam inese risqu ent de mour ir au prem ier grand froid.. cer une oper ation de Ces t pour quoi OXF AM- Belg ique a deci de de relan des med icam ents, des secours.. Nou s voul ons y envo yer de la nour ritur e,ns de dern ande r une aide seme nces , de I'out illag e agric ole, ete. Nous veno , des !!!ed ecins et des finan ciere au Gou vcrn cmc üt belge . D' ere~ et deja ent des labo ratoi res pharınaceutiques nous livre nt gratu item medi came nts. tous quel est le nerf de Mais cela ne suffi t malh eureu seme nt pas. Nous savo ns ache mine r des secou rs pour mes enor ns la solid arite ! Il faut en effet des moye aire rend le passa ge des dans cette regio n oiı le conte xte geo-p olitiq ue et m.ilit front ieres peril leux et difficile. esNous pouv ons enco re sanv er les popu latio ns kurd VOir Vt!TSO
prioritairement lcs cnfants.
Nous comptons sur votre generosite. A Misan et Bassorah, OXFAM met en oeuvre un programme de rehabilitation · sanitaire dans 1OSO ecoles. Dans le ·t --~- , _ / Kurdistan irakien, OXFAM aide les '-. personnes deplacees et sans ressour/ ces. en leur foumissant des vetements chauds et en restaurant les structures sanrtaires. Cependant. cette srtuation requiert un e no u ve lle politique. OXF AM Michel Plisson. se prononce pour: char\!e de mission - un nouvel accord entre le gouverneaurres des Kurdes. ment irakien et les Nations-Unies. cancemant les ventes de petrole pour financer l'aide humanrtaire. - le reexamen de l'embargo avec un MO YEN-ORIENT - - - - - - - - - - - - - - assouplissement en ce qui concerne l'importation de bien vitaux et de materiels sanitaires. .....,..,.~ IRAK - un reglement politique entre le gouUne equipe d'OXFAM-UKI a sejourne vernement de Bagdad et les les diridans les regions du nord et du sud de geants politiques kurdes. ·---·--,l'lrak ces dernieres semaines, et a '' constate que des millions de personnes Contact: Michel Plisson ou Press vivent dans des conditions de plus en Office OXFAM-UKI 0044 865312498 plus precaires. L"embargo ne tait qu·aggraver la situation. Au sud, la pollution des eaux pose de graves problemes sanrtaires: tandis qu ·au nord. ıes popuıations kurdes manquent de tout pour se premunir de l'hiver.
Pierre G al and. general.
secretaıre
"~~---,....~
w
w
w
.a r
si va
ku rd
M ere i ro ur eux.
.o rg
Nous souhaitons envisa\!er l"avenir a lllO\! terme. Cest rouryuoi ~ousten~om e~akment asoutenir._ au Kun.i!sta:ı irakien. un proıet de rehahılıtatıon a~rıcole dans une zone destructuree. Sur place. notre rartenairc de contiance. Ic K RO ( Kurdish Rcconstruction Organization. une ONG kurdc) assurera la distrihution et veillera au hon deroulement des orera tl on s.
Premieres mission humanitaire OXFAM Programme medical '92-'93 en faveur des Kurdes irakiens en septembre '91 des medecins KRO avec 20 camions charges d'outils et de nourriture. soutenu par OXFAM.
'
« 52 sur la Une » : le retour du vieux guerricr
,------------ ---·-- ·-·-
que : mille camions par jour de la nourriture et repartiront charges de petrole, vers on ne sait quelle destinationo
rd
.o
anıenent
ku
Retour soigneusement balise d'un Peshmerga au Kurdistan iral
rg
Bref aller-retour au Kurdistan
PARIS De no tre correspondante particulü!re
Sedik, ancien PeshmerKa, symbole
w
se resseni tout au long de ce côte • voyage organise • qııi a sııpprinıe toute spoııtaneite o Non seulenıent l'equipe n'a pas su se faire oublıer mais on s'aperçoit a quel point les retrouvailles de Sedik, avec sa tanıille o nt ete dıirııeııt pr epdrt~eso Elles donrıent rııeıııe l"irıı· pressian parfois d' avoır ete • re jouees •o Ce qııi evcıcue l"eıno tion que les jourrıcılistes oııttrop cherclıe provoquer o
w
w
Sedik, age maintenant de 71 ans etait Peshmerga, combattant kurdeo Au moment de la guerre du Golfe, l'equipe de « 52 sur la Une " l'avait interviewe pour un reportage intitule • Les refugies de Saddam •o La m~me equipe lui a demande de revenir dans son pays, sous l'ceil investigateur d'une camera et d'une equipe de television aux aguetso
.a rs i
D
ll a d'abord ete evacue dans un camp turc, puis apres le passage de Danielle Mitterrand dans ce camp surpeuple ou des milliers de gens etaient laisses quasiment a l'abandon, il a ete de ceux qui ant ete accueillis en Haute-Loireo
• Le retour du vieux guerrier •
a
va
epuis 1988, Sed ik vrt en France avec une partie de sa familleo ll a fui l'lrak ou il etait en butte, comme ses treres kurdes, aux massacres perpetres sous l'ordre de Saddam Husseino
a
Les reflexions de Sedik, procl.ı· mees tlıeatralerneııt par le trd
d'uııe
Brel le reporldge proııve coııı tııen il esi diflicile de • ıı ıoııtt;r un coııp •, coııırıw on dıt le laıı gage jourrıdlıstıqııe et de • ıııet tre eıı sceııe • dıı seıı~atıoııııel qııı ııe l'est pas. Cependdııl,
au
coıırs
de Ct!S
t~iıı
Le viiiage du • vieux guerrier • a ete erıtierenıent detruit. ll ne reste nulle trace de sa maison. construire Son frere a reussi de bric et de broc un commencemeni d'habitationo ll est forgeran et tabrique des outils pour les paysans qui osent petit a petit regagner leur payso Mais, nıalgre la richesse des terres d'urıe vallee jadis prospere les l
a
epoque hero"ique, deretour au payso
ducteur sonnerıt taııxo Certes ila pu dir e : Dieu sait loue, je vois le Kwdist.Jn hberJ, l'eau coulıH lilite et fiJre, symbok' de la v1e. Mon creur est gontM de joie rnais il l'a sarıs doute dıt d'une rııaniere rnoiııs ampoulee et d'ıuı toıı plııs credibleo
Sedik retrouve d'abord sa tılle Ronalıie veuve avec trois erı fantso Elle tierıt un petit commerce dans une ville qui selon les apparences semble bien ravitaıl lee par des nıarchandises en proverıance de Turquieo En revanche l'irıflation est telle que les produits sont beaucoup trop chers poıır les acheteurso Ronasa lıie qui tient le coup grace nıirıııscule boutique, racorıte qu'elle notırrit sa tamille essenlieliement de graines et rarenıent de viandeo
Pliıllo
IF ı.
quante-deııx rııirıııtes, on recueilqııelqııes britıes d'irıfomıa tioııs sıır IJ sıtııdtion dıı pays en juıllet dt!r ıııer, d cı te uı'ı lt: r epllrtage a ete effectııe.
le
L'equipe J tr<.ırısite par le sud de la Tıırqıue oı'ı le Gııııp qıı'a halıi le St!dıh exi~lt! tuıııoıır s. lııh!r dietion de s'ı.ıppınclıer oıı de fılnıer. [."rı J lll quie, lllHIS dıt·Oil il y a quiılle ııııllıoııs de Kurdes, qui eux Jussı soııt eıı lııtıe pour leur ıııdepeııddııce. Avec de Id ele i. rıorıılıreux mor ts
a
Elr <Jııge tr afıc
iı
la fr orıtıer e lur
Aussi Sedik, rnalgre ses remerciements reiteres au Seigrıeur et aux Nations unies d'avoir lıbe re son peuple, nıalgre ses recoııırııandations aux ıeurıes de coııtinuer le conıbJt, ıııalgr e son frere, sa sceur ou ses ne veux n'a guere d'lıesitation : il revierıdra en Fr arı ce. Avait ıl Jd· ınais eıı l'intentioıı de la qıııtkr ? JACQUELINE BEAULIEU
Uuarante-septieme mission en Irak
Des experts de I' ONU discrets aBagdad
ındique M. Santesson. aıoutant qu'il pourraıt fournir des informations sur sa mission dans quarante-huit heures. M. Zifferero n'a pas non plus voulu reveler le programme de sa journee. ll avait indique samedi a son arri-
LE SOrR
e
L'equipe nucleaire devrait quitter !'Irak au cours de la semaine prochaine et la mission ehirnique et biologique devrait durer un plus d'une semaine, selon M. Santesson. (AFP.) LUNDI 7
kurde • interdit • PKK (Parti des travailleurs du Kurdistan, separatıste en rebellion armee) dans les montagnes de l'est de la Turquie pres des frontieres iranıenne et irakienne, causant la mert d'au moins trente-cinq personnes dans le camp, rapporte · l'agence de presse semi-officielle Anatolie. L'operation a ete menee par une unite de commandos de l'armee et des unites speciales de la pelice soutenues par des helicopteres. (Reuter.)
rg
Selon lui, ces questions restent la principale pierre d'achoppe· ment empechant un progres substantiel dans l'application des resolutions de I'ONU concernant i' elimination des armes de destructıon massive de !'Irak.
L'armee turque a bombarde,
ıeudı, un camp du mouvement
.o
Je ne crc1s pas qu/1 sad u!Jie pour le moment de divulguer !es sdes que nous allons v1siter, a
vee qu'il se consacrerait principalement a des pourparlers avec les Jrakiens. M. Zifferero avait espere un changement d'attitude irakien, notamment l'acceptation formelle par Bagdad d'un contrôle a long terme de ses programmes d'armement et la divulgation de l'identite de ses fournisseurs en matiere de technologie nucleaire.
LE SOIR
e
VEN · DREDI 15 JANVIER 19~
rd
a quarante-septieme mission d'inspection de I'ONU sur l'armement irakien, composee de trente-six experts en armes nucleaires, chimiques et biologiques, a commence dimanche matin ses travaux dans la discretion. Les deux chefs d'equipe, l'ltalien Maurizio Zifferero pour le nucleaire et le Suedois Johan Santesson pour le chimique et le biologique, arrives la veille a Bagdad, se sont refuses a preciser leur destination a la presse en sertant de leur hôtelle matin.
Repress ion contre le PKK
DECEMBRE 1992
ku
L
TURQUIE
L' Allemagne, demi er partenaire occidental, est « repudiee » naires islamiques revenus sur le devant de la scene l'ete dernier pour reprimer les emeutes dont plusieurs grandes villes avaient ete ıe theatre. Le renfareement de l'ordre moral depasse largement, aussi bien, le cadre des universites. Qu'il s'agisse de la separation des hommes et des femmes dans les autobus ou du Janeement d'une campagne pour faire du • tchador • noir le seul vetement officiel des femmes iraniennes, tout confırme un retour en force de la ligne dure. Comme toujours ce raidissement interieur se repercute sur la scene intemationale. Apres le coup de frein au retablissement des bonnes relations avec la France consecutif l'assassinat de Chapour Bakhtiar, a succede une grave deterioration des relations avec la Grande-Bretagne, liee pour l'essentiel a l'intransigeance reiteree de l'lran dans l'affaire Rushdie. Aujourd'hui, c'est au tour du dernier - et principal - partenaire occidental de l'lran, I'AIIemagne, d'etre prise dans le collimateur des integristes triomphants. lci encore on retrouve l'affaire Rushdie avec le soutien sans ambages accorde par le gouvemement de Bonn a l'ecrivain mais aussi, et surtout peutetre, la tournee apparemment infructueuse effectuee en Allemagne par le gouvemeur de la Banque centrale d'lran pour tenter de mobiliser des capitaux
w
w
w
.a r
ela va sans dire mais encore mieux en le disant : • le Guide de la Revolution contrôle desormais toutes les affaires du pays •. Le constat est celui du president du Majlis (Parlement), Ali Akab Nategh-Nouri. De fait, Ali Khamenei, successeur de Khomeiny, longtemps en retrait par rapport au president Rafsandjani, assume desormais sans retenue ce rôle de pivot du systeme politique iranien que lui accorde du reste la Constitution theocratique de l'lran islamique. C'est lui qui, debordant resolument du domaine spirituel, d€!termine le contenu et le rythme des reformes economiques, reorganise les forces de securite, repudie c partieliement • la Charte des droits de l'homme de I'ONU pour non-conformite avec l'enseignement de !'islam ou, demiere initiative en date, lance ce qui est rien moins qu'une revolution culturelle. Tous les responsables culturels ont ainsi ete pries de mettre de côte c leurs goCıts divergents • pour se conformer aux strictes valeurs de l'islam. Les universites, pour leur part, doivent devenir des lieux visant propager la pensee islamique et preseri re tout enseignement ayant une structure de pensee occidentale, a declare le Guide. Pour mieux servir le grand dessein du Guide, Le pariement a de son côte adopte recemment une loi imposant dans les universites un quota de 40 % de c bassidji •, fes miliciens revolution-
a
dont l'economie iranienne en erise a cruellement besoin. L'lran, qui traverse une grave crise de tresorerie, accuse actuellement un retard cumule de paiement envers les entreprises ailemandes estime entre ı et 1,5 milliard de dollars, selon des sources europeennes bien informees. Le president Rafsandjani, contraint par Ali Khamenei de met· tre en place une economie mixte islamique empruntant aux systemes economiques capitaliste et socialiste, a revele qu'il n'y avait eu en Iran aucun investissement etranger malgre les ouvertures faites ces demiers mois par le gouvernement. Le gouvemement, qui tente desesperement de lutter contre l'inflation, contraint, toujours sous ala ete pression des durs, dr _____IRAK _____ __ maintenir un coüteux systeme de subvention des denrees de Suspens ion base au profıt des plus necessiteux victimes de l'inflation galo- L'ONU a decide de sus~endre pante. Pour endiguer celle-ci, le son programıne hurrıcınıtaire president Rafsandjani avait ten- pour le nord de rırak aı:ıres les te de mettr~ en place une refor- attentats a rexplu:-;it qui ont de- .... me monetaıre. fıxant un t~ux de truit, mercredi dans la region, .. change " realıste • au rıal, la huit camions du PAM - Promonn~ie nationale. Dans la pre- gramme alimeııtaire mondial. sentation du nouveau budget au Selon Colin Mitch~ll coordina~ajlis, le pr~siden~. objet la ·aus- teur du prograrrırrıe, i~ progra~ sı de pressıons, s est garde 9~ me ne sera reprisrque Jursque reveler le nouv~a~ taux choısı nous obtiendrons d~s auturite::. Se b~mant a !ndıquer qu_e .le ira/ciennes des a::.:>urafl<:~S QlJt! deficit budgetalre a_ ete eiiiJ11fle toutes tes mesure:; nec:essaire:; pour la premiere fo1s depws 25 serant prises puur assurer er1 ans. toute secunte le f)a:>Si:IIJe des CLAUDE de GROULART convois d'aide. (AFP .J
si
C
va
L'lran accentue son repli integriste
a
LE SOIR •
WNDI-2l
DEcEMBRE 1992
AAnkara, la delegation a decou-
a
LE SOIR
e
rg
.o
Le secretaire general des Nations unies Boutros-Ghali, profandement inquiet en ra1son d'une multiplication recente d'mcidents dans le Kurdistan ıra kien, a decide de rentorcer la protection des convois humanı taires vers le nord de l'lrak en deplayant des gardes de I'ONU.
e Comite pour la prevention de la torture du Conseil de l'Europe a denence lundi la pratjque de la torture et de mauva1s traitements graves sur des Pf!rsonnes detenues par la poltce en Turquie. C'est la premiere fois que le Comite, mis en pl~ce en ı 98 7 par un~ conventıon liant les vingt-trois Etats du Conseil de I'Europe, utilise son p~u voir de rendre publique des ın formations obtenues apres enquete dans un des pays signataires. Une visite en Turquie en nevembre a permis de decouvrir _des preuves materiel/es extremement compromettantes d;:ns /es etablissements de poltce, souligne le rapport du .comite : tes tortures visent aussı bıen tes detenus de droit commun que ceux am~tes en vertu de la legislation antiterroriste.
L
ku
Gardes de I'ONU dans le Kurdistan
MARDI 22 DECEMBRE 1992
va
IRAK
Conseil de l'Europe : la police torture en Turquie
rd
-
vert un /it (... ) COffeSpondant la description faite par des detenus du meuble auquel i/s aır raient ete attaches (... ) pour recevoir des chocs e/ectriques. Le Comite fait etat de cas canstates medicalement : plusieurs habitants d'lstanbul inculpes d'atteintes aux biens presentalenf des hematomes frais, compatib/es avec leurs allegations se/on lesquelles lls avaient ete frappes sur la paume des mains et la partie anterieure des poignets. Un prisonnier d'l.stanbul avait une 1es10n arrondte sur le penis correspondant aux aııe gations de torture a l'electncıte. Un prisonnier d' Adana avatt des hematomes et des stries violacees sur le dos. Le Coınite a dresse un catalogue des methodes ~e torture en Turquie : suspens10n par /es bras, par /es po_ignets; chocs electriques appllques sur /es parttes sensibles du corps; compressfon des testJcules; coups assenes sur la ptante des pieds; detention pendant des periodes prolongees dan~ çtes eellu/es etroites (... ) humiltatJons psychologiques. Le phenom~ne de la torture concerne pnnCtpa/ement la po/ice et, dans une moindre mesure, la gendarmerie. (O'apres Rtr.)
Bagdad et les Nations unies maintiennent leur intransigeance
L
passes de ı o a 90 pour mille de spmme identique). Ce sont fes Etats-Unis qui imposent cette ı 990 a ı 991. Les autorites irakiennes se refu- politJque depirates visant affasent a vendre pour ı ,6 milliard mer fes lrakiens, a estime le de dollars de petrole comme les ministre. Le lendemain, WashY autorise le Conseil de securi- ington reagissait en virant 50 te, car les ventes doivent se millions de dollars d'avoirs irafaire aux pays membres de ce kiens sur le compte des Nations Conseil, doivent passer par unies pour les missions en Irak. roleoduc traversant la Turquie Signe des difficultes croissan(qui souhaite tripler la redevan- tes, l'lrak interdisait, le ı ı dece), alors que l'utilisation de l'ar- cembre, l'importation de ı42 gent (approvisionnement des articles dits de luxe - habits, fonds d'indemnite pour les victi- tabac, biere, jouets, electro-rnemes kowe·ıtiennes et pour les nager - pour forcer les cornmissions d'experts; achats de merçants a n'importer que des vivres cu de medicamentsl doit biens de premiere necessite. passer par le strict contröle de Car cette classe de la societe I'ONU, toutes conditions portant irakienne reste l'objet des recriatteinte a la souverainete natio- minations de Saddam Hussein, qui n'avait pas hesite a faire nale, selon Bagdad. Une capitale qOi souhaiterait vi- executer quarante-deux marvemept d.isposer au moins de chands au mois de juillet pour ses avoirs-bloques.a.J'etranger speculation. pbur acheter des denrees ali- Malgre l'augmentation de 40 % mentaires, d'apres le ministre des salaires du secteur public irakien .Qu Cofnjiıerce, Moharn- dtkidee ce mardi (bien derisaire rnad Mehdi Saleh, qui a regret- face a la depreciation du dinar), te, le ı 3 decembre, que seule la l'horizon ne parait done pas Suisse ait libere tous les avoirs pres de se degager pour les jusque la retenus, sait 12tl mil-.~ lrakiens. Les demiares missions lions de dollars (la Grande-Breta- d'experts nucleaires, chimiques gne a egalement debloque une et biologiques envoyees par
.a r
e resultat conjugue d'un ernbargo international de stricte application depuis juillet et du refus de Bagdad de vendre un quota de petrole selon le dispositif ediete par le Conseil de securite rend les conditions de vie des populations irakiennes les plus vulnerables proches de l'insupportable, le tout sur fond d1ndifference generale. Le nouveau directeur de I'Unicef a Bagdad a recemment fait etat de ses protondes preoccupations r;elatives aux problemes sanitaires et alimentaires. Suedois de son etat, Thomas lkvall n'a pas mache ses mots : Les donateurs sont de moins en moins genereux, alors que nous ne parvenons deja a assurer qu'environ 15 % des besoins pour stabiliser la situation medicale et sanitaire; le cholera et la malaria qui avaient ete eradiques sont reapparus en raison du manque d'hygiene et de la malnutrition. Le demier rapport de I'Unicef dans la capitale irakienne publie lundi donne, entre autres details alarmants; la statistique des enfants morts-nes,
si
Misere croissante du peuple irakien
w
w
w
a
LE SOIR
e JEUDI
24 ET
VENrii
25 DEcamRE 1992
I'ONU n'ont en effet rentre que de mauvais rapports. Le 14 decembre, le Suedois Johan Santesson, qui avait emmene la mission, quarante-septieme s'est ainsi dit extr~mement deçu par l'attitude de Bagdad qui se serait retuse a toute collaboration a propos des foumisseurs d'armes chimiques et biologiques et sur le sort des stocks de munitions chimiques. Un autre rapport etabii ce moisci a New York conclut sur la serieuse deterioration de la volonte de /'Irak de cooperer avec
/'ONU. Une c affaire ;· revelee a Arnman accredlte plus encore la the se ·.,~ de ceux qui soupçonnenf l'lrak des pires desseins : deux -lrakiens, membres, selon toute vraisemblance, des services secrets de Saddam Hussein, ont en effet ete arretes le 8 decernbre dans la capitale iord~nieıırıe. --ı, et devront repondre dl).meurtre d'un expert atomiste irakien qui, sur le point (le faire defection, M abattu, la veille, en pleine n.ie · sous les yeux de sa femme. BAUDOUIN LOOS
Les forces alliees six mois de plus en Turquie
Leger repit pour tes Kurdes irakiens
rd
.o
rg
par leurs treres d'lrak. Tres rea- irakiennes et juste avant qu'ils listes, ces demiers ant d'ailleurs n'entrent au Kurdistan. Bagdad teliement bien anticipe ces reti- et I'ONU avaient pourtant signe, cences qu'ils ant accepte de ce 22 octobre, un accord avalicaliaberer avec l'armee turque sant ce programme humanitailorsqu'elle intervint massive- re. Apres les attentats, le secrement en Irak du Nord pour taire general de I'ONU avaıt aneantir les bases du PKK en d'abord decide de suspendre les operations avant d'annoooctobre et novembre. cer, le 2ı dıkembre, le renfarL'hiver rigoureux des monta- eement de la protectıon des gnes kurdes rend par ailleurs convois. La veille, Bagdad avait l'aide humanitaire urgente dans propose des contröles concette region aux moyens limites joints. et soumise a un double embargo : celui impose par I'ONU a Ce qui semble assez limpide, l'lrak et celui impose par Bag- c'est la mauvaise volonte du re· dad (qui nie la chesel au Kurdis- gime irakien fa ce a. sa province tan • libere •. L'operation • Pro- septentrionalle sedıtıeuse. Offı vıde Comtart • entamee par les ciellement, les partis kurdes quı allies en avril ı 99 ı - apres dirigent le • Kurdistan federe • l'ecrasement de la revolte kurde so nt traites d'· oppresseurs du irakienne - existe toujours. Elle peuple • a Bagdad. Saddam est meme etroitement surpervi- Hussein lui-meme affirmait le see par Ankara depuis le ı ı de- 23 novembre qu'il n'abandonnecembre pour faire taire certai- rait pas le Kurdistan irakien, nes rumeurs sur la destination • notre terre, notre peuple •. Ce des cargaisons humanitaires. jeudi, il declarait recuser le moMais l'aide prevue est difficile a dele federal pour les Kurdes. acheminer. Ces dernieres se- Une autonomie sera suffisante maines, pres de vingt convois pour eux, concluait-il sans de camions ant subi des atten- egards pour les aveuglantes tats a la bombe peu apres avoir aspirations des Kurdes. BAUDOUIN LOOS ete inspectes par les autorites
va
ku
'est sans nul doute avec soulagement que les Kurdes irakiens auront accueilli la decision du Pariement turc, prise ce jeudi par 236 voix cantre ı 55, de prolonger de six mois la presence des unites militaires americaines, françaises et britanniques sur le sol turc. Ces quelque ı .800 hommes disposanı de 75 avions et helicopteres assurent depuis le mois de juillet ı 99 ı la protection du Kurdistan irakien au-dessus duquel est imposee une zone d'interdictıon de survoL On le sait, les peshmergas (combattants kurdes) ant profite de cette situa· tion pour mettre en place les elements de base de leur independance, un concept prudemm~nt occulte au profit d'un • Etat federe kurde en Irak •. La prolongation du stationnement des forces alliees dans le sud-€st turc ne coulait pas de source. Precisement en raison des velleites kurdes d'independance, beaucoup de pariementaires turc s estiment que la guerilla que menent les Kurdes turcs du PKK dans l'est anatalien pourrait etre stimulee par les gains politiques enregistres
C
LE SOIR 1 SAM. 26 ET DlM. 27 DECEMBRE 1992
Vive tension apres une double « infraction » al'interdiction de survol en Irak
L
si
L' aviation americaine ab at un Mig irakien a Maison-Bianche a eu l'occasion inattendue de montrer sa determination, ce dirnanche en Irak, alors que deux avions de l'armee irakienne tentaient de braver l'interdiction de survol decretee par les Nations unies dans le Sud irakien. Un F16 de l'armee de l'air arnericaine a en effet abattu hier un Jppareil .rJkien dans la zone d ::-xclusion c:eriGnne. La confron .... tioı. :;'est deroulee dirnanche rı ıdtin, ap res que deux appareils irakiens eurent penetre
d'une trentaine de kilernetres dans la zone d'exclusion aerienne, selon une source militaire a Washington. L'autre appareil irakien a pu prendre la fuite.
test, notre message est plutôt c/air, et nous ferons respecter /es resolutions de !'ONU. Bagdad 4b confirme, dirnanche soir, qu'un appareil irakien a ete abattu dans la matinee • en territoire irakien ,. par " les forces de la coalition "· Le portei)arole, cite par la television irakieone, n'a pnkise ni le type de l'avion abattu, ni le sart de son Commentant l'episode, George pilote, ni encore l'endroit exact 811!;h a estime que Saddam Hus- de l'attaque, ni par qui elle a ete sein ava it commis une " gros-. menee. Selon le portei)arole siere erreur • : S'i/ s'agff d'un irakien, l'apparei/ qui effectuaff
un vol de routine alHiessus du territoire national a ete abattu par /'un des appareils de la coa/ition du Mal. Nous sommes surs que cet acte criminel perpt§tre par fes agresseurs imperiak:r sionistes suscitera l'indignation de notre peuple et de notre nation, a souligne le portei)arole. L 'Irak rend fes agresseurs responsab/es de ce erime injustifie et se reserve le droit d'y repondre, au moment opportun, et de la maniere qui convient, at-il conclu. (D'apres AFP.)
w
w
w
.a r
L'incident a debute a ı O h 40 quand les deux appareils irakiens, tres probablement des Mig, selon le Pentagone, ant penetre dans la zone d'exclusion aerienne. Lorsque les pilotes des deux F-ı6 americains depikhes sur les lieux ant demande aux pilotes irakiens de
s'identifier, les avions irakiens ant attaque les appareils americains. L'un des deux appareils irakiens a alors ete abattu et l'autre a pu prendre la fuite vers le nord, selonla meme source. Environ 20 minutes plus tôt, les forces de la coalition avaient identifie un premier vol de deux appareils irakiens. Deux chasseurs F- ı 5 avaient ete envoyes a leur rencontre, mais les deux appareils irakiens etaient sortis de la zone d'exclusion aerienne en volant vers le nord.
C'est la premiere fois qu'un appareil iraki84\ est abattu au-dessus de.. la.zone d'exclusion de. puis son iinposition en aoGt dernier. Lazöne d'exclusion aerieone a ete imposee par les Nations unies au sud du 32• parallele pour proteger la population chiite de la region cantre la repression du regime irakien.
LE SOIR 1 LUNDI 28 DECEMBRE 1992
Secrets et recettes de la reconstruction irakienne
~
~
Husseın
~
moıs.
a
va
ku
rd
.o
Cette ipiine spartiate et une saddaı:n Husseın a en tout cas volontedi scpopulaire expliquent rappele aux dırıgeants amen- comment un pouvoır condamne caıns, pres de deux ans apres a l'autarcie economıque, prıve sa defaıte dans la Guerre du de ses revenus petroliers et de ~olte, _que: sı le presıdent Bush ses avoirs geles a l'etranğer, a s apprete a quıt_ter le pouvoır le reussi en moins de deux ans a 20 ıanvıer, luı etaıt touıours au eHacer l'essentiel des traces de pouvoir a Bagdad. ıoO.OOO raids aeriens et de tirs Le combat aerien survenu au- de missiles de croisiere. dessus de l'lrak ra~peUe d'autre Dans ıes huits provinces centrapart que ce type d ıncı~ent peut les, l'objectif prioritaire est atse prod~ıre en Bosnıe, sı un teint: la refection des voies de recours. a la force est decıde communication, des telecomP?ur ta ı re re~pecter 1~ z.o~e munications et des raHineries. d exc!usıon aerıenne decretee aHirme l'ingenieur Kassem aiP?r 1
a
w
w
w
.a r
'Irak. dont un bombardier a ete abattu dirnanche au sud de son territoire par l'aviation americaıne, a pu mesurer la determination des allies a ımposer le gel de ses activites aeriennes et a aussitôt aHirme que cet incident c isole • n'entrainera pas de nouvelle escalade dans ses relations tendues avec la communaute internationale. Le gouvernement americain estime que l'lrak a voulu c tester • la volonte occidentale d'interdire a ses appareils le survol, depuis le 27 aoılt, du sud du 32• parallele et tente de prendre en defaut l'important dispositif militaire deploye a cet eHet dans le Golfe, renforce par le retour de Somalie dans la region du porteavions Kitty Hawk. ll s'agit, cependant, de la premiere confrontation de ce type jamais enregistree dans l'espace aerien de l'lrak depuis la fin de la guerre du Golfe, en fevrier ı 99 ı. y compris au nord du 36• parallele ou les avions irakiens sont egalement interdits de vol. Comme toujours, a declare un diplomate, le regime de Saddam Hussein ne dedaigne pas !es gestes de defi, quitte ensuite a en minimiser la portee en fonction des reactions QU~]S susscitent de la part de ses adversaires. Selon des responsables americains, Saddam Hussein a estime qu'avec l'attention de Washington tournee vers la Somalie, le prochain changement d'administration et aussi la situation en Bosnie, le moment etait propice pour verifier si les Etats-Unis etaient toujours determines a user de la force.
ternatıonal
.
si
L
ı
de l'aveu du mınistre de la Reconstruction, Mahmoud Diab al Ahn:ıad. Le salaire moyen d'un ıngenıeur ne depasse pas 500 dinars par mo is (ı 50 dollars) mais ceu~ des cadres de I'OIM peuvent etre aısement quadruples, selon des diplomates. Le systeme fonetianne par • troupes de choc • d'ouvriers et d'ingenieurs tournant de chantier en chantier. Tel est le cas de • l'usine de lait pour enfants • a 20 km a l'ouest de Bagdad, presque entierement reconstruite 20 mois apres sa destruction par les allies. selon lesquels elle servait de couverture a la production de composants pour armes chimiques. Les lrakiens disent que cette reconstruction s'est faite au prix d'une politique monetaire inflationniste et de la cannibalisation des regions peripheriques. Faisant fonctionner la planche a billets a plein regime et maintenant des salaires extremement bas (15 dollars), le pouvoir dispose d'une main-d'ceuvre locale meilleur marche que les deux millions de travailleurs immigres d'avant-guerre. Le marche du travail est alimente par la liberation d'environ la moitie des conscrits de l'armee, selon 1'• International Strategic vey•. Pour que Bagdad rebrille ae tous ses feux, que le telephone et l'eau potable y fonctionnent, les provinces ont ete privees des pieces de rechange necessaires a leur redemarrage. Les doleances de la province sont parfois retransmises par la terevisian lors des visites de Saddam Hussein aux tribus. C'est ainsi qu'un chef de tribu s'est recemment risque a faire remarquer : Nous ne voulons rien d'autre que la gloire de /'Irak et de la ·nation arabe, mais aussi profiter de la ligne haute tension qui passe 2 km de notre vii/age. (AFP.)
rg
.
La destructıon en vol d'un avion irakien u travail, toujours du tra• D vail: tels ont ete les vceux ag a a « teste )) et comprıs de Noel e_t nouvel an de Saddam B d d a son peuple, extenue t • t • • • par 2 an s de guerre presque inı 3 de ermına JOfl amerıcaıne ininterrompuede etplusun deembargo 28
LE SOIR
e MARDI
29 DECEMBRE 1992
a
SwjJ
L
a
a
' • : :
La fermete des Emirats sur l'ilot d' Abou Moussa irrite les Ayatollahs
a
relations avec !'Iran a l'evacuation des trois iles, a ete ressentie comme une provocation par TeMran ou la defense d'Abou-Moussa et des deux Tom b est consideree comme une cause nationale par l'ensemble de la classe politique, y compris dans les milieux d'opposition. ·Le president Ali Ak bar Hachem~ Rafsandjani a violemment reagı vendredi en menaçant d'engloutir les monarchies du Golfe dans • une mer de sang • si elles tentaient de recuperer ces iles sur lesquelles, a-t-il reaffirme, la souverainete iranienne n'est pas negociable.
situees a l'entree du Golfe, sont occupees depuis ı 971 par !'Iran qui en revendique la souverainete.
Le gouvemement a rejete sur les pays du CCG la responsab1lite qes consequences de leur POSJ!ıon, qualifiee • d'irresponsable "• tandis qu'un debat improvise s'est ouvert samedi au Pariement sur cette nouvelle crise.
si
va
Les chets d'Etat des six pays du Conseil de eecperation du Golfe !CCG) ont rallume le conflit en reaffirmant tres fermement mercredi, au cours d'un sommet a Abou Dhabi, les revendications des Emirats arabes unis sur Abou Moussa, la Grande et la Petite Tomb. Ces iles, strategiquement
w
w
w
.a r
La prise de position des dirigeants du CCG (Arabie Saoudrte, Koweil, Bahrein, Emirats arabes unis, Qatar, Oman), qui ont subordonne la normalisation de leurs
vele la surprıse des dırıgeants ıra niens devant la termete du CCG, alors que Teheran, sans rien ceder sur le fond, avait, selon des milieux politiques, multiplie depuis quelques semaines les protestations de bonne volonte et les offres de dialogue.
rd
a tension est remontee d'un cran la semaine demiere entre Teheran et les paysarabes du Golte autour de la question de l'ilot d'Abou Moussa, qui parait dans l'impasse apres quatre mois d'une crise que !'Iran attribue a un • complot • occidental visant taire de lui l'epouvantail de la region.
Le ministere des Affaires etrangeres, dans une reaction a chaud mercredi, avait indique que la decision du sommet du CCG etart etonnante et traduisait un e inco~ prehension des demarehes positives de /'Iran.
ku
L
.o
rg
L'lran menace les monarchies arabes
L'ensemble de la presse, qui a tart ses gros titres samedi sur la • mer de sang • promise par le president, s' est. e~flamm~e : Les dirigeants des Em1rats doJVent savoir que la moderaüon de l'lran a des limites, et il serait pueril de leur part de croire que nous nous reüendrons eteme/Iement de leur rendre /es coups qu'ils nous donnent. a menace le quotidien offı cieux c Tehran Times • dans un editorial. Ces dirigeants payeron~ cher leur politique temeraire s1 !'lran decide un jour ou l'autre de rendre coup pour coup, ajoute-t-il. La virulence de ces reactions re-
Les dirigeants iraniens sont en tart inquiets de l'ampleur prise par une crise qu'ils ne sont pas arrives a circonscrire au niveau bilateral ni meme regional, estime-t-{)n dans tes milieux diplomatiques a Teheran. L'lran court le risque de se yoir traine devant !'ONU que les Emirats ont saisi en novembre. Les Emirats accusent Teheran d'avoir annexe de facto, depuis aoUt dernier, Abou Moussa en violation d'un accord de ı 9 71 qui partageart l'administration de !'ile entre les deux pays sans trancher sur la souverainete. Refusant tout compromis sur le fond, Teheran crie au c complot • occidental visant a maintenir la Republique islamique dans l'isolement. ll accuse les Americains de pousser les monarchies du Golfe l'intransigeance pour maintenir une tension avec l'lran afın de justifıer le maintien de leurs forces , et de leur influence dans le Golfe. ' WP, Rtrl
a
LE SOIR, MARDI 29 DECEMBRE 1992
A~!g,~.~~LÇ2ll,!,~~~~J!. ~2!1..~ ~'a~!.ÇJ~§.!~LI,!,
avait denence un· complot • visant a la partition de l'lrak mais avait donne, jusqu'a present. l'impression d'admettre l'existence de la zone en se gardant bien, jusqu'a dimanche, de la faire survoler par ses avion s.
Washington, Landres et Paris, quı av<:ııent recu le soutien de Moscou, avaient invoque a l'appuı de leur initiative la resolution 688 du Conseil de securite votee le 5 avril ı 99 ı - relative a la protection des populations cıvıles en Irak. ll s'agissaıt alors d'empecher l'aviation de Saddam Hussein de poursuivre ses bombardements cantre les communautes chiites du sud de !'Irak. assimıles a un • genocide • par le Premıer ministre britannıque John Maıor, en ereant une zone de non-vol similaire a c elle mı se en place apres la fin de la guerre du Golfe. au nord du 36· parallele, pour appuyer
Les declarations de Tarek Aziz sor,t apparemment en contradietion avec celle de l'ambassadeur irakien a I'ONU, Nizar Hamdoun, qui avait souligne dimanche que la destruction du MiG irakien etait un • incident isole • ne devant pas entrainer un regain de tension dans la region. La poursuıte de l'actıvite aerienne irakıenne ce lundi dans l'espace ınterdıt prouverait au contraıre que le regime de Bagdad reste determine a contınuer a defier I'Occıdent sur tout ce qui porterait atteinte a la • souveraınete • irakienne, un e c onstante dans le discours de Saddam Hussein. (AFP .)
Perıtagone.
Ces • vıolatıons • ıntervıennent alors que le vıce-Premıer ministre ırakıen Tarek Aziz a pour la premıere foıs, lundi soır, explıcıtement declare que Bagdad se refusaıt a prendre en compte la decisıon d'exclusıon aerienne remontant au 2 7 aoüt po ur le sud du 32· parallele. Pour lui, la zone d'exclusıon dans le sud
a
LE SOIR
e
\IERCREDI 30 DECE\IBRE llJlJ2
or g
politique •. visant arenverser le president Saddam Hussein. ll a egalement estime que la zone d'exclusion porte atteinte la souveramete de /'Irak et ne decoule pas d'une decision emanant des Nations unies.
rd .
qui avait vu deux F-ı6 ameabattre un MiG irakien. l'armee americaine a annonce mardi que !'Irak avait de nouveau et a plusieurs reprises viole la zone d'exclusion aerienne ımposee par les allies dans le sud du pays. Les appare!ls ant penetre jusqua vingt mi/es (32 kilometres) al'interieur de la zone d'exclusion, mais il n'y a pas eu d'inCJdent cette fois. lls ant rebrousse chemtn apres avotr ete interceptes par la cflasse americatne, selon le rıcains
ku
« Intense activite » militaire en Irak
va
Ferme, Bagdad n'exclut pas une issue diplomatique L
dad a confirme que les • moyens detensifs ,. avaient ete renforces dans cette region depuis deux semaines; dans le meme temps cependant, l'ambassadeur irakien aupres de la CEE, Zayd Ha"ldar, a affirme ala BBC que son pays reglera par la diplomatie et le dialogue et non • par des moyens militaires • tout conflit qui pourrait surgir avec la prochaine administration americaine de Bill Clinton. Nizar Hamdoun, ambassadeur d'lrak a I'ONU, a lui aussi cherche a desamorcer la crise en annonçant que son pays n'est pas interesse par une cantrantation militaire. ll a assure que Bagdad vpulait tourner la page avec les Etats-Unis, engager un • dialogue ,. pour regler tous /es problemes en suspens et etablir une • relation normale • avec Washington. Le Conseil des ministres irakien a, quant alui, pris soin de souligner qu'il ne recherchait pas • une confrontation generalisee •, mais entendait faire face la decision arnericaine iliega/e d'imposer une zone d'exclusion aerienne dans le Sud.
w
w
w
.a
rs i
'Irak se muııtrait determine vendredi a aller jusqu'au bout de son nouveau defi aux allies dans l'affaire des missiles, tout en n'ecartant pas une issue diplomatique. Les observations aeriennes americains permettaient de dıkeler dans le meme temps ce que le chef d'etat-major inter-armes, le general Colin Powel a qualifie d' intense activite tant en ce qui concerne les missiles que les avions irakiens. Les militaires americains refusaient vendredi soir de se prononcer sur la nature, offensive au defensive, de ces mouvements, preferant les suivre avant de se prononcer. A cet egard une certaine confusion a regne sur l'heure limite exacte de l'ultimatum lance a l'lrak par Washington, Landres et Paris cancemant le retrait de ses batteries de missiles de la zone d'interdiction aerienne. Un autre signe de tension, diplomatique celui-la etait releve avec l'interditction des vols d'inspection de I'Onu par Bagdad. Une dıkision qualifiee de tres grave par le porte-parole de la commission charge de l'eliminationdes armes irakiennes de destruction massive.
a
a
Face l'apparent~ determination de l'lrak, les Etats-Unis qui L'lrak cependant semble prati- s'appretent a passer d'une adquer la dauche ecossaise. Reuni ministration republicaine une vendredi en session extraordi- autre democrate, ant reaffirme naire, · quelques heures avant leur fermete. Douze jours avant l'expiration de l'ultimatum des son entree en fonction, le presiallies lui enjoignant de retirer dent elu Bill Clinton a proclame, ses missiles antiaeriens dE!- une nouvelle fois, la continuite ployes a proximite du 32• paral- de la politique americaine face lele, le gouvemement de Bag- rırak. (AFP _) . .
a
a
·.---
1\1 KURDISTAN
0
·~j~: ...
~
>.
~
.•
or g
•
..,
'·
}
rd .
! ._., •. ·
ku
Trois mines par habitant Dr
ııotrc eımıyc spcı:ial
i \OLis Jc:ıııaııdcz :ı ıııı \ ilbgcois qııclks ~oııı ks Jcux ;a:ti\ it~s ks plus daııgcrcu~cs dans k Kurdistan ir:ıkicıı. il \otıs r~poııJra fon prohahlcıııcııı : allc:r clıcrclıc:r du boıs cı !.!ardcr lcs hı:ıcs. Pourtaııı. aucu n prJJat..:ıır saııgııiııairc ııc rôJc dans lcs ıııoııtagııcs kurdes ct on ııc craint plus. coııııııc en avril llJ91. ks rcpr~sail!cs ,ruıı Saddam llusscın coıı~id~rahlcıııcııt affaıhli par l'cıııb;ır go iııtcrııatioııal cı par uııc orrmitioıı iııt~ricurc d..: plus cıı plus turbukııtc. La ıııcııacc. oıııııiprcscııtc. cst plus sourııoisc : lcs ıııiııcs. Lourdcs ct trapucs mı coıııpactcs au poiııt qu·cıı..:s pourraicnt tcnir dans la podıc. des ccntaincs de milliers - des millions. pcut-ı:trc - de ıııiııcs italicnııcs. aııı~ ricaincs. fraııçaiscs. russes ou clıi ııoiscs rccou\rcııt uııc honnc partic Ju ıcrritoirc. sunout ;Hı \Oisiııagc de 1'1raıı. dc la Turquic ct dc la S:ric. Le Kurdistan irakicn. unc region de ıııon t;ı!!ııcs ct dc lıauts platcaux. grande coııııııc dcux fois la Bclgiquc. a conquis soıı autoııoıııic par la forı.:c des arın es ap res s·ı:ı re soulcvc coııtrc Saddam H usscin iı la fin de la gucrn:ıc. · du Golfc. Lcs Kurdes ont rcalisc leur
rc\c. ıııais kur pays cst aııJounJ'Jıuı ,ıııistrc par des ;ıııııccs dc: gııcrrc: ..:ı Jc: rcgroupcıııcııt forcc des popul;ıtions.
civils kurdes qui de Saddam.
lluit aııs dc: gucrrc coııtrc Tdıeraıı r 1llSO-l <JSS ı ;1\ aıcııt Jcj;ı vıı ccs Jrölcs dc: ıaupc:s de fcr cı de plastiquc: sc ıııııl tıplicr un pcıı partout k loııg dc:s 1 000 kiloıııl:trc:s dc: froııtil:rc cııtrc ks dcu.x pa:- s. \la is c·c:-;t prohahlcıııcııt au cours dc: la dctl\il:ıııc !!Ucrrc du Golfc: quc Ic soııııııct de la Jcıııcsıırc fııı attc:ıııt. lıHcn iC\\C il ya plus d'ıııı arı par des cııquı:tcurs dc: ·• ~liJdlc East Watclı "· uııc or!!aııisation iııt..:rııatio ııalc Jc Jdcnsc &s droiıs Jc l'lıoııııııc. Ic conınıanJanı J'tıııc uııitc Jc !.!cnic Jc Lırıııcc irakicnııc cxpliquait qu'cn \iııgt joıırs. en tr~naillant quotiJicnııcıııcnt treize :ı quatou.c lıcurcs. sa ~cctioıı avaiı pose de XO 000 :ı 100 O<Xl ıııiııcs dans la sculc region de Zaklıo. Or unc ccntainc de scctions scıııhla hlcs ;ı la sicııııc. appartc:nant ;ı lıuit di\isions. avaicııı ete depı:clıecs ;ı la ıııı:ıııc epoquc dans Ic rıortl du Kurdistan. uııc partic de l'~tat-ıııajor irakicn C!aııı ;ılors co ıl\ aincuc quc b Aıııcri cains atıaq!!craicnt par la Turquic. ~lais lcs f4Jrccs coalisccs sc soııt finalcıııcnı cııgouffrecs en Irak par I'Arabic SaouJitc cı. aujourd'lıui. cc sont lcs
UN TRAVAIL DE SISYPHE
w
w
w
.a
rs i
S
va
Au Kurdistan irakien, les organisations humanitaires luttent cantre tout un passe de demesure. Parmi elles, Handicap lntemationai-Belgique s'attaque aun fleau invisible mais ravageur : les mines. sautcııı
sur !es
rıııııc>
Ricn quc dans la region de Soukysur 1 450 cas J'aıııput;ıtıon. plus de 70 "~ son! dus. ccs oıı;c Jcrnicrs ıııois. ;ı des cxplosions. Cır la plupart des ııııııcs ne ıucnt pa~. Par un sordidc raffincnıcııı Jont lcs productcurs d'arnıcs ont Ic sccrcı. ccs cm:ins ımıtileni affrcuscıııcnı sans ;ıttcııldrc aucunc partic vitalc Ju corps. ~lais lcs paysans kurdes ne sc Jcplaccnt pas en pcloton avcc un hclicopıcrc prı:ı a lcs cvacuer! ı;-ionıhrcux sonı ccux qui n·arrivcnt pas jusqu·a l'hôpital: "A causc Je l'isolcıncnı de ccrıaincs rcgions cı du nıauvais eta! des routcs. nous cstiınons quc. pour chaquc pcrsonnc qu'on anıpuıc. unc autrc succoınbc iı seS blcssurcs >•. cxpliquc Pascal Simon. rcsponsablc de prograrnnıcs 1landicap International. Ccst d'aiiicurs pour apportcr Ic savoir-fairc de son organisation en ıııa ıierc lle proılıcscs quc cc Uclgc J'unc trcntainc tl'annccs a cnvovc unc cquipc de trois cxpatrics a Soulcyıııa= nialı : Rogcr ct Gcrard, dcux ıcchniıııanialı.
a
•••
LE VIFIL'EXPRESS • 1• JANVIER
199313
3
•
.
.. ". ,.-*':'"}
~
•. ı.':'',._~ ·::.- ...... .
.
•.
-: .
, . . . . ...: - ··: ·.·' ;:.-:: :· .:.)·~~~~~\i~·-· ...
.. c. 7•~_,1lr~::;: . ....
-
....... -:,..-.
,
•
.... ~4/
~
ı.,
-··:.
-.
.
;: ){
;.••!
.. - ··-·.....
,~~-~:_ . . ··~~I~-~~~L~ :. -- ~:' ...
. ....
Enfant s et adulte s egaux devan t Jes mlnes. Ces engins conçus pour mutile r sans tuer ant ete p/aces par millier s penda nt fes deux guerre s menee s par /'Irak . Aujourd'hui, · fes organi sation s
g
'
)j
gin~ de produirc leur dfct de\ :ı~t:ııcur. ., l'our lcs retirer toutcs. il r~ıudra dı.:s ;ııııı~cs. ıııais oıı pcııt aıı ıııoiıı-; rccoıııı:ıitrc ..:ı haliser lcs cndroi ts ks plııs dangcr cux ". ;ır!!tııııcntc Tony. l'ıın dcs rl:spoıısahlcs dc \L\(j sıır Ic tcrr:ıin. l\: ne sont pas ks \illagcois
.a rs iv ak
forıııcııt dıı pcr\oııııcl locıl iı produirc ct a rcparcr des protlıi:scs. ct Viııccrıt. coordi11atcıır. belge lui aussi. \Lııs la t:ıdıc ticııt du tr;ıvail de Si\~ plıc cır. cıı ccrtaiııs cııdroit\, ıl y a plus d.: trois ıııi11cs par lıabit:ıııt. t\tıs si llarıdicap lntcrnaıio11al a-t-il dccıdc de pri\ıkgicr la prc\cııtion: ··On cıı :ı .:u ıııarrc de r~para ks c;ıt:ıs troplıcs sans poıl\oir ~·attaqııcr :ı la caıısc dıı dr:ııııc "· S:insıırl!c P:ıscıl. Dcpuis qııclqııcs ıııois. ıl a ~co11clu un accord a \·cc u ne ct on 11 a 11 tc pet i tc 0:\G briıarı11iquc foııd~c il y :ı dcux arısen :\ft!fıarıistaıı: \lirıcs Ad\ ıson Group (\lt\G l. Son huı: inforıııcr ~ı fornıcr des volont:ıircs locaux au travail de Jcrnin:wc. rııais sculcrııcnı lorsquc ccıtc acı ion repo nd 3 u ne jusıifica tion lıunıanitairc cvidcnıc. Ccst poıırquoi. coııııııc 1Lındicap
lııtı.:rrıatioıı:ıl. ı\1:\G c~t :ıujoıınl'lıııi :ı· l'ıı:unc dans lcs p:ıys qııi sortı.:rıt d'ııııc lorıguc pcriodc de gucrrc : Afl!lıarıistaıı. Cınıhodl!c. ,\nl!ola. ;-.;ica-
w
raL:ua. Salv:ıdor. }\u Ku(dist:ırı. XO pcrsOI111t:S Ollt dü ct re forıııı5cs ;1\CC dı.:s ıııo~c11s dcrisoircs. car l:ı plus gr:ındı.:
p:ırtic dı.: l':ıpparcillagc soplıistiquc dı.: rcsıc hloqucc ~ı la frontii:rc tıırqııc. Poıır Ankara. il s'agit en dkt de ııı:ıkricl ıııilitairc ... l'ourta nt. i\IAG ıııı.:t ıııı poirıt lflıo11rıcur ~ı dctruirc tOLıtcs lcs ıııiııcs lJU'il dccouvrc. :ıfiıı d'C\ iter tout accidcııt. .. o u ıoutc
w
w
deminage
re u til isat ion iııtcnıpcsti\ c. Le ıcnıps prcssc. L'lıi\·cr. Ic sol gele ct cııııcigc iııtcrdit ıouıc operation de dcıııiııagc. ıııais ıı'cıııpcdıc pas lcs en-
341
KURDISTAN
qui k contrcdiront. surtoııt lcs femmes ct lcs crıiarıts ljtıi. ccs proclıains nıois, iront pltıs souvcnt ct plus profoııdc ıııcnt dans lcs ıııoııtagncs pour clıcr clıcr du hois de dıauffagc. au risquc d'y l:ıisscr hras ct jaıııhcs.
ur
•••
cıcrıs ortlıopcdistcs fr:ırıçais qııi
d.
a
or
/ıumanit<Jifes
ne se conten tent plus de " rcpare r fes terrible s blessu res inflige es aux Kurdes : /'une d'elles forme des vo/ontatres locaux un redout ab/e travail de demina ge.
UNE SANTE PERVERTIE ., Doctcur. fai IJ
f:ıut unı.: pcrfusıon
Ji:ırrlıcc.
ct des
ll ını.: antibioıi
qucs. " Cı: sıırprcıı:ını Jiagııostic. Catlıcrinı.:. voloııtairc :ı \kdcci ns s:ıııs froııtii:rcs. l':ı ı.:ntcnJıı plus
J'unc fois dans ks Jı(ıpıtaux ct dispcns:ıircs du Kurdis tan .., :":oııs ;ı\oııs aff:ıirc :ı unc sanı~ rcncrıic. C\flJiquı.:-t-cJJı.:. car Ja \ lC rcJativclllCOl :ıiscc quc lcs lr:ıkiı.:ııs ınc rı:ıicııt :ıııp:ır:naııt gr:icc a la rcntc pcırolii:rc :ı produit unc ıııcdccirıc facilc : cıır:ıti\c ct riclıc en nıcdic:ı nıcıııs. " Qui Jane vicııdra prdcndrc lJU.il ıı'y a qu'cıı Europc quc l'on doiı lutıı.:r contrc la surcaıı soıııınatiorı nıcdicalc ? Apri:s avoir conııu unc riclıcssc aqificicllc qui s'cst ı raduiıc par uııc ai sa nce pc u coııııııunc dans Ic ticrs-ıııoııdı.:. lcs lr:ıkicns rcapprcnııcııt j fairc cciıı turc. Meme lcs Kurdcs. si loııg tcıııps pcrsccutcs par Ic rcgiıııc. en font aujourd'fıui la durc experience. Car. ıııaintcııaııı quc 13agdad leur a coupe lcs vivrcs. fes Kurde s d'lrak ne nıanqucnt pas
Xavicr Zccbro ck •
scıılcıııcııı de carburaııı : ils ant :Hıssi du charıgcr leur pharnıacic.
En effet. lcs :--.latians unics ct lcs ornon gauvcrncnıcntalcs, fidi:lcs a la poliıiquc de I"Organisation nıandialc de la sanıc (0:\IS) . ne leur fourııisscnı quc lcs ıııcdica ıııcrıts ı.:sscrıtids. capablcs ıoutcfois de ıraiter plus de l)Q % des nıala Jics. Poıır \ISF-Bclgiqııc. qui coordorınc lcs sıacks de rııcdica ıncnts dans la region de Saukynıa nialı. cc n'csı pas unc sinccu rc. :\kdcc ins ct paticnts sanı visibiement frusırcs p:ır cc· qu'ils rcsscnıcnı canımc un raıionncnıcnt. ,, ll csı vrai quc ccrtain s specia listcs pratiqııaicnt couranımcnt des ıcclı niqucs tri:s soplıisı iquccs com mc la dialysc ou la chiıııiatlıcrapic. :\lais. JansIc nıcnıc tcıııps. lcs couloirs de lcurs lıôpitaux n'cıaicnı pas lavcs corrcctcnıcnı ct ccrıaincs iııjcctians ctaicııı pratiqu ccs saııs desinfccter! s'cıonnc Cathe rine. Poıır clıangcr ccla. il faudra des annccs d'cdııcation saniıairc ct dı.: sanıc publiquc. >> Avcc ou saııs SadJaııı. g:ınisatioııs
x.z .•
~.~gdad multiplie
al'envi les .« provocations » al'encontre des Nations unies et des coalises
unies apres la guerre du Golfe seur F-16 americain abattait un couronne une quinzaine de jours MiG irakien au-dessus de la zoplacee par l'lrak sous le signe ne d'exclusion aerienne deerede la defiance. Certes, l'anjmo- tee dans le Sud par les allies. site regne entre representants Depuis lors, on observe une de I'ONU et autorites irakiennes evolution tactique dans les prodepuis les premieres missions vocations irakiennes. Car tout d'inspection en Irak la fın du se passe comme s'il s'agissait conflit. Mais ce 27 decembre seulement de titiller les limites survenait l'incident militaire le de la patience adverse, sans plus significatif, quand un chas- vraiment montrer une volonte ~. . . de les depasser. Qu'on en juge. ---4- Les batteries de missiles sol-air · soudain braques vers les avions de la coalition aux abords de la zone d'exclusion aerienne, le 5 janvier, furent deplacees, selan le Penta~one, peu avant que LE SOIR t MARDI 12 JANVIER 1993 n'expire l'ultımatum lance par la Maison-Bianche. La tension etait bien • politique • puisqu'au demeurant ces engins SAM assembles entre 195 7 et 1961 ne constituaient pas une reelle menace, m~me s'ils avaient subi des transfcirmations, selon les dires m~mes du general Colin Powell, commandant en chef de KURDES l'armee americaine. La rhetorique irakienne, de toute maniere, Bruxelles : fin l'occasion, reprenait vigueur de la greves fidele aux poncifs connus sur • la determination a defendre la souverainte du territoire • ... laquelle La greve de la faim participent quelque 700 Kurdes Quant aux deux incursions ira(de Turquie) depuis le 24 janvier kiannes de ces demiers jours, dernier dans les Halles Saint-Geelles furent le fait d'employes en ry • ayant atteint son but •, l'accivil et non armes, neanmoins tıon prenaitfin hier soir, l'appel suffisamment nombreux pour des pariementaires kurdes s'emparer sans dommages des l'origine de cette action, annon• objets convoit~s face aux que~ ce le Comite du Kurdistan. Le ques dizaines de gardes de Comite precise que cette action I'ONU eux-m~mes egalement ne sera pas la demiere antrepridesar~~'i" ·. cl,l~"' pjmportante se pour protester cantre les quantite · d annes .;......; dont des ' missiles sol-sol- abandonnees c actions inhumaines • menees cantre leur peuple. (B.) par l'armee de Saddam Hussein
uerre de hareelement ou , jeu du chat et de la souris, a·:strat~gie de la tension appliIU'e avec zele par les lrakiens :es·:demlers jours pourrait coüei;cher. lt son inspirateur desitn6; .le,pr6sident Saddam Hus;elrı::!. La double incur~ion, dina'llche •et lundi, de centaines t'hklens dans la zone accort6e: au Kowe'ıl: par' les Nations
--------' '. ı_: '~
' . .;;+;~~:~d . ·,~AN··.: :·~
iv ak
a
a
LE SOlR t JEUDl 18 FEVRlER 1993
'f!'
ı·
. ' •20(i kn1 '
a
a
••
•
.
rs
-
.a
..
w
:...:..,.:'-c···.
a
w
G
ur d. or
g
Les dangers de la strategie irakienne de la tension
lors de la deroute en fevrier 1991 recuperee dirnanche et du materiel non militaire repris lundi. Bagdad, a ce propos, fait etat d'un accord avec I'ONU sur le sort du materiel, mais l'organisation nie que les autorisations avaient~t4Jı.ç,çgr:.9jes. Autre sujet de tension sauleve par l'lrak, et toujours pendant :
·;:::;·.~I.t
>ı
les desseins du dictateur irakien. ll est vrai que tes explications ne manquent pas. En depit premiere vue du caractere irrationnel d'une tension qul pourrait se solder par une attaque aerienne alliee massive et douloureuse, Saddam Hussein ne peut sans doute resister au plaisir de narguer son vieil ennemi George Bush en train de boucler ses valises. Dans le m!me temps, il avise Bill Clinton de ses intentions, estimant que les erises bosniaque et somalienne sans parler de l'epouvantaiJ iranien brandi par bien des ttats dans la region lui donnent une plus grande liberte de manreuvre. Enfin, l'homme de Takrit reaffirme son pouvoir interne tout en galvanisant son armee.
a
Le rafs irakien n'est pas precisement connu pour sa bonne perception des risques encourus. Dans les annees 80, il a dü guerroyer huit ans cantre les mollahs iraniens alors qu'il avait cru n'en faire qu'une bouchee. Puis il a pense regler ses problemes de tresorerie en absorbant la petromonarchie koweitienne; on sait ce qu'il en advint. En ce mois de janvier, il res te com me toujours difficile d'evaluer jusqu'ou sa detiance peut le mener. Le Conseil de securite se l'interdiction signifiee I'ONU le reunissait la nuit derniere, et 8 janvier d'utiliser ses propres Washington indiquait sa volonte avions pour acheminer les mis- de ne pas to/erer des violations sions d'inspection en Irak, mal- persistantes des resolutions de gre l'avertissement immediat /'ONU. Boutros Boutros-Ghali, le lance par le Conseil de securite secretaire general, a lui-m~me sur les • serieuses consequen- dit esperer que le Conseil de ces • que pourrait engendrer securite aurait une reponse cette decision. • tre s terme •. BAUDOUIN LOOS On se perd en conjectures sur
a
rg
Bagdad ignore ostensiblen1ent Ies av ertissemen ts du Conseil de securite
s'arretera Saddam Hussein dans sa propension a provoquer les Nations unies et, plus particulierem ent, les EtatsUnis ? On note desormais quotidiennement une (sinan deux) nouvelle tentative de defiance plus ou moins grave du pouvoir irakien qui parait encourage par les reactions purement verbales dont les destinataires de ces messages se contentent. ll y aura, necessairement, une borne dont le depassement declenchera une action des allies. Cette borne, l'homme fort de Bagdad .semble de plus en plus tente de la contourner malgre les risques. ll n'y aura pas d'avertissement, repetait en effet hier encore Marlin Fitzwater, le porte-parole de la MaisonBianclle qui doit sa celebrite ... a la· Tempete du desert •.
Les observateurs notent que l'assurance de Saddam Hussein a sans doute eni a rnesure que s'exprirnait la reticence d'une partie des nıernbres du Conseil de securite a utiliser a nouveau la force cantre l'lrak. Aiıısi, le president du Conseil, le Japonais Yoshio Hatano, a estinıe, lundi so ir, qu' il fal/ait maintenir la pressfon cantre l'lrak par dauIres moyerıs que la force. Uıı langage que n'utilisent nı Washington, ni Londres, ni Paris. B. L. (avec AFP et Htr.)
w
O
Car cette surenchere entamee fin deceınbre avait encore ete aliınentee, mardi egaleınent, par une nouvelle rebuffade irakienne. Le Conseil de securite avait en effet a peine adresse a l'lrak une severe mise en garde apres les incursions, diınanche et lundi, de« civils • irakiens ala frontiere kowe'ılienne pour y re· cuperer du ınateriel que l'on apprenait l'irruption ce rnardi rnatin de quelque 150 lrakiens procedant a une expedition sinıilaire dans la meme region et avec le meme but. Les infilires ant dt}mante!e des entrep6ts en prtY:ı brique et se sont empares de tout ce qı/!ls pouvaiı.Hil ernporter, qui n'tHait en f'occurrence pas oulitaire, av.ırıt de retoumer dans leur pays, precisait le porte-parole de la Missioıı d'olıser vation des Nations unies pour !'Irak et le Koweıt.
w
Oum Qasr, le petit port iraklan devenu kowe'ıtien apres la u Tempôte du desert 11, oı:.ı les lraklens ont" recupere 11 du nıaterlel. PhotoAP.
LE SOIR 1 MERCHEDI 13 JANVIFR
w
Ainsi, depuis la lin de la prerııie re • crise des nıissiles • -- celle Cette lois, c'est la zone d'exclu- dans le Sud du 32• parallele sion aerienne creee par les al- delimitant l'autre zone d'exclulies occidentaux dans le nord de sion aerienne officiellement desl'lrak pour proteger les Kurdes tinee a proteger les populalions irakiens qui est visee par l'ar- chiiles de la repression de l'ar· mee irakienne. Au cours des mee irakieııne - le l<ırıgage de
rd
ku
u
Un autre officier, le general Amir Rashid, responsable de I'Admiııistration de l'lndustrie militaire, a estime que la dtHense aerienrıe de /'Irak etait p/us puissante qu'avant la guerre du Go/fe, ajoutant : Les miss1fes sol-air irakiens sont dissemirıes sur l'ensemble du terriloire et demeurent en alerte corıstarıte.
-. -···------- · · · - · ---- -------------- ........- - - -..-------- ------.
va
me ıncursıon au Kowelt, les Irakiens deploient a nouveau des missiles, dans le Nord cette fo is.
la rnenace ne parait plus du tout aileeter les dirigeants de Bagdad. Au contraire. Le nıinistre irakien de la Defense, le general Ali Hassan al Majid, a ainsi eneore appele l'arnıee a redoubler de vigilance dans la perspective d'une agression americaine.
.a rs i
Apr~s un e. troisie-,
demiers jours, /'Irak a dt}pfoye des missi/es sol-air· au nord du 36' parallele en pasiliarı opt}rationnel/e, a declare le general americain John Stıalikashvili a Washington, hier, peu avant que des sources militaires françaises confirment la nouvelle a Paris. Ainsi, alternativeınent sont narguees les forces ç:oalisees emmenees par les Etats-Unis puis les Nations unies.
.o
L'Irak choisit clairement la surenchere
1
\(ıcn
w
w
. l
d.
w
1
dant en chef des forces de I'Otan affirme que les missıles ;rakiens dans le nord sont • operationnels •. L'ambassadeur de l'lrak a I'ONU affirme que • tout peut iHre regh~ • avec I'ONU. ·ll
ur
.a
L
ak
e raid aerien allie declenche mercredi soir cantre l'lrak est intervenu apres plus de deux semaines de tension entre les Allies et Bagdad dont voici la chronologie. i 27 decembre 1992: Un F-ı6 ' americain abat un MIG irakien au : dessus de la zone d'exclusion aerienne au sud du 32• paralleı le, imposee le 27 aoüt par I'ONU ' a l'aviation irakienne pour proteger les populations chiites. Janvier ı 993 5 : Des missiles irakiens anti-aeriens SAM se trouvent le long du ; 32• parrallele, limite nord de la zone d'exclusion, selon le Pentagone. ; : Les Etats-Unis, la France, la jrande-Bretagne et la Russie somment Bagdad de retirer « immediatement • les batteries ; de missiles sol-air deployees selon eux, c legerement au sud du 32• parallele •. 7 : Bagdad rejette l'ultimatum. Bill Clinton assure qu'il poursuivra la politique irakienne de George Bush. Selon le Kowe'it, des c elements armes irakiens • attaquent un poste-frontiere situe a l l O km au nord de la capitale. 8 : Bagdad affirme que les batteries de missiles sont pretes a riposter en cas d'attaque. L.'ONU annonce que Bagdad a interdit aux experts internatio:aux charges de demanteler les armements de destruction mas:>ive d'utiliser des ··avions des Nations unies en ~ Le Con:;e il de securite · c avehit " l'lrak
cursion du 10 s'etait effectuee dans le respect d'un accord conclu avec I'ONU. Cet accord, qui autorise la recuperation de materiel irakien dans cette zone, stipule toutefois !'accord 9 : L'lrak a • cede • et demante- prealable de la Monuik et des le a la demiere minute ses bat- autorites koweitiennes. Le Preteries, selonla Maison-Bianche. mier ministre kowe"itien appelle 10 : L'lrak est • pret au dialogue a la mobilisation c de tous les pour faire la paix •, declare un moyens disponibles • pour renporte-parole irakien cite par Ra- forcer la securite du pays. Le dio-Bagdad. Nous ferons face a Conseil de Securite de I'ONU toute tentative d'agression, affır exige de Bagdad la restitutian me le ministre irakien de la oe- immediate des equipements mifense, le general Ali Hassa ai- litaires pris le 10 en territoire Majid. lncursion de quelque 200 koweitien, sous peine de • consoldats irakiens habilles en civil, sequences serieuses •. pres de la ville d'Oum Qasr, dans la zone demilitarisee au 12 : Troisieme incursion en nord du Kowe.it. lls s'emparent trois jours dans le nord du Kod'armes irakiennes (dont des weıl d'lrakiens • en c ivil •, qui missiles Silkworm), entrepo- recuperent du • materiel non misees dans des caches pendant litaire •, selon le porte-parole de la Monuik. Une source militaire la guerre du Golfe. française a Paris confırme le l l : Deuxieme incursion au deploiement par l'lrak d'au nord du Kowe·ıl par une centaine moins deux batteries de missid'lrakiens c en civil • pour saisir les dans la region de Mossoul, du c materiel non militaire •, se- dans la zone d'exclusion aerienlan la Monuik (Mission d'obser- ne instauree dans le nord de vation de I'ONU, chargee de sur- l'lrak. L'ONU denence le caracveiller la frontiere irako-kowei- tere illegal des incursions iratienne). Bagdad affirme que l'in- kiennes au Kowe'it. Le comman-
iv
i
des • serieuses consequences • que pourrait entrainer le refus des vols de I'ONU. Le lendemain, Bagdad rejette cette mise en garde.
rs
Avant le raid de hi er, 1' engrenage des incidents entre l'Irak, l'ONU et les allies avait i commence le 27 decembre.
or
~
g
IRAK : CHRONOLOGIE ' D'UNE ENIEME CRISE
Sourd aux mises en garde... R
este sourd aux mises en difficultes, les analystes citent garde des allies et des Na- les effets de l'embargo econotions unies, le president irakien mique international, impose deSaddam Hussein a fini par pro- puis aoüt ı 990, qui n'a jamais voquer, deux ans apres la guer- autant pese sur la population re du Golfe, une nouvelle atta- irakienne. A chaque fois que resoudre une que militaire cantre son pays. Saddam a eu Depuis plus que quinze jours, le crise interne, il avait cherche president irakien, 55 ans, sern- une diversion en provoquant blait chercher la confrontation une crise l'exterieur, souligne avec I'O.ccident, multipliant les l'un de ces observateurs, qui souhaite garder l'anonymat. gestes de deti.
a
a
Les difficultes interleures sem- L'invasion du Kowe·ıl en aoüt blent notammerıt etre l'origine ı 990 avait fait suite la deteriodes defis du chef de I'Etat ira- ration de la situation economikien, selon les analystes dans le que apres la fin de la guerre Golfe, qui rappellent que la c fui- avec !'Iran en 1988, souligne-t-il. te ·en avant • avait toujours ca- L'lrak avait alors invoque, pour i@_Çterise son action dans les justifier . son action, c un com· môments de crise. Panni c es plot koweilo-emirati " consistant
a
LE
som~e
a
JEUDI 14 JANVIER 1993
13 : Quatrieme incursin depuis le 1O d'lrakiens dans-ıı nord du Kowelt. L'lrak est determine a • recuperer le Koweıt .. , affirme un conseiller de Saddam Hussein. Le ministre irakien de la Defense reaffirme que l'armee est • prete a liberer tous les territoires irakiens •. No us sommesa bout de patience, deelare le secretaire d'Etat amerıcain, Lawrence Eagleburger, qui evoque une action imminente des allies cantre l'lrak. Etat d'alerte maximun des peshmerga au Kurdistan irakien, au nord de l'lrak, les troupes irakiennes ayant • renforce lelirs positions • autour des rni$siles solair deployes dans la':region de Mossoul, selon des sôurces kurdes. Le secretaire d'Etat americain designe, Wam!n Christopher, reaffırme la determination de la future administration face a l'lrak. Le raid des allies debute a 18 heures GMT. (AFP.)
a
inander le marche petrolier pour lui porter tart. Le president irakien n'a pas semble prendre de risque majeur en s'exposant la nouvelle action militaire. ll tient fermement le pouvoir en Irak deux ans apres la deroute de ses troupes, en depit de l'affaiblissement de son emprise dans le Sud et l'absence d'administration centrale dans le Nord, sous contrôle kurde. Au contraire, il espere, selon les observateurs, se servir de ce que Bagdad appellera ~ la nouvelle agression occidentale • pour tenter de rallier autour de lui une population de plus en plus sensible. aux. effets de l'embargo.
a
(AFP.)
. ' ..
1
.
.'.cr~:· .. h
"'J.i'~-
~/ .
. . ,.,
~~a··iı~~i~u·::···~o--··~·:. . ~~ıf,,.~-~·-'·· 'in.~:a::ı'::d· -:allı' e~ -:~~-n~--~~T.~ --~~~~~~~~~:·;~--·-·-. ·.--:.•·.1.\1~,». ~ . ;;~\'"
1.
··~f :~:
,:0( 1.: .: · ·\~:· \;;ı!I!UI'ı~~-~ .. ~~ •l.
·' .
..:; ' ·
~ ..~ ·a·: t ~~ı~l{t.~.·.·~
)~fi·;,ı•"'~'
•..
·
. .
·
. ·.
•·.•
~ı:ı . .~ 1.ı~;;·• -,,'ii~>·~:-'.~> .-;~•."i'!ıe.rtr~ -~·.v:~ ::
; ;~
.. ': wa(,_:.;m· .
.
.
-~·-
·
.
;,-n-:.·.'!1\
~~;;~ı,;" ,
r_·.-.,..~,-·
'l"·Y;.""'·"· -~) ,· .. ıı:,· :"· ~·""·JIIl'P:.t--t•~.7>.~,;._,.:'.'\-;~Y~
~~~ .._· J·:. u··:···s··~;s'::/·:=-e;Zf;~:ı··:ıı'~~~~~;fa·~\,,_ ~~:·~-ı~:~:t ~:~rH . .. :"' ,,. . .
,:,i.
.
« Mission accom-
,,.
ı.:·
,.ı
ı--------·_:.:··......::--_:-:..__··-··_ _ _
.
'
.
_:.:_ _ _;..:...:.;::....::=:::::.:;~
es premieres informations notre dispositia n indiqu ent que la mission a ete accomplie. Par cette formule lapidaire, Marlin Fitzwater, le portei)arole de la MaisonBianche, a dü se croire revenu deux ans auparavant, presque jour pour jour, lorsqu'il annonçait que la liberation du Kowe·ıl avait commence. Hier soir, il s'agissait d'une operation bien plus limitee dans son amplitude et ses ambitions, celles de faire comprendre au president irakien que ses provoc ations avaient dorenavant largement depasse les limites du tolerable. Washington, Londres et Paris decidaient en effet, mercredi, de suivre la logique induite par le comportement apparemment irratio nnel des lrakien s qui avaient multiplie les motifs de tension depuis le 27 decembre jusqu'a quotidiennement - et hier matin encore - tranehir la nouvelle frontiere du Kowe'it pour rtıcuperer du materi el abandonne voici deux ans.
L
mislion hler Pannll a centalne de chasse un-bom bardler s envoyes en bord du portedans le Sud lraklen , trente-elnq apparells etalent bases a de DCA avlons amertc aln u Kitty Kawk •. Selon les pllotes, des tirs Photo AP. attelnt. ete n'a avion auc:un lraklenn e o nt ete releves, mals
l'ambassadeur irakien a I'ONU declarait tres vite que l'lrak cessait toute incursion au Kowe'ı't et autorisait a nouveau I'ONU autiliser son espace aerien, annulant ainsi deux griefs qui lui etaient reprochl!s. Mais un discours du president irakien, prononce dans la nuit, reprenait le ton incantatoire de naguere evoquant le retour des cnininels, la guerre sainte et /es infidefes et colonialistes qui seront bientôt defaits.
ANew York,
cas le croire et n'ont pas hesite a mobilier les deux cents chasseurs-bombardiers entretenus dans la region sur des cibles militaires pour rendre Bagdad a la raison . La patien ce de M. Bush est bout. avait d'ailleJJrs declare son secretaire d'Etat Eagleburger en matinee, repetant qu'aucun autre avertissement ne serait lance.
a
. . On le .sentait cha~ue ıour davan~ge-. le~ multiples pr~vocations ırakıenn~s depa~saıent d: beaucoup le sımple -Dt~ de ~e.~· que Saddam Husseın aura_ıt adresse a_ un George Bush quit· • DE sERJEUX DEGATS • tant la Maıson-Bianche ~ous s~s me ınNi la Maison-Bianche ni le Penta- sarcasmes. Une quatrie • a la c civils de e massiv cursion s, prolixe ient montra se gene ne un e hi er ·en soiree sur tes details de frontiere kowe'itienne hier, sur la !'operation militaire des allies. declaration ministerielle irakien On apprenait seulement des perennite du caractere deploie le aussi, hier Kowe'ı't du es centain trois capitales que la dans la d'avions engages avaient rega- ment de missiles sol-air aerienne insgne leurs bases sans domma-ı zone d'exclusion an, l'interdicKurdist au tauree l'irak a inflige ges, apres avoir tion signifiee a I'ONU de survoler c de serieux degiits •. Les confs : le jectures envisageaient logique- l'lrak avec ses aeronepouvait ne et bon etait compte irasol-air s missile les ment que Le ra·is kiens .~t !'un ou l'autre aerodro- plus tromper personne. tame mıhtaıre dans le sud du pays irakien cherchait la confron apparu eüt r refuse lui ıa et tion escades but le representai~nt e. drılles . coalısee~. Au total, les comme un aveu de faibless operations auraıent ete menees en deux heures... M. Fitzwater Car, malgre l'absence de reelle precisait plus tard en soiree que e militaire irakienne, la le president Bush avait decide menac lite de I'ONU et celle de la crl!dibi treud'envoyer un bataillon de e americaine ·etaient en politiqu pes terrestres au Koweit pour -Washington, Paris et cause. pourQui action toute lı pr~t ' etre ·paralssaieıit en tout s Londre aire. rait ~tre 'necess . . .L"-.... ~"---"-~---' .
w w w
ku rd
a
.a r
ı
'·'·''''•'""'" "'
.o rg
plie »1 selon les Amerıcains, Français et Britanniques qui ont repondu aux provocations irakiennes par la force.
si va
.'
~r·· ~~·\'. ~lfn1•q: ;···~. -~
1·
- ..
Ce n'est evidemment pas le second anniversaire tout proche de la guerre du Golfe que le maitre de Bagdad entendait celebrer en exasperant les allies. Entre autres motiva tions, il . s'agissait s~rtout de detoumer ~ ı• atlention .6 •un e population irzı kienne cıue l'embargo affecte chaque jour davantage et de la cancentter une tois de plus sur 1' c agresseur • americain responsable de tous ses maux.
! i
L'APPROBAllON DE CUNTON
Saddam pensait sans doute Bill Clinton aussi beaucoup qu'il a jusqu'ici significativement epargne. Mais, meme s'il s'appretait a montrer un autre visal'administration democrage te, le calcul devait se reveler mauvais : le Mur president cıa me sur tous les tons la c continuite fondamentale ,. de la politique americaine envers l'lrak. Et on le voit mal choisir la conciliation dans le damaine qui assura a M. Bush une immense (quoi-; . ~-~ que ephl!mere) popularite. B.L
a
a
IRAK Sanet i on s maint enues
.o rg
Les membres du Conseil de securite de I'ONU ant decide lundi soir de reconduire l'embargo commercıal et militaire dıkrete contre_l'lrak sans tenir compt!! des recents gestes d'apaisement en provenance de Bagdad. Le Conseıl de securite a es tım e ·que le s autorıtes irakiennes ne respectaient pas le cessez-le-feu. Tous les 60 jours, les membres du Conseil de securite exami~ent la maintien des sancl'lrak depuis tıo~s ımposees aout 1990. L 'attitude de /'Irak au cours du moif; ou des deux mots ecoules a reel/ement marque UIJ retour en arriere et non pas une ame!ioration, a dit l'amI'ONU bassadeur britanRique Sir David Hannay. {AP.)
w
t:
ku rd
~ w
si va
SOUDAN
Une certaine amertume arabe 1 L
Cinq civils et huit rebelles kurdes de Turquie ont ete tues en deux jours dans le sud-est anatalien dans des accrochages entre maquisards klJ!des et forces de securite turques ou dans des attentats armes, selon des informations de bonnes sources Ankara. WP.)
.a r
securit~ de son peup/e ar_abe,
syrnpatlııes
LE SOIR t MERCREDI 27 JAı'MER 199.:
a ses
prCH>Ccıd~ntales
traditionnelles, deplarait elle aussi c tout recours la force "· Du côte israelien, le ton etait evidemment different. Apres avoir lance des appels au calme a la radio, les autorites ne cachaient pas leur satisfaction. Depuis Paris, le chef de la diplomatie israelienne a par exemple estime qu'il taliait c donner une leçon l'lrak "• un pays qui ne peut al/er cantre !'ONU ni cantre ses voisins. .Le genre de corfı mentaire suscitant dans la foulee des appreciations moroses, comme le FPLP, un mouvement palestinien radical constatant la repetition des c habituels de~x poids deux mesures "• PU!S· qu'lsrael n'est pour sa part ıa mais contraint d'appliquer les decisions de I'ONU telle celle qui le frappe dans l'affaire des Pa. lestiniensbannis...
a
KURDISTAN
w
a
w
w
D'une maniere generale, l'action de force entreprise par les Occidentaux cantre l'lrak de Saddam Hussein ne trouvait d'echo defavorable public que dans les rangs arabes. Maiı;, fait ref!la~ quable, meme un Etat en prıncı pe proche de~ vues de Washington comme I'Egypte n'a pas hesite a signifıer ses inquietudes: Ainsi le president Moubarak a-t-ıl exprime ses c profonds regı'ets .. .. . san s toutefois arnettre de rappeler la conduite • irresponsable ,. du president irakien. Le secretaire de la Ligue arabe, egalement au Caire, etait plus net : Nous sommes deso/es et inquiets de c_ette attaque qui menace J'unite de 11rak et ta_
1
LE
som •--~un~ 14 JANVIER_1993
TURQUIE
a
declaraıt Esmat Abdel Me~uıd. La Jordanie du roi Husseın, re-
venue d~puis l'ete dem_ier
a
Treize tues
AFP inlofpphie - francis NaJier
es membres de la coalition anti-irakienne manifestaient leur satisfaction hier soir. Pour la Belgique, Willy Claes, mini~tr~ des Affaires etrangeres, faısait part de l'appui de notre pays la decision de Washington, Londres et Paris.
a
a
LE
IRAK
Da mas, Teher an .. et Ankar a d' accor d
La Syrie, l'lran et la Turquie ant reaffirme mercredi a Damas laur opposition tout separatis- : me kurde dans le nord de l'lrak • qui conduirait au demembreCinq personnes ont ete tuees et ment de ce pays. Les ministres dix-huit autres blessees samedi des Affaires etrangeres syrien, Erbil, dans le Kurdistan ira- . turc et iranien se reunissaient kien, par l'explosion d'une bompour la dei.ıxieme fois depuis la proclamatiorı, en octobre derbe, a indique dirnanche a Genenier, d'un Etat federe kurde ve un porte-parole du Haut-Comdans le nord de l'lrak, non remissariat des Nations unies connu internationalement, par le pour les refugies (HCR). La bom. « pariement ,. kurde irakien elu be, qui a explose dans un resen mai 1992. Les trois pays taurant, n'a touche aucun foncabritent de fortes minarites kurtionnaire international. (AFP.) des et sont opposes l'emer·gence d'un Kurdistan indepen1993 SO~ t LUNDI 8 dant. (AFP .)
Une bombe explos e a Erbil
a
a
a
F'EVJUER
·l.E som • ·JEUDI
ıı FEvRıER 1993
rg .o rd ku va
Les joumalistes o nt ete convies a constater les degats subls par rusine attaquee par le s missilas americains pres de Bagdad dimanche. Photo AFP.
si
Les Kurdes irakiens se montrent inquiets L a
w
w
w
.a r
a joie des peshmergas M de courte duree. Les combattants kurdes qui avaient tire en l'air par euphorie il y a une semaine en apprenant le raid de l'aviation alliee sur les bases antiaeriennes irakiennes se sont rapidement rendus a l'aveuglante evidence : Saddam demine bel et bien son sujet. et son pouvoir sort conforte des attaques occidentales. D'apres Massoud Barzani, l'un des deux principaux dirigeants kurdes irakiens, il est a craindre en effet que le ra"is ait reussi a convaincre de son • invincibilite ,. les lrakiens les plus dubitatifs. Experimentant une forrne d'independance de facto depuis ı 99 ı, le s Kurdes irakiens expliquent qui veut les entendre que Bagdad attend le premier signe de faiblesse de I'Occident pour entreprendre la reconquete des c;u.ıelque 50.000 kmz qu"iis contrôlent. Les informations qu'ils distillent depuis quelques semaines relevent que l'armee irakienne a renforce sa presence aux abords de leur territoire. Pres de 100.000 hom-
a
mes, dont deux divisions bıen equipees de la Garde republicai· ne, seraient prets attaquer des peshmergas qui n'auraient que leur courage et des armes legeres aleur opposer.
d'• assurances • recues des allies qu'ils arreteraient une offensive irakienne par la force.
Pour le moment. le Kurdistan libre cherche surtout a passer l'hiver sans dommages. Victime Ankara prend ces menaces tres d'un double embargo - celui au serieux. Comme l'a declare de I'ONU concernant l'lrak et ce mardi Erdal lnonu, le vice- celui de l'lrak a leur egard - la Premier ministre turc, la Turquie population manque de tout : craint la repetition de l'exode de tuel, nourriture, medicaments, mars-avril 91, lorsque des cen- pieces detachees. Selon Erbil, taines de milliers de Kurdes seuls dix camions d'aide humaavaient fui la repression irakien- nitaire depechE!s par les Nations ne pour se refugier, notam- unies parviennent a passer quotidiennement au-dela du point de ment, dans le Sud-Est turc. contrôle irakien oblige se siM. Barzani a repondu indirecte- tuant a la frontiere turque. Dix ment aux inquietudes du gouver- camions pour des centaines de nement turc. Dans une interview milliers de necessiteux. ' accordee dans la • capitale ,. Fiers de leur autonomie enfin kurde, Erbil, a l'envoye du • Guardian •, le fils du grand concrete mais conscients de sa , leader historique a affirme hier precarite, les Kurdes repro-1 que les peshmergas ne rede- chent a I'Occident l'incoherence viendraient plus jamais des refu- de sa politique a l'egard de gies. S'ille faut, notre pays sera l'lrak. ccimme le disait la semai- ~ transforme 'en cimetiere pour ne demiere Hoshyar Zebar, por- ., eux (les lrakiens) et pour nous, te-parole officiel. Le " realisme ,. a-NI prevenu. A court terme, prete a Bill Clinton les inquiete . . - cependant, le risque semble plu- davantage encore. tôt tenu, puisqu'il a fait etat BAUDOUIN LOOS
LE SOIR
r··· ,
e
MERCREDI 20 JANVIER 1993
Le president Clinton maintient la ligne de George tiush
Accrochage dans le ciel irakien
LE SOIR
VENDREDI 22 JANVIER 1993
w
Bagdad souffie le chaud et le froid
w
L'lrak dement av oir cede et se dit pret au dialogue
L
w
'Irak a dementi, dimanche, avoir cede aux pressions des Etats-Unis dans la crise des missiles et a propose aux pays occidentaux, dix jours de l'investiture du president elu americain Bill Clinton, un • dialogue pour la paix, loin de toute menace •. Dans le meme temps, Bagdad a interdit aux avions de I'ONU de survoler le pays pour y transporter les missions d'inspection.
.o
rd
tante • a probablement trartsmis des ınformations inexactes a M. Clintol1' pour donner l'impression que nous avions cede aux exigences • (du president americaın George Bush). Dans un entretien a la BBC realise jeudi - en pleine crise des miset diffuse dimanche. siles M. Bush s'est dit confiant que son successeur poursuivra la meme politique de fermete visa-vis de l'lrak. Si Saddam HusNos avions et nos missi/es an- sein nous met au c/efi, !'un et tiaeriens se trouvent la oil nous l'autre, je ne pen~ pas qu'tl avons dectde de /es deployer, notera une differelice dans la contrairement aux affirmations determination des Etats-Unis a americaines, a affirme un porte- l'obliger a se conformer aux reparole irakien. Les missiles solution des Nations unies. a-t-il • sont en etat d'alerte preventi- indique. M. Clinton a donne son ve, prets a riposter a toute ten- appui, tout au long de la crise, tative d'agression •• a declare le au president Bush et s'est declaporte-parole cite par Radio-Bag- re partisan de la maniere forte dad. Le porte-parole, qui s'expri- en cas de refus irakien de retimait au lendemain d'une reunion rer les missiles de la zone d'ex- • des plus hautes instances diri- clusion aerienne. geantes du pays, a ajoute que Dans le meme temps, l'lrak est !'Irak etait c pret au dialogue reste terme dans son rejet de la • pour faire la paix loin de toute mise en garde du Conseil de menace et de maniere a garan- securite de I'ONU, qui l'avait tir son droit a la souverainete •. averti sur les c graves conseWashington a affirme, samedi, quences • de son refus de se ses obligations que c les lrakiens ont deplace conformer les missiles vers d'autres zones concernant les vols des Nations et dans des positions non mena- unies. • çantes • et que c Saddam Hussein a cede dev~nt la solidarite Le ministre irakien des Affaires de la coalition •. Les Etats-Unis, etrangeres Mohammed ·Said as. la Grande-Bretagne, la France et Sahaf a affirme que son pays ne • la Russie avaient somme Bag- restreignait pas les activites de .· dad de retirer des missiles an- I'ONU en lui proposant d'entiaeriens deployes dans la re- voyer ses inspecteurs par la gion du 32• parallele (sud de route, via la Jordanie ou d'utilil'lrak) oı:.ı les allies ont instaure ser des avions irakiens. La comdepuis aoüt demier une zone pagnie nationale lraqi Airways, interdite de vol depuis deux ans, d'exclusion aerienne. a propose d'assurer c bas Selon le porte-parole irakien, prix • le transport du personnel l'administration americaine sor- de I'ONU en Irak. fAFP.l
a
a
LE SOIR
ku
a
puisqu'une equipe d'experts onusiens avait pu entreprendre le vayage de Bahrein a Bagdad sans ennuis, comme l'avaient promis les lrakiens. Les inspecteurs sont specialises dan~ le 1 damaine des armements chımı ques. Leur porte-parole a. souligne en fin de joumee que raccueil des autorites irakiennes avait ete c tres bon •. L'equipe n'est pas chargee de rechercher des armes chimiques, mais bien de surperviser la destruction de celles deja identiMes par les dizaines d'inspections precedentes. Comme le disait le porte-parole, c il reste ! beaucoup a faire • . lls doivent d'ailleurs rester sur place entre trois et six mois. Sauf contreordre motive par une crise. B.L
va
deça de celles de son predıkes seur dont la poigne a, en quelque sorte impose la conduite du nouveau president... le moindre relachement pouvant etre interprete dans l'autre camp comme un signe de faiblesse. Au Pentagçn~ hier, on st; vo,ula~t serein. Nous sommes repartis pour jouer au chat eta la souris, disait un responsable. Les regles de f}Ptre engagement (1'ont pgs change. Les EtajşJ..Jms rt!tout mouvement pondront hostile,ou fJcheux des lrakiens. Cela ne va pas changer. Le .meme homme ajoutait cependa nt : Peut-etre que quelque soldat irakien n'avaff pas reçu le nouveau mot d'ordre ou que /es ordres n'ont pas ete obeis... La joumee ava it pourtant cornmence sur u~ mode . (enfinl beaucoup moıns bellıqueux,
si
e
Un des antlmisslles Patriot deployes au Ko-lt par les Etats-Unis. PhotoAP.
.a r
our ceux qui, en Irak ou ailleurs, doutaient de la ligne suivie par Bill Clinton, la mise au point n'a pas tarde : • accroche • par un radar irakien audessus de la zone d'exclusion aerienne decrete par les allies occidentaux dans le Nord de !'Irak, deux appareils de l'armee de l'air americaine de type F-4G et F-16 en mission deroutine au nord du 36• parallele ont tire un ııissile cantre !'installation anti1t'!rienne en cause. ~ fait de viser un avion electroIQUement ne signifie sans dou~ pas qu'un tir va suivre. Mais s allies, depuis le debut de la ·ıse, ont toujours considere cecomme un • acte hostile •. ,ıe • provocation • justifiant reıique immediate. ce que !'ar.ıee irakienne savait done. .e cessez-le-feu unilateral offert oar Saddam Hussein en cadeau de bienvenue au president Clinton est-il deja obsolete? Telle que parvenue au • Soir • grace aux bons soins de rambassade d'lrak a Bruxelles, la declaration du Commandement supreme de la revolution statuant a Bagdad sur ce • cessez-le-feu • le ı 9 janvier specifıait pourtant que • quelques mois • seraient suffisants a la nouvelle adminis'ration americaine pour reevaiuer- notamment- l'c.injustifiable • mesure que tut la crea-tion de deux zones d'exclusion aerienne dans le s limites natioı ale s irakiennes. La seule condition posee par les lrakiens tenait dans l'exigence que c l'autre côte ne commence pas atir er •. Les consignes donnees par Bill Clinton ne pouvaient se situer en
rg
P
e LUNDI
ll JANVIER 1993
a
a
Mosecu pour l'aider entamer la destruction d'un stock qui s'eleverait quant a lui entre 40 et 60.000 tonnes.
sances de leurs armes nucleaires tactiques deployees en Europe; un accord de surveillance reciproque entre I'Est et I'Ouest, appele • ciel ouvert ~: puis la conclusion successive des traites Start ı et Start 2 qui doivent reduire de deux tiers environ les arsenaux nucleaires strategiques des Etats-Unis et de l'exURSS.
Belgique: des « dechets
a signature, mercredi a Paris, par le ministre belge des Affaires etrangeres, M. Willy La convention interdisant les arClaes, de la convention interdimes chimiques vient completer sant les armes chimiques, n'auet sans doute provisoirement ra que peu de consequences conclure un long processus de pour la Belgique, qui ne passedesarmement qui a commence de aucune de ces armes, malcependant n'est menace Toute en 1987 avec l'elimination des le fait que le nord-<:ıuest de gre acmultiples armes nucleaires a moyenne pas ecartee. Ces territoire recele encore des son portee, les fameux euro-missi- cords doivent encore pour la munitions chimiques datant de les, puis s'est poursuivi avec plupart etre reellement appli- la Premiere Guerre mondiale. !'accord de desarmement con- ques. On craint surtout aujourgaz de combat, essentielleventionnel en Europe, signe par d'hui la proliferation discrete Ces d'origine allemande, sont ment notamment nucleaires, d'armes les pays de I'Otan et de l'ancien que en effet consideres par la conPacte de Varsovie en ı 990 et dans le tiers monde, ainsi vention comme des • dechets regionacourses d'eventuelles noen qui est entre en vigueur toxiques ~ plutôt que comme armements. aux les vembre dernier. Ont suivi le rearmes chimiques. Le gouPIERRE L.EFEVRE des trait par les deux grandes puisvernement belge s'est d'ailleurs engage depuis plusieurs annees detruire ces dechets, contenus dans des obus que les services de deminage decouvrent encore presque quotidiennement dans le Westhoek. Le Conseil des ministres a decide l'an dernier d'autoriser la a premiere utilisation verita- dant la guerre de Coree et dans construction aPoelkapelle (Fianble d'armes chimiques date plusieurs conflits regionaux, no- dre occidentale) d'une usine de de la Premiere Guerre mondia- tamment au Yemen par les destruction des quelque 200 le, lorsque le 22 avril ı 9 ı 5 a Egyptiens, en Afghanistan par tonnes d'armes chimiques qui y Ypres (8elgique), les Allemands I'UR$S ou au Tchad par la Libye. sont entreposees. Cette usine. lacherent sur les lignes françai- Les Etats-Unis ont largement uti- qui devrait etre operationnelle ses un nuage de gaz qui mit lise des produits defoliants pen- en ı 995, sera financee a parts 15.000 hommes hors de com- dant la guerre du Vietnam. egales par les ministeres de la bat et en tua 5.000. La PremieDefense nationale et de I'Envire Guerre mondiale a ete mar- C'est cependant l'emploi d'ar- ronnement, qui y consacreront quee par l'emploi extensif des mes chimiques par l'lrak aussi chacun 250 millions de francs. armes chimiques qui firent pres bien dans son conftit avec l'lran Jusqu'en 1982, les munitions de 100.000 morts et un million que contre sa propre population chimiques ou supposees l'etre et demi de personnes gazees. civile, qui a donne une nouvelle etaient deversees dans le Golfe Les horreurs de l'utilisation des actualite la question. Des misde Gascogne. Mais ce mode communaute la verifier pu ont gaz amenerent sions de I'ONU a ete interdit par la d'elimination intemationale a adepter le pro- sur place que des armes chimiStockholm sur de convention tocole de ı925 qui interdisait ques avaient ete utilisees contre deversements en mer de l'usage des armes chimiques, des saidats mais aussi cantre les substances dangereuses. mais non leur detention. des civils iraniens et Bagdad a egalement eu recours a cette De source diplomatique, on indiL'arme chimique ne M pas utili- arme cantre sa minorite kurde que que la signature de la consee pendant le second conflit dans le nord du pays. Le bom- vention par M. Claes obligera la mondial, mais malgre le proto- bardement au gaz de la ville de Belgique adepter une legislacole de ı 925, de te lle s armes Halabja, le 17 mars ı 988, au- tion penale interdisant et sancfurent utilisees dans les annees rait tue plus de 5.000 person- tionnant les activites prohibees 20 et 30 par 1:ıtalie en Abyssinie nes. Les dirigeants irakiens ont par le document ainsi que des (aujourd'hui I'Ethiopie) et par le reconnu eux-memes avoir utilise dispositions legales rendant l'arme chimique et ils ont mena- obligatoire pour l'industrie chiJapon en Chine (Mandchourie). ce d'y avoir recours a nouveau mique la communication des Depuis 1945 l'emploi d'armes pendant la guerre du Golfe, donnees et l'accueil des inspecchimiques a ete allegue - mais mais il ne l'ont fınalement pas tions requises par la convention. (8elga) sans preuves formelles - pen- fait. (D'apres AFPl
L
Leur histoire a commence en 1915 aYpres
a
si v
ak
L
ur d.
or g
POINT D'ORGUE
.a r
a
w
w
w
a
'-.,
LS SOIR
e IEUDI
14 lANVIER 1993
L
a
La convention peut neanmoins produire son propre effet d'entrainement. Elle prevoit des procedures de verification tres inquisitrices, fes p/us indiseretes dans l'histoire du contrôle des
TEMPS D'ACTlON
AGENTS
.: :
Veslcants (yperite, lewisite)
si v
quelques heures
SUffocants
quelques mtnutes
Toxlques sangulns (acide cyanhydrique)
mlse hors combat de radversaıre, terralnet ınaterlel
graves, attelntes aux voies resplratolres brlılures
ıesJons pulmonalres, troubles circulatolres etrM&ux
restent contamınes combat
·.. des trouoes non
iqulp6es dil masques
lmmedlat
mlse~
tritscourt
la mort survlent . en quelques mlnutes
••
w
SANS LE MONDE ARABE
UTlUSATlON TACTlQUE
EFFETS PHYSIOLOGIQUES
larmes, . d&mangealsons
ıınmecsıat
.a r
a
a
LES EFFETS DES ARM ES CHI MIQ UES
a
La convention non seulement interdit l'utilisation des armes chimiques, mais en prohibe aussi . la mise au point, la fabrication, le stockage ainsi que l'acquisition et le transfert. Elle prevoit l'elimination de tous les stocks l'horizon de l'an existants 2010 et instaure des procedures de verification sans precedent qui s'appliqueront non seulement aux installations militaires, mais aussi a l'industrie chimique.
La convention ne doit entrer en ~ vigueur que deux ans apres sa signature par 65 premiers pays. Le s detenteurs d'armes chimi-. Ques auront alors dix ans pour s'en debarrasser (quinze ans pour l'ex-URSS etant donne l'arnpleur de la tachel. On estime que l'operation cofrtera plus de 8 milliards de dollars aux EtatsUnis pour detruire un stock de l'ordre de 30.000 tonnes d'agents chimiques. Washington a offert 25 millions de dollars a
ak
a convention bannissant les armes chimiQues, que 127 pays siant commence gner hier soir a Paris, au cours d'une ceremonie solennelle Qui doit durer trois jours, marque l'aboutissement de vingt-<:inQ annees d'une negociation ardue. Elle vient surtout completer le vaste effort de desarmement qui a accompagne la fin de la guerre treide et qui devrait ramener les arsedes ninaux de toute nature veaux incomparablement plus bas.
or g
a
et de l'importation de certains produits utilises par l'industrie chimique.
ur d.
armements, selon M. Roland Lehman, directeur de I'Agence americaine du contrôle des armements et du desarmement. Les installations, meme civiles, d'un pays suspecte de produire des armes chimiques pourront faire l'objet d' une inspection dite par defi, moyennant un simple preavis de cinq jours. Les pays signataires devraient ainsi acquerir une nouvelle virginite dans ce domaine tandis que les ·autres pourront non seulement etre suspectes, mais se verront surtout priver de l'acces certaines technologies modernes
stocks par I'ONU. La Coree du Nord n'a pas non plus manifeste son intention de se joindre au mouvement. Et si des pays comme L'lran, lsrael, la Chine, l'lnde et le Pakistan adoptent la convention, il semble que celuici lie son application a la denuclearisation de l'lnde, celle-<:i pol'ensant la meme condition droit de la Chine.
Cet aboutissement majeur cornporte certes encore des lacunes. Bien que certains d'entre eux soient presents Paris, la majorite des pays arabes a retuse de signer la convention, arguant du fait qu'lsrael dispose de l'arme atomique. lls s'y declarent neanmoins favorables. Sans doute faudra-t-il attendre une conclusion heureuse des pourparlers de paix israelo-arabes pour voir ces pays se soumettre cette nouvelle discipline. L'lrak, possesseur patente de gaz mortels, fait l'objet quant lui d'une destruction de ses
w
w
a
a
a
Capsule arriere (isopropanol)
Capsule avant 58parateur (methil phosphonyt difluoride)
Explosif
Une munltlon chlmique : la charge d'un obus binaira contient. sapares par une cloison etanche, deux elements inoffensifs dont la combinaisan donne un melange mortel au moment de recıaternenl Utlllsatlon : sous forme d'obiJs et charges de mortier de tous calibres, de missile, roquette, bombe d'avion.
..
AFP infograptıie - Phi~ Landry
U! SOIR
e JEUDI 14 JAHVIER 1913
pages de son agenda ieres prem es I dans era figur e Golf :le Bill Clinton le sait d'ores et deja . .
. ' Q
Irak : atten tat · meu rtrie r
Cinq personnes ont ete tuees et 82 autres blessees dans l'explosiorı d'une voiture piegee jeudi au centre de la ville de Erbil, consideree comme la • capitale • de l'lrak du nord, selon une source kurde digne de foi parvenue vendredi aAnkara. La voiture aurait explose dans le marcM du centre d'Erbil a 12 h 55. Les victimes etaient en majorita des enfants vendeurs ·de cigarettes et des marchands ~e legumes ambulants, a-t-on aıoute . de mame source. (AFP.)
- - - LE
Un jo.urnaliste allemand a ete condamne vendredi par la cour de surete de I'Etat de Diyarbak.ir f (sud-est) trois ans et n~u moıs de prison en Turquıe p~ur • complicite avec la rebellıon kurde •, a-t-on appris de source judiciaire. Stephan Waldber~, journaliste independant, avaıt ete arr~te a ıa frontiere turc~ irakienne le l8 octobre. 11 pla.ı da it non coupable. Bonn av aıt roteste cantre son arrestation Pt on proces (AFP .) . · e s ..
a
s·om.·, • s~. 23 ıiT ~
:
DlM. 24 ·JANVIER 1993
w
t
---
UnA IIem and cond amn e en Turq uie
a
a
a
a
a
a
LE SOIR e SAM. 16 ET DlM. 17 JANVIER 1993
r1
Atte ntat au Kurd istan
Deux personnes ont ete tuees et cinq autres bles~ees, samedi, par une explosıon dans un entrepOt de vivres dans. la v.ılle kurde irakienne de Souleımanıeh (Irak du Nord), a rapporte, dı manche, l'agence turque. Anatolie citant la radio du Partı democratique du Kurdistan (PDK, de Massoud Barzani). Le nord du Kurdistan est regulierem~nt le thMtre d'actes de terrorısme, jamais revendiques, dont la responsabilite, selon les Kurdes, revient au gouvernement de Bagdad qui n'a jamais accepte la dissidence de cette regıon. , IAFP.l
.a r
KURDES
a
w
'
uarante huit heures apres le raid allie Un ultimatum auquel Saddam dans le· su~ de Hussein n'a pu que repondre l'lrak, la tension est positivement, bien que de mabrutale ment re- niere restrict ive : une heure montee vendrEl'di avant l'echea nce fixee par entre Washington Washington, l'lrak a annonce of-
w
.
:,
a
a
a
d'effacer cette impression de • faiblesse en appuyant !'ultimatum sur les vols onusiens et en dementant toute intention de • normaliser le s relations avec l'Irak • : ll n'y a pas de difference entre ma politique et eel/e de /'administration Bush. Je jugerai Saddam Hussein en tanetion de sa politique, ce qui est precisement ce qu'a faJt l'administration Bush, a-t~l martele.
d.
a
a
bientOt ex-ennemi morteL Nul doute en effet que Saddam Hussein, qui craint la grogne croissante d'une popula tion aux abois, a voulu faire comprendre Bill Clinton que le statu quole maintien d'un embargo drastique - ne pouvait perdurer. s~ non, semble dire le ra·ıs irakien, la tactique de hareelement a l'egard des allies et de I'ONU reprendra periodiquement, de maniere a prohiber toute seren~ te de I'Administration damacrate dans ce dossier.
ak ur
Nouvel ultimatum lance a Bagdad vendredi soir. Et nötivelle concession de I'Irak : Ies vols de l'ONU au dessus de son territöire reprendront.
Le nouveau secretaire d'Etat Warren Christopher a, dans le m~me ordre d'esprit, repondu son predecesseur qui craignait un affa1blissement de la de termination internationale maintenir /es sanctions destinees empt}cher Bagdad de redevenir une puissance militaire regionale. Notre politique soutient totalement l'action menee mercre di et passer nous serons prets d'autres formes d'action si cela C'est que M. Clinton devait rea- se reve/ait necessaire. gir pour se trouver plus en phase avec son opinion publique. Sur le terrain, les premiers MariComme en echo, le president Effectivement, les plus recents ne s sont arrives au Kowe'ı't, venelu s'est attele hier faire taire sondages laissent apparaitre de dredi apres-midi. Onze cents les supputations devenues proli- grosses majorites d'Americains hommes y serant deploy es, es, favorables aux pres du port d'Oum Reste que, malgre cette • recu- fiques, depuis mercredi, quand bien bellicist militaires cantre Sad- sans doute • par les lrakiens frappes une a ouvert declare s'etait il le , Hussein Saddam de • visite • lade Qasr le pour compris y , i- dam Hussein pendant la crise. ton reste au defi. Un • messa- revision de la politique arnerica chasser du pouvoir dut-on envage •, en quelque sorte, adresse ne envers le president irakien. hir bon cru a au successeur de George Bush, Hier done. Bill Clinton
ficiellement qu'il autorisait, a partir de ce vendredi, et pendant quatre jours, des appareils de I'ONU atterrir sur son sol, mais a aHirme qu'il ne serait pas responsable de la securite de ces appareils. C'est aux EtatsUnis, la Grande-Bretagne et la France d'assumer ce rOle, selon un porte-parole de Bagdad. Cette restriction etant liee la situation actuelle dans la region. Toutes fes armes en Irak sont orientees pour la defense de l'espace aerien du pays et de sa souverainete~ a aHirme le porte-parole irakien.
si v
et Bagdad avec l'annonce par le preside nt George Bush que l'lrak avait moins de quatre heures pour autoriser un avion des Nations Unies a penetrer dans son espace aerien. Les Nations unies ont informe Saddam Hussein que si une autorisation de vol n'etait pas donnee 16 heures, heure de Washington 22 heures belges -, !'Irak sera dans une situation de non respect des resolutions de I'ONU, qui p~rmettent des missions d'inspection en Irak, a declare le president americain.
or g
U N I'O 8 U e3 uv no 8 r de ce de t in ra nt co ak L'lr
LE SOIR e LllNDI 15 rEVRlER 1993
a
Myer. ı George Bush a fait ses adieux, jeudi, l'arm6e amertca lne Fort durant la poste ce a deja chef, en dam comman Powell, Colin avec ici est ert se du Golfe. Photo AP.
a
®1Dlmliii@~Gl1Ji~~suı~~1SES. POSITılQ~rS L a~~n~;~~:sc~~~ ~?r:R~s:~
1
~~;~~~~~~~;~;2f!r~ı:iu~/ug~ ~~f~r~a~~;:g~1~~?::s de~r~~
ger la responsabilite du raid sur view accordee au c Soir,. ce raid aerien allie, qui a reçu le soutien du Kremlin, a relance le irakien, victime d'une nouvell e geres, Sergue'i Yastrzhembski. ' conflit entre le gouvemement et agressi on de la part des EtatsA propos de l'attitude de cer- l les deputes conservateurs Unis, de la Grande-Bretagne Moscou. Jeudi, des le premier de la France. lls ont ap pele et tains partementaires qui criti- · jour de la session parlementaire pariement a agir pour obtenir le quent 1' alignem ent rus se dans ' la l'affaire irakienne, on peut, selon de ı993, certains deputes ant demission d'Andre·i Kozyrev c ammence aaccuser le min iste- dont l'activite nwt aux intere , M. Yastrzhembski, parler d'alits gneme nt non seulement sur le s re des Affaires etrangeres d'un de la Russie. USA, mais aussi sur !es valeurs alignem entde la diplomatie rus- Face aux conservateurs, favoradu monde civılise, sur !es decise sur I'Occident. s par le Conseil bles au maintien des alliances sions adontee ,., Le conflit s'est encore cristallise internationales heritees de de securite. Ce la etant, ajoute le sur la personne du ministre, An- I'URSS, aucune voix pour defen- porte-parole, dans ce cas, il dre·i Kozyrev, cible d'incessan- dre la diplomatie russe ne s' e st s'agit moins d'une affaire de per fait entendre au pariement au, il litique etrangere que de politites attaques de l'opposition. · que interieure... est vraı, les partisans de Boris Alors que le MID, le ministere des Affaires etrangeres, saul~ Eltsine sont de plus en plus No us publierons dans une de gnait dans un communique Que rares. Le president russe vient, nos prochaines editions des larle raid allie sur f'lrak etait la en effet, de nommer le vice-pre-, ges extraits de l'interview de M. consequence des violations par sident du parlement, Serguei" Fı-i Yastrzhembski. Bagdad des resolutions du Con- latov, ala t~te de l'appareil de la presidence de la Republique et _ P. Ml. seil de securite de I'ONU, fes plus • ultras • des deputes fai- fe depute reformateUr Viatche5saient inscrire a l'ordre du jour fav Braguine a la t~te de la du pariement rexamen de la television centrale. Question irakienne. Pourtant, M. Eltsine aura besoin A une tres large majorite, fes de trouver une majorite a la deputes ont exige Qu'un repre- Maison blanche pour obtenir la sentant du ministere des Affai- ratification de ('accord Start res etrangeres vienne jeudi au qu'il vient de signer avec Geor-ll vendredi expliQuer devant eux ge Bush. sa position sur rırak. Des depu- L'attitude de la Russie a l'egard tes, initiateurs de ce vote, du de rlrak, tout comme le procesFrontde salut national (coalition, sus de la ratification des acminoritaire mais tres bruyante, cords Start ll et d'autres prises vio/e la ·resolution 687 sur le des extrernistes communistes de position de l'actuelle diplocessezle-feu et !es auteurs du et nationalistes) se sont indi- matie rus se et de ses... critiraid ont reçu un manda t du Congnes Quı:_la Russie puisse part#- ques, ont fait objet d'une interseil grlce la resoluti on 678, : · qui autDrise l'emplo i de la force.
'(~ı~ "d.:~d:: .!~.~tç;:~ 1 . \::;au·. r
· e , ıurces aııiees
.· n:ıercn!di
ıi- rtı;alttet:cfes.;boın-:, bes d'une onne-!'guida~e'.laser·
. ont Me d ersees. penclarit une ~ demHıeur a lndlQOO·le·pôrte-.
~~~s~n ~~=ar~~":
ble, reste rıyme, des missiles antirada Harm ont aussi ete tires sur le batteries de missiles irakiens De son cote, -le secretaire la D•Hense Dick . Cheney a ind ue que les forces ' coalisees av ·ent attaque huit cibles en ur six sites dffferents. Des mi iles soJ..air, leiırs radars, fes tes de radars d'alerteavanc etlesdtHenses aedennes .ınıe l)addam a tente de reconstıııire1apn'ıs la guerre du Golfe. ' \ L1rak a riposte seulement par Quelques lirs antiaeriens et aucun appareil alli6 de ete ııorte disparu aJ cours n'a rattaque QUi a durt QUatre heures, avait 1 declare le general Joseı>tı Hoar, dirigeant ,le cormıandemerrt central. Lls responsa bles milltaires ont souigne que·le bian des donmages occasionnes aux lancers· de· missies · kiens ne ~ pas! comus avant plusietis Le porte. parole du · ·a cepeoctant quatre batteries Me detruite, mises hors d'usage la QUatrieme
rs iv
ak ur
d.
or
a
l"~~·~e~rmı~~'-o' ~~selo -ır~ . . 1td~,~~;1t
g
;l~S fetÖmbees russes des bombes sur l'Irak
a
.a
1f\Iors que Ies reac-ı En revanche, il se confirme Que tıons au raid occi- \ la nouvelle operation mifitaire ~our sa part, le secretaire ame- · occidentale a cree un malaise dental. }'en Irak Se · 1 ncaın a la Defense, Dick Che- dans le monde arabe et fait B · l)ey, a declare, jeudi, Que les reapparaitre des clivages QUi ffiU ltı p Ienthf Etats-Unis etaient pr~ts si ne- avaient deja divise ces pays dad et-Vfas .uaggton '·. force cessaire, a utifiser a no~eau la lorsqu'une coalition, menee par f'lrak avant la fin du fes Etats-Unis, avait mis fin, en ne ffiüdifient pas i n:ıandat.cantre de George Bush. Celu~ ı99ı, a roccupation du Koweit cıa estime Que f'operation avait par flrak. D'autant que faction leur Janga ge ete un grand succes. Lawrence est intervenue alors Que le mon. • E~gleb
1
1
1
w
w
F
w
urger, fe secret aire de arabe est idele au ton traöıtion- d'Etat, s'est dit persuade Que nir qu'lsrael mobilise pour obteapplique la resolui n~Jr:' le yice-Premier Sadda_m recommencerait d'ici tion 799 demandant le retour l11J!Iıstre ırakien Tarek un mars, pour defter Bill Clinton. des quelque 400 Palestiniens · f'.ziz. a ainsi declare, expulses vers le Uban. Le mon.. ıeudi, que Bagdad ri- Entr_e autres marques de satis- de musulm an est en outre de po~raıt. • sOrement • au raid taetion en Occident, fes Douze plus en plus sensibilise a la siaenen allie lance fa veille. D'ail- d feurs, dans la so. iree, un portee la CEE ont juge Que fe regime tu ati on drama tique dans ı aQuelparo ıe annon~it fi_erement que de Bagdad a fin"''""me.·"t eu ce le la commu naute intemationat fa defe!lse. anti-aenenne irakien- qu~l.cherchait, comme f'a dit le ı e, e notamment 1'0 NU, laisse 1 ne ava~ m1s en fuite deux avions presıd_e~t en exercice du conseif les musulmans de Bosnie' ennem;s au nord du pays... des mınıstres des Afta ires etran- govine. Com me en ı 99Herzeı, un geres. Pour le secretaire gene- certain nambre de voix arabes Tare~ Aziz ericore estim~ que ral de I'ONU Boutros Ghali le ont immedi atement accuse fes . le raı~ n'!! pas Dt!chlla position raid etait conform e aux reso/uOccidentaux de mener une palide pnnape_ de.nrak 'qui defend tions du Conseil de s"'cu.·~"' et tique de deux poids, deux mesusa souveramete et son unite. Ua dı ı:: "'ı:: C r~gr~tte qu~ ·(uveatJ Washing- : dite n'a pa$' reagi, mais a appor-· ton, ~ag_ence ırakienne de pres-1 te son pleiri appui au raid puis~~~= 1 que c~ns·aJions ont decolle. reactiv~s~~_le sud. ' • ,... ""~ a unmo-ı:mr 1'\ TANVW~ ı9<:ı::ı ·de sontemtoire'.5Af'P.) ..
a
==
u,,.. "
restaıt ~m~elle.
Le s amencains en attendant ı.ı
des doa.nents
cameras
des
me marıifest6 puyait
ports:'
initi--~
alli6s missiles Clltlt-aeı1e$ ~ Talil, rah dans sud que des basa$ de de Bassorah et de ,....,....,.n_ Lap~des ont pris indique au PMıt::u~rN. ·
des avions ont
bie
.... .,no.~... ~-
::;ac:ıuoıte
-·--
si va
ku rd
.o rg
3GEE:E.JI@HACUN SUR,SES POSITIONS
A Tam pa, en Floride, le general Hoar, commandam en chef du cantre de commandemem americain, explique le s operations. Phcto AFP
wuereı- que Saddam Huueln ne solt • d6ran16 •, comme le !lt hler Uwr-ençe Eallelıur1 !Ir. le secrialre erEtat 1 mericaln. Un'est pas lmpouible de elseemer dans le COI1'lj)OI't$ln du rals IraIden une lo&Jque propre. Sans doute su rodomontades et autrea prövocatlont ne pouvalem-elles que pro<Mrt. tourt terme la d6monstratkın de force det alll6s. Sani doute auul ert-ce exactement ce que Saddam atıenelalt : une r6plque lmltı!ıe i sea menaces Bmlt6es.
me qul occupera le fauteuU prtnclpal du bur.. u ovale dt ll MalsonBianche i partir du 20 janv\tr, Bil CRnton, cetuk:l a ap~r.nırnent reçu le meıuı1e. Certu 1e1 commentalretl!vril au • New York TImes • hler lıısl11alent surtout sur ll posslbiD«ı d'une escallde. am6ricalne tıırrertre ·ll besoln, mail le1 ana!yl1es lraklen1 auront tebr11ement notılı son ouvertunı : .W crolf IUX cofTVfHSioM de dMrıJ6ty ~ m. SI SMkiMn rwJt •rolr d'autnı Etlti-IJn/1 •t nppom •pc ~~ fONU, tout Cl qu'B 1 • flirl Mals le pouvolr di~ lraklen aıt da chanp!r da~ a peut-6tre falt beaııcoup mleux (solt mettre en appllcation les r6encore. 511 ert vral que let provocatlons de ce1 dernlen ]oun 1'adreualent 61alement tı rhom
une consequence consld6r•e comme apoaılypöque par ... vollin s arabel et turc qul c,-.!ınent non uıns arıuments le1 proa:AI du mllltarrtlsme chllte lranlen ou ceux du s6paratisme k...O. dnon ıme tnquletante dkompolitkın sur· bate • tıibale •. Par les aıııet lntıırpos6s, ou plutôt ırtce tı ll mod6rırtion de leun • repr6salllel•, le prHident lraklen Yient de prouver i sqn arm6e et il 181 ~le1 que le1 Etats-Un ls pıırtıı1ea1ent le1 IOUCII de R!yad, Kowelt OU Ankara relatlfs i runlt61raklenne.
w
w
A molns de
.a r
Un e defaite ou une victoire pour la strategie de Saddam Hussein ?
w
• Une &lfle plutôt qu'ıme comction •, estlrruılt m ereredi un e source mllltalre am6r1calne. Car le d6membrement de flrak demeure
LE SOIR
1••
e VENDREDI
solutlons du Con"" dt lkurti du Natlona unles). En ceauınt de placer le conflt il un rılveau penonnel, convnt son pr': ~eueur le nt avec obst!natlon, eıa Cinton a peut~tn entrouvert une porta de sorıle honorable pour ım malinı dt Ba1dad qul ..ıt qut uı wrvle, il moyen terme;·lmpllquera ım profil beaucoup plut bat. Tou• les voya1eura rentrent de Ba1dad annancent ım !Mme dlaınoltlc encore corrobori par renvoy6 de rAFP ce jeudl cltant un dlplomate dant la capltale : La malnthn de fMTINf"80 • conlidl-· ,-.b/amtlflt fralfl/ı~ ll payı lt u
15 JANVIER l4Y3
popu/ltion; S.dc/4m •• montn lnffufbll pour ju6tlffK un Jnft~chls lamfN'ft da u polltiqr.NI• f~lllrri dB
fONU qu71 ult IM~•AAJ piiUIII enfln, le pr6tldent IraIden aura enııran16 un 11ln moins marıtnal qu11 n'y ~lt lonqu11 a ıme fols de plus trlıs spectaculalntment • prouve • au monde arabe - et ~· saulement aw: • mastel • - que roccldent avalt une conceptlon d6cldement selectNe de rappOcatlon forcee ou non des r6&1e• lntıımationalef aelon qu'elles s'adreuent i un Etat arabe ou i llnıll.· BAUOOUIN LOOS ·
IRA K VEU1'·Cl\U11\h_ hN:·;t7lilN.~lfıt!'~~ Bagdad joue son
:~_j'..
•
rıenne. n depit des multiples declarations du nouveau president americain, les dirigeants irakiens se montrent 1 tres desireux de nouer des relai tions nouvelles avec I'Adminis: tration democrate a Washing: ton. Ainsi de la lettre ouverte publiee par Bagdad - accueillie mardi soir par une fin de nonrecevoir de Bill Clinton : M. le president, le peuple ne vous a pas e/u pour poursuivre cette politique. Soyez du cote du changement du monde reel que vous avez promis, y lisait-<ın. Ou encore : Si ces problemes demeuraient, cela terait chuter I'Arm§rique de son sommet. Per1 . mettez-moi de vous offrir un conseil: /'hostilite envers /'Irak vous occultera fes realites sur lesquelles reposent fes interets !egitimes de votre pays.
E
Reste a savoir ce que tera Bill Clinton. Jusqu'ici, il entendait en tout cas veiller a la continuite de la politique americaine. ll a d'ailleurs demande aux responsables de l'administration Bush charges de l'lrak et du ProcheOrient de continuer a assumer leurs fonctions au-
a
w
Cette decision unilaterale de Bagdad, si elle est appliquee, vide pratiquement de sa substance le nouvel affrcntement de ces demiers jours. Et done aussi la reunion que le Conseil de securite de I'ONU s'appretait a tenir dans la nuit de mardi a mercredi - le secretaire general de I'ONU avait notamment · recommande au Conseil le dei ploiement d'une force.de-·3.645
Trois Kurdes ont ete tues dans l'explosion d'une bombe qu'ils maniaient mercredi dans une maison a Siverek, selon l'agence turque Anatolie. ll s'agirait de membres de l'organisation separatiste PKK. Par ailleurs, 53 militants ou sympathisants du PKK ont ete arretes et un bon nembre d'armes ont ete saisies dans differentes Icealites du sud~st anatolien, a-t-on officiellement annonce. (D'apres AFP.l
IRAN
' Droits de l'homme sans progres
T
rois avions de l'armee de l'air americaine ont attaque mardi des bases de detense antiaerienne irakiennes dans le nord de l'lrak, a annonce le Pentagone, avant que Bagdad n'affırme que ce raid a fait trois morts. Le porte-parole de la Maison-Bianche a par ailleurs declare : Nous continuons a surveiller le comportement de /'Irak. Nous n'hesiten'ons certainement pas a reagir si necessaire. A 7 h 40 (GMn, un F-4G Wild Weasel a tire un missile sur une base irakienne de missiles solair et de radar apres que ce radar eut commence a prendre dans son faisceau un appareil americain. Cette attitude a ete jugee par les pilotes americains co mm e un e c provocation ... Environ trois heures plus tard, deux F-16 Fighting Falcan ont lache des bombes a fragmentation sur un site d'artillerie antiaerienne qui avait ouvert lejeu. Au moment de ces incidents, un 'deuxieme porte-avions arnericain, le • John F. Kennedy .. (en-
·.;,.. +'"-; .. f, LE SOIR • MERCREDl 20 JANVlER 1993
·:. Aucun progres importa accompli en Iran en · libertes et de droits t taux, estime le rep special de la commi droits de l'homme de fait etat de 301 exec ciaires en 1992, dont · 64 cas ou la condamnation a mert est attribuable a des raisons politiques. ll estime que les amputations et les flagellations (par exemple 248 cas dans la province de Kermanshah) sont des punitions interdites se/on fes eriteres internationaux car el/es constituent des tortures. (AFP.)
ı
Encore des accrochages hier
w
w
1 1
Explosio n et arrestat ions
a
.a r
Et si l'on doutait encore de la signification de ces propos, l'lrak a annonce mardi un • cessez~e-feu .. unilateral dans les zones d'exclusion aerienne dans le nord et le sud du pays, contrölees par l'aviation alliee, un geste qualifie de signe encourageantpar le Pentagone. Le Conseil de commandement revolutionnaire, dirige par Saddam Hussein, a dıklare qu'il n'y aurait plus d'attaques cantre les avions americains, français et britanniques. A condition, toutefois, que l'autre partie s'abstienne egalement de tirer. Le cessez-le-feu entrera en vigueur ; mercredi a 8 heures du matin · (6 heures en Belgique), a precise le Conseil. Objectif : donner un signe de bonne volonte a l'egard de l'administration Clinton et, a travers /ui, le peuple americain. Cela donnera a la nouvel/e administrat ion du 1 temps pour etudier la question 1 des zones d'exclusion aerienne 1 du nord et du sud de l'lrak ...
D'autant que Bagdad serait disposee autoriser les vols de I'ONU directement par l'est, depuis Bahrein, denouant un autre point ele de la crise actuelle.
.o rg
1
TURQUIE
ku rd
va-tout en propo.sant un cessez-lefeu dans Ies zones :d~.exclusion aej
militaires dans le cadre de la Mission d'observation de I'ONU a la frontiere lrak-Koweıt ou une serie d'incidents a eu lieu .
si va
·· 1
1
r
ı l
viron 85 chasseurs a bordl, E abregeait son escale a Naples L SOIR et prenait la directian de la Mediterranee orientale. Le croiseur lance-missile • Belknap •, avec le commandant de la 6• flotte Joseph Lopez, partait aussi plus tôt que prevu du Portugal pour la Mediterranee. Deux croiseurs accompagnent en outre le c Kennedy •, le c Leyte Gulf • .et le • Gettysburg •. Un responsable de la Defense a precise que ces renforts avaient ete decides par mesure de precaution. Enfın, les batteries de missiles antimissiles americains Patriot reclamees par le Kowe'ıl sont par ailleurs arrivees mardi dans l'emirat. Selon des responsables de l'aviation americaine, il semblerait que quatre batteries aient ete envoyees d'AIIemagne, comme lors de la demiere crise en aoüt. A ce sujet, le ministre de l'lnformation irakien, l'ironique Hamed Vousset Hamrrıadi,: a estime, hier, que Washington. aurait mieux fait de depecher au i Kowe·ıt des c psychiatres pour: soigner la schizophrenie • des\ dirigeants kowe'itiens. (AP, AFP.) 1 ı
e
..... · 9~ JE'CDI 25 FEVRIER 19 _., •
Bagdad dit maintenir son « cessez-le-feu unilateral » au Nord et au Sud
Irak : nouveau tir aerien americain U
or rd . ku C'est une tentative de • calmer le ıeu avec les Americains •, selon un diplomate dans le Golfe. Les journaux se sont bornes a reproduire le communique du ministere de la Defense faisant etat de cette operation, sans s'elever cantre les Etats-Unis comme c'etait le cas lors des precedents raids cantre !'Irak. Un porte-parole officiel avait affirme jeudi que l'lrak restait • engage par le cessez~e feu • qu'il a proclame, tout en qualifiant l'attaque americaine d'. agressive • et de • provocatrice •. Selo n un porte-parole officiel irakien, l'incident de vendredi a ete monte de toutes pieces c ar il n'y a pas, selon lui, de batterie antiaerienne irakienne dans la region ou il s'est produit.
w
w
w
[es medias officiels irakiens n'ont fait aucun commentaire au lendemain de l'operation arnericaine dans le nord de !'Irak.
va
a bord du porte-avions americaln « Kltty Hawk »,dans le &olfe Perslque. PhotoAP.
rs i
La vi&llance regne
.a
Des hauts fonctıonnaires du Pentagone ont par ailleurs affirme que l'lrak auraıt • provoque • l'incident de ıeudi mais sans pouvoır dire si la repetition de ces ıncidents au nord du 36• parallele signıfiait une relance des hostilites par Bagdad. A New York, des diplamates en poste a !'ONU ont qualifie vendredı les incidents de jeudi et vendredi • d'isoles • et donnaıent l'impression qu'ils ne s'attendaıent pas a une nouvelle e scalade. D' autant que l'lr ak avaıt affirme vendredi matin sa volonte de normaliser ses rapports avec la nouvelle administratıon aux Etats-Unis en depit du premier incident qui avait ımplique la veille l'aviation arnericaine dans le nord du pays. Le directeur du comite des relations exterieures du Pariement irakien, cite par le quotidien officiel • as-Saoura •, a souligne l'importance d'etablir de • nouveaux rapports • entre Bagdad et Washington, fondes sur • le respect de la volonte des lrakiens a se doter du regime qu'ils desirent •. No us souhaitons voir le pres1dent Bill Clinton eloigner le spectre de la guerre et etab/ir de bons rapports avec !es peup/es de la region, a ajoute Safa'a Saleh ai-Omar.
g
n avion americain a ouvert le feu vendredi sur une batterie antiaerienne irakıenne sı·ıuee au nord du 36· parallele qui l'avait • accroche • avec son rad3r, ma is il a apparemment manque sa cible, a indique un ·responsable du Pentagone hier apres-midi. ll s'agit du deuxieme ıncıdent de ce type opposant la chasse amerıcaıne a la DCA ıra kienne depuis l'arret des tirs decrete mardı par !'Irak et entre en vıgueur mercredi.
· LE SOIR
e
Aux Etats-Unis, un sondage du • Los Angeles Times • publıe jeudi mantre une maıorite d'Americains (60 %) favorable a une action militaire pour renverser Saddam Hussein, • meme au prix de pertes humaines et au risque d'une rupture d'equilibre dans la region • (alors que 37% des memes sondes etendent cette opinion a une intervention des troupes americaines en Bosnie ... ). Si cette hypothese n'entre pas dans les intentions annoncees du president Clinton, son secretaire d'Etat Warren Christqpher a explique jeudi soir que ıe tir americain cantre une batterie irakienne demontrait la termete de la (nouvelle) administration americaine
S~ M. 23 ET DIM. 24 JANVIER 1993
a l'egard de !'Irak. Le ıeune presıdent en personne a laconıque ment declare • n'avoır rıen a aıouter, si ce n'est que nous allons poursuivre notre politı que •. Pendant ce temps. 12 experts en armes chimiques ont entame leurs activites en Irak. lls devaient se rendre sur le site d'AIMouthanna, a 130 km au nordouest de Bagdad, sont rassembles les de !'Irak en tion. ont York, Unis a que ces d du respect 11A•"'-·•-""• I'ONU •. (AFP,
/\
TURQUIE
Troisieme accrochage depuis la « treve » irakienne
Huit morts dans un attenta t
Bagdad veut calmer le jeu
Huit personnes ont ete tuees et 14 autres blessees dans une attaque iı la bombe contrc un cafe suivi d'une explosion dans une maison proche ou des enfants avaient apporte une grenade trouvee sur les lieux de l'attentat. samedi so ir, iı Dıyarba kır. Des personnes non identı fıees ont attaque un cafe avec des bombes et des armes automatıques. L'agence semı·offı· cıelle turque Arıatolie parle dans ses ıntormatıons sur rattentat d'une actıon des terronstcs. Cette qualifıcatıon est generalement c elle donnee par ·res Jutorıtes turques Jux membres du PKK. lequel revendique rarement des attentats contre des cıvıls. (AFP.)
L
rd .
or
g
es etranges incidents continuent a se produıre dans le ciel irakien. Samedi. trois appareıls americains ont ete pris pour cıbles par des tırs de l'artıl lerie ırakienne au-dessus de la zone d'interdiction aerienne dans le sud de !'Irak et l'un d'eux. a riposte en larguant une bombe, a annonce un responsable 1 , de la Marıne americaıne. Cet ~ ıncident est le troısieme en troıs i. jours entre la chasse arnericarne et la delense antiaerıenne ri ırakıenne depuis le cessez-le-feu decrete unılateralement par ı !'Irak. mercredi. St !'Irak entreprend des actions agresstves. nous allons contlnuer a repondre. Tel/e a ete la poltl!que des Etats-Unis et tel/e elle demeurera sous le presJdent Cltnton. avait declare samedi. avant que ne soıt connu ce nouvel incident. un porte-parole de la Maıson-Bianche. Dee Dee Myers.
ıournalıste turc a ete !ue dırnanche apres-mıdı. il:iAnkzıra. dans un attentat a la voıture pıegee. La voiture d'Ugur ~.1ur.ı· cu. ıournaliste au quotıdıeıı
ku
Un
rs i
va
• Cumhuriyet • et un des pius celebres chroniqueu rs de IJ presse turque. a explose alors 1 qu'il mettait le contact, dans un quartier residentıel d'Ankar<ı. , Ugur Mumcu et<ııt notanıment l'auteur d'articles sur la corrup• tıon et avait frequemment e:::rıt sur la mafia turque et sur Meh· ~ met Ali Agca. quı <ıvaıt tente d'assassıner le pape L-----------------------~· , Paul ll. L'assassinat a efe JeanrevenVisite guidee pour la presse, vendredi, dans le Nord : l'armee irakienne dique par deux organıs.a.tıons ıs· montre le s projectiles americains tombes dans un champ. Photo AFP. lamıstes turques. (AFP.)ö i
.a
Dımanche, l'lrak a dementi avoır ouvert le feu dans la nuit sur des avıons amerıcains survolant le sud de son terrıtoire et a reaHirme qu'ıl s'en tenaıt au cessez-lefeu unilateral en vıgueur depuıs mercredi. Aucune de nos battertes de defense antiaenenne n'a ouvert le feu au active son radar, a aHirme un porte-parole du nıinistere des AHaires etrangeres. L 'lrak s'en tient ason engagement de cesser fes . tirs, a a1oute le porte-parole, quı a ıuge • sans fondemeni • et c curıeu ses • les informations diHusees par Washington faisant etat de . tirs irakiens cantre des avıons ·. amerıcains.
Un journa liste tue
w
w
w
a accuse. hier, • les reliquats de l'administration • de l'ancıen On apprenait hier aussi que le president americain George president Saddam Hussein avait Bush de chercher iı provoquer eu une reunion ce dirnanche des incidents avec la DCA iraavec des responsables mililai- kienne afin c d'entrainer la rıou res et des oHiciers superieurs velle administration • de Bill Clindes forces aeriennes et de la ton dans une c politique agressidefense antiaerienne. lnvitant la ve •. Nous avans reagi aux propresse etrangere pres de Mos- vocations et aux agressions saul a constater l'absence de avec sang-froid, mais nous ne cible militaire la ou des avions savons pas jusqua quand le jeu allies ont largue des bombes, de /'ancienne adm1nistration aujeudi, dans le nord du pays, un ra prise sur la nouvelle adminiscommandant de l'armee irakien- tration, a ajoute INA. Nous tgnone avait indique. vendredi, que rons aussi si la nouvelle adminisles unites de DCA, corps dont il tration est tenue au courant de etait mernbre, avaient reçu l'or- ce qui se trame ou si tout se dre de • ne pas tirer ni d'activer passe ason insu, ecrit l'agence irakienne. leurs radars •. Des diplemates occidentaux L'agence oHicielle irakienne INA soulignent que c'est le ministere
:.E SOIR
e
Jl
des AHaires etrangeres iı Bagdad qui a, a chaque fois, commente les incidents, et non un porte-parole militaire, ce qui centirerait l'impressıon que, dans !'esprit des dirigeants irakiens, l'heure est iı la diplomatie et non iı la confrontation. Alors que les equipes d'experts de !'ONU ont repris leur mission en Irak et deja travaille deux jours, les dirigeants ir~kiens auront bien note la declaratıon d'Aiexandre Routskoi publiee dimanche a Londres dans le quotidien en langue arabe • alHayat •, dans laquelle le vicepresident russe se prononce pour un veto russe au cas le Conseil de securite devrait debattre d'une nouvelle action contre l'lrak. (D'apres AFP.l
LUNDI 25 JANVIER 1993
1
I
'
"-
TURQUIE
1_ _ _......_ __
Septtu es Selon des sources turques oHicielles, six rebelles separatistes kurdes et un soldat ont ete tues , et ı O autres rebelles arn~ tes samedi et dirnanche lors d'operations de l'armee turque dans le sud-est anatolien. Plus de 6.000 personnes ont ete tuees depuis aolıt ı 984, debut de la rebellion armee du Parti des travailleurs du Kurdistan (PKK, separatistes), lors d'accrochages, operations de l'armee et attaques rebelles de represailles. (AFP.l
LE SOIR
e
MARDI 23 FEVRIER 1993
Ap res 1' offensive verbale irakienne
Ultimatum signifie aBagdad
Le president Saddam Hussein, mercredi egalement. s'etait borne a saluer la fidelite de l'armee et a nourrir de grands espoirs dans sa mission de defense du droit et de la patrie. Pour un diplomate dans le Golfe, Bagdad, en poursuivant sa politique de defi I'Occident, salue sa façon /'arrivee prochaine de Bt!! Clinton la Maison-8/anche. Le message des dirigeants irakiens est c!air : tls ne capitulerontjamais. (AfP, P.P'
a
a a
LE SOIR 1 JEtroı 7 JANlER 1993
g
or
Ces propos survenaient au len· dernain meme de la revelation par Washington du deploiement de missiles sol-air irakiens le long du 32· parallele ... qui ava lu l'avertissement precite.
d.
a
L'armee irakienne a lance une nouvelle campagne de terreur contre les chıites du sud du pays, bombardant leurs villages et empoisonnant leur eau, rapporte dirnanche l'hebdomadaire brıtannique • The Observer •. Plusieurs centaines d'hommes, de femmes et d'enfants ont ete rues depws le debut de l'annee. v1cllmes pour la p!upart de tlfs d'art!llerie a courte portee. ecrit l'erıvoye special de • The Observer •, qui vient de passer ı O ıours avec des combattants chiites. Les populations visees vi- . vent dans la region des marais, 1 tres difficiles d'acces et interdite aux journalistes. (AP.)
ur
.
Les chiites du sud a nouvea u persec utes ?
LE SOIR t LUNDI
ıa
ı
MARS 1993
ak
ashington, Paris, Landres et Moscou ont donne 48 heures a Bagdad pour retirer les rampes de missiles deployees pres de la zone de securite, ce mercredi soir. Cette injonction ponctue plusieurs jours de tension qui precedent l'investiture de Bill Clinton a la presidence des Etats-Unis. Hier, Bagdad s'etait declare pret a \ • liberer • militairement de la tui telle internationale les regions nord et sud du pays. L'armee de terre irakienne est toujours presente dans la partie meridionale du pays qu'elle contrôle en depit de l'instauration par les allies d'une zone • d'exclusion • interdisant le survol irakien de ces regions situees au sud du 32• parallele, et ce pour proteger les communautes chiites. Bagdad entend mettre un terme a rexistence de cette zone que /es dirigeants irakiens se refusent reconnaitre, sans renoncer pour autant a leurs convoitises sur le Kowed, a commente un diplomate dans le Golfe. En revanche, le nord de !'Irak du au-dessus s'etendant 36· parallele echappe totalement a l'autorite de Bagdad.
W
IRAK
L'aviation alliee y patrouille en permanence, dissuade les infiltrations militaires irakiennes d'envergure et garantit ainsi la securite de la population kurde. Hier, le ministre de la Detense a atfirme que cette armee s'etait remise d'aplomb apres la defaite que lui avait infligee la coalition anti~rakienne. Elle a, a-t-il dit, • retrouve • son potentiel au terme • d'un programme de formation et de reconstruction • .
iv
L'assassinat d'un journaliste aAnkara avive les apprehensions des Turcs 'attentat a la voiture piegee qui a coüte la vie, dimanche, a Ankara a l'un des journalistes les plus respectes de Turquie, Ugur Mumcu, a cause un choc dans le pays ou l'on craint un retour de la terreur qui sevissait la fin des annees 70. Mumcu est le ı 3• journaliste assassine en un an en Turquie. Comme • nambre de ses confreres, il faisait demarrer son auto seul a l'interieur pour eviter un massaere en cas de bombe cachee. ll .avait reçu des menaces. ll etait protege par un garde du corps qui etait de conge dimanche.
cu pourfendant l'integrisme islamiste, la mafia, la corruption, le separatisme kurde, les mililaires qui l'avaient jete en prison deux reprises, son integrite reconnue par tous, faisaient de lui une cible pour de multiples groupes, qu'ils soient d'extreme droite,. mafieux, islamistes ou soulikurdes. separatistes gnaient, lundi, les editorialistes.
.a
L
rs
La Turquie craint un retour de la terreur
w
w
a
w
L'attentat a ete revendique, dimanche soir, par le PKK (Parti des travailleurs du Kurdistan, rebelles kurdes de Turquiel sur lequel Mumcu faisait une etude approfondie ces derniers mois, dans des appels telephoniques des medias turcs. Cette revendication est venue s'ajouter celles de quatre mouvements integristes islamistes.
a a
Les articles et livres de M. Mum-
a
Revelatrice de la preoccupation populaire, la premiere question posee au Premier ministre Suleyman Demirel, dimanche, sur les lieux de l'attentat a ete de savoir si c'etait c le retour du terrorisme •. M. Demirel a atfirme que c non •, reconnaissant cependant que les meurtriers de trois des treize journalistes assassines en un an en Turquie n'avaient pas ete retrouves. Le president Turgut Ozal a c condamne avec haine le complot •. Mais le visage bauleverse du vice-Premier ministre Erdal !nonu pariant c d'attentat cantre l'humanite •, en disait plus long que des ~scours sur l'impuissance de ı_tat. _, ----- .
LE SOIR
L'ombre de la terreur de la fın des annees 70, qui n'avait jamais totalement disparu mais avait baisse d'intensite, plane a nouveau sur la Turquie apres ce c dirnanche no ir •. La grande peur de cette epoque ou le terrorisme faisait 25 morts par jour entre l'extreme droite et l'extreme gauche, s'etait terminee le ı 2 septembre ı 980 par un coup d'Etat militaire accueilli avec soulagement par la population. L'arrestation de 250.000 personnes, dont quelques milliers ont attendu leur proces pendant pres de ı O an s dans des conditions de detention ditficilement supportables, a c entretenu la haine •, selon les organisations des droits de l'homme turques. Et depuis ı984 avec le debut de l'action armee du PKK cantre le pouvoir central, la violence est redevenue quotidienne. Les actes de terrorisme sont hanalises au point que la presse n'en fait plus toujours ses gros titres.
Diyarbakir. dans le sud-e st anatolien, etait par exemple annoncee en petits caracteres, samedi. ll faut chercher en pages interieures pour decouvrir que 5 7 personnes ont ete tuees en 24 jours dans cette region lors d'operations des forces de l'ordre cantre les rebelles kurdes ou d'attaques des separatistes cantre des villages et des casernes. Le terrorisme apporte son lot quotidien de victimes : les islamistes revendiquent des assassinats de personnalites actives pour la defense de la la·icite et la democratie dans ce pays a 99 % musulman ou l'integrisme est encore marginal. L'extreme gauche revendique des assassinats de militaires au nom de la • vengeance de leurs treres tartures en prison •.
Le PKK s'attaque a des hameaux tenus par des milices pro-gouvernementales, entrainant une repression des forces de l'ordre. Ces combats ont fait pres de 6.000 morts civils, rela bombe qui a belles et militaires, en huit ans Une attaque et demi dans le Sud-Est. (AFP.) fait huit morts, .,v~ndred!,
a
··ı
e .MARDI 26 JANVIER.·1993 -~
a
rg
Quelque 600 Kurdes menent une greve de la faim au finish dans Ies anciennes halles
Une nouvelle vie internationale pour Saint-Gery
rd ku va .a rs i
1ya longtemps que tes superSaint-Gery halles bes n'avaient plus connu pareille effervescence. lmaginez : depuis quatre jours, quelque 600 ressortissants kurdes, venus des quatre coins de I'Europe, ont investi tes lieux et y menent une greve de la faim illimitee ! 1 La manifestation est organisee par quinze deputes de I'Assemblee nationale du Kurdistan : un organe du mouvement d'opposition kurde PKK (Parti des travailleurs du Kurdistan), cree par des Kurdes d'Europe et qui a tenu des elections en novembre et decembre ı 992. Motif de leur action : c la repression inhumainE; et degrandante pratiquee par I'Etat turque cantre la population civile kur de ,. . - Par notre action, nous voulons que la communaute internationale fasse pressian sur la Turquie,. qui n'est pas partisane 'd'untr sblütion democratique au probleme kurde, explique un des quinze deputes. - Nous voulons aussi que cesse toute aide militaire la Turquie et que des tentatives soient entreprises afin d'appliquer /es droits internationaux sur la guerre. Enfin, nous souhaitons que des delegations soient envoyees par le pariement europeen et fes differents parlements nationaux, pour mesurer la situation sur place. On s'en doute, si Bruxelles a ete choisi pour thefıtre de cette action, c'est en raison de son statut de capitale de I'Europe ... - Nous avons choisi /es halles : Saint-Gery car c'etait le meilleur /ieu dispomb/e pour une tel/e action de masse, poursuit l'etu
.o
I
a
a
w
Les halles sont actuellementjonchc\es de matelats et de couvertures, lnstallc\s cöte cöte, m6me le aol, pour que a'y Installant le s quelque 600 grc\vlstes de la falm kurdes. Plıoto P1erre Hannaert.
a
kurde. Nous avans limite le~ 600, pour bre de_ erevistes de~ ra1sons de place et de sa/ubnte. Qu'on ne s'y trompe pas : tes
w
1
w
a
Kurde~ ont investi le s halles en toute tegalite. lls ant obtenu tes autorisations de palice de Bruxelles et ant signe un bail d'un mois avec la SA Saint-Gery,
qui administre le grand paquebot d'ordinaire deserte. Que pensent tes riverains de .celte iot.labituelle effervescence dans leur malheureux quartier en mal de renovation ? - Ce/a ne nous derange pas. constatons-nous Simp/ement
LE SOIR 1 JEllDl 28 JANVIER 1993
une affluence partievliere de voitures aux p/aques etrangeres, explique Marie-Ciaire, une voisine. Mais, pour la p/upart des hab1lants du quartier, tout ce qui peut redonner un peu de vie aux halles est une bonnecho se.' WILLIAM BOURTON
ll BELGIQUE TERRORISME
L'argent du PKK La BSR de Bnıxelles vient de demanteler une filiere de financement du Parti des travailleurs kurdes (PKK). Une organisation qui rançonne des commerçants turcs etablis en Belgique.
g
or
d.
ur
.J
, H
rs
L
ncmcnt de l'appareil clandcstin du parti. Voila pourquoi tous lcs commcrçants ct lcs travaillcurs kurdes sont soumis a !'« impôt revolutionnairc >>. Mais pcu d'cnıre cux osent deposer plaintc, par pcur de represailles. Pourtant, la gcndarmcric a recemnıcnt intcrccpte a Zaventcm un cordonnier en partancc pour la Turquic ... via Chyprc. En realite. il s'agissait d'un passcur qui se rcndait dans la plainc de la Bekaa pour y deposer plusicurs millions de francs cxtorques aux Kurdes de rs duı PKK sont sans idealism~ ? Sans doutc. t parc~ que l'organisa~
ak
'opcration devait rester sccrctc : Ic 19 j:.ınvicr :.ıu nı:.ıtin, plusicurs equipcs de la Ccllulc anıiıcrro • ristc de la BSR de Bruxcllcs (Cci-Tcr) ont pcrquisition ne dans lcs milicux kurdes de la capitalc. Objcctif ? Le demantclcmcnt d'unc filicrc de financcmcnt du Parti des travaillcurs kurdes . unc formatian marxiste-leniniste qui reclamc l'indepcndancc du Kurdistan. unc region actucllcmcnt placcc sous contrôlc turc ct irakicn. Formc d'au moins six recoltcurs de fonds. qui ont, dcpuis lors. ete rcmis en libcrte " fautc de prcuvcs ''· Ic rescau rançonnait lcs commcrçan ts kurdes de la capit:ılc. Mais. un jour. un cafcticr de Molcnbcek s'est rebelle contre cet " impôt revolutionnairc ''· Mal lui en a pris. car les sbircs du PKK l'ont cnvoye a l'hôpital aprcs avoir demali son ctablisscmcnt. C'cst alors quc la Cci-Tcr cst intcrvcnuc ... Cree au dcbut des annccs 70. implante dans tous lcs pays curopccns ou a cssaime la diaspora kurdc <principalcmcnt dans lcs pays scandinavcs. en Allcmagnc. dans Ic Bcnclux ct en Franccl. Ic PKK disposc d'un apparcil politiquc clandcstin. mais - sunout - d'une branchc militairc fort active. Ccrtaincs de ses bascs sont installccs dans la plaine de la Bckaa ( Liban). ainsi qu'cn Syric. D'autrcs camps sc trouvcnt aussi en Irak. d'ou Ic parti mcnc une guerilla cantre la Turquie. En 1990, durant la gucrre du Golfc. les serviccs sccrcts irakiens avaicnt d'aillcurs « active » au maximum !es gucrillcros du PKK afin de les pousscr • a dcstabiliscr Ic rcginıc d'Ankara. qui se rangcait dans Ic clan occidcntal. Sclon lcs agcnccs amcricaincs de rcnscigncnıcnt. Ic PKK rcgroupcrait • cnviron 3 000 nıcınbrcs cpaulcs par 5 000 synıpathisants. Dirige par un ccrtain" Ocalan "· qui residcrait dans la plainc de la Bckaa. il frappe durement ccux qu'il considere comme ses cnncmis. Le 10 aoüt 1991, afin de sensibiliser l'opinion publique a sa cause, un commanda du parti a kidnappe unc dizaine de touristes allemands en
vacanccs en Turquic puis. quclquc tcınps plus tard, trois archeologucs (dcux Anıericains ct un Australicn). Prescntcs en Allcmagnc. au cllcs sc livrcnt au trafic d'arıncs ct de droguc cnırc I'Europc ct Ic Moycn-Oricnt. lcs ccllulcs du PKK sont eg:.ılcnıcnt fort activcs en Bclgiquc. On en trouvc a Bruxcllcs. a Licgc. a Anvcrs. a Gand. i'ı. Charlcroi ct a Vcrviers. ainsi quc dans Ic Limbourg. Lcs ınilitants du parti reçoivcnt l'ordrc de poursuivrc des etudcs afin de dcvcnir lcs cadres . du futur Etat kurdc. Lcs elements plus ; motives participcnt cnsuitc i'ı. des; camps d'cntraincmcnt en Allcmagnc, :· aux Pays-Bas ainsi _quc dans lcs Ar-:ı
iv
EXC LUS IF
w
w
w
.a
Certalns combattants du PKK commencen t leur entrainemen t dans
/es Ardennes belgesava nt d'etre envoyes en Irak et au Liban.
dcnncs françaiscs ct bclgcs. Chaque scssion rcgroupe une treotaine de personnes originaires de differcnts pays. Li'ı, coupes du monde, ils apprcnncnt lcs tcchniqucs de la guerilla durant cnviron scptantc jours. Ensuitc, !es mcillcurs d'cntrc cux sanı cnvoyes dans la plainc de la Bckaa, ou leur formatian ınilitairc es ı parachevec ... dans lcs miliccs chiites. Le PKK recolte une partic de ses fonds en faisant du eommcrcc : parmi ses societcs de couvcrturc figurcnt des boulangeries-patisscries installees en Wallonie mais dont !es siegcs sociaux sont situes en Flandre. Ccla ne suffit cependant pas a financcr le fonetion-
tion leur accorde une ristourne de plusicurs dizaincs de milliers de francs par million extorque. Parfois, ils attcndent leur victime a la sortic de son travail, le jour de paie, pour etre sürs de recevoir de !'argem. Et, dans le passe, certains d'entre eux avaient meme conclu un accord avec des agriculteurs belges qui emploient des travaiiieurs saisonniers pour la recolte des fruits : ils fournissaient la main-d'reuvre en echange d'une somme globale qui alimentait en partic la caisse du parti. Tout cela, au nam du « marxisme-leninismc » et de !'« independance kurde », bien enSerge Du mo nt • tendu... LE VIF/L'EXPRESS • 29 JANVIER 1993 19
.·..,.
Les Occidentaux maintiennent leurs exigences
les autorites irakiennes reprochent notamment aux Europeens - et a notre pays - le refus d'une dispositian accordee par I'ONU : le • degel • a des fins d'achats humanitaires
e
MARDI 2 MARS 1993
w
w
.a
rs
LE SOIR
w
or
a
Avant que l'embargo ne soit leve, bien des obstacles demeurent, mais les lrakiens paraissent disposes - contraints ? - a continuer a adepter un profil bas. Les missions d'inspection de I'ONU travaillent sans problemes majeurs en Irak. Le mecanisme de surveillance a long terme par I'ONU des programmes d'arrnements serait sur le point efetre avalise. ı Et les demiers noms sur la liste des fournisseurs etrangers en matiere nucleaire seraient egaIement bientOt remis aux inspecteurs de I'Agence internationale de l'energie atomique. La revisian des sanctions est a ce prix. Mais la mefiance occidentale cancemant Saddam Hussein persistera jusqu'a sa chute. BAUDOUIN LOOS
d.
Mais les observateurs notent que le niveau de vie continue insensiblement a chuter, generalisant la pauperisation. Delinquance, prostitution et trafıcs en tous genres proliferent ainsi dans le pays. Depuis quinze jours, la contrebande de marchandises etrangeres est un delit passible de la peine de mort, une mesure destinee a combattre le florissant marche noir. Avec une inflation annuelle de 8.000 %, bien des lrakiens doivent se cententer des rations assurees par le gouvemement (environ 30 40 % des besoins en calories). Et les statistiques sanitaires sont a l'avenant. ll n'est qu'a dire que I'Unicef, organisme officiel de rONU, prevoit que les sanctions seront responsables du deces de 80.000 a 100.000 enfants de moins de cinq ans cette annee. En comparant les donnees de 1989 et de 1992, la mortalite infantile par malnutrition a d'ailleurs ete multipliee par 11.
des avoirs irakiens bloques dans les banques occidentales. Bruxelles fait valoir que la decision a ete prise de maniere . concertee par les Douze. Et tant pis si certains font des exceptions, comme la Grande-Bretagne qui a libere ı 20 millions de dollars (pour contribuer a la relaxe de Britanniques detenus en Irak, disent certains). Bagdad continue par ailleurs de negliger la resolution autorisant la vente sous centrOle onusien d'une quantite limitee de petrole, estimant que le systeme prevu attente asa souverainete.
ur
Bagdad cherche cependant plus que jamais aobtenir la levee (ou au moins rassouplissement) de l'embargo qui le frappe durement Certes le dictateur irakien a marque plusieurs points ces demiers mois aupres de la population : la recente crise des missiles s'est soldee par des frappes alliees qui renforcerent son aura de • victime ·, alors
mAme qu~l peut se targuer d'avoir reussi la reconstruction d'une bonne partie des installations industrielles et de communications detruites par le s allies.
ak
ous savons tous combien le peuple irakien souffre, mais c'est Saddam Hussein qui en assume la responsabilite et non la communaute internationale. En ces termes, Warren Christopher, le secnHaire d'Etat americain traçait le 22 fevrier au Koweit les contours de l'approche de l'administration Clinton dans le dossier irakien, alors qu'est repete a satiete que seule l'application integrale par !'Irak des resolutions de I'ONU pourrait modifier ce profil. Rien de bien neuf, en verite. Et Saddam Hussein, qui avait lui-meme cantirme le 13 fevrier la nowelle • bonne volonte ,. irakienne en conviant Bill Clinton au dialogue aura ete pour ses frais. Meme son etonnant conseil a Yasser Arafat • encourageant le s Palestiniens a poursuivre sur la voie du processus de paix •, debut fevrier, n'a pas retenu l'attention, quoique ce message constitu!t un revirement total de la rhetorique irakienne.
iv
N
IRAK Aide alimentaire etmedieale de I'Unicef
Le Fonds des Nations unies pour I'Enfance (Unicef) va fournir vendredi une aide alimentaire et medicale de 45 tonnes !'Irak, soumis depuis trois ans a un embargo international. Un appareil doit atterrir sur la base de Habbaniyah, 60 km l'ouest de Bagdad, avec une cargaison constituee essentiellement de 14,5 tonnes de denrees (lait en poudre, fromage, lentilles, suere, huile), ainsi que des medicameıits, dont de l'insuline et des sachets de sang.
a
a
LE •SOIR ~
~'
a
e • JEUDI 4, MARs -,1993 _i : • ) _, - ,. . :
g
_Bagdad eberche la Ievee des sanctions
Hosbyar Zebari
rd
.o
rg
unifie. Nous estimons devoir entretenir de bonnes relations avec nos voisins, ce qui • Et si Bagdad se canterme a toutes les est deja la cas avec Ankara et TeMran. resolutions des Nations unies ? D'autres apprecient sans exces notre pen- o ll faudrait revoir la situation, mais nous, chant pour la democratie, modele rare dans /es lrakiens, savons bien que sa nature la region mais que nous considerons com- fonciere s'opposera a tout contrôle a long me la seu/e voie de /'avenir. terme de son armement. Toutefois, tant • Les Kurdes profiteront-ils de la situation qu~l maitrisera ala fois l'armee et fes forces de quasi-independance pour aller plus Icin ? de securite, il peut durer. ll ya encore trop o Je serai franc : nous savons ne ;pas de gens qui croient son discours : " Moi ou pouvoir proclamer notre independance au- • le chaos "· C'est pourquoi nous avans ce cune puissance mondiale ou regionale n'ac- travai/ de credibilite a faire dans le pays. cepterait le demembrement de l'lrak, pays C'est pourquoi aussi nous reclamons au auquel nous sommes done lies. Nous pro- plus vite la creation d'un tribunal internatioposons une solution federale, comme par nal pour juger non pas ses parlisans - il exemple... la Belgique ! n'y aura pas de chasse aux soreferes • Ou en sont les centacts du CNI avec mais bien le dictateur et le cerc/e de ses l'etranger ? intimes qui devront repondre de crimes O Nous progressons. Nous avons ete re- cantre l'humanite, charges pour /esquelles de n çus par James Baker et le roi Hussei nous avans reuni des montagnes de preuJordanie par exemple l'annee demiere, et ves accablantes dans le Kurdistan. Le genonos relations sont bonnes avec Londres, Clde se poursuit d'all/eurs dans fes mara1s Paris et Berlin. Mais nous souffrons tou- du Sud, comme l'a repete hier le rapporteur jours d'un manque de moyens financiers, et de /'ONU. M. Van der Stoe/, a la Commisdevons nous cantenter surtout de l'aide des sion des droits de l'homme aGene ve. hommes d'affaires irakfen s ex1les. Propos recueiiUs par • Comment voyez-vous la fın du regime de BAUDOUIN LOOS ? Saddam Hussein
va
• Vous etes a la tete d'une delegation du Cangres national irakien (CNI) en visite au X· cangres de l'lnternationale democratechretienne a Bruxelles. Le CNI se veut le representant de l'opposition irakienne unie depuis 1992. O'aucuns contestent encore la representativite de cette opposition ... .·::ı Que le gouvernement de Saddam Hussein ne nous reconnaisse pas est logique. A l'etranger, ceux qui emettent des reserves sont souvent ceux qui cherchent surtout a evJter de prendre le probleme a bras-le- corps. Oui, l'opposition irakienne a longtemps ete divisee, peu cred1ble. Mais nous avans reussi a reunir sous un meme programme la p/upart des opposants en exil et •a l'tnterieur du pays ou fes Kurdes (dont jet suis d'ailleurs !'un des porte-paroleJ menen une experience d'autonomie. Nous avans l'appui des mouvements kurdes, des opposants chiites retugies a Teheran, de ceux exiles en Arabie Saoudite, des minarites assyriennes. turkmenes, de nombr eux · laics. ete. • Les chiites contestent-ils encore l'approche fE~derale prönee par les Kurdes ? ':l Non. L 'Assemblee supreme pour la revolution islamique en Irak (ASRII, principal mouvement chiite irakien en exil, ndir) fait partie de notre structure eta encore reaffirme le 24 janv1er a Salaheddine, dans le Kurdistan irakien, sa solidarite avec nos buts dans le cadre d'un Irak souverain et
Ce/a prendra encore du temps ! Nous croyons que /es pressions doivent etre maintenues car el/es l'atteignent enfin vraiment. He/as, c'est d'abord le peup/e irakfen qui souffre et Saddam cherche (et reussit dans une certaine mesure) a detourner ses responsabJiites. Mais si /'ONU levait /es sanctions, Jl aurait gagne la partie !
o
ku
Sur l'avenir de l'Irak.
Bagdad bafoue les droits de l'homme
Irak : rapport accablant
.a r
L
si
administratifs es executions massives Les documentsan irakien apres Kurdist au saisis sont ecurantes en Irak, un mars 1991 confır pays qui vit sous la c loi du la revolte de tions de c genoaccusa les ment le mardi affirme a terrorisme "• cantre les ars portee • cide Comla rapporteur special de dans leurs openes irakien mees mission des droits de l'homme, extermination, deporrations Stoel. der Van Max tations, destruction de villaOesigne en 1991 par la com- ges - cantre les Kurdes memission, l'ancien ministre des nees entre 1987 et ı 988. Affaires etrangeres des Paysteur met racBas conclut qu'il y a eu et qu'il De plus, le rappor utions dont continue a y avoir en Irak des cent sur les persec s les tribus de la violations des droits de l'homme sont victimemarais dans le sud des region sur et grave p/us de la nature la depit de l'imposition une eche/le massive. Plusieurs du pays. En d'interdiction aeriencharniers, cantenant des dizai- d'une zone entre le 28 aoOt et le nes de cadavres de civils et de ne, il y a eu des bombarde1992 bre to oc 4 deete ont , combattants kurdes et de mortier rie d'artille ments couverts pres d'6rbil et de Sous des regions leimanieh, dans le Kurdistan ira- sur des Icealite AI-Nassiriah et de kien, par une mission d'enquete d'AI-Amara, suivis d'operations ah Bassor ces de up de medecins. Beauco pour chasser les corps etaient encore habilles, terrestres les maisons. preuve qu'ils n'ont pas ete enter- gens et detruire ans. rnusulm rites res selon les Les services de securite irant pas non plus a En outre, les disparitions conti- kiens n'Msite ation des oppol'elimin er pratiqu souete ont cas nuent: 5.573 y compris par mis au gouvernement irakien en sants au regime affirme le ment, isonne l'empo 1992, ce qui porte 9.447 le ie sur des docunembre de cas signales, en texte, qui s'appu ments officiels. (D' ap res AFP .) c grande majorite • des Kurdes.
w
w
w
1
a
LE SOIR
e
MERCRED~;3
MARS ·1993.
rg .o rd
ku
De Koerden als regionale speelbal?
va
Een interview met Ruud HOFF Ilke Beyst"
w
w
w
.a r
si
De internationale politick kan soms c:nısch zıjn· ccn chemische a.anval in ret Ir.ıaks-Kocrdisch dorpjc HahbJa ( 1988) en een massale vluchtelingcnstroom ru de Golfoorlog ( 1991) warcn nod.ig om de Kocrdischc b\eSUe ondcr de a.and.acht van de intcrnatıonalc gem~.!ttSdı.:ıp tc brcngen Nict a.Jleen in lr.ı.k.. ıııaar ook in Turkijc r.ıaJ...-ıcn KocrdLSChc peshmerga 's en de rcgcringstrocpcn si.a;:ıgs De Kocrdischc Arbeidersparuj, de PKK vocrde cr de soıjd op sınds hct einde van de Golfoorlog en werd door de T urksc overhcıd tor in Noord-lr.ık vervolgd. Ir.ıans en Syrisch Kocrdistan bleven al die tijd ccrder op de achtergrond_ hocwel cnkele moorddadige a.anslagcn op Ir.ıans Kocrdische leiders door de Ira.anse veiligheidsdicnsten Europa meenın;:ıals schok1en. De Koerdische kwcstie bestaat cchtcr uit ccn vee! ingcwık kcldcr kluwen van rclatics en intrigcs \\-.ıa.rbij ..eigcnbclang.. her slcutclwoord vormt. In een poging die rnachtsstrijd te doorgronden gingen we tc r.ıdc bij Ruud Hoff Hij publiceerde naar a.anleiding van de Golfoorlog een omvangrijk naslagwerk over de politieke geschiedenis van hct rv1iddcn-Oostcn. De ondcrtussen aan de actualitcit a.angcpaste druk is sinds kart verkrijgbaar in de bctcre boekhandel. Ruud Hoff wordt de opvolger van de Nederlandse professor Leonard BiegeL autoriteit op het
noo Huweco Nieuwsbrief, december 1992
'~
1
i
ur d.
Het Jlvfidden-Oosten werd begrn de=e eeıM opgedee !d in artıficide staten. De Kverden ~·.;erde,; over vtı:r landen verspre td l.tgt daar mtssLhten i:lm van de oor=aken van het hwdtge KoerdrsL·h proh/eem"J Dat die statcn kunstmatig gcvormd zijn is indcrdaad de kem van het problt:cm. Tijdcns hct Ottomx:ınsc Rijk \vas de ıuuonale idcntitcit niet belangrijk: cr w:ıs hoofdz:ıkclijk ecn Islarnitischc idcntitcit. Pas vanaf de Ecrstc Wercldoorlog wcrd cr aan de natıonalc idcntitcit poliuek gC\\lCht gcgC\·cn. mct name . In Prcsidcnt door de Amerikam"'l. Wilson· s V ccrtienpuntcnprogr.ımrna \\Crd o :ı. hct zclfbcschıkkingsrccht voor volkcrcn opgenomcn. Na de Eerste Wereld oorlog grocide de kans op de aeatie v.ın ccn Koerdische st:ı..at na.a.st een suat voor de Amıeniers. Autonomie werd beloofd en een refcrendum in hct vooruitzicht gesteld. Een van de rcdenen ,-.-:ıarom die st:ı..at er niet gekomen is, was de machtsover-
g
gcbicd van Midden-Oostcn-politiek, gcnocmd. Begin dit jaar w:ı.s Hoff ccn van de intcmationalc waa.rnemers bij de verkiczingcn in Iraaks Kocrdistan.
enandere niet. Dat is hoofd.z:ıkclijk tc vcrklaren door de gesegmenteerde stamsuucruur van de Koerdischc samcnlcving. De Kocrdı.."'l zijn naruurlijk nict hct ı.."'ligc volk dat vcrdccld werd: voor de Ar.ıbıcrcn gcldt hctzclfde Er wcrdcn cigcnliJk st:.ııcn gccrcecrd die g~.:en n:ıtıe-statcn warcn. statcn dıe nıı..'1 mı..'1 de natıc samı.."'l\1den. zc w:ıren kunsınutıg. D:ıt wrcckt z:ıch tot Je dag v;:ın v;:ırıı.b.;:ıg En J.at gdJt nıı..t :ıllı..:cn voor hct M ıddcn-Oosten. nnJ.r ook voor Afnka
or
000
w
w
w
.a
rs
iv
ak
Van Irak werd door de Volkenhondcommrssıe geeıst dat =e de mtnderheden gelijkwaardig =oıu.len hehandelen. Dıt werd nıet ...·an de andere landen afgedwongen. Kan dat een van de verklan ngen =IJn waarom Irak het /and is 1..-aar. unJan/es Je repressie. de Kverden do: meeste rı:chten hehben? J:t. dat klınk-c Ct."Tl bü.."tje p;:ır.:ı doxa.:ıl rnaar hct is w. Door de Vo Ikenbond is cxplicict gczcgd. tocn Mosul bij lr.ık gcvoegd wcrd. daı de rcchtcn voor de Koerdcn mocstcn wordcn gcrespc:ctcerd. Op allcrlcı ' gcbicdcn: ondCf\\ijs. gebruik \-:ıil eigcn taal. enz.. .. Toen het konirıgs huis er eind jaren '50 werd omvcrgeworpen legde men ook in de name door Atatürk (Mustafa Kem:ı.l) grondwet \'3St dat de Kocrdcn ccn in Turkije. Een andere belangrijke ei gen volk zijn. Ir.ık is het enige !and reden vormde de Engelse belang- dat dit expliciet heeft erkend. stelling voor de olierijke provincie Hoe komr her dar de andere Mosul die grotendeels door Kocrdcn bevolkt werd. Dat gebied is sraren dir nier deden? Er zijn versehiBende redencn uiteindelijk ook bij Irak gevoegd ap uitdrukkelijke Engelse aandr:ıng. voor te bedenken. In de eerste plaats Daarmee is eigenlijk die grens ge- heeft Irak het grootst aantal Kocrtrokken. dwars door Koerdistan den ten aan.zien van de eigen bevolheen. Daarbij komt nog, en ook dat king. Voor Turkije en zekcr Iran is van belang. dat de Kocrden toen ligt het percentage een sruk lager. zelf ook niet duidelijk met een stern Voor Turkije heeft Atatürk een naspraken. Integendeel, de Onder- tionale ideologie geformuleerd, het zoekscommissie van de Volkenbond Kemalisrne, waarin het bestaan van heeft bijvoorbeeld geconst.ateerd dat Koerden werd ontkend. Ze werden
sommige Koerden bij Irak wilden
000 Huweco Nieuwsbrie( december 1992
..
imcnutioıule gcını..-cnsclup \\Cınıg
rcı.:cl bcl:ıng bıj
ccn Kcx:rdısch<.: st:ı.:ıt. is ook de kcm \'Jn de Kıxrtlisdıo.; problc:marıck: nıo.;m.ınd b..:luh c de Kocrden zc.:lf. -\,·il cı.:n dı.:rgdıJke D:ıt
omfh:ınkdijkc srxıt :\iı.:ııund hı..-ı.:ft
cr bcbng bij. ıntı.:gcııdı..-ı.:l. lıı do; jarcn ·ıo. tcx:n de Engdsı.:ıı ı.:n de Fr.ınscn zich hebbı.:n nccrgdı.:gd bıj T urkije. zonder Kcx:rdischı: en Annet.'tlSc st:ı:ıt. hı.."Cft ınc.:n ook lıı..1 cıgc.:n bcl:ıng voor oog gdıoııdcıı \ kıı wou ccn stcrk T urkıjc crı..-ı.:rı.."'ll tı..'gı.."'!l de Sovjct Unıı:. D:ıt spcdt nog stccds: gccn cnkcl l:ıııd ter ''crdd hecft momcntı..-cl bd:ıng bıj ccn Kocrdischc swt.
J:ı.
cr zıJıı \ crsdıılkn l:ınd p<.:r l:ınd In TurkıJı.: zıı.: JC biJ de Kcx:rtlm \'Jn:ıf de J:ırcn · 70 :ıl ccn linksc profılcnng v:ın hun poliuckc p:ır tıJcn. mct ondcr :ındcrc de opkoınst v:ın de Kocrdischc Arbcidcrsp:ırtıj. de PKK. In Turkıjc ıs hı.:t Kocrdisch n::ıuoıı::ılısmc v:ı.ık gı.::ıssocıccrd g<.:· wordcn mct links-r:ıdic:ılısmc en mı..-dc tl::ı.:ırdoor ondcrdnık1. N:ı de st::ı:ıtsgrccp ,·:ın scptcmbcr llJXO on!\\ ıkkddc cr zıch ı.."'.:rst de sıcrkc ondcrdrukkıng
v:ın
:ıllcs
\\:ll
Kcx:rdısch ıs. nu:ır gckıdclıJk :ı:ın
bcscft mı..'tl
.a
w
w
w
Westers idec: zorgen
lijk bchccrsbaar gcbicd is. De politiek van Turkije :oıt Je o/s: ten ı:erstı:. repre.ure tegen de Koerden als hedrelgmg van de inregnrı:u van de Turksı: .\'faal. tı:n tweı:dı:. ecn mcnrporattepolitrek en ten derde worJt er hli;khcwr uon eı:omnnrsc:lıe onlll'lkkclmg gcdaan tn Oıw-'/'ur klje lk denk daarh!J aa n hcl ( JmtAncıtnlisc:lı l'rrıJı:ı:t (r;A/') l>ıltlr wordr ı:ı.'hter vee/ knnek op gr.:gr.:· ve n H~·t =mı te we1mg aon dı: heı·n/. kmg =d( ten gvede kcmır.:n ı:n mı:n ,·/ıur de I'KK-ge=mde provmı.·1e 1111 Stelt J1e pogıng /Of economısdıı: ımtınkkı:lmg 1ets ı:oor'J
kımnı:n .mmenvaffen
g
Voor wot herre/i de te onderH.-helden mtnderhedenpolitieken in de Jetren ·so ltjkt m Turktfı: her Kemohmıe le wankelen. Jı: lıcht de rwee soorten Baorh-ideolvgiei!n m Irak en .\)·ne en her lslwmtrsdı timdwnı:mahsmı: 111 Iran
rs
Vciôr de lrnon.n: Uı:•mlıare m /979 kendı: men =mı·e/ in Turk~1e. als in !mn. Irak en .\)nif een sdıer ding 11L'isen godsdiı:nsr ı:n .\·taor ı:n een zekere invlnı:d ı:on her We.,·t<.'l1 .. 'Norion-hwltling · is ook ccıı
op de
or
De ınıem:ırıoıı:ıh.: polıtı<.:k ıs cynisch. Als hct <.:rop :ı.:ınkonıt h<.:dt (k
gcb::ısecrd
ur d.
Werd er door de 111/emmJoıw/e gccn d111k 11/lge01!/imd op de s tm en cin· & Koerden m et erkenden:>
Xl!nteen.H:Jıap dwı
"de ecnhcid is nu Islam' . .
Huweco Nieuwsbrief. december 1992
lk hcb hı.."t zclf gczic..'tl. Hı..-r ıs Cl.'tl ı.:nom1 proJect. m:ı.:ır de vr:ı.:ıg ıs , ındcrd:ı..:ı.d :ı:ın "1c hct ten g0\:0..: · kon1t. D:ıt ıs nog tc noı.:g om uıt u: m~kı..'tl. \\:lll[ d: d:ım is nog su:cds ın :ı.:ınbouw. De tx:dcx:ling ıs U.."'!lı.."'!loml SlU\\ nıccr tc crccrı..'tl d:ıt gcbruıkt k::ın wordı..'tl 'oor hı..-r opwckkı.."'!l '"JJl dı.:kınoıcıt en voor irrig:ıoc ın d: l:ındbouw. De vn.:r.-s
ak
bcschou\\d ::ıls \.'Cil soort Tu rken die zich mocstc..'tl :ı:ınp::ısscn. D:ıt is ccn heel :ıı1dcrc beginsinı:ırıc.
iv
000
Dot is woorschijnlijk ouk ıten verstandigcr politiek om hel cmtstaan von een guerillapartij o/s de
000
.
her ecl11 gcstcld: 'jullic mogen mecdocn als Je gesch ieJen is waar in en Je jc ma:ır de leiding van de Ba:ıth-p:ırtij opvallı:nd was Jar de Koerd PKK tegen re gaan. hal speel ls fa o kozen :i;de opzjcht zijn de ve rkcerde Ja. d:ıt is wa:ır. d:ı.c is cr dan ook ::ıcceptccrt'. In d:ıt mg Vı:rJ het Irak beter af gcwccst. gehnıikt werden. Bij niet gcbeurd. Hct is tcvcns mcrk- Kocrdcn in Irak als mccst ondcr- nın St:vrı:s vıelı:n :ı: russen wal en waardig d:ıt hı.."t Kocrdischc verzet m.a::ır wc! mct c in vcrgdiJkıng sı.:hrp. na Je o\-fahahad Repuhlrek in Irak niet radicaal-links. ma:ır drukkcndc rcgim w ı: n/en :e donr Je Uııssen en Je .\jah D:ıt gddt ~:chtcr a.ltijd conscrv:uıcvcr is gcwccst ını..1 mct de buurl:ındt.-n. gı:Jıımpr. Jı.: !raaksı.: Koı:rJı:n wı:r nıct :ılkcn voor de Kocrdıschc st:ımhoofdcn c d.. In Irak \vas juıst den hal( ;aren "70 Joor Jı: ı-:\· tn lr:ık hct bc\vind ın B:ıgd:ıd rı..'\·olutıon:ıır bcvolkingsgrocp \·crgı:ren ·. ın Jı: lraak s-lraa nse der. onJı:rhmıdelıngen met mı:t Jı: rı:larıc
oor/o g.
en her weı :r;n over /)aar
Ba:~daJ.
Hoe sraar her
tııssen Jı: Koı:rJısche ı:lıtı:
/raam·e regıme.;~ gegeveno; voorhcınJı:n.
nıg
D:ı:ır
wet.:t jc ındcrc:tud nundcr
en: lk lıı:h mı:r hı:t gı:mı:l Jar :e ı:r al lı:ssı:n 111t ;?,ctmk.J..:en hl·hhı:n. Dan kn;g Jı! ı.le mJnık dm
:ı: nınren ml'l dı: l'alı:snJnı:n Jı.: .\lı:dllstı: Jıplomoten van hı:t .\,/ıJ
ku rd
De ıncorporatııt von dıt Koadische elite in het po/itre/ce bı:std. :oals in Turlaje. gal71 Jat ook op voor Iran m Irak? lk bıtdud Jan Jı: hechre re/aties tııssıtn Jı: liırkse overheid en Je Koerdrsche agha ·s (de rraditione/e stamlerdı:rs). Jiı: als bııjftr gebn.ukt wordıtn tıL\·sen Je Koerdische bevollang ı:n Jı: staat.
de Kocrdıschc lx."wcdı:n-f Jostı:n :ı] n. ot ıs Jar re c nı gıng is cr over hct :ılgl.'TTICL"'l \\:lt linkscr. progrcssicvcr. communıs gesre!J"' De vcrgclıjkıng ga:ıt nıct hdctısch. m:ı.oistisch zclfs ı..-n zc stnJdl.-n De PJicstıjncn ook tcg1..-n hun cıgcn :ıgm:s. Jc zıı..1 m:ı:ıl op d~..'Tlk ık. hcbb~ :ıltıjd st1."UU1 gch.ld van de ogcnblık de Sj:ılı ''Nce. In Ir:ı.k zı..-ker nict. D:ı:ır d:ıt op ı..'Cll gcgcvcn (de lr.ı..:ıks Kocrdıschı: Ar:ıbıschc W~..·t"dd. ni~.-1 :ı.ltıJd van heeft de regcring :ı.ltıjd gcprobct:rd zdfs B::ırz:ını g:ınsa hartc. mxır \ crb::ı:ıl ın dk dı: DPK) ter hulp rcx.-pt de Koerden t.cgcn clkxı.r uıt tc spc- kıdcr van gı.."\ -al \\d sc Kocrdcn :ı:ın tc p:ı.k len. de ene ;ıgha tcgcn de :ındcrc. om de lr.ı.:ın gclr:ı:ınsc Revolutıc Dat lukt t.cgenwoordig ruct mccr zo kı..-n. Na de ... rk denk Jan voorai aan de fdc. h1.."tZCI goed. omd:ıt er de :ıfgclopen j:ın.-n lx."Urt hmıding \:an Je Palesn1nen tıjdenr zulke vrcselijlce dingen gebeurd zjjn. Dar =ı: mer Dat vınd ık een van de mreres- dıt TweeJe Go(tö orlog V rij\\~1 all e :ıgh;ı ·s en sjeiks (d. i. es mn qııenn c:onse de Jenken aan t~erpen. die relatıe traditiooele gccstelijke leidcrs) zit- .mnts te onden goı:de np zıt lu m kı:u:ıts. En met wıe n de /raan se en lraak se Koerten op dezclfde lijn 1.."0 su.:ın :ıchtcr tıL'>se rı: hli;khaar cvnst ant wıı:r moı:tıtn hlıf':en om Inm ersen het ~ Koerdisch Front (Front Jen. Ze worJ en ... Jkı:n ven~·ı:=enlı ııitgespeeld. van de bcl:ıngrijkste Ir:ı:ıks tegen C!lkaar lntercss:ınıc vcrgclijkmg. Ik zou Ir.m ook J::ı. hoew el zij spclen Koerdische politieke p:ırtijen). Wcln n:ıdenken. en Irak tcgen elba r uit n.::ıruurlijk. cr ccns o\·cr ıncete isw:ıar met versehiBende ideeen. is ,,;e speelt met ,,;c? maar goed. Het vertrouwen in De vr:ı:ıg lk vraag me dan afhoe her komt de tr:ıgiek van de Bagdad hebben ze vrijwel a.llern:ı.:ı.l Anderzijds is d:ıt er wetcn d:ıt ze nooit dar :oiets zıch hlijft herhalıtn en verloren. Het is hier juist de tr:ıdi Koerden. Ze n wnrde wt /essen n vertrouwen. Ze heb- hll)khaar ~ı:ı:n tionele elite die tegen het ccntr:ıJe iem::ınd kunne v:ın de Amer ika- gıttrokken. gezag in verzet is. B:ıgd:ıd heeft in bcn stcun geh:ıd Ik denk d:ıt cr wd !essen uit l. van diver sc het verieden natuurlijk wel gepro- neo. van Isr::ıe wordcn gctrokken, wat de Kocrdcn n. van de USSR. beerd die :ıgh:ı ·s voor zich te win- Arahische l:ınde crop aankw:ım werdcn bctreft tcnminste. Een van de !essen nen. ma:ır nooit op de m::ınicr als d:ıt n-ı:ıar :ıls het in Iraak s ze door icdereen in de steek gel:ıtcn. is bijvo orbee ld dat. in Turkije gebeurd is." e Koermeest de ns. Als je nu met de Kocrden in Irak Koerdist:ın a.lth:ı ı.kt gest::ı: zcggen zc ·wc zijn blij dcn de ondcrlinge strijd De Koerdische partifen in Tur- spreekt dan 'we ikaneo ons beschcnncn hebben. Die hebben ingczien kije zijn verhoden. tenl'ijl ze in Irak d:ıt de Amer lijn een ren probe iing ent'. ma:ır ze vertrou- moeten ander mogen meedoen aan de ı-erkiezin op dit mom tegen we n geen cent. Ze pr:uen tc trekken. anders wordc gen, maar dan in een schij.ndemo- wen ze voor elka.:ır uitgespeeld'. De onderhanzelfs nu nog met Bagd:ıd. cratie. delingen met Saddam Hoessein zijn Saddam Hoessein heeft d:ıt nu Er zijn een aanta l mome nten in 00 0 bij de laatste verkiezingen ook voorM:ı:ır
w
w
w
.a rs iv a
over.
ı
Ji .
.o rg
00 0
Huweco Nieuwsbrief, december 1992
~
uitbreidt. En dan Syrie nog erbij. Er ... /ie.ftt geen SJifet, neem ik aan? bestond het gev:ıar daı: je een rueuw Nee, geen SJİietische! Een soort Libanon kreeg mct allc gevol- socnnietischc, ic.mand die hct liefst gL'11 van dil.'11. Mct name gL"VoigL'11 mct de Koerden en sjiiL-tcn wcer op voor de Ar.ıbische golfstaten die ccn :ıkkoordjc gooit. Dat is cchter toch al nict tc stcvig in hct z.adcl nict gcbcurd: de SJİictıschc opstand zincn. Hct bezıt van olic ın de rcgıo wcrd ondcrdrukt. Er kwam tocn is, als jc het Pcrzısch Golfgcbied gcl.'11 cchtc intematıonalc r~cuc crbıj nCt.mt. toch nog van bclang. De Kocrdische opstand. daarenteDat zou de stabılıtcıt bchoorlıJk gcn. werd ook ondcrdrukt en dc vcrstorcn. :ıaııd.:ıcht van de wcrcld \\Crd cr pas lk dl.'Tlk dat \\:ll de,; Anıcnk:ı.ncn op gcvc::sugd ıocn al die,; vludıtdın hct licfst gewıld haddcn. ıs dat gcn ın de bcrgL'11 zaten. A.:ımankc Saddam Hocsscın vı:ı ccn coup door lıjk hcbtx.'Tl de Amcnkanl.'Tl ıocn rıog zıjn cıgcn gener.ıaJs zou zıJn :ıfgcz.(.."t nıct wıllen ıngnJpcn. Bush hcctt en dat cr CL'Tl andere voor ın de plaats nog vastgchoudcn aan ccn nonzou zıJn gekomcn. ıntcr-.:cnuepolıuck. Het ZlJn cıgcn;..
.a rs iv a
Heefi de mtemarıonale gemeım schap nog bıdang bl) de srabiiıteıt van de regıo en spelen de Kverden daardan een belangnjke rol in 7 Ik denk het wcl. Stel dat Irak wt
.o rg
nu opgeschort en men hceft wel duidelijk afgesprokcn ·wc doen hct s;ırnen, wc gaan nict mccr apart ccn dea! sluitcn mct Bagd:ıd. zoals vrocger gebeurdc'. De aanwczighcıd van de VS in Noord-Irak spcclt natuurlijk ccn bclangrijke rol. De Amerikaneo hebbcn stccds gezcgd ·wc wıllcn gct:n apart Kocrdıstan ·. ~t::ı.:ır sınds twcx J::ı.:ır is c:r c:igc:nlijk de: f:ıt;lO ccn apart Kocrdistan.. dat door de Amcnkancn bcschennd wordt. D:ıt ıs toch zeer opmerkc!ıjk. Zolang Saddam HocsScin cr zıt. zullcn de Amerikaneo voor de cigL'Tl publickc opinie genood..z.:ı..ak-ı zıJn om da.t gcbied daar te beschenncn. Men is bezjg de Koerdischc autononuc verder te steunen. tegcn de cıgcn officide politick in.
ku rd
000
w
w
w
el.kaar gev.ıllen was na de Twcedc Golfoorlog, wat evcn drcigdc tc gebeuren. Stel da.t de rcvoluue van de Koerdcn en Sjilctcn zou zijn geslaagd. Dan was Irak in drie delen uiteen gev:ıllen: een Koerdisch deel. een gebied onder I.r.ı.ansc invlocd · (wat bovendien grenst aan Koeweit en Saoedi-Arabie) en een deel w:ıar Syrie zijn invloed zou doen geldcn. Turkije zou zich dan eveneens mengen in Noord-Ir.ı.k., omdat Ankara zich verzet tegen een Koerdische suat aan de grenzen omdat da.t cen voorbeeldwerking zou hebben voor de eigen Koerden. Er lagen ook scenario ·s kl::ı.:ır waarin T urkijc weer aanspraak op Mosul zou gaan maken. Een bron van o~ on~ond dan ook rond Iran, want de Arnerikaneo en de Arahische Golfstaten willen niet dat Iran zijn invloed
Huweco
N"ıeuwsbrief,
december 1992
:ı
cc
punt is: de Nieuwe Wereldorde is miıuster van bıımcnlandse zakı..."ll is gcbascerd op het h.andhaven van de toen naar Syrie geweest. En het schijnt d:ı.t in mei 1992 de bmpcn bcsuande grcnzcn. Je mag ook nict uil hct oog van de PKK in de Bckaa-v:ı.llei in vcrliezcn dat grensv.·ıjzıgıngen door- Lıbanon gesieren zıjn. Dat is nog voeren problcmatısch ıs wannccr nıct hc!crroal zckcr. Hct ıs ın ic:dcr volkcren door elkaar wonen Dat geval zcker d:ı.t Syric de PKK geondcrh.andclingsobEnerziJds hee_tr de ıntemanonale zic jc in de USSR en ook in d it bruıkt hccft als gcbic:d Jc sprccJ...t over Ko<:rdisun. JCCt ıcgcn de Turkcn: 'Jullıc bouwen gemeensch,ıp geen helang hı; een dc Koerdisc he .1·taat. maar andı:r=ı;d1· mxır ı.:r woncn ook :\r.ıbıcrcn en dc Eu!T:ıa.r..Jam. d:ı.n g:un ''''J n mısschıc cn opstokcn wordt natınnalısme ook van hw- Turkc.:n ıusscn Nıcrn:ınd \\·cct prc- Kocrden ı.:r 0\ 1 kumH.:n \\C ~mJı.:rlıng to! ıxn cıcs \\':lt Kocrdıst.:uı ıs tenaf aangewakkı:rd koım.:n · ccnkoınst Ja. hct wordt gdlruıJ...L. of ıXrd!r In hı:t ı'ıdidden-Oosrım ıs a ook misbruikt. De Amenk:ıncn hcbbcn .\peı:lr di! ,l!.l!dadıtl! ıun el! n ( irru lfheleıng van olıe en wmer. heıde her dat gcdaan ~ jaren '70 om hct nog mı:ı: ') l:'r =ı; n gehıeden be-.\i.nd van Bagdad tedesubıliscren =lften m de hodl!m. wat mee her .):ı'flı: ook wcwr .):ı·rıl! nog .1·tı:ı:d1· T~trkljt: ın Prcsident Nixon hL>t:ft opcnlıJk toc· hı:!ang van grı:n::en lam hepalen. aanspraa k op maakt. gegcvcn dat hij gcld en wapı.:ns gaf I!VI!nals di! rwısten ero\·l!r ın Ja. hı..1 g:ı.:ı.t om l.~n gcbicd. dat ook ıs h d:ı.t denk ık ook. Er :ıan Barz:uU, :ıan de Kccrden. TrouJC in S~nc wcns Kissinger 1-x:-.:ft Barz.:ıni ont- dı.: mcesıc Arahische landen ccn van Alcx.lildrctt:ı. Als staat dat gebıcd moct in Tehcr.ın. Dat ıs vnj opt.'1tlıJk ge \'Clcl van Jal cczı c ten :ıanzı en "'all 1..:cn landkaart koopt. s stxıt lsr.ıd Ü\crigcn bıj nog gebcurd. lsr.ıd hidp de Kccrdcn Kcx.·wcı ı en de Em ı r.ııcn. ro "'all: cr Synschc l:ınd ook tcgcn ccn Ar:ıbisch !and. ~t:ur '\Vaarom ınceten diı.: p:l.1! SJcıks die nog srccds nıct op de hct was ruct de bedeeling dat de ıccvallig dat stukje l:ınd hcbbl.-n. kaarten ~t:ur ık dl.-nk ''el d:ı.t nccrgchebtx."ll bıJ zıch cr ers n Kocrden zouden wınnı.."ll. Hcuclfdc dankziJ de Engclsı.:n dan nog. s, ''-aarom moeten die al die olicop- legd. verh.:ıaJ gcldt voor de oorlog tussl.-n Iran en Irak. ,,-a.mn bcide partıjen brcngst knjgen? En d:ı.n zıncn \\1j Wat me op..7ei was dar zowe/ elkaars Kocrdcn steunden. Nict mct zo ·n 40 miljocn Egyptenarcn l!n Irak als russen omdat zc daar van ganser harte op ccn sıukje grond \\-aaT we ruks rıı.ssen Tıırkı;e a een aldword beachtcr stondcn.. rnxı.r omd:ı.t ze cl- he b ben·. Dat is cen gevocl v:ı.n T11rkı;e en Iran e/kaars ~rondge op wın er dar kaars bewind wcnsten tc desıa frustr.ı.tie d:ı.t enorm groot is. Dat ıs sraat hetzelfde gevoel waar Saddam hıed geen Koudrsc he akrivıtelfen biliseren. Hoesscin op ingespeeld heeft mct mogen plaatsvınden die regen her /and genchf zıjn. ı''vfaar !l):Na de va/ van de &rli;nse mıwr z ·n propaganda en wat de P:ı.lestıjnen andere ıs her em ge /and dar geen dergezie je overa/ her ın vroag s tel/en van betrcft hecft hij daar vcel succes mcc ne wel li;k aklword heeft. inte~endee/. Dar de nanona/e gren=en. ls derge/ijk beluald en dat kan ik me ook zal waarschi jn/ijk te maken hebben proces ook in het Midden-O osten op voorstellen. til?
w
.a r
si va
ku rd
.o rg
lijk de Europcanen die hcbix."ll gczcgd 'we moctcn er iets :ıan dcx."ll ·. Tcgcn wil en dank. omdat hct nict anders kon. Yoor de SJıictcn hccft ml."ll dat aanvankclijk ook nict gedaan.
w
w
Wat bctrcft de pelitici niet. De hele Tweede Golfoorlog is bcgonnen om het h.andhaven van grcnzen. d:ı.ar ging het om. De grens van Koeweit was hcilig, d:ı.ar ınocht niet :ıan gctomd worden. Die grens is natuurlijk evcn bctwistb:ur als de grens nıssen Turkije en Irak. Je kan moeilijk zeggen 'voor de bevrijding van Koeweit hebben we een oorlog gevoerd en nu staan we toe dar in een ander gebied de grenzen veranderen'. Nee, ik denk dat het uitgangs-
met her.finr dar er In 5J:vnii niet zo 'n grore bedreigıng van de ez gen Koerden bestaat. ofnier? T och wcl. dat klopt. Er is ook
\Ve hebbcn al even de regionale rivaliteiten aangera:ıkt. Turkije ma.akt a.anspraak op de lr.:ı.:ı.ksc provincie Mosul. Er is de Turkse ecn serieuze onderontwikkding in Eufraat-cbm die Irak en Syrie tegcn Syrisch Koerdistan. Bovendien zijn de borst stoot maar ook de Syrischc Irak en Iran vcel meer van Turkije steun :ıan de lraakse Kocrden en de afh:ı.nkclijk. economisch gezien. Het is voor die landen belangrijker een Turkse PKK. Er schijnt half april 1992 op- gocde verstandhouding met T urkije nieuw een afspr.ı.ak gemaakt te zijn te hebben. dan voor Syrie. nıssen Syrie en Turkije dat de PKK 000 zijn aktiviteiten in Syrie en Libanon moet terugschroeven. De Turkse
Huweco Nieuwsbrief, december 1992
Syrif! en Iran kıınnen her redeli;k goed met e/kaar vrnden. denk ık Ze ~renzen niel aan elkaar en hun Koerden dus ook nıı:r 8nvendıen =i;n =e aileher vr;and van Irak Klopr da(? zıJn
''d
dianıctr:ı:ıl tcgcnovı.:rgcstdd.
hı.:t
Ja
prı.:cıcs. ınaar
zc
Ja. cbtis voorbij, d.:ı..:ırwordtcnkel nog lippt."'ldit."'lSt ::tan bc..''\VL-z.c.."'l. Als jc ht.'1 MiddL"'l-ÜOsten wil bt.-grijpcn, mo<.:t Je de idealogic cvcıı :un de kant zı.:ttm ı.:ıı kijkcıı naar w:ıt dı.: purc maclııstx:l:ıngm ZIJ ıı.lıet cıgmbd:ıııg voor:ıl.
af.~ı:slorı:n·J
/)ar ge/dr
hlı;khaar
de
ook voor de mtı:r-Koerdı.1ı.:lll· relarıe.1· lk dı:nk don awı de vl·rhoııJıng rııssı:n de !rookw Koerdı:n en Jı: !'KK Gaar
ıs
Jıı: l·ı:rgdıJkın;..:
lsbmıuschc rcpublick EıgmlıJk hL"t et."'l monster.·crbond. :\llctx:ı zijn zc tL'gl."'l Ir:ık ı.:n lsr:ıcl Alkı.:ıı. :ıls het er ~ht op :un zou koıncıı. ı.:n dar zıc Je ın Libanon ccn lx:ctJı.:. d.::uı zijn hun belarıgen tcgcngl."Stdd. D:ııı stcunt lr.ın de Hczbollah ı.:n S~ nı.: dı.: A.rrı:ılbcwegıng. In \\Czcn -doorcbı ze nict aan dkxır grcnzcn- kunnı.:n z.e ht."t mct clkxır vindt."'l. mx:ır hct ıs cen vijandige combın.:ıııe \:ı;cınd wm
mı;n vı;and ıs mı; n vrıı:nd · ıı-orclt
bli;khaar vaker
gı:hanrı:erd ın
regıo/
D:ıt
PKK op.;rcı.:rt ook
,.:ın lra:ıks
groııdgcbıcd ı.:noııtuıgs lı~.oı.:ft T urkıJı.:
cont:ır.:t gdı.:gd
mc ı zowcl T :ıbb:ını
ı dı.: k ıd er' :ııı dt.: PLiK. de P:ıtrıouschı.:
Jre
w
w w
Aile vi er de st aten hehhen regwna/e aspiraties. Turkije en Iran hijvoorbeeld die e/k de lerder van de islamirische wereld wrllen worden. U schrijft in Uw boek ook dat de /imi et van hetarahisme u it het nativna/isme bestaat.
:ıııck:m.ıds
''d
gı.:IK1ırd ....ıı
grotı.:
tbt l~~.:h tbt ..:r md \ r:ıcht:ııııo ·s ''ordt gı.:sınok
kı.:ld
V:ırıuıı Oost-TurkıJı.: rıJdı.:n
ık zı.:lf 1-.uıuı ...ıı Ll<..ıı. ıs
hoııdı.:rdı.:ıı
\ r:ıdıtıııto ·s md gnx:ndüor Klx:rdıst:111 ıı:ı.;ır Ir:ıJ.. Daı 114lg \·oigcns hı.:t V:-:""\.'lnh:ırgo. \\-:lii[ d:ıt ZIJ11 k\ı.:IISlllldddı.:rı \"ı.:r.olı. h.:ıı
gı.:ns nJdcrı zı.: ı.:ciHı.:r tı.:nıg md t:ınks
Deınocr:ıtıschc P:ırtıj v:ın lr:ı:ıks
schuı\ L'TI :ı.:ın hı.:t grcnsgcbıt.:d
K<Xrdist:ın) Ekıden \\erdt."'l op het hoogstc nıvcau antvangen ~ k"'l hecft ...-ciHcr voor.ı.l contact mı.:t B:ırz:ını lr:ı..:ı.ks KtXrdıstan bt."Staat ımmers uıt t\\~.o'C dckn: het NoordL"'l (bovcn de l.lb-mıcr ). :ı.:ın T urkıJı.: grl."'lZL"'ld. is he ı gebıcd v:ın B:ırz:ıru t."'l hct Zuidcn (ondcr de Z:ıb-rivicr) is cbt van T:ıl:ıbani. De Turksc rcgcring hecft crop:ıangcdrongen. voor.ı.l bij Ihrzani du s. om cr.·oor tc zorgL"'l cbt de PKK (de Turks-Kocrdische Arbcidersp:ırtıJ) !UL'1 mccr v:ırıuit hun gebicd zou opereren. Barzani heeft niet toct:,-.:zı.:gd. hij lcn ook moci lijbndcrs. w:ınt hij zou zijn cigen soortgenoten in de stcck !aten. B:ırzmi zal wc! proberen de PKK-actics op zijn grondgcbicd te beperken. Aan de andere kant hceft hij cr ook bclang bij cbt in T urkije de Koerdische f:ıctor blijftspelcn. DcPKKisvoorhemo ok een ruilobjcct. net :ıls voorde S~Ticrs.
nJdı.:n
.a r
is purc m.achtspolitick. Hct g:ı.:ıt helcmaa.l nict om ıdcologıe. In Damascus ı..,,,':l.lllcn cr cik jaar vlıL-g tuigen aan uit Iran met de wcdum:n van de martelaren uıt de oorlog. Dıe krcgen een vabntie aangcbodı.:n ın S~Tie. Damascus. Ze w:ırcn zwaar gesluierd. icts w:ıt jc nonn:ı:ıl in Damascus niet z:ıg. Mct bussen mct foto· s van Khomeini ap red en zc n.a.ar bepaalde hotels w:ıar ook portretten v::ı.n Khomeini hingen. D:ıt w::ı.s ook een heel r.ı.ar contr.ı.st mı.:t de rest v:ın de stad. een mederne stad waar jc over:ıl whisky kon drinken. en zo.
d.ıt ıs rıog sı~cx.Js 7.0 W:ıı ~r
L' nı ı.: van 1r:ı.aks Kocrdist:ın) :ıls mct B:ırz:ını (de lcıdcr van de DPK. de
si va
Her prıncıpc van de
Dı.:
op'
1:1.
ku rd
scculaırc tx:wınd v:ın Ab\\lctcrı ı.:ıı
de lraakse. ovenn:gend door Koı:r den hewoonde. provincre lıdo.wl rs aan=ienlijk. De c:onrmle en rnkomsten van die olıe hlewn l'c.·htı:r ın handen van de lraak.se overhı:rd Wad de pijplı:ıdrng nuıır Turkı;e ren gevnlgı: van dı: ı :V-swıc."fres mı
.o rg
000
[Einde ulaaber raakten de PKK en de lraahe Koerdentochslaags: deze laarsten helpen Turkije hij her gmotscheepse offensiejiegen dePKK ın Noord-lrak. -!.B.} Het aandee/ in de nationale van de oliewinning in
olieprodıtktie
vol
olıı.:. Hondı.:rdı.:n sı.un ı.:r
:un
tı.:
lı.:
dwars door Ko.:rdıst:ın <..'!1 de Kocrdı.:n \ r:ıgı.:n t.b:ır gdd 'oor Eıgı.:nlıJk ıs IA.:t iı~XI :ıbsıırd bnc.kn dıı.: op \OCt \:ln vıpnd nıı.:t dlw:ır stxı.n En ı.:r \\Ordt gdd .:l.1Il \ı.;r dıı.:nd door ıukrı.:cn dıı.: ı.:r bıJ tx:trokkcn ıs
Er ıs e ın d mrı;..:;aur ı:ı:n ald:nonri ' tar standgdwmı:n ıur Jı: onderha/1dı:/ıngı:n tw·sı:n Har=am (=ondi:r Talaham) en .\(u/dam Hoessı:m. waarhı; ı:r ~·ı:rkıı:::ıngı:n ın Koerdistan =oudı:n komen. democrarıse ring ın hı:el Irak -,..erd hı:lm~jd. polirieke gemngenen :cmden worden vrijgelaten. ı:n=. Waren de verkie=ingı:n ın lraah Koı:rdıstan van me i dir jaar daar de uuvoerıng van J
Nccn. Ecrst en voor.ı.l is ı.:r '-an d it nicts in de pr.ı.J.."tijk omgezct. Bovendien zijn de vcrkiezingcndicnu gehouden zijn hct uitvlociscl \-an ccn hı.:cl oud akkoord. d:ıt tusscn de B:ı:ıth en de DPK (B:ırz.:uıi) werd gcslotcn. hct zgn. Maart-Manifcst van 1970. Volgcns d:ıt akkoord zou er binnen de vier jaar autonomic komen. een Koerdische vice-president, een Kocrdischc asscmblcc. enz. Tusscn :ıkkoord
000
ı
1
i ; ;
Huweco Nieuwsbrief, december 1992
36ste breedtegr:ıad, daar ligt de overst:ı.k. kw:ım je aan ecn Koer1970 en 1974 antstand er cchter Arnerikaanse gar.ıntie op en dat valt dischc grcnspost waar jc thee opnieuw ona1igheid, ondcr andere oooeroperatie 'ProvideComfort'. Plus aangcbodcn krceg. Op de tcrugweg over het bijbchoren van hct olicrijke cen stu.kje wat de Koerden zelfbcvrijd (na de verkiczingen) h:ıddl.'rl zcal ccn Kirkuk. H:t akkoord is dus nooıt hcbba1 na de Golfoorlog, tel zııiden. Kocrdischc stcmpel, ınaar die werd tat:gl.-past. ln 1974 hccft Saddam rond Sula)-maruyah. Daar zıt cchtcr dan op et.'rl apart blaadjc gczct, op Hocssein, tocn nog vicc-prcsıdcnt. gCCl officiele Amcriloansc g:ırannc hct paspoort mag natuurlijk nıt.:t. Er ecnzijdig ccn nicuw voorstcl gc- op en cbt valt nict onder operatıc wordt ook nog Iraaks gdd gt.:bruıl-.1 daan. De door hem voorgcstcldc 'Provide Comfort' De fucto mıssclul.'rl natuurlijk. Autonomicwct was ccn vcrzwaktc ''cl. cbt wcct ık nıct I!:Uct. Nu ıs ı:r .:en Assı:mhlee .wmım versic van I'K!t Maart-1\bnifcst. Ecn Er ıs dus nu ın Iraaks Koc:rdısran gesrdd dccl van de Kocrda1 (zondcr Barzanı) Er \\crd voor t\\CC dıngcrı gt.:hccft dat ondcrtckcnd. Wcttclıjk een ·cordon sanıra ır· lan~s de ~rens bestond cr ccn · autonoom · gcbicd mer Turkıje en Iran. tten 'hevrı;d stcmd. Yoor de :ısscmblcc l.ll \OOr t.:cn lcıdcr Yoor de :ısscmblcc ıs cr mı:t een ei gen assemblcc tat bt.-gin dit gehıed · ttn t!ım d eel dar nog onder ccn stcmrondc. \1:1 hl.'t stclscl van jaar. De !eden van de Kocrdischc Scıddam Hoesseın ressorreerr/ Ja.. dne 'soorten· Kocrdcn. Hct cvenrcdıg.hcıd. 01! uıtslag ':ın dt.: assemblee wcrdcn cchtcr door gcbicd omhclst dus vanaf parll!ml.'rltsvcrkıezıngl.'rl ıs nıl.'t hc!ebt.:vnjd Bagdad aangcduıd L'rl daarom ocschouwden vclc anderen hen als Zakho naar bcncden. zondcr Mosul en ın::ıal gevolgd bıj de sainl.'Tistcllıng Kirkuk. tot en mct Sula~maruyah. van de asscmblce. De lOCkcnnıng collabor:ucurs. W:u de Ko...'fdischc panıjcn ıuı Zowel het gebicd van Barzan.ı als cbt van de zctcls gcbeurdc volgcns :ıf gezcgd hebbcn. cbt is dan ook \\cl T:ıbbani du s. Hct is wc! raar natuur!iJk. spraak. De parujen waren \\cl ongekunstmat.ig. ınaar cbt docn zı; ook et.'rl soort nict-bcstaande staat. Op de vccr cven grool ınaar cr was lucr en met hct oog op de Arncnkancn. is: hcen '''eg. toen ik de T urkse grcns 'wc houden ons aan de lettcr van de Ir.:ıakse wet. want we bcrocpcn ons op het akkoord van 1970. waar in staat dat er ecn asscrnblcc komt die verkozen mag worden en daar houden we nu verlciezingen voor. Irak heeft immers zijn gezag O\'Cr dit gebicd teruggetrokken. of ecrdcr verloraı. Ir.ık bctaalt ook de ambtcnaren niet meer. Dus we nemen hct zelf maar in de hand. Dar klopt formeel met het Maart-Manifest'. Het Manifest van 1970 is vrij vaag en de Koerden wllen het natuurlijk in hun voordeel in. Zo valt Kirkuk volgens hen wel in het autonome gebied. Men zegt dus 'we houden nu verlciezingen in 'bcvrijd Koerdistan'. Helaas is er een deel van Koerdistan nog niet bevrijd, Kirkuk ondcr andere, maar wc houden nog wat zetels vrij voor als die gebieden bevrijd zijn ·.
w
w
w
.a r
si va
ku rd
.o rg
000
De ver/dezingen gelden dus aileen voor de 'bevrijde zone '? Ja, dat is dus het gebied boven de Huweco Nieuwsbrief,
deceınber
1992
daargcknutscldmctdeuitsl:ıg. Fr.ıudc
waarin z.e Saddam Hoessein gC\vaarsehuwd heeft de verkiezingen niet tc storı..'fl. Anders zou Amerika ingrijpcn. Ik heb cbt tocn ook z.elf gczıcn. De ctıg van de verkiezingcn vlogcn cr Aınerikaansc straaljagers bovcn hct gcbicdhL't..ııcn wccr. M:ıartegclijkcr tıjd hccft Tutwılcr ook gezcgd cbt zc \'O nd cbt de vcrkiczingcn nı ct moclıtcn uıtmondcn in l.!l.!n on:ıthankdı.ıkc
{In oktoher heeft Irak dan toch de wrlen~ın~ van her VN-hulppmJ..:rwnma acmvaard. dil tegen de :m van de Vı:rem~de Staten f:'erder. m ;ımı. had 1itrkı;e lıet akkoorcl mı:t Wcıshmgwn met ı:en hal( ;aar veriengel - 1 n 1 Irak
l'll
rurkı;ı: lıl·hhı:ll <'l'/1 lDl'·
f'c/CrC fıiii{( /ın~ lı:n tiCIII:JL·n \'C/11 i11111 /\nerden mm-.;,·mmıcn ! ·~~~~,. Irak
lıı:ı:,; dali<' makı:n 111L'I d<· .ı.ı,llıl·:ı.::. lıeıd w m dı: gı:allıcerden nı,/..:
A meJ<· ıı l'17S Wl /ıJmcraiH.:hap wm dı: 1:'(; l~·rujil Iran hl~1khaar H·eınıg dntk ıı cm h!!J_-
w
w
w
.a r
si va
ku rd
op kleine sch:ıal. Er wcrd anderiing afgesprokcn cbt de PUK <..'n DPK allebci cvenvcd zoudcn krijgcn. Er w:ıs trouwcns ecn kıc.:sdreınpd van 7% w:ıardoor :ılle kle ın c p:ınıjcn gecn k.:ıns ınaJ.ktcn. Alh.:cn de DPK cn dc Pl.JK nı..mı.."Tl dı..-cl \."Tl \.'1' w:ın.ıı ccn vıjfbl zctds gcrL-scn·L-crd ,·oor de Koadisclıc su:ıt chm1cnLıı (o :ı. as~ rischc chnstı..ıım) lkgın JUii ıs cr ccn soort ministcrWaarom /ıustert Sacidam Hrx:sr.ı.adgcvormd. lcmandvandc PUK ıs dem ınd ncwr dı: ı 'ı:rı:mgclı! sı:m prcmicr gC\vordcn en icmand van de DPK vicc-prcmicr Mxır dat w::ırcn Statımal\·lıetl!mmgaat :ı; n Koı:rclen nict de grotc tenorcn. In hct bbinet met rıL\'1 te lcıten en nıı:t met de zijn cr ook mL"TlScn opgcnomcn van de..: kwesrıı: rond de VN-ımpeclle.·' Dıtıs ra..'cl. DcAmc..-nbn.."Tlzullcn kleine partijcn. die nıct O..."TlS vcrkoZL"Tl ook ccht ingnjpcn denk ık. J\tct di.! \\':ltcn in hc..'t p:ırlcmcnt. die hcbbc.."fl ıc toch ministcrpostcn !::"-"gC\·cn oın zc VN spcclt hij ccn k:ıt-cn-muis spdletje. Uitcindclijk gccft hij toch crbij tc bctrckkcn. Wat het leıdcrseh.:ıp bc.."trcft. wa- StL'\Xİs toc.ln l.lkho. hc..'t gTL"TlSplXll.SjC rcn cr vicr k.:ındicbtcn. \\-:ı.::ıtondcr op Ir~ grondgebicd. ıs cr 1..'t..'fl Talabani en Barz:ını als bdangnjk- Amcnkxı.ns hoofdkantoor. lk hcb m.:1 stc. Daar mocstjc 50°-Q.,... 1bdulcn ~..ıı de Amcnkı.anse bevclhcbbcr dxır :ı.ls cbt nic..'t gch.:ı.:ıld zou ''erden (cbt gcsprokcn. Die zı.:gtookhecl duiddijk isookgcbcurd). dan zou crccn [\\ccdC 'ık grijp g~..·woon in als er'icts gebeurt · ronde komcn (die is er nog nict De Amcrikancn ziru:n daar sinds de geweest). De k.:ıns is cr cbt de [\\·ccdc operatic mct de vluchtclingcn. De stemronde voor hct lcidcrschap VN hccft em:ı. de plaats van de uitgesteld of zclfs afgesteld wordt gc:ılliccrdcn ingcnomcn. De ge:ılli onıd::ıt z.e de cigcn confronut.ic willc.:n ~"Crdcn zijn :ıllcma.:ıl vcrtrokkcn. verrnijden. Dat is n:ınıurlijk hct grote behah·e de Amcrikancn." punı wa:ır we hct al eerdcr over De v'N-cperatie ::ou injuli 1992 h:ıdden: deze verkiezingen kunncn leiden tot een nieuwe rn:ıchtsstrijd. atlupen. '·Ja.. de VN hceft om cen halfj:ıar cbt hebben z.e heus wel in de gatcn."' verlcnging gevr.ıagd en Irak hecft Er zouden !raakse troepen ge- d:ıt gcloof ik. geweigerd. In icder mohi/iseerdzijn inde periodevande gcv:ıl zullen de blauwhelmen wc! verkiezingen. maardie hehhen hlijk- blijvcn. denk ik. Wat veel bclangrijker is zijn de Amerikaneo die op Incirlik baar niet ingegrepen? op de T urkse basis. De Tu rken zitten. Ja. lrakheeft uiter.ıardgezegd cb.t de verkiezingen onwettig ,,·aren en zeggcn steeds 'je m:ıg nog een half hct lcgcr hecft gcdrcigd dorpcn tc j:ur blijven en dan zullcn wc zicn of beschietcn. Er is toen echtcr ccn vrij we nog verlengen'. D:ıt is cen onzekcrc felle verklaring van de Arneribilen fuctor. Als de Turkcn op een bepaald geweest. Margaret Tutwiler, de ogenblik z.eggen 'jullie moetcn wcg ·. woordvoerster van de Amerikaanse dan valt de bescherming dus ook Minister van Buitenlandse Zaken gedeeitelijk weg en daar zijn de Baker, beeft een verklaring afgelegd Koerden heel hang voor. Dat is ook
ı..'Cn oo.:tjc de T urksc trocfka:ırt ten opzichte van de lı:;:ıaksc Kocrdcn."
.o rg
000
rrkanen.
w u ır Turkıfe mı:t
tı:ncı( ernıcırt
Waar.w.:Jıımlılk dtıto~r
dı: ı:nmmm1dıı: relcıllı:.\· ı:n dı: .~ rınge cuımı ı:zıgheıd ~'Wl Koı:rck·1~,;/
Hct Wc.:sıcn tı~..-cti gc.."L"Tl \':lt op ' Iran. op TurkıJc \\Cl. lk denk dat de T urksc r~.-gcnng cr al k"Lıı ın:ı:ır ' ı.:r st:ındıg :ı:ın do..1 om concc.:ssı~..-s re..: do.."Tl :ı:ın zıJn Kocrdcn. dan nu..m JC de PKK de wınd uit de zcık"Tl. Wat ıms dı: reacllı: wın dı: hıwr op dı: Iraaks Koı:rdr.w.-Jıı..•
landı.:n
ı-erlaezıngı:n"
Ecrdc..:r sccptısch. Turkı_ıc h~ft zc ccrst :ıfgckcurd rn:ıar latcr ccn bcl.-rjc op die bcslissing tcruggckomen. Syric hccft ccn afw::ı.chtcndc houding aangenomcn. Irak zdfhceft de verkiczingcn veroordccld en Iran doct cr hclcma:ıl het zwijgen toe. Die rc::ıctic is natuurlijk voorspclb:ıar. w::ınt al die l:ınden vrczen cbt hun eigen Kocrdcn .hetz.elfde willen. Ovcr.ıl valt er op de demecratic wcl iets :ı:ın te mcrken. Dat is nanıurlijk ook ecn beetje hct dilenuna gC\\'CCSt voor het Westen. Aan de cnc k.:ınt juichte men toe cbt er voor het ecrst dcmocratische verkiezingen wordcn gehoudcn, in lr:ık nota bene. anderzijds was men ook een bectje huiverig, oıncbt de situ:ıtie in
000 Huweco Nieuwsbrie(.. december 1992
ı I
000
Persbericht
Iraaks Kocrdisr.an hct bı.:gın zou kunncn zijn van ct:n Kocrdischc sı.aat.
Afsc haff ing cult uurp act
g
Er ıs dan tvc:h eındıdijk !!ı.: n vorm van t!ımheid te hemerken Althans m Iraaks Kuerdistan dan q(nıt!(J Ik denk dat d.1t cc n v.ın de conclu-
De Vrij:.in n i;: e Koepe/ lıeeft m et verıvon ~leri n;: k en n is ;:enomen Je Cultuurp actwet, si~..-s ıs die JC bn trckkcn Dar l!r ın dk ' van lıet ı·oorstel tot uf~clıuffin;: \'tJ/1 ingeJien J Joor Jı: lıeer Vun Pı:ı:l. gcv:ı.l u:nstrcvcn ıs nxırmıxrcı.:nlıcıd rgıl Dat ıs nll."U\\' Tcgdıjkcrtıjd denk ık /)oor Jı: CultllurptıL'twı:t is ılı: non-ıli.H:riminutiı.: ;:ı:wuarhu .Htınd in nıoet princ:ipe dat cr CI.."'l soort rc:ı.lısmc ıs oııtsL'UJı. in de soı:iuu/-cu/tllre/ı: sector en ı/it zckcr bıj de lcıdcrs. door crv:ınııg ıvorJen ;:ehouJe n. wijzer gcwordcn ·\V c mocıcıı
w
w
w
.a
rs iv
1
Huweco Nieuwsbrie( decernber 1992
\\ljl.CnduıJı.:lıjl,uıdıc
Lotcnj ll/92. nchtıng
KiXpcl ıs l!r zıch '1\cl v:ın lx"wust d.:ıt lıct Cultuurp:ıct de politiscnng bn \ crstcrkt he bix"'l De
Vnjzınnigc
ak ur
In tcgenstclling tat wat de hccr cigcnlijk op nı.cm:ınd \CrtrOlmcn · V:ın Pccl bcwccrt. bıeck"'l :ı.rtıkd 6 bı s M:ı.:ı.r ja. jc probeert tadı op ZO\U:l mogclijk p:ı.:ı.rdcn ıcgc!ıjk tc \\ı.;ddcn G \V • ı..."'l :ırukcl 59 bis 1.."'l ter ~ 7 G.\V •• ruct voldocndc g:ı.r:ınuc voor pr.ıtcn mct B:ıgd:ıd. nlXlt' ook mct de de niet discrimirotie van de nıct Amcrik:ıncn. mct Tu rkije. :"\.ten rro:ıkt zich zo ''an ni~..m::uıd ~..:cht hdenıxıl confcssionclc g~..-m:cnschap en :ınien.: mındcrhcden. :ıfh:ınkelijk. Of d:lt succcs hccft. d:ıt , :ıl WCI.."t ik nict. ~l:ı.:ı.r h1..1 is in dk ge, [n de Cultuurp:ıcn\·1..-r ZlJn ccn ''el ccn :ınderc kocrs d:ın ın het :ı:ınt::ı.l w:ı.:ırborgctı ingebou w d die nıet verieden gcv:ıren \\erd. opgenomen zijn in dczc grondwcts:utikclen. lk dank U \:oor da gı.:sprı.:k. De Cultuurp:ıctcomnussic hccft ccn bclangrijkc ta:ı.k. H:ı.:ı.r opd.r.ıcht is voor:ıl prevcnticfen verzcx:ncnd ap trcden. De drcmpcl voor kleine te ·Li centiate politickc wctcnsclup pen V.U.B. en bch:uldc in Sl."Ptcmbcr org:ınj~tics en individuen om CI.."''l 1992 de Bijzondcrc Liu."'ltil! Ont- bcrocp tc docn op dczc commissic is '1\ikkclingss:ımenwcrking :ı.:ın de vrij l:ı.:ıg. Zonder deze commissic is men RU.G. mct :ıls thesis ''Eı:n politieke en socio-t:conumısc:Jıe analyse genoodz:Lakt tcrug tc v:ıllcn op Rcchtscollcgcs die louter rcprcssicf ı:an de Koerdische samenleı'ing ı.:n de geopolitieke siluan e inde regio . .. van :ı.:ı.rd zijn en een hogere drempcl Begin 1993 publiccert HUWECO hcbbcn. dcı.e thesis in zijn Dossicr-rcd<s. H~..-ı De grootste zui1 in Vl:ı.:ındcrcn interview had pl:ı.:ıts in Amsterdam op 21 juli 1992: \\~r voldocndc strceft errı:ıar om eigen structurcn tc relev.ınt geacht werd de infomı:ıtie vcrstcrken en op die manicr mccr subsidies te verwerven. Dit gebeurt • gc:ıctu:ı.lisccrd. ten koste van kleinere organisatics. De huidige herstructurering v:ın de bovenbouw van de sociaalculturcle scctor, de voorontwcrpen ten :ı.:ınzien van instellingen en diensten, bet advies met betrekking tot de subsidies van de Narianale
d.
or
1
!Xpolitıscnng ıs cr zı.:kcrgceng~..-...·olg
v:ın.
Rl!cds \OOr
lıı.:t ın
,o.:gc treden
v:ın h~.:t pxt lx"stondı. :rı cr org:ını~tı~..-s
die cen poliuckc
bindıng h:ıddcn
mct
c~.:n
p:ıru_ı
De Vrijzinnige K01..-pcl st=utorx"'l· voor ccn disaıssıc tı.:r :ı.:ınpassing van hct Cultuurp:ıct :ı.:ın ıxn ve randerende rc:ılitcit.
De Vrijzınnige K01..-pcl mC~.."'lt dan ook dat hct Culruurp:ıct onder mccr zou mocten uitgcbrcid word~.."'l tot de pcrsoonsgcbonden m:ıtcrics. Er dicnt ook :ı:uıd.:ıch t best ecd tc wordcn :ı.:ın de p l:ı.:ıts '-:ın de soci:ı.lc minderhcden.
De Ra ad van Beheer en de stafleden van de Vrijzinnige Koepel. • Art. 6 his G.W.: .. llct g.:not van
dı.:
rı.:chtt.."'l ı.:n vrijhı.:dı.:n a:ın dı.: Bdg.c:n toc:gı.:kı.:nd ınoc:t zondı.:r discrimin:ıtic: vc:rzc:kı.:rd
wordc:n. Tı.:
dit..ıl
c: inde:
w:ı;ır
horgc:ıı de: wı.:t ı.ıl hı.:t dı."':rı."ı.:t ondı.:r ınc:c:r de:
n:chtl..ll
ı.:n \Tijhı.:dı.n \':.Ul dı.: idı."'log~hı.:
ı.:n tilosotischı.: ınindı.:rhı.:dı.:n ....
•• Art 59 his wı.:tgı.:vı.:r
op
<=ıııı.:r Ş
7 G.W.: va:.t
ık rı.:gı.:lı.:n
ı.lraagt
de:
tı.: stı.:llı.:n
"tc:n c:indı.: dkı.: discrimimıtic: om idc:ologischc: c:n li losolischc: rc:dc:nc:n tc: • voorkomc:n."
'Ankara wil Koerdisch probleem
niet politiek oplossen' EX-BURGEMEESTER DlYARBAKIR VREEST RASSENOORLOG
w
w
w
Yolgens lana wil Ankara helemaal geen politieke oplossing vinden \oor <.le burgeroorlog in het zuidoosten van Turkije. die sinlls 1984 al aan meer dan 5.000 mensen her 'Jeven heeft gekost. lana : "De overheid kiest radikaal voor een militaire aaııpak. Of de Koerden moeten zich assimileren, of ze worden uitgeroeid." Hij argumenteert die uitspraak vanuit twee vaststellingen : van uit het feit dat alles wordt-gedaan om de HEP - de enige Turkse parlementaire paıtij die ijvert voor de rechten van de Koerden. en die ontstond als een afscheuring van de sociaal-demokratische SHP - te breken en vanuit de huidige situatie in TurksKoerdista. lana : "Ankara probeert de HEP met de PK.K-guerrilla te verbinden. Het Opperste Gerechtshof wil momenteel dat de 18 HEP-verkozenen hun parlementaire onschendbaarheid verliezen om hen zo omwille
or
Rassenaarlag
Ook uit de situatie in Torks-Koerdistan zelf besluit lana dat AnkarJ alleen een militaire oplossing wil voor het Koerdische probleem. "Duizenden mensen worden uit hun dorpen verdreven. waama hun huizen worden verwoest en de bossen worden verbrand. Door het platteland te ontvolken en de mensen bijeen te drijven in een tiental steden. worden ze makkelijker kontroleerbaar. Tien steden kontroleer je door slechts 50.000 militairen rond die gebieden te stationeren. Greep kri}gen op duizenden dorpen in de uitgestrekte bergen is uiteraard vee! moeilijker: men zet er I miljoen milirairen voor in en nog lukt het niet. Voorts worden de vluchtelingen aangemoedigd om naar westelijk Turkije te trekken, waar het volgens onze president "toch vee! mooier is", maar waar de werkloosheid en het huisvestingsprobleem bijzonder nijpend zijn. Westturkse steden worden overspoeld door binnenlandse migranten en bijgevolg stijgt de spanning russen Koerden en Turken. Zo worden er openlijk pamfletten uitgedeeld waarin werkgevers worDE M'JRGEN van-zaterdag
.a
Militaire aptassing
d.
ncweging of Hij z:ıt zelf tw::wlf j::wr in Je eel - \arı af Je militaire 'taat~greep \an I9XO omwille \an zı ın 'itre\ en \oor erkennin!! \;ın Je 1\.t>c:n.li,che iJentiteit. ~ \ oorbı_ıe Jagen werJ hij uitgenoJi!!<.l J\'oor Je men~enrechtenkom mr-..,ie \an het Europees pariement en Joor Je gemeenschappelijke Europees-Turbe kommissie om te getuigen over Je situatie in zijn !and. Hij nL>c:mt <.le huiJige toe'tanJ bijzonJer alannerenJ en wil Jat er t."en spoe<.lbijeenkomst wordt gchouJen \·an Je KVSE-landen - w::wnrıe Turkije behoon - om Jc ,jtuatic: te onJerzoeken. BovenJıen w il hij \ :.:-sekretaris-generaal Blıutros Boutros-Ghali verzoeken \'om een speciale r.ıpporteur naar Turkije te sturen. pniıtıeke
partıJ.
ak ur
Z
aııa _ı-. ııieı \·erhoııJeıı aaıı
een
\·an pro-Kocrdischc stcllingnamen tc kunnen ncschuldigen van hoog\'err.ıad. waarop de doodstr.ıf staat. Op die: manier wordt de HEP in de armen gedreven van de PKK. Als Ankara~ de kwestie politiek wil oplossen. moet de HEP - die bij Je verkiezingen van oktobc:r nırig j::wr grote ~suksessen bockte _: worden behanJelJ als ec:n respektabc:le politic:ke partij en moet werk worden gemaakt \·an haar wel\nxmtell;n om bijnxırbc:e!J Je geschreven Koerdische taal te legaJizeren. Die partij veroorJeelt- het geweld immers en \·echt voor een demokr.ıtizering van het hde svsıeem. Y1::wr het tegenJeel gebeurt: \·erscheidene HEP-leden- werden vermoord en de mc:ötcn wc:rJen beJrcigd."
rs iv
BnL"-o;t•l. Eiı.:t•n bt•richtl(evinl(
g
'Wij, Turkse Koerden, zijn geen verzarneling gewapende e:\.1remisten die biinci voor een eigen staat \·echten. De meerderheid van de 15 miljoen Koerden in Turkije zou al te\Teden zijn als Koerdische scholen, kranten, mdio en televisic werden toegelaten, als Koerdische pcutijen mochten wordcn opgericht. Ze zmıden zich zelfs achter de overheid scharen als zou blijken dat ze ('t'l1 vTeeclzaam leven konden leiden en hun idt>ntiteit werd gerespekteercl', aldus Mehdi Zana. ex-burgemeester van de Turk..,-Koerdische hoofdstad Diyarhakir donderdag in Brussel.
rıın
de Turks-Koerdisclrermoofdstad (Foto Filip Claus)
den opgeroepen om geen Koerden in dienst te nemen. En de jongste tijd mondde dit in Fethiye en andere steden zelfs herhaaldelijk uit in geweld. De dreiging van een ras~noorlog wordt ~ met de dag gmter." "Bovendien werden er dit jaar al 350 burgers doodgeschoten door onbekenden. Geen enkele zaak werd opgehelderd en dat is niet verwonderlijk: de moorden zijn immers het werk van de Staatsvei~ ligheid en de contra-guerrilla, die door een recente beslissing van de Nationale Yeiligheidsraad boven elke vervolging werden gesteld. Er geldt ook een enorme censuur. Bijeenkomsten van mensenrechtenorganizaties zijn verboden, om de doorstroming van informatie te voorkomen. En joumalisten worden niet toegelaten in de zogenaamde gevechtszones." Volgens lana is de situatie nu vee! erger dan een jaar geleden. Nochtans was er na de parlementaire verkiezingen van oktober vorig 5 december 1992
jaar eni ge hoop op verandering. De overwinnaar van die stembuseang, de huidige premier Demirel~ ~ loofde nauwelijks vijf dagen na zijn aantreden dat er voor de Koerden betere tijden zouden komen. lana: 'Tot ieders verwondenile zei hij dat Turkije de Koerdische realiteit erkent en dat een e inde zou worden gemaakt aan alle uitzonderingswetten die in Koerdistan gelden. Het tegendeel gebeurde echter. De ondemokratische wetten bleven bestaan en er werden er zelfs nieuwe aan toegevoegd. Hoe dat komt? Turkije is~ in teorie wel een demokratisch !and. maar in de praktijk helemaal niet. Demirel heeft maar weinig macht. De sraar, dat is de Nationale Yei!igheidsraad waarin de legertop zeteİt, gevolgd door de politieke politie en de geheime dienst (MIT). Dit is nu de mooie Turkse demokratie die sornmigen zouden willen aanbieden als voorbeeld voor de Centraalaziatische GOS-republieken !"
.\lehdi lana, ex-burgemeesrer Diyıırbdkir.
Catherine Vuylsteke
KOERDISTAN
Meer en meer krljgt d lt Turkse natlonale gevoel het karakter van Koerden-h aat. Zo kwam het tljden s begra fenisp lechtig heden van om. gekom en m ilitaire n in Alany a, Kusadasis 0f'./est· Turkije) en Maras begin novem ber tot onger egeld heden. Hierbij staken grote groep en mensen winkels en huizen van Koerdische eigenaars in brand, terwijl ze anti-Koerdische leuzen schreeuwden. Vooral de eigendommen van de HEP- leden moes ten het hierbıj ontgelden. Ook voerden de demonstrant en identi teitsc ontro les uit, waarbij iedereen die uıt Koerdisch gebied afkomstig bleek te zi)n ın elkaarwerd geslagen.
ku
rd .
lntuss en is het ook duide lijk geworden d at het Turkse leger de situatie in eigen tand niet onder centrole kan krijge n. De afgelo pen weken heeft de mınister van Binnenlandse Zaken herhaaldelijk verkondigd "dat de kracht van de PKK is gebroken•. De talrıjke schermutselın gen van de voorbije weken en dagen laten echter duidelijk zien dat het tegendeel het gevat is. (SV)
va
In Koerdistan blijft de taestand inm iddels op negat ieve wijze evolueren. De gevec hten tussen Turkse Koerden (PKK) en lraakse Koerden, •gesteund" d oor het Turkse legerhebben de afgelopen weken de aanda cht wegg etrokk en van de gebeurtenissen in Turkije zelf. Nochtans wordt de situatie In Turklje zelf met de dag slechter. Begrafenissen van Turkse militairen, gesneuveld in de strijd met de Koerden, worden door de Turks e bevol king aangegrepen om te protesteren tegen die Koerden. Voor vele waamemers lijkt het duidelljk dat een van de bijbedoelingen van de militaire operatie tegen de Koerden in Noord-lrak te maken had met hetversterken van de national e gevoelens van de Tu rken.
or g
In samenspraak met het NCOS heeftd e Kommissie in de ioop van de maan d novem ber heel wat cantaeten gelegd lnzake het opstarten van een Koerdenberaad in Vlaanderen. Naar analogie met het Koerdenberaad in Nede rland wil men probe ren in Vlaanderen op het vlak van inform atie, beleid sbe.in vloed ing en projectweeking tot een gezamenlijk overleg te komen.
rs i
Komm issie Rech tvaar dighe id en Vrede ,
decem ber '92
Mleiding kan Koerdenhulp in. Irak bemoeilijken.
Vooral het Iraaks verbod dag de koppen bijeen om te van de Golf-koalitie de Koerdeleve ring van dieselolie-l voor Irak. van n noorde zien hoe het nu verder moet. den in het rege- 1 In tegens praak metde bepa- aan de Koerden is bij de Vorige week waarsc huwde n en de VN ~ New 1ı ling van de wapen stilsta nd yringk Bush d all lech rijkste Koerdi t gev en._ Zon er s de twee belang or ekonoeen d Bagda aaft handh en ni Talaba sche leiders, Jalal go teg~n Koer- die brands tof kunne n de KoerMassoud Barzani Boutros- misch embar boeren hun traktor en . disch gebied Daardoor ziJ'n de dische b nıı'ken en h un akkers '· · geend toenem ge het Ghali, voor Koerden zo goed als volledig nıet d; od d · beza · hongersvaar voor ,.massale aıen. Z ra e gron 1 nıet buivan hulp van elijk afhank ze en schrev nood.' ' In een brief n' meestal midde en is - kunn tenaf. De voorbij'e dagen wer- bevror · b d en ze ·nıet dat Irak de bewegingsvriJ'heid den vrachı:wagens met hulp- ecem er planten, · wat beperkt. Ze goederen gesaboteerd_ en diplo- meer zaaien of ·. de van hulpverleners Verenigde · Naties voor de Koerden dat eeld mt schrikb neerko het erop met en houzwaaid letıers .. hulpver · b ma ten en · d w opnieu lente " Iraa k se .. Koer en . egınt zıJn de volgen . or hiervo de den het ıraaks leger tweede winter. En de VN verto- van een , massale trek van l voedse uceerd geprod zelf elijk. woord verant · nen een groeiende neiging om · ~~;~~n naar de Turkse v~ endsel voorw Het .. Volgens de Amerikanen voe- ben de Iraakse autorit eiten de vrije de Irakezen met de VN- d~d ıs, ~at c;wer de levenng ren de voor n beelde de roept Dit hand te geven bij beslissingen enwoordigers een slijta-, , dieselolieme.ts gezegd wordt v~rteg na over de Ievering van .hulpgoe- geest uit februari ı 99 ı, kort m' geslag in de onderh andeli ngen · het wapenstilstandsakkoord. · deren. De belang en van de de Golf-oorlog, toen Sadda . · . op- over de voorw aarden voor . e · Koerden komen bij de Irakezen Hoessein een Koerdische rdısch en;Koe aans~ Amenk aantal · '. stand· ;met .militair geweld hulptr anspor ten.' .Een .. ~ natuur lijk nietvo oraan. . bezor~d ook zıJn. naren ambte .. door nog is ners enden VN-hulpverle op · :ı pe.· Amerikaanse .:.aınbassa- n~ersloeg~ · Honderdduiz het':_ her· hellig Wur ·bezield. · Maar ·· omdat de VN ver achter , deur~_bij ·,de.,VN, Edwar d ,Per~ ,...Koerden vlucht ten · ·naar de _waar_.·~ ~P- de ı:p.eest_!7n· ~~mt s~.e~t;, ~ç. _ · d .me~ . . : ~~_:: ond,çr.handelt_: met'.::Zijn_ ~ 'gr~n_sge.bie . 'jftoberen op' de· eerste: plaats . ·irl~ae os havela · 'ze se · Bnts<;Aı-:Ftan meer nômiaıe· betrekkin-· heıt~oit>g··op'ııeverın~:en ttjdten~~~ --·wat :terevi uwd'e besriee · kı;>lle83:'s 9ver. aan het adres
w
w
w
.a
· WASHINGTON (ap) Nu aile aandacht naar Somalie gaat, zijn Amerikaanse ambtenaren bezorgd dat honderdduizenden Irak Koerden in het land ongestraft in gevaar kan brengen door de broodnodige hulp .,: · . ·· tegen te.llouden. Het h u ı pprogramma van d e
.. '· ..•
:.BQtı~
8
Turkije·van martelingen · beschuldigd
Een.- ?pstangige presideiıtsvrouw· ·
zoeken (wat dan weer nict naar de zin was van Marokko STRAATSBURG (ap) . en Parijs) of haar sympatic Turkije is in de Raad van uit te sprekcn voor de KocrEuropa scherp veroordeeld den (wat Irak en Turkije in wegens marteling van verecn lastig parket bracht). dachten door de politie. Dat Enkelc maanden geleden gebeurde na een ondcrzoek ovcrlccfdc Daniclle Mittcr· door de ,.Europese kornınis rand ccn aanslag op haar sic ter voorkoming van levcn toen ze in hct noorden marteling en onmenselijke van Irak Koerdische kampen bezocht. De Fra~se ·veiligof vcrncdcrende behandeheidsdienst verdcnkt Irak cr· ling of straf" .. van achter deze bomaanslag Op basis van hcl vcrdrag tc zitten. ıegen mandingen van ı 987 Boeken Maar Danielle Mitterrand · vocrdc de kommissie ccn on· dcrzoek uit waarin zc Turkije Daniellc Mitterrand. die vertelt niet alleen over haar sinds ı 990 dricmaal bczocht. toen nog Daniclle Gouze bezoeken aan Zuidameri- · Volgens dat onderzoek moct hcettc, vertelt het voorval in kaanse sloppenwijken. haar Turkijc belere wettclijke garanhaar autobiografisch boekje ontmoetingen met Ncison lies bieden tegcn marteling en La Levure du pain ( Edition Mandela en Moeder Teresa scherper toezicht uitoefenen N°1, 89 Ffr.) .. Ik legde me of haar verontwaardiging op de politie. niet neer bij dat onrecht en over het stijgende onrecht in met de zoon van de conderge eigen !and. Ze beschrijft ook .. De Turkse wet biedt gecn wachtte ik het geschikte mo- haar po(iiumangst voor een adekwate bescherming tegen. ment af om op een tafel en televisiedebat oij Anne Sin· maar vergemakkelijkt mishanvervolgens op een stoel te dair in het wekelijkse peaatdeling van gedetineerden. die klimmen om de snoepbokaal programma 7 sur 7. Ze vertelt de polilie dertig dagen van de te bereiken. Ik heb mezeU ook hoe ze bij cnkele plcchti· buitenwercld mag af~luiten". beloond, mijn medeplichtige ge gelegenbeden ,ongepast" aldus het rappon van de kombedankt en de rest van rnijn in een hartelijke lach schoot. missie. De onderzoekers ırof Ze beschrijft ·ook hoe zij en buit verdeeld", schrijft ze. fen in de politiegevangenissen François in 1981 beslisten folter-apparatuur aan. De strijd voor recht en om de prive-vertrekken in rechtvaardigheid zal het le· het Elysee ,dat niet meer Din~ag 22 december 1992 \ ven van pe inmiddels 68· was opgeknapt sinds de jarige presidentsvrouw teke· Gaulle" te !aten inrichten nen. In 1986 stichtte ze Fran- door hedendaagse Franse ce-überte. een niet-goever- kunstenaars. Omdat het pre· nementele organizatie die sidentiele paar niet kon kieopkomt voor onderdrukten zen tussen de ontwerpen van verıno,ord waar ook ter wereld. In haar vijf geselekteerden. flaptc 1 PARUS (ap) - Er werden dit jaar 56 journalist~ vermoord boekje, waarvan de.opbreng- Danielle er dan maar uit dat tijdens de uitoefening van h un va k. Daı maa kte ·de Franse sten ten goede komen aan de vijf het samen zouden vereniging Verslaggevers zonder Grenzen (Reporters sans Fron-. France-überte vertelt Da- moeten doen. ,Elk een ka· tieres) bekend. Ook kwamen 26 joumalisten onder verdachte nielle over de stichting en de mer. naar eigen koncept na omstandigheden om het leven en zitten er verspreid over de hele aktiviteiten van haar organi- een ·gezamelijk beslissing wereld 121 joumalisten gevangen, aldus de organizatie. zatie. over een tema. een harmonie In Turkije werden de meeste joumalisten gedood, namelijk Die was de voorbije jaren van kleuren ...", stelde ze twaalf, gevolgd door Joegoslavie, waar elf joumalisten werden geregeld een doom in het voor. En tot haar verwonde· omgebracht. In totaal kostte de Joegoslavische burgeroorlog at oog van de Franse diploma- ring aanvaardden de vijf het meer dan 30 .joumalisten het leven. Volgens direkteur Robert tie. Want Danielle mag dan voorstel. · Menard van Verslaggevers zonder Grenzen is ~e Joegoslavische wel tafel en bed delen met Herhaaldelijk vind je in ~urgeroorlog daarmee het dodelijkste konflikt voor joumalisten François, ze noemt zi_chzelf het boekje het opstandig ı ın de recente geschiedenis. Ter vergelijking: in de Vietnam,een Vr"ije vrouw'', die voor de meisje terug da i · zelf de , oorlog akties van haar organizatie snoepjes pakte. ,ls het toe._ : Turkijewerden 64 joumalisten gedood. Menard wees er op dat in geen van de twaalf gevallen verdachten heeft opgeniet de goedkeuring vraagt · gelaten om te dromen?", pakt. ,Turkije klopt op de deur van de EG, maar zou IDj\t van haar echtgenoot-staats- vraagt ze in haar hoofdstukje hoofd of van de regering. ·ze over 14 juli 1990. ,Zo~ men 1, dergelijke..amecedenten niet moeten worden t~gelaten::_' 1 \ aarzelde dan ook·niet de Da· niet het bevel kunnen geven Zaterdag 26, zondag 27 decemher 199. lai Lama op te zoeken (wat aan de Patrouille de France de ,woedde van ·de Chinezen . (de vliegtuigformatie) die veroorzaakte), de,link~rzijde .ons elkjaarverblijd~, o~ met in ~1 Salvador te steunen (tot onze. na tionale kleuren ln de . ,er,gefu.is '.Yari1Washii18tori)f. ,.Iucht te sclıiiiveni :Ji iiıtiıiei ~ ·ae·'vıiıchıelfıigeiıkamı>en';iıi''doden"...... ~. ···- ·. ,... ,_ de westelijke Sahara te ·be, Peter VANDERMEERSCH ·
va
ku
rd .
or g
Danielle Mitt~rrand, de echtgenote van de Franse president, was nog een klein schoolmeisje toen zc voor het eerst te maken krecg mct onrecht. Als cerste van de klas in haar Bretoens dorpjc Dinan had zc recht op ecn snoepje. Maar ze krecg hcl nict. De katolieke lerares wilde daarmee de kleine Danielle straffen omdat haar vader een ate'ist en vrijdenker was.
rs i
De Standaard
w
w
w
.a
Zesenvijftig journalisten
-
-~..:' J.._! ~
De Standaard
• _ ,- .;~~·.;··:.-~
·\- ... ~r .
.:
~
:>'
• :: .• t
~~ı.:..i ;~-·.'.:;
·.·~-~-t--~~~d·· -a;·~~~dag~:i~:aec~mt>er. ~_992~ :·~-~-"--~-~~ ,~ .~:ıo-c ~ ~~.:Jaı,,. ..
- .... ,
·•
....
Amerikaneo halen 1 Iraakse jet neer 1
g
or
...
.a rs iv ak
Volgens de Iraakse woordvoerder vond het incident plaats toen het toestel ,.op routine-patrouille was boven ons nationaal grondgebied en binneo onze grenzen". De woordvoerder meldde er niet bij dat de jet werd neergehaald boven het gebied in Zuid-Irak waarboven de VN dit jaar een vliegverbod instelde. Die zogenaamde no-flyzone ten zuiden van de 32ste
De Amerikaanse organisatic voor de mensenrechten Middle East Watch (MEW) heeft een dokument in handen gekregen waaruit zou blijken dat Irak, ondanks het feit dat VN-inspektieteams dat tot nog toe niet hebben aangetoond. in ieder geval sinds 1986 beschikte over biologische wapens. Het dokument is een legerorder van een commandam in Irbil (in Noord-lrak) aan verschillende eenheden om hun voorraad biolol!ische en chemische wapens te peilen en van de stand van zaken verslag te doen voor 6 augustus 1986. VN-inpspektie-teams die tot dusver 47 missies naar Irak hebben uitgevoerd op zoek naar massavemietigingswapens. hebben tot dusver geen bewijzen gevonden .voor de aanwezigheid van biologische wapens. Irak ontkent zulke wapens te hebben. 1
d.
TON (ap, reutcr) - Irak houdt zich ,het recht voor om terug te slaan" voor hct neerschieten van ecn van zijn vliegtuigcn door Amerikanen, bovcn het zuiden van het land. Dat meldde een rcgeringswoordvoerder op de Iraakse tv. Daarmee bcvestigdc Irak het incidem dat zondagmorgen plaatsvond:
breedtegraad kwam cr op 27 augustus, nadat de bondgenoten van de Golfoorlog er Irak van bcschuldigd hadden vlicgtuigcn in te zetten tegcn opstandige sjiicten in het zuiden van Irak. Volgens het · Amerikaanse militaire oppcrkommando schonden Iraakse jcts zondagmorgen een eerstc kccr het vliegverbod, maar..maakten ze reditsomkeer toen ze daarop attent werden gcmaakt. Twintig minutcn later was er een tweede inbreuk. Twee Amerikaanse Fl6's schoten daarop een van de twee lraakse vliegtuigen na een laatste waarschuwiiıg. zo luiddc het. President Saddam Hoessein zei zondag dat Irak korte metten wil maken met de Koerdische rebellen als het Westen de luchtbescherming in het noorden opgeeft.
ur
BAG DAD/WASHING-
IRAK WAPENS
·DeStandaard ..d-. -
"trak negeert weer vliegverbod
w
w
w
MANAMA (afp) - De Iraakse luchtmacht schond maandag opnieuw herhaaldelijk het door de Verenigde Staten Gr?Ot-Brittannie en Frankrijk ingesrelde vliegverbod bove~ Zuıd-Irak. Dat deelde een Amerikaanse militaire woordvoerder in de Soediarabische hoofdstad Riad mee. Iraakse toestellen drongen tot 30 km de zone binnen, maar maakten. onmidd~llijk _rechtsomkeert toen ze door Amerikaanse. gevechtsvlıegtuıgen werden onderschept, aldus de woördvoer- 1 der. E_r vonden geen gevechtsakties plaats. Zondag schoot een i Amenkaanse F-16 een Iraakse Mig neer boven de zone. Irak erkent het vliegverbod niet. omdat het niet door de Verenigde Naties is opgelegd.
D~ Standaard Woensdag 30 december 1992 ·
Het Volk, zaterdag, 9 januari
'93
De krachtmeting die de afgelopen dagen tussen de Iraakse en de Ameıikaa.nse regering plaatsvond;· werd ; gisteren op de spits gedreven. Enkele uren voor het aflopen van het ultimatum dat de geallieerden ! hadden ingesteld, bleef Bagdad weigeren zijn luchtdoelraketten uit de veiligheidszone in Zuid-Irak terug ı· te trekken. De Amerikaanse president Bush riep de advizeurs van de Nationale Veiligheidsraad bijeen in het Witte Huis. Maar het slechte weer in de Golfregio rnaakte het onwaarschijnlijk dat het reeds in de 1 voorb\je nacht tot een gewapend treffen zou komen. ı
Irak en VS klaar voor de slag
Rutba
1
w
w
•
:=-= Spoorweg o
km
or
zeiden echtcr daı na het verstrijken van het ultimarum geen onmiddellijkc aktie moest worden verwacht~ Hct slechtc weer in de Golf maakt het niet eens ınogelijk na te gaan waar de raketten zich precies bevinden en of zij al dan niet ten noordcn van de 32ste breedıegraad ıeruggeırokken zijn, zo stclden ze. Volgens Britse defensiekringen zou -een optreden van de gealli;erden cı! n "korte, scMerpe !es" voor de Iraakse president·Saddam Hoesein zijn, meı aanvıı!len op rakeı bases, kommunikntiecentra en startbanen binnen ·:eıen paar uur na heı verstrijken \·an heı ultimarum". Waamemers wezen erop daı dit waarschijnlijk betekenı daı de aanvallen vanochtend bij dageraad beginnen.
d.
w
.a rs iv ak
H
voor de sırijd. "Hct dappere leger toestellen die teams ter plekke van Irak heeft een hoog moreel, is moeten brengen die ınoetcn toebekwamer dan ooit en staat klaar zien op de vemictiging van Jraakse voor de konfrontatie met de vijand: wapens, zoals voorzien na het cinHet is klaar voor elke slag", zo de van de Golfoorlog. meldde de ai-Tiıawra, de krant van In het Witte Huis weigerde men de regerende Baath-partij in Bag- een offıcie!e reaktie op de uitspradad. • ken van Aziz te geven. "\Ve willen "Irak zai geen gevolg geven aan niet in dialoog treden met Bagdad. het \vesterse ultimarum en behoudt Zij kennen onze positie. zichzelf het recht om luchtafweer- Wij wachten af', zo zei Marlin geschuı in de veiligheidszone op te Fitzwater, de woordvoerder \·an de stellen. Indien deze .bases aange- Amerikaanse president. Maar va!len worden, zullen we deze George Bush plande nog een veragressie \·ergelden", zo verklaarde gadering met zijn advizeurs van de vice-premier Tarek Aziz gisteren :\'ationale Veiligheidsraad, onder tijdens een spoedbijeenkomst van wie naar verluidı ook !!eneraal het Ir:ıakse kabine!. Colin Powell, de sıafche(van het Bagdad liet ook aan de VN weten le ger. dat-geen enkel v!iegruig nog in Irak Anıerikaanse defensiedeskundimag !anden, ook niet de VN-. gen. die anomiem wilden blijven,
ur
et ultimatum daı de Verenigde Staten, Groot-Brittannie en Frankrijk aan Bagdad hadden !!esteld, versırcek gisteravond om- 23u.30. Indien Bagdad zijn luchtafweergeschut, daı begin deze week in de veiligheidszone ten zuiden van de 32ste breedtegraad werd opgesteld, niet had teruı
g
UL TIM AT UM ,LOOPT .AF
200
DE MORGEN van zaterdag 9 januari 1993 .
Belgische luchtmacht veıvoerde PRB-munitie DELCROIX BEVE STIGT GEDE ELTE LIJK VERHAAL VAN COWLEY
Vorig jaar bevcstigde minister van Buitenlandse Handel Robert Urbain (PS) dat PRB Jcstijds officieel toclating kreeg om 235 ton explosieven naar Jordanic te cxportcren. ınaar dat de o~rJtie uiteindelijk beperkt blcef tot 25 ton. "Ik wens nict in tc gaaıı op de divcrse beweringcn van de auıeur Chris Cowb·~. alJus Dekroix in de Kamerkommissic. "Ik· heb zijn boek nieı gelezen en heb lıic er nunc geen-mening over \\'at hij · daario poneert. Ik wens daarover geen uitspraken te doen en ntem er de nodi2e afsıand van. Ik wil me eerder koncentreren op de feiten die zich met betrekkin!! ıot ons departement hebben voo~gedaan." Wanneer het leger een prestatic
ovcrschrijv inri' uoor uc: bctrokkc.:n
firma op tict rekeniiignuııııner van
de Algemene Conıptabiliteit \·an het minisıeric van Finaııcicn. De ontvangst werd gcrcgistreerJ np 18 ınei ı 989.
rg
(ı'ri\·c!-sc.:ktor
I!Ccn
Het was, volgcns de miııister, een normale beuling tegen normale tarieven. "Eeıı ıx!ıalin-g in goudstaven kon onmogelijk ;.oorkomen". verklaardc Delcroix, "aangezicn er ecn starting moesı gebeur;n op een rekening van het minisıeric van Financi~n. Mijn kabine! is gevestigd in' dezelfde lokalen als heı ,_;binet van mijn voorganger, en ik heb nergens goudsta\·en gevonden die daar eveotueel zoud;n achtergebleven zijn. Op dat vlak moet ik u, of de schıijver van heı boek waamaar u refereert, ontgooche-
l!ert e\·cnwel om \'ciJigheiJsrcdcncn munitie tc \Cr\'l><:!rcn, zoJat Jit puııt voor Je lu.:hımacht gcen problemen ODIC\'Crt. Op hcı kabinct vaıı LanJsverdeJi eing word ı tenslotte de opportuniteiı- van een dergelijke vlucht beoordce!J. Delcroix : "lndicn er bepaa!Je twijfc!s bcstaaıı. word ı stecds kontak ı ~:c noıncıı ınet het bij de vlucht Setrokken departement: Justitie. Bui· tenlandse Handel oi Buitenlaııdse Zaken. Daı is de gewone rcgel. Ik vermoed daı betre-fiende deze aan· ı:elegenheid het advies werd ge~-raağd van de minister van Buit~n· landse Zaken en ook van zijn departement het fiat werd beko(GT) men."
.a r
si
Australische hulpverlener ged oo d inN oo rd- Ira k E
w
w
w
en Australische medewerker "De twee nıannen kwamen tenıg van de intemationale hulpor- van een vemadering in Chamcha: mal waar zi} hadden gepraat over. ganizaıie CARE is doodgeschoten in een door de Verenigde de verdeling van kerosine aan de Naties gekontroleerde zone in -het Koerden. \Vaarschijnlijk houdt de noorden van Irak. Een andere schietpartij daarrnee verband", zei een woordvoerder van het Austraüfunk"tionaıis raakte bij de beschieting gewond. Dit heeft een woord- sche nıinisteıie van Buitenlandse voerster van de Australische afde- Zaken. gisteren De Australische radio beıichtte dat CARE van ling Iraaks · het door de Verenigde Naties onEen bekendgemaakt. woordvoerder heeft gezegd dat dersteunde hulpprogramma in Bagdad de dood van d~ Australier Noord-Irak als gevolg van de schietpartij voor onbepaalde tijd is betreuıt; hij ontkende elke betrokkenheid van de Iraakse re gering bij • opgeschort. hetintident. Ook'CARE betwijfelt CARE-Australie is het · grootste dat de regeıing in Bagdad iets met YN-hulpprogramma dat d~ Koerhet incidenlı te. maken heeft .. De den moet helpen de winter door te plaatselijke Koerden zijn daar niet komen: Volgens direkteur Ian Har-; · ris is het stopzetten van CARE een zo ·zeker van. aan2ezien de "emsıige zaak", De twee medewerkers, de gedode Kcierden biezonder afha'ilkelijk zijn Stuiut Cameı;on (45) en de ğewon van dit programmavoor hun voedde Joe Martinico (43); werden sel- en brandstofvoorziening. onder vuur genomen toen zij tenıg Patroon kwamen van een bijeenkomst in een dorp in het betreffende gebied. De Iraakse Koerden hebben, kort
onı:crlijkc.: J..."n-
~Ürİcntic ·a.aiı tc d(xıı. S:ıt-.ena \\·ei-
rd
C oc me minister van DCTensic.
!en." Over zwijggeld of kommissielonen weeı de minister niets. :-.1aar indien het ticpartement Jusıi tie zou oordelen dat hierover eeıı onderLoek moet worden ingcsteld. kan het op alle mogelijke- meJcwcrking van Defensie rekenen. lıcet het. Delcroix legde ook uiı wclke procedun: er ııomıaal wordt gcvoh!d. Aile vluchten voor derden- worJcn cerst op basio; van hun techni\clıc haalbaarhcid oııJcmxlıt: karı Jc luclıtnıacht dczc vluchı wc! uitvc'll!ren: Verdcr worJt na!:cgaan of Jc uiıvocring .van ecn. ~p;altje zen· ding nict 'tc'gcn~trijdig is meı de konkurrentieregeJs, kwestie van Jc
.o
voor derden uiıvoert, bijvoorbeeld een luchttransport, moet daar uiteraard voor betaald worden, zo legde de minister uit. Delcroix toonde een kopie van de faktuur die naar PRB-Gechem wcrd verstuurd voor vervocr van munitic vanop het ınilitair vlicgveld van \1clsbrL'II!k naar Anıınan per Hereules C-130 (vluchınummer VS 1 ı). Dat trans· port duurde in totaal 18 uur en 20 minuten. Tegen een ecnlıciJsprijs van 107.088 frank b· erde dit een globalc prijs op van 1. 963.280 frank. De faktuur wcrJ ver~tuurd op 21 april 1989, ce n gocdc maand · na de prestatie. Dclcroix tooııdc ook een kopie van Jc bctaliııg via
ku
D
In zijn recent boek "Guns, Lies and Spies" herhaalt Cowley de beschu!Jiging, zonder harde bewijzen aan te brengen voor zijn stelling. Als anıwoord op de vraag hoe de Bclgische luchtmacht ıoı het transport van de explosieven bere id kon !!cvonden worden, ciıeert Cowlc-v cen onderhandeliı.ar van PRB als volgt: "lk bel gewoon mijn vriend de minister van Defen·sie en die organizeert alles wel. Wij doeıı dat dikwijls. Je zal een beetje meer betalen, maar het goedje zal op ıijd aankomen." Daı 'beetje mcer'' blijkı nadien 25.00Q dollar in goudstaven · t~. · zijn~ In 1989 was de Waalse socialisı Guy
va
e Belgische luchımachı vervaerde vanuiı ~1elsbroek op 6, 7 en 8 maart 1989 een hoeveelheid munitie naar Anıman in Jordanie. De Ieverancier, PRBGechem, betaa!Je daarvoor bijna 2 ıniljoen frank aan Je Bclgische staat. Minister van LınJsverJeJi ging Leo Delcroix tCVP) hcvestigJc Jeze gegevcııs woensJag in Je bcvoegJ; Kamerkommissic, waar iıij over Je kwe~tie gc'intcrpcllecrd wcrd door Hugo Covelicrs (Volksunie) en Marijkc Dillcn (Vlaams Blok). De mini~tcr l!inl! nicı zovcr om een verbanu ıc leg-gen meı Je hardnekkige · gcnıdıtc_n_ Jat deze munitic in fcite l:ıcstemd was voor hct Iraaks supcrkanon. Heı is evenwel cen publick gcheim daı Jordanie ııiets met Jeze munitie kon aanvaıı!:t:n en daı heel wat ınilitairc \!(;cJcren nıet hcstcın ıninı:?, Jord;niC: uiteindcliik in Irak tcrecht kwamcn. Chris Cowıev. een Sritse ingenieur die sameİı werkte met de vermoordc Gerard Bull (Je uiıvindcr van het benıchte 1.000-mnı-kanon). beweerdc al ~n jaar geleden daı "een hoge Bclgische personaliteit van het minisıerie van Defensie" een komrrtissie van 25.000 dallar (meer dan 8 miljocn frank) opsıreek om een oogje dicht te knijpen voor de leverin!! van PRB-munitie via Jordanie aan Irak en voor de regeling van heı transport door de Belğische luchtmacht.
na het incident, bekendgemaakt daı zij een onderzoek zullen instellen naar de oorzaken van de schietpartij. Vol2:ens een woordvoerder van de Koerdische Demokraıische Partij werden Cameron en .\lartinico onder vuur genomen door dıie sclıut ters. De Koerden twijfelen ook aan de bewering van CARE-Australie dat de Iraakse re2ering meı de hele zaak niets te m'aken -heeft en dat het gaat om een "lokaal inciden!". Volgens de woordvoerder past de moord.-in een patroon van aanvallen op en intimidaties van Westerse huıpve-rleners in Noord-lrak. · Op 19 december. schortten de Ver-. enigde Naties al eens aile hulpkonvooien naar Noord-Irak op omdat een paar vrachtwageıis onder vuur waren genomen. De transporten werden tien dagen later hervat toen Bagdad ermee instemde dat gewapende YN-troepen de konvooien · zouden begeleiden.
'Uud sc.hroot tegen Amerikaanse hi-tech D
e~ woordeıi dım
net
,.., S>d·
Hoe.uein. J!s ı.ou hıJ von de ge:ıJ.
ulıım>nım
liecnle II'Ot
men
ı
\trc:ıudıtrd.
lo oo< de lr.ık ;un
luchıdo
de .l:!:.tt bı=lttu.ud h;ıd om Ge ··~..c~.ef'.dıng' -.:ın
opı:;e~ld
:,ıın la;htzıJım ıe \tmınGeft'n. Dı:
Volı:<ns defcruınpecıalı•ttn
~ VS ~ dt: ba!reı~ı
d;c van ..dit oud !ııeh.~"' ccnırr SuJJ.ı.m Horu~m O\""t'ndsot J, sfatirochı '"u' :ıj" M'OP'"-"IIIf.
D<
fForo
G.ı'""'.ol
Slagkrachl ı;uilieende unwezıghcıd ın de
Golf
de VS rııım :00 g....:lrs.·tieınıı· ıen in net gcbicot. D< tc>1 swı :ı.ı:ı de ırond in luchım.achıtxun in s.o.,. d.·Anl>ot. Hct Pnıugon ontl.
f·i l7'H
ın htı bet'ıN ~'-'tz:g
lıJn. :'!:.J.ır
'olgrns Gt!ens~ıı· ..._ei hcl &C'~- D~· :-~\l ııJ:ı cr nog ecn ~ZıJn ge· 't
bıı:r~tn
\U~J.tJC:-:t
tn :o hı..:..oı \('f'C~bbcien.
!n de lud•.t
l.unnrn
Hct Bnuc kger hıee:·t oog ıe1 Tonudo GR·I·bomm
Dtw:un ,-hcgnııgen
rd
uıtı;.uı
.....~url<XJS..baıı''.
<SlO
o.,
\lotrrlcn u_iden s Ce Gcl!,.oor Jt' bt:-~~:e 'clııtıırJ"che bomb.JIIlcr.r.-.:rn· Zij tnaıUmı hun doel mn ~r·
ooctog
gctrrulkı
~kn nı
\'\Jttn
d.ın
hun l.utr·
bticıde ~ıc;;rıe~n ~(.
ku
•n
.o
ru·.
rg
SA-:- c:n SA-3-r:U.:e!"'.tn ZıJn ed::e oid t:JMrsın hun lıOOI't. De SA-:! . .,.:ın. ~\·.ıctrn.Ji.ehj, wrn1 in dlcıut genemen ın 19~7 m httft een 1-ı'
(K\'dB)
.,..
'Optred en Verenigde Staten onverstanitig'
w
w
w
.a r
D
van de burgerbevoJkino in Irak aan rechı, kan volgens Sybesma-Knol . - gesteld. " Volgens worden bediskussieerd: de kaak wordt "Er zijn Svbesma-Knol doet deze tesolutie ontwikkelingen in het volkerennfet terzake omdat er enkel een recht die een militair optreden zonveroordeling wordt . uiıgesproken der VN-mandaat willen toestaan in en geen eisen worden gesteld aan ı<e\·aı van emsti!ie sc hendingen van de Iraakse regering. · "Resolutie de mensenrechten. In di ı ge~·allijkt 637. waarin de voorwaarden voor mij daarvoor eigenlijk geen duidehet beeindigen van 9e vijandelijk- lijke aanleiding te zijn. Een meer heden worden gesıeld, zou nog konservalieve stroming in het ineerder kunnen worden ingeroepen, temationaal rechı, waiıtoe ik meomdat de Veiligheidsraad zeker · zelf reken, is van mening daı je een konırolemaatregelen, ook op militaire inıer\·enıie slechts in zeer Iraaks crondgebied, heeft afge- uitzonderlijke. omstandigheden dwongen". ald us de hoogleraar~. kunt toestaan, volgens bepaalde Daı de andere gebeuıtenissen op criteria die door de Verenigde Nahet inıemationaal forum - de in- ties of op intemationale konferenterventie in Somalie, de burgeroor- ıies zouden moeten worden vasıge log in excJoegoslavie, de~ presi- legd. Ik vind daı er een instantie dentswisseling in de Verenigde moet zijn die de oppoıtuniteit en Staten _: de krachtmeting russen ook de limieıen. van een operatie Bagdad en \V aslıington hebben be- kan bepalen. Want het gevaar voor vorderd, is voor Sybesma-Knol een willekeurig optreden of voor wel duidelijk. · "De Amerikanen een oneigenlijke politieke motivespelen in· op de ·wereldopinie, die ring van een aktie is natuurlijk momenteel van oordeel is daı er alıijd reeel. Vandaar daı een opetamoet gehandeld worden. En Irak is tie onder de vlag van de Verenigde erop uit 'om te provoceren. Het Naties altijd verkieslijker blijft." konflikı wijst op een totaal ge bre k De moeilijke verhouding russen de aan sainenwerking en aan goede Verenigde Naties, een multiiaterawil van beide paıtijen", zegt ze. le organizaiie · met schaarse finanOf een optreden van de Verenigde ciele middelen die vaak niet doorStateİl - en Groot-Brittannie en ~tend genoeg kan optreden, en de Frankrijk - zonder mandaat van militaire en ekonomische superde Verenigde Naties verantwoord- macht die de Verenigde Staten baar is volgens het intemationaal zijn, onıg~t Sybesma-Knol niet.
si
e Irakezen noemen het ultimatum van de geallieerden een "schending -van het inıemationaal recht". be instellihg van een veiligheidszone ten zuiden van de 32ste breedtegr:ı.:ıd en de uitvaardiging van het ultimatum om de eerbiediging van deze zone af te dwin gen zijn immers door een besluit van de Amerikanen, de Britten -en de Fransen tot stand gekomen en niet op initiatief van de Verenigde :'-laties. "Als soevereine staat heeft Irak het recht luchtafweergeschut op zijn grondgebied te plaatsen. Iedere daad van agressie te!!en Irak moet als een ö~·eıtreding- van het intemationaal recht worden \·eroordeeld", zo verklaarde de lraakse vice-premier Tarek Aziz donderdag. Neri Sybesma-Knol, prnfessor in het intemationaal recht aan de VUB en direktrice van het centrum voor UNO-recht van de universiteit, stelt het allemaal heel wat genuanceerder, maar vindt het optreden van de Amerikanen toch ten minste "onverstandig". Washington verantwoordt de houding die tegenover Bagdad wordt aangenomen met een verwijzing naar resolutie 688 van de VNVeiligheidsraad, die aan het einde van de Golfoorlog werd aangenomen en waarin de onderdrukking
va
GEALLIEERD EN HANDELEN ZONDER l\1ANDAAT VAN VERENIGDE NATIES
DE MORGEN van zaterdag 9 januari 1993
"Daı is een \an de gevaarlijke gegevens van de intemationale machısrelaties waarmee we rekening moeten houden'', ald us de professor. "Kijk naar Somalie. De Vercnigde :\aties hebben daar maanden geıreuzeld. ze hebben vredestroepen ingez.et. :\laar ·de resolutie van 3 december is er pas gekomen n3 de beslissing van de \rerenigde Staıen om ıe iruervenii!ren. De Verenigde Naties kunnen niet opereren zÖnder de Verenigde Sta ten. Daarom moet de Ameri-. kaanse bereidheid om op te ıı:eden-: en eigen soldaten risico's te d6en nemen, worden geapprecie~rd... Eenzijdig optreden door een ·of meerdere staten op het grondgebied van een andere soevereine sıaat is verboden. ~laar de Ver: enigde Naties moeten de individueJe staten - in de praktijk dus' oe Verenigde Staıen want Europa komt in dit verband maar m_oeizaam van de grond - de kans geven om on&r VN-mandaat te werken. Onderiıandelingen en samenwerking ıussen de staıen en de volkerenorğanizaıie zijn dan ook erg belangrijk." (CA)
., .
Teksten: Christine Albers Georges Timmerrnan Karl van den Broeck
. ·; ·
,,lraaks leger klaar voor de slag'' 1
Slecht wee.r
va
.a r
w w w
rg
.o
ku
VS-president George Bush riep 's avonds zijn advi·seurs van de ~ationale Veiligheidsraad bijeen op hct Witte Huis. Onder hen bevond zich volgens regeringsfunctionaris en ook VS-chefstaf van het legcr, gener.ıal Colin Powell. Powell had tevoren verklaard dat de omstreden luchtafweerraketten werden verplaatst, maar ni e ts wees er volgens hem op dat d it de terugtrekking was. Door het slechte weer in de Golf is niet mogelijk of de raketten daadwerkelijk ten noorden van de 32ste breedtegraad teruggetrokken zijn. De aankomendc Amerikaanse president Bill Clinton schaarde zich achter president Bush. Er
si
Irak heeft vrijdag ook !aten weten dat zijn leger klaar is voor de strijd. ~Het dappere kger van Irak heeft een hoog m'örccl, is bekwamer dan ooit en staat klaar voor de confron· tatic met de vijanden. Hct is klaar voor e lke slag ~, zo staat in ecn commentaar in al-Thawra, het orgaan van de regerende Baath-partij. De Verenigde Staten hebben twaalf oorlogsschepen, waarondcr het vliegdekmoedcrschip Kitty Hawk in de Perzische Golf voor de kust van Koe\ı.:eit. Tot d ez c vlootmach t bchoren drie schepcn die computcrgestuurde kruisraketten kunncn afvuren. · Een kleine I 00 Amerikaanse straaljagers hebben de steun van Britse en Fr.ınse toestellen.
komt na de machtsoverdracht op 20 januari .. gecn verandering" in de politick van de Vcrenigde Statcn, zei hij. De zuidclijke vliegverbodzonc wcrd ovcrigens nict ingcstcld door de VN. maar door de VS en hun voomaamste bondgenotcn. In augustus vorig jaar warcn de VS. Frankrijk en begonncn Groot- Brittannic met het afdwingen van de zone. Ook de Europese Gemeenschap eist .dat Irak onmiddellijk een einde maakt aan het ontduiken van het vliegverbod dat in het zuiden ..an het !and gel dt. Als Irak niet voldoet, kunnen de geallieerden binnen een paar uur na het verstrijken van het ultimatum reeds de eerste aanvallen uitvoeren op raketbases, communicatiecentra en starthan en.
rd
BAGDAD - De lraaks-Amerikaanse confrontatie is vrijdag op de spits gedreven door de weigering van Irak te voldoen aan het ultimatum van de VS, Frankrijk, Groot-Brittannie en Rusland zijn raketten terug te trekken uit de zuidelijke vlieı.,rverbodzone onder de J2ste breedtegraad. De weigering kwam slechts enige uren voordat het ultimatum v·rijdagnacht om 23ul5 afliep, in een Yerklaring van vice-premierTareq Aziz na anoop van een crisis-vergadering van het Jraakse kabinet. , Wij zien het vliegverbod als poging om het land op te delen. lr.ık zal d it o nder gee n enkelc voorwaarde tocstaan", zei Aziz.
Video Het Pentagon heeft vrijdag ook film- en geluidsban·den vrijge· geven van het luchtincident boven Zuid-lrak op 27 december, waarbij een Amerikaanse F-16 een MiG-25 van de Iraakse luchtmacht neerschoot. De banden zouden moeten bevestigen dat de MiG zich boven de zone bevond waar een v\iegverbod voor de Iraa~ se luchtmacht geldt. Te horen ıs dat de piloot van de F-16 meldt dat de Irakees de 32ste breedtegraad overschrijdt, waama hij zijn radar op de MiG richt. De Amerikaanse piloot vraagt toestemming om te vuren als hij zich op ı 3 kilometer van de MiG bevindt.
Het Vol k/ D NG Zaterdag-zondag 9- ı Ojanuari ı 993
Llt: .ll"~t: iJfe~.ll....ı'.~~4l .::;..u,..,~u..ıiı ilvt.:.::>.Y..:....ı.~ uı.lJ.ı.ı.. ı.....:..;.:-.... .. ~ .. ....;-~...-.~ ...
·-o.l
...........
,..__;~,...;.~...:
• ...- ............. _ _ •• _. .........
Enkele dagen voor de rn·eede verjaardag van Operatie Woestijnstonn heeft Bagdad gisteren opnieuw de VN-resoluties die aan het einde '-"an de Golfoorlog werden . aangenomen met voeten getreden: zonder toestemming •-an de Verenigde Naties of '-"an de Koeweiters staken zo'n 350 Irakezen de grens over om wapendepots en andere opslagplaatsen, die de terugtrekkende lraakse troepen indertijd in hun haast hadden achtergelaten, leeg te halen. . ~ · · ~
ui~gen.
Krachtig antwoord van Verenigde Naties verwacht
~ebıed ıerug
te ._cn:n.
a:ın~cr.or..en.
Vertıolgen
realrties
VS-lmncen :ıls ın hel Wır.e Huis .....--erd ... erooı~cn _ı=en:.J ~eerd np de nıc:ıwe çro ..·obt:e ..-::n lrai:. De Veıiiıheıd-=d ':ın de
Znu·el
ın
kcz.en met z-.-.·.1re \Detruigen Ce ~rcr.s r:-.ct Koeu·ea O\ er cm :!.:!..'1 Ce Kc.c'-"c::.s.ı: zijde \ 3..ı c.e ~cde:-:-:::n.J nu.cnlc zonc rJ.SS..::l tcıde b••"'ld.:n \'ereni~dc ~aÜes ıou gıstcren· "apcnJcpou ıe piu"""rı:n. !n Jc •vor.:l ın spoedbe~ bı)C:tni.cmaı !oop v;ın rr.=ımd.Jg )t.l.i.en eıp~~uw cm zich ~ bcr:ıden O\'e:" ~n re.Jltie honderd'ljf:ig lr.ıkw:n de frt"' op <1< L~ ı.:ııendingen "JJ1 de over <:n roofden :n' ıjl ops~gpU.U· Koe"-eııı.e ~ns. Wıru: Huı. sen nıet-rrulıt;ıııı: g~n dıe de "oordvoe.'lltr ~U!lın Fıtr~-:ı:er lr.ukse troe;ıcn ha! ..de Verı:nıg· ~en toe:l ZıJ z:dı tfit Koe.,.."tıt te:ı.:g- , oe Sı;ııen zuilen e:sen ! S>ddaı:ı Hoe.seın de .-
•
~~ w~u:nc~en", ıo
dcll;ıtıf Kabb..lı.
rr..c!t.!:!e ,.:..[-... Ce woonl\oetee:
Veılıfh<ıds~
~
Jc
heeft t>ep;Wd
\Cf'o\'ı]J:nn; \ln L~ ı:.as :ı.ı ıoesı.emrmng
bezının~en
'JJı
de t::.lK0.\1 eır v:ın de Koc:· ;;.3.n pi.a.JU\'tnde:n"', !ıt.e!dc
cc
Soevereinitcit Ba~d..ld lıct gıs~ert'n oo~
""e!en
vasıoeslotcn ıe zı·n c.k vtılı~:ds.
zonc~ :ı! te sctu.t!~n .!:c JC ~e~l ~ec:rrlt:ı ~:ı he1 ;.cıcrctn en- i".et
van hct :lnd hcbr-en ın~e ~~!d en z;ch \"Jr. ;ı.Hc ~ t.e-Xr-
z:u:Oe:ı
op ~:r-ı :::onc:c~.cd dı: het \Ve!!.ı:n ru .k GcJooı:o2 nce!t
wı:ı!rn
~r:~c:ı
De ·~ooıdvoerôer prı:cı· ıeerde d.aı de wapcns. de ~nen en hluıt v:ın de Veıiırhcıd;rud d.Jı h
" op;:eıt;d :e tıe·.-n)de:ı. De ~ mır.ıı~r ..-a.,., r;ı,.feruoc. Ali Hu= •l-~laıec<.ed. cr.s :,., lud:::uım e:ı c:-..ze 'A""J.ten::-.-
Kabb;ıj.
\'S-rtrcltnt nooır erXend. \\·e~~nc ~p~rr.nen ın het ~iid den ()o1.!t;n. Oet\lo·iifcl&n ~ı~teren edner J.;ı.t ;;e iJ.ıı.s:e cr.ıwıU.ciın·
fen 101 ecn cpcn ko"Jronı;ıtıe ıou cen ic:ı:!c:-;. :XX !uıd C: ::eJ.l!ı~:- den oo< :e ı:en de l.r:ı.lJ(,. :ıktı e • ~tr~C~. 'ljw bCiOOf nıet \!31 t'.et Veı \Ye~~ cpruc~w oor!o~ ~ut ...-oev:ın De sei<..-ı::.:ın.-zerıen.:ıl c~ıtdC' :'\atıcS. Boutros Hou!m~· re:"ı iCCC!'l inJ.:, wızı: de \"C'l·J~.Cıd G~ı. ı..ei s1~teren m ... Bon."'l tc VJ.."'I SxıeCı·.-\.'"Jbtc c:ı Koc:weıt,
··~s:toer.ıc.tr.hc:d v;ı.:ı c.e·'\'e:-r:ıır.!: Su:en en de Vı:rı:nı;cı: ~~t:e\ ·...,·ii
•.ı•aa.""Cm he! i:ı ı.!c Gotfoor!og gın~. swt nu nıct ep het spe i... ;:o stc lde ccn \U hen.
=
~hrr\-en !~o..e \!3~'~:; ""QU·-.:::, het'rıc:r. hct \O~St.e
·.--e:-..
he: 't~c:ı •.-a:'\ om .!.ile ~ ·.~.,
~t ~:."":·.:.::-1
~~:-.ı·.ı.~:-:g
:e
c:ı ::-.ıhu:.~ J~e\s;e r.ıe: :-.oc~C :.!C: A~r.iJ.ı"':;t:ı e:ı b:ec::ı C .. ı de c::.ı~r.cldc r.;.::,.-rl;r.ttn .:.;c hun vıc~ nc:!::hc:ı f'C't'!;d ~.-·~F.l.::ı ı"P
:o:
~er-e=htvurd:;oe c:\C':: . ::J. Cı.a ~ ~ı:tf '~~~.:tr.::~~"":'~ Hcx,seın. -
onu
w
w
w
.a r
si
•.m Jc lr"J..s.A.~K(.c"'Cıt.se ,,,.J.J.7e· menn-.ı~sıe ·•a.'"' d!: Verenı:;ôt: :-;.;ı .. tı<> i1."S!K0~1ı. De cngcw•pe".de t:~IKO~hrı:ee;ır..ıd:ı. c:e rcr·
..De
va
1
strı:ng
.o
der~ ukae).: om heı kontltkt mc:t ı.!e ~e.lilıeerden te datn es.c.:Jertn. In J.: nlcht \';ın :ond.Jı; op m:un~; t."'ücn ıa·n İ"c.thondcrd l::ı
\erzoc:).co ruar htt in.J.k.s,c &rond·
hopcn
rd
N
:i'..J.nenl in heı gn:rısgcbicd patrouıl· !een. het!t nıet hc:t mlnd.a.;ıt om meıtrnl.ud ın te ı;nı;ıcn en kon de piunder.ı= enl:el met :ı.:ındr:ıng
ku
a Jc opll
rg
IRAKEZEN PLUNDEREN DEP OTS ·m KOE WEI T
Bill Clinton 'heeft plannen klaar'. ,-,, :-lmuikaans~ lTMfN.TIITIIJChı di~ nog in d~ Golfugio aanu·r.ig is. houdı :ich paraatı-oor ~cı rı-cınttlt (Foro Rtuıer. ·ux:ne op de proı-ol:an~s ı-an Bagdad.
DE MQRGEN van dinsdag 12 januari 1993
(Foto Reuter)
g
..
Irak
,.,ııı
Uııl-. ıq~c11 de llll'll.lerııcrc en ııınbic lc SA-(ı ınudcrı de Aıııcriba11~C \'}iegıuigcıı <ıpgewasseıı llllll:teıı
c11 de ~!10 ın cr Verder zij11. De ,·arıuiı de · Saoedisclıc Saddam 1hx·s,ciıı O\'Cf lıoofdsıad Riad tipcrercııde Awacs J.~00 ltıdlloıhı·el'IKalllllliiCil en 0f ,·Jiegc11dc radar~ kurınen de gcı akeııcıı en Pll!!l'' eer 1(l(l Scııdc;. alliecnle vlicgıuigen vroegıijdig Dnnr de \'1\-s;ı~ıkıies kıı1ıııcıı eelı waarsclıuwerı voor dk Iraaks ltlt'· ter al nıecı ılan l\t ee _par gee n sıel daı 111111 riclııirıg in \')icgı. resef\ et'lllfer,k kıı \\'tll dl· 11 aaııge Dalıran in Saoedi-Arabic is lıeı ' ılCrd cıı j.; lll'! ııieı dııidl'lijk hııc nxınıaarnsıc sıeuııpunı van de ' el·l ';ııı dl'!e "a('t'll' ill7l'llıaar Aıııcr ikaarıse luclıııııaclıı in de regio: er zijn F-ıeı·s, F-15E's Cil t\/If ll D.e Ve1eııig,k Sıall'll. Ciıııtıt-Briı ı O a11ti-ta11b·Jiegıuigcn gesıaıintallllii.; l'll h;ıııkr iık l't'.;cJıikkeıı , nemi. F-·tG ·\rild Weasel arııi ıı,·er 7ı'·ll 2(1() ~e'e·,·hh\ lıegıııigeıı rad:ırı;Jiegıuigerı en EF-I ı 1 irı lıeı ~elıied De ~eallieerdl' hıdıı IPcsıellcıı ,·oor clekıronisclıc otıı ltıg,·pcrillg zou~le11 de uiıgcle7en ıııadıı '' t~ı dı ıl\ cıı~cıı\ 111 ~ııed al~ Pıık,ıeı,b;ı;ıı ge.ıllıı qıpr de ~t•ıtıu \\'ilJ't'IIS zijrı nınr ce n aarı\';ı) l'f' de dcıdc Jı;ı;ı\..,e S.-\-~ l'll S.-\-3 hıdıı SA-~ e11 SA-J rakcııen. dPelr.ı\..eııt•ıı 'an SP'Jrıııı;ıkelij. Op de zuidclijkc basis Klıarııis i'- ıuslıayı fıj11 ook ııog Arııeıikaaii Sl' F-117 t\ Sıcal\lı-lx,rıırııcıı"·cr llCıs e11 KC- 1.15 Cil KC-10 tallkerlıll:stclleıı aarıwezig. De laaısıe zulle11 de ge,·edııs,·Jicgıuigcıı bij Teksten : de lraaksc greııs zowcl op de lıccrı Clırisıiııe Allıers als ıcnıgwcg \';ın ııicuwe brandsıof \\'iııı ı kııeuın \'lxırzicıı. Op de Saoedisclıc lıasis Jiirgt•ıı Oustcn\ aal i11 Ta if lıc' i11deıı ziclı U-2 spit,ıı:ı Friıs \'aıı \'eeıı !!ctt't'stclleıı en J-Sıars radarll't'stl'lfcll. die gllıllddıll:len <'Jl eeıı afq;ılld ,.all 1(ı() kil<mıeıcr kllllllCil
lk liriısc luclıııııaclıı lıeefı een squadron Tomado-bornıııenwer pers en ıwee YC-JO-ıankertoesıel lerı in Dahran. Elders in het tand is nog ecn frans squadron t-.lirnges en cen KC-135 ıanker gesıaıio-
rs
iv ak
ık 150 l't'.;chikı
a:ırıwi jzc11.
.a
lanJeıı die lıet \\'esıen sıeunden in de Golfoorlog zagen al nieı wel in . de beschem1de zone \'OOr de KllCrdeıı in he ı Noorden. Ze waren op Kflt'\\'eiı na zelfs ronduiı te!!eıı heı iıısıellen \'an de no-jly::.onc- in heı Zuiden. Saoedi-Arabie giııg pas n;ı lalıg ıegensıribbelen akkoord ıııeı lıeı ıer hesclıikking sıelleıı ,·an zi.ın 'lie~bases \'oor de !!eallieerde 'lieğıuigen die hel ,·erb~d afdwiıı !.:l'll. \liliıaire specialisıen nıeneıı daı Je ı:eallieerJeıı nauwelijks risikt' lıı l'l'll bij een sırafaktic ıegeıı lraak.;e ıııiliıaire drıcleıı, hoewel zij in de ll'!!io slechıs O\'Cf een kleine lul'lıı ' ıZ't'l beschikkcn die in heı ııieı ,·alı 'l'r~eleken nıeı de rl'usadıti!!e ıııuiıiııaıionalc laııJ-, ll1cltı- en 7e"(.. . ırijdnıachı ,·an ıijdeııs lk Gtılfı,nr IP!!. Een Pcııta!!on-fuııkıit'ııaris 'ı~t,rspdde ecıı "ğroıe belaııgsıcl liıı~ lrl'kkemle ııııc niglıt o(liıir".
\'ııh.!eııo; 'dı.ıııiııı:cıı lıeelı
ık 7ı~ı !:nc•lıt~dil·gıuı~cıı ,·an \Por ık (iPifıı1ı1lııg n lll'!! ıu~seıı
w
Aıııerikaaıı.;e
w
I
n kriııgeıı ,·an hel
minisıeric 'an Defeıısie "·ıırdı rekeııing gehouden ıııeı een 'enıieıigenJe aaıl\·ai op waı resh.:ert \'an lraks luclııınachı. Geı..{lfllpliceerder dan de ıniliıaire ak. ıie zullen de mogelijke ge,·otgen 1.ijıı \'Oor de poliıieke YerlHlUdin!!en in de· re!!io. De islaıııiıische
ur d. or
Amerikanen zien weinig risiko's in strafaktie
DE MQRGEN van dinsdag 12 janl]
neerJ. En aan boorJ van lıet vlicgdekschip USS Kiııy Hawk in lk Golf bevinden zich nog ecııs 70 gevechısvliegıuigen. ·
Frits Van \'ecıı de Volkskrarıı
Het kat-en-muisspel van ~de belli,:van Bagdad'
De twee mond en van Saddalll
'DIT ZAL NIET ZOMAAR PASSERE N'
lRAAKSE LEIDER wıL vö'öRAi·
'1
Akkoord, maar de \'ı\' :oıulen narıwriijk ook lsraifl eem onder luinden kımiıen nemen dar een /oopje neemr mer de recenre resolıırie 799 die Jerıı:aiem aa nmaant de ·u(rwij:ing ımı de 40,0 Pa/esrijnen O!ıge· . daan re maken. Suv: "Juisı. Wat voor mishaar zou men niet maken indien Irak 400 sji'ieten zou · hı.İitenzetten? Dan zou men emstiger maatregelen ovenvegen. \Ve hehben onlang~ nog het kahaal meegemaakt toen Libie ıwee onderdanen weigerde · uiı te leveren."
w
w
w
.a
,~
.. -.
;j- .
.-,..-·-:-·--,-··· . .,.,.._ ............
Tıree mar en en rwee ge11·iclıren? Suy: "Meer maten en meer. gewichıen. Als leider van de Arahische staten zou ik zeggen: ik speel nier meer mee mer de sancries regen Irak en Libie· :olang er geen enurige sancries ll'orden genonıen _ regen Jsrae'/. Maar ja, de Arahische wereld rea!!eert natuurlijl< ver· · deeld.''
-~··
or
g
BILL CLINTON TESTEN .
e verkiezingsnederlaag van George Bush op 4 november zor!!de in Irak voor geesıdriftig feestgedruis. "Bus~ is weg, maar onze geliefde leıder hlijft voor altijd onder ons:·. zo luidı het in een razendpopulaıre hıt op Radio Bagdad. En de !raakse leider heeft daı met de JOngste rakenenkrisis en aanvallen op Koe· weits grens!!ehied heel nadrukkelijk willen beklemıonen. Het optreden van Saddam Hoessein dient een dubbel doeL Aan de ene kant wil hij de e\genbevolking duidelijk maken daı hij de teugels no!! altijd strak in handen heeft en -da; ':;i~f~l v~e~ niet hanopoulos, gen zijn !and. Tegelijk wil Sadda~ huıdıge krisıs Hoessein even testen hoe ver hıJ bestaan: ''Hoe de voor ons staat opgelost, wordt ook kan gaan, nu de Verenigde Sta~en een voHoessein Saddam daı vast atıassıng de zich voorbereiden op daı wetei1 Wij is. oelvrijverklaarde van de wacht tussen Bush en Clinhij ons moeilijkheden zal bezorgen ton. In zijn jongsıe editic ciıeerde de en we hehben de nodige plannen · Sıındav Times een woordvoerder klaar." voor · het van de Amerikaanse inlichtingen- Tijdens de campagne hadpresidentschap Amerikaanse Britse dienst CIA. Sarneo met de vicezijn vooral en Clinton den geheime diensten waarschuwt de CIA al drie maanden daı de Irake- president Gore president ~~s~ herzen de vastberadenheid van de haaldelijk verweten daı h.ıJ ~ıJdens geallieerden ·zuııen trachten op de de Golfoorlog "het karweı nıet had (WDN) proef te stellen in de periode russen afgemaakt".
d.
D
ur
E
..
rs iv ak
rik Suv hoeft niet Jang na te denken. "Dit kunnen ~de geallieerden niet ongestraft laten passeren. Het nieuw~ avontuur van Saddam zal waarschijnlijk worden beantwoord met een zorgvuldig geplande strafexpediti~. · t-.kn zal Saddam opnieuw een lesje !eren." Bij het ter perse gaan van deze krJnt was de VN-Veiligheidsr:.ıad nog in spoedzitting bijeen. t-.linistcr van Buitenlandse Z.1keıı Willy Claes. gisterochtend op de BRT-radio: "Dit is het zoveebte stapje in het klassieke kat-en-muisspel daı wij sinds h
den duidelijke volkenrechtelijke argomenten om terug te slaan. De Leuvens hoogleraar Intcmationaal Recht: "In a~gustus 1990 stelden de VN vanweg~e Irak een daad \'(lll agressic vast.~Nadat ekonoınisclıe sancties nict lıiclpeıı, heeft de Veiligheid~raad hct liclıt op groen gezet voor een ınilitaire intcrveııtie. Om de agrcssie ongedaan makeıı. Daı is ~chcurd. Er kwanı eeıı akklxırd ~ver een staakt-lıet-vureıı. gew)Jgd door röolutie 687. die zegt ~an welke voorwaarden Irak moct voldoen om terug normale l:ıetrekkin2en te kuf'\ııen aangaaıı met de re~~t van de wercld. InJieıı Bagdad niet aan die voorwaardcıı voİdoet. zouden de vijandelijkhcden opnieuw kunnen starten." Suy meent dat na de jongste cscapade van Saddam een simpele ıwkla ring wm de l'oor:irra van de V':'.Veiligheidsraad hien·oor \oldoende is~ "Zowel op basis van anikcl 51 van het VN -handvest (daı het individueel of kollektief recht op zelfverdediging voorziet) als op hasis van resolutic 687 zou men een militaire aktie kunnen herbeginnen. Saddam heeft immers zelf ;anleiding !:!C!!CVen door de ·15: kilomeıer~ hr~de gedemilitarizeerde zone tussen Irak en Koeweit te schenden."
DE MQRGEN van dinsdag 12 januari 1993
.ll093
VICE-EERSTE MINIS TER EN MINI. 'i'L.K VAN DUIT ENLA NDSE ZAKE N
nr93 yan
Turk.ije.
o
Ss:n;ııor
KUUPERS dd ·1 j;ıouari 1993 fNl
ZtljbeschiJck.ingsrecht voor de
ge:ıchıe Minisıer Kocrdisı:ın bijzonder zw:ı:ır
lleı
is de
ı:oerdcn.
zekcr bckenıl gcworden is.
daı
de vervolging
ı.a.v.
de Kocrdcn in
Tur).~
Graag vernam ik welke Europcsc collega's, hecfı
sıappcn
de
geachıe
Mini~ıer,
in
~mcnwerking
or
n wcni'en sıchdnuıig door heı Ycrschillende doı·pen in de buurt van Sirnak en Mardi en Su in de provincie Sir· Hiur en, Balver : Turks !egcr verwoesı. Enkele voorbceldcn bi en Seren bij Kulp; Ka!cdi ; bakir) (Diyar Dicle nak; Bogaz, Kursuolu en Kelkei bij in). (Milld agj Maı.iJ in Dibelc, Savaı, Seren Darli en Duruk
nıcı ziın
ur d.
bcweı;en om zclfbc· gezeı ıencinde de Turk~e auıoriıeiıen ıe Turk~ )l.J..ll. de binneo en ıllendc vol.ker schiklcingsrechı ıoe ıc sıaan aan de versch l ovcrlcg aanwendcn Welkc moge!ijkheden kan onzc regcrin,: in inıcmaıionaa ophoudcn ? laıen ıc nooı dcze onw:ı:ırdigc ıocsı:ınd bij cen Navo-:londgc
ANTHOORD
ıcncindc
w
.a
rs
iv
ak
ht 1 id over de rcpro ssi c Ik deel de bezci rgdhe id van het geac Do Turk! >c toCf or is. slach het waar van de Koe't 'disch e bevo lldnq peso GcEuro de van aten rege ring kent hat belan g dat de lidst aun do on. o tsord rech_ de van c't# respc het rııeenschap hech ten aan pc$o Luro de n bınno p egaa aang is verb inten issen die Turk ije zelf kkin g tot do batra Qot al~ bepa meer e, renti on!e Veil ighe idsc · rech ten van de minderhede~o gest art mat hat erken non De huid ige Turk se rege ring wau hoop vol zook en naar can apıas het .. met ı~n . iteit van de Koer disch e roal krui st door qcwa pur,.J c door el ~venw Dat voorn oQen word sing o wolb cpao ldo Koor ditöc ho terre uraa nsla gen die uitgaaıı van een van qowo ld ep qanq qoko aal spir ean is Zodo ende orga nisat ieo ook van do kant van hot Turk rııen, met talri jke exee ssen hela as se lege r. Geme ensch ap, drin qt on~ Same n met zijn partn ers van da Euro peseap aan om via dialo oq con ring cage se Turk de bij er land er verd moge lijk t~ mdko n. oplo ssing van hat Koer disch e prob leem om de Turk se rcqc ring voor Ik laat geen geleg enhe id voor bijqa an . Zij QOOt nog ecn lanqo tsen plaa te haar vera ntwo orde lijkh oid isorinq, de uitba uw van ocrat weq afleg gen ap het vlak van de derıı enrec hten. mens de van ied eerb de de rech tssta at en
orab le ı:ıembre A prop os de Je pnrtn gc les pr6o ccup ation !; de l'hon latio n kurd a. Le gouv erpopu la me victi cst dont n ln r6pr cssio memb res l'ımportance que les Etat s neı:ıcnt turc cst cons cien t de t de l'~ta de ect resp au hent de ln comm unaut ö Euro pcen ne attac erııents pris par la Turq uie engag des ect resp au i auss droi t mais ne de S~curit~, notam dans le cadr e de la Conf~rence Euronp~en droi ts des mino rites . des ectio prot ı:ıent dans le dama ine de la döbll t fait preu ve d'ou verLo gouverncı:ıont turc netu el ııvttlt nu rech erch er le dialo gue. et a kurd ite röttl ture pour nccc ptor ln du !ait des exac tions tonu main ~te Cet ctnt d'es prit n'a pas orga nisa tion kurd e. ine certa une par es l!tr~ r,erp tcrro r is tes nce, oö l'ann ee viole de ale spir une it indu n Cett c !litu nt on t rendu a coup arııon egalo s hela ises repr turqu o s'cs t A plus ieurs ble d'ex cös. la Corıırııunaute Euro peen ne, En acco rd ttvec ses parte naire s de ment turc pour le dialo gue, verne not re pays pla ide aupr~s du •JOU au probl~me kurd a. scul Moye n pour trouv er une solu tion er le gouverneıııent turc . Je ne ı:ıanquo aucu ne occa sion de placen effe t enco re faire un. il doit deva nt ses resp onsa bilit es : tisat ion et du resp ect desl lon9 cheı:ıin sur la voie de la dem ocra droıts de l'hoı:ıfte.
w w
g
Yraaı:
... TURKil E
-- --- ---.
--------
or
SYRIE
1RA K
...... ----
g
36e breedtegraad
ur d.
IRAN
---- ----
..
VLIEGVERBOD V
rs
iv
SAOEOI·ARABIE
ak
_!2e breedtegraad
,.~
Irak blijft Veiligh eidsraa d tergen met raids op Koeweit
.a
VS.zullen vure n zond er waar schu wing
w
w
w
Terwijl de VN-Veiligheidsraad maandagavond in gesiaten zitting bijeenkwam om de weer sterk gestegen spanning langs de grens tussen Irak en Koeweit te bespreken, waarschuwde de woordvocrder van het Witte Huis, Marlin Fitzwater, in scherpe bewoordingen dat de VS zon· der voorafgaande verwittiging het vuur zullen openen als Irak a~ft wt:igt:ren de VN-resoluties na~e leven. De Amerikaanse regering had een bijeenkomst van de Veiligheidsraad geeist nadat gewapende Irakezen voor de tweede keer in minder dan 24 u ur op Koeweits grondgebied waren doorgedron gen en wapen· en materieeld e· pots hadden geplunderd. VNsecretaris-generaal · Boutros
Boutros-Ghali zei tijdens een be· van Koeweit gevallen. De raids zoek aan Bonn erop te rekenen vonden plaats onder het oog van dat de Veiligheidsraad de Iraak- VN-waamemers die erop toezien se acties krachtig zou veroorde- dat Irak en Koeweit elkaars len. grens respecteren. De tweede Iraakse raid vond Volgens Amerikaanse bronmaandagvoormiddag plaats toen nen zijn de raids de zoveelste zowat 150 man in burgerkledij provocatie van Bagdad om de materieeldepots kwam leeghalen vastberadenheid van Washing· nabij Umm Qasr. de havenstad ton en de VN te testen. Zij die zowel door Irak als Koeweit volgen op de erisis rond de plaat· wordt opgeeist. Zondagavond al sing van Iraakse Juchtafweerbat- • hadden zowat 200 gewapende terijen ten zuiden van de 32ste mililairen wapenopslagplaatsen breedtegra ad en de beslissing in de gedemilitariseerde zone van Bagdad geen VN-vliegtuigen leeggehaald. Oı'ıder het mate- meer te !aten Janden. Vooral die rieel waarmee ze naar Irak terug- beslissing heeft al woedende rekeerden, bevonden zich vier Zij- acties uitgelokt in de Veiligheidsderu·ps-raketten. De raketten raad. hadden vroeger aan Irak toebehoord, maar na de Golfoorlog vorig jaar waren zij in ha.nden
Dinsdag 12 januari 1993
Gll.l
i
·'
VS st~ e ds me er ge·irriteerd door plaagstoten van Saddam
Irak haalt volop materieel weg uit Koeweit .~ Amerika zal toeslaan zonder waarschuwing
ku
De ~merikaanse legerleiding weet nıet waar een aant::ıl van de Iraakse luchtdoelraketten in zuidelijk Irak zich bevindt. Washington's officiele mededeling dat Irak gezwicht is voor het Westerse ultimatum van vrijdagnacht en zijn raketten heeft teruggetrokken na ar ongevaarli j kc posiJies, ~moet volgens waamemers in de Amerikaanse hoofdstad gelezen worden als onderdeel van de politieke propagan!ia-oorlog tussen de Amerikaanse president Bush en zijn Iraakse · collega Saddam. · Amerika zou thans een 'gecalculeerd risico' aanvaarden daı een van de geallieerde vlieetuigen die patrouilleren in het sJI'iıi sche gebied waar een vliegverbod geldt voor Saddam's luchtmacht, wordt neergehaald door een Iraakse raket. D at risico zou echter zeer gering zijn. omdat de door de VS geleide geallieerde lucht- en zeestrijdkrachtcn in het Golfgebied thans in de allerhoogste staat van paraatheid verkere n. Zodra een van de Iraakse luchtafweer-stellingen de radar zou aanzetten die nodig is om een raket doelgericht af te vuren, zouden de Amerkanen in staat zijn die stelling tijdig uit te schakelen. Ook indien de gewraakte Iraakse SA-2 en SA-3 raketten, zonder al schietklaar te zijn, door de VS opnieuw zouden worden waargenomen in de buurt de 32e breedtegraad, zal volgens Washington 'zonder enige waarschuwing' tot vemietiging van de installaties worden overgegaan." In dat geval zal het vermoedelijk bij zo'n beperkte Amerikaanse actie blijven. Plannen van het ministerie van Defensie om een grootscheepsere aanval uit te oefenen op meerdere doelen binnen Irak, zoals vliegvelden en communicatiecentra, zouden bewaard .worden voor h et geval Irak een of meerdere· Westerse vliegtuigeiı neerhaalt. . .
rs i
.a
w
w
w
bin~dag 12 januari 1993
Irak hield afgelopen weekein-
~e vol dat Amerika een diplomatıeke en militairc ncdcrlaag heeft
rd .
Yan onze correspondent Marc De Koninck in Washington
va
De YN onthuldcn zondaıı. vcrDe Ir::ıakse r::ıids op Koeweits grondgebied. w::ıarbij milit::ıir en der d::ıt zo'n 500 lra::ıkse soldaten ander materieel wordt meegeno- op 2 en 3 januari al de grens men. zijn ni ct nieuw. I rak is cr al waren overgestokcn om contaimee begonnen na hct einde van ners, w::ıtertanks, elektriciteitsde Golfoorloe. Bagdad heeft kabels en andere z::ıken mee te vooral gepooğd zijn- Zijderups- neme n. De militairen beweerden raketten terug te halen. waarmee dat het om Iraakse spullen ging zowel gronddoelen als schepen dıe door de grensherziening in Koeweit terecht waren gekokunnen worden aanıı.evallen. Maandag drongen Irakezen men. voor de tweede keer in minder Yolgens de Unikom proberen dan 24 uur door op Koewcits de Irakezen kennelijk al hun grondgebied. Zij hadden het ge- materieel aan de Koeweitse kant mu nt op pakhuizen op een door van de grens weg te halen voor 15 beide landen betwiste marineba- januari. de uiterste termijn die sis nabij Um m Qasr. In mei 1991. de VN voor de recuperatie ervan drie maanden na de onderteke- had gesteld. Bagdad beweert dat ning van de wapenstilstand,/nam dit gebeurt met medewcten va'n Irak er elf Zijderups-raketten de VN, maar dat wordt in k~in , weg. Een maand later kwamen gen van de Veiligheidsraad met de Irakezen terug om de reste- klem ontkend. VN-kringen zien re nde vier in China vervaardigde de raids als e en van de ergste Zijderups-raketten weg te halen. provoc::ıtiesdie Irak de afgclopen Onder druk van de VN-macht weken al heeft opgezet. VN-secretaris-generaal .Boudie toeziet op demili tarisering van het grensgebied (Unikom) tros Boutros-Ghali drong daargaf Irak de vier raketten terug. om sterk aan op een krachtige Kennelijk werden deze raketten veroordeling door de V-eiligheidsraad. De bijeenkomst werd zondag opnieuw meegenomen. De VN-waamemers probeer- gehouden op verzoe~ van ~e regenng.. dı e den de Irakezen nog tegen te Amerikaanse houden door hen ~e weg te ver- ·steeds meer geirnteerd raakt sperren me_t voertuıgen. H et VN- door de plaagstoten van Saddam. person~~l ı~ ongew~rc:nd, heeft "De VS zullen eisen dat Irak zich geen mılıtaıre autonteıt en heeft schikt rıaar aile voorwaarden van alleen als taak _het ~elden van . het bestand waarmee de Golf~s~an~sschendıngen ın de gede- oorlog is beeindigd. We zullen de mılıtanseerde zone langs de zaak in de VN bespreken en zien welke actie noodzakelijk kan grens. Umm Q::ısr is al jarenlang een ziin", zei Marlin Fiızwater, de punt van geschil tussen Irak en woordvoerder van president Koeweit. Tijdens de lraans- Bush. In een zeer duidelijke Iraakse oorlog van 1980 tot 1988 waarschuwing voegde hij eraan was h et voor Irak de eni ge toe- toe dat de VS geen voorafgaande gang tot de zee, omdat de haven verwitting zullen geven als zij het van Basra was gesloten. Irak vuur openen. bouwde een grote marinebasis ten zuiden van de stad, op een stuk grond van vijf vierkante kilometer dat door Koeweit werd opgeeist. De marinebasis werd vorig jaar door de VN aan Koeweit toegewezen. Irak, dat weigert zich bij deze demarcatie neer te Jeggen, mocht de stad houden.
or g
VS onzeker over positie lraakse raketten
.
geleden, omdat de raketten na het vcrstrijken van het ultimatum 'zich bevinden waar ze altijd gewee~t zijn'. Washington zegt dat spıonagesatcllieten de verplaatsing van diverse geschutseenhcden hebben waargenomen en houdt vol dat Saddam is 'gezwicht' voor de dreiging met geweld. Experts binnen het Pentagon erkenneo echter dat de raketbewegingen zich door slectıt weer boven zuidelijk Irak eind vorige week. gedeeltelijk a::ın hun waameming hebben onttrokken en dat eeii deeL·van het spul mı 'zoek is'. ."~'::ıshington acht de jongste cnsıs een gevolg van Saddam's langdurige 'patroon van uitdagingen' van de Yerenigde Staten en de Verenigde Naties. De Iraakse dietatar zou dat gedrag nodig hebben om in eigen !and politiek te overleven. De toekomstige Amerikaanse president Bill Clinton, die volgende week in functie treedt. rekent er daarom op dat ook hij door Saddam zal worden getart. Saddam's zoveelste weigering om een team van VN-wapeninspecteurs met een ei gen vliegtuig tot Irak toe te !aten, lijkt de volgen de 'wilstest' te worden tussen Bagdad en de buitenwereld. Saddam's klaarblijkelijke tactiek om voortdurend vlak voordat Westers militair geweld dreigt gedeeltelijk toe te geven, zorgt voor groeiende irritatie in de VS. 'Saddam bepaalt de agenda. Hij speelt met ons. Dat gaat ten koste van onze geloofwaardigheid. D at kan niet blijven duren', aldus een naaste medewerker van Les Aspin, die minister van Defensie wordt in de regeringOinton. Sommige waamemers in Washington verwachten dat Ointon gebruik van geweld tegen Saddam niet zal schuwen. Zulks omdat Clinton zou willen aantonen dat de onder hem 'vernieuwde' Democratische Partij geen Jast meer heeft van vroegere pa~tische neigingen.
or g
Franse, Bıitse en Ameıikaanse gevechtsvliegtuigen hebben gisteren, even na zonsondergang, een militaire aktie ondernomen tegen Irak. De opeenvolgende plaagstoten van de lraakse leider Saddam Hoessein leidden ertoe dat de Ameıikaanse president in de Iate namidclag het licht op groen zette voor een luchtaanval. De hele aktie duurde nauwelijks clıie uur en \va..;; al afgelopen :voor ze offıcieel werd bekendgemaakt.
Geallieerde luchtaanval op Iraakse doelwitten
w
w
w
legerleiding had afgekondiızd. Jııurn7ılisR-n die aan tıo<"Jrd van het \·liegdckschip Kirty Haıı·k warcn. ·ln de PerLischc Golf, krcgen \erboJ om nog langer teksten of bijdragen naar hun redaktics tc scincn. Iııformele broıınen bij het Pentagon bevcstigdcn die informaticstop. >.e
va
.a
D
het schenden van V~-t-.epali!Jgen niet geduld kan wordef1. De grensoverschrijdingen van Irak .. gisteren. kwamen cjgenl'ijk als een verrassin!!. omdat Baızdad enkeb uren da:ıi\·oor nog aanbood ınetde Veiligheidsraad t; gaan prat~n over de reeks kwesties die tat een krisissinıatie hebt-.en geleid. De Iraak.se vertegenwoordiger bij de VN. :\iur Hamdoon, overhandi2dt! dinsdag een brief a:ın de Japansc voorzitter van de raad waarin Irak zei bere id te zijn. tat een konstruktieve dialoog om te proberen een oplossing te vinden voor de problemen. Het · Witte Huis re:ıgeerde kort daa.rop en de toon werd bitsiger. ·-ze (Irak. n.v.d.r.) kunnen niet resoluties (van de vi\) blijven schenden en er is een duidelijk patroon van schending. of het nu door raketten is of door invallen in opslagplaatsen of andere akties die zij hebben ondernomen''. zo verklaarde woordvoerder Marlin Fitzwater. "Het valt nog te bezien wat daa.r van komt maar, zoals wij hebben gezegd, er zullen geen waarschuwingen gegeven worden." Dat er iets ging gebeuren en nog wel sneller dan verwacht bleek ook uit de black out die de Amerikaan-
Ornstrccks vier uur ciıecrde het pcrsbureau Rewer anonicrr.c Amerika:ınse regeringsbronnen die verklaarden lat p;esident Bush de toestemming had gegeven voor de a:ınval. Offıcieel kwam er echtcr alleen het bericht dat "de VS de sinıatie nauwlettend in het oog houden" en dat de a:ınwezige mil~ tairen in de Golf "klaar w.ll-en om elke opdracht snel uit te voeren": De Britse zender Sky Television wist kort daarop te melden dat Amerikaanse vliegnıigen zouden zijn opgestegen en dat de a:ınval nakend was. Het persbureau Associated Press voegde d:ıaraan toe dat ook Sritse Tomado's aan de raid deelnamen. Nog voor de Amerikaanse re gering offıcieel meedeelde dat de media het bij het rechte eind hadden, meldden diezelfde media - NBC als eerste - dat de raid alweer
rs i
e miliraire aktie hing g. isteren de hele dag al iM de lucht. ~adat Ir.ıa.kse burgers voor de vierde Op!envolgende keer de grens rr.et Koeweit hadden overgestoken kwarnen al snel berichten d:ıt de geallieerden niet langer van plan ~varen om werkloos te blijven toezien. Frankrijk deelde 's morgensal mee bereid te zijn deel te nemen a:ın een militaire luchtaktie teızen Irak. Minister van Defensie Pi~rre Joxe zei in een radio-inter.·iew dat president François Mitterrand enkele ciagen geleden besloten had dat Franse piloten, die in de Saoedische stad Dahran gelegerd zijn, bij een dergelijke aktie ingezet kunnen worden. "Er zijn plannen om de raketten te vemietigen". aldus Joxe. "De Fransen zullen deelnemen aan een intemationale operatie, een operatic voorbereid door de Britten, de Amerikan en en de Fransen." The New York Times had diezelfde ochtend al gemeld dat Bush ma:ın dag met zijn advizeurs een mogelijk militair ingrijpen had besproken. Andere kranten voorspelden een aanval "op korte termijn" die drie dagen zou duren. Ook Londen waarschuwde Irak dat
ku
rd .
DESER T STORM, TWEE JAAR LATER OPNIEUW
DE MORGEN van donderdag 14 januari 1993
b
-
Em bargo De aanval op Irak korr.t tv•ee jaar (min 5 dagenı na het begin van de Golfoor!oğ. Voor de spanningen reccnt weer opla.aiden gingen steeds mL-er sternmen op om het embargo ıegen Irak op te heffen. De Koördinatie voofi'Steun aan Volkcren in de Mde \\'ereld oproep in snıurde gisteren nog die zin de wereld .in~· Belgjsche ondertekenaars zijn ··~ onde-rmeer Ja:ıp Kruithpf en Pauf Staes. De koördin:ıtie ma:ıkt deel uit van een intemationaal komitee d.at op 17 januari manifestaties organizeert in Geneve en New York. "Het embargo tegen Irak bedreigt nu al meer dan twee jaar alle Irakezen, vooral kindere n van wie er elke d.ag sterven bij gebrek aarr geneesmidde!en, melkpoeder en medicijnen; :Volgens dokters, onderzoekers en zelfs VN-missies in Irak zijn ongeveer 170.000 tot 340.000 kindı!ren gestor.·en of bedreigd met de dood", zo staat in de tekst, die eindigt met de oproep aan "alle vredelievende krachten in . de hele wereld om onze eisen kracht bij te zetten".
elth
Olieprijzen · stijgen en dalen weer
'Saddam gedraagt zich als een gek' VOOR BAGDAD BLIJFT KOEWEIT DEEL VAN IRAK
\·cıır.:JrJfgx.ınJc lı_ı:~~
gen \vnrJe:1
,,·a.:ı.r;~hu \\·in-
:;~;eYcn".
J.lJu:) Jc
ı:~r:la! ..\li-I!:Ls,;ın :ıl \l:ıjıJ. ı:~c-!,l
Je na;ır
Ja:ırtıij c\pl:~:et
KLiCI\<:it -
trokkı::1 J:ij;ı··
Clintcın.
uitecnlorcııd
ntini:-;t::r ·;Jn Buizei c·ok d:.ıt B ili J~ r.!eu'.vc çresiJ.:nt van 1an :ıl !.:s or de hoogtc
\'.\'~rJ! ~el~otı-.:~;1
en J~t hi ı trcıu
r.ct
brıJ
u::t-~
w~relJ 1ı. ordt i c= er
()p, !:ct knnf1ikt tU\:><.::1 SaJJ~ırrı H<xs::irı ..::: l:ct \\-t:c:.:n. D.: Gl'ı:·
huiJi~c
~er~J:,;cerd
"P (ınıd:ıt
lt:
rı1t:r1l'n lİJt cli-..c akric .. ~:c: Ir~tk \·c:-zwakt de rııaclıt \';ın het iıerri i;end.: lr;ın 1~rdcr ;;tl d< -.en t<'cr:-cr:~cn. schcııdt Irak nng oteeJ~ rc~<)lutic:' v;ııı Je \"~il:L'h~iJ,r:ı:ıJ,
Enerzijd,
n:aar andewjJs w iilen -bııJen :ıl s Egypte ni ct 1.i.:n J:n Ir:ık nog 1erda verzwakt. oı::J~ıt Jit :ıl!eeıı maar in hct HX'rdc=cl 1 :ın lrJ.n is". zo steldc een dipl(\ı;:aat in K:üro. R.:ed, tt: n ti iJe .; an Je G<ılk·oriu:! was Egyptc ie~cn ec n trıt:.ıle vemie-ti~ing van het lm;ı'.:,..ç militaırc p~te~til'el rıı.:J:ıt dit Je rcwlutir>nJirc i~lJn1iti'~.:hc re~e~ng v~!~ 1:-:ın zou hl'lr..:n h:ı~ i.-:·.:, d ::: hcı \liJJ.::n-Ooc,tı:n tc \crs:crken.
j~ :~·er:?:-:ijki~~1!'~'l \J:ı .c~:\ i=·~~~:~~i:t:
a,Jıc !t.:"'c.ı fL~u:-": le~. ·'·.~• ,_,en ZlJn tc.l~urgt:~t.:lJ ~:1t ~~ krı::ıh r::e~
Irak J.: :ı:.ınd:!cht 1;ı:ı J.:: ·.;~reld r.eı::ft :ıfgclcid v;uı l;e: Lr-dis~hPalötijııse Ha:ıgq',A. De ,·erbanninL' \a!l de r.cn.._
J0(ır
ı:iccr
d;u:
I~r~!~l
..:f{) r~:e;,ıii
r.Cr
C'"'
>:~Hcn lijkl'n \'("-<.'~:St~ın~crs tç l.İJ!l \~u1 ccn ı::iiit~ıir~ ~~~::~ tc...:e:ı Ir:ık.
.a rs
\lens h~ler::2.2.i ::-:h!er een ı;-liiitairc \ er"c!din~sn('<:ı.:~ic <;~:ıt. Clinton hc:e!-t . Lt ~-af.u:t Littk Rc....:k. waar
c! ı c ;,;ır~
In de .-\rabi,-:r:e
1İclı tcnıglı.,u,!eııdcr
iv a
te t'C1 ni,:c:ı
o~ .-\n~erikaa::~ tc=:-ı!J.nd'-C ?..:ı-\.;
vs'
vl:r.vij;enJ LiJn tnx:r...:n
'r~rcid ~i-!:1 ··~~ı_:c I'r:w~_--.:_::,.~;;eh.i-.=dc:1
Koeweit
ek
J;ıt
liciıt.
lkt nieuws \·an de luchtaanval op Irak zorgele gı>ten:n omstreeks !Su. lO (ıııınidddlijk voor ı.:cn wcrL'IdwijJc stij~iııg van Jı.: olicprij!<.:11 ını.:r 25 J"ll:ırccııt ıxr 1at. &n uur btı.:r h!ı.:ck ,k prijsstijgiııg van C'. L'n kork du ur ab de luchta:ınval. De prij-; \()<ır ec n vat nı wc ol ic -,ıec:.,: ccr-;t rrc~ .!(ı Jollarcent tot 1~ .s..ı Jollar en J:.ıallic eve n na ze1 en al Wt.:\:r ı,ıı ongevcer ı S.++ Jollar. IX oliı.:prijzcn !age n ci nd vorig ja:ır np ceıı erg iaag niveau. In de ın:ı:.ınd oktobcr kcndc de intemation:ık olieın:ırkı ccıı prijsJaling, omJat de vrees h>or cen ovcrvcrzadiging v:.ın de wcrclJmarkt tocnam. IX Vcnczolaanse OPEC-voorzitter .-\lirin P:.ırra tren~t cinli vol~cnJe week ecn bezc-ek -:un het \liJJenJ.ur de olicproduOnsten. Hij ccrcnJe lanJc::ı cnci:- :unzcttcn Je pw.Jukıic tc t...:;:...:rkcn om ecıı verdere prijsJai!r:; :ı( tc remmen. De vokcnde ~tcken OPEC-l:ınJeıı :-:uanJ Jc kcırı...::ı bij ciLlar ~ "IX r:ıJrkt \v~cht:c ,1p t:en rcJcn om Je ;:ri;Lcn tc Jc-::: ;;tijgcn en kOO'i, w :ıl s al ccrJ~r ::cbcurJc. oorlo~s gclı.cld", zo t';:kommcnt:tricc(dc Peter Gigr.ou.\. ccn Anıcrib:.ınse ,!e;,kundi~c. ci,:c;>cn Je marktevo!uıie. Op- gee;; cnkd moment war:n K(>eweit<:< of S::oedisch: c>licDc•or het t...:d;e:gd. IC!cien i:~::Jc!semba;~,, tcgen Jr;ı_l;, kPn
rg
i.'L'll1cntcıı. U:ıt ıııcıclıt ~i'>tcn:n ıınc:
;mar c~ıı-, hlijkcıı tr--:n ]r;ı;ıl,,c: wcrklie .. k:ı \'Por d: \·icrlk keer ı:ı eve n zm cci d:ı:!en de :!ren' nıc:t Kc>C\Icit ,ıvcr'>t:ıL:n uı:ı in-,t:ı!Lıtic:'> uit dt: \flx::!crc ı::arinc:b::'i" l"ı:ı ( ) ; N - \,,,'[,!c C!ulf()orlog lr;ı.ı!;c, cr ei~t:nl:~ır:1 - \\~~ tc hakn. \\"at \t.!~,_ n;c~tcn nu urtr~~en. teze n lr:LI; We r"ıliti wmr.ecr' daarcı~cr tıeslist de pres i. ci d~t K\>C'.\ ~it a!tijd to ı Irak zal dent'', zo zei de minister in Parijs. l:ılıJI en hdılırcıı. g()<)iden nog wat r.:ec=r nlie l'r hct nıur. "Pre-,ideııt ·.ı.:ur hij het \·erdrag ova hct vcrhxl op chemi~cr.e wap.:ns uııJertc Bu,;lı wcet J:ıı Kcoeweit decl uitma:ı_l;t 1 an lr:ık. Dat is ce n lıistn kcnJe. "De Jr.ı,:ıkse çresident gedra:.ıgt ri,clı c:ei.'C\ en ~n intem:ıtion;ıic= \ crJrJ~erl of s~u1~cn::.·.ı.-crin2cn kunıich Je laatste -.>~k.:n :ıls een l:ek". r.en hf-.tllri:":h 1a.su:wnlc feit.:n LO stelde Eagkcurger tijlkns .:en in ter. iew nxır c:: Amerika:ınse tc- niet IT><.ır ceuwiu 1cr:ınderen". zo levisiczenJcr ABC. "Zijn gcdr:ıg verkl:.ı.:ırJe s~Jdam Hoesscin-. :ıJ Iizc=~r .-\tı...kl J,ıt-skr,ınt Al-}n!ur.J:mıri'.a. De: str:!fn1~ıatre~e!e;ı t~'2cn henı \\'Ofı..:cn nnJerTI~1r:~~r. z~,nd~r Jat nog Jrjak,e-n:ini'lcr \;ın Ddeıı,·ie. :!e-
c;,ı!bt;ıtcıı. die dt: cxp;ımie van llal'd:ıd IT<:.'c:ı. d:ıt de :\ıııe~ika:ııhe - pn:sidcııt C.Jenrgc Buc,lı "lıct \ı. erk ;ıfm;ı:ıkt" cbt lıij na de ( j\ ıl r(\'eııı mı ı: it het ;;,del
J><:tl de Jr:ıııu
.o
D
hij daanı1·,:r dnor joumali\ten werd onJc=rvraa"d. ook bcvesti:!d _ :..ta:ır in Üa:!dad is men ~ıict snd onJcr de imlnık 1·aıı wcsters~ drc:i-
ku rd
e :\ıııerik.:ıan'.<: minister van Buit.:nlandsc /..aken. Lawrence E:ı:.>l..:hur!!t:r, hJd eistcnx:htend rccd~ 1~rkiiırJ J:.ıt ~en ıııilitaire ak tiL' < 'f' til wa.'>. "H ct gcduld van \Va,b:rıgton j, op. lkt 'pclktje hcdt L:ng gcncx:g ge'~uurd. :>kn k;:n ııict toclatcn d:.ıt S:ıdd:.ıın 1I<><:>.'>C:uı no:.> lan!!er w
et"~
w
w
w
\·nı::;c;ıı . . :\r~1~i .....·t:c j:rınffi~Hcn h{r
A.merikaanse miliwiren tijdens de ı·orige raid op Irak. bijna dag op dag r-..ı·ee jaar ge/eden.
!Foto
Re~tt.:r)
DE MORGEN van donderdag 14 januari 1993
.,,ii
~vcntı...:t:~c
~Jreiı::ins
van
Ir.:ı~.ksc olicve!~cn ~een ~cnkc!c ir:-. !cd he bben (';:' cl~ mark rp ri j<> . .Iİ1tussen blijkt uiı het j:ıarli_iks st:!ti~tisch m:.ırktovcrzicht \an het ..\ı;:~rika:.ıns ç..::troleuminstituut daı gistercn pb!iek wcrd gemaa_\;t - dat de VS in een steeds zrotere matc afhankclijk zijn van de imrorı. De vr:ı:lg naar olie in de VS bleef vorig j:ıar onafgebroken stij~cn. Het tot:ı!e :ı:ınt:ıl buitenl::ındse ~li~levcrinze:-ı :ı.:o.n de VS bereikte vorig jaar een gemiddelde van ı 7 miljoen v:.ıten per dag. Dat is 1,6 procent mecr d:ı.n in I 99 ı. ~!aar tcrwijl de konsumptie toeneemt, da:ılt de "ei~en" Aıncri k:.ıanse olieproJuktie~ \'orig jJar vi el dezc produktie terug met 3 .S proccnt en bereikıe een gemiddcldc van 7. ı miljoen vaıen per d:.ıg. D:.ıt is het laagste produktiecijfer sinds 1960. De VS waren in ı992 voor 46.2 procent van hun energievoorziening a:.ıngewezen op import. In ı991 was dit nog 4 5,6 procent.
'Irak verdiende lesje' WERELD ·. ·· IN WESTERSE REAKTIES NDE GOEDKEURE 1 ... ·-, ..... .. . ı.,~.,
._!
~
_ ... ~·ı·.-:~
,,.1---.····:
inister van Buitenbndse Uen Willv Claes zei gistcren in Parı_ı'> daı lıı_ı eo.:rı Amo.:riLıaıı;,e aJ.,tie kl!<.:rı Irak "juridi;,clı en ı:ıoreel ' ondcrschrijft'". Juridisch is er volgeııs Claes \.'ec n cnkek l>etwistine. Irak lıeeti & scx:vcreirıitcit van r.;:;x:weit is ccıı Biıl!cvol!! !!esclıoııdcn. ;\mcribansc akıi~ voh:,ens hct intematiunaal rccht l:Cre~htvaardi~ed. Uit ınoreel. ctisch -en politick oogpunı merkte de r.ıinister op ,i;ıı Saddam Hocssein sinds maanden een s pel van kat en r.ıuis spcclt mct de Vercni~ı1c ;-.;~tiö. "Er was adı tercenvcıl!!ens de lxtwistim: van de rechten v'Jn de \'~-inspektcurs in lr.ık, de nJLie over vtr!!~dinc:en - voor sch:ıı1e geleden tijdens' de cefin;ıncierd uit Golfcıorlo12 lraakse o!Tevcrko~n. de m~ilijk hedcn omtrent de beschem1in!! v;ın de K~rdcn en tt:nsloırc de prntık men met de plaaı'Sing van lraaksc raketten in niet :oeeelateıı zor.es. Dergdijkc aktics ;crdicncn e::n fıkse reaktie'", :ıldus Claes.
-·~:~- ...
ı:·J
~-
.o
rg
M
Eticlıne \'cm:arsclı:
ku rd
'lk rew;ccr mı:r d:ıiJclijke angsr om ırut andcrmual re: gebeıırt·n srıwr in de r;,_
meldJe daı de vcrkozen Clinton ·;,..:houcler aan s..:lıouder' stonJ me ı Bıhiı en daı hij diens aaiıpak van de Jr:l:l-1.; sc le ider S:ıJJ:lın Hoesseiıı ;,tı.:unJc.
iv a
'"lk zc'.!. n~ct ~rotc (ıvc"rtui\:!inc: lbt S:ıJJ:ı::, Hoes~'~iıı er !!ecıı Sc}jınJe a:ın ı::c-et ıwijfclcJ} ":u~ı wiJ. Jc tl·.ekı>r;:sti 2c re!!crin;.:. zi in töts zui!en cemen. ~Pr.csldcnt- Clinton zal ,... ;:.; bJijvcn aandringen cıp de
.a rs
\Varren Christoof:er. tôekomstic: Amcrikaaııs r.1i~ister \an Bui ten-_ l;ındsc Zakeıı - onder Bill Clinwıı - zegde gistcren zijn duidc!ijke c.ın\('>\1:-"~ı.·J:-ırJelijkc n~\:on1in~ \~ın stcun toe aaıı de be;;!issinc v:uı de ,:e \·.'\-rcsnlutics " huidigc prcsidcr.t Bush ,,r; mılitair ıussenbeidc te ko;::en. Christophc:r · De k::~lidıc r::ini,:er \·an Buit<.:nla::Jı....c z~ı~Ln Shi:::o~ Pc:-c~
Een heel VER~lEERSCH:
kleiı1
'.cr-
klaarde gi~ıerJ\W:J in Paıijs daı Irak "c: en k\jc \ •:rJ:crıdc''. \'olgcns Peres kan Ir-d "ııict blijven iıırraan tc!::cn dı: resoiutics v:.ııı ,:ı:: V~reniL:d~ ;-.;aıi::s'" en '"r.iet bliiven inbrcuk p 1 egc:ı ''P r.et gronJ:;cbiı:J \an zi_in burbr.Jı::n··. Hij 1.ei r.iet tc nczı::ı -. ı>nr lr::;;.:..:s.e vcrL:c!Jirıcs aktics tc~cn zijn LınJ. Pcft:s ki~c zijn \crkiJ.riıı:; :ı! tc.cn hij op hct puııı
;,torıd
s.::kn:taıis-gencr;,;ıi
Boutrns Bnutros-Gh~ii van de \'crcni;.:se :\atics tc rntr::oeten. Boutnıs-Glıaii wou :::isıe:-anınd tee:ı knrnn~cnt2..1r kv;i}t over de I~ch: aam :ıL
beetje oorlog
'\VAAROi\1 IRAK \VEL EN ISRAEL NIET ?'
naar Libanorı werd ook veroorJ.r1<Jcrr'i::ı:d tc geheuren stJ.at i:ı de Golf. En ik wil tuch deze \T~::ı~ dccld. Het is Juiddijk daı Hoc<ı stcllcn · \v;ıarom wordt Hoessein seiıı<> Jadeıı bestrafı worden. ~!et dcrgclijkc vastsıe!liııg stJ.::it lıij als \\d cc,an..:till!ıecrd en lsr:ıl'l ııic: ') Er is,eı:n duidelijk problcer:ı r:;et de propagandist wcer sterk in de Aralraak>e kider die beslissingen ıreft bische wercld, sıerker dan tevoor.'' over ele hoofJcıı \arı zij~ı vol k, De Amcrikaııen spckn te duidelijk besli<>singen die van cen absurditeiı in de bart van de propagaııdisı? en eeıı sl~wlıcid zijn die niet zijn te Vermeersch: "Uiıeraard, en in die vatten. \ laJ.r ik rre!oof ni et dat val zijn de Amerikanen aan hct Hne'i:,ciıı daı allee; doeı om Clin- ırappen'' ton uit te d:.ıecrı of Bush een laaıstc Dus ıoch afzien van cen klein keer te trcffcn. 1\ee. Hoessein wil beetje oorlog? de Arabis.::lıc landen ah ası di ı rr.el- Vcrrr.eersclı: ''Of gelijke akties den: op mijıı daden wordı wc! voor dezelfde overtrcdiıırrcıı." gereageerden op die van de Israeli- Dus Israd aanvallen? ~ sche maclıthebbers niet. Hoesseins Vermeersch: ''Gezien het l;ınd dadcn in Kocwcit zijn \ernordeeld eveneens vercıordeeld is dcıor de cıorlog'? Venneersclı: "Toch niet. ik rea- door ek Vciligheidsr:ıad, nıaar heı VN zou cıok hier geen reaktie (lv1L) geer meı duidelijke angst om wat uitd;:ijveıı van de -100 Pabıijr.en mogen onıbreken."
VerE:ienne rnfessor meers-:h. die in heı verleden contro\Uside meermaab stclliııgen ir.nar.ı c;:n ıijde van de Golfoorlog. rı;eer.t daı lıij de ınili taire aktie v;ın tic :\r.1erikanen van gisteren nieı wmaJ.r kan vercıorde len. "Heı feit op zich is volgens mij inderdaad ni et laakbaar. De Amerikaııen grcpen militair in nadat Saddam Hocsseirı onwetti ge daden stelde. Ik voçg er wel a;n toc d:ıı dergelijke aa'il\al!en zich strikt mocıen beperken ıoı militaire doelwitten. Zolang er maar rreen mensenle\·ens in ğe\·aar zijıı~" De teorie van 'een heel klein beeıje
w
w
w
P
DE MORGEN van donderdag 14
ıanuari 19~3
...
lraak se presi dent dreig t met nieuw e "moe der .der oorlo g en
ur d. or
TURK/lE
36e breedtegraııd
"--
...... - ..... 32e
iv ak
Eufraof
SYRI E
IRAK ,_, ______ ...............
rs
breedtegraııd
w
.a
\ \. ____
w
SADEDI-ARAB/E
w
Enkcle uren nadat Amerikaanse, Britse en Franse vliegtuigen bombardemente n hadden uitgevoerd tegen de omstreden luchtdoelraketten en bases in hct zuiden van Irak, dreigde presideni Saddam Hoessein woensdagavond met een nieuwe oorlog. "Een nieuwe strijd is begonnen. De Amerikaanse agressors stonden onder de invloed van Satan. Met de hulp van de almachtige God zullen wij hen vernietigen en vernederen. Dit is een nieuwe moeder dcr oorlogen. Vecht tcgen hen zoals u voordicn vocht te gen de vi janden van God", ald us Saddam in cc n door de televisic uitgezonden toespraak. llij riep de bevolking op "cik vliegtııig van de agressor" neer te halen. Kort tevoren had de Iraakse VN-ambassadeu r Nizar I Iamdoon in een kcnnelijke toegeving meegedeeld dat Irak niet langer overvallen op Koeweits grondgebied zou ondernemen en dat het VN-vliegtuigen opnieuw zoııtoe staan te landen. De woordvoerder van de Amerikaanse president George Bush, Marlin Fitzwatcr, waarsclıuwde Bagdad echtcr dat dit niet voldoende is en d at cr verdere aanvallen zonder voorafgaande verwitting zu11en volgen tenzij alle Iraakse luchtdoelrake"tten ten zuiden van de 32e en ten noorden van de 36e breedtegraad worden weggehaald. In beide zones hebben de geallieerden een vliegverbod ingesteld tegen Irak. Fitzwater sprak van een "geslaagde" operatie, vooral gericht tegen de luchtafweerbatterijen. Aile vliegtuigen die aan de missic hadden deelgenomen, keerden veilig terııg, aldus Fitzwater, die meteen aankondigde dat president Bush een bataljon grondtroepen naar Kocweit
g
Een ''bloedneus'' voor Saddan
.
om hct tcgcn Iraaksc r;ı te vcrdedigcn. Bronncn in \Va ington noemdcn de aanval "• vermijdclijk" na de voıırtduı, de provocatics van Saddam afgelopen dagen. De aanval werd ııitgcvo. omstreeks 18.30 uıır oıw: ı (21 .30 ıııır in de Golf) door ı vliegtııigen van het vliegdcks•·i Kitty Hawk en van de lı;ı Dhahran in Saoedi-Arabic. ı\ de actie namen ook in Saoı· Arabie gestationeerdc Fraı l\1iragcs en Britse Torııaıl dccl. 1Iocwcl Amcrikaansc nı taire bronncn tc kcnncn hadd gegeven d at h et de bcdocling ,. Saddam een "blocdncııs slaan", lcek de aanval vrij ı pcrkt in omvang. Aile toc;tcll keerd.en veilig naar hun h;ı· tenıg. \Velke selıade was aan, ridıt, was niet bckend. In de vroege ochtend waı Irakezen geklced als werklicıl voor de vierdc opecnvolgt·ıı dag op Koeweits grondgelıı doorgedrongen om ıııatcri. weg te halen van de nıarincb;ı Umm Qasr. Dat gcbcıırde naı stuıırt
VN-ambassadcıır llanıdoon ı
KOEWEIT
~
had beloofd daı cr gccn vcnl, raids zouden plaatwindcn. Volgcns goedingclidıte bıı ncn in Washington had lhr;lı beslissing toc tc slaan maandaı genomeii. maar was de aaıı"· ııitgesteld van\\egc het slcd wcer in de Golf. Woordvocrd· van de toekoıııstige presidı Clinton bevestigdcn dat hij vol dig op de hoogte was gc:lıoud van hct verioop van de ııperat en dat hij Bıı~lı hclcnı;ıal ~ıcı, de. De andere Golbt;ıten lı;. den wııcnsdag tc keııııeıı gc~e\ daı zij cen acıie, tegen BagJ zoııden steunen.
J .,~,
:.:
ur d. or
g
. ~ esÇhil tussen Witte H u is en Pentagon over omvang aanvalle n 1- ., - . .
u·sh wild e vee l har der e· actie • t
.·.
luchtactic beperkt zou blijven, had hcl Amerikaanse publiek voorts de overtuiging bezorgd dat nauwclijks Amcrikaanse levcns op het spcl stonden.
~ . : ·, . . ' ıVenet van h~t Amerikaanse
Slechte weer
.inisterie van. Defensie tegen ootscheepser militaire actielanneiı ~van president George iısh en diens Witte Huisstaf, eeft ~.er · volgens bronnen . in . ashington med e voor gezorgd .t de Juchtoperatie tegen Irak errassend beperkt van omvang ~gebleven. · ;;Minister van Defensie Dick eney en· de stafchef van de irijdkrachten, generaal Colin owell, zouden bezwaar hebben emaakt tegen de sterke voor- . ~ur van Bush voor een omvflng·!Jk.c· operatie, waarin doelen in cheelirak ...;...waaronder Juchtlandmachtbases - zouden beten:-:-;worden aangevallen. eney· en Powell waren van ~ning(dat; de. VS :daartoe te . ini~ strijdP'achten in de Golf ôstauoneerd hebben en dat het lco van slachtoffers aan Ame- . li:aan&e.kant te groot was.
rs
iv ak
Behalve meningsverschillen 'tussen Witte Huis en Pentagon hebben twee andere factoren bijgedragen tot het uiteindelijke besluit van Bush akkoord te gaan met een sterk beperkte actie. In de eerste plaats hebben herhaal. delijk slechte weersomstandigheden in de afgclopen dagen boven Irak de VS ernstig belemıherd in de technisch-militaire voorbereidingen op een luchtaanval. Bovendien is Bush nog maar zes dagen president alvorens hij de macht overdraagt aan Bill Clinton. De aftredende presideni wilde een strafactic tegen Irak niet overlaten aan Clinton, Presldent Bush blijft vastberaden I>Foto: AP en evenmin met de operatic van de bombardementen. De tijd na de aanvalsactie formeel wachtcn tot de allcrlaatste moGolfoorlog brak bovendien op 17 Zwijgen over wat er plaatshad in menten van zijn presidcntschap januari 1991 uit aan hel begin van Irak. D at was de geleerde les van .(hetgeen de indruk zou hebben de avond, toen heel Amerika de Golfoorlog, toen onmiddelij- ·versterkt van een persoonlijke lot~:.ic'b~t~ndige· .. 'Tweede zich voor de televisic kon instal- ke reddingsacties voor neerge- revanche van Bush tegen Iraks olfoortog' heeft gisteren weinig Jeren. Gisteren was het in de VS· haalde geallieerde piloten bin- dietatar Saddam llocssein. Die · ·j'noties losgemaakt in de Ameri- namiddag toen de operatic zich neo Irak onnodig in gevaar wcr- politickc en meteorologischc aanse·bevolking. In tegenstel• . voltrok. den gebracht door de prompte overwcgingen gaven Washinging,: tof: hetL~ media-evenement · informatie over nog in gang zijn- ton cc n zcer kortstondig 'ıijdven· im twee jaar geleden, ontbra- . Bovendien bleven de militaire de acties, De zekerhcid vooraf ster' waari.Q. d~,,~!l,'lYtU· moest ennu rechtstreekse tv-beelden autoriteiten ditmaal tot geruime• dal de aanval van glstcrcn tot ce n plaatshebben. · 41 •. ,·~ ~ ~.
w
w
w
.a
. n:
GIIJ
Doı:ıd~rdag _14 januari 1993
llct bcsluit ıoı actie werd maandagmiddag j. 1. in het Wille Huis genomen na langdurig beraad waarin Bush naar verluidt 'niet meteen overtuigd was' van de argumenten van Cheney, Powell en andere militaire advi· seurs daı geringe actie de enige verantwoordelijke optie was. ·
Eerder was in het Witte Huis en op Buitenlandse Zaken de gedachte ontwikkeld daı Saddam's gezag binnen Irak alleen maar zou groeien als de Amerikaneo en hun geallieerden slechts een gelimiteerd militair antwoord zouden geven op wat werd beschouwd als een omvangrijk patroon van Iraakse uitdagingen van de wil van de Verenigde Naties en de VS. Een grootschalige 'klap' zou de kans hebben vergroot op omverwerping van de Iraakse dictator door diens militaire elite. Washington is ook bezorgd om de aanzienlijke militaire slagkracht waarover Irak ondanks de Golfoorlog nog beschikt, en de resultercode mogelijkheden van Saddam om vergeldingsacties te ondernemen. Bush' besluit nu een landmachtbataljon naar Koeweit te sturen, wordt door critici in Amerika dan ook gczien als een impliciete erkcnning van hcl feit dat de Golfoorlog een 'onaf karwei' is gebleven en daı de VS lraks buurlanden in kweıs-
bare taestand hebben achtergc la ten. Overige.ns is het voor de Amc rikaanse regering ook na de acti< in wezen nog steeds een raadse waarom Saddam inet zijn provo caties een militaire respons vaıı het westen heeft uitgelokt. Daı de Iraakse leider daamit bin ne n lands politiek voordeel denkt k kunnen halen, blijft voor Wash ington een moeilijk te volgeıı redenering. Zeker nu het wester se antwoord beperkt van om van~· is gebleven, is het voor Washing· ton zelf dan ook · een blijvend raadsel wat nadere militaire on· dernemingen jegens lrak zulleıı (moeten) worden. De verıekering gisteravond van de Iraakse VN-ambassadeuı Nizar Hamdoon dat zijn lanıl voortaan zal afzien van infihra ties in Koeweit en dat VN-in specteurs weer zullen mogeıı rondvliegen in Irak, is een vooı het Witte Huis inmiddels ver trouwd soort holle toezegging. Minder hol is de herhaald< belofte van Bush' woordvocrdcı Marlin Fitzwater dat nieuw< Iraakse provocaties opnieu'' zonder nade re waarschuwing mi litair zullen worden afgestraft. Maar het lijkt aan president Bill Clinton om ervoor te zorgen daı een volgende bombardementsactie echt afdoende wordten de omvang aanneemt die Bush zich had gewenst. __ .
1
or
ur
d.
oktober: Bush geeft opdracht 10 januari: Irak anthoudt een De aanvallen van woensdag 22 Iraakse tegoeden vrij te VN-taeste l vergunnin g te lanwaren de eerste sinds de Golf- enige om de VN-wape ninspec- den; handerde n Iraakse arbeigeven oorlog die bijna dag op dag twee de hulpverle ning te beta- ders vallen munitiebu nkers binen ties jaar geleden begon mct de operanenin wat de VN beschauw en als len. tic Desert Storm. Aan de gealvan een Koeweits grondgeb ied en halen hoofd Het oktober: 26 licerde aanval van twee jaar geleVN-inspe ctieteam zegt dat er wapens, waaronde r Zijderups den en van gisteren, gingen tal aanzienlij ke lacunes zijn in de raketten, weg. van gebeurten issen vooraf. door Bagdad gegeven informati e ll januari: Irak legt pratesten 2 augustus ı990: Irak valt Kat:over zijn ballistisch e-wapenp ro- van de VS, Groot-Br ittannic. weit binnen, neemt het olierijke Frankrijk en Rusland naast zich gramma. emiraat in en roept het uit tot de 27 oktober: Iraakse oppositie- neer; het stuurt arbeiders om 19de provincie van Irak. groepen vergadere n in het door depats te ontmante len. De Vciı7 januari ı99ı: Geallieer de de Koerden beheerste noorden ligheidsra ad beschuldi gt Irak van t~oepen onder leiding van de over een plan om het bewind van herhaalde schending en van de Vcrenigdc Staten bombarde ren president Saddam Hoessein om- bestandsv oorwaard en waarmee Bagdad, bcginnen een luchtooreen eind kwam aan de Golfoorte werpen. Iog tcgcn Iraakse stcllingcn en vernovember: De Verenigd e Na- log en zegt dat de gevolgen ern23 installaties in Irak en het bezetıc ties beeindige n het werk om de stıg zullen zijn wanneer het dit Koeweit. landgrens tussen Irak en Koeweit opnieuw doet. 24 februari: De grondoorl og he12 januari: Iraakse arbeidcrs kcte stellen. vast gint mct een nachtclijk e gealsraad ren tcrug om hct sloopwerk aan vcilighcid De : no,·ember 24 licerde aanval. \1cer dan 14.000 van de VN wijst de Iraakse ver- de depots te hervatten . Irakezen wordcn in de ccrste 24 zoeken om verlichting van de ı3 januari: Gcallieer de vliegtuiuur van de strijd gevangen genogcn vocren luchtaanv allcn uit op handelssa ncties af. mcn. de Irak ter vergeldin g van de schenschorten VN De : december 9 ı 27 februari: Irak biedt aan de hulpopera ties aan de Koerden ir dingen van de bcstandsv oorVN-resolu ties uit te voeren inhet noorden op en cisen daı waardcn. dicn de geallieerd en een bestand Bagdad waarborg t daı geen bom afkondiğen. Het Koeweits e leger men meer worden geplaatst in eigen in terug triomf in keert vrachtwag ens met hulpgoede ~nd. 2S februari: Amerikaa nse en ge- ren. 23 december : Irak wijst een VNallieerde troepen staken het vuaf dat het VN-bewa kers verzoek ren om 8 uur Koeweitse tijd. Irak vrachtwag ens !aat inspectere n eri te strijd de op legcr het draagt en. bceindige n. Radio-Ba gdad roept bescherm : Een Amerikaa nse 27 december om daı Irak de oorlog heeft F-16 schiet een Iraakse MiG neer gewonnen . in de vliegverb od-zone in ZuidVan onze correspon dcnte 2.7 augustus ı992: Het Westen Willy Werkman Irak. Bagdad dreigt terug te dreigt cik Iraakse vliegtuig neer in Tel Aviv slaan "op gepaste wijze''. De te schieten dat zich vertoont bense presiAmerikaa e aanstaand neden de 32ste breedteıuaad. dent Bill Clinton noemt het inciIn Israel is zeer rustig gercaWesterse staten zeggen ct'at het ·ınternationa de van test en e dent op de geallieerd e luchtaangeerd doel is Irak te weerhoud en van le krachtdad igheid tegen Irak. vallen op Irak. Prcmier Rabin luchtaanv allen op sjiitische op- 28 december : Iraakse gevechtszei: "Wij vcrondcrs tcllen dat dit standeling en in het zuiden. maar vliegtuigen vliegen opnieuw het situatie in Israd niet zal be'inde Irak zegt dat zij een geheim plan gebied van het vliegverb od binvloeden." Minister van Buitendelen. te op !and het hebben nen. landse Zaken Simon Peres zei ı septembe r: Franse vliegtuigen ı993: Amerikaa nse dat Saddam "cen lesje januari S verheugd vertrekke n naar Saoedi-Ara-bie gcleerd". rissen zeggen dat Irak worden functiona moest gealde bij om zich te voegen naar de zuideraketten de voormalige Arens, luchtdoel Moshe lieerde luchtmach t die naleving lijke zone heeft gebracht, mogezei evenDefensie, van minister van het vliegverbod afdwingt. plan om Ameride actie "vereen voor Saddam lijk dat eens nse ı7 septembe r: De Amerikaa kaanse vliegtuigen neer te schiediend" had. Hoewel Gad Ben president George Bush zegt dat de waordvoe rder van Ra bin Ari, ten. Iuchtde od vlieg'o·erb door het Verenigd e Staten, De januari: 7 het wat IsraCI betreft dat zei aanvallen op de Iraakse sjiieten Groot-Br ittannie en Frankrijk 'business as usual' is, houdt IsraCI ·zijn gestopt. geven, met steun van Rusland, rekening met de mogelijkheid 3 oktober: De veiligheidsraad Irak 48 uur om de luchtdoel raIrak op de aanval kan reagedat neemt de meeste lraakse, uit ketten weg te halen uit de zuideren met onder andere nieuwe tegoeden e afkomstig rt • ?iie-expo lijke zone. Irak wijst het ultimaScud-aanvallen op Israel. De beın beslag om voedsel en geneesaf. tum king werd via radio en televivol middelen te kopen voor de Koer- 8januari: De VN zeggen dat Irak opgeroep en rustig te blijven. sic in dezen die gebieden den in de VN-vlieg tuigen, waaronweigert legerwoor dvoerders Volgens Noord-Ira k in handen hebben. der toestellen die wapen-ins peczou Israel niet betrokken zijn bij De VN beginnen schadever goe- tieteams vervoeren , in het !and de militaire maatregel en tegen ding uit te betalen aan slachtofIrak. !aten. te toe fers van de Golfoorlo g. Irak 9 januari: Het Witte Huis zegt . Toch was er even paniek toen noemt de betreffend e VN-reso- dat Irak door de bocht is en aan vıa de Israelisch e televisic radialutie illegaal. het ultimatum over de luchtdoel berich.ten apgevang en uit Bag9 oktober: lraakse troepen ne- raketten gevolg heeft gegeven. dad lıve werden uitgezonden. Hall Chad n Amerikaa men de niet. van zegt Irak Kennelijk in verband met de gevangen in de gedemilit ariseere militaire actie bleek geallieerd de zone aan de Iraaks-Ko eweitse volde hem grens. Irak draagt gende dag over aan de Verenigd e Naties.
g
Twee iaar striid tegen Saddam
w
w
w
.a
rs iv ak
lsra el ver heu gd ove r act ie teg en Sad dam
GIIJ
Donderdag 14 januari 1993
de uitzcnding vanuıt Bagdad te zijn gcstoord en was cr c en scherpe picptoon in te horen. Onmiddel lijk na dit alarınerende geluid. dat dced denken aan de eerste waarschuwing voor een luchtalarm. werd de gerustgesteld dat ~eyolking nıets aan de hand" was. f:Ioewel het erop leek daı de actıe te gen Irak van zeer heperkteaard was geweest. houdt Isracl de situatie nauwlette nd in de gaten en zijn volgens legerwoodvoe rders "gepaste maatregelen" genomen. Van het uitdelen van gasmaskers zoals vlak voor de Golfoorlog twee jaar geleden is gecn sprake. In de afg:lapen maanden zijn de autonteıtcn begonnen de Israeli's die :vcrouder~e of beschadigde gasmaskers ın hun bezit hadden door nieuwe exemplare n te ver2 vangen. Ook nieuwe immigranten en pasgebore n baby's hebben gasmaskers gekregen. De nog steeds di ep ingewortelde vrees van de Israeli's van de Irakese Scuds werd niet bewaarheid. Volgens militaire deskundigen was de kans daarop ook zeer kl~in omdat er nu geen sprake ıs van een Amerikaa nsArabische coalitie en Irak daarom geen reden heeft Israel met Scud-aanvallen uit te dagen. elektronısch
Arahische broeders staan 'PrOVôcOiies van Saddam bedremmeld ~~~,h~.:~~!~i~~- gGVeji"~~şh·ge~n. andere ~~:r~o~rrespondenı
~~;~:~;:~~~~e:~~~r;:~~~j~~-
k··e·, .U:-7=-Z.·,;e:~~,-·;:'·m . ~ .,e_,···e:'·-.'·,:·: . ,
., .
.
ur
d.
or
g
_. . ,. · Wat de afgelopen dage';i"ônafWe~dbaar was geworden , is ook gebeurd: bijna dag op dag twee jaar nadat de geallieerd en operatie Woestijns tonn inzetten, kwam woensdag een nieuwe actie op gang om Saddam Hoessein testraffen voor zijn schending en van de VN-resolu ties. In een bijna identieke herhaling van de Golfoorlo g, heeft de wereld afgeteld naar het onvermijd elijke. De afgelopen dagen was duidelijk geworden dat de Amerikaa nse president Bush niet langer zou dulden dat Saddam hem f D · blee tergen. e enıge vraag was nog wanneer de aanval zou begı'nnen. .~ Door het plaatsen van luchtdoelr aketten in de zones waar de geallieerd en een vliegverbo d he b ben inge'Steld, door VNvliegtuige n geen toestemm ing meer te geven te landen in Bagdad en vooral door de overvallen op Koeweits grondgebi ed heeft Saddam telkens opnieuw zijn.minac hting . getoond voor de in temationa le rechtsorde . Om al die redenen had Bush geen andere keuze dan toe te slaan. Een week voor hij door Bill Ointon wordt opgevolgd , is het geen gemakkeli Jke beslissing geweest. Bush had de beslissıng kunnen overlaten aan zijn opvolger. maar dan zou hij diens geloofwaa rdigheid en die van de Verenigde Naties ernstig hebben geschaad. In de prestigesla g die hij met zijn gezworen aartsViJ. and Saddam uitvecht ~h, was dal het Jaatste wat Bush kon laten· :· gebeuren. Wellicht is het dat prestige dat.'~ ·Saddam nogmaals tot zijn ~~tale prov~:,..;. ties heeft gedreven. Kennelıjk rekende hıJ erop de machtswis seling in ~a~hington in •.. zijn voordeel te kunnen uıtbuıten, ma:ır dan heeft hij zich andermaa l zwaar vergıst in de geallieerd e strategie. Cinton steunt volledig de opstelling van Bush en stond al klaar om zelf toe te slaan zodra hij president
rs iv ak
.a
Bij de vlijmscherpe geallieer.le actie tegen Saddam bleef het Jenauwend stil in de Arahische wereld. Daı komt vooral omdat de Arahische Ieiders zich bijna in een onmogelijke positie hebben gemanoeuvreerd. Aan de ene kanı wil niemand graag met Saddam Hoessein verder. Maar tegelijkertijd overheerst het besef daı Irak zonder Saddam ecn nog veel groter gevaar betel<ent. De woordvoerdervan het Witte Huis, Marlin Fitzwater, bleef gı'steravond hardnekkig praten over de 'coalitie'. Hij ontkende nadrukkelijk dat de operatic een eenzijdig opzetje was van Washington, Londen en Parijs. Ook landen in het Midden-Oosten zelf zouden hun rol hebben gespeeld. Maar op de concrete vraag wie dat wel waren geweest, trok Fiızwatereen listig rookgordijn op. Hij wilde de betrokken landen 'niet met name noemen'. En daar zijn die landen maar wat blij mee. Toch zijn ze makkelijk aan te wijzen. Saoedi-Arabie vormde ·;amen met de Amerikaanse ıooteenheden de springplank oor de operatie. Koeweit gruwt an het idee dat de Irakezen cunnen terugkeren. Egypte is nog steeds ni et vergeten hoe Irak de Egyptische gastarbeiders bijna I miljoen mensen- heeft behandeld nadat de oorlog te gen Iran was afgelopen. En de Syrische president Assad heeft een venijnige vete met Saddam. Toch houden al deze Arabische 'coalitiegenoten' van de geallieerden zich tamelijk rustig. De niet al te d(emlocraaetiscsh :geko-a'
Saddam's regıme ook hun eıgen val kan inluiden. In het gistende Midden-Oosten, gekweld door economische recessie en de daaruit voortvloeiende onrust in de sıra ten, kan de frustratie tot kookhoogte oplopen. Zeker als de leiders openlijk· zouden besluiten kritiekloze slippendragers van de 'Amerikanen' zoals de Westerse geallieerden worden genoemd - te worden. Saddam is er toch weer in gcslaagd de 'Palcstijnen' voor zijn karretje te spannen. Bij de enorme massa's in de sıraat is dit Iraakse beroep niet onopgemerkt gebleven. Washington krijgt het verwijt dat het voor de zoveelste keer aparte maatstaven aanlegt voorlsrael. Met de onopgeloste problemen van de gedeporteerde Palestijnen in ZuidLibanon blijft het voor Ara bische leiders een gevaarlijke zaak zich al te openlijk achter de VS te scharen. En daarbiJ· zıt· er nog het grote gevaar van de to.tale desintegratie van Irak. Sjiieten, fundamen- . talisten en Koerden hebben al bijna algehele autonomie onder de paraplu van het doorde 'Amerikanen' afgedwongen vliegverbod. Dat dreigt de natie Irak tot een bijna volledig geamputeerd~ staat te maken. Syrie. SaoediArabie en Egypte heb ben zo hiın eigen problemen met dit 5oort minderheden. Ze willen graag voorkomen dat de Syrische Koerden of de sjiieten in de Golfstaten losgeslagen raken. Dan maar liever de knoet van Saddam, die in ieder geval het idee van een eenheidsstaat kan
cotp.lheoude~I·U r·l
d·, s. ch
w
.en· mo' re· el gew_ e,tt.,·gd
.
we~~·d~~actierijstwee~devraag:~at'nu?
w
w
. Een harde actie kan. Saddam even het · vergoedingen voor schade gelezwijgen opleggen, maar scha~elt hem nog Ministervan Buitenlandse Zaden tijdens de Golfoorlog·,gefiniet uit als storende factor ın de meest ken Willy Claes heeft i~ Parijs nancierd uit Iraakse olieverkocruciale regio ter wereld:. Zolang Sa~~am . ı;ezegd dat hij een .~m~~kaanse pen, de moeilijkheden omtrent aan de macht is; zal hıJ de VS bhj~en actie. tegen Irak JUndısch e'l de bescherming van de Koerden uitdagen en proberen elke vredesregelıng moreel onderschrijft" · en tenslotte de problemen met de voor het Midden-O osten · te verstoren. · Juridisch is er volgens Claes p!aatsing van Iraakse raketten in __ Bush draagt d~ariR ee.n grote. Yeran~oorgeen enkele betwisting: Irak nıet toegelatenzones., .. delijkhe'id '"Ooor generaal Schwarzk opt tel ıeeft de soevereiniteit van Koe.. Derge1ıJbevelen zijn offensief stop te zetten enkele ·eit geschonden; bijgevolg is een ke a~~.esal~erd~lne~ een fikse dagen voor die Bagdad zou bereiken, heeft ,., .merikaanse actie yolızens het.-... _n:actıe , us ae . -Bush niet alleen verhinder d dat··Sadda m ' temationaalrechtgerechtvaaro'"o'nderdag 14 j'anuarı' 1993 ,: werd afgezet maarheef t.hij de'~i.ti,~}'~j d ". . ·· ,.:o;,ıı.,;. . W.(,r~·.ıllt>fhli)<·M·•·:ı g • · ; . ··.zijn·'ii~!l.~~l!! ~~~!~~~:.t~\"':-·'.''-~ Uit moreel ethisch en politiek · . . , ... d ,. y-·~~S8ddaiil f.dankbaa r ,.gebruık maken. ,. De 1 ) unt merkte de minister op ~~Saddam kan nu allee.n nog wor•• e~ U!. ge-· :(';l(arripioeiı:·vaıı. de· A.rılbische wereld wor- · ,?'Saddam Hoe~ein sinds . ~bakeld#da<]~ ee~. actıe tegen :ZIJ~-~~fd,i. ~~n·1·1tiffi.:mrrueQ~eer.~.Het,enige wat ~Ll :aanden ~at en m~ıs sp;elt met 1 !~er._voorlopıg durft ~ht~r.~!:J!'~·~l t- ~~ ôg·'w:Js)ich._o~$~1!~~ ~.outi~'!V~ ~,ı .e Verenıgde Natıes. E~ ~as \ Jidat,t~-~~e~egen,-yooral"uıt .v.r~,.u..~-..~e'f ·• r-•· ··:~din').)pJS'i~L~et;.,bj~ere C!Dde J ,cbtereenvolgens de_ betwıstı!lg ::: ver5terken.~~Maart•dat:·~te~~~t.ıwı~~~O )lr.t"'~f'PauiDEBRUYN' ··~ ·an de rechten van de YN-ın~ ·· 'moet 'bli~eo dııidCP,~;'~~ .~.-.....~. · . . , __ .,-:4-J"~ )ecteuısinlrak,de!UZJeov_~r· em -· -~·------~· ---- ---·--- .. ·---.--~·---- .. ----------·· --" ' ~·-··-~--.-.
Glll
LuchtraL'd na herhaalde schendingen van
sıandsovcrccnkııııısı cr zccr sncl zou komcn. Oııı halfvijf in de nanıidılag stcgcn de vliegıuigcn van ıle ılric bondgcnoıcn ·op, oıııstrceks kwarı
ondersch.:ıt wordcıı. Tt·,·t·ııs werdcıı nicııwc dergclijke ,l,lm·.ıllcıı llİl'l ııit gcslotcn oııı ık lr.ı.1k~c kiıln dııiık lijk tc ıııakcn d.ıı lıl't ık kıı.1litic crıısı
1/oesset'n
kondt~·t
het'lige oorlog aa n
.a
rs
iv ak
over zcven was de opcratie, die suk- is ıııeılı.ıar anıwıııırd op w.ıı ,lıa.ıksc provııc,ll ics" wcrdcıı gcııı ıcnıd. scsvol wcrd gcnocmd , vomlıij. lk woıırıh·ocrdn v.ıll lıcı \Vitlt' hıııı n.:ı.:ır zijıı cn vlicgtuig ,Al onze basis ıcruggckccnl"', zl'i Wittc llııb llııi~. M.1rliıı Fittn-.ıtn. g.ıf ııog Cl'll woordvoc rdcr M.:ırliıı Fitzw,ııcr. Vol- kon c O(hoııııııiııg \'ıııır de ıııııı ic\·cıı: gcns hem ıvaren \"lT~chciıkıw l.:ın .,Zij g,ı,lıı dıııı.r llll'l lıcı ~dıı·ıııkıı \',lll lılijn·ıı r.ıkcttl'll cccrlıasisscn voor r,1kcııcıı gctrıılfcn. VN-rc~olııtks. /ij Saddam Hocssl'ill plaatsll' lııclıtaf lıccıı cıı wccr lın\'l').:t'll l'll oııdcrııt· die ~ırijdig zijn wccrbaııcrijcıı in daı gdıicd. Daı ıııcn .ıııdcrc st,lppcıı vormdc volgcns de Anıcrikancn ccn nıct dc lıcsıaıııho\'crccııkııııı~t". ı:ııkdc ıırt'll \'ı'ııir ık raiıl sı.ıkcn bcdrcigin g vıınr ıle gcalliccrılc tııcsıcl lcn die toezidıı lııııııkll ııp ıle ıı.1lc- lrakct.cıı \"oor dc \'icrdc kcn ill l'llkck dagcıı ı ijd de grcıı~ ııvn ııııı iıı Koc· wl'iı wapcns l'll ılnıkr ııı,ııcri.ıal op tc • Bhıdzijdc 6: lr.ılcıı daı zc tijıklls ık ı;ıılt-oıırlııg - Frımsc l'lie.qtu(ıJell llt'lllı'll del'! ılılll vaıı 1'J'J ı vcrlorcll lı.1dıkn. 1ll d.ıı ra id. vcrlı.ınd :tci de lr.ı.ıksc \'N-,lııılı.ı~~.ı - Vıııırqesclıit·dı'lıis en R<'.l·,ı/utiı· 688. dcıır wocnsdag a\'olld daı lr,lk diı pro- Sıııitlımı is lrıık. fr,ık is s,ıı/ıl,un. lılccııı z.ıl lıcsprckcıı ıııcı .. Uııikoııı"', - Artibieren i11 mccrılcrlıdıl l(ıJı'll ,ıktie de VN-Koııııııissic vıııır lr.ı.lks-Koc l'ılll vVôNII. '\'L'ihc olı~crvaıic. Die koııııııissk is lıcnıt·gd oııı ıııcı ıı,ıgd.ıd tc m·crlcgving van hcı vlicgverlıod d.11 1ij \'Oıır gcn over hcl l'\'l'ntııccl ııplı.1lcıı \",lll lıl'l lıctwistc ııı.ııni.ı,ll. !ıcı zııidcn \'
w
,De Amerikaa nse agrcssor hccfı vanavond tussen zevcn en halfachı het zuiden van ons !and aangcvallen", zei Saddam Hoesscin wocnsdag avond !aat op de Iraakse tv. Hij kondigde meteen een heiligc oorlog tegcn de ,Amerika anse Satan en zijn tıond genoten" aan en beloofde hcı Iraaksc volk de zege. Hij riep ıevens zijn luchtmac ht op bij komende gealliccrde aanvallen ~.terı,ıg te slaan". De raid, uitgevoer d door ecn honderdtal toestcllen , was zo gocd als aangekon digd. Uren v66r hct begin van de raid zegdcn Amcrikaa nsc bronnen reeds dat de vcrgcldin g voor de lraaksc schcndin gcn van de be-
he.ı.,·fanrls'(lkkoon 1/ Sa(k/anı
w
NEW YORK/WASHINGTON (reuter, ap, afp) - De Iraaksc ambassa deur bij de Vercnig de Naties, Nizar Hamdoo n, verklaarde woensd agavond dat Irak niet langer zijn bczittin gen uit Kocwcit zal halen vooralee r daarove r ecn akkoord is bercikt mct de VN-inst anties en zal ook VN-vluc htcn op Irak nict langer hindere n. Daarme e gaf Irak toc op de twee belangri jkste kwcsties waarvoo r Amcrika anse, Britse en Franse toestelle n woensd ag na het vallcn van de rluistem is in het zuidcn van Irak een luchtrai d uitvoerd cn. Zij zegden dat ze allcen militairc doelwitt en bestook ten.
ur d. or
g
.Irak bi nd t in na be pe rk te .,.,strafexpeditie"" va n ge all iee rd en teg en mi lit air e do elw itt en
De Standaard
Oonderclag 14 januari 1993
~ı11anse ı
·,m
.m::ı: kcırrespundclll
.a
vliegtuigen ııeınen deel aan raid
gcrs-bomme nwerpers te escorteren en tc beschcrmcn tegen eventuele Iraaksc vliegtuigen. De Miragc 2000 RDI is de nicuwste versic van de Miragc . Het Franse lcger hecft dit type toestcl sinds 1988. De radar aan boord van de toestellen laat toc cventucle vijandelijkc vliegtuigcn op te sporen en uit tc schakclcn in een straal van 20 kilomcter. De woordvoerde r van het Elysee, Jean Mustelli, zei dat de Franse president geen verklaring over de raid zou afleggen. Volgens de gewezen Franse minister van Defensie JeanPierre Chevenemen t zullen ,enkele bommen meer of minder de problemen in de regio niet oplossen". Volgens de socialist die ontslag nam als minister uit protest tegen de Golfoorlog ,.is het twee jaar na de oorlog duidelijk dat die niets oploste, integendeel" . ( PVDM)
w
w
w
PARIJS.- Fransc vlicguigcn van hct typc Miragc.UOO ROl namen gistcrcn .~el aan de raid op Irak. Dat , crd gistcravond bcvestigd op het Fransc ministcric ~.-.:ın Dcfensic. Eerder op de dag zci de Fransc minister van Defensie. Pierrc Joxe, dat zijn !and ,op dk moment" gerecd was om, sa:nen met de VS, dccl tc nemcn :an ecn militaire operatic te':n Irak. Volgcns cen zegsman , het Elysce gaf president rançois Mitterrand enkcle daen geleden zijn toestemming voor een eventucle militaire operatic tegen Irak, Frankrijk stelde voor de operatic acht Mirages-2000 RDJ ;..T beschikking. Die toestellen ·;tegm op vanop het militaire • egveld van Dhahran. Ze had_ı -:o als taak de geallieerde ja-
Voorg~schiedenis
van huidige konfrontatie
BAGDAD (rcuter) - Aan de hı:ıidige konfrontati c ıusscn Irak en het wcsten ging een langc reeks Iraaksc provocatics en Westersc drcigement en vooraf. Een ovcrzich t. Wcstcn maakt drcigement hard om alk vlicgtuigcn die bezuiden de 32ste breedtcgraad \ liL·gcn af tc '>Ciıictcn. Met dcze maatregel wil Wcstcıı bckttcıı dat Irak l<ıngcr luchtaanvall en uitvoert op sjiicten in Zuid-lr.ık. Irak bcschuldigt Wcsten crvan het !and te willcıı opddcn. I se;wmbcr J<J<J2: Fr.ınsc vlicgtuigcn voegen zich in SaocdiAr.ıbil.; Lıij Anıcrikaansc en Britsc vlicgtuigcn om vlicgvcrbod .ıf tc dwiııgen. I 7 seprmrba J<)<)2: Anıcrikaanse presidcnt George Buslı \nkla.ırt d,ıt d.ınk zij lıct vlicgvcrbod de aanvallcn op de ~jiiL•ten gcstopt zijn. ı ,ıkr.ı/w 1992: VN- VL'ilighcidsraad lcgt beslag op mccstc lıczittingen van Irak in buitenland om vocdscl en genccsnıiddckn tc kopcn nıor de Kocnkn en om een begin tc nı,ıken nıct de vcrgocding van de slaı:htoffers van de <;olfoorlog. Irak noemt VN-rcsolutic onwcttelijk. <J ,ıkfı'b.,·r Jcmıbı:r 1992: Amerika an se F 16 schict Iraakse .\1iG neer, die zich in vcrbodszonc in Zuid-Irak vlicgt. Bagdad dreigt crmce ,op cen gcpasre manicr" wraak re nemen. 28 decmıber 1992: Iraaksc vliegtuigcn dringen opnieuw binncn in verbodszonc . 5 januari 199 3: Amcrikaansc funktionaris scn zeggen dat Irak zijn luchtdoelrak ctten vcrplaatst heeft naar zuidclijke vcrbodszone. Ze vrezcn daı Irak van plan is Amerikaanse vlicgtuigen die het vliegverbod afdwingen ncer te schieıen. • 7 januari 1993: met steun van Russcn, gevcn Amerikanen, Britten en Fransen Irak 48 uur om luchtdoelrak ctten tc vcnvijderen uit verbodszone . Irak legt ultimatum naast zich ncer. 8 januari 199 3: VN maken bekcnd d at Bagdad verhindcrt d at VN-vlicgtuigen op Iraaks grondgcbied landen. 9 januari 1993: volgens Witrc Huis Iegt Irak zich neer bij het ultimatum. Irak ontkent. 10 januari 1993: bonderden Iraakse arbeidcrs doen inval op muniticbunk ers op Koeweits grondgebied . II januari 1993: Irak legt Westers protest naast zich neer en stuurt arbeidcrs over grcns om wapenopslag plaatsen bij Umm Qasr tc ontmantelen . VN-veiligheidsraad beschuldigt j Irak van herhaaldelijk e overtredinge n van de bestandsvoor - : waarden. l 12 januari 1993: Iraakse arbeiders gaan voort met ontmante-l !ing van opslagplaats en op Koeweits grondgebied . l 13 januari 1993: voor de vi erde opeenvolgen de dag dringen li Irakezen door in het gebied van Umm Qasr. - · 27 <111.c
g
'\ ''- ''-. • '- •' • • •'" • •
or
PARIJS - Minister Clacs zei ons gistcren in Parijs dat hij de geallicerdc reaktie tc..;cn Irak ,zowel juridisch als moreel onderschrij ft". Hij was niet verrast door dat nicuws, dat hem bercikte tcrwijl hij de konfercnıic bijwoondc voor de ondertL'kcning van de Konvcntie die allc chemische wapens vcrbicdt. De ınini~tl·r had gistcravond .ıa het diııer op de Qu..:ıy d'Oreaties van de ı• ın gs tc da gen, tınder me cr Lıin :ıcndringcn op Koeweits ·ondgcbicd, rcsolutics van de ·ilighcidsraad ovcrtrecdt. Bo~dien, aldus de ministcr. ,is zel fs gee n Vl' -resolutie no-
'--
d.
Van onze vers/aggeefster
~•
rs iv ak
aktie moreel en juridisc:h rechtvaardig
•' u• •• • '- '- •
ur
_. •;:,
van ccn lidstaat van de Vcrenigde Natics gcschondcn wordten dat.land om iotcrna:tionale bijstanq vraagt". Ook moreel vond Claes de aktie gcrechtvaard igd wcgcns ,het konstantc kat-cn-muisspel" van de Iraaksc leidcr Saddam Hocssein sinds hct cinde van de oorlog om Kocwcit. Saddam bcmoeilijktc. zo zei hij, van bij de aanvang !ıcı wcrk van de VN-in~pekteııro; eıı hindcrdc ook de hulpvcrknin g aan de Kocrdcn. Gckoppdd aan de provocatics van de laatstc dagcn ,verdient daı ecn fiksc rcaktie". Over de uitnodiging van zijn Franse ambtgcnoot l{oland Dumas om na hct ufficicd dincr nog cen bijccnkoın~t van de Twaalf in hct kader van de Politickc Samcnwcrki ng tc houden licp de minister nict over van cntocsi;ısml'. , lk Wl'l't nict of hct crg dficicnt i'> ccn vergadcring tc houdcn diL' pa\ om halfelf ·s avonds bcgiııt". Laat in de naıniddag had de minister ook nog gcen c:nkd ontwcrp van cen coınmunique gczicn. ,maar wc hcbbcn nu toch al cen agenda van de vergadcring gekregcn". De twaalf minisıers zoudcn cen rapport krijgen van de voorzittcr van de EG-mini~ı,eı:. raad, de Deen Uffc EllcmanJensen, en van lord Owen die namcns de Gcmccnsci)ap mcdc de Gcnecfse vrcılcsKon-, fcrentie over ex-Joegoslavie voorzit. (MD)
De Standaard i:i~nderdag 14 jan~ari 1993
te g en ak ti e van Westeı;t
!}·,~"·'ii~ J\rf,J-bifit~n __,.,...___ di~ a~~;~~~ı'i~~ va~. Ir~k~k·.ı:ri:;d~'
-
---- -
····-- ----- -·
rs
...
.a
w
w
e Voor de lnstelling van ccn ,de rcpressie van de Iraaks delen veel in lking rbevo burge de en bezuid .vliegverbod zccr 32ste en benoorden de 36ste van Irak, ondcr ıneer en gcbicd de in elijk reccnt gede en breedtegraad, berlep allieerden zlch expllclet op met Koerdische bevolking". Resolutic 688 van de Vciligde heidsraad van de VN. In dat Die .operatles ,bedre igcn lc ationa intem de en vrede 1991 dokument van 5 aprll eiste de V-Raad dat Irak een ,.velligheid in de reglo", stclde einde zou make n ·aim 'de te- :de V-.Raad va st. . . lt,·;:: ;. ·pressic tegen zljn ·burgerbe- . ·ıL cineen n metec moet Irak · · . ·. · · · · , volking. , -·· · :. aan. die repressic · Resoluıle 688 veroordeelde de maken De Stan daar d ı dond erda g ı
en ecn dialoog op hct getouw zetten ınet het oog op het rcspckt voor de ıncnsenrech ten en de politicke rechıcn van aile Iraakse burgcrs, luid-_, de hct vcrdcr. Verder moest Irak volgens de'resolutie toegang verlenen tot de in tema· tionale hulporganizatics. De Raad voegde cr mctecn aan toe dat hij de zaak verder nauwgezet in het oog zou houden.
14 janu ari
Reden voor die ommekeer ls de vrees voor de groei van de anti-wcsterse versic van het Arablsch fundamentalisme, waar zelfs Saoedi-Arabic vorig jaar mee te maken kreeg, en de heropkomst van het islamilische Iran als groot mach t. in het Golf-Rebied. · · ··' · Dat is ook voor Egypie,. dat ·ın een binnenlandse oorlog met zijn fundamentalisten verwikkeld is, reden om te pleiten tegen verdere ontwapenlng ' van Irak omda t dıt land de enlge barriere is tegen Iran.·,~·'·.. ' ' ' ·. · ·· Een Iran d at er dooi Egyp' ie; samen met Soedan, van wordt beschuldigd de oorzaak ·te zijn van de fundamcntalistische agitatie in Egypte en in de hele moslim-wereld.
'93
______ _
___._...RE Paul VANDEN BAVIE
-- -- -- -- -- -- -
Resolutie 68 8
w
t:ex~·s
. .. .
iv ak
. '
\·;"': ;: · .
interpreteerden dergelijke koromentaren als een stap naar de rehabilitat Ic van Irak door de Golf-statcn.
ur d. or
Toen ~lnister al-Sharaa sprak v~n rijk. Een ver~~d· waarbij Rustand zich lO(:fi5:dat~alVOnd ıı·ı:ır.~ı. r meer wat betreft de ..meeste Arabischc afgevaardig•Arahische wereld". De ~ordaimse. re- met reserves, .ondegeweld om het te den" bedoelde hij daar ook de delegagering daarenteg·en· vermee_d woens- .. het gebruik van · ties uit een aantal Golf-staten mee. ot. dag, voor de. aanval, eeri~ officiele · doen naleven, aanslo d~ Die ui~er~! di~~retc st aten gaven oer ongen hun aan uıtıng tıjd JC va lt kommentaar te geven. 1· ~#)t; voorb! erıng v~rgad je 'iJIIWfm~~ti·~·~·~-~~·ı., .envoorbı t de.ne , , De twec voomiüimste~;Arabische. · En op min . ~ ls ters .van B.uıt~nlandse . gen vıa perskommentaren de van . ırak, tegen: oorlog de in cn genot • ·bond .:· ... ll-..t ; · .. nr.· hr\mh< ,:. Kairo ın Lıga sche Ar.abı de van . ·'E ·· te ..en'Sift.le wei erden de voov Zaken . · 'Palestına c~ Farock teun te vertolkte de Syrısche minist . . de pro- bf'PJ·edage~· J~ideÜJ"kgenl~e,:s over e malaıs ene algem de raa al-Sha . . {' li h r. al-Kiıali~i (Het · monarAklıba krant _De it 1 doelw als Irak· van ken schier- geven aa~ dun ~est.ershe oai it egeno-- het uitzoc ..... ~ .....u de Golf) ın Bahreın vroeg· meeste Arabi- Nıeuws van n . door te zegge ndat_ deongel m het altijd Irak is dat eEgyptısc e~ n sterva waaro gs n onla wan Koe- _te~. Zowe ukkig cn ardlgd afgeva ı~~m~J·~~~!~~eı~~ıvakin .Moesa als .. :, sche ties moet naleven terwijl en Buıtenlaı;ıdse Zak en ~mr eneraa resolu VN ·de V. d l van en g · de Egyptısche sekretarıs-g maten ~~ t~ee de ont~lbare andere over Palesteina dode de Arahische Liga Abdel Esmat Me- , ren 1het · ~i etw; Bosni in den mlsda che Servis e westerse an en de op de··- hgewtc ten guid -hielden zich zo opvallend eren. Jelter blijven. an . t . dlt · d" , k 1 , re~ ıneql_ , . va te, at waamemers _ . wet de boven ısracl •waaro m zou Jor- teerden als een afkeurlng.~ .. ~.>~~··-~iSaoed het at d ook was e Janden worden. . Opvallend Syrie ve. rzet 'zich ·af,. geruimi(_Jijd , st~~n terwiJ"l anderties van de Veilig- Arahische blad AI-Madjalla (Het Tijd·-···-····__a.,eaarıvaıtsnıam de resolu een tegen de ontmanteling ien verdere . verplicht jongste numaad ult te voeren?", vroeg de schrift) in cen van zijn het niet het heidsr ·:de ks ondan Irak, van tiging vemie het of rp opwie :onrecht dat vraag de mers Isra~l naar zing tussen de twee lan-· minister in een verwij nt werd om de sancties tegen k~f~V,olk':~werd ··aangedaan sedert oude vijandschap openlijk de In- dat resolutic 799 van de Veilighelds~ momep te hçffen en d it niet langer te laakie us amasc den._'D Golf-oorlog van Irako van tatic erbod in augus- raad In verband met de depor Joı·da;am;e parlem ents· stelling van een vlicgv laten afhangen van de val van presie Verenig- 415 Palestljnen zonder meer terzijde dent doord rak Zuid-I e boven ,W tus at. Arabiy el· Abdc:Y Saddam Hoessein. Waarnemers ltter völ)lil __ ____ nni~eri Frank- · schoof, n.eu:en einde komt aan de Staten, Groot-Britta , .. ' ·. ::
-··
g
ilı:ti~eh'hanteren:tıpee mate~~J~~e'gewichten
Hoessein i~ Irak, Irak is Saddam Hoessein ·
Volgens recen!e tclevisiebeclden gaat hij ook .· . P\,:heı:!momerit'dat de jongste ·aanval , . ''detgeallieerden al breed over de scher- na de ncderlaag ın de Golf-oorlog nog overal op fmefıVan'CNN 'NBC BBC en zelfs de VfM bczoek: zwemmcn, bidden, handen schudden. ;,ae~ifieerd wei'd/spe~lde de ıraakse tv een maar dat is een wcl d
van Bagdad, geboren. Zijn v~der Hoesscin sticrf kort na de gcboorıc van de Jongcn en ccn ooın nam de opvocding over. De lcgcrofficier had cr vooral plezicr in zijn,n~~f a~ ıc ransclcn en de n~ef ~~.erde al vanaf zıJn uende wapens van . . dıchıbıJ kenn~n. Op school..hep het nı et goe~ af, ~1aar ı~ ~e knokplocg bıJ studcnıcnrcl~cn ın de Jaren vıJfııg k\~~m. Saddam '~cl aan z~.n !rckken. Aan de ınılııaıre akadcınıc wenl hıJ nıet toegelaıen en ook de lcgerdienst gin~ _aa~ h_eın voorbij. Dt~s ondanks hcı sroere ınılıtarısııschc vcrtoon ıs Saddam nooit een echıe ıniliıair gcwccst. In k_~isissitu~tics draagt hij_stccds he~ ~ın.iform v~~l zıJn part~J, daı gocd lıjkt ~1p mılııaırc klcd~. Saddam ıs d us ccn burgc~~ıkıaıor; hct lcger ıs onderworpen aan de partıJ.
.a
rs
iv ak
'vobr
ur d. or
;~!!«.::dam
g
.f.,
'93
w
w
w
De Standaard, 14 januari
Wapens
. .. Yo.lgcns de officıclc versıe was Sadda~l .al ~eel Jong ecn trouwe a~~ha~gcr v~n d~ so~ı?l~s~ ııschc Baath· of HcrrıJz~nıspa!."J· ZıJn ccrstc ?PS~tckendc daad voor dıc part.•J was de mo~rd ın Tıkrit op een vooraanstaandc aanhange~ '.an sterke man Abdel Karim al-Kasseın. De leıdıng van de partij hield rckcning mct Saddams geslaagde akrie, toen ze in 1959 een achttal manneo sclcktecrdc om president Kassem zelf koud te maken. · Dat liep rtıct cen sisser af. Saddam ımı gckhıngeld hcbben en werd in het bccn ger aa kı. ınaar hij lieı zijn ,hcldcnmoed" later hoog optckcncn in zijn myıologic. Wanı Saddam reddc zijn makkers, werd cr bij de Irakezen ingcpompr. Als vluchteling in Egypte wcrd hij door president Nasser ondcrhouden, maar wcgcns zijn psychopatischc repıııaıie en poliıickc onbetrouwbaarheid wcrd hij nooit door zijn idool onıvangcn.
De gezochte Saddam was zo cynisch om uiı Egypte een telegram mct gclukwenscn tc sı u ren ıoen zijn slachtoffer Kassem in 1961 Koc weit ann~xeerde. In 1963 kwam hij ıenıg ıocıı de Baathısıen een coup .Pleegden, maar neg~ıı maa.r:ıden la ter werd hıJ gevangen . ıoen zıJıı partıJ de ma cht aa n het leger verloor. In 1968 greep de Baaıhparlij met generaal Ahmad Hassan al-Bakr vreedzaam en defintkl de macht; Saddam werd de sterke man adııcı de scherm~n. In 1979 had hij genaeg van dl oudc presıdent; Saddam nam. de macht en ,zuiverde" op een bloedige manier de partij. Dt oppositie wc~~ leuerl!jk v~!der uitgeschakel~~ De BaathparliJ werd cıgenhjk de Saddampartıı Saddam is geen militaire strateeg, daı bcwcchet debacle van de achr jaar durende oorloı ıcgen buurland Iran. Hij was pas gocd een jaaı president toen hij zijn la nd in die 1ihzichtlozl strijd stortte. Sindsdien groeit de opinie in dl wereld d at Saddam een machrzi~ke ge k is dk alles moeı krijgen waar hij zin in heeft. De inval in Kocwcit in 1991 was daar het.· zovcelsll . .. . . bewiJ's van. ·' · ·: ·•·. · ' . ·· . . Saddam ıs een moedıg en volhardend man. dıe ec~ ter ?e~n complexe pr!lblem~n de. ba?~ k_~n. Sımphsıısche of dramatı~~he oplo_ssı~~cıı zıJn daarvan_vaak ~ct gcvolg:.Eıgcnl~~k ıs hı) dı perfcktc bcJıchamıng va~~ 1 Zijn.panıJ met CCI grooı doel: een grote Arahische natiefmet.c!eı' partij en een leider. Aciller Saddam zit een geoliedc machine diı de bcvolking bewerkt door de hele Iraaksı geschiedenis ·te herschrijven. Ze vvringt zich iı bochtcn om ook de islam aan hel Baathisme t• binden. Zelfs de sıamboom van de leider wen deskundig oıngcbogen om de sjiieten in tı palmcn.
---
HE TW EE KE ND TI VA E N DE ES C Beide partij en: "oorlog onvermijdelijk"
BagdacıBush
en Mitterrand overlegden twe emaa
w
w
w
.a
or
d.
'MET OLIEPR IJZEN
ZAL WEINIG GEBEU REN'
ur
G
na zonsopgang drie Irak i's Koeiweit binnen en openden het vuur op een patrouille van het Koeiweiı se Jeger. De Koeweiti's beantwoordden heı vuur. Een Iraki werd gedood. de ıwee anderen ı:ıewond. Een van de gewonde Iraki•s kon worden gearresıeerd, de ıweede ontkwam. Irakese burgers of militairen waren voıige week de grens verseheldene keren overgesıoken. Volgens. de Verenigde Sta ten was dat een "flaırranıe - schending" van de VNresoluties. Die rfaakse grenso,·erschrijdingen en andere incidenten waren de direkte aanleiding voor een militaire raid ıegen ır.ik. die vorige woensdag wei=d. uiıgevoerd door Amerikaanse, Briıse en Franse vliegruigen. Irak meldde gisteren daı zijn luchı verdediging en vliegruigen Westerse toestellen in de buurt van Mosul in heı noordeiı van het !and hadden verjaagd. Mosul ligt ver boven de 32ste breedıegraad, waar een vliegverbod voor de Iraakse luchtmacht geldt. Radio Bagdad meldde ~t _de ~--1~~~er~e_diging omstri:eRsl a ii ur twec:"vi]anaeıijke vliegruigen op~de vlucht had gedreven. De woordvoerder van het Witıe Huis Marlin Fiıi.waıer bevesıigde de Iraakse berichıen daı Amerikaanse F-111-ıoestellen door de luchtafweer van Saddam Hoessein onder vuur waren genomen. Fitzwater kondigde mete~n aan daı de Amerikaanse luchtmachı in aktie was geıreden. Boven Noord-Irak haalden · Amerikaanse gevechıs vliegtuigen een Iraakse Mi2 neer en bOmbardeerden ze een radarstation met luchıafweerinstallaties. Om 19 uur gisterenavond begon dan de raid met kruisraketten te gen een nukleaire installatie in de ontniddellijke buurt van Bagdad.
ı
Parijs. '~~M het voorbije weekend heb-
ben de Fransc president ~fitterrand en zijn uittredende Amerikaanse ambtczenooı Bush. samen met hun stafchefs. ıoı ıwec ınaal ıoe besprekinczen cze,·oerd o\·er de ıoesıand in de Gol( Jean ~fusiıelli. de woordvoerder van de Franse president zei daı de iwee leiders een lang ıe!efooncze sprek hadden gevoerd zaterdag -en zondagnamiddag. Daarbij hadden
rs iv ak
isteren en zaterdag werd het uur na uur duidelijker daı het Wesıers bondgenootschap en Irak naar een nieuwe ınilitaire krachırneıing afsteYenden. De bijzondere kommissie van de Verenigde ~aties. belası met de ontmanteling Yan Iraakse massavemietingswapens. wees zaterdagavond een Iraaks aanbod af. De Iraakse leiders verklaarden zich bereid de veiligheid Yan de VNinspektievliegru1gen te waarborgen, als ze tenminste heı Iraakse luchtruim vanuit het westen via lordane zouden binnenkomen, en nieı vanop het grondgebied van aartsvijanden Sacedi- Ar.ıbie of Koeweit. Het Witte Huis verklaarde daı Irak de VN-resoluties in zijn geheel moet naleven. Beide partijen hadden het onophoudelijk over een een nieuw gewapend konflikt. In Bagdad kwamen gisteren meer dan 20.000· betogers hun sıeun aan Saddam Hoessein beruigen. De beıogers herdachıen de tweede ver. jaardag van de Golfoorlog. Iraakse ~. rege'ıjngskriıigen voorspelden . daı de geallieerderi of de Verenigde Staten binnen 24 uur opnieuw zul- leiı aanvallen. 'De oorlog is onvermijdelijk', aldus lraakse regeringswoord voerders. Funktionarissen van het Amerikaanse minisıeric van Defensie verklaarden gisteren tegenover de Washington Post min of meer heı zelfde. Volgens hen zal een nieuwe geallieerde- aanval zwaarder zijn dan die van afgelopen woensdag. Zondag Icwarn het aan de lraaksKoeweitse grens zelfs ıot een gewapend treffen russen lraakse poliıieagenıen en een patrouille van het Koeweiıse leger. Volgens een woordvoerder van het Koeiweitse minisıeric van Binnenlandse Zaken, drongetı zondagochtend kort
g
De aanval op de Iraakse hoofdstad . van gisteravond kwarn niet onveıwacht. Gisteren klonken van beide zijden strijdlustige geluiden en ook op het tenein werd de weg geeffend. Zo trok een Iraakse patrouille de grens met Koeweit over en werd er gevochten met Koeweiti's. De Amerikanen van hun kant haalden een Iraakse Mig uit de lucht.
·zc
!ıcı
o\cr Jc Iraaksc ·wciccrinc
om onvoorwaardelijk de ,·eilfgheid van V~ _,·!iegtuigen boven !ıet Iraakse grondgebieJ ıe garanderen.
De Amerikaanse en Franse ministeries van Buitenlandse Zaken en beide sıafchefs pleegden het hele weekend door meı elk.a::ır overle2 over mogelijke nieuwe sırafmaa~ regelen tegen Irak. Een woordvoerder van heı Witte Huis \erklaarde daı presidenı Bush ook permaneni in komakt sı::ıat met de Britse re!!erin!!. In Franse reieıingskringen wilde men bevesti~en noch ontkeMen daı er Franse gevechtsvliegıuigen beırokken ware-n bij de incidenten van heı voorbije weekeııd boven
DE MORGEN
heı Iraakse lu.:htruim. De Franse !uchtmacht ['es.:hikt O\er 3Cht \li· raf:: e F- 1CR-' erkenninestc'<:~ ıeiİen op c!e Turkse b:ısis in- In.:ir· lik. Zes van ~e :!.:hı F:-.:.r.se \lira!.:~ :000- geve~l::
Olieprijzen Op de
inte:.1atioıı:ıle l'lieıııarkıen
V
~:ıcıı ı._ıvcri~cns ~ccn
od tc
czroıe schokke:ı. zeTfs nle ı na de escalaıie ,;;.n gİ<.terJ\ond. E.\perten van het Inıemationale Eııenrie·
ı!EAı
\OOrspelderı Die zouden er maar komenn als er Iraakse represaillebombardementen zou uiıvoeren te2en Koeweiıse en Saoedische olie-insıallaıies. De Westerse landen beschikken over een straıegische olievoorraad van 90 dagen.- En sinds okıaber zijn de olieprijze.n met 20 pet. gedaald als gevolg van het uiıblij ven van een nieuw prijzenakkoord binnen de OPEC (organisaıie van olieproducerende landen). Ook de prijs van de Noorzee-olie is gel daald van 21 dallar per vaı in
agentschap
ıreen drJ~ti~he prijs~ıijgingen.
v<ın !naanda·;ı
18
ıt:ınuari
1993:
g or
ur
d.
In Bagdad werd gisteren massaal beroogd als sreıın ~·oor Saddam Reuter!AFP oktober tot 17,6 dollar vorige de prijzen verder zullen blij\en geeft aan de Amerikaanse druk en woensdag. de dag van de nieuwe dalen. Zij gaan er zel fs vanuit daı he ı VN -emban!o te!!en Irak anti-Iraakse raid. De meeste ex- een lraakse nederlaag tot drastische wordt opgeheven~ zal e~ massaal penen voorspellen zelfs daı bij prijsdalingen zal leiden. Als Sad- lraakse olie op een toch al oververnieuwe bombardemenıen op Irak dam Hoessein verdwijnt of ıoe- zadigde markı terechtkomen.
rs iv ak
Al Gore wil Saddam als oo;rlogsmisdadiger bere chten oekomstig vice-president Al Gore riep zondagavond op een tribunaal voor oorlogsmisdadigers in te stellen om de lraakse Jeider Saddam Hoessein te !aten berechten. Hij weigerde te bevesti!!en of Saddam gevangen zou worden !!enomen. mocht ~daı tribunaal hem schuldig achten.
T
w
w
w
.a
Voor de Amerikaanse ıelevisie ·e af Gore de raad om Saddam Hoessein voor een tribunaal te da!!en. een voorstel daı hij reeds ianceerde voor Bill Clinton hem uitkoos om kandidaat vice-president te worden. "Ik zal er zeker op aandringen daı daı gebeurt," sprak Gore. ''Heı sıaat onomstotelijk vast daı er oorJogsmisdaden werden en worden begaan. Daı blijkt uit de talrijke berichten die me Iden daı· de !!eweldplegingen tegen de ıwee groıe groepen dissidenıen in Irak onver- · minderd doorgaan, terwijl VN-resoluties hem uiıdrukkelijk oproepen daarmee te stoppen.'' aldus nog Gore. Hij sıelde daı er forum s bestaan om Saddam te berechten, maar hij voegde eraan toe dat het nog te vroeg was om te zeggen of Saddam gevangen zou moeıen worden genomen, wat te vergelijken zou zijn niet de beslissing van de Verenigde Staten om de voormali!!e le ider van Panama, Manuel Noriega. gevan-
Al Core. gen te nemen en voor een Amerikaanse rechtbank te dagen. "Ik denk daı het een tikkeltje te hypotetisch is.'' sprak ,Gore. "Het hangt in de eerste plaai~ af van de vraa!! of er zo een tribunaal bestaat en <ervolgens van wat een dergelijk tribunaal beslist." Net zoab
daı
Reitier ,
~ieu;~
.1 de Clinton zei Gore administratie het lrak-beleid van 'i president Bush steunt, met inbl!~" grip van Bushs oproep aan ~et} lraakse volk of het Iraakse leger :1 om te Iraaksele ider van de t~oon te ,i stoten.
DE MORGE~ v~rı maandag 18 ıanuari 19~.~}.;
Tw ee bo mb ar de me nte n ko rt na ell
,
'
;,
r.
or
g
(
Torcıf A:i.~: in hcsprck ing mcr Swfdum
d.
D
ak ur
e lu.:ht boven Bagdad werd op de tweedc ~·crjaardag van het begin van de Golfoorlog verlicht door luchtafwcergcs..:h'Ut. Getuil!en zagcn de eerstc ;akctten o ın 19.30 o~zc tijd ri..: hting zuidcn vlieı.:en. "lk hoorde dri~ explosics en~ zag twce ludıı doclraketten afgevuurd worden in ver~chillendc &kn van de stad," aldus ce n ooggetuige. Onı.:cveer vijfticn minut~n lat~r raakte ecn •hombardcment het minisıeric van lnformatie in het centrum van de stad nıaar de li..:htı:n hleven aan en de c!cktricitcitstoı:voer wercl niet ..ondcrhroken. Verı.cer bleef Lloor de sıraten rijJcn. Hct eerste sıxr vuur. daı ongı:veer tien ıninutcn duurde. hegnn eve n la ter opııieuw. s,ıııııııigc geıuigcn zciden tijdcns lı tt t'' ec de txımbardcment otık gr,ııı-1-lucht r:.ıkcttcn' gchoord tc hctıı-.cn. De: Iraabc staatste!cvisic lict tijdcns h:?t bonıhardcmcııt ı:en opnamc zicn ,·an een tocspraak ,·an S:ıJ.:bın Hoessein over de tweede vcrj:ıardag van de start ,·:ın Lle GLılf(xırlog. ·
w
w
w
.a
rs iv
bri~k \an nu~le:ıire wape~ :ı:ın de Iraaksc autnriteiten ecıı ['mcn. Op C\:\ ''crJ al J:ı;:en gb,,rlın:cr, en ı~~ct larıgc :{~t:ınLI,r:ıketteıi. tr. i ,\,.~ı gcspe.:u!ccrJ d~tt hct lııer een a:.ııı becl,Jc:ıı De ı-.c·dıiet;n:2 rr.et bnge aistanJ<;,,,,k d.ıt \·,,ıc:en-; C\\. \'olgen<> cıoggctuigen werd aan het \:.ıl ,·an Jc Ir~ıkeLcn betwf. m:ıar \o!gje op e;n dag \Jn r:.ıkettcrı kr;ıter n ec cr ''~h hPtt:l. ct h -\an haJ n. eind"c van de twcedc raid in lıet dit werJ bter in nviıfel !!ctwkke ıus;;cn Ir:ık en de 'panni:ıg grııtc .. cı~ ep n 'an drie ın:tt:r di centrum \an B:ıghuad ook hct Al Een lrakcö zci d~;t e;n van Jc gölage t:ıı ha:ır \\'öter~e bt'nJs:enoten. \'S ,on-~cl H,ıtclp.:r hrecd. ıııetcr z..:,cn lıct van R:ısheed Hotel ger:ıakı. In d:ıt hotd raketten in de ,.<ı,ırtuin zei Jat ıneııo;cıı zıc·h ıı~ı~ır de -..:huıl S:~c!J:ıııı H• .:,:'
DE MORGEN van maandag 18 ıanuari 199~):']
'We zijn teruggegaan om het werk af te maken'
g
DER DE RAID OP IRAK
'
overwinning in de moedcr van alle oorlogcn". Hij riep het leger op de eeallieerde akties te vergelden. Dit zou inmiddels ook eebeurd zijn. Volgens een geallieerde militaire woordvoerder in Saoedi-Ar::ı bie hebben de Irakezen een r::ıket afge\ııurd op de Saoedische olie- . haven Dahran. De raket, waarschijnlijk een Scud, is volgens de. zegsman neergehaald voordat ze h::ı:ır doel had bereikt. Dalıran is de thuisb::ısis van toestellen van de eeallieerde luchtmacht. Üp radio-Bagdad werd gisteren gemeld dat bij de aanvallen op het zuiden en het noorden van het !and 21 doden zijn gevallen. Een persoon zou gewond zijn gera::ıkt. Tevens zou er schade aan miliıair materieel zijn aangericht. RadioBagdad meldde tevens dat acht Arnerikaanse kruisrakenen werden neergehaald tijdens de aanvallen van zondagavond. In Koeweit werd melding gem::ıakt van het sukses van de lucht::ıkties tegen Irak. Een VN-medewerker meldde gisteren vanuit Koeweit dat Irak ten gevolge van de Jucht::ıkties de. omstreden grensposten aan de Koeweits-Iraakse grens heeft gesloteri. De posten zijn omstreden omdat ze gevestigd waren op voormalig Iraaks grondgebied, dat na de Golfoorlog door de Verenigde Naties aan Koeweit is toegewezen. Volgens de woordvoerder van de VN-waarnelraaks-Koeweitse mersmissie hebben de Irakezen de :.rH1P~'IV-'.~c-~- .. :. _ .. zes giensposten in de gedemilitari.,Saddam . zeerde zone "verwijderd". Hij zei ··sa(idaffi' Hussein sprak gisteren op er niet bij of ook het personeel ~rıi~crBagdad van een "Iraakse werd teruggetrokken.
oestellen van de Amerikaanse, Franse en Eritse luchtm::ıcht hebben gisteren voor de derde maa! Ira::ıkse radar- en bestookt. luchtafweerinstall::ıties De. ::ıkties vonden pl::ı:ıts in de in . no-;1y-:.ones zogen::ı:ımde Noord- en Zuid-lr::ık. Volgens een woordvoerder van het · Amerikaanse ministerie van Defensie w::ıs tot de aanvallen besloten "om de installaties te vemietieerste de bij die gen luchtmachtoperatie niet waren vernietigd". De geallieerden beschouwen de installaties beneden de 32ste en boven de 36ste breedtegr::ı:ıd als een bedreiging voor hun vliegtuigen die boven Noord- en Zuid-lrak p::ıtrouilleren. "De ·aktie is ondemomen als antwoord cip de Ira::ıkse pogingen om installaties met grond-luchtrakenen op te stellen in de verboden gebieden ·en Iraks openlijke schending van de no-fly-zones", zo zei Paul Clarke, een woordvoerder van het Wine Huis. '"We zijn teruggegaan om het werk af te maken... . Een korrespondent van CNN in Bagdad meldde echter dat de aan. val niet alleen tegen radar- en luchtafweerinstallaties gericht zou zijn. Ook zou een onbekend ge. bouwencomplex in de stad Samawah ):>estookt zijn. De stad ligt in de· nö-Jiy-zone op ongeveer 200 km ten zuiden van Bagdad. Arneri. kaanse -. regeringswoordvoerders wilden dit bericht echter niet be· ,. ; vestigeri. . _
Nuha al-Radi · 'Waarom al die haat tegen ons
or
r
w
w
w
.a
rs iv
T
Nulıa
al-Radi. (Foto Filip Cia us)
'w::ı:ırom
blijven ze steeds maar weer dezelfde doelen bombarderen" Elk van die verdomde rakeıten kost een kwart miljoen dollar of meer. In pl::ı:ıts van de honger in de wereld te bestrijden worden er miljarden uitgegeven voor de vervaardiging van steeds meer geperfektioneerde vemietigingswapens. De nieuwe wereldorde is moord." Daı schreef de 52-jarige lra::ıkse kunstenares Nuha al-Radi twee jaar geleden. Tijdens de 42 dagen van de Golfoorlo2 hield ze haar "Da!!boek uit Bagd::ıd" bij. dat zopas bij Kritak is verschenen. "Misschien klinkt dit wel nai"ef', zegt ze, "ınaar ik was er twee jaar geleden vast van overtuigd daı het niet tot een oorlo2 zou komen. lk kon er niet bij daı de Amerikaanse presidem ons zo haatte en bereid w::ıs zo vee! dood en vemieling te zaaien. Natuurlijk hebben wif een grote fout gemaakt. \Ve hadden ons moete'ii teru!!trekken uit Koeweit voor 15 januari 199 ı . Maar toch ... Waarom al die haat tegen ons ?"
DE MORGEN van dinsdag 19 januart 1993 •
,
•
"Het ereste moment jn de oorlog". zegt ze>w::ıs niet eens het bomb-ardement op de schuil.kelder in Ameriya. Dat w::ıs natuurlijk verschrikkelijk: de Amerikaneo dachten dat de bonzen van de. Baathpartij zich in deze kelder hadden verscholen. M::ı:ır in pl::ı:ıts da.lrvan bleek hij vol te zitten met'gewone mensen. Hele gezinnen werden weggev::ı:ıgd. En toch w::ıs er nog erger: de l::ı:ıtste dae. De mensen z::ıter: toen helem:ıal aan de grond. De Amerikaneo beweerden dat dit een 'schone' oorlog w::ıs. M::ı:ır al die bruggen. f:ıbrie\en en huizen dan· De l::ı:ıtste nacht kregen we ek zwaarsıe bombardementen te slikken." l"uha al-Radi is bijzonder bine: over de ge:ıllieerden. "Zij kenne: m::ı:ır drie soorten Arabieren : tern• risten. rijke oliesjeiks en tota:ıl i: het zwart ı:ehulde vrouwen. D:ı· hier eewon~ mensen leven, ont2a:.r hen. -Bush zal de eeschiedenis 'ni e· ineaan als held. ~::ı:ır als szewetenloze vemieler. Hij heeft steedbeweerd daı hij niet in oorlog w:ı met het lra::ıkse volk. Dat hij da· maar eens in Irak komt vertellen. · "Maar ja", zegt Naha al-Radi. '\\i hadden de ambitie om een sterk e: onafhankelijk !and te worden. D;, wordt van niemand in het :'-.b:lden Oosten geduld, behalve van Israel En dat 'inoet zo blijven. Wij zij: Ir::ıkezen, geen Joegoslaven. Or. !and bezit enorme petroleu;;voor raden. Het Westen heeft van het ~lidder Oosten een grote puinhoop ge maakt. En dat gebeurde met Ar: bisch geld van de Saoedi"s. c: Koeweiti's en de andere rijke Gol: staten. Niet de demokratie, nic Koeweit was inzet. Het ging or olie. En als Bush dan toch -niet mt ons volk in oorlog is. daı hij da snel het embargo opheft. \Var vandaag sterven lr::ıakse kindere vooral -als gevolg van ziekte e ondervoeding ... "(WD!'-
d.
ak ur
Na de derele raid op Irak worclt in binnen- en buitenland zeer vereleelci gereageerel op de akties van de geallieerden. Waameıners menen verder dat 'scheuren merkbaar zijn in ele zogenaamde anti-Iraakse koalitie'.
-
•
,.
-
!..n .,_ ,-,
'Aanval in 'no fly' ~zone niet gerechtvaardigd' ONDUIDELIJKE SAMENHANG ANTI-rn.AAKSE KOALITIE
. B
or g
.
w
w
.a r
si v
ak ur
d.
voor Turkije een belangrijke buur ijde derde raid die gisteren het argument 'naleving van de'VN~ koalitie." waarmee men dient 'sanıen te leonvrij ook zijn door de geallieerden op Irak resoluties'. lk begrijp daı nicı. De geallieerden. ven' en daı kan het land tot een Turnıe. sıellingna hun in duidelijk zo maanden al werd uiıgevoerd, werd snel Kijk, heı is nu toch voorzichtigheid aanporren." zekere wat dagen duidelijk daı andermaallraakse ra- daı het moeilijk ligt voor Saddam kije had de voorbije dan nog de groıe volgelinzijn Wie geallieerde van genonıen afsıand te na resoluıies darinstallaties werden gevizeerd in Hoessein om .die de Verenigde Staıen? van gen zijn wccr toch steldc de zones waarvoor een vliegverbod. Jeven. He ı is al nıcer dan ıwee jaar de akıies maar beschikking. Suy: Suy: ''Grooı-Rriııannie uiter.ıard. ter ied grondgeb . dwarsligı daarover daı de ınan geldı. Volgens experts is er voor enkel belangsıelling De Egyptcnaren steıınen nıct de een dergelijke aanval geen groen Mijn vraag lu id ı: waaronı precics 'Turkije heefı Koerdisıan gcbcıirt. lippcn, dı: Saocdi's ook, maar edıt in wat voor T die reaktie vandaag lichı gegeven al stellen de gealook nıaar toelating akticf dcclncınen aan de akıies lieerden, en meı name de VS, wel Suy meenı daı Bush de voorbijc 1let !and heeft het gebnıik van docn ze niet." Jordanie en Egypıc voor gegeven g afrekenin jke de toelating te ·hebben gekregen. dagen een persoonli het luchtruinı wan- waarschuwdcn gisıcren offıciecl Profe'ssor Suy (KUL), voormalig forceerde in de Golfkwesıic. "Hcı Juchıhavens enom de hcschcrming voor ce n escalatic van het konflikı. ging het neer cen van naır.ıp advizeur van de VN-sekretaris-ge- lijkt de nijdige n. Tensintıc is Irak (ML) neraal: "Het enige wat in daı 'no- afıredend presidenı. Voor nıij is de van Kocrdista Tocn gckonıen. ınouw de it u fly' -gebied ge ldı, is daı de Irakezen aap ~/ boven die zöne nieı mo gen vlie- · Israel in 1981 nıet een bombardcgen: Ze mogen daar wel hun raket-. : melll een lraakse aı6oınreakıor uit-. ten opstellen, daı wordt niet verbo- schakelde, werd het daarvoor verden in die zone. lk begrijp dus de . 'oordeeld in de Veiligheidsraad. felle reaktie van de geallieerden · Wanneer men iıu duidelijke doelen . besıookt in Irak, zçgı men: het lig ı .. niet." in de lijn van de VN-resoluties. Nu Buitenvan De Belgische minister landse Zaken Willy Claes blijft bij gebnıikt men die Veiligheidsraad, · zijn uitspraak van vorige week en ııls alibi bijna, ierwijl heı in deze in . stelt daı de akties van de geallieer-- feite gaat om de uitschakeling van den tegen Irak wel juridisch ge- elk nucleair potentieel in het Midden-Oosten." rechtvaardigd kunnen worden. Suy : "lk zelf nıaak graiıg een Zondagavond blee k plots daı ni et onderscheid tussen wat nu gebeurt alle geallieerden heı ecns waren en wat vorige week gebeurde. Vo- meı de tweede raid. Frankrijk stelrige week hadden we als uitgangs- de daı de aanval met knıisraketten punt duideli}k te maken met een op doelen in Bagdad een 'Anıeri schending van de soevereiniteit kaanse operaıie' was. van Koeweit. Daar diende dus een Suy: "Heı lee k er inderdaaö op daı reaktie op te komen. Vandaag ben · de koalitie ging afbrokkelen. llet ik minder gelukkig nıet het ingrij- blijfı wel gissen. Het enige wat · · pen waarbij het uitgangspunt lijkt duidelijk is, is daı de Fransen niet te zijn: 'Rakett~n opstellen in de positief stonden tegenover de ıwee zone met vliegverbod nıag niet.' de ra id. Toch lijkı de scheur weer Die tese klopt niet. ledereen nıag wat gedichı gczicn zij bij de laatsıc raketten op zijn eigen grondgebied raid weer voor luchıdckking hcbzetten. lk hoor woordvoerder Fit- ben gezorgd. Er blijkt ook mindcr de noordelijke ali iıı de :.11idelijke 'no jh'zwater de raids rechtvaardigen met · samenwerking me ı de Arahische ' Gistcrm ıı·crdcn :.oırcl in en) lraakse doefu·ium /ıestookt. :.nnı•s (lmitcn de stippdlijn DE MORGEN van dinsdag 19 januari 1993
Clinton plei t voor hard e aanp ak Irak . Wanneer Bill Clinton morgeri definitief he ı Witte Huis betrekt, komt er geen verandering in de Anıerikaanse harde aanpak van Irak. De nieuwe Anıerikaan5e president wil daı daar niet de minsıe twijfel over bestaat. Clinton verklaarde gisteren vO
g or d. ı·ielcn
bij de derde ra id
gisrcroı
'Iraakse kermnac ht
N
(lnıemaılonaal
Aıoomenergie
in \Yenen relaıi,·eerde een en ander. Volgens hem produceerde de geıroffen fabriek in Zaafaraivah elekıronische onderdelen, die ·kunnen worden gebruikı voor de verrijking van uranlum. De door de Amerikaneo gebombardeerde insıallaıie lig! in een voorstad van Ba2dad, in de bu urt van Tuwaitah, waar desıijds uranium werd verrijkt. De cenırale in Tuwaitah meı haar twee reakıoren werd ıijdens de GolfoorJog echıcr vcrwoesı. Ook Pierre De Vestel van de GRIP (Europees lnsıiıuuı voor Onderzoek en Infonnaıie over Vrede en Veiligheid) lıeefı zijn vragen over heı Amerikaanse opıreden. "Diı is op de eerste plaats een politieke daad:', zegt hij. "Na de Golfoorlog werd de lraakse nucleaire kapaciteit in al haar essentiele onderdelen ontmanteld. Het wekt dan ook verwondering dat er nu plotseling belangrijke nucleaire doelwitten
(Fo ro Rewer 1
Golfoorlog ontmant eld'
verieden op vers.:hillende manieren heeft getrachı een ei gen atoomarsenaal op ıe bouwen~ \laar dic ambities werden telkens gefnuikt. In juni ı9S I voerden lsradische ge,·echtsvliegtuigen ecn raid uiı t1p de lraakse kemrc;ıkwr T;ımmuz ı in de buurt van 8;ıgJad. \!et zijn iO megawatt w;ı;; J:>t de krachtigste reakıor, die Irak t0en bez;ıı. frak had nog ıwee andere reaktoren : Je Tammuz 2 (800 kilowatt) en Je \!Jneg;ı (2 mega,, ;ını. VoJgens Jc lsraeiCsche per~ bcschikte Sadd;ım. Hoessein toen over een reaktor van 700 mcg;ıwatt, ,·oldl1Cnde om vicr kembommen ;ıan te ınaken. Daı was ver van de waarheid. Het nucle;ıire potentieel 'an Irak li et op daı ogenblik niet cens toe een uiterst primitic' e atPoınboın te ,·cr,·aardi!!en. Na de \ enıietiging van Taınm'üz ı liep lıeı Iraakse atooııı programma een belangrijke vertraging op. Bovendien was Saddam Hoessein gewaarschuwd. Hij werd . angstvallig in de gaten gehouden. Irak begon in het geheim aan zijn atoomprograrnrna te werken. ·"Daarbij kon het rekenen op Ame-
w
w
w
ı1a
\\erden onıdekı. Jic men met kruisr.ıketten mC>ö! uiısclıakelen. ·· Het leiJı gecn !\\ ijfel Jaı Irak in he!
.a
AgenıschapJ
:! 1 dodcn.
rikaanse know-how uiı de jaren ,·eertiıc''. zcgt Pierre De Vestel. O;ı\ il Albriı!ht en \lark Hibbs. l\\ee atoome'Xperıs die verbenden zijn aan het v;ıktijdschrift 'The Bulletin of the Atomic Scientists", ıoonden ;ıan d;ıt Irak ,·i;ı deze metcxle binnen l\\ ee 101 dri e jaar in st:ıat zou zijn gewcest om de atooıııbom aan te maken. "De eersıc aa:ıwijzingcn over hct lr;ıakse .::ılutwncnprogr;ııııın;ı". zo schre' en Zer ı990 ';ın de \\'esıerse gijzel;ıars. die in de buurt van de Jr;ı;ıksc nucle;ıire inst;ıllaties werdcn \ astgchouden. Op een aantal van deze gijzclaars \\erden ~poren ';ın .:;ılu tronenaktivitcit teru!!!!C\ ondcn." Albricht en Hibbs ciıe~rdcn verder Israelische lel!crbronnen. die in februari 1991 .::._ tt1Cn de Golfoıxloc nog nılop wocdJc - bcwccrde~ d:ıt Irak n:.ıar aile \vaars.:hijıılijk heid ııiet besebiktc over bcrvlliuın, een onınisbaar bestanddcel-om de atoomboın te vervaardigen. Irak had toen nog zeker twee jaar nodig om een primirieve bom te vervaardigen, die weliswaar geen nucleaire ontploffing kon veroorzaken zo-als een modeme atoombom, maar
rs iv
a de raid op Bacdad zondagavond verklaarde de zegsman van heı Wiıtc Huis; Fıızwaıer. daı de aanval gerich! was ıecen "heı lraakse nucleaire verrijkingsprogramma". DaIAEA ,·an he ı vid K vd
ak ur
Volge/lS Iraaks c bronncn
DE MORGEN van cJinadoo 19 jıınuarl 1993
een S!root ı:ebied zou kunnen . treifen ııı~t radfoaktiviteit. Dezelfde bronnen voorspelden tC>Cn daı de Irakezen er nog vijf jaar 0\·er zouden doen ı:er ze een bom \Jn het Hiroshimatype konden ver,·aardigcn. lnmiddels trok de Golfoorlo!! een kruis over het lraakse atoomprogramm;ı. De in~pekıeurs ';ın he ı IAEA hebben sin ds het eindc van de oorlog tal van inspekticreizen oııdemomen in Irak. Uit hun rapporten blijkt d;ıt Irak wel Jcgclijk het non-proliferatieverJr;ıg h;ıd geschonden. ~1aar het gro~ van lıct Iraaks nucleair potenıiccl is inmiddels onımanıeld. De enige ;ııoommacht in het \fiddeıı-OL.;-_~ten is lsr;ıd. En daı blijft cen splijtzw;ım binnen het AmerikJanse bondgenootschap. li)aı blcek vorige week nog in Parijs. Twee hebııgrijke bondgenaten van \Vaslıiııgton. Egypte en Syrie, weiL!erdcn cr ecn nicuwe konventie te ~ndcrtckenen over het verbad op chemische wapens. De presidenten Moebarak en Assad verklaarden dat ze zo'n verdrag alleen maar wiilen goedkeuren als ook ·het Israelisch nucleair potentieel be· spreekbaar wordt. (WDN)
\\el
ue
Bagdad diskreet over raids
.
g
ak ur
d.
T
ook de beruchte moerassen. waar Ir:ıakse en Iraanse troepen destijds verbeten gevechten hebben geleverd. In deze onıoegankelijke moerassen leven nieı meer dan 50.000 Irakezen en naar schatting 30.000 Iraanse deserıeurs, dissidenten en misdadigers van gemeen recht. Diı zuidelijke grensgebied meı Iran heeft enorme petroleumvoorraden. Heel wat waamemers in de Arahische wereld zijn dan ook van oordeel daı de keuze voor de 32sıe breedteııraad door andere dan humanitaire redenen is ingege\'en. Zij wijzen erop daı men in geallieerde middens nog steeds de planneo voor een verdeling van Irak nieı heeft opgegeven. In dit scenario. zo sıellen deze analysıen, moeı er in het noorden van Irak een door het Wesıen gesteunde Koerdische (WDN) regering komen.
or
oen de VS, Frankrijk en Groot-Brittanni! vorig jaar de Ir:ıakse luehtmacht een vliegverbod oplegden ten zuiden van de 32ste breedtegraad, werden daarvoor 'humanitaire redenen' ingeroepen. De drie geallieerden wilden de sji'itische minderheid in Zuid-Irak in bescherming nemen, zo luidde het offıcieel in Washington, Parijs en Londen. Toch is de keuze van de 32ste breedtegraad op zijn minst vreemd te noemen. Het bewuste gebied is erg dun bevolkt: slechts 20 pet. van de Irakezen woont in deze zone. En de bevolking is allesbehalve homogeen sji'itisch. En vreemd genoeg liggen de sji'itische heilige plaatsen Kerbala en Nadjaf nieı in de door de geallieerden ingestelde veiligheidszone. In het gebied ten zuiden van de 32ste breedıegraad liggen echter
De Morgen,
TURKSE AANVAL
Zes Cobra- en Sikorskv-helikopters van het Turkse· leger hebben gisteren een kamp van de Koerdische guerrilla bestookt. Daarbij zouden 35 strijders van de verboden · Koerdische Arbeiderspartij (PKK) zijn omgekomen. In het kamp in de oosıelijke provincie Bingol bevonden zich 300 guerrillero's. De PKK-strijders zouden vanuit Irak gekomen zijn, aldus Turkse. militaire bronnen. In oktober · had het Turkse leger een grootscheepse operatie ıegen de PKK ondernomen, tot diep in Irak. De Turkse ıroepen kregen daar-, bij de steun van lraakse Koer-ı den. Volgens Turkse bronnen werden er toen 2.000 PKK-: strijders gedood. De PKK strijdt al negen jaar, waarbij 5.300 · l doden vielen.
rs iv
14. Ol. 93
w
De St andaard,
32ste breedtegraad
.a
•
BAGDAD (rcutcr) - Irak woensdagavond maaktc slcchts !aat mclding van de luchtaanvallcn op hct zuidcn van het !and. Minister van Dcfcnsie Ali Hassan aiMajccd vcrtclde prcsidcnt Saddam daı zijn trocpen paraat staan voor de verdcdiging van het !and. Terwijl de inıcrnaıionalc ıncdia in de vooravond hcı nicuws van de raid brachıcn, opcndc de Iraakse sıaaısradio zijn nicuwsbullctin ınet ccn bcricht over hulp aan de Palcstijncn in Jordanii:. Na hct nieuws haaldc de radio ccn citaaı van Saddam aan ... Bagdad zal ccn bakcn voor de moslims en ccn stcun voor Palcsıina blijvcn". Latcr ricp de radio wcl om daı .. de misdarliger Bush zich klaar lijkt tc makcn voor ccn nicuwc agrcs• sic tcgcn Irak". ' La ter op de avonıı maaktc de staatstclcvisie wel mdding van de luchtaanvallcn. De tv had het"ö01(tsvcr een ıelegram daı minister van Dcfensie Majeed vanuiı het zuiden aan Saddam zond ... Uw zonen en soldaten staan als ıorenhoge hergen in de konfrontatic met slechten en verraders, ze verdedigen het land en offeren hun zicl voor de Iraakse grond, lucht en water", aldus de minister. In Bagdad was op sıraat niets te merken van de geallieerde aanvallen in het zuiden van het !and. Ook !cek er niets te merken van spanning onder de bevolking.
wllleKeuı·ıge
De Morgen,
w
PKK: 5.594 Turkse soldaten gedood
w
· NICOSIA (ap) - Rebellen van de Koerdische Arbeiderspartij (PKK) zegden in een dinsdag verschenen rapport vorig jaar 5.594 Turkse soldaten te hebben gedood bij 1.491 aanvallen. Aan eigen kanı zouden 946 guerrillero's zijn gedood en 150 andere gevangen zijn genomen. De Turkse overheid word ı er in het rapporı van beschuldigd de werkelijkheid te verdoezelen. Volgens de Turkse overheid werden vorig jaar 467 soldaten en 133 leden van de burgerwacht gedood. De rebellen van de PKK vechten sinds ı 984 voor de onafhankelijheid van Turks Koerdistan. Volgens deregering kostte die strijd tot op beden aan ruim 5.000 mensen het leven. De PKK voerde vorig jaar ha ar aanvallen aanzienlijk op, gebruik makende van de omstandigheid dat ze gemakkelijker konden opereren vanuit het noorden van Irak, dat sinds de Golf-oorlog in handen is van lraakse Koerden. Turkije viel vorige herfst d.ri~ PKK-hasissenaan in het noorden van Irak. Daarbij werden volgens de regering 1.800 rebellen gedood. De Iraakse Koerden hielpen daarbij de Turkse solda ten.
ue;Stciıidaaidt;Woe2~~or~ari t9.~3n
1s.o1. 93
15.01.93
Hongerstaking Turkse Koerden BRUSSEL (bclga) - In Brussel begon een hondcrdıal Turkse Koerden een hongerstaking. Ondcr hen 15 leden van heı nationale pariement van Koerdisıan, daı door de Koerdcn in Europa wcrd opgezcı en daı in novembcr en dcccmbcr vorig jaar vcrkiczingen hield. Meı hun akıie in Brusscl willen de -hongerstakers verkrijgen daı de .. martclingcn en massamoorden op de burgcrbevolking door de Turkse sıaat" veroordecld worden. dat er ecn eindc komt aan de wapcnleveringen aan Turkije en daı verıcgenwoordigers van ondcr mcer het Europees Pariement als waarnemers naar Zuidoost-Turkije gaan.
De Standaare Oinsdag26 janua~i _1993
Koerden stoppeiı hongerstaking
BRUSSEL (belga) - De ongevee~ zevenhonderd Turkse Koerden. die sedert 24 januari in de Brusselse Sint-Gorikshallen in hongerstaking waren. beeindigden woensdag hun aktie. · · De KoerdiscJ:ıt:P~'rl_Çtheiit~l.~.9~~in ballings~hap, die a~ de oorsprong van de hongersiikiOg lagen, :bliezen de aktıe af, i omdat het beoogde doel werd bereikt. Hun protest tegen de · onmenselijke akties vanwege de.Turkse overheid tegen de Koerden kreeg gehoor. Woordvoerders :van het Europees Pariement antwoordden eeh K~rdische<delegatie dat het Europees Pariement be_reid is. ~e hel pe~ ·zoe~en ~ar ~e~ voor . .iedereen ·(lanv,aardbare oplossi?g·_, .·~~~~~·'ft4f:·;>j':;~. t· · :'· ·. Het einde van de hongerstaking kon;ıt~a~gs_ ~ de'ijetogıng \ van dirişdag;. waarbij de akiievoerde~~samen,· m~t een hon.. s}ınp.·a.tisan.t.en .d00r,d···e s~~t~n.· y.:·.an.J~ru.'s.sel s.t~p. .·ten... ·.· derdtal .· Voor en na ·de betogıng .werdenczestıen al ,te •verzwakte .;·' hondei:siake~s'in)ıet ziekehlıui ·. pjeiı91iıen. !İ;;l.}:~:~ ( ~ :·; •.; ; K--·
1
:1 ·'. · ;e.b:~ruan.~~~ ~_._.;:·.·.1ı·.~.-~o;·./'{~.n~.-d.e·r.d·a·g!.--..... .~D·. .-e·.._.S· t'~~.-·.:.·d;;.;·a~fa···~.·-_;rd· 18 .~ ilE
0
·... ' . · .<,,,, ·•
ı
VN-inspektie laakt ,leugens" Irak
g
De Standaard
Woensdag 24 februari 1993
•
Donderdag 25 februari 1993
ak ur
De Standaard
PARIJS (rcutcr) - Een leidcr van de Turks-Koerdische Arbeiderspartij (PKK} dreigde cr in ec n intcrvicw mct hct Koerdischc persburcau Kurd-Ha mee, dat de opstandclingcn ook tocristische doelwittcn in Turkije zouden kunncn aanvallcn. Dil als rcaklic op de reprcssie van de Koerdcn in Turkijc. .. Onzc partij zal al zijn middelcn inzettcn tegcn ckonomischc doclwittcn in Turkijc, in hct biczondcr toerismc dat ccn bclangrijke bron is voor de finandering van de oorlog tcgen ons volk", ald us de zegsman. De PKK is hiermcc van plan hcl voorbecld van dt: Egyptische fundamcntalistcn tc volgt:n, wjcr akties lot ccn vcrmindcring met 50 t.h. van hct toerismc · hcbben gcleid.
or
Nikita Smidovitsj leiddc de afgclopcn twee dagen ecn VNplo~:g in ccn blikscm-inspcktic van dric lraaksc installaties, op zock naar belangrijke clemcnı~:n van Iraks rakcttcnprogramma.
De Rus zei dat Irak, om tc voldoen aan de VN-resoluties, .. volledig korrckte inforınatie" moet verseharfen over zijn wapenprogramma's . .,Wij wetcn dat sommige van hun vcrklaringen gewoonwcg vals warcn." Ook zci hij dat Irak tijdcns dit jongste bezoek opnieuw stokken in de wielen stak van de Biezondcrc Kornmissic en .. haar rcchten niet ecrbiedigde".
PKK bed.reigt toerisme
d.
.. ık kan u zeggen dat er problemen w aren", zo zci Smidovitsj in de Golfstaat Bahrcin. waar de Biezondere Kommissic een rcgionaal hoofdkwartier hecft.
MANAMA (reuter) - De Russische lcidcr van een VN-ploeg die net een anderzack in Irak uitvoerde. maande Bagdad gistercn aan op te houden met zijn kugcns. en met de tegenwerking van de biezondcre VN-kommissie die de verniding van aile Iraakse wapens voor massavernictiging moet kontroleren.
,, Koerden willen niet los van Irak'' (IN C}, een koepelorganizatie van Iraaksc oppositiepartijen, die vorig.jc1at in juni in Wencn wcrd opgericht.
HedNC ~il een demÖki:a·tisch en federalistisch altematief bieden voor het regime van prcsidcnt Saddam Hoessein. En hct hoopt daarbij op steun van hct Wcsten. ,.Saddam Hoessein tracht het idce tc verkopcn dat cr burgeroorlog komt als hij verdwijnt, dat er gecn oppositic is en aile ellende komt van intemationale agressie" aldus lebari, die craan toevoegt dat het verwijt dat de oppositie verdeeld is en niets deed, niet langer meer aangaat.
.a
rs iv
Van onze verslaggever BRUSSEL- .,In (lraaks) Kocl'distan leven we al twee jaar zelfstandig, maar we willen·;geen onafhankelijkheid. Ons lot is verbonden mct dat van de andere delen van het !and. Alleen zijn we ekonornisch onleelbaar. Wij willcn een soort fcdcratie. De sjiletcn en de socnnitische Arabiercn willen hct land evenmin opbrckcn."
w
w
w
Dit anrwoordt Hoshyar lebari van de Iraakse Koerdische Demokratische Partij (KOP) op de vraag of Irak, dat fcitelijk al door de geallieerden in drie is gcdeeld, zal worden opgebro.,Irak is zowel een intema~ ken, een verdeling die door sommige Koerden zou worden tionale als een lo kale kwestie". meent hij en er moet samennagestreefd. werking zijn tussen de koalitie .. Dat is een myte", zegt le- tegen Irak en de oppositie om bari die deze week samen met tot politieke verandering te kode onafhankelijke demokraat men. dr. Abdul Hoessein Shaban en Op de vraag of die koalitic, Dhiya al-Dabbass, lid van de Opperste Raad voor de Islami- zoals bij de opstand van Koertische Revolutic in Irak, in den en sjileten twee jaar geleBrussel was om er de konferen- den, de oppositie niet zallaten tie van de Kristendemokrati- vallen, antwoordt lebari dat de sche lntemationale bij te wo- taestand nu anders is, dat vele ııt:ıı. Europese landen verbintenisDe drie waren op de konfe- sen hebben aangegaan waarop rentic als delegatic · van het ze. volgens hem moeilijk kunIraaks Nationaal Kongres nen terugkomen .. ·. ·
Het onmiddellijkc docl van de oppositic, valt dr. Shaban in. is het ...komcn, ı ot cen nieuw politiek systeem in Irak: een demokratie ·en cen federaal systeem ... De verkiczingen in Koerdistan vorig jaar mci, gcvolgd door de vorming van ccn . rcgcring bcwijzen dat het mogclijk is". Waaraan lcbari toevoegt: .. Als demokratizering in Jordanie kan, waarom dan niet in Irak?". En Dhiya al-Dabass van de Opperste Raad voor de Islamitische Revolutic zegt dat zijn beweging niet naar een islamitische totalitaire staat streeft. maar ook voor dcmokratie is.
D~tSt~daardi! :);Ç>onde~dag 4 })l~a~J993j -·- -.
~
(PVB)
.
04.02.93 PM Oraft for PXInt
MITHiiLANDS IUiDISTAN SOCIETT 205, Waterlooplein, 1011 PG Aa1terdaa T•l. (20) 62ll305 Faz (20) 6388345
IAtervantion by Pax Chrioti International at the 49th a•••ion ot the Co.aiasion on Buaan Rioh.ta (United JlationB, Pebruary-Karcb 1993, Geneva) VIOLATIONS OF HUMAN RIGRTS OF THE XURDS
g
or
•
Furth•r to previous communication~ eubmitted to the forty-eiqhth see8ion of the Commission of Human Right&, Pax Christi International wishee to pr~~•nt the tollowing conaideratıone and requeets .
T.ur.ku
rs iv ak
ur
d.
1. In Octoh~r 1991. ::he new Tur'kish Governınent uoder Hr. Demirel proıniaed that th~ Kurdish ia~ue would be ~&alt with in &n open and democrati~ way. One ye~r later it ~s found that thie Government i~ violatinç the human riQhts of th• Kurdieh people in Turkay on a much breader sc•le and in a more viclent way than the previoue one. It should be noted th•t the 1991 Law againet: Terrorıem which cootaina a ınuch breader definitiorı cf terrori5ta than the usual one (including, for instance, r.hoee who 'are involved in', 'render eervices to' or 'propagate' an orqanieation which 'aims at committing terror', for instence by 'actin9 •cıainet the exieting order or aiming at w•akeniog the unity ot the etate'). B•sidee thera are strong indicatione th•t the Turkish authoritiee support or protect organisations perpe~rating unlawful acte aqaio~t Kurdiah civilians (eee below). · 2. Leqialation recent:ly adopted by Turldeh parliament !.mprovinq
ı::ertain
judicial procedures, for inetance with raqard to arr•ets, ie not applieable in the Kurdiah provitıcea, which are still un~er m•rtial l~w. Thie impliea that deci!ıonıs of the military cverrule thosa of the civil authoritiee. Moreover, unlawful acte r:omm.itted under milit~ıry order are not subject to control either by the civil adminiatration or the courts. In lin• with this, the deregation of certain essential articles of the European Conven t i en on Human Riçhts is stil 1 in for ce with regard to the Kur di ah provinces.
w
w
.
w
.a
3. The fallawing violations of human riQhts arg raportedly continuinq on a large acala in the Kurdi~h provinces: - srbitrary arrasta., includin9 thousands of civilian~: - mass detention, widespread tortura and axtrajudicial executiona - disappeaı:ancea, which remain unclarifiad due to unwillinqness of the authoritiee to investiqate the matter - killings of prominent Kurda, for inetance of journalists, politicians, taachere. trade union lsaders and intellectualıs, by membere of s~eret organieation• which ap~arently have linka with the state aecurity and/or are protected by the latter. Complaintı; against these violations of hwuen righte iir• reportedly disr•cıe.rded ~nd investiqatioob officially refused. 4. Un~er the prete)(t that Kuı-dish armed reeiat:ance ehould be wiped out, the mili~ary bombed and ehelled, durinq the Kurdiah New Year festivities, a number of Kurdish towns and villagee c&using many victims, almost exclueively among the civil populatioo. Several townshi~e were coapletely deetroy~d. their population fleein~ by the thousand~ to other places in the ra9ion or evan to Csntral and Weet-Turkey. Othera were forcibly evicted fom their properties and deported bV the authoritiee. Turkish authoritiea confirmed that it was their policy to have thase towns and villaoe• depopulated.
10/82/1993
B3:4B
31-28-6388345
SNK
PAGE
B3/B4
g
5. The military operation~, carried out with artillery, tank.!S and airplaoea, were repeated eeveral times in 1992 causin9 numeraus victims and wide-scalP. d.ımaQe to or even tot•l deetruction of i.a. Sirnak, Kulp and surraunding vill•ges. The area -!ffected by thesıe operatione COVII!Hed alınoet all the Kurdiah provincee. Deportat:ion:t continı.ıvd on a wide scalo as well. Given the reqular P~ttern ~f the~e ar.tivitiee they s••m indeed to have the aim of forcin~ the Kurdish popul~tion out of their habitat.
d.
or
6. It should be note~ that in epite of the official announcement by the Turki~h Government that the Kurdieh p~ople in Turkey would have the ri;ht of cultural expressian in books and music, the a~thoritisa continue to hindar their publication and production to an extent coming near to prohibition. Edur.ation in Kurdish ie etill not allowed, the uee of the Kurdish language continuee to be prohibited in public plııcee.·
ur
1. In an app~rent attempt to ~uppre~5 the freedam of the media giving informat1on on the eıventa in S.E.Turkey, the authorities contioue their policy of confiscating new~papers and periodicals. of intimidating jouraaliet~ and editors; (&e mentioned before, many Kurdish journaliste anc:ı e(1itor5· 'di3•PP••red' or 'ıfere victims of attackıs by 'unknown' groupe). Lately, one ne~spaper reporting on theae eveats had to close down when several of its di8tributors were at first threatened, then killed.
rs iv ak
8. The &c:tivitiee mentioned before were atepped lJP during the year 1992 in view of the !o~called 'internal operation' ~ounced by the Government. This operation has the aim of crushing the armed Kurdiah reaıetance in Turkey. Increasinqly it: 1~ underetood however, that thef.'e oporationııı rı.eceaea ri ly 1 .aad to 'overki ll' . i. •. wide- ac~la human r ight s vi ol~ tions of th• civil populations, aa all peraons believed to aupporting a~y Kurdish party or organisation a~e suepect•d of 'terroriam'.
9. It should be noted that the·Turkish and foreign media, asa reeult.
of an apparently deliberat~ campQign arran;ed by a semi-official newa. a~ency, are subject to ayatematic dasinformation with reQard to the evente in S.E.Turkey. This ia aQgravated by the fact that the 'free
w
.a
press' has b••n forced to cloae down or i• on the verQe of doin9 so. Asa reeult. public opinion and opinion l•~d•res, including politiciarıe, are no lono•r aware of the extent human righte are heing viol&ted in Tu~key and. in particular. in the Kurdish provinces. For this reason apecial •ttention should be given to the ınformation provided by the Turkiah and Kurdish Ruman RiQhts Assoçi•tione ae well as by other independent (NGO) information channels.
w
w
10. Pax Christi International calls upon the Membera of this CoıNniesion to reeolve: - that a committAe of inquiry into human righte violation• perpetrated against the Kurdish people in Turkey be eatablished ~ that the use of torture againat ~ll prisoner~ be condemned and abandoned that the indisı:riminat:e bom.bing and shellinçı of Kurdi!lh towna 4lnd villaQee be immediately terminated that the-eviction or Kurda from their lande ~nd their forcible deportation be brought to a halt - that all Kurda who have been deported be allowe~ to return to their home areae that the Kurdiah people in the Kurdi~h provinces be guaranteed the full enjoyment of the riQhts of cultural s•lf-expreseion, the right of ııaducation in K'urdish, the right of oro~nisation aa Kurde. the rioht of acceaa to the media, full civic ri9hts and the rioht of political self-determination .
..
.
~r .i.;ı
or g
ll. In Syria. Kurdieh activities are not formally forbidden ae in Turkey. and semi-clandestine book8 and caeeette tapea containinQ matarial in Kurdiehere moetly tolerat•d. Howaver, the aecurity torcea will take h«rsh me~aur•• ag•ınst anybody protestinQ Qov•rnment policies. Thaaa policiee ar~ clearly discriminatory tow•rde the Kurda: for on• thin~. I
d.
12. In th• 1960s. th•r• were plans for creatin9 an Arabised eecurity
ur
zone in the predominantly Kurdish Jazirah alono the border with Turkey ano Iraq. an~ to deport the Kurda living there. The deportations ~id not take plar.e, but much Kurdieh land was •xpropriated and given to Araba. Arab villagP.s were created in betwaen the Kurdish onee.
iv ak
13. The present Syrian government lin power aince 1970) has never forınally renounced these di ser iminatory pol icies towarde Kurde. In fact, in October 1992 the security forces arrasted more that 200 Kurds, including one R'\cmber of parliament. for peacefully proteet:inı; ~ı;ainst the continuınçr refusal to grant eeveral hundrede of thou&and• of Kurda Syrian citizenship. Ttloae arrested wera quaation•d at Length and severely tortured; •ome of them are still held incommunicado in priaon.
w
.lın
.a
rs
14. Pa'< Chriati Intarn~tional cal la upon the Hembere of thie Coınmieaion to resolve: - that the use of torture a9ainst all prisoners be condemned and abandoned that those Kurda who eofar have heen denied Syri~n citizenzenship are granted thia with ~ıı the riqhts pertaining to it that the Kurdi•h people be guaranteed the full enjoyment of the riqhts of cultural self-expreesion, the riqht of educ~tion in Kurdish, the right of educatioo in Kurdish. the riqht of or~anisation as Kurda, th• right of ~ccess to the media, ~ull civic righta and th• right of political eelt~~etermination .
w
w
15. Little ie known about the situation in Iran, which is in it!elf a telling fact about tha fraedom of opinion people enjoy. There see~ to be aome minor opportunities for publiahinq and bro~dcastinQ in Kurdieh, but che~e are under strict ~overnmental control. In 1992. government ter ror i am aQainst Iranian Kurda continued even abroad: af ter Dr Abdul rahman Qaasemlou, the secretary general of the Kurdiatan Demecratic Party of Iran had been as~assinated by Iranian 4Qenta in Vienna in 1989, his succ~asor. Dr. Said Sherefkendl. met th~ aaae fate in September 1992. Together with three other•. he w«:& kill•d while ina Berlin restaurant. There are clear traces pointinq to the Iranian embassy io G•rmany, but the German authori tiea se em to be rel uc:tant to undertake serious action against Iranian au~pects. 16. Pax Christi International cal le upon the M•mbara of th1e Col'l'IJilieeion to re sol ve that the Kurdieh ~eople in I ran be ı;ıuaranteed the full enjoyınent of their righte ae regards culture. education, aelf·organieation and politıcal selt-aetermination.
KUROi
YA
BRUKSELE
ur
d. or
ln!;tituya Kurdi ya Bruksele rexlstrneke clvaki u çandi ye . Ew ne giredayi tu partiyeke siyasi ye. Di Criya 1978 de. bl nova Tekaser. Yekitlya Karker u Xwendekarerı Kurd lı Beljika. ü pase di Gulana 1989 de. bi nave Enstltuya Kurdi ya Bruksele ava büye. Ew alikariye maddi ji Wezareta Cande ya Beljiki dlstine. Du arrıancen we hene: Jı al iki alikirina Kurden ku ll Bel]ikarudlnen. ji bo ku k aribin di civaka beljikide bo~ bijin "integratlon", be ku zaııava xwe ya çandi hunda bfkln. ü ]i al iki din ji agahdark irina Bel]iki. Ewropi ü kesen din ll ser direk u çanda kurdi.
g
ENSITITUY A
ak
XEBATA ROJANE (]1 1983 de) : Ji Ousem hetıa Ini. saet 9-17:
.a r
si v
Feren zirnen. Alikariyo civak i. Wusan : Bultane agahdarlye. dosya u pirtük bi zlmanen cihe. Pirtük xane : Ce nd sed pi r tük ü kovar bl zimanen clhe. Medyatek : Filmen video. diyapozitiv. se lik ü keseten muzika kurdi. Pekanina konferans. seven çandi ü raberlyan. Hevkari b ı zaningehen c i he re. Hevkari bi rexistlnen demokratik en ku bi pirsen derhatiyan, mafen mirov Lı gelen xerik dibin re.
....
....
w
ENOAMEN SEREFE :
w
w
ALALOUF Mateo. ANC IAUX Robert. BASTEN lER Albert. COPP IETE .~S Maurits. CREUZ Serge. DASSETTO Felice. DE KOCK Marc. DEL VAUX Andre. E ISEN DRA TH Henri. HOUT ART François. HUMBLET Jean-Ernile. JOSPA Yvonne. LEF IN Paul. MARTENS A Ib ert. MERTENS Pferre. ROOSENS Eu gene. SCHE IN ERT David. SOMV ILLE Roger. THOMAS Rene. VAN BRU INESSEN Martin. VAN PAEMEL Monika. ZANDERS Jean PascaL
