Workshops tweedaagse “ In duo met BuO!” Aanbod workshops sessie 1 deel 1
donderdag 29 januari 2015 van 14:00 tot 17:00
WW1: Zorgzame communicatie met ouders: een kunst? Spreker: Kristof Dupont Doelen: - Kennis en inzichten verwerven over kwaliteitsvolle communicatie met ouders. - Eigen houding, gedrag en communicatievaardigheden objectief kunnen evalueren en bijsturen. - De school richting geven in de uitbouw van een gedragen communicatiestijl en communicatiebeleid met ouders Inhouden: Communicatie met ouders, tips en tricks: formele en informele communicatie met ouders, oudercontacten, slechtnieuwsgesprekken, helpende gesprekken, omgaan met kritiek van ouders, communicatie met anderstalige ouders, communicatie met nieuwe gezinsvormen, (verbale) agressie bij ouders, lichaamstaal, elektronisch en modern communiceren met ouders: beleid, mailtips en mailergernissen, valkuilen en communicatiedrempels, ouderparticipatie en ouderbetrokkenheid verhogen, van ouderbevraging tot globaal ouderparticipatieplan, de officiële communicatieorganen, naar een actieplan communicatie met ouders, … WW2: Op weg met mensen: coaching voor beginners. Spreker: Sonia Backx Als zorgcoördinator krijg je vaak te maken met “veranderen” in het belang van de optimale ontwikkeling van elk kind. Dit loopt niet steeds van een leien dakje. Waarom is het zo moeilijk om bij leerkrachten verandering in aanpak, werkwijze, … op gang te brengen? Hoe pak je dit dan best aan? Tijdens deze werkwinkel zullen we via allerlei actieve werkvormen stilstaan bij: - hoe leren / veranderen mensen? - hoe kan de zorgcoördinator hiermee coachend omgaan? - do’s en don’ts bij coachen. Wie hiervoor inschrijft, brengt ook zijn/haar zorgvademecum mee. WW4: Coach de coach. Spreker: Fien Loman In deze workshop reflecteren we aan de hand van een beperkt aantal kaders over onze rol als coach binnen de taak van de zorgcoördinator. Inhouden die daarbij aan bod kunnen komen zijn: soorten coaching, de context van de coach, de competenties en vaardigheden van de coach, het coachingsproces, coachen van individuele leerkrachten, coachen van groepen, coachen in moeilijke situaties, weerstand... We werken met input en ervaringen van
deelnemers. De workshop is dan ook gericht op meer ervaren zorgcoördinatoren die al iets uitgeprobeerd hebben i.v.m. coaching. Hun leervragen vormen de leidraad doorheen de workshop. WW6: Redelijke aanpassingen, ook onder jouw vleugels. Spreker: Greet Van Hove Vertrekkend vanuit het M-decreet bekijken we het inschrijvingsrecht en het recht op redelijke aanpassingen. Wat doe je met de inschrijvingsvraag voor een leerling met een verslag dat toegang geeft tot het buitengewoon onderwijs? Welke stappen moet je als school zetten? Hoe verzamel je informatie? Wat is de rol van het CLB? Hoe bepaal je wat redelijk is? Welke criteria moet je hanteren? Hoe en met wie doe je dit? Wat met een ingeschreven leerling waarvan de noden wijzigen? Aansluitend op dit hele pak informatie maken we in groepjes een oefening rond de afweging van de aanpassingen aan de hand van een casus. De deelnemers mogen hiervoor een anonieme casus uit eigen school meebrengen. Tot slot luisteren we naar elkaars suggesties: Hoe ga ik hiermee aan de slag gaan binnen ons schoolteam? Hoe sluit dit aan bij de zorgvisie en het zorgbeleid binnen onze school? De deelnemers brengen hun Vademecum zorg en Inschrijvingsrecht in gewoon onderwijs en afweging redelijkheid aanpassingen: een leidraad of de Infobrochure M-decreet mee. WW7: Visie op meer inclusief onderwijs: verplichting of uitdaging? Spreker: Linda De Cuyper en An Van Uytven. Inclusie is een complex gegeven dat vele vragen oproept. Steeds meer scholen gaan actief op zoek naar mogelijke antwoorden op vragen die het gevolg zijn van een (groeiende) diversiteit van leerlingen. In plaats van integratie centraal te stellen, zoals reeds gebeurt bij GON en ION-leerlingen, stelt inclusie omgaan met diversiteit voorop. Wat betekent het om meer inclusief te denken in de maatschappij en in het bijzonder in het onderwijs? Welke uitdagingen gaan we als school tegemoet om meer inclusief onderwijs aan te bieden? Welke mogelijkheden kunnen we benutten vanuit concrete ervaringen, regelgeving, UDL (Universal Design for Learning), HGW (HandelingsGericht Werken), de index voor inclusie,…? In deze interactieve werkwinkel verhelderen we in de eerste plaats een aantal begrippen. Daarnaast verkennen we onze eigen praktijk naar wat we reeds doen aan inclusief onderwijs. Ten slotte bieden we enkele mogelijke handvatten waarmee je met je team concreet aan de slag kan gaan. Kortom, hoe kan je als school meer inclusief gaan denken en werk maken van inclusieve schoolontwikkeling? WW8: Handelingsgericht werken implementeren op school. Spreker: Rita Mouton Als zorgcoördinator ken je de zeven uitgangspunten van handelingsgericht werken (HGW), maar … “Hoe kan je deze uitgangpunten concreet uitwerken in de school?” In deze sessie worden concrete handvatten aangereikt (werkvormen en instrumenten) om, samen met je team, stapsgewijs en planmatig handelingsgerichter te gaan werken. Na deze sessie kan je …
• •
de uitgangspunten van HGW toepassen in je zorgwerking. stapsgewijs het team begeleiden om handelingsgerichter te werken.
WW9: Werken met een zorgplan: van actie naar visie! Spreker: Mieke Van Vlasselaer Welke plaats neemt zorg in op mijn school ? Hoe denken we erover als team ? Hoe gedragen is de visie ? Hoe wordt ze ingebed in de dagelijkse werking ? In deze sessie vertrekken we vanuit ieders ervaring. We reiken een aantal kapstokken aan waarmee je in je school aan de slag kan gaan. WW11: Het centrum voor leerzorg in Leuven:Een net- en typeoverstijgend ondersteuningsnetwerk voor gewoon en buitengewoon onderwijs. Spreker: Sigrid Van Goidsenhoven en Hilde Iserbyt Scholen voor gewoon en buitengewoon onderwijs worden meer en meer geconfronteerd met complexe zorgvragen van leerlingen. Zorgteams willen vaak heel ver gaan in de extra ondersteuning die ze bieden voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. Vaak botsen scholen hier op de grenzen van hun draagkracht en hebben nood aan ondersteuning. Het Centrum voor LeerZorg Leuven (CLZ Leuven) toont aan hoe dit mogelijk wordt door krachten te bundelen in een uniek type- en net overstijgend netwerk. Reeds 6 schooljaren biedt het CLZ Leuven ondersteuning aan 120 scholen voor gewoon en buitengewoon onderwijs. In deze workshop wordt toegelicht hoe dit netwerk tot stand kwam. Concrete praktijkvoorbeelden illustreren de werking van het CLZ Leuven. De deelnemers worden op interactieve wijze uitgenodigd elkaar te inspireren hoe er in de eigen regio samengewerkt wordt en welke meerwaarde dit toekomstgericht kan opleveren. WW12: Storend gedrag positief ombuigen. Spreker: Karin Genijn Op school krijg je er hoe langer hoe meer mee te maken : kinderen lijken licht ontvlambaar en vertonen vaak agressief gedrag. Als begeleider is het niet altijd eenvoudig om hier het hoofd aan te bieden. We worden dan ook geconfronteerd met een moeilijke maar boeiende taak!! Deze lezing geeft je enkele pasklare antwoorden. Vanuit de praktijkervaring vertelt een groene leerkracht hoe zij in haar school tewerk gaat om het welbevinden van leerlingen én leerkrachten te ondersteunen. Tijdens de sessie volgen er heel wat aanpaktips rond moeilijk gedrag : waar komt dit gedrag vandaan, hoe brengen we het in kaart, hoe pakken we het aan op een positieve manier? Tijdens de workshop worden theorie en praktijk boeiend afgewisseld en wordt er gewerkt met concrete situaties : omgaan met conflicten, agressie, lastige klasgroepen, storende leerlingen, … Accent ligt hierbij op een herstelgerichte aanpak. Op het einde van deze werkwinkel ga je naar huis met een rugzak vol praktijktips…én een nieuwe bril om naar storend gedrag te kijken!
WW15: Vijf werelden van veranderen: waarom, wanneer en hoe mensen (niet) veranderen. Spreker: Annemie Jennes In deze workshop ga je op reis in de vijf werelden van verandering. Je verwerft inzicht in vijf concurrerende manieren om met verandering om te gaan. Deze workshop is gebaseerd op de kleurentheorie van professor Leon de Caluwé (NL). De kleurentheorie helpt om je organisatie in beweging te krijgen. Niet door middel van het aanreiken van een stappenplan of te volgen procedure, maar door het verwerven van inzicht in de manier waarop verschillende medewerkers van een organisatie naar verandering kijken en hoe men met deze diversiteit aan opvattingen kan omgaan. Wil je mee op reis gaan naar de vijf werelden van verandering?
WW16: Van activerend ondersteunen naar een gedeelde verantwoordelijkheid: het GOL(L)D-concept. Spreker: Inge Van de Putte Klassen in Vlaamse basisscholen worden steeds meer gekenmerkt door een diversiteitsvolle samenstelling van leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. Dit gaat samen met een evolutie waarbij de klasleraar als eerste verantwoordelijk wordt gezien voor alle leerlingen. Tegelijk wordt van de leraar verwacht dat hij ervoor zorgt dat iedereen kan participeren binnen de klasgroep. Om dit mogelijk te maken zal de leraar zijn aanpak op deze toegenomen diversiteit dienen af te stemmen. Hierbij is ondersteuning van de leerkracht essentieel. Geen compenserende ondersteuning, waarbij adviezen worden gegeven en taken worden overgenomen maar een meer activerende ondersteuning, waarbij de leraar de regie van de klaspraktijk in handen houdt en zijn competenties versterkt worden. Vanuit deze laatste visie werd het ondersteuningsconcept; GOL(L)D-concept ontwikkeld (Gericht Ondersteunen van Leraren in het Leren omgaan met Diversiteit). In de presentatie wordt het ondersteuningsconcept toegelicht en worden implicaties voor de praktijk besproken. De deelnemers ervaren hoe zorgcoördinatoren door het toepassen van een activerende ondersteuning tot een gedeelde verantwoordelijkheid komt en de professionaliteit binnen hun organisatie vergroten. De presentatie wordt ondersteund aan de hand van praktijkvoorbeelden. De deelnemers oefenen reeds in het herkennen van de uitgangspunten adhv beeldmateriaal. WW17: Taalbeleid, talenbeleid, taalinitiatie en talensensibilisering, vaktalenbeleid, taalbeleidsplan, vreemdetalenonderwijs: door de bomen het bos niet meer zien. Of toch wel? Spreker: Ingrid Schoofs en Antonio Cristiano In deze werkwinkel gaan we vooral in op de processen van taalbeleid, en hebben het over de verschillende stappen in een taalbeleidscyclus: van beginsituatieanalyse, behoeftebepaling, het stellen van doelen, het plannen en uitvoeren van acties tot het evalueren en bijsturen van het taalbeleid op de school. We raken ook kort de inhoudelijke bouwstenen aan zoals een krachtige leeromgeving voor taalvaardigheid, ouderbetrokkenheid, meertaligheid en het evalueren van taalontwikkeling bij kinderen, en situeren deze bouwstenen binnen het gehele taalbeleidsproces. We zoeken samen naar antwoorden op onder meer de volgende vragen: • • • • • •
Hoe begin je aan een taalbeleid op school? Zijn er hiervoor methodieken? Instrumenten? Zijn er manieren om in kaart te brengen hoe het team denkt over/handelt met betrekking tot de inhoudelijke bouwstenen? Wat heeft onze school hiervoor nodig op het niveau van het beleid, het team, de klas en de leerlingen? Wat is de rol van de directie? En vooral: Wat is de rol van de zoco in de verschillende fases van het zorgcontinuüm?
We illustreren dit aan de hand van praktijkvoorbeelden en cases van scholen die een taalbeleidsproces doorlopen. We werken ook interactief, bv. via een discussie met stellingen, verkennen van voorbeeldmateriaal in kleine groepen…
WW18: 'Een ingevulde observatielijst in de kast. Zijn we nu in orde?' Spreker: Greet Heyvaert en Greet Verbeken Zinvol observeren is een mooi begin van een procesgericht kindvolgsysteem… maar verandert er iets aan de klaspraktijk? In deze werkwinkel bekijken we wat observeren is. Waarom, hoe en wanneer kunnen we dat het beste doen? We schetsen mogelijke stappen in het traject rond procesgericht volgen van kleuters. We bieden tools aan om dit op schoolniveau samen aan te pakken. Deze werkwinkel is bedoeld voor zorgcoördinatoren die werkzaam zijn in het kleuteronderwijs. Zij kunnen tijdens deze werkwinkel hun inzichten verdiepen in het cyclisch onderwijsproces en krijgen tools om leerkrachten te ondersteunen bij het observeren van kleuters. Tevens is er kans om ideeën uit te wisselen en te leren van elkaar.
Aanbod workshops sessie 2 deel 2
vrijdag 30 januari 2015 van 09:30 tot 12:30
WW1: Zorgzame communicatie met ouders: een kunst? Spreker: Kristof Dupont Doelen: - Kennis en inzichten verwerven over kwaliteitsvolle communicatie met ouders. - Eigen houding, gedrag en communicatievaardigheden objectief kunnen evalueren en bijsturen. - De school richting geven in de uitbouw van een gedragen communicatiestijl en communicatiebeleid met ouders Inhouden: - communicatie met ouders, tips en tricks: formele en informele communicatie met ouders, oudercontacten, slechtnieuwsgesprekken, helpende gesprekken, omgaan met kritiek van ouders, communicatie met anderstalige ouders, communicatie met nieuwe gezinsvormen, (verbale) agressie bij ouders, lichaamstaal, elektronisch en modern communiceren met ouders: beleid, mailtips en mailergernissen, valkuilen en communicatiedrempels, ouderparticipatie en ouderbetrokkenheid verhogen, van ouderbevraging tot globaal ouderparticipatieplan, de officiële communicatieorganen, naar een actieplan communicatie met ouders, … WW3: Binnenklasdifferentiatie: hoe deze complexe taak haalbaar wordt. Spreker: Sonia Backx Als zorgcoördinator wil je collega’s aansporen om gedifferentieerd te werken…. Dit is rapper gezegd dan gedaan… Er is al zoveel tijd in gestopt en toch blijft een goede differentiatie opzetten een moeilijke klus. Hoe kunnen we op een krachtige manier differentiëren waarbij doelgericht de sterktes van ieder kind aangeboord worden en waarbij een leerkracht zich niet verliest in de hoeveelheid voorbereidend werk. Hoe kunnen we de juiste aanpak vinden?
Is differentiëren dan werkelijk zo moeilijk ? In deze werkwinkel bekijken we een aantal mogelijkheden om te differentiëren. WW4: Coach de coach. Spreker: Fien Loman In deze workshop reflecteren we aan de hand van een beperkt aantal kaders over onze rol als coach binnen de taak van de zorgcoördinator. Inhouden die daarbij aan bod kunnen komen zijn: soorten coaching, de context van de coach, de competenties en vaardigheden van de coach, het coachingsproces, coachen van individuele leerkrachten, coachen van groepen, coachen in moeilijke situaties, weerstand... We werken met input en ervaringen van deelnemers. De workshop is dan ook gericht op meer ervaren zorgcoördinatoren die al iets uitgeprobeerd hebben i.v.m. coaching. Hun leervragen vormen de leidraad doorheen de workshop. WW5: Wat staat er in het M-decreet? Spreker: Wouter Jaecques en Wilfried Neutjens We nemen je mee in het verhaal achter het M-decreet, we grasduinen in het decreet zelf en gaan aan de hand van casussen na wat dit voor de praktijk van de zorgcoördinator, de orthopedagoog en de psycholoog kan betekenen. We bieden kans tot uitwisseling van ervaringen en ideeën. WW7: Visie op meer inclusief onderwijs: verplichting of uitdaging? Spreker: Linda De Cuyper en An Van Uytven. Inclusie is een complex gegeven dat vele vragen oproept. Steeds meer scholen gaan actief op zoek naar mogelijke antwoorden op vragen die het gevolg zijn van een (groeiende) diversiteit van leerlingen. In plaats van integratie centraal te stellen, zoals reeds gebeurt bij GON en ION-leerlingen, stelt inclusie omgaan met diversiteit voorop. Wat betekent het om meer inclusief te denken in de maatschappij en in het bijzonder in het onderwijs? Welke uitdagingen gaan we als school tegemoet om meer inclusief onderwijs aan te bieden? Welke mogelijkheden kunnen we benutten vanuit concrete ervaringen, regelgeving, UDL (Universal Design for Learning), HGW (HandelingsGericht Werken), de index voor inclusie,…? In deze interactieve werkwinkel verhelderen we in de eerste plaats een aantal begrippen. Daarnaast verkennen we onze eigen praktijk naar wat we reeds doen aan inclusief onderwijs. Ten slotte bieden we enkele mogelijke handvatten waarmee je met je team concreet aan de slag kan gaan. Kortom, hoe kan je als school meer inclusief gaan denken en werk maken van inclusieve schoolontwikkeling? WW8: Handelingsgericht werken implementeren op school. Spreker: Rita Mouton Als zorgcoördinator ken je de zeven uitgangspunten van handelingsgericht werken (HGW), maar … “Hoe kan je deze uitgangpunten concreet uitwerken in de school?” In deze sessie worden concrete handvatten aangereikt (werkvormen en instrumenten) om, samen met je team, stapsgewijs en planmatig handelingsgerichter te gaan werken.
Na deze sessie kan je …
• •
de uitgangspunten van HGW toepassen in je zorgwerking. stapsgewijs het team begeleiden om handelingsgerichter te werken.
WW10: Op weg met het zorgvademecum (voor beginners). Spreker: Hilde Iserbyt en Mieke Van Vlasselaer In deze sessie maak je kennis met het zorgvademecum. We reflecteren over de voorwaarden en de kansen om een optimaal zorgbeleid uit te bouwen. We verkennen de inhoud van het vademecum en reflecteren op de eigen schoolsituatie. We zoomen in op je taak als zorgcoördinator en de rol van het CLB binnen de verschillende fasen van het zorgcontinuüm. De deelnemers brengen het zorgvademecum mee. WW12: Storend gedrag positief ombuigen. Spreker: Karin Genijn Op school krijg je er hoe langer hoe meer mee te maken : kinderen lijken licht ontvlambaar en vertonen vaak agressief gedrag. Als begeleider is het niet altijd eenvoudig om hier het hoofd aan te bieden. We worden dan ook geconfronteerd met een moeilijke maar boeiende taak!! Deze lezing geeft je enkele pasklare antwoorden. Vanuit de praktijkervaring vertelt een groene leerkracht hoe zij in haar school tewerk gaat om het welbevinden van leerlingen én leerkrachten te ondersteunen. Tijdens de sessie volgen er heel wat aanpaktips rond moeilijk gedrag : waar komt dit gedrag vandaan, hoe brengen we het in kaart, hoe pakken we het aan op een positieve manier? Tijdens de workshop worden theorie en praktijk boeiend afgewisseld en wordt er gewerkt met concrete situaties : omgaan met conflicten, agressie, lastige klasgroepen, storende leerlingen, … Accent ligt hierbij op een herstelgerichte aanpak. Op het einde van deze werkwinkel ga je naar huis met een rugzak vol praktijktips…én een nieuwe bril om naar storend gedrag te kijken! WW13: Samen op weg naar een autivriendelijke school. Spreker: Veerle Verheyden In het eerste deel van deze workshop volgt er, na een ervaringsmoment, een toelichting over het ‘anders denken en waarnemen’ van leerlingen met ASS. In het tweede deel gaan we onder de vorm van een ‘autimarkt’ aan de slag met zelf ontwikkelde materialen van projectscholen ASS uit het buitengewoon onderwijs. We bekijken, proberen uit en bespreken hoe we deze kunnen toepassen in de eigen schoolcontext. Aan de hand van praktijkvoorbeelden wisselen we ‘good practices’ uit. Er wordt gekeken naar hoe een autivriendelijke aanpak heel stimulerend kan werken voor andere leerlingen. WW14: Weerstand: inherent aan schoolontwikkeling. Spreker: Karel Binon Schoolontwikkeling en weerstand zijn twee kanten van hetzelfde verhaal; wat is je rol als zoco in dit verband? Inzicht in een aantal dynamieken op individueel, groeps- en organisatieniveau helpen je om je interventies gerichter te maken en hoe je zelf kan vermijden de weerstand te vergroten.
We gaan weg en weer tussen jouw ervaring en praktijk en de aangereikte kapstokken WW15: Vijf werelden van veranderen: waarom, wanneer en hoe mensen (niet) veranderen. Spreker: Annemie Jennes In deze workshop ga je op reis in de vijf werelden van verandering. Je verwerft inzicht in vijf concurrerende manieren om met verandering om te gaan. Deze workshop is gebaseerd op de kleurentheorie van professor Leon de Caluwé (NL). De kleurentheorie helpt om je organisatie in beweging te krijgen. Niet door middel van het aanreiken van een stappenplan of te volgen procedure, maar door het verwerven van inzicht in de manier waarop verschillende medewerkers van een organisatie naar verandering kijken en hoe men met deze diversiteit aan opvattingen kan omgaan. Wil je mee op reis gaan naar de vijf werelden van verandering? WW16: Van activerend ondersteunen naar een gedeelde verantwoordelijkheid: het GOL(L)D-concept. Spreker: Inge Van de Putte Klassen in Vlaamse basisscholen worden steeds meer gekenmerkt door een diversiteitsvolle samenstelling van leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. Dit gaat samen met een evolutie waarbij de klasleraar als eerste verantwoordelijk wordt gezien voor alle leerlingen. Tegelijk wordt van de leraar verwacht dat hij ervoor zorgt dat iedereen kan participeren binnen de klasgroep. Om dit mogelijk te maken zal de leraar zijn aanpak op deze toegenomen diversiteit dienen af te stemmen. Hierbij is ondersteuning van de leerkracht essentieel. Geen compenserende ondersteuning, waarbij adviezen worden gegeven en taken worden overgenomen maar een meer activerende ondersteuning, waarbij de leraar de regie van de klaspraktijk in handen houdt en zijn competenties versterkt worden. Vanuit deze laatste visie werd het ondersteuningsconcept; GOL(L)D-concept ontwikkeld (Gericht Ondersteunen van Leraren in het Leren omgaan met Diversiteit). In de presentatie wordt het ondersteuningsconcept toegelicht en worden implicaties voor de praktijk besproken. De deelnemers ervaren hoe zorgcoördinatoren door het toepassen van een activerende ondersteuning tot een gedeelde verantwoordelijkheid komt en de professionaliteit binnen hun organisatie vergroten. De presentatie wordt ondersteund aan de hand van praktijkvoorbeelden. De deelnemers oefenen reeds in het herkennen van de uitgangspunten adhv beeldmateriaal. WW18: 'Een ingevulde observatielijst in de kast. Zijn we nu in orde?' Spreker: Greet Heyvaert en Greet Verbeken Zinvol observeren is een mooi begin van een procesgericht kindvolgsysteem… maar verandert er iets aan de klaspraktijk? In deze werkwinkel bekijken we wat observeren is. Waarom, hoe en wanneer kunnen we dat het beste doen? We schetsen mogelijke stappen in het traject rond procesgericht volgen van kleuters. We bieden tools aan om dit op schoolniveau samen aan te pakken. Deze werkwinkel is bedoeld voor zorgcoördinatoren die werkzaam zijn in het kleuteronderwijs. Zij kunnen tijdens deze werkwinkel hun inzichten verdiepen in het cyclisch onderwijsproces en krijgen tools om leerkrachten te ondersteunen bij het observeren van kleuters. Tevens is er kans om ideeën uit te wisselen en te leren van elkaar.
