Workshop voor IVN-schoolnatuurgidsen. Op 30 mei bezochten schoolnatuurgidsen het Donckse bos behorend bij Huys ten Donck. Huys ten Donck is een buitenplaats tussen Rotterdam en Dordrecht gelegen in de gemeente Ridderkerk. Na informatie over de historische achtergrond werd het parkbos verkend. Voor de meesten was het de eerste keer om tussen de majestueuze bomen door te lopen. De hoogste boom, een rode beuk, is bijna 40 meter hoog. Ook een es van 33 meter hoog mag er wezen. Eeuwenoude Hollandse eiken doen aan schilderijen van Rembrandt en Ruisdael denken. Algemeen werd de omvangrijke Oosterse plataan indrukwekkend gevonden. Met twee takken die halverwege in een soort knie samengroeien om vervolgens weer gescheiden verder te gaan. Het parkbos, als eerst in Nederland in Engelse landschapstijl ingericht, is 22 ha of 44 voetbalvelden groot. Indrukwekkend is de vrije zichtas: met 800 meter onovertroffen. Vanaf het Huys is het eind nauwelijks zichtbaar; daarom keken de gidsen bijna aan het eind van die zichtas nog eens terug naar het Huys dat van die kant goed te herkennen was. Extra aandacht was er voor leuke weetjes die vooral voor kinderen interessant zijn. Immers schoolgidsen gidsen uiteraard voornamelijk kinderen. Zoals: wist je dat je het blad van de paardenbloem kunt eten? Vooral blaadjes die in de schaduw groeien. En dat dat blad in België molsla wordt genoemd? Men bedekt het blad met wat zand, omdat het dan geen zonlicht krijgt en beter smaakt. Wist je dat men in Rusland geprobeerd heeft op grote schaal paardenbloemen te kweken om er natuurrubber uit te halen en dat dat economisch niet haalbaar bleek? Wist je dat paardenbloemen eeuwen geleden ook wel monnikskoppen werden genoemd? Nee, wij hebben het niet over de zeer giftige monnikskap -waarvan zelfs de honing nog giftig is- maar over kop. Kijk maar eens naar een uitgebloeide paardenbloem: de kale bloembodem met daarin nog putjes van de bekende parapluutjes deed sterk denken aan de vele kale monniken die er in vroeger tijden veel rondliepen...! Tweede voorbeeld: Zo werd er een gefantaseerd verhaal verteld over ridder Roderik die op een gloednieuw zadel reed en na een uurtje paardrijden met een pijnlijk achterwerk terugkeerde bij het kasteel. Maar de jonkvrouwe wist wel raad: met smeerwortel was de pijn snel over en de huid binnen enkele dagen weer zacht en gaaf. Ook leerden de gidsen dat hommels (met eigen streepjescode) "inbreken" in de nauwe bloem van smeerwortel door een gaatje aan de zijkant te knagen. Dat is ook vaak te zien bij de bloemen van dopheide, maar smeerwortel komt in onze streken vaker voor. Intussen werd er tussendoor voortdurend gewezen op de vogelzang en hoorden wij ondermeer: het uitbundige winterkoninkje, de alt roodborstje, het zoete gezang van de zwartkop, merel, tjiftjaf (zijn evenbeeld de fitis liet zich niet horen) , bonte en groene specht, blauwe reiger (zal nooit een eerste prijs halen), nijlganzen, halsbandparkieten en boomklever. Over spechten gesproken: op een gegeven moment zagen wij dichtbij drie grote, bonte spechten in het struikgewas actief bezig zijn. Was er ruzie over territorium of was er een vrouwtje in het spel? Daar kwamen wij niet achter. Een kokkende fazant deed ons schrikken. En dat is juist de bedoeling: door dat schrikken, krijgt de fazant tijd om aan zijn belager te ontsnappen. John ontdekte een torenvalk of was het misschien een boomvalk? Plotseling onderbrak een schoolgids een verhaal door te wijzen en te roepen dat er een vlinder mooi in de zon zat. "Daar krijg ik nu altijd honger van", zei de docerende gids, "Chocolade met nootjes". Die uitdrukking vergeten de kinderen vast niet en klinkt simpeler dan het bonte zandoogje, een fraaie dagvlinder die in het bos vaak gezien wordt. De vlinder leeft niet alleen van nectar, maar ook van boomsappen. Robertskruid bloeide bijna overal. Robertskruid lijkt op ooievaarsbek en reigersbek. Ooievaarsbek heeft meer afgeronde bladeren en reigersbek een wat fijner verdeeld blad. Robertskruid heeft soms onverwacht roodachtig blad. De naam zou van het Latijnse woord ruber=rood zijn afgeleid. Anderen beweren dat de naam afkomstig is van de heilige Robert of Ruprecht, aartsbisschop van Salzburg, die in de 7e eeuw het gebruik van deze plant voor bloedziekten zou hebben aanbevolen. Volgens de
signatuurleer: geneeskrachtige planten zijn door God gegeven en de werking wordt door het uiterlijk onthuld. Voorbeelden: longkruid, de vlekjes op het blad doen aan longblaasjes denken. De hersenvorm van de walnoot in de harde verpakking(schedel) geeft aan dat de walnoot heilzaam is voor de hersenen. Dat laatste klopt: walnoten bevatten magnesium wat wij voor ons verstand nodig hebben. "Maar", grapte de gids, "in mijn tuin groeit gebroken hartje. Een bloem met een schattig roze hartje, waaruit een witte traan schijnt te vloeien. Zou dit volgens de signatuurleer niet wijzen op een geneesmiddel tegen liefdesverdriet?" Italiaanse aronskelken stonden in bloei. Bekende stinsen planten. Met behulp van twee foto's van een opengewerkte bloem werd de slimme kruisbestuiving uitgelegd. Vliegen worden eerst gelokt met een lucht van bedorven vlees en vervolgens brutaal in gijzeling genomen en kunnen pas weer ontsnappen als hun taak er op zit. "Echte maffia", grapte een schoolgids. Alles te noemen wat de revue passeerde, zou een flinke pocket opleveren. Doen we dus niet. De historie over het speelhuisje voor de aan roodvonk lijdende kinderen werd boeiend gevonden. Eén van de gidsen "groeide"ogenschijnlijk toen zij bij de deur van het "Hans en Grietje" huis ging staan. Er is ook nog een kleine Franse tuin in streng symmetrische stijl opgezet. Daar werden wat foto's gemaakt en koffie gedronken. Het weer was intussen aardig opgeknapt. Sommige schoolgidsen maakten ijverig aantekeningen. De stroom van informatie bij te houden, was geen doen. De leider vroeg verontschuldigend zich aan het eind nog af of de "workshoppers" nog oren aan hun hoofd hadden. Er werd gevraagd hoe aan vijfjaren toegangskaarten te komen en de inleider werd verzocht gidsen in de herfst nog eens op sleeptouw te nemen. Het heeft er dus alle schijn van dat de workshop gewaardeerd werd..... Hierna nog 7 foto’s…
Staande op een dijkje aan het eind van de zichtas. Het lijkt of Francine bewonderend naar het honderden meters verder liggend Huys ten Donck wijst.
Op het walvisbruggetje
Pita bij het kinderspeelhuisje uit 1808
Een deel van de groep bij het centrale beeld in de Franse tuin.
Deel van de Franse tuin. Mooi licht met mooie kleuren.
Close up van het beeld "Hercules vechtend met Antaeus" Zie de irissen! Bruin Moes.
Bij de kantelspijkerbrug…
