Anneke Elenbaas van Ommen - 20 maart 2012 SAMENWERKEN AAN DE DOORGAANDE LIJN IN ZORG EN EDUCATIE BINNEN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE PERIODE
Workshop Onderwijsdag 2012 Enschede
Programma • Welkom en toelichting op het programmaverloop • Startactiviteit • Presentatie visie en beleid VVE • De zeven fasen bij de overgang van de voorschoolse instelling naar de basisschool • Opdracht: Checklist zeven fasen • Evaluatie en afronding
Openingsactiviteit Even in de stemming komen!
Visie en beleid VVE • • • • • • •
•
Accent jonge kind 2-6 jaar VVE programma’s : (taal) ontwikkelingsstimulering Verschillende wijzigingen ondergaan Start Gemeentelijk Onderwijsachterstandenbeleid (1998) Decentralisatie landelijk beleid naar gemeentelijk niveau Gemeente verantwoordelijk voor VVE: aansturing tot 2006 Overgang GOA naar Onderwijsachterstandenbeleid (OAB) bestuurlijke knip in de aansturing: - Gemeente verantwoordelijk voor voorschoolse educatie - Schoolbesturen verantwoordelijk voor vroegschoolse educatie Versnippering van het VVE-beleid
Beleid VVE Een gemeente heeft invloed op het VVE-beleid van de voorschoolse organisatie: • Afspraken tussen partners (doorgaande lijn) • Inspanningsverplichting doelgroepbereik (voldoende kindplaatsen) • Uitvoering geven aan Wet OKE • Gemeentelijke doelgroepdefinitie
Lokale Educatieve Agenda (LEA) Thema VVE: Lokale agenda educatieve Schoolbestuur: • Schooloverstijgende keuzes voor VVE-programma’s • Prestatie-afspraken gemeente (convenant) • Samenwerkingsverbanden
School: • Schoolvisie • Doorgaande lijn (hogere leerjaren)
Wet OKE = OK? Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie
• • • • • • • •
Per 1 augustus 2010 Versterking regierol gemeente Bindende afspraken over voor- en vroegschoolse educatie 100% bereik doelgroep Kwaliteitsimpuls voor het reguliere peuterspeelzaalwerk Dekkend en hoogwaardig voorschools aanbod Toezicht en handhaving op de kwaliteit van peuterspeelzalen en voorschoolse educatie Jaarlijks overleg binnen de gemeente en het maken van afspraken over kernpunten van voor-, en vroegschoolse educatie
Stimulering vier domeinen Kwaliteitseisen educatief aanbod: • Taalontwikkeling
• Rekenwiskunde ontwikkeling • Sociaal-emotionele ontwikkeling • Senso-motorische ontwikkeling
Doorgaande lijn VVE Convenanten (school)besturen en gemeenten • • • • •
Een doorlopende leerlijn taal en pedagogisch beleid van voor- naar vroegschools Kwalitatieve verbetering van de educatieve lijn (vroegtijdige) signalering en (warme) overdracht van alle kinderen Bereik van 100% doelgroepkinderen Kwalitatieve verbetering van de zorglijn in de voor- en vroegschoolse voorzieningen die aansluiten bij de basis principes van Passend Onderwijs
Overdracht in Enschede…. • Warme overdracht voor alle kinderen • Persoonlijk contact tussen pmer en leerkracht Doel • School informeren over de ontwikkeling en leefsituatie kind • Aansluiting pedagogische en didactische behoefte kind • Aansluiting zorgbehoefte kind Knelpunten • In praktijk niet altijd haalbaar • Driehoeksoverleg: pmer, leerkracht en ouders samen • Praktische bezwaren vanuit het werkveld Oorzaak • Gemeente en (school)besturen niet op één lijn?
Zeven fasen protocol op een rij… Fase 1: Informatie verzamelen gedurende de voorschoolse periode Fase 2: Informatie vastleggen voor de overdracht Fase 3: Intake basisschool Fase 4: Overdrachtsgesprek voorschoolse instelling-basisschool Fase 5: Kennismaking op en overgang naar de basisschool
Fase 6: Gebruikmaken van informatie op de basisschool Fase 7: Terugkoppeling van basisschool naar voorschoolse instelling
Hoe staat bij ons de vlag er voor? Werkopdracht: screening activiteiten en actiepunten
Bekijk voor je eigen school hoe ver je per fase bent en waar aandachtspunten liggen aan de hand van de checklist
Informatie verzamelen Fase 1: Informatie verzamelen gedurende de voorschoolse periode -
-
Observaties van kinderen gedurende de dag Systematische observaties met gestandaardiseerd systeem Overleg met ouders, collega’s en leidinggevende over observaties Overleg met ib’er bao over gesignaleerde kinderen Afstemming op kinderen in dagelijks werken Interne zorgcoördinator, scholing en mini-ZAT om kinderen te bespreken
Informatie vastleggen Fase 2: Informatie vastleggen voor overdracht -
Gezamenlijk opgesteld overdrachtsformulier Exitgesprek met ouders aan de hand van overdrachtsformulier Aandacht voor gezamenlijk formulier met informatie die relevant is voor basisonderwijs en ouders
Doel overdrachtsformulier • De ontwikkeling van kinderen volgen in een doorgaande lijn • Geen dubbel werk door voorschoolse instelling en basisschool • Ouders worden niet onnodig naar dezelfde informatie gevraagd door pmer en leerkracht
Intake basisschool Fase 3: de school houdt een zorgvuldige intake met ouders -
-
-
Bepaal of overdracht vanuit vi of gesprek met ouders eerst komt (fase 3 of 4) Geen kennismaking, maar inhoudelijke informatie over het kind doorspreken met ouders Wie houdt het intakegesprek op school (leerkracht, ib’er, bouwcoördinator, directie?) Intakeformulier school, inhoud gesprek (wat wil je ouders vertellen, wat wil je van ouders weten?) Hoe vul je het intakeformulier in (samen met ouders of ouders vooraf thuis?)
Doel intakegesprek • Ouders en leerkrachten informeren elkaar • De groepsleerkracht heeft vanaf het begin zicht op de ontwikkeling van het kind • Er is contact gelegd over de ontwikkeling van het kind • Ouders hebben het gevoel dat hun mening over het kind er toe doet
Overdrachtsgesprek Fase 4: overdrachtsgesprek voorschoolse instelling en basisschool • De pmer draagt de informatie van het kind schriftelijk over (‘koude’overdracht) • De pmer licht de informatie over sommige kinderen mondeling toe in een gesprek met de leerkracht (‘warme’ overdracht) • Afspraken maken in vi wie verantwoordelijk is voor de overdracht van het kind (mentor, zorgcoördinator, pmer) • Doorgeven van de informatie gebeurt na toestemming van de ouders, twee maanden voorafgaand aan de overgang
Kennismaking en overgang naar bao Fase 5: de basisschool organiseert voor nieuwe kinderen en hun ouders een introductieprogramma, waarbij de peuters wennen op school gedurende een vast omschreven periode Mogelijke acties: • Leerkrachten creëren een overgangsproces in plaats van een overgangsmoment • Leerkrachten maken kinderen bekend met de nieuwe schoolomgeving, klasgenoten en activiteiten in de klas • Leerkrachten informeren ouders over de overgang
Gebruik maken van informatie Fase 6: gebruikmaken van informatie op de basisschool • Contact zoeken met pmer als schriftelijke informatie gemist wordt • Contact opnemen na signalering opvallend gedrag in groep 1 (voorgeschiedenis in beeld brengen en succesvolle aanpakken in verleden) • Gebruik maken van verkregen informatie van voorschoolse instelling • Aansluiten op de pedagogische didactische aanpak op behoefte kind • Gebruik maken van pedagogische en educatieve aanpak van de voorschoolse instelling in groepsplan
Doel informatie voorschoolse instelling Informatie vanuit de voorschoolse instelling kan er voor zorgen dat: • het wiel niet opnieuw wordt uitgevonden; een niet werkende aanpak wordt niet opnieuw uitgeprobeerd: er kan direct worden aangesloten bij een goed werkende aanpak • leerkrachten voortbouwen op de ervaring van de vi en bijvoorbeeld eerder onderzoek doen naar specifieke (onderwijs) behoeften bij kinderen (laten) uitvoeren • leerkrachten problemen gemakkelijker met ouders bespreken • leerkrachten bewuster de groepen kunnen indelen
Terugkoppeling van bao naar VI Fase 7: De pmer en leerkracht bespreken kinderen die vanuit de voorschoolse instelling zijn overgegaan naar de basisschool en evalueren de totale overgangsprocedure • • •
•
Data vastleggen waarop de uitwisseling tussen voorschoolse instelling en onderbouw basisschool plaatsvindt Leerkracht onderbouw koppelt informatie terug over het kind met de pmer na ongeveer 3 maanden basisschool (telefonisch of schriftelijk,aan de hand van overdrachtsformulier) Terugkoppeling met name gericht op: Kinderen die specifieke behoeften hadden in voorschoolse instelling Gebaat waren bij een bepaalde aanpak in de voorschoolse instelling Een bijzondere thuissituatie hebben Een andere taal thuis spreken dan het Nederlands Pmers en leerkrachten evalueren 1x per jaar de gehele overgangsprocedure
Doel terugkoppeling • Pedagogisch medewerkers informeren over het kind • Feedback op de informatie vanuit de voorschoolse instelling • Kennis van elkaars aanpak en werkwijze in de praktijk van de voor- en vroegschoolse instelling
Hoe nu verder….? Vanuit de door jouw ingevulde checklist en de werkopdracht screenen 7 fasen checklist: 1. Wat is direct uitvoerbaar voor mijn organisatie? (wat kan ik alleen, binnen mijn eigen organisatie) 2. Wat moet in samenwerking met onze partners/gemeente? (waar heb ik de andere partner voor nodig)
Belangrijke aanbeveling uit onderzoek • Verschillende betrokkenen zouden veel vaker bij elkaar op de werkvloer van peuterspeelzaal, kinderdagverblijf of kleuterklas moeten gaan kijken: • Leerkrachten en Intern begeleiders • Pedagogisch medewerkers en zorgcoördinatoren • Directies en besturen Bron: Variatie in VVE door Geert Driessen
Afronding
• Vragen die nog zijn blijven liggen… •
Korte evaluatie
Veel succes…………..! Met het nemen van de volgende stap…!
