WORKSHOP DYSCALCULIE
SSgN studiedag 21 maart 2014
6+3=?
Volgens Jelle (2Jn):
6+3=8 ???
Hoe doet Jelle dat?
6x7=?
Volgens Jelle:
6 x 7 = 44 Of 49?
Jelle heeft het eerste uur vrij. Het tweede uur begint om 9.10 uur. Hij moet 20 minuten fietsen. Hoe laat moet hij van huis vertrekken?
Volgens Jelle:
Om kwart voor 8
Ik word dit jaar 55. Wat is mijn geboortejaar?
Volgens Jelle:
1995
Reken om:
35 dm = ….. m
Volgens Jelle:
35 dm = 350 m
Wat is er aan de hand met Jelle?
???
Jelle heeft een rekenprobleem!
Wanneer is er sprake van een rekenprobleem? De rekenvaardigheden worden niet beheerst op een niveau wat past bij de leeftijd en het genoten onderwijs Een rekenkundig probleem uit de praktijk kan niet worden vertaald in een kale som Rekenproblemen komen voor bij 15 % van de populatie Ernstige rekenproblemen bij 7-8% Dyscalculie bij 2-3%
Wat kan de oorzaak zijn van een rekenprobleem? Gebrek aan intelligentie (IQ < 82) Slecht onderwijs Leerachterstand (praktijk po)
dyscalculie
Wat is dyscalculie? Dyscalculie is een leerstoornis (volgens DSM-IV TR). Het gaat niet over. Blijvende problemen met het leren rekenen, ook na goede remedial teaching (tenminste twee keer per week gedurende een half jaar). Niet vlot en goed kunnen oproepen van kennis (feiten en afspraken): automatiseren is een blijvend probleem. Kennis niet goed kunnen toepassen in allerlei rekensituaties.
Wat is dyscalculie fysiek? Er is sprake van verminderde activiteit in (en tussen) 4 hersendelen. Bij dyslexie gaat het om 3 hersendelen.
Rekenen in de hersendelen Frontaalkwab: strategiekeuze en -planning (li/re) Pariëtaalkwab: representatie van hoeveelheden (li/re) Occipitaalkwab: visuele identificatie van getallen (li/re) Temporaalkwab: verbale verwerking (li) en verbaal geheugen van rekenfeiten (li)
Criteria voor dyscalculie er is sprake van een significante rekenachterstand ten opzichte van leeftijd- en/of opleidingsgenoten, waar de persoon in het dagelijks leven door gehinderd wordt (criterium van ernst) er is sprake van een significante rekenachterstand ten opzichte van datgene wat op basis van de individuele ontwikkeling van de persoon verwacht mag worden (criterium van achterstand) er is sprake van een hardnekkig rekenprobleem, dat resistent is tegen gespecialiseerde hulp (criterium van didactische resistentie).
Subtypen van dyscalculie (a) Visueel ruimtelijk type Problemen met het plaatsen van cijfers in de getallenrij
Hardnekkige problemen met het verkeerd opschrijven van grotere getallen (plaatsverwisselingen) Problemen met onderdelen waarbij ruimtelijk inzicht en kennis van ruimtelijke begrippen van belang is (meetkunde). Een leerling heeft dan bijvoorbeeld problemen bij begrippen als links en rechts, boven en onder, stijgen en dalen.
Subtypen van dyscalculie (b) Procedureel type Maakt veel fouten in de uitvoering van rekenprocedures Achterstand in het begrip van rekenprocedures; haalt verschillende oplossingsstrategieën door elkaar (bv + en x) Moeite met de volgorde van de stappen die bij complexe berekeningen moeten worden uitgevoerd Het kiezen van de juiste rekenprocedure en het uitvoeren ervan gaat vaak fout Bij complexere berekeningen is er geen inzicht in welke volgorde de bewerkingen moeten worden uitgevoerd
Subtypen van dyscalculie (c) Verbaal geheugen type Optellen en aftrekken tot twintig wordt niet geautomatiseerd Tafels van vermenigvuldiging worden niet geautomatiseerd
Het ophalen van rekenfeiten uit het lange termijngeheugen kost veel tijd en lukt niet altijd Meestal ook sprake van dyslexie
Subtypen van dyscalculie (d) Leerlingen met dyscalculie hebben kenmerken van meer subtypen in mindere of meerdere mate
De hoogleraar aan het woord
http://www.leraar24.nl/video/2550
Gevolgen dyscalculie Vaak sprake van faalangst Problemen met plannen/organiseren
Het rekenen wordt zo veel mogelijk vermeden Er wordt vaak een (fout/gegokt) antwoord gegeven, om er maar vanaf te zijn Speciale aanpak/hulpmiddelen/faciliteiten vereist Individuele begeleiding nodig
Leren omgaan met stoornis
De stand van zaken De erkenning van dyscalculie loopt achter bij dyslexie en andere leer- en gedragsstoornissen De kennis van (en het omgaan met) dyscalculie is bij docenten nauwelijks bekend Er is (nog) geen landelijk protocol Nauwelijks faciliteiten bij rekenexamen Gebrek aan rekenspecialisten
Vraagje Wat is 98 in het Frans? De afstand van Londen naar New York is op de kaart 11 cm. De schaal van de kaart is 1:50.000.000. Hoeveel km ligt Londen hemelsbreed van New York? Verdeel een A4 (20x30cm) in 6 gelijke delen. Hoe groot is elk deel?
De Verenigde Naties werd opgericht in 1945. Wanneer bestaat de VN 75 jaar?
Opdracht in groepen: Welke problemen heeft een leerling met dyscalculie bij: Taalonderwijs (Ne, Fa, Du, En)?
De zaakvakken (Ak, Gs, Ec)? Creatieve-/praktijkvakken (Te, Hv, Mu, Dr, Lo)? Exacte vakken (Na, Sk, Bi)? Rekenen/wiskunde?
Hoe ga je om met zo’n leerling? Maak rekentaken zoveel mogelijk concreet, volgens het handelingsmodel.
Hoe ga je om met zo’n leerling? Geef hulp bij het vertalen vanuit een context naar een kale som en het reflecteren op de uitkomst (drieslagmodel).
Hoe ga je om met zo’n leerling? Gebruik rekenmachine altijd toestaan Gebruik hulpkaarten toestaan Toetsen waar nodig aanpassen Toetsen aangepast beoordelen Verlengde proefwerktijd Bespreek de aanpak met de rekenspecialist/begeleider
Meer info? www.masterplandyscalculie.nl
Protocol ERWD vo (van Groenestijn et al)
Steunpunt taal en rekenen
Dyscalculie en rekenproblemen (Milikowski)
