Studiedag antidoping 5 maart 2016
Historisch overzicht • • •
dopingwet (02/04/1965, BS 06/05/1965) gerechtelijk Dopingbestrijding wordt bevoegdheid van de gemeenschappen (BW 08/08/1980)
Huidige Regelgeving •
• • • •
decreet 27 maart 1991 inzake medisch verantwoorde sportbeoefening, gewijzigd in 1996 en 2004 basisopties: drie krachtlijnen, nl. integreren, depenaliseren en responsabiliseren interne tuchtregeling kan erkend worden vangnet: “eigen Disciplinaire Organen” BVR 16 december 2015
Nieuwe ontwikkelingen • • • •
oprichting WADA 1999 Verklaring van Copenhagen 2003 Unesco verdrag tegen doping in sport 2005 Vlaamse Gemeenschap is verplicht de WADA Code 2003 te implementeren
Gevolgen 1. 2.
3. 4. 5.
Interne regelgeving afstemmen op WADA en UNESCOconventie Sancties niet meer in Decreet worden door Regering bepaald in overeenstemming met de WADAcode onderverdeling: breedtesporter/elitesporter breedtesporter zoals voorheen Elitesporter Behandeling door onafhankelijke op basis van het decreet erkende op te richten Disciplinaire Organen beroepsmogelijkheid bij TAS wordt decretaal verplicht
Huidige Regelgeving Decreet van 25 mei 2012
Implementatie Wereld Antidoping Code 2015 • • • •
Nieuwe Code en Internationale Standaarden Wereld Antidoping Conferentie 2013 Voorafgegaan door 2 jaar werkzaamheden Wereldwijde inwerkingtreding: 1 januari 2015
Krachtlijnen Wereld Antidoping Code 2015 • • • • •
langere straffen intentioneel dopinggebruik toenemend belang doelgerichte testen, onderzoek en kennisvergaring en nadruk op preventie toenemende aandacht begeleiders taakverdeling Internationale Federaties en NADO’s eenvoudiger, toegankelijker, proportioneler
Besluit Met dit geactualiseerde decreet neemt de Vlaamse Gemeenschap meer dan ooit haar verantwoordelijkheid op in de strijd tegen doping en draagt ze bij tot de realisatie van de missie van NADO Vlaanderen.
• Opdrachten van sportverenigingen inzake de
eigen organisatie • Opdrachten van sportverenigingen inzake samenwerking met andere betrokken partijen • Opdrachten van sportverenigingen t.o.v. de Vlaamse overheid
optreden van de overheid slechts een vangnet • Sportverenigingen zijn verplicht minstens veertien dagen vooraf de VR in te lichten • Optimale medewerking verlenen • Ten laatste tegen 1 april 1993 een controlecomité ter beteugeling van dopingpraktijken oprichten •
• Het decreet had een ambitieus opzet • Het wenste meer dan een louter
repressief optreden tegen dopingovertredingen
• Vanaf 1998 werd op regelmatige basis
informatie verspreid • In 2001 werd dit item structureler aangepakt door de lancering van het project dopinglijn • In 2003 werd een bijkomende website gelanceerd • Eind 2002 werd de dopingbus in gebruik genomen
• Op 11 mei 2004 werd een
communicatiedag georganiseerd met de sportfederaties • Op 8 maart 2006 werd dit initiatief herhaald met de sportfederaties • Op 27 mei 2008 vond een gelijkaardig initiatief plaats in het Huis van de Sport
Inmiddels is er een groot aanbod beschikbaar aangaande communicatiekanalen en promotiemateriaal.
• Video’s op
http://www.dopinglijn.be/dopinglijn/video/ • Stands op SVS apotheose en via de Dag van de Trainer • Antidopingmodule in trainersopleiding VTS
Lancering van een antidopingcharter voor de arts met volgende inhoud:
Lancering van een antidopingcharter voor de fitnessindustrie 2015-2016 met de volgende inhoud:
WADA lanceert een programma om sporters te bereiken Het antidopingbewustzijn vergoten door rechtstreekse interactie door rechtstreekse interactie met sporters en op sportvenementen • WADA werkt samen met antidopingpersoneel van over de hele wereld om te helpen ervaring op te doen • •
• De nieuwe Code 2015 wil nog meer dan
vroeger de nadruk leggen op preventieen educatie initiatieven. • Op dit moment zijn er 104 contactpunten antidoping aangesteld waar we al 2 vergaderingen mee hadden.
Hoe kunnen we nu verder voorwaarts gaan op vlak van preventie? • De rol van de
dopingpreventieverantwoordelijke bepalen • Een eerste aanspreekpunt zijn voor de atleten, hun begeleiders en clubs inzake antidopingbeleid – kwaliteit + preventie
Verdere praktische taken • • • • •
Informatie en preventie Melden van wedstijden Organisatoren: plichten dopingcontrole Elitesporters Informatie ivm dopingpraktijken aanreiken en meewerken onderzoek naar dopingpraktijken
Een antidopingpreventieplan opstellen afhankelijk van de doelgroep met verschillende gradaties via het ICE-principe (Informatie, communicatie en vorming) Elitesporter •Weet dat er zowel binnen als buiten competitie getest wordt. •Kent de controleprocedures voor bloed en urine en heeft ervaring met deze procedures (eventueel via gesimuleerde oefeningen)
Recreatieve sporter •De sporter weet dat er dopingcontroles bestaan en dat hij/zij gecontroleerd kan worden.
Ouders •Ouders weten dat dopingcontroles bestaan en dat ze hun kind hierbij mogen begeleiden
Dank u.
Doping bestrijden in/via/met de fitnesssector Eric Vandenabeele
• • • •
Heeft medische en psychische effecten op gezondheid Anderen kunnen eronder lijden (emotioneel en agressiviteit) Andere fitnessbeoefenaars kunnen worden verleid Het is onnatuurlijk en gevaarlijk
Doping bestrijden in/via/met de fitnessector Gebruiken 140,000 Vlaamse fitnessbeoefenaars anabolica? Willen clubs doping bestrijden? Vindt men de doelgroep ‘aanbieders en gebruikers’ (h)erkenbaar in fitnessclubs? Is er nood aan een continue brede maatschappelijke aanpak? Wie zijn de gebruikers? Waarom? Waar halen ze hun producten?
Wat kunnen wij doen?
Bedankt voor je aandacht
5 maart 2016
KBWB Overkoepelende federatie
- vertegenwoordigt wielersport op nationaal & internationaal vlak
Fietsen = economisch, gezond, ecologisch en natuurlijk
vervoersmiddel
Antidopingcommissie KBWB
54
WIELERBOND VLAANDEREN Erkend door Vlaamse overheid
promoot de wielersport in Vlaanderen → jeugdwielrennen → niet professionele wielrennen → recreatieve sportbeoefening → Gent, wielerpiste
Antidopingcommissie KBWB
55
KBWB & Antidoping strijd van decennia = jaren zestig, voor MVS/NADO-Vlaanderen Anno 2016 = UCI gaat verder dan WADA (oa Biologisch
paspoort, “No injection”….) Eigen controles
Antidopingcommissie KBWB
56
KBWB & Antidoping - Cijfers JAAR
IC
EPO
OOC
totale kostprijs
2010
369
70
2
€ 131 323,28
2011
443
19
€ 131 991,56
2012
441
38
€ 133 364,31
2013
523
46
€ 170 069,48
2014
527
35
€ 179 327,93
Antidopingcommissie KBWB
57
KBWB Antidopingcommissie
Oprichting antidopingcommissie in 2008
- organisatie controles ism NADO/CFWB - preventie ≠ disciplinair orgaan (→separaat orgaan, verschillende samenstelling leden commissie)
Antidopingcommissie KBWB
58
KBWB Antidopingcommissie Preventie Gezondheidssessies Juniores (16-17 jarigen)
→ ism NADO Vlaanderen → ism Wielerbond Vlaanderen → korte toelichting voeding, training → simulatie antidopingcontrole → statement profrenner ≠ aanwezig → ≠ deelname PK / RK / BK Antidopingcommissie KBWB
59
KBWB Antidopingcommissie Preventie Antidopingcharter buitenlandse clubs/teams
→ Belgische renners/clubs/teams = licentieaanvraag → Verplicht ondertekenen voor deelname → “gesloten” circuit → publicatie overzichtslijst www.belgiancycling.be Communicatie naar renners, clubs, organisatoren
Antidopingcommissie KBWB
60
KBWB Antidopingcommissie Opleiding Antidopingagenten (nationaal en regionaal) Jaarlijks seminarie ADA
Antidopingcommissie KBWB
61
Wielerbond Vlaanderen
“Gezond groeien in de koers”
Antidopingcommissie KBWB
62
KBWB
Antidopingcommissie KBWB
63
Dopingcontroles in de praktijk door de jaren heen Dopinganalyses: waar staan we en wat komt er op ons af? Dr. Hans Cooman Prof. Dr. Ir. Peter Van Eenoo
Geschiedenis OS Rome 1960: dood Knud Enewald Jensen 2 april 1965: Belgische antidopingwet, wet “Custers” 1965: DoCoLab –UGent start met analyses op doping in de paardensport 1967: Nationale antidopingcommissie 1967: dood Tom Simpson op Mont Ventoux Jaren ‘60: controles door gerecht 1968: eerste dopingtests op OS 1973: DoCoLab -UGent voert eerste analyse uit in humane doping in opdracht van KBWB DoCoLab is daarmee het laboratorium dat het langst ononderbroken doping controle uitvoert
Geschiedenis 1980: staatshervorming => bevoegdheid naar gemeenschappen 1985: Vlaamse antidopingcommissie 28.02.1987: eerste controle MVG 1991: decreet MVS 1993: DoCoLab verwerft IOC accreditatie
1999: oprichting WADA 2002: WADA neemt IOC accreditatie DoCoLab over
2004: actualisering decreet MVS 25.05 2012: huidig antidopingdecreet in Vlaanderen
Geschiedenis Enkel urine en na de wedstrijd bijna exclusief voor KBWB/UCI aantal stalen/jaar 1400 1200 1000 800 600 400
200 0 1973
1974
1975
1976
1977
1978
1979
1980
1981
1982
1983
1984
1985
1986
Geschiedenis Enkel urine en na de wedstrijd bijna exclusief voor KBWB/UCI % positieve 8 7 6
ritaline pemoline
5 4
3 2 1 0 1973
1974
1975
1976
1977
1978
1979
1980
1981
1982
1983
1984
1985
1986
Dopingcontroles 1987 - 2003 Enkel urine en na de wedstrijd Eerst 60 ml, vervolgens rond jaar 2000 75 ml Materiaal aanvankelijk nogal artisanaal
Dopingcontroles 1987 - 2003
Dopingcontroles 1987 - 2003
Dopingcontroles 1987 - 2003
Dopingcontroles 1987 - 2003
Dopingcontroles 1987 - 2003
Dopingcontroles 1987 - 2003
Dopingcontroles 1987 - 2003 Verboden Lijst 1987: -
Stimulantia Narcotica Anabole steroïden Beta-blokkers Diuretica Bloeddoping Manipulatie met restricties: alcohol, lokale anesthetica en corticosteroïden
Dopingcontroles 1987 - 2003 Verboden Lijst 2003 (laatste IOC-Lijst-samen met WADA): -Stimulantia -Narcotica -Cannabinoïden -Anabole Steroïden substanties -Peptide hormonen -Beta-2-agonisten -Anti-oestrogenen -Diuretica Maskeermiddelen -Glucocorticosteroïden -Bloeddoping Methodes ter bevordering van het zuurstoftransport - Fysische en chemische Manipulatie - Gendoping -In bepaalde sporten: -
Beta-blokkers alcohol, lokale anesthetica en corticosteroïden
Dopingcontroles 1987 - 2003 1987
2003
Dopingcontroles 1987 - 2003 Klasse/Substantie
1987
2003
Narcotica
+++
+++
Stimulantia
++
+++
Anabole steroïden (exogene)
++
+++
endogene AAS
+
++
Peptidehormonen
-
+
hCG
++
+++
EPO
-
+
HGH
-
Glucocorticosteroïden
NVT
++
Bloeddoping
-
+
Maskeermiddelen
++
+++
Beta-agonisten
NVT
++
Cannabinoïden
NVT
++
Anti-oestrogenen
NVT
+
Dopingcontroles na 2003 WADA opgericht in 1999 Eerste WADA-code in 2003
Dopingcontroles na 2003 Decreet en besluit aangepast aan WADA-code Moderner materiaal en nu 90 ml nodig
Dopingcontroles na 2003
Toestemming wegens Therapeutische Noodzaak (TTN) Sedert 2006 Stop doktersbriefje Elitesporters: proactief Niet-elite: ook retroactief Minderjarige niet-elite: wel nog doktersbriefje TTN-commissie
134
3000
2000
1048 1520 1525 1629 1733 1589 2018 1924 2038 2097 2263 2240 2202 2374
1149 911 1003 916 1013 954 859 929 923 867 945
471 619
1000
1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
4000
3649
5000
4268
6000
6850
7000
6118 6052 6244 5911 5736 6044 6061 5688
5325 5472 5395 5769
Dopingcontroles – statistiek DoColab 8000
0
Dopingcontroles – statistiek DoColab AAF+ATF
AAF
8 7 6 5 4 3 2
1 0 1973 1975 1977 1979 1981 1983 1985 1987 1989 1991 1993 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011 2013 2015
Controle buiten wedstrijdverband Eerste op 5 januari 2005 Aanvankelijk zonder whereabouts Eerste elitesporters aangeschreven in november 2008 Whereabouts vanaf januari 2009 Elitesporters in verschillende cat. onderverdeeld sedert mei 2012
Chaperons Sedert eind 2008 Aangekondigd vs. onaangekondigd
bloedcontroles Bloedtransfusies: eerste in juli 2010 Groeihormoon: eerste in juni 2011
Biologisch paspoort (bloedmodule) Sedert januari 2011 Bij wielrennen, lange afstandslopen, triatlon, duatlon
Sedert 2015 ook bij voetbal Sedert 2016 ook bij zwemmen
Biologisch paspoort (bloedmodule)
Male volunteer after 5g testim = 50mg testosteron
Samples 1-5 are blanc steroid profiles. Sample 6 and 7 correspond with 15h and 24h after application of testim, respectively. Sample 8 is 3 days after application.
Without testim samples (samples 6 and 7 are removed)
Samples 1-5 are blanc steroid profiles. Sample 8 is 3 days after application of 1 sachet testim.
Male volunteer after 5g testim = 50mg testosteron - detail
Nieuwe analysetechnieken EPO: eerste controles in 2004 IRMS: in Gent vanaf 2009
NADO - aspect
GHRP: sedert 2014 GC-CI-MS/MS LC-HRMS HGH SAR-PAGE APMU
Achter de schermen in DoCoLab
VLG 1987
Doping Wet F B
1950
1960
WADA 1999
Athlete Biological
Medische commissie IOC
Passport 2009
1971
2014
1970
1980
1990
2000
2010
Non-Approved exogenous
endogenous
SARMs
Anabolica hCG
EPO
Peptide hormonen Beta-2-Agonisten Hormoon antagonisten & modulatoren Maskeermiddelen Stimulantia Narcotica Cannabinoiden Corticosteroiden Bloed doping Beta -blockers
Gebruik in sport
verboden
Methode beschikbaar
hGH
GHRP
Xe
Dopingcontroles 2016
Dopingcontroles 1987-2016 1987
2003
2008
2015
1 GC-MS
3 GC-MS 1 GC-MS/MS 2 GC-NPD
5 GC-MS
5 GC-MS 2 GC-MS/MS 1 GC-IRMS
1 HPLC-UV 1 LC-MS
3 LC-MS/MS
3 LC-MS/MS 2 LC-HRMS
2 GC-NPD 1 HPLC-UV
1 klinische analyzer 1 klinische analyzer 5 klinische analyzer 1 bloed analyzer 3 bloed analyzer 1 bloed analyzer EPO-IEF/camera EPO-IEF/SDS/ SAR/camera + kleine toestellen + kleine toestellen + kleine toestellen + kleine toestellen 0.8 M €
1.2 M €
2M€
3.6 M €
Dopingcontroles 1987 - 2016 Klasse/Substantie
1987
2003
2016
Narcotica
+++
+++
++++
Stimulantia
++
+++
++++
Anabole steroïden (exogene)
++
+++
++++
endogene AAS
+
++
+++
Peptidehormonen
-
+
++
hCG
++
+++
+++
EPO
-
+
++
HGH
-
Glucocorticosteroïden
NVT
++
++++
Bloeddoping
-
-
+
Maskeermiddelen
++
+++
++++
Beta-agonisten
NVT
++
+++++
Cannabinoïden
NVT
++
++++
Anti-oestrogenen
NVT
+
++++
+
Detectie stanozolol 1973- 2016 Jaar
Marker
LOD
Detectietermijn enkelvoudige dosis
1973
geen
Niet opspoorbaar
1980
geen
Niet opspoorbaar
1987
3’OH-stanozolol
20-30 ng/ml
3-4 dagen
2003
3’OH-stanozolol
2 ng/ml
8 dagen
2016
3’OH-stanozolol glucuronide
50-100 pg/ml
28 dagen
Onderzoek gefinancierd door NADOF -hoogtepunten Resulteerde in 3 doctoraten Leidde tot de eerste publicatie die de relatie tussen gebruik van geneesmiddelen en sport blootlegde Leidde tot één van de twee basismethodes op OS Londen
Leidde tot de introductie van LC-HRMS Leidde tot de nieuwe standaardmethode op GCMS/MS voor de toekomst
Wat brengt de toekomst en zijn we er op voorbereid Evolutie aanbod: Internet – wereldwijde verspreiding – snelheid –klinische fase Gendoping
Boswachter – stroper: de wedren SARMs HIF stabiliser SR9009 – SR 9011 Matrices
Indirecte methodes – ABP/Modellen
De rol van justitie in de strijd tegen doping in de sport
WIE IS WIE • Gebruik van doping is een regionale materie. NADO wil “clean sport” d.m.v preventie, opleiding, wetenschappelijk onderzoek en dopingtesting . • Dopingtesting resulteert in analytische resultaten. • Dopingtesting is vnl. gericht op de sporter die de boel belazert (“cheating athlete”), de sleutel om de aanwezigheid aan te tonen van dopingsubstanties in een monster van een sporter en derhalve het gebruik. • Dopingtesting leidt tot een tuchtproces : uitsluiting deelname aan sportmanifestaties en administratieve geldboetes (cf. collega Meganck) .
WIE IS WIE • Publieke autoriteiten ( Law Enforcement Agencies ,hierna LEA) : politie-douane-geneesmiddelenagentschap – voedselagentschap via hun verbindingsofficieren verenigd in de hormonen-en dopingcel - justitie (= PG Gent KB 6.05.1997). • De opdracht van LEA is ruimer: ‘Clean society’ vnl. gericht op de netwerken, aanbieders en verdelers van dopingproducten. • Via dopingonderzoeken ( incl.gebruik van dwangmaatregelen in gerechtelijke onderzoeken). • Niet de sporter maar zijn entourage en de “upstream perpetrators” worden geviseerd. Leidt tot een strafproces.
Belang om informatie te delen • De info uit de onderzoeken van LEA kan dienen voor een intelligent spreidingsplan ( cf. art. 15 Antidopingdecreet van 25.5.2012 hierna ADD ) voor dopingtesten van de NADO en/of de planning van doelgerichte dopingtests. • De info uit testing kan helpen bij de beeldvorming en om hogerop te geraken in de dopingketting. • NADO kan mee profiteren van speciale bevoegdheden LEA. • LEA kan baat hebben bij expertise en info van NADO. • Infodeling nog ontwikkelen: b.v.b.wederzijds getuigen om bewijzen te bekrachtigen- beter zicht op connecties sporters en derden / entourage .
Samenwerking vandaag • Gebaseerd op wederzijds vertrouwen en respect. • van ‘onbekend is onbemind’ naar samenwerkingsprotocol ( concreet : de analyseverslagen die aanduiden dat er een inbreuk is op het ADD en federale wetten worden bij hoogdringendheid aan PG Gent overgemaakt en bevoegde parket zal onderzoek starten naar herkomst voor sportbeoefenaar op hoogte is ). • Wegname juridische hinderpalen voor info-uitwisseling : artikel 1380 al. 2 Ger.Wb. biedt nodige ruimte. ( = Het OM oordeelt over de mededeling of de afgifte van een afschrift van akten van onderzoek en van rechtspleging in het kader van tuchtzaken of voor administratieve doeleinden) .
Opsporing en vervolging van zogenaamde niet-analytische dopingovertredingen • Er bestaat geen ideaal model :multidisciplinaire aanpak • Humane doping is haalcriminaliteit ! Cijfers van de laatste jaren tonen belangrijke toename inbeslagnames en ook steeds meer variatie, research chemicals.. • Actuele inspanningen : acties in en rond fitnesscentra om dopingleveranciers op te sporen – zelfs anabolenlabs aangetroffen en gedesactiveerd - regelmatige controles postzendingen handel via internet/ darknet – onderzoeken die starten uit andere onderzoeken b.v.b. inzake drugs of intrafamilaal geweld waar anabolengebruik een rol speelt.
Inbeslagnames
Cijfers inbeslagnames
Cijfers inbeslagnames
De aanpak van dopingproducenten en – dealers Tools: - De hormonen- en dopingcel . -Stringente federale wetgeving: KB’74 over hormonale stoffen / drugswet / geneesmiddelenwet : 1 maand tot vijf jaar gevangenisstraf en/of 3000 tot 100.000 euro geldboete ( x 6). Moeilijkheden: -Internationaal karakter. -Handel via het Internet ( Yahoo Cass. 1.12.2015) en zogenaamde ‘darknet.’
prioriteitendiscussie • Kadernota integrale veiligheid: in opbouw: er wordt vermeld dat het gebruik van doping en handel toeneemt en een belangrijke inkomstenbron is geworden voor criminele groeperingen ( komt uit document van PA van de Raad van Europa Doc 13852” Rethinking the antidoping strategy”). • Handel in humane doping zit niet nominatim bij de top -5 prioritaire fenomenen : terro – cybercrimemensenhandel-intrafamilaal geweld –economische en financiële criminaliteit. • Bij uitwerking KIV wordt de ondersteuning niet verder bepaald, capaciteit die gezet wordt tegenover bepaalde prioriteiten.
prioriteitendiscussie • KIV is een opportuniteit om verspreide middelen over de federale staat en de deelstaten beter te coördineren. Belang van overleg met deelstaten ,geïntegreerde handhaving. • Overheid overtuigen zodat ze geïnteresseerd blijft : er is al een actueel engagement van LEA in de antidopingstrijd omwille van de vaststellingen van namaak medische substanties -geneesmiddelengebruik op niet gecontroleerde basis voor niet therapeutische reden ( prestatie-bevorderend maar ook b.v.b. antiaging,versporting van de samenleving).
prioriteitendiscussie • Georganiseerde misdaad is betrokken bij productie en distributie via het Internet ( high profit-low risk). • Gezondheidsrisico’s voor voornamelijk jonge sporters b.v.b. in fitnesscentra en scholen, steroïdengebruik imagebuilding – grote beschikbaarheid namaakproducten met toxische ingrediënten en onvoorspelbare hoeveelheden actieve substantie. • Gevolgen buiten de sport : b.v.b. vaststellingen n.a.v zinloos geweld -intrafamilaal geweld : meer wetenschappelijk onderzoek nodig !
Strafrecht en/of tuchtrecht • Artikel 47 ADD : strafuitsluiting voor sporters indien de strafbare feiten gepleegd zijn ter gelegenheid van de voorbereiding op een sportmanifestatie of de deelname. • Ne bis in idem : kan je iemand twee keer berechten voor dezelfde feiten? Arresten Vandenbroucke. • Hof van Cassatie 24 juni 2014 : wanneer de beklaagde disciplinair vervolgd en bestraft werd omdat hij zich hormonale of anabole stoffen had toegediend kan hij nog worden strafrechtelijk vervolgd en bestraft wegens bezit van andere hormonale of anabole stoffen dan degene die hij zich had toegediend maar …” not even God judges twice for the same act.. “( kritiek rechtsleer en vanuit Europa).
Strafrecht en/of tuchtrecht • Keuze voor voorrang tuchtrecht geen probleem zolang er maar een consequente en snelle reactie is. • Tuchtrecht werkt efficiënt en afschrikkend, is dienstig om vooral sporter zelf aan te pakken ( enige kanttekening : controle naleving uitsluiting, sommige overtreders blijven herhaaldelijk hervallen ) . • Strafrecht is ultimum remedium en is voor de aanpak van de ‘upstream perpetrators’ en entourage. Dopingsubstanties worden op grote schaal aangemaakt en verdeeld door criminele organisaties die buiten het bereik van de jurisdictie van de antidopinginstanties vallen en de aanpak vergt ook specifieke competenties en bevoegdheden .
Investigation manager • Vraag van WADA : In de internationale standaard voor dopingtest en onderzoeken ( ISTI) ,van kracht sedert 1.1.2015, vraagt men meer aandacht voor het aspect investigation i.p.v enkel testing. • Standaarden voor informatievergaring en onderzoeken. • Informatie: NADO’s moeten alles doen wat in hun mogelijkheden ligt om anti-dopinginfo te verkrijgen + procedures ontwikkelen om de info op veilige en vertrouwelijke manier te verwerken . • Ten volle gebruik maken eigen onderzoeksmiddelen : b.v.b. mogelijkheid periode van uitsluiting opschorten in ruil voor substantiële hulp cf. Art 42 par. 6 ADD, juncto art 2 .58 ADD).
Investigation manager • Verplichting voor sporters om mee te werken zoniet tuchtmaatregelen ( verstrekken van valse ,misleidende of onvolledige informatie en /of omdat ze b.v.b. bewijs vernietigen) en NADO zal procedure tegen hen starten.( fraude of poging tot fraude cf. art. 3. 5° ADD / ook onderzoek verstoren cf.art. 15 ADD ). • Rol van IM = nauwe contacten met LEA/ tips onderzoeken, zoveel mogelijk info verzamelen en op gestructureerde manier bijhouden en verwerken • Profiel / Bevoegdheden/ geheim van het onderzoek/ werkplek/financiering ?
Epiloog • Blijven investeren in multidisciplinaire aanpak om trends te kunnen bepalen , de juiste prioriteiten te kunnen stellen en met beperkte middelen zo gericht mogelijk op te treden . • Wetenschappelijk onderzoek stimuleren zodat de valsspelers kunnen opgevolgd worden door de jagers. • Verdere uitbouw van de relatie tussen NADO en LEA om geïntegreerd beleid te optimaliseren . Niet alleen formele samenwerking telt maar tevens meerdere keren per jaar ‘face to face’- en ‘case by case’- meetings .
Disciplinaire vervolging dopingpraktijken Bart Meganck Voorzitter disciplinaire commissie breedtesporters (NADO) en disciplinaire commissie elitesporters en begeleiders (VDT)
Vlaamse antidopingregels De Vlaamse antidopingregels zijn van toepassing op zo goed als alle sporters, ongeacht hun niveau of het feit of ze al dan niet deelnemen aan wedstrijden. Elitesporters Breedtesporters
Vlaamse antidopingregels Elitesporter Een elitesporter is een sporter die deelneemt aan wedstrijden op internationaal niveau, zoals bepaald door zijn internationale federatie, of op nationaal niveau, zoals bepaald wordt door de nationale anti dopingorganisatie (NADO)
Breedtesporter Sporters die geen elitesporters zijn, worden “breedtesporters” genoemd. Dit omvat iedereen die op een lager niveau in georganiseerd (club- of wedstrijd-) verband aan sport doet.
Vlaamse antidopingregels Hoewel de Code 2015 in de eerste plaats bedoeld is voor elitesporters, heeft de Vlaamse Gemeenschap (anders dan andere NADO’s) er van oudsher voor geopteerd om dezelfde regels in grote mate ook toe te passen op breedtesporters. Past in uitgangspunten antidopingbestrijding: Oneerlijke concurrentie (“level playing field”)
Schadelijkheid gezondheid (“medisch verantwoorde sportbeoefening”)
Discussie breedtesporter Vlaanderen voortrekkersrol Voordelen: - gelijkheid voor alle sporters: kunstmatige grens elite/breedte - duidelijkheid - benadrukking belang gezondheid - grote groep aangesproken op verantwoordelijkheid - weghouden uit strafrechtelijk vervolgingscircuit - level playing field ook belangrijk in breedtesport
Discussie breedtesporter Vlaanderen voortrekkersrol Nadelen (zijn er wel?): - besteding beschikbare middelen dopingbestrijding? - schrijnende (sociale) situaties: gevolgen uitsluiting,
boetes,… - onbegrip: “waar zijn ze mee bezig?”: de minimis non curat praetor…? - Straffen disproportioneel in vgl. straffen voor elitesporters die financiële winsten en roem oogsten? vs. noodzaak internationale uniformisering?
Disciplinaire vervolging Onderscheid breedtesporter/elitesporter bepaalt welk disciplinair orgaan bevoegd is voor beoordeling dopingpraktijken: Elitesporter: federatie: Eerste aanleg: Disciplinaire Commissie Elitesporters en Begeleiders (DCEB-VDT) en D (KBWB) Beroep: TAS-CAS Breedtesporter: NADO (Vlaamse overheid) Eerste aanleg: Disciplinaire Commissie voor Breedtesporters Beroep: Disciplinaire Raad voor Breedtesporters
Disciplinaire vervolging breedtesporters: organen
• dopingcontrole • dossier dopingpraktijk
NADO Vlaanderen
Disciplinaire Commissie Breedtesporters
• eerste aanleg • multidisciplinair: magistraat (vz) – arts - jurist
• beroepsinstantie • multidisciplinair: idem • beroep bij RvSt. Disciplinaire Raad Breedtesporters
Disciplinaire vervolging elitesporters Verantwoordelijkheid vervolging en disciplinaire bestraffing bij sportfederaties Meeste federaties verenigden zich: Vlaams Dopingtribunaal v.z.w. (VDT): opdracht d.m.v. lastgeving VDT richtte binnen zijn schoot een onafhankelijk disciplinair orgaan op: Disciplinaire Commissie voor Elitesporters en Begeleiders (DCEB) Recht op eerlijk proces: hoorrecht – onafhankelijke rechters- procedurele waarborgen - redelijke termijn Enkel KBWB heeft eigen disciplinair orgaan voor zijn elitesporters: Disciplinaire kamer van de commissie inzake dopingpraktijken
Disciplinaire vervolging elitesporters (en begeleiders): organen • dopingcontrole • dossier dopingpraktijk Sportfederatie: lastgeving aan VDT (uitzondering KBWB)
Disciplinaire Commissie Elitesporters en Begeleiders (VDT)
• beroepsinstantie
• eerste aanleg • multidisciplinair: magistraat (vz) – arts - jurist TAS/CAS
Disciplinaire afhandeling dopingpraktijken in Vlaanderen Korte doorlooptijd: oproeping voor disciplinair orgaan enkele weken na samenstelling dossier/kort na dopingpraktijk Dopingpraktijken die ook misdrijven zijn: voorrang disciplinair (ook door korte doorlooptijd) Eenheid van rechtspraak: WADA-conform – samenstelling commissies: behoud expertise Onafhankelijkheid buiten kijf: voorzitters magistraten zetel – multidisciplinair: arts + jurist (meestal ook magistraat)
Wat is een “sterke” antidopingbeslissing? Niet noodzakelijk pro-NADO Eerlijk en onpartijdig: met begrip voor de noodzaak aan een robuust antwoord op doping maar tegelijk ook de noodzaak van een eerlijke en onpartijdige behandeling van een persoon beschuldigd van dopingpraktijken: beide partijen moeten voelen dat ze een eerlijke behandeling kregen ongeacht de uitkomst Heldere geformuleerd, goed gemotiveerd, afgewogen en met kennis van zaken, zo het risico op verdere procedures beperkend (en de/het hiermee gepaard(e) gaande kosten/tijdverlies)
Wat is een “sterke” antidopingbeslissing? Levert een bijdrage aan de antidopingrechtspraak, wat ten goede komt aan het gehele antidopinggebeuren en de atleten (en hun raadslieden) toelaat de uitkomst van een antidopingzaak in te schatten (rechtszekerheid) Belang aanduiding: welk soort dopingcontrole (out of in competition), welk soort sporter, correcte omschrijving ten laste gelegde dopingpraktijk (conform Antidopingdecreet/Antidopingregels federatie/Code) Noodzaak opleiding/ervaring
Overzicht disciplinaire organen 2015 (DC/DR) - 122 sporters werden in overtreding bevonden - tegen hen werd een tuchtrechtelijke procedure gestart
134
2 dossiers worden overgemaakt aan de internationale federatie 19 dossiers werden geklasseerd zonder gevolg omdat de bewijslast te dun was (vnl. ozondossiers): bevoegdheid DC om dossiers te seponeren
14 dossiers betroffen elitesporters 2 dossiers worden overgemaakt aan het VDT 2 vrijspraken (ozon) 12 dossiers worden overgemaakt aan de KBWB 11 vrijspraken of geklasseerd zonder gevolg wegens bewijslast te dun (ozon) (bevoegdheid procureur KBWB) 1 zaak nog lopende
90 zaken geagendeerd op hoorzitting 68 sporters kregen tot nu een disciplinaire sanctie opgelegd de overgrote meerderheid krijgt een schorsing van 4 jaren (standaardsanctie) 1 sporter krijgt 12 jaren 2 sporters krijgen 6 jaren 1 sporters krijgt 3 jaren 8 sporters krijgen 2 jaren 2 sporters krijgen 1 jaar 2 sporters krijgen 3 maanden 2 berispingen
+ administratieve geldboetes (in de orde van 500 tot 4000 euro (wettelijk maximum = 25.000 euro)
2 vrijspraken 18 dossiers lopen nog in eerste aanleg
137
10 Sporters tekenen beroep aan
1 vrijspraak (2 jaar uitsluiting bij commissie 3 sancties worden bevestigd 1 sanctie wordt verminderd 5 dossiers lopen nog
In 1 dossier tekent NADO Vlaanderen beroep aan
Het betreft dossiers van de DCB aanhangig gemaakt bij de DRB
138