Workshop 4
Werken aan partnergeweld en de vaderrol Helen Blow
Featuring … film 2strijd Met dank aan provincie Oost-Vlaanderen
Thuisloos omwille van partnergeweld • Informeel het huis uit • Tijdelijke uithuisplaatsing ‘dader’ • Vertrek naar een vluchthuis of vrouwenopvang • Gevangenis
Risico’s op thuisloosheid • Structurele: armoede, werkloosheid, uithuiszetting, sociaal vangnet, immigratie • Institutionele: tekorten in hulpverlening, instellingsverlating, inkomensherverdeling
• Relationele: jongvolwassenheid, huishoudelijk geweld, relationele breuken • Persoonlijke: handicap, langdurige ziekte, psychische problemen, verslaving, laaggeschooldheid
Eeuwig verbonden? • Partner hoef je niet te zijn, vader/moeder ben je voor het leven • Ouderschap is motiverend – Hulpverlener kan er mee werken! • Aandacht voor pluspapa’s en plusmama’s, meemoeders en meevaders
2 strijd: een film van Ellen Vermeulen in opdracht van provincie Oost Vlaanderen
De basics van familiaal geweld • Definitie • Voorkomen • Vormen – – – –
Fysiek Seksueel Economisch Psychisch
De 4 soorten partnergeweld • Situationeel koppelgeweld of common couple violence • Intimate terrorism: dwingend controlerend gedrag • Gewelddadig verweer • Scheidinggerelateerd geweld
Geweld begrijpen. Hoe hulp verlenen? • Crisis aangrijpen om te MOTIVEREN • De rugzak –> samenwerken met andere instanties • De spiraal van geweld • Veiligheid installeren – Time Out – Veiligheidsplan – Tijdelijk huisverbod
Motiveren
Cliënt gemotiveerd? Aan de slag! • • • • •
Uitleg rugzak Uitleg woedethermometer Opstellen veiligheidsplan Installatie veiligheid Afspraken time-out en/of voorwaarden uithuisplaatsing • Uitleg spiraal van geweld • Werken aan communicatie- en relatievaardigheden • Werken aan problemen op andere levensdomeinen
De rugzak • Stress, negatieve emoties, frustraties • Escalerende communicatie • Geweldmoment
explosiegrens Door het Lint
woedend
boos
Geïrriteerd
De woedethermometer Hierin bepaalt de cliënt waar de cliënt zich op een bepaald moment in een beschreven situatie bevindt op een schaal van tien. Waar bevond hij/zij zich voor hij/zij naar binnen ging? Wat gebeurde er toen? Op welke schaal van 10 zat hij/zij toen? Op deze manier wordt een situatie ontrafeld aan de hand van de schaal van 10 van geweld. Zo krijgt de cliënt inzicht in waar en wanneer en nog mogelijkheden zijn om weg te gaan, het geweld te voorkomen
Spiraal van geweld – Ontbreken van nestwarmte en emotionele armoede in het gezin – ‘romantisch ideaal’: nauwelijks bespreken van onderlinge verschillen – Bij dreigende conflicten/verschillen: verlatingsangst bij partner – Verschillen worden opnieuw toegedekt, gaan onderhuids leven leiden – Frustratie neemt toe – Geweldpleging – Romantisch ideaal herstelt zich – Externaliseren van gedrag- nieuw controlegedrag en geweld
van Lawick
Na het geweld : de PLEGER • schaamt zich • betuigt spijt • wil goed maken • splitst het geweld af • legt schuld bij slachtoffer
Het SLACHTOFFER • schaamt zich • voelt zich tekortschieten • neemt verantwoordelijkheid op zich • vermijdt nieuw geweld door alerter te worden • rechtstreekse confrontatie te vermijden
Kalmte herstelt zich – Spijt wordt aanvaard – Gedeelde visie op schuld/verantwoordelijkheid
Gevaar voor nieuwe escalatie – Geblokkeerd worden bij ‘goed maken’ – Confrontatie met gevolgen die hij/zij niet terecht vindt
Circulaire processen Escalatie van het geweld
Vrijwillige time out inlassen • Pleger neemt verantwoordelijkheid voor het geweld • Inzicht in nood aan kalmeren om verdere/nieuwe escalatie te vermijden • Een zeker vertrouwen dat time-out niet misbruikt zal worden om: •Kinderen op te stoken •Geld / middelen te ontvreemden
Veiligheidsplan
• 1e doel : stoppen van geweld en creëren van veiligheid • Pleger is verantwoordelijk voor al dan niet gebruiken van het geweld • Beide partners zijn verantwoordelijk voor de veiligheid van zichzelf en de kinderen
Veiligheidsplan – bespreek met cliënt: • Wanneer is er risico op geweld ? • Wat is escalerend in deze situatie en wat kan ik beter niet doen ? • Wat is de-escalerend in deze situatie en kan helpen om geweld te voorkomen ? • Wanneer is time-out nodig en hoe ga ik die nemen ? • Wanneer is vluchten nodig en hoe ga ik dit doen ?
Aandacht voor het kind
En de kinderen? • Blootstelling • Risico op fysieke kindermishandeling • Risico over het hoofd te worden gezien • Motiverende factor voor ouders
Feiten • Jaarlijks tussen 26000 en 170000 kinderen getuige van geweld tussen hun ouders • 30% probeert tussenbeide te komen • Soms is één ouder gewelddadig, soms beiden • Vaak speelt alcohol een rol • Elk kind reageert anders, maar schaamte is universeel, eenzaamheid ook • Kinderen als getuigen lopen grotere kans later slachtoffer te worden. Of dader.
Geweld in huis raakt kinderen • 0 – 2 jaar: niet goed groeien, veel huilen, eet- en slaapproblemen, lusteloosheid • 2-6 jaar : angst en schrikachtig, last van hoofdpijn en buikpijn, opvallend druk of stil, agressief naar leeftijdsgenoten • 6 – 12 jaar : tegendraadsheid, tegenvallende schoolprestaties, terugtrekken, afwezigheid, snel boos worden • 12+ : spijbelen of andere schoolproblemen, vandalisme, weglopen, drugs- en alcoholgebruik
Kinderen nemen verschillende rollen aan • • • • •
Het Het Het Het Het
helpend kind lastige kind kind dat zich terugtrekt kind in coalitie met het slachtoffer kind in coalitie met de pleger (controle)
• • • •
Ooggetuige Oorgetuige Getuige van de gevolgen Zelf ook slachtoffer
Veiligheid installeren • Geweld stoppen en veiligheid installeren • Pleger is verantwoordelijk voor gebruik geweld • Beide partners zijn verantwoordelijk voor eigen veiligheid en die van de kinderen -> veiligheidsplan -> vrijwillige time-out -> uithuisplaatsing
Wat kunnen ouders doen? • Laten zien dat ruzie niet tot geweld hoeft te leiden • Laten zien dat het belangrijk is het weer goed te maken • Kinderen laten weten dat ze er mogen zijn: complimenten en aandacht geven • Leuke dingen en activiteiten samen doen
Hoe als ouder praten met kinderen? • Praat met elk kind apart, maar ook samen • Vraag naar hun beleving • Toon begrip ook als jouw beleving anders was • Leg uit dat het kind niet schuldig was! • Vraag het kind met wie hij/zij nog wil praten En … • Vermijd ruzie in hun bijzijn • Maak goede afspraken met (ex)partner en hou je eraan • Laat je niet negatief uit over de (ex)partner
Als hulpverlener praten met ouders • Gebruik de brochure ‘geweld in huis raakt kinderen’ • Leg de beleving van kinderen uit zonder schuldgevoel aan te wakkeren • Doe constructieve voorstellen zodat ouders handvaten hebben om zelf met kinderen te praten • Doe voorstellen zodat ouders met hun (ex)partner kunnen praten • Leg spiraal van geweld en frustratie-emmer uit
Als hulpverlener praten met ouders • Herinner eraan dat als jij niet beschikbaar bent, 1712 of tele-onthaal of Awel altijd bereikbaar zijn • Heb aandacht voor alle levensdomeinen die tot geweld kunnen leiden ; huisvesting, alcohol, geestelijke gezondheid, armoede • Heb aandacht voor slachtoffer-gevoelens van dader • Wees duidelijk dat geweld moet stoppen • Gebruik de methodiekmap ‘kinderen en partnergeweld, wat nu?’ & ‘aan de slag’
Meer lezen? • Handboek familiaal geweld, Politeia • Groen & van Lawick (2008), Intieme oorlog, Vangennep • Groenen, Jaspaert, Vervaeke (2011), Partnergeweld, als liefde een gevecht wordt, Acco • Genetello (2009), Kinderen en partnergeweld, wat nu?, Steunpunt AWW • Kans op Slagen: De Gendt & De Groof (2007) • Brochure ‘geweld in huis raakt kinderen’: www.steunpunt.be
Dank u!
[email protected]
