INHOUDSOPGAVE Woord vooraf ............................................................................................................ 5 Inhoudsopgave ......................................................................................................... 8 1. Inleiding ............................................................................................................... 15 1.1. Strafwetboek..................................................................................................... 15 1.1.1. Oplichting ...................................................................................................... 15 1.1.1.1. Wettelijke bepalingen ................................................................................ 15 1.1.1.2. Poging tot oplichting ................................................................................. 16 1.1.1.3. Gronden van verschoning ........................................................................ 16 1.1.2. Misbruik van vertrouwen............................................................................ 17 1.1.2.1. Wettelijke bepalingen ................................................................................ 17 1.1.2.2. Poging tot misbruik van vertrouwen ...................................................... 18 1.1.2.3. Gronden van verschoning ........................................................................ 18 1.1.3. Misbruik van vennootschapsgoederen ...................................................... 18 1.2. Begripsomschrijving........................................................................................ 19 1.2.1. Oplichting ...................................................................................................... 19 1.2.1.1. De afgifte of de levering van gelden, roerende goederen, verbintenissen, kwijtingen of schuldbevrijdingen ................................ 19 1.2.1.2. Het bedrieglijk opzet ................................................................................. 20 1.2.1.3. Veroorzaakt door bedrieglijke middelen, hetzij door gebruik te maken van een valse naam of een valse hoedanigheid, hetzij door de aanwending van listige kunstgrepen ....................................... 20 1.2.1.3.1. Het gebruik van een valse naam of een valse hoedanigheid ............ 20 1.2.1.3.2. Het aanwenden van listige kunstgrepen ............................................. 21 1.2.2. Misbruik van vertrouwen............................................................................ 22 1.2.2.1. Een materiële daad van verduistering of van verspilling .................... 22 1.2.2.2. Het bedrieglijk opzet ................................................................................. 23 1.2.2.3. Een bepaald voorwerp dat kan worden teruggevonden in de opsomming van art. 491 Sw. .................................................................... 24 1.2.2.4. Een voorafgaandelijke afgifte van een voorwerp waarover een bezitsovereenkomst bestaat...................................................................... 24 1.2.2.5. Een mogelijke benadeling......................................................................... 25 1.2.3. Misbruik van vennootschapsgoederen ...................................................... 25 1.2.3.1. Bestanddelen van het misdrijf.................................................................. 26 1.2.3.1.1. De hoedanigheid van de dader............................................................. 27 1.2.3.1.2. Het gebruik van de goederen of van het krediet van de rechtspersoon.......................................................................................... 27 1.2.3.1.3. In het nadeel van de rechtspersoon, op een betekenisvolle wijze ......................................................................................................... 27 1.2.3.1.4. Voor persoonlijke of indirecte doeleinden .......................................... 27 1.2.3.1.5. Met bedrieglijk opzet.............................................................................. 27
Maklu Uitgevers
8
INHOUDSOPGAVE
1.2.3.2. Voorbeelden................................................................................................ 27 1.2.4. Valsheid in geschriften en gebruik ............................................................. 28 2. Politioneel onderzoek......................................................................................... 29 2.1. Algemeen .......................................................................................................... 29 2.1. Opsporingsonderzoek versus gerechtelijk onderzoek................................ 30 2.2. Start van het onderzoek .................................................................................. 31 2.2.1. Klachtbevestiging ......................................................................................... 31 2.2.1.1. Kantschrift met bijgevoegde klacht met stavingsstukken in bijlage .......................................................................................................... 32 2.2.1.2. Kantschrift met bijgevoegde klacht zonder stavingsstukken .............. 33 2.2.1.3. Inbeslagneming en neerlegging van stavingsstukken .......................... 34 2.2.2. Ambtshalve vaststelling van feiten van oplichting en misbruik van vertrouwen............................................................................................. 36 2.3. Analyse van de gegevens................................................................................ 37 2.4. Verder verloop van het onderzoek................................................................ 38 2.4.1. Identificatie en juridische personalia van de protagonisten ................... 38 2.4.1.1. Identificatie van de protagonisten ........................................................... 38 2.4.1.1.1. Inlichtingen ter identificatie van een natuurlijk persoon .................. 38 2.4.1.1.2. Inlichtingen ter identificatie van een vennootschap .......................... 41 2.4.1.2. Juridische personalia van de protagonisten ........................................... 45 2.4.1.2.1. Binnenland............................................................................................... 45 2.4.1.2.1.1. Lokaal parket van de Procureur des Konings.................................. 46 2.4.1.2.1.2. Ander parket van de Procureur des Konings .................................. 46 2.4.1.2.2. Buitenland................................................................................................ 47 2.4.2. Opvragen diverse gegevens betreffende het vermogen van de verdachte ....................................................................................................... 47 2.4.2.1. Casino’s ....................................................................................................... 48 2.4.2.2. Gebruikte voertuigen ................................................................................ 49 2.4.2.3. Nationale Bank van België........................................................................ 49 2.4.2.3.1. Centrale voor Kredieten aan Particulieren .......................................... 49 2.4.2.3.2. Centrale voor Kredieten aan ondernemingen..................................... 50 2.4.2.3.3. Centrale Verwerking Handelspapier ................................................... 50 2.4.2.4. Inlichtingen gerechtsdeurwaarders......................................................... 51 2.4.2.5. Banken ......................................................................................................... 51 2.4.2.5.1. Opzoekingen ........................................................................................... 52 2.4.2.5.2. Rekeningen .............................................................................................. 52 2.4.2.6. Beursvennootschappen ............................................................................. 56 2.4.2.7. Vennootschappen voor vermogensbeheer ............................................. 58 2.4.2.8. Kredietkaartmaatschappijen .................................................................... 58 2.4.2.9. Betaalbedrijven ‐ Agentschappen voor geldtransfer............................. 59 2.4.2.10. Verzekeringsmaatschappijen ................................................................. 60 2.4.2.11. Federale Overheidsdienst Financiën ..................................................... 61 2.4.2.11.1. Administratie van de Bijzondere Belastinginspectie [B.B.I.]........... 62
Maklu Uitgevers
9
INHOUDSOPGAVE
2.4.2.11.2. Administratie van de Ondernemings‐ en Inkomensfiscaliteit [A.O.I.F.] .................................................................................................. 62 2.4.2.11.3. Administratie van de Invordering [A.INV.]...................................... 66 2.4.2.11.4. Algemene Administratie van de Patrimoniumdiensten.................. 67 2.4.2.12. Rijksdienst voor Sociale Zekerheid [R.S.Z.].......................................... 70 2.4.3. Opvragen inlichtingen bij derden............................................................... 71 2.4.4. Huiszoeking................................................................................................... 72 2.4.4.1. Huiszoeking met toestemming ................................................................ 72 2.4.4.2. Huiszoeking in opdracht van de Onderzoeksrechter ........................... 74 2.4.4.3. Inbeslagneming en neerlegging ............................................................... 75 2.4.4.3.1. Verbeurdverklaring ................................................................................ 76 2.4.4.3.2. Inbeslagneming ....................................................................................... 78 2.4.4.3.2.1. Rechtstreekse inbeslagneming ........................................................... 78 2.4.4.3.2.2. Inbeslagneming bij equivalent ........................................................... 79 2.4.4.3.2.3. Inbeslagneming van onroerende goederen ...................................... 79 2.4.4.3.2.4. Inbeslagneming van vorderingen...................................................... 84 2.4.4.3.2.5. Inbeslagneming ter plaatse ................................................................. 86 2.4.4.3.3. Neerlegging ............................................................................................. 86 2.5. Synthese van de ingewonnen informatie ..................................................... 88 2.6. Verhoor van de verdachte .............................................................................. 89 2.7. Confrontatie...................................................................................................... 90 2.8. Eindverhoor van de verdachte....................................................................... 91 3. Bijlagen................................................................................................................. 93 3.1. Klachtbevestiging ............................................................................................ 93 3.1.1. Proces‐verbaal – Klachtbevestiging met originele stavingsstukken in bijlage ........................................................................... 93 3.1.2. Proces‐verbaal – Klachtbevestiging zonder stavingsstukken ................. 95 3.1.3. Proces‐verbaal – Lichten uit het dossier – inbeslagneming – neerlegging .................................................................................................... 97 3.1.4. Proces‐verbaal – Lichten uit het dossier – inbeslagneming – neerlegging meerdere stukken.................................................................... 98 3.1.5. Proces‐verbaal ‐ Algemeen – inbeslagneming – neerlegging ................. 99 3.1.6. Proces‐verbaal ‐ Verhoor “verdachte” ‐ nummering van de stravingsstukken......................................................................................... 100 3.1.7. Proces‐verbaal ‐ Verhoor “verdachte” ‐ zonder nummering stukken......................................................................................................... 102 3.1.8. Proces‐verbaal – Verhoor verdachte – stukken in een gevrijwaarde doos of een enveloppe ....................................................... 104 3.1.9. Proces‐verbaal – Verhoor ‐ Inbeslagneming en beschrijving stukken op het bureel................................................................................. 106 3.2. Identificatie en juridische personalia van de protagonisten .................... 108 3.2.1. Proces‐verbaal – Voegen fotokopieën uittreksels Bijlagen Belgisch Staatsblad ..................................................................................... 108 3.2.2. Proces‐verbaal ‐ Algemeen – Identificatie vennootschap...................... 109
10
Maklu Uitgevers
INHOUDSOPGAVE
3.3. Opvragen gegevens vermogen .................................................................... 113 3.3.1. Casino’s ‐ Kansspelcommissie .................................................................. 113 3.3.2. Nationale Bank van België......................................................................... 114 3.3.2.1. Brief – Centrale voor Kredieten aan Particulieren............................... 114 3.3.3. Banken.......................................................................................................... 117 3.3.3.1. Brief – Bank – Opvragen algemene inlichtingen ................................. 117 3.3.3.2. Brief – Bank – Opvragen identificatie rekeningnummer.................... 118 3.3.3.3. Brief – Bank – Specifieke inlichtingen ................................................... 119 3.3.3.4. Brief – Bank – Opvragen rekeningoverzicht ........................................ 121 3.3.4. Beursvennootschappen .............................................................................. 122 3.3.4.1. Brief – Beursvennootschap – Algemene inlichtingen ......................... 122 3.3.4.2. Brief – Beursvennootschap – Opvragen identificatie rekeningnummer ..................................................................................... 123 3.3.4.3. Brief – Beursvennootschap – Opvragen rekeningoverzicht............... 124 3.3.5. Verzekeringsmaatschappijen .................................................................... 125 3.3.5.1. Brief – Assuralia ....................................................................................... 125 3.3.5.2. Brief – Verzekeringsmaatschappij ......................................................... 126 3.3.6. Kredietkaartmaatschappijen ..................................................................... 127 3.3.6.1. Brief – Kredietkaartmaatschappij .......................................................... 127 3.3.7. Betaalbedrijven – Maatschappijen voor geldtransfer............................. 128 3.3.7.1. Brief – Betaalbedrijf.................................................................................. 128 3.3.8. Federale Overheidsdienst Financiën ........................................................ 130 3.3.8.1. Brief – Schulden Directe Belastingen..................................................... 130 3.3.8.2. Brief – Btw‐schulden ............................................................................... 131 3.3.8.3. Brief – Registratie – Algemeen ............................................................... 132 3.3.8.4. Brief – Registratie – Specifiek ................................................................. 133 3.3.8.5. Brief – Documentatiebureau – Registratie ............................................ 134 3.3.8.7. Proces‐verbaal – Tabel en grafiek – Schulden Directe Belastingen................................................................................................ 135 3.3.8.8. Proces‐verbaal – Tabel en grafiek – btw‐schulden .............................. 137 3.3.9. Rijksdienst voor Sociale Zekerheid .......................................................... 139 3.3.9.1. Brief – R.S.Z. – Dienst Controle der Bijdragen ..................................... 139 3.3.9.2. Brief – Cimire vzw – Dienst Pensioenrekeningen ............................... 140 3.3.9.3. Proces‐verbaal – Tabel en grafiek R.S.Z.‐schulden.............................. 141 3.4. Huiszoeking.................................................................................................... 143 3.4.1. Schriftelijke toestemming tot huiszoeking .............................................. 143 3.4.2. Proces‐verbaal ‐ Verhoor toestemming – Huiszoeking ......................... 144 3.4.3. Proces‐verbaal – Verhoor “verdachte” – Huiszoeking [geen inbeslagneming stukken]........................................................................... 145 3.4.4. Proces‐verbaal – Huiszoeking – Woning................................................. 147 3.5. Inbeslagneming en neerlegging ................................................................... 149 3.5.1. Algemeen ..................................................................................................... 149 3.5.1.1. Proces‐verbaal – Inbeslagneming ‐ algemeen ...................................... 149 3.5.1.2. Inventarisstaat van overtuigingsstukken ‐ algemeen ......................... 150 3.5.2. Beslag op vorderingen ............................................................................... 151 3.5.2.1. Proces‐verbaal – beslag op vorderingen ‐ zichtrekening.................... 151
Maklu Uitgevers
11
INHOUDSOPGAVE
3.5.2.2. Inventarisstaat van overtuigingsstukken – beslag op vorderingen .............................................................................................. 152 3.5.2.3. Aangetekende brief – overmaken bankvordering aan de bank ........ 153 3.5.2.4. Proces‐verbaal – beslag op vorderingen ‐ effectenrekening............... 154 3.5.2.5. Proces‐verbaal – overschrijving naar C.O.I.V. ‐ bedrag...................... 155 3.5.2.6. Proces‐verbaal – overschrijving naar C.O.I.V. ‐ effecten .................... 156 3.5.2.7. Proces‐verbaal – verhoor – kennisgeving en ondertekening proces‐verbaal van inbeslagneming...................................................... 157 3.5.3. Inbeslagneming ter plaatse........................................................................ 159 3.5.3.1. Proces‐verbaal – Inbeslagneming ter plaatse ....................................... 159 3.5.3.2. Proces‐verbaal – Verhoor ‐ Inbeslagneming ter plaatse ..................... 160 3.5.4. Inbeslagneming van onroerende goederen ............................................. 162 3.5.4.1. Brief – Opvragen kadastrale legger ....................................................... 162 3.6. Verhoor van de verdachte ............................................................................ 163 3.6.1. Vermogensverhoor verdachte................................................................... 163 3.7. Confrontatie.................................................................................................... 175 3.7.1. Proces‐verbaal ‐ Confrontatie.................................................................... 175 4. Nuttige adressen ............................................................................................... 179 4.1. Kruispuntbank der Ondernemingen........................................................... 179 4.2. F.O.D. Financiën............................................................................................. 179 4.2.1. Algemeen ..................................................................................................... 179 4.2.2. Administratie van de Bijzondere Belastingadministratie...................... 179 4.2.2.1. Algemeen .................................................................................................. 179 4.2.2.2. Plaatselijke kantoren................................................................................ 179 4.2.3. Administratie van de Ondernemings‐ en Inkomensfiscaliteit.............. 179 4.2.3.1. Algemeen .................................................................................................. 179 4.2.3.2. Directe belastingen .................................................................................. 180 4.2.3.3. Btw ............................................................................................................. 180 4.2.4. Administratie van de Invordering............................................................ 180 4.2.4.1. Algemeen .................................................................................................. 180 4.2.4.2. Directe belastingen .................................................................................. 180 4.2.4.3. Btw ............................................................................................................. 180 4.2.5. Algemene Administratie van de Patrimoniumdiensten ....................... 180 4.2.5.1. Algemeen .................................................................................................. 180 4.2.5.2. Registratie ................................................................................................. 180 4.2.5.2.1. Hoofdbestuur ........................................................................................ 180 4.2.5.2.2. Documentatiebureau‐registratie ......................................................... 181 4.2.5.2.3. Registratie .............................................................................................. 181 4.2.5.3. Kadaster .................................................................................................... 181 4.2.5.3.1. Hoofdbestuur ........................................................................................ 181 4.2.5.3.2. Plaatselijke kantoren............................................................................. 181 4.2.6. Administratie voor Douane en Accijnzen ............................................... 181 4.2.6.1. Algemeen .................................................................................................. 181 4.2.6.2. Plaatselijke kantoren................................................................................ 181
12
Maklu Uitgevers
INHOUDSOPGAVE
4.2.7. Administratie van de Thesaurie ............................................................... 181 4.2.7.1. Algemeen .................................................................................................. 181 4.2.7.2. Nationaal Kantoor voor Roerende Waarden ....................................... 182 4.2.8. Internationale samenwerking ................................................................... 182 4.2.8.1. Personen‐ en vennootschapsbelasting .................................................. 182 4.2.8.2. Btw ............................................................................................................. 182 4.3. Banken............................................................................................................. 183 4.3.1. Belgische Vereniging van Banken en Beursvennootschappen ............. 183 4.3.2. Commissie voor het Bank‐, Financie‐ en Assurantiewezen [CFBA].......................................................................................................... 183 4.4. Beursvennootschappen ................................................................................. 183 4.4.1. Beurs van Brussel........................................................................................ 183 4.4.2. Beursvennootschappen .............................................................................. 183 4.4.2.1. Euronext .................................................................................................... 183 4.4.2.2. C.B.F.A....................................................................................................... 184 4.4.2.3. Belgische Vereniging van Banken en Beursvennootschappen .......... 184 4.5. Wisselkantoren............................................................................................... 184 4.6. Betaalbedrijven ‐ Agentschappen voor geldtransfer................................. 184 4.6.1. Western Union ............................................................................................ 184 4.6.1.1. N.V. Goffin................................................................................................ 184 4.6.1.2. N.V. Bank van De Post ............................................................................ 184 4.6.1.3. N.V. Camrail Cash Services.................................................................... 185 4.6.2. Moneygram ................................................................................................. 185 4.6.3. Travelex Belgium ........................................................................................ 185 4.7. Verzekeringsondernemingen....................................................................... 185 4.7.1. Beroepsvereniging voor verzekeringsondernemingen.......................... 185 4.7.2. Adressen verzekeringsondernemingen ................................................... 185 4.8. Centraal Orgaan voor Inbeslagneming en Verbeurdverklaring [C.O.I.V.] ................................................................................................................ 185 4.9. Nationale Bank van België [N.B.B.]............................................................. 186 4.9.1. Centrale voor Kredieten aan Particulieren .............................................. 186 4.9.2. Centrale voor Kredieten aan Ondernemingen........................................ 186 4.9.3. Centrale voor Verwerking Handelspapier .............................................. 186 4.10. F.O.D. Justitie ‐ Kansspelcommissie.......................................................... 186 4.10.1. Algemeen ................................................................................................... 186 4.10.2. Kansspelcommissie................................................................................... 186 4.11. Rijksdienst voor Sociale Zekerheid ........................................................... 187 4.11.1. Dienst controle bijdragen......................................................................... 187 4.11.2. Cimire vzw ................................................................................................ 187 Bibliografie............................................................................................................. 189 Nuttige weblinks................................................................................................... 191 Over de auteur ...................................................................................................... 193
Maklu Uitgevers
13
