Winsum , sociaal-economisch vitaler Marketingplan voor kom Winsum
INHOUDSOPGAVE 1. 1.1. 1.2. 2. 2.1. 2.2. 2.3. 3. 3.1. 3.2. 4. 4.1. 4.2. 5. 5.0. 5.1. 5.2. 5.3. 5.4. 6. 7.
Blz.
Inleiding 1 Aanleiding 1 Centrale vraag 2 Context van het dorp 2 Historische schets 2 Economische schets 2 Schakelkern 5 Probleemstelling 5 Wat is het probleem 5 Wat gebeurt er als er niets wordt gedaan 6 Doel van het project, verwachte resultaten en project periode 6 Toeristische kansen voor Winsum 6 Economische kansen 7 Voorgestelde maatregelen 7 Kader van het plan 7 Realisatie van TOP naast Recreatiecentrum Marenland 7 Realisatie van wandelroutes 8 Aanbrengen van bebording langs provinciale weg 11 Upgrading winkelpanden door verbetering gevel uitstraling 13 Kosten en financiering 14 Communicatie en bottomup principe 14
Versie 752013
1.
Inleiding.
1.1.
Aanleiding.
‘Winsum Winkelplaats ‘. Dat is de titel van de door de gemeenteraad in 2003 vastgestelde detailhandelsvisie. Uit deze titel valt de ambitie van de gemeente Winsum op te maken, namelijk de kern Winsum laten ontwikkelen als een winkelcentrum met regionale betekenis (binnen een straal van 10 km zo’n 40.000 inwoners als klantenpotentieel). Geconstateerd werd toen ook, dat het dorp en haar aanbod aan detailhandel nog niet dat niveau hadden. Dat was de reden waarom dit visiedocument in 2003 tot stand is gekomen. De voorstellen in deze visie waren vooral fysiek van aard: het ontwikkelen van een ruimtelijke structuur en het schetsen van het gewenste straatbeeld en de gewenste verkeersmaatregelen. Heeft Winsum geen kansen dan ? Jazeker wel. Ook al is Winsum niet het brandpunt van de provincie, Winsum heeft wel een bevolking met een op regionale schaal bovengemiddeld inkomen en een goed imago waar het gaat om het wonen (met de nieuwbouwwijken De Brake I en II en in de toekomst een nieuwbouwwijk aan de oostkant van het dorp). Daarnaast heeft het toeristische potentie door het aansprekende historische karakter van Winsum met de vaak smalle straatjes, de hoogteverschillen (Winsum is deels gebouwd op wierden) en het diepliggende water (het Winsumerdiep) en de nabijheid van het zeer waardevolle nationale landschap MiddagHumsterland. Andere dorpen in NoordGroningen zijn óf veel kleiner óf ze onderscheiden zich op geen enkele wijze. Winsum kan hierdoor uitgroeien tot een centrum dat meer biedt als voorzieningen, gericht op de dagelijkse behoeften. Welnu, in 2009 is geconstateerd dat er weliswaar wel wat ontwikkelingen zijn geweest, maar dat de echte doorgroei naar het gewenste ambitieniveau (nog) niet is gerealiseerd. Dat is een reden geweest de eerdere visie te actualiseren. De actualisatie komt overeen met de visie waar het gaat om het herbevestigen van goede structuren voor de detailhandel in zijn algemeenheid en de supermarktstructuur in het bijzonder. De visie verschilt met die van 2003, dat de ambitie reëler is geformuleerd: Winsum als boodschappencentrumplus, met een sterke supermarktstructuur (inclusief discount) als basis met daarbovenop een aanbod aan nonfood voor het recreatief winkelen. Bovendien gaat deze visie verder en beschijft het de noodzaak om te komen tot een uitvoeringsplan. Tot slot wordt erkend, dat wil Winsum die groei doormaken, de akties er (ook) op gericht moeten zijn de verblijfsduur van de consument te verlengen. Immers, door langer te blijven wordt de consument verleid tot het doen van impulsinkopen. Het langer vasthouden van de consument heeft niet alleen betrekking op de kwaliteit van het winkelaanbod, ook de inrichting van de kom, de openbare ruimte, moet aantrekkelijk zijn. Bovendien moet je een goede manier vinden om Winsum als boodschappencentrum te vermarkten. Vooral het versterken van de toeristische potentie kan een nadrukkelijke bijdrage zijn aan het verbeteren van het verblijfsklimaat in het dorp. Dit projectplan doet daartoe voorstellen.
1.2.
Centrale vraag.
Projectplan Sociaal- economische vitalisering van het dorp Winsum
1
Met welke maatregelen is Winsum als winkeldorp vitaler en toeristisch recreatief aantrekkelijker te maken, voor de (dag)toerist en/of recreant, als gevolg waarvan hij of zij langer in het dorp verblijft en Winsumer kansrijker wordt om zich te ontwikkelen tot boodschappencentrumplus en een aantrekkelijk toeristisch dorp. De vraag die hierbij hoort is hoe dit moet worden georganiseerd en bekostigd.
2.
Context van het dorp Winsum
2.1.
Historische schets
Het huidige kleigebied van NoordGroningen was zo’n 2500 jaar geleden een reusachtige kwelder, onder andere doorsneden door de, vanuit Drenthe noordwaarts stromende rivier de Hunze (nu Reitdiep geheten). Op de oostelijke oeverwal van de Hunze ontstond door overstromingen en kunstmatige ophogingen vanaf de 4e eeuw voor Christus een noordzuid lopende reeks van wierdendorpen (wierde=terp), waartoe ook Winsum en Obergum behoorden. Beide dorpen werden en worden slechts gescheiden door het zgn. Winsumerdiep. Ten gevolge van de bloei van de handel langs de kust van de toen nog ‘friese ‘ Ommelanden tussen de 6e en 12e eeuw ontwikkelde het tweelingwierdendorp zich tot een belangrijke handelsnederzetting. Op 25 april 1057 gaf de Duitse koning Hendrik IV toerstemming in Winsum een markt, met munt en tolrecht, te vestigen. Het toen ‘stadse ‘karakter van de nederzetting blijkt ook uit het feit, dat er in 1276 een Dominicanenklooster werd gesticht, dat ruim 3 eeuwen (tot ca. 1580) op het hoogste punt van de wierde Winsum (MolenstraatDorpsplein) lag. Vanaf de 14e eeuw ontwikkelde zich aan de rand van beide wierden een viertal borgen, bewoond door regionale ‘adellijke’ families. Aan het eind van de 16e eeuw weet de stad Groningen echter de Ommelander stapel en marktrechten naar zich toe te trekken. Zodat ook het oude tweelingwierdendorp zijn ‘stedelijke ‘allure verliest en een meer agrarisch karakter krijgt. Toch blijven Winsum en Obergum in de eeuwen daarna een bescheiden regionale handels, industrie en vervoerscentrumfunctie behouden: zo verrezen er in en na de 19e eeuw o.a. kalkbranderijen, een touwslagerij, een bierbrouwerij, diverse koren en pelmolens, pannen, buizen en steenfabrieken, een stoomzuivel en vlasbereidingsfabriek, een scheepswerf en een groenten conservenfabriek. Dat Winsum een echt wierdedorp is, is te zien aan de bebouwing: deze staat heel dicht op elkaar. Daardoor is er in de kom van Winsum beperkte ruimte en kenmerkt het dorp zich door smalle pittoreske straatjes, waar de middenstand nog steeds een plaats inneemt. Ook het diepliggende water (het Winsumerdiep) is kenmerkend voor het dorp. Door hier rond te lopen kan de bezoeker snuiven aan wat vroeger een druk handelscentrum was. Vanuit de historie kent het dorp WinsumObergum daarom veel bezienswaardige oude panden, zoals Herberg de Gouden Karper (één van de oudste panden), twee oude kerken, het Jacobijnenhuis, dat onderdeel uitmaakte van het Dominicanen of Jacobijnenklooster en een pand dat van 18791934 de synagoge was van de kleine Joodse gemeenschap in het dorp.
2.2.
Economische schets
2.2.1. De economische infrastructuur. De reguliere economie. De gemeente Winsum in zijn geheel en het dorp Winsum in het bijzonder, is vooral – als we de landbouw buiten beschouwing laten een gemeente met dienstverlenende bedrijven. Dit zal mee
Projectplan Sociaal- economische vitalisering van het dorp Winsum
2
zijn oorzaak vinden in het feit, dat het dorp op zo’n korte afstand van de stad Groningen is gelegen. Daarnaast is het dorp van regionale betekenis in zijn winkelaanbod De economie van het dorp rust op een drietal peilers: regionale voorzieningen als een gezondheidscentrum/regionale doktersdienst, dierenartsenpraktijk, Volwassenenonderwijs, verpleeg en verzorgingstehuis en een (spoor)transferium. Een bedrijventerrein Het Aanleg aan de N361 met op dit moment zo’n 34 bedrijven. Een winkelhart in de vorm van een halter, zich uitstrekkend van het Boogplein aan de zuidkant tot het winkelcentrum Obergon aan de noordkant. Daartussen zit dan de HoofdstraatObergum als verbindende winkelstraat. Op het bedrijventerrein Het Aanleg zijn van de 34 bedrijven zo’n 8 bedrijven meer gericht op de detailhandel. Deze volimuneuze of grootschalige detailhandel betreft vooral woninginrichting, ICT en bouwmarkten. De rest van de bedrijven zijn autobedrijven, ambachtelijke bedrijven en
Figuur 1.
dienstverlening. Het winkelhart van Winsum is nog steeds in ontwikkeling. Op de zuidelijke halter komt een winkelcentrum, annex appartementen. Op de noordelijke halter komt een uitbreiding en upgrading van het winkelcentrum, alsmede een herinrichting van de openbare ruimte, in combinatie met de herinrichting van de Onderdendamsterweg. Op dit moment kent het centrum de navolgende winkels: Voedings- en genotsmiddelen Frequent benodigde non-food Modisch recreatief Overig recreatief Gericht non-food Dienstverlening Horeca Totaal
10 5 6 8 1 10 11 51
De toevoeging van (een) nieuwe winkel(s) in het Boogpleincomplex, is een welkome aanvulling op het winkelaanbod in Winsum. Ook dan is er echter nog ruimte voor bepaalde branches.
Projectplan Sociaal- economische vitalisering van het dorp Winsum
3
In het overige aanbod voor de consument kent de kern van Winsum nog een museum en een VVVwinkel. De toeristische economie. Voor de toeristische sector heeft de gemeenteraad op 26 januari 2010 een startnotitie vastgesteld. Als beleidsvisie van de gemeente is daarin het volgende vermeld: “De sterke punten van Winsum – overigens evenzeer geldend voor de gehele regio – zijn rust, ruimte, interessant landschap en cultuurbezit, aantrekkelijke fiets,wandel – en vaarroutes, alsmede de ligging en de bereikbaarheid (schakelgemeente). Dat er daarnaast een aantal bezienswaardigheden, c.q. attracties zijn (Museum Wierdenland en Allersmaborg in Ezinge en het Pieterpad) maakt het aanbod nog completer. Verbeterpunten zijn er ook: de vindbaarheid van onze kwaliteiten en de te weinig aanwezige logiesaccommodaties. De toenemende waardering voor het platteland en de voordelen van kleinschaligheid bieden hierin voldoende ontwikkelingsmogelijkheden. Toeristisch is niet het zijn van een schakelgemeente (de “scharnier tussen platteland en stad) het onderscheidend element voor onze gemeente, maar het nationale landschap Middag Humsterland met het Museum Wierdenland in het midden daarvan als een spin in het web en met haar karakteristieke wierdedorpen, de vele 12e en 13e eeuwse kerken en de rijksmonumenten Onze profilering moet dan ook niet worden gezocht in één of meer grote publiektrekkers, maar meer in het aaneenrijgen van de verschillende pareltjes tot één ketting in met name dit gebied “. In onze hele gemeente zijn zo’n 37 toeristische bedrijfjes actief (exclusief de horeca). Een groot deel hiervan wordt gevormd door Bed & Breakfast. Het dorp Winsum kent zo’n 11 toeristische bedrijfjes, waaronder een recreatiecentrum, een botenverhuurbedrijf en een aantal Bed & Breakfast instellingen. Een aantal bedrijven doen iets met het water (het Winsumerdiep) dat door het dorp loopt. Daarnaast is in het dorp een VVV winkel, een Kinderboekenmuseum, een volledig gerestaureerde voormalige synagoge en een tweetal molens die bezichtigd kunnen worden. Het dorp Winsum en in sterkere mate nog het zuidelijke deel van onze gemeente, is een nadrukkelijk overloopgebied voor de inwoners van de stad Groningen. Veel van hen gebruiken dit deel van onze gemeente voor dagrecreatie (café Hammingh in garnwerd is daarin een bekend trefpunt). 2.2.2. De regionale betekenis. Op grond van klantenherkomstonderzoeken is na te gaan waar de consument vandaan komt die in het dorp Winsum zijn of haar boodschappen doet. Onderstaand is dat in figuur 2 weergegeven. Zo’n 60 % van de consument komt uit het primaire voedingsgebied Winsum. De rest komt uit de andere delen van de gemeente. Een groot deel van de consument komt ook van buiten de gemeeente Winsum tot aan Zoutkamp en Uithuizen toe. Dat duidt de regionale betekenis van het dorp Winsum als boodschappencentrumplus.
Projectplan Sociaal- economische vitalisering van het dorp Winsum
4
Figuur 2.
Het dichtstbijzijnde andere dorp met winkels van enige betekenis is Bedum, Uithuizen en uiteraard de stad Groningen. 2.3.
Schakelkern.
In de vijfde nota op de Ruimtelijke Ordening zijn de steden Groningen en Assen, met het omringende gebied, aangewezen als Nationaal Stedelijk Netwerk. Onze gemeente hoort hierbij. Dit stedelijk netwerk heeft de naam Regiovisie Groningen Assen 2030 gekregen. Een ring grotere dorpen rond de stad Groningen is aangewezen als schakelgemeenten. De hoofdkernen in de schakelgemeenten (in ons geval het dorp Winsum) zijn knooppunten van voorzieningen die voor mensen in de regio makkelijk bereikbaar en toegankelijk zijn. In het visiedocument van de Regiovisie wordt in paragraaf 4.3. het profiel van het landelijk gebied beschreven. De schakelgemeenten spelen ieder hun rol in het verbinden van de stedelijke centra met het landelijk gebied. Specifiek voor het voorzieningenaanbod stelt de Regiovisie, dat iedere schakelgemeente, dus ook Winsum, een optimaal voorzieningenaanbod heeft van onder meer winkels. Bovendien eist de visie, dat het voorzieningenniveau, de woon en verblijfsfuncties en de dynamiek van de hoofdkern wordt versterkt door revitalisering van de centra. De gemeente Winsum wil graag aan deze opgave voldoen.
3.
Probleemstelling.
3.1.
Wat is het probleem.
Tot op dit moment is Winsum als regionaal verzorgingscentrum onvoldoende tot bloei gekomen. Dit heeft meerdere oorzaken. Enkele belangrijke problemen zijn: De (historische) kwaliteiten van het dorp Winsum worden onvoldoende benut en in combinatie met de winkelvoorzieningen gebracht. Winsum profileert zich onvoldoende met een eigen gezicht. Er wordt te weinig gedaan met de recreatieve en toeristische potentie van het dorp Winsum in combinatie met het water en de historische kern. Er zijn onvoldoende (parkeer) faciliteiten. Bovendien is de verwijzing naar de parkeerplaatsen die er wel zijn, onvoldoende. Het huidige verblijfsklimaat van het dorp nodigt onvoldoende uit om langer in het dorp te blijven hangen.
Projectplan Sociaal- economische vitalisering van het dorp Winsum
5
3.2.
Winsum profiteert (te) weinig van de toeristen die naar het gebied komen tengevolge van de campagne van Marketing Groningen voor de zogenaamde ‘G7 ‘. Eén van de toeristische attracties (G7) ligt vlakbij: het nationaal landschap MiddagHumsterland. Er is onvoldoende samenhang in de activiteiten en evenementen die wél worden georganiseerd als een stuk Winsum promotie.
Wat gebeurt er als er niets wordt gedaan ?
De economische en toeristische positie van Winsum wordt niet versterkt. Het dorp blijft hangen in een vicieuze cirkel. Doordat het verblijfs en ondernemersklimaat niet verbetert, aarzelen ondernemers om zich hier te vestigen, ontwikkelt Winsum zich niet naar een boodschappencentrumplus en gaat de consument Winsum mijden. Daardoor lekt er koopkracht weg naar de dorpen rondom. Bovendien krijgt Winsum dan niet de status die behoort bij een schakelkern. Van de extra toeristen/recreanten die naar de regio komen wordt door Winsum niet geprofiteerd. Dit plan geeft aanzetten tot het oplossen van een aantal van de genoemde problemen. De andere problemen (zoals bijvoorbeeld het langparkeren) komen op een later moment aan bod.
4.
4.1.
Doel van het project, verwachte resultaten en projectperiode. Toeristische kansen voor Winsum.
Daar waar net boven de stad Groningen het landschap overgaat in een schijnbare oneindigheid en leegte begint een rijke geschiedenis. Een geschiedenis die tastbaar terugvoert naar 700 jaar v. Chr., die spreekt over Hunze en Fivel en de voormalige eilanden Middag en Humsterland, die gewag doet van de Ripperdaborg en Ripperdaheerd. Het voert te ver om de volledige geschiedenis van Winsum en omgeving te omschrijven, maar feit is dat in Winsum een belangrijk deel van de (oude) geschiedenis nog tastbaar te beleven is. Winsum kent nog vele historische panden en historische verhalen. Winsum waar noordelijk van het dorp het Hoogeland en waar westelijk het Nationaal landschap Middag Humsterland zich ontvouwt leent zich uitstekend voor een sterkere toeristische profilering. Een dorp waar al struinend een rijke geschiedenis te ontdekken is en een dorp wat zich uitstekend leent als een startpunt voor een ontdekkingstocht te voet, per fiets of met de kano. Deze sterkere profilering draagt bij aan het versterken van de economische positie van Winsum. Niet alleen het recreatief en toeristisch bedrijfsleven zal profiteren. Met name ook de detailhandel en horeca in het dorp zal graantjes meepikken. Zo’n economische impuls voor Winsum draagt natuurlijk ook bij aan het vergroten van de leefbaarheid. In de periode 20112013 wordt gewerkt aan het sterker toeristisch positioneren van Winsum. Deze positionering gaat leiden tot meer overnachtingen in Winsum en directe omgeving en meer dagtoerisme in Winsum, waarbij Winsum zich zal richten op “geïnteresseerd Nederland”. Op deze wijze wordt aansluiting gevonden bij de lopende en toekomstige marketing strategie van Stad en Ommelanden die vormgegeven en uitgevoerd wordt door marketing Groningen. Door een sterkere profilering van Winsum, waarbij de samenwerking tussen ondernemers en tussen ondernemers, inwoners en de lokale overheid van groot belang is, kan Winsum en directe omgeving ook een sterkere positie in deze marketing innemen. Van belang voor de positionering van Winsum is ook het marketingplan voor het Westerkwartier. Hier liggen aansluitpunten. Ook bij de ontwikkelingen via Hoogeland op de Kaart liggen aansluitpunten.
Projectplan Sociaal- economische vitalisering van het dorp Winsum
6
4.2.
Economische kansen.
Het voornaamste doel is meer bewoners, consumenten, bedrijven en toeristen naar het dorp en de gemeente te trekken. Daarnaast is doel van het project de vindbaarheid van de faciliteiten voor de bezoekende toeristen en consumenten te verbeteren. Daartoe wordt een systeem ingevoerd van verwijzingen naar parkeerplaatsen. Voorts beoogt het project de attentiewaarde te verhogen van Winsum als regionaal verzorgingscentrum. Veel bezoekers aan het Lauwersmeergebied razen Winsum voorbij. Uitdaging is deze toeristen middels bebording langs de N361 te attenderen op de aantrekkelijkheden van het dorp Winsum en hen daarmee te verleiden een tussenstop te maken. Tot slot beoogt het project de marketing van het dorp Winsum op een hoger plan te brengen door het meer te structureren en te professionaliseren. Daartoe is een een evenementenkalender ingevoerd en is er een Stichting Promotie Winsum opgericht met een professionele coördinatie.
5.
Voorgestelde maatregelen.
5.0.
Kader van plan.
In juni 2009 is door de gemeenteraad de detailhandelsvisie vastgesteld. In deze visie is met de navolgende woorden het belang van een marketingstrategie benadrukt: “Profilering en marketing. Eerder is al geconstateerd dat het authentieke centrum van Winsum met de combinatie van winkel en horecavoorzieningen, een goede mix in het aanbod van dagelijkse en nietdagelijkse goederen (het Boodschappencentrum Plus) en historische panden voldoende potentie bieden om consumenten langer in het gebied vast te houden maar ook. Geadviseerd wordt om onder aansturing van de stuurgroep Detailhandel (een sinds 2003 bestaand overlegorgaan van gemeente, ondernemers en het Hoofdbedrijfsschap detailhandel) een marketingplan op te stellen met daarin: de (meetbare en haalbare) doelstellingen voor de komende jaren; de wijze waarop de doelstellingen worden bijgehouden; de wijze van communicatie naar de diverse doelgroepen; de financiering van het marketingplan “. De gemeente Winsum en de ondernemers vinden een uitgekiende marketingstrategie belangrijk om onderscheidend te zijn van de rest en hebben hier daarom flink op in gezet. Samen met een groep ondernemers zijn maatregelen bedacht die de aantrekkelijkheid van Winsum kunnen vergroten. Tot een marketingplan is het (nog) niet gekomen. De bedachte acties treft u onderstaand wel aan
5.1.
Realisatie TOP naast Recreatiecentrum Marenland.
Een van de huidige “problemen” van Winsum is dat je er voorbij bent voordat je het door hebt. Niets wijst er op dat, rijdende over de N361, zich aan de oostzijde van de weg een dorp bevindt met een rijke historie, monumentale panden, leuke kern, bijzondere verhalen, enz. In de directe nabijheid van de N361 zou dus een plek moeten worden gezocht waar bezoekers de auto neer zetten en vervolgens hun weg lopend of fietsend vervolgen. Welnu, zo’n plek is er in de directe nabijheid van Marenland Recreatie. Daar kan heel goed visueel door
Projectplan Sociaal- economische vitalisering van het dorp Winsum
7
Figuur 3.
middel van een Toeristisch Overstappunt geëtaleerd worden dat er iets te beleven valt. De plek is daarom goed omdat het goed ligt aan de N361, een goede bereikbaarheid heeft, goed zichtbaar is, een goede uitvalsbasis is voor uitstapjes naar het dorp of b.v. richting MiddagHumsterland, horeca heeft en al beschikt over parkeerfaciliteiten. Het Toeristisch Overstappunt zal gaan omvatten een parkeerplaats, startpunt van wandel en fietsroutes, een wandelverbinding langs het Winsumerdiep naar het centrum van Winsum en een paneel met o.a. informatie over routes en bezienswaardigheden. De vormgeving van de TOP moet nader uitgewerkt worden, maar zal niet (veel) afwijken van het format dat in OostGroningen is gerealiseerd (zie foto hieronder)
Figuur 4
Kosten: Ontwerp en realisatie TOP Begeleiding en advisering Ontwerp en productie infopaneel
5.2.
€ 30.000 € 1.500 € 2.500
Realisatie van wandelroutes.
Wandelen is één van de activiteiten die “geïnteresseerd Nederland” in staat stelt om Winsum te ontdekken. Hiervoor dient de aanwezige dorpswandeling opgewaardeerd te worden en wordt deze route uitgebreid met routeverlengingsmogelijkheden. Het opwaarderen bestaat uit het zichtbaar markeren van de route, het geven van relevante informatie van bezienswaardige objecten en realiseren van een route en informatiegidsje.
Projectplan Sociaal- economische vitalisering van het dorp Winsum
8
Voor wat betreft het fietsen wordt aangesloten bij het in ontwikkeling zijnde fietsknooppuntensysteem en kanoën is reeds geregeld vanuit recreatiecentrum Marenland. 5.2.1.Van TOP naar centrum van Winsum. Dit traject loopt langs één van de mooiste plekken van Winsum, direct langs het water van het Winsumerdiep. Dit traject is essentieel in de totale beleving van de wandelroute door Winsum. Hier moet het “Winsumgevoel” worden voorbereid. Door een nieuwe passende openbare verlichting wordt de route begeleid. Daarnaast wordt door het ontwikkelen van een beleefpunt de schoonheid van dit traject versterkt. Een beleefpunt wat de uitstraling van het Winsumerdiep en de aanpalende panden versterkt. Een goede plek hiervoor is ongeveer halverwege het pad. Eén kant op heeft men zicht op het Winsumerdiep en de andere kant op richting het dorp op historische pandjes en de brug. Een vormgever kan hier een soort van “landmark”, passend bij de omgeving ontwerpen. Een plek waar het even goed zitten of hangen is en de wandelaar een moment geeft om de omgeving op zich in te laten werken Een plek ook die de wandelaars stimuleert om met elkaar in gesprek te komen en waar de gaande en komende wandelaars ervaringen uitwisselen (het Winsumer genietbankje). Kosten Ontwerp en begeleiding realisatie Openbare verlichting pad langs Winsumerdiep 8 lantaarnpalen
€ 2.500,= € 5.000,= € 10.000,
5.2.2. Het beborden van de historische wandelroute door Winsum. Het visueel aantrekkelijk bewegwijzeren van routes heeft een aantal voordelen: het is voor de gebruiker van de route leuk om de “aanwijzingen”te volgen. Voor de niet gebruikers roept het vragen op en maakt het nieuwsgierig, wat van deze groep weer potentiële gebruikers maakt. Belangrijke voorwaarde is dat de routeaanwijzingen passen binnen de sfeer van Winsum. Zichtbaar maar niet schreeuwerig opvallend. Het plaatsen van tegels/stenen met een voetafdruk past hier binnen. Dan wel een bordje aan bestaande elementen als lantaarnpalen, wegwijzerpalen enz.
Kosten ontwerp Stenen/bordjes
Figuur 5.
€ 500 €1.500
5.2.3. Het aanbrengen van plaquettes op de meest waardevolle historische panden. Om de historische waarden van Winsum te visualiseren en om de wandelroute te ondersteunen worden tien historische objecten, locaties of verhalen voorzien van een plaquette met informatie. Het aantal van tien wordt gehanteerd om te voorkomen dat een overvloed aan bordjes en info ontstaat. Verhalen over andere vermeldenswaardige objecten worden opgenomen in de brochure.
Projectplan Sociaal- economische vitalisering van het dorp Winsum
9
Figuur 6.
Kosten Redigeren teksten Ontwerp en productie
€ 250 € 1.200
5.2..4. Het opnieuw uitbrengen van de historische wandelroute door Winsum. Een aantal jaren geleden is door de winkeliersvereniging Winsum (KCW) een wandelroute door Winsum en Obergum aangeboden, in het verleden twee dorpen vormend, maar tegenwoordig één dorp, gescheiden door het Winsumerdiep (zie figuur 6). De route is samengesteld door en is een uitgave van de historische vereniging WinsumObergum. Gebleken is, dat de brochure onbekend is bij de ondernemers en daarmee bij de bezoekers aan het dorp. Dat is mee een reden gewest, om de route, naast het opnieuw uitbrengen van de “papieren”route, Figuur 7.
te visualiseren in de openbare ruimte. Daarmee is de route ook te lopen zonder dat men beschikt over de routebeschrijving. De historische wandeling en de verlengroutes worden inclusief een beschrijving van bezienswaardigheden gebundeld in een routebrochure. De route en de beschrijvingen van de bezienswaardigheden worden net als de vorige uitgave samengesteld in samenwerking met de Historische Vereniging WinsumObergum. De vereniging levert de informatie, een externe deskundige ondersteunt bij de routeontwikkeling en redigeert de teksten en begeleidt het ontwerp van de brochure. De ontwikkelde brochure zal ook in een downloadbare versie beschikbaar komen. Ondernemers en de VVV kunnen deze versie plaatsen op hun website. Het onder de aandacht krijgen van de route onder potentiële gebruikers dient planmatig te worden opgepakt. Kosten Begeleiding en advisering routeontwikkeling Begeleiding brochure en redactie Ontwerp en drukkosten Brochure omzetten naar webversie
1
1 3 2 4 2 3 4
€ 3.500 € 1.500 € 3.000 € 250
5.2.5. Dorpsommetjes. Aanhakend bij de historische wandelroute, zijn door de Stichting Promotie Winsum meerdere dorpsommetjes ontworpen, overeenkomstig het format van Landschapsbeheer Groningen. Daarmee komt de bezoeker ook buiten de kom en kan hij al wandelend genieten van het fraaie buitengebied rondom het dorp Op dit moment zijn 3 à 4 ommetjes ontworpen en liggen er plannen voor nog 2 (grotere) ommetjes, o.a. richting Schaphalsterzijl. Startpunt van alle ommetjes is de TOP naast Marenland. 1: Oldenzijl/Weidelust. 2: Maarhuizen..
Projectplan Sociaal- economische vitalisering van het dorp Winsum
10
3: Potmaar.
Figuur 8
5.3.
Aanbrengen van bebording langs de provinciale weg (N361). 5.3.1. Bebording voor verwijzing naar parkeerplaatsen. Op de luchtfoto hiernaast is een schets aangegeven van de parkeerplaatsen in het dorp
P
P
P P P
P
Tevens zijn met een gele pijl de invalswegen aangegeven vanuit het noorden, het zuiden en het oosten. Tot slot is in rood het winkelgebied aangegeven.
Projectplan Sociaal- economische vitalisering van het dorp Winsum
11
Gebleken is, dat de parkeerterreinen in Winsum niet goed te vinden zijn. Geconstateerd wordt veel rondrijgedrag, net zo Figuur 9.
lang tot de consument wel een plaats heeft gevonden. Het goed kunnen vinden van de parkeerplaatsen wordt nog dringender zodra de blauwe zone in het gehele winkelgebied wordt ingevoerd. Daarom zal een parkeerroute worden ingesteld door middel van bebording. De doorgaande route zal dan aangegeven worden met Proute en de parkeerterreinen zullen op naam verwezen worden vanaf deze Proute, e.e.a. overeenkomstig figuur 9. Een parkeerverwijssysteem is een middel om het parkeren rondom het centrum te regelen. Het geeft de automobilist die niet bekend is met de parkeersituatie in Winsum informatie over de locatie van de verschillende parkeerterreinen. Bijkomend voordeel is de afname van zoekverkeer, wat diverse verkeersbewegingen beperkt en daardoor een positieve invloed heeft op de verkeersveiligheid. Ook de lokale uitstoot van uitlaatgassen neemt af als zoekgedrag afneemt. Figuur 10.
Kosten: 15 verwijsborden naar parkeerplaatsen
€ 1. 500,
5.3.2. Aanbrengen van informatieportals langs invalswegen. Zoals eerder gememoreerd is één van de uitdagingen in dit project, de langs Winsum razende bezoeker aan het Lauwersmeergebied te verleiden tot een tussenstop in Winsum. Daarvoor moet niet alleen het aanzicht van het dorp goed zijn, maar moet de reiziger ook informatie tot zich kunnen nemen over het dorp Winsum. Daarnaast beoogt het project de marketing en promotie van Winsum te professionaliseren. Daarbij hoort een goed informatiesysteem langs de belangrijkste weg van het dorp (de N361). Via een dergelijk systeem kunnen bezoekers worden geïnformeerd over komende evenementen, kunnen zij ook actuele informatie krijgen over b.v. een stremming in het dorp, maar kunnen ze ook breder wordenm geïnformeerd voor happenings in de hele regio..
Projectplan Sociaal- economische vitalisering van het dorp Winsum
12
Figuur 11.
Kosten: 2 LED informatieportals
€ 25.000
5.3.3. Interne verwijzing naar winkelcentra. Bij de totstandkoming van het herinrichtingsplan Onderdendamsterweg, is (in)gesproken over het karakter van Winsum en de constatering, dat op verschillende plekken in Winsum wat te beleven valt: Het Aanleg, omgeving dorpsplein, w.c. Obergon. Is de bezoeker/consument op de ene plaats, dan weet hij niet wat voor winkelvoorzieningen e.d. er op de andere locaties aanwezig zijn. Nog los van het feit, dat bezoekers door de situering van het winkelhart (gescheiden door het Winsumerdiep) voor hun gevoel om moeten rijden. Opgave is dan ook de verschillende locaties met elkaar te verbinden tot een boodschappen centrum waar (bijna) alles te halen is en waarbij kopers zeggen “ook nog even naar die zaak” te moeten. Middels bebording op de winkelconcentraties kunnen bezoekers gewezen worden op de aantrekkelijkheden elders in ons dorp. Kosten 4 borden
5.4.
€ 6.000,
Upgrading winkelpanden door verbetering geveluitstraling.
In 2010 heeft de gemeente samen met de Rabobank het initiatief genomen om alle ondernemers te adviseren inzake de presentatie en profilering. Door Broekhuis Rijs Advisering is voor alle ondernemers een individueel advies ontwikkeld. Dit advies heeft een vervolg gekregen doordat ondernemers de handschoen hebben opgepakt om iets te gaan doen. Enige aanbevelingen zijn door de ondernemers inmiddels uitgevoerd. Tevens is voor drie specifieke beeldbepalende panden door adviseur Kamminga een kleurenadvies ontwikkeld en is een artist impression gemaakt. Deze panden dienen als pilot (voorbeeld) voor de andere ondernemers. Met de aanpak van deze 3 panden is in 2012 een voorzichtig begin gemaakt. Financiering is volledig voor de ondernemers zelf. Kosten: Upgrading winkelpanden
€ 100.000,
Projectplan Sociaal- economische vitalisering van het dorp Winsum
13
6.
Kosten en financiering.
KOSTEN 5.1. Ontwerp en realisatie TOP 5.2. Wandelroutes in en rond het dorp 5.3.1. Maken en plaatsen van P-verwijsborden 5.3.2. Aanschaf en plaatsing van Informatieportals 5.3.3. Interne verwijzing naar winkelcentra 5.4. Upgraden winkelpanden Totale k osten FINANCIERING 6 Bijdragen ondernemers 7 financiering gemeente 8 Fondsenwerving 9 Bijdrage SPW Totale financieringsmiddelen
7.
Communicatie.
7.1.
Communicatie en bottomup principe
Deelproject 1 Deelproject 2 Totaal 34.000 34.000 29.200 29.200 1.500 1.500 25.000 25.000 6.000 6.000 100.000 100.000 95.700 100.000 195.700 100.000 75.000 4.500 16.200 95.700
100.000
100.000 75.000 4.500 16.200 195.700
Bij de uitwerking zullen wij gezamenlijk optrekken met de ondernemers. Net zoals bij de totstandkoming van het plan is gebeurd. Toen hebben wij gebruik gemaakt van een grote klankbordgroep (15 personen). Meest tastbare van dat proces is geweest de totstandkoming van de Stichting Promotie en de evenementen die worden georgansieerd. Bij de eerste detailhandelsvisie in 2003 is een Stuurgroep detailhandel ingesteld. Deze Stuurgroep bestaat naast de gemeentelijke portefeuillehouder, uit vertegenwoordigers van de ondernemersorganisaties (de winkeliersvereniging Koopcentrum Winsum en de Ondernemersvereniging in de gemeente Winsum). De Stuurgroep heeft ten doel samen met de gemeente zorg te dragen voor uitvoering van de detailhandelsvisie. De historische vereniging WinsumObergum participeert ook in het totale project door deelproject 2 voor haar rekening te nemen. Deze vereniging is indertijd ook de bedenker geweest van de eerste historische route door Winsum. Daarnaast participeert de Stichting Promotie Winsum in het project.
Projectplan Sociaal- economische vitalisering van het dorp Winsum
14