Windprojecten in de pijplijn tot 2020 en daarna. Focus op SDE en Financiering
NWEA Winddag 2015 12 Juni 2015
Deel 1: Windprojecten in de pijplijn, bottlenecks, flitspeiling Ruud van Rijn – Bosch & Van Rijn
Deel 2: Uitdaging SDE en financiering Ilse van Veghel – Rebel Group
Deel 3: Discussie
Deel 1:
Projecten in de Pijplijn Voorstellen: Onafhankelijk adviesbureau Specialisatie Wind op Land Overheid en bedrijfsleven
Projecten van Bosch & Van Rijn
Pijplijn WOL 2015 Onderzoek Bosch & Van Rijn Op basis van contacten met projectontwikkelaars en windturbinefabrikanten Circa 120 windprojecten Gecorrigeerd voor: Dubbelingen, Buiten-beleidlocaties, Amovering
Uitgangssituatie Er staat 2.730 MW (12 juni 2015) Er is 3.270 MW nodig om doel te behalen
Resultaten, wat komt erbij? 2.500
2.000
: Opgesteld vermogen (MW)
Netto nieuw vermogen Maximale inschatting
Gemiddelde inschatting: 3.663 MW
1.500
min. 3.094 MW max. 4.231 MW
1.329
Gemiddelde inschatting
Minimale inschatting
1.000 714
767
378
500 281 194
2015
2016
2017
2018
2019
2020
Piek in 2020? Wordt alles wat in 2020 gepland is, ook werkelijk gebouwd? Hoeveel projecten schuiven door >2020?
Hoeveel project gaan (voorlopig) niet door?
Tiphoogte en Vermogen 7
200 180 160
5
140 120
4
100 3
80 60
2 Vermogen (linkeras)
1
40
Tiphoogte (rechteras)
20
-
2015
2016
2017
2018
2019
2020
Geschatte tiphoogte nieuw (m)
Geschat vermogen nieuw (MW)
6
Bottlenecks? SDE subsidie 2018/2019/2020? Capaciteit Elektriciteitsnet? Kosten voor vreemd vermogen? Prijzen windturbines? Beschikbare kranen?
Discussie: na deel 2.
Flitspeiling bij Initiatiefnemers*
(1/2)
(Respondenten vertegenwoordigen 1.500 MW in ontwikkeling op land en 3.500 MW offshore)
Respondenten noemen de volgende ‘bottlenecks’: 65% noemt ‘Onvoldoende SDE budget beschikbaar’ 65% noemt ‘Vergunningen niet op tijd beschikbaar 55% noemt ‘Rol van gemeenten en provincies’ 40% noemt ‘Netaansluiting’
* Bosch & Van Rijn
Flitspeiling bij Initiatiefnemers* (2/2) Verbeterpunten: Geef zekerheid over beschikbaarheid SDE Toepassen van wetten en regels Ambtelijk en politiek draagvlak bij overheden PR, lobby en voorlichting Snelle evaluatie van voortgang energieakkoord Standvastig uitvoeren van beleid van rijk, provincie en gemeenten Ontwikkeling ´van onderop´ en participatie van lokale samenleving * Bosch & Van Rijn
Deel 2: Financierbaarheid - SDE Korte Intro Rebel • • •
Rebel: Financieel-Economisch Adviesbureau Ilse van Veghel: Krammer, Nijmegen-Betuwe, NOP Agrowind. Van eerste haalbaarheid tot en met financial close, en daarna.
Agenda voor dit deel 1. 2. 3. 4. 5. 6.
12
Drie ontwikkelingen De uitdaging: banking vs de banken De uitdaging nader toegelicht Bottleneck: zelfde project, minder financiering De oplossingsrichting Oproep aan EZ/ RvO en Financiers
Drie Ontwikkelingen 1. De SDE is voor 2015 substantieel gewijzigd: – Gemeentedifferentiatie – P50 subsidie ipv vastgestelde vollasturen – De windfactor is vervangen door banking
2. Kleine ontwikkelaars realiseren grote parken: – 2014: NOP Agrowind, Westermeerwind, Gemini – In de pijplijn: Krammer, Wieringermeer, Fryslan, Flevo-regio’s, etc. – Financiering vindt plaats obv projectfinanciering
3. De balans van energiemaatschappijen kent grenzen: – Heroverweging voor projectfinanciering voor grote projecten.
13
De uitdaging: banken vs. banking • Projectfinanciering: zekere cash = king • ‘Zeker’ voor een bank: – P90 windopbrengst – Lening (minstens) een half jaar voor einde SDE afgelost – Betrouwbare contracten en officiële subsidiereglementen
• SDE 2015 genereert in P90 niet langer 100% SDE – Totaal SDE kan door intrede P50 beschikking groter zijn dan voorheen – De SDE uitkering in P90 is voor meeste parken (fors) lager dan voorheen – Dat betekent minder financieringsruimte voor onveranderde, of zelfs verbeterde, projecten. – Banking lost dit probleem niet op, maar kan wel bijdrage aan oplossing.
14
De uitdaging nader toegelicht: 1. Projectfinanciering • Zekerheid: in P90 genoeg buffers: – Een Debt Service Coverage Ratio (DSCR) van ca. 1,20. – Ter illustratie een lineaire aflossing:
– Bij grote projecten is de DSCR 1 op 1 maatgevend voor de financieringsruimte van het park. – De beschikbare cash in een P90 scenario is leidend voor de leningsomvang.
15
20% 20%
20%
20%
De uitdaging nader toegelicht: 2. SDE wijziging • Met de windfactor genereerde een park in een P90 scenario ook alle SDE-inkomsten: € / Mwh
Financierbare cashflow in P90
EUR 125
* 1,25 EUR 100 EUR 50 * 1,25 EUR 40
P50: 6000
80% P50: 4800 / 1,25
16
MWh
De bottleneck: Onveranderde projecten – minder financiering • In 2015 vervalt de windfactor: P90 inkomsten kleiner => minder financieringsruimte. € / Mwh
€ / Mwh
Financierbare cashflow in P90
Financierbare cashflow in P90
EUR 125
EUR 100
EUR 50
EUR 40
80% P50: 4800
• •
17
P50: 6000
Mwh
De situatie verschilt per project, afhankelijk van P50 en P90 MWh. SDE obv P50 ipv vollasturen kan in totaal meer inkomsten genereren, terwijl de financieringsruimte afneemt.
P50: 6000
Mwh
Banking: langere looptijd SDE bij MWh < P50 • Banking: opsparen ‘ongebruikte’ SDE • In P90 is er altijd een 16e jaar:
• Oplossingsrichting financiering: langere looptijd
18
Oplossingsrichting • Condities tot 2015 - grote projecten: – – – – –
Ca. 3 mnd grace period Ca. 6 mnd tail voor einde SDE Betekent: 14,25 jaar aflossing DSCR: ca 1,20 Tot 80% gearing
• In 2015 dezelfde gearing bij: – – – – –
Grace 3 mnd
Ca. 3 mnd grace period 1 jaar tail dmv 16e jaar Betekent: 14,74 jaar aflossing DSCR: ca 1,18 (tail is verdubbeld) Evt. cash sweep bij p50 productie
Aflossing: 14,25 jr Tail 6 mnd
SDE: 15 jaar Grace 3 mnd
Aflossing: 14,75 jr Tail 1 jr
SDE: 15 jaar
• Geeft dezelfde zekerheid & binnen SDE jaren afgelost.
19
+1
Om die oplossing te realiseren: • Oproep beleidsmakers: • •
Verzorg duidelijke en officiele documentatie over functioneren banking (staatscourant - waardig). Biedt zekerheid over voorschot voor 16e jaar, een verrekening in Q2 van het 17e jaar is niet financierbaar.
• Oproep financiers: • Doorgrondt & denk mee, voor elk project zal het net anders zijn. • Overtuig de kredietcommissies van de zekerheden in nieuwe condities.
20
Dank voor de aandacht
Vragen? - Nu - Tijdens borrel - Of wanneer dan ook
REBELGROUP.COM
Contact: Ilse van Veghel M:
[email protected] T: 06 34 73 58 95
Discussie
NWEA Winddag 2015 12 Juni 2015 22
Banking in de P50 casus • Banking in plaats van de windfactor: – Forward banking: niet benutte subsidiabele productie inhalen in latere jaren – Backward banking: meenemen hogere productie dan maximale subsidiabele productie naar een volgend jaar SDE+ * Max 25% van subsidiabele jaarproductie
Subsidiabele jaarproductie beschikking Gerealiseerde jaarproductie Uitgekeerd uit jaarproductie beschikking Uitgekeerd uit forward banking reserve Uitgekeerd uit backward banking reserve* Totaal uitgekeerd in het jaar
1.300 1.000 0 0 1.000
600 600 0 250* 850
600 600 0 50 650
1.400 1.000 400 0 1.400
800 800 0 0 800
1.000 0 300 0 300
Uitkering cumulatief
1.000
1.850
2.500
3.900
4.700
5.000
Eindjaarbalans van de reserve: Backward banking Forward banking Bron: RvO
23
voorbeeld looptijd subsidie 5 jaar in MWh 2 3 4 5 1.000 1.000 1.000 1.000
1 1.000
300 0
50 150
0 500
0 100
0 300
6 0
0 0
Banking: langere looptijd SDE bij MWh < P50 • In P90 is er altijd een 16e jaar SDE+ * Max 25% van subsidiabele jaarproductie Subsidiabele jaarproductie beschikking
1 1.000
Voorbeeld looptijd subsidie 5 jaar in MWh 2 3 4 5 1.000 1.000 1.000 1.000
Gerealiseerde jaarproductie
800
800
800
800
800
800
Uitgekeerd uit jaarproductie beschikking
800
800
800
800
800
0
Uitgekeerd uit forward banking reserve
0
0
0
0
0
0
Uitgekeerd uit backward banking reserve*
0
0
0
0
0
0
Totaal uitgekeerd in het jaar
800
800
800
800
800
800
Uitkering cumulatief Eindjaarbalans van de reserve: Backward banking Forward banking
800
1.600
2.400
3.200
4.000
4.800
0 200
0 400
0 600
0 800
0 1.000
Bron: RvO
• Oplossingsrichting financiering: langere looptijd
24
6 0
0 200
