H.76051.0314
De couveuse en daarna
2
Inleiding Uw baby is opgenomen op de couveuse/babykamer van onze kinderafdeling of misschien gaat dit binnenkort gebeuren. Hiermee maken u en uw kind een start die u zich anders had voorgesteld, alhoewel u er misschien wel rekening mee hebt gehouden. Na de spanning rondom de geboorte is er nu de spanning om uw kind dat in het ziekenhuis ligt. In deze brochure vindt u algemene informatie over de (zieke) pasgeborene in de couveuse. Verder is de gang van zaken op de kinderafdeling beschreven. Tijdens de opname van uw baby willen wij u helpen te wennen aan een situatie waarin uw kind in een couveusewieg ligt en u het nog niet mee naar huis kunt nemen. Wij proberen zoveel mogelijk tegemoet te komen aan uw wensen. Na overleg kunnen een aantal regels meestal aan uw persoonlijke situatie worden aangepast. Wij hopen dat het verblijf van uw kind op onze afdeling niet langdurig zal zijn. Mochten er tijdens de opname zaken zijn die u graag anders zou zien, laat het ons dan weten. Verpleegkundigen In de gang naast de koffiekamer hangt een bord waarop staat welke verpleegkundige die dag voor uw baby zorgt. Weet u niet welk gezicht er bij de naam op het bord hangt, dan kunt u dit opzoeken op de fotolijst die ernaast hangt. Er werkt een groot aantal verpleegkundigen op de afdeling. Voor u als ouder betekent dit dat u te maken krijgt met verschillende verpleegkundigen. Het streven is dat zoveel mogelijk dezelfde verpleegkundigen voor uw baby zorgen. Er zijn per dag drie diensten: de dagdienst van 07.15 uur tot 15.45 uur, de avonddienst van 15.15 uur tot 23.15 uur en de nachtdienst van 23.00 uur tot 07.30 uur.
3
Artsen Op de afdeling zijn meerdere kinderartsen werkzaam. Elke patiënt heeft een eigen kinderarts die de hoofdbehandelaar is. Als de hoofdbehandelaar afwezig is neemt een van de andere kinderartsen het over. Als u een gesprek wilt met de kinderarts kunt u dit via de verpleegkundige afspreken. Dagelijks rond 09.00 uur wordt de toestand van uw baby besproken tijdens het overleg tussen artsen en verpleegkundigen. Er worden dan afspraken gemaakt voor de komende dag. Het is niet vanzelfsprekend dat de kinderarts dagelijks de baby nakijkt. Als u baby langer blijft heeft u wekelijks of zonodig vaker een gepland gesprek met de kinderarts. Fysiotherapie De fysiotherapeut kan worden betrokken bij de behandeling van uw kind. De motorische ontwikkeling (ontwikkeling van houding en beweging) van te vroeg geboren kinderen verloopt soms anders dan de ontwikkeling van op tijd geboren kinderen. De fysiotherapeut geeft u advies over wat u zelf kunt doen om een zo goed mogelijke ontwikkeling te waarborgen. Maatschappelijk werker – Geestelijke verzorging De zorg om de baby en de onverwachte dingen die gebeuren, vragen in emotioneel opzicht veel van ouders. Als u dat op prijs stelt kunnen de maatschappelijk werker of de geestelijk verzorger u ondersteunen. De gesprekken hebben een vertrouwelijk karakter. U kunt via de arts of de verpleegkundige een afspraak maken.
4
PRAKTISCHE INFORMATIE TIJDENS HET VERBLIJF Bezoekregeling Als ouders bent u 24 uur per dag welkom. U wordt verzocht bij uw eigen kind te blijven om de privacy van iedereen te waarborgen. Broertjes en zusjes mogen alleen op bezoek komen als ze niet in contact zijn geweest met infectieziekten, bijvoorbeeld de bof, mazelen of waterpokken. Familie en vrienden mogen, zonder kinderen, uw kind bezoeken als één van de ouders meekomt. Met het oog op de beschikbare ruimte verzoeken wij u met niet meer dan twee bezoekers naar binnen te gaan. Tijdens het bezoek mag er één keer gewisseld worden. Hygiëne Pasgeboren baby’s zijn erg vatbaar voor infecties. Wij besteden daarom extra aandacht aan de hygiëne op de couveuse babykamer. Het is belangrijk dat u goed uw handen wast voor u binnenkomt en dat u geen sieraden draagt aan uw onderarmen en handen. Na het wassen van de handen wrijft u uw handen even in met een alcoholoplossing, de verpleegkundige zal u dit de eerste keer laten zien. Wanneer u verkouden of ziek bent of een infectie aan uw mond of handen hebt, verzoeken wij u eerst contact op te nemen met de verpleegkundige, voordat u naar de baby gaat. Wat u allemaal zelf kunt doen Een groot deel van de dagelijkse verzorging voor uw baby wordt overgenomen door verpleegkundigen. Dat kan moeilijk voor u zijn. Toch zijn er veel dingen die u, als ouder, goed zelf kunt doen. Bijvoorbeeld het mondje schoon maken, een schone luier geven, temperaturen, wassen, baden en wegen. Contact maken met uw baby: zachtjes praten, rustig benaderen, liedjes zingen kangoeroeën baby’s worden rustig als je voorzichtig een warme hand op hun hoofdje legt. 5
Geluid Uw baby is gevoelig voor geluid. Lawaai kan leiden tot stress bij uw baby. Positieve en stimulerende geluiden: zacht instrumentale muziek spreken met zachte stem herhalen van klanken of zacht zingen Vooral ouders kunnen een grote bijdrage leveren aan positieve geluiden, omdat hun stemgeluid herkend wordt door de baby. Ongewenste geluiden en handelingen: luid spreken of lachen van personeel en ouders hard openen en sluiten van de couveusedeurtjes hard plaatsen van materiaal op een couveuse tegen een couveuse aanleunen of stoten. Geurherkenning De reuk speelt een belangrijke rol bij het herkennen van de moeder. De couveuse is een omgeving waarin de natuurlijke geur van de moeder ontbreekt. Om de geurherkenning te stimuleren kan de baby op een reukdoekje liggen. Dit kan een zak-/spuugdoekje zijn dat de moeder een dag op de huid gedragen heeft, of waarop moedermelk gesprenkeld is. Kangoeroeën Zodra de toestand van de baby het toelaat kunt u hem op schoot nemen of kangoeroeën. Bij kangoeroeën wordt uw baby met het blote lijfje tegen uw borst aangelegd. Daar komt dan een warme doek en uw kleding overheen, zodat alleen het hoofdje er nog bovenuit komt. Uw kind blijft hierdoor lekker warm. Het geeft een veilig gevoel, omdat hij uw hartslag (weer) kan horen. Ook blijft de baby regelmatig ademen door de natuurlijke stimulatie die uw ademhaling geeft. Uw kindje hoeft daardoor meestal niet bewaakt te worden door de monitor. Bijna alle baby’s vinden het kangoeroeën heerlijk en vallen tevreden in slaap. 6
Iets van huis U kunt speelgoed, zoals knuffels of een speeldoosje in de couveuse ophangen. Bij voorkeur van wasbaar materiaal. Als de situatie het toelaat kan de baby eigen kleertjes aan. De couveusetemperatuur wordt dan lager gezet. Sokjes aan of een mutsje op kan al vrij snel. Dagboekje Nu uw baby in het ziekenhuis ligt maakt u niet alles mee. Om toch zoveel mogelijk vast te houden van de eerste periode na de geboorte kunt u een dagboek achterlaten op de afdeling. De verpleegkundige kan af en toe een stukje in het dagboek schrijven. Videoverbinding kraam – kinderafdeling Als uw baby in de couveuse op de kinderafdeling ligt en u ligt op de kraamafdeling, dan kunt u vanaf uw bed het doen en laten van uw kindje volgen via en videoverbinding. Voeding Als de baby nog te klein is om zelf te drinken krijgt hij de voeding via een maagsonde, ook wel voedingssonde genoemd. Via zo’n sonde wordt continu voeding gegeven, zodat het kind de voeding heel geleidelijk binnenkrijgt in plaats van met grote hoeveelheden tegelijk. Verdraagt de baby de voeding nog niet, dan kunnen alle benodigde voedingsstoffen eerst via het infuus worden gegeven. Borstvoeding Er is geen enkele reden om af te zien van borstvoeding bij een couveusebaby. Met borstvoeding geeft de moeder antistoffen (belangrijk voor de afweer tegen infecties) aan haar baby. Dit is zeker voor een couveusebaby van groot belang. Soms kunt u uw baby niet zelf voeden omdat deze bijvoorbeeld nog te klein of te ziek is. U kunt dan melk afkolven. De baby krijgt de afgekolfde melk dan door een maagsonde. Over de praktische kanten van het geven van borstvoeding en het afkolven van moedermelk kunt u terecht bij de verpleegkundige die uw baby verzorgt. 7
Twee ochtenden per week zijn lactatieverpleegkundigen aanwezig die voorlichting en ondersteuning geven bij borstvoeding. Kunstvoeding Er is speciale voeding voor te vroeg geborenen ontwikkeld. Deze speciale voeding bevat extra calorieën om te vroeg geboren kinderen goed te laten groeien. HET ONTSLAG U wordt tijdig geïnformeerd omtrent het ontslag. Voor het ontslag heeft de kinderarts een gesprek met u over het verloop van de opname en over hoe het (mogelijk) thuis zal gaan. Als het nodig is dat uw baby ook thuis medicijnen krijgt, dan krijgt u een recept mee. Ook krijgt u zonodig een afspraak mee voor de nacontrole. Als uw baby wordt ontslagen krijgen het bureau Thuiszorg en uw huisarts hiervan bericht. Met vragen kunt u altijd bij hen terecht. De polikliniek Wanneer u met uw kind terugkomt in het ziekenhuis voor nacontrole, komt u steeds bij dezelfde kinderarts op de polikliniek. Het consultatiebureau / bureau Thuiszorg Het is zinvol een consultatiebureau te bezoeken. Hier wordt uw baby gevolgd in zijn ontwikkelingen en worden o.a. vaccinaties gegeven volgens een vaccinatieschema. Dit betekent dat de eerste vaccinatie twee maanden na de geboorte gegeven wordt. De Thuiszorg organiseert regelmatig cursussen voor ouders van jonge kinderen. Informatie hierover vindt u in de plaatselijke kranten of bij uw wijkverpleegkundige.
8
OPGROEIEN NA VERBLIJF OP DE KINDERAFDELING Kraamvisite Het kan verstandig zijn om de eerste weken dat de baby thuis is niet te veel kraamvisite te ontvangen. U en uw baby moeten de tijd nemen om aan elkaar te wennen. Uitstel hoeft echter geen afstel te betekenen. Het is goed om de kraamvisites later wel door te laten gaan. Emoties Het is heel normaal dat u nog af en toe verdrietig, boos of teleurgesteld bent, omdat uw baby ziek of te klein was. Geef toe dat u deze emoties heeft en praat erover met anderen. Gun uzelf de tijd en u zult merken dat deze gevoelens langzamerhand minder worden. Ongecorrigeerde en gecorrigeerde leeftijd Vergelijk uw kind niet met dat van andere ouders. Het aantal weken, dat uw baby te vroeg geboren werd, moet meegenomen worden in de beoordeling van de ontwikkeling van uw baby. Als uw baby 6 weken te vroeg geboren werd moeten deze weken afgetrokken worden van het tijdstip waarop uw baby bijvoorbeeld voor het eerst lacht. Als dat bijvoorbeeld na 10 weken is dan is uw baby vlot (10-6=4 weken). We noemen dat de gecorrigeerde leeftijd. Wij adviseren u ook het groeiboekje van de Thuiszorg te lezen. Daar waar het over de ontwikkeling van uw baby gaat, gebruikt u de gecorrigeerde leeftijd. Huilen en overstrekken Te vroeg geboren baby's huilen soms meer en schrikken sneller dan op tijd geboren kinderen. Vaak hebben ze de neiging om rug, armen en benen te veel te strekken en hun hoofd naar achteren te duwen. Kinderen kunnen erg onrustig worden van dat overstrekken en ze drinken dan ook minder goed. Door het kind op een andere manier vast te houden en te verzorgen kan dit overstrekken verminderd worden. De fysiotherapeut kan u hierover adviseren; hij heeft hierover een folder.
9
Als uw baby veel huilt kunt u eerst eens proberen of een strak ritme helpt. Vaste voedingstijden, niet langer dan drie kwartier uit bed, beperkt bezoek. Als een strak ritme na een week geen verbetering geeft, probeer dan eens: uw huilende baby mee te dragen in een draagzak een keer extra in bad hem/haar op uw buik te leggen. Verstoord slaap- waakritme Te vroeg geboren baby’s ontwikkelen soms een verstoord slaapwaakritme. Ze kunnen dan veel huilen en weinig of kort slapen. Neem dan contact op met uw wijkverpleegkundige JGZ (jeugd gezondheid zorg). Vraag op tijd ondersteuning aan uw wijkverpleegkundige. Wacht niet te lang. Belangrijk om te weten is het volgende: een baby drinkt 15 – 30 minuten, niet langer signalen van moe zijn: - wegkijken - wit, bleek worden - geeuwen - handjes in ogen - onrustig gedrag - jengelen moe zijn betekent naar bed om te slapen een baby is tot de leeftijd van ca. zes weken maximaal 45 minuten wakker, tot de leeftijd van drie maanden ca. 60 minuten (inclusief voedingstijd). Een baby slaapt daarna tot een volgende voeding, dus twee à drie uur. Een baby heeft soms de tijd nodig om zich zelf in slaap te huilen. Vijf tot dertig minuten jengelen, huilen, is normaal. Rust is voor elke baby belangrijk, maar zeker voor de baby’s die net uit het ziekenhuis komen. Ga niet op pad met uw baby, zeker de eerste week niet. Daarna is één keer daags een activiteit, zoals boodschappen doen of op visite gaan meer dan voldoende voor sommige baby’s. Soms is dat in de eerste paar weken nog teveel. 10
Een dagboek bijhouden kan inzicht geven, houd bij wanneer uw baby slaapt, huilt en voeding krijgt. Misschien valt er een patroon in te ontdekken. Vaak maakt dit het huilen dragelijker. Scheelzien De eerste 3 maanden mag uw kind nog regelmatig scheelzien. Als u vindt dat uw baby daarna nog scheel kijkt, meldt dit dan op het consultatiebureau Horen Als uw baby niet op geluiden reageert, meldt dit dan op het consultatiebureau. Liesbreuk / navelbreuk Te vroeg geboren kinderen hebben vaker dan andere baby's een lies-, of een navelbreukje, te herkennen aan een bobbel in de lies of op de navel. Een navelbreuk hoeft maar zelden behandeld te worden, een liesbreuk wel als deze regelmatig bekneld raakt en de baby er last van heeft. Uw kind laat dit merken door veel en hard te huilen. Neem in dit geval contact op met de huisarts. Contact maken Omdat te vroeg geboren baby's soms nog wat onrustig zijn, is het verstandig om ze vooral hun rust te gunnen en ze niet te veel te prikkelen. Aan de andere kant is praten tegen en spelen met uw baby goed voor zijn ontwikkeling. U kunt het beste contact maken met uw baby als hij: ontspannen is armpjes en beentjes gebogen heeft, handjes open heeft rustig is oogcontact maakt glimlacht Voeding Als uw baby onrustig is en u denkt, dat dit te maken heeft met de voeding, bespreek dit dan tijdens de eerst volgende controle op het consultatiebureau of bij de kinderarts. Vervroeg zonodig de afspraak. 11
Ga niet zelf van voeding veranderen of de voeding indikken of verdunnen. Als uw baby vooral 's nachts huilt is hij waarschijnlijk gebaat bij een nachtvoeding. Te vroeg geboren baby's of baby's die erg ziek zijn geweest, kunnen nog lang een nachtvoeding nodig hebben. Temperatuur babykamer Om de overgang van het ziekenhuis naar thuis niet te groot te maken, is het goed om de babykamer te verwarmen tot ongeveer 22 graden. Probeer dit na enkele dagen wat af te bouwen. Als uw baby dan niet goed op temperatuur blijft, (lichaamstemperatuur moet tussen 36.9 en 37.5 graden zijn) kunt u het bedje verwarmen met kruiken. Als uw baby’s lijfje lekker warm aanvoelt, is zijn temperatuur goed. Koude handjes en voetjes zijn geen graadmeter. Badtemperatuur Badwater moet 37 graden zijn. Gebruik een badthermometer of voel met uw elleboog, nooit met uw handen. Infecties Veel ouders zijn bang dat hun kind een besmetting zal oplopen. Niet ten onrechte, want voordat uw baby volwassen is zal hij nog vele snotneuzen en kinderziektes doormaken. Zonder deze infecties wordt geen enkel kind groot, dus hierom hoeft u wandelen met de baby niet te vermijden en al evenmin de contacten met andere kinderen en volwassenen. Ga zo gewoon mogelijk met uw baby om en: GENIET VAN UW KIND! Opmerkingen en klachten De medewerkers van het ziekenhuis doen hun best het u zoveel mogelijk naar de zin te maken. Dat lukt natuurlijk niet altijd. Uw ervaringen kunnen een signaal zijn om zaken aan te passen. Als u opmerkingen of klachten heeft, kunt u deze het beste met de direct betrokkene(n) bespreken. Een goed gesprek kan vaak verhelderend zijn. Als dat gesprek of de afhandeling niet tot tevredenheid verloopt, kunt u zich wenden tot de klachtenfunctionaris, (0523) 276110, die een bemiddelende rol heeft. Als ook hiervan de uitkomst voor u niet bevredigend is, kun u uw opmerking of klacht per brief aan de Klachtencommissie van het ziekenhuis kenbaar maken. 12
U stuurt uw brief naar de secretaris van de Klachtencommissie, Röpcke-Zweers ziekenhuis, Postbus 1, 7770 AA Hardenberg.
Met vragen of klachten over de gezondheidszorg kunt u ook terecht bij het: Informatie Klachtenbureau Gezondheidszorg IKG, regio Zwolle Menno van Coehoornsingel 16 8011 XA ZWOLLE (0900) 2437070 Wanneer u daartoe redenen heeft kunt u buiten het ziekenhuis uw klacht schriftelijk melden bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg of bij het Regionaal Tuchtcollege Zwolle: Inspectie voor de Gezondheidszorg voor Gelderland en Overijssel Postbus 9013 6800 DR Arnhem Regionaal Tuchtcollege Zwolle Postbus 10067 8000 GB Zwolle Ideeën of suggesties Heeft u ideeën, suggesties of opmerkingen over bijvoorbeeld de ontvangst in het ziekenhuis, de communicatie met de arts of verpleegkundige, de behandeling, maaltijden, bezoekregeling, bedden, het vertrek uit het ziekenhuis of overige zaken dan kunt u die opschrijven en in de hiervoor bestemde bus in de centrale hal deponeren of opsturen naar het ziekenhuis. Meer informatie Als u meer informatie wilt over bijvoorbeeld voorlichtingsmateriaal, patiëntenverenigingen, of adressen van instanties, kunt u dit laten 13
weten aan uw behandelend arts of de verpleegkundigen. Zij kunnen u verder helpen of doorverwijzen naar de coördinator patiëntenvoorlichting. Op de afdeling is allerlei informatie verzameld over te vroeg geboren baby’s, o.a. nuttige adressen en een lijst met boeken. U kunt de verpleegkundigen hier naar vragen. Verenigingen - Landelijke vereniging "Ouders van couveusekinderen", telefoon (020) 6793742. - Vereniging "Borstvoeding Natuurlijk", tel: (0343) 576626, (0183) 629917
Stichting Vrienden van het Streekziekenhuis CoevordenHardenberg De Stichting Vrienden van het Streekziekenhuis heeft als doel het realiseren van extra voorzieningen voor de patiënten. Hiervoor is geen geld beschikbaar binnen het bestaande budget. U kunt hierbij onder andere denken aan het kindvriendelijk maken van de polikliniek, het aanschaffen van gezellige zitjes op de verpleegafdelingen of het plaatsen van tuinmeubilair. Als u waardering heeft voor de activiteiten van de stichting kun u helpen door een financiële bijdrage te storten op RABO bankrekening nummer 32.49.85.606 ten name van de Stichting Vrienden van het Streekziekenhuis Coevorden-Hardenberg onder vermelding van Ziekenhuis Röpcke Zweers. U kunt uw gift eventueel in de daarvoor bestemde bus in de centrale hal deponeren. Vragen Heeft u vragen, stel ze gerust aan het personeel van de kinder- en jongerenafdeling (0523) 276855
14
15
16
