Wilhelmina Ziekenhuis Assen
Vertrouwd en dichtbij
Informatie voor patiënten
Lichttherapie (PUVA)
zz
1
Lichttherapie Reeds lang is bekend dat zonlicht een gunstig effect heeft op verschillende huidziekten. Dit effect is grotendeels toe te schrijven aan een bepaald spectrum uit het zonlicht, namelijk het ultraviolet (UV-) licht. Er zijn drie soorten UV-licht: UVC, UVB en UVA. UVC is gevaarlijk en komt op aarde vrijwel niet voor doordat het door de ozonlaag om de aarde wordt weggefilterd. Lichttherapie is dan ook gericht op behandeling met UVA en UVBlicht. Op grond van verschillende overwegingen kan een keuze gemaakt worden uit een behandeling met UVA, een behandeling met UVB of een combinatie daarvan. De dermatoloog heeft op grond van uw klachten gekozen voor een behandeling met PUVA. Bij een PUVA-behandeling wordt de lichttherapie gecombineerd met medicijnen met de verzamelnaam psoralenen. (PUVA is dus: psoraleen + UVA). Door deze medicijnen wordt de huid gevoeliger voor UVA-licht. Vaak moeten psoralenen worden ingenomen maar soms worden ze ook wel plaatselijk op de huid aangebracht in de vorm van een zalf of een vloeistof. De dermatoloog bepaalt aan de hand van uw gewicht hoeveel psoraleen u per keer nodig hebt. Behandeling Op de polikliniek Dermatologie zijn belichtingscabines aanwezig voor een PUVA-behandeling. In deze cabines kan het gehele lichaam worden belicht. Ook is er deel-apparatuur aanwezig waarmee gedeelten van de huid behandeld kunnen worden, bijvoorbeeld handen of voeten. Behandeling De duur van de behandeling varieert. In de eerste periode van zes tot tien weken wordt u twee keer per week behandeld (op maandag/donderdag of op dinsdag/vrijdag), op een vaste tijd die u hebt afgesproken met de assistente.
2
Controle Het is de bedoeling dat u één keer per vier of zes weken voor controle gezien wordt door de dermatoloog. Eén week voordat u voor controle komt, worden uw bloedwaarden gecontroleerd. De daarvoor bestemde formulieren vindt u voorin de map die in de PUVA-cabine ligt. Mocht u afwijkende bloedwaarden hebben, dan besteedt de dermatoloog daar tijdens het controlebezoek aandacht aan. U kunt na het bezoek aan uw arts een nieuwe controleafspraak maken bij de assistente aan de balie. Einde behandeling Als de afwijkingen (bijna) verdwenen zijn, wordt de behandeling gestopt. Als de behandeling langer dan twee weken gestopt wordt en daarna weer wordt gestart, kan de gewenning aan het licht minder zijn geworden en zal eventueel opnieuw begonnen moeten worden met een lagere dosering.
Het is zeer belangrijk dat u de behandeling niet of zo weinig mogelijk onderbreekt, omdat anders het therapieresultaat aanzienlijk minder is.
Opbouwschema behandeling in lichteenheden Behandeling in cabine Behandeling met deelapparatuur 00.50 2 01.00 3 01.50 5 02.00 7 02.50 9 03.00 10 04.00 05.00 06.50 08.00 10.00 12.00
3
Instructies Houdt u zich bij een PUVA-lichttherapie aan de volgende regels:
Psoraleen dient u twee uur vóór de behandeling in te nemen met thee of melk. Als u misselijk wordt van de medicijnen of maagklachten krijgt, kan het helpen om ze in twee porties in te nemen in combinatie met een boterham. Als u psoraleen niet inneemt in tabletvorm maar als vloeistof of zalf op de huid aanbrengt, dan moet dat een kwartier tot een uur voor de behandeling gebeuren. Dit gebeurt op de polikliniek Dermatologie. De combinatie van alcoholgebruik met het slikken van psoraleentabletten kan schadelijk zijn. Daarom is het onverstandig om alcohol te gebruiken op de dag vóór de behandeling en de dag van de behandeling zelf. Als u geneesmiddelen gebruikt die zijn voorgeschreven door de huisarts of een specialist, geeft u dat dan door aan de dermatoloog. Sommige geneesmiddelen kunnen namelijk in combinatie met UV-therapie ongewenste effecten hebben. Dit geldt ook voor zalven en dergelijke. Gebuik alleen die zalven die door de dermatoloog in combinatie met UV-behandeling zijn voorgeschreven. In hoeverre een PUVA-behandeling tijdens een zwangerschap een schadelijk effect kan hebben op het ongeboren kind, is niet bekend. Een zwangerschap gedurende de behandelperiode moet daarom voor alle zekerheid worden voorkomen.
4
De lichtdosis in de cabine wordt iedere keer dat u voor een behandeling komt, voor u ingesteld. Het is de bedoeling dat u de stand zo snel mogelijk opvoert, tenzij de dermatoloog anders voorschrijft. Als uw huidafwijkingen goed reageren op de behandeling, hoeft de lichtdosis niet verder te worden opgevoerd. Bij iedere behandeling worden de datum en de ingestelde lichtdosis genoteerd in de daarvoor bestemde map. Om hygiënische redenen wordt u verzocht een handdoek mee te nemen, waarop u tijdens de behandeling kunt staan. Om uw ogen te beschermen is het belangrijk dat u tijdens de behandeling een speciale bril draagt. Deze ligt in de cabine. Mocht u een afwijking hebben rond uw ogen waardoor u de bril niet kunt dragen, dan moet u tijdens de behandeling uw ogen dichthouden. Als u psoriasis hebt en uw huid is erg schilferig, dan moet u uw huid vóór de belichting goed insmeren met vaseline. Doet u dit bij voorkeur thuis. Voor het geval dat niet mogelijk is, ligt er een tube vaseline in de belichtingscabine. (Mocht er geen tube liggen, dan kunt u een nieuwe vragen aan de assistente.) Voor de behandeling wordt u verzocht zich uit te kleden zodat uw aangetaste huid behandeld kan worden. Kwetsbare delen die niet aangetast zijn, kunt u afdekken (vanaf het beging van de behandeling of in de loop van de behandeling). U wordt verzocht de cabine na de behandeling schoon achter te laten.
5
Bescherming tegen de zon Door het innemen van psoraleentabletten wordt u veel gevoeliger voor UVAlicht dan normaal. Deze extra gevoeligheid blijft tot ongeveer tien uur na inname van de tabletten. Daarom mag u op de dag dat u psoraleen hebt geslikt, beslist niet zonnebaden (ook niet op een zonnebank!). Het is belangrijk dat u op de dag van de behandeling uw huid zoveel mogelijk bedekt met kleding. Ook achter vensterglas en in de winter moet u uw huid beschermen tegen buitenlicht. Als u de zon niet kunt vermijden, gebruik dan een goed zonnebrandmiddel dat geen UVA-straling doorlaat. Op de dag van de behandeling moeten uw ogen ook beschermd worden tegen buitenlicht. Het beste is om de hele dag een (polaroid) zonnebril te dragen. Wat doen bij verbranding? Door te veel buitenlicht kan uw huid verbranden. Ook kan er verbranding optreden doordat de ingestelde lichtdosis tijdens de behandeling te hoog is voor uw huid of doordat u de dosis te snel verhoogt. Een verbranding herkent u aan pijnlijke roodheid van het behandelde lichaamsdeel (“enige” roodheid is toegestaan), zwelling en blaarvorming. Als u verbrand bent, breng dan after-sun gel aan op de huid of een hormonale zalf.
Neem bij klachten ten gevolge van verbranding ALTIJD contact op met de assistente van de polikliniek Dermatologie, telefoonnummer (0592) 32 52 15! Buiten kantooruren kunt u bellen naar de afdeling Spoedeisende Hulp, telefoonnummer (0592) 32 55 55 (centraal nummer). Zo nodig wordt er contact opgenomen met de dermatoloog.
6
Het is mogelijk dat er pijnstillers worden voorgeschreven of medicijnen om te voorkomen dat er ernstige(re) verbrandingsverschijnselen optreden. Afhankelijk van de aard van de verbranding wordt bepaald of u door mag gaan met de lichtbehandeling en op welke stand. Ongewone plekjes op de huid? Het is bekend dat langdurige blootstelling van de huid aan zonlicht een versnelde veroudering van de huid tot gevolg heeft en ook huidgezwelletjes kan veroorzaken (die overigens goed te behandelen zijn). Ook bij langdurige lichttherapie zijn zulke verschijnselen in principe niet uitgesloten. Daarom worden er grenzen gesteld aan de duur van de lichtbehandeling. Toch is het aan te raden dat u voor alle zekerheid tijdens en na de behandelingsperiode zelf het oog houdt op ongewone plekjes op uw huid. Mocht u veranderingen ontdekken, raadpleeg dan de dermatoloog. Afspraak Wilt u een afspraak verzetten of hebt u vragen over uw behandeling, neemt u dan contact op met de polikliniek Dermatologie. De polikliniek is bereikbaar op werkdagen van 8.30 tot 16.30 uur via telefoonnummer (0592) 32 52 15.
Als u telefonisch een controleafspraak wilt maken, houdt u er dan rekening mee dat u dit op tijd doet, dat wil zeggen minstens twee weken voordat u weer voor controle moet komen. Vergeet u niet om één week voordat u voor controle komt, uw bloed te laten prikken!
Als u voor een behandeling komt, wilt u dan uw ponskaartje afgeven aan de balie? Zo kan de assistente bij nieuwe patiënten nagaan of de belichtingscabine al bezet is.
Als uw behandeling is afgelopen en u hoeft niet meer terug te komen, meldt u dat dan bij de assistente!
Hebt u een opmerking of een klacht? De medewerkers en specialisten van het Wilhelmina Ziekenhuis Assen doen hun best u de juiste (medische) zorg te geven. Mocht er toch iets gebeuren waarover u niet tevreden bent, dan verzoeken wij u om dat door te geven. Dat kan aan degene die direct verantwoordelijk is of aan de ombudsfunctionaris van het ziekenhuis. Deze is bereikbaar via:
e-mailadres:
[email protected] telefoonnummer: (0592) 32 56 24/32 55 55 (maandag t/m donderdag) postadres: WZA t.a.v. ombudsfunctionaris, postbus 30.001, 9400 RA Assen
derma02 – oktober 2014
Meer informatie over de klachtenprocedure vindt u op www.wza.nl/patienten/een-klacht
Wilhelmina Ziekenhuis Assen
Europaweg-Zuid 1 Postbus 30.001 9400 RA Assen Telefoon (0592) 32 55 55 www.wza.nl
© 2014 WZA
