Wilhelmina Ziekenhuis Assen
Vertrouwd en dichtbij
Informatie voor patiënten
Rosacea
zz
1
Wat is rosacea? Rosacea is een veel voorkomende aandoening van het gezicht, vooral bij vrouwen boven de dertig. De oorzaak van rosacea is onbekend. Rosacea komt vooral voor op de neus, de wangen, het voorhoofd en de kin. De belangrijkste kenmerken zijn:
blijvende roodheid blozen pukkels en puistjes couperose (uitgezette bloedvaatjes)
Soms ontstaan bij rosacea zwellingen van de huid als gevolg van een vochtophoping. Deze voelen zacht aan en verdwijnen vanzelf weer. Bij rosacea komen ook zwellingen voor door een toename van bindweefsel in de huid. Deze zwellingen zijn harder en knobbelig en gaan niet vanzelf weg. Het bekendste voorbeeld is de zgn. rhinophyma, ook wel ‘drankneus’ of ‘bloemkoolneus’ genoemd. Dit verschijnsel doet zich bijna alleen voor bij oudere mannen. Rosacea kan ook gepaard gaan met oogafwijkingen. Meestal is dit het gevolg van een ontsteking van de oogleden of van het hoornvlies en het bindvlies. Klachten die hierbij optreden zijn droge ogen, branderigheid, stekende ogen, tranende ogen en een gevoel alsof er een zandkorrel in het oog zit. Ook hebben mensen met rosacea vaker migraine, vooral degenen die last hebben van blozen.
2
Hoe wordt de diagnose gesteld? Meestal kan een arts met het blote oog aan de hand van de kenmerken vaststellen of er sprake is van rosacea. Soms wordt onder plaatselijke verdoving een stukje huid weggenomen voor microscopisch onderzoek (een biopt). In een enkel geval zal de dermatoloog allergietesten doen om een bijkomende allergie voor bijvoorbeeld cosmetica uit te sluiten. Wat voor behandeling? Rosacea is meestal goed te behandelen, maar zelden definitief te genezen. Binnen een halfjaar na het beëindigen van de behandeling treedt bij de helft van de mensen weer een verergering op. Bij een milde vorm van rosacea wordt gekozen voor plaatselijke (lokale) behandeling op de huid zelf. Als dit onvoldoende helpt, wordt het gecombineerd met tabletten. Bij ernstige rosacea wordt direct gekozen voor tabletten in combinatie met een plaatselijke behandeling. Plaatselijke behandeling Bij een plaatselijke behandeling wordt meestal metronidazol gebruikt in hydrogel of op crèmebasis. Pukkels en puistjes bij rosacea reageren ook goed op de antibiotica clindamycine en erytromycine in lotionvorm. Ook wordt wel eens azelaïnezuur 15% crème of gel voorgeschreven.
3
Behandeling met tabletten en capsules Antibiotica Tetracyclines Behandeling met tetracyclinehydrochloride, doxycycline of minocycline heeft een gunstig effect op zowel de huid- als oogafwijkingen van rosacea. Met deze middelen kan na twee maanden behandeling een verbetering van 90% in het aantal pukkels en puistjes gezien worden. Vaak wordt deze behandeling gecombineerd met een plaatselijke behandeling met metronidazolcrème of -gel.
Metronidazol Ook behandeling met metronidazol heeft een goed effect. Vanwege de mogelijk ernstige bijwerkingen wordt dit middel bij rosacea echter minder vaak toegepast. Andere antibiotica Andere antibiotica die voorgeschreven kunnen worden, zijn claritromycine, ampicilline en erytromycine Overige tabletten/capsules Isotretinoïne Als rosacea niet op andere behandelingen reageert, kan isotretinoïne goede resultaten geven. Een van de nadelen van isotretinoïne is dat het de oogafwijkingen van rosacea soms kan verergeren. Isotretinoïne heeft relatief veel bijwerkingen. Dit middel is dan ook geen eerste keus.
Adapalene (Differin) Dit is een middel met ongeveer dezelfde werking als isotretinoïne.
4
Behandeling van specifieke verschijnselen van rosacea Couperose De uitgezette adertjes van couperose kunnen elektrisch worden dichtgeschroeid (met de elektrocauter) of worden behandeld met lasertherapie of een flitslamp. Oogafwijkingen Langdurige behandeling met doxycycline en tetracyclinehydrochloride geeft bij vrijwel iedereen met oogafwijkingen door rosacea verbetering. Ook plaatselijke behandeling met metronidazolgel en fusidinezuurgel verbetert de symptomen van ooglidontsteking. Goede ooglidhygiëne is belangrijk bij rosacea. Voor droge ogen kan ‘kunstmatig traanvocht’ zoals hypromellose of methylcellulose worden voorgeschreven. Voor de behandeling van sommige vormen van oogontstekingen komen lokale corticosteroïden (bijnierschorshormonen) in aanmerking. Rhinophyma Zodra een patiënt rhinophyma begint te ontwikkelen (zwelling van de neus), is behandeling nodig met plastische chirurgie, met elektrochirurgie (wegbranden) of met chirurgische lasers. De beste resultaten worden behaald met de CO2laser.
5
Wat kunt uzelf doen? U kunt bij uzelf nagaan of er factoren zijn die de verschijnselen van rosacea bij u verergeren en zo ja, welke dat zijn. Bekend is dat de volgende factoren rosacea kunnen uitlokken: warmte, kou, wind, hete dranken, inspanning, gekruid eten, alcohol, emoties, huidreinigingsmiddelen en medicinale producten die de huid irriteren, opvliegers (menopauze) en bepaalde medicijnen. Meestal wordt rosacea erger na blootstelling van de huid aan zonlicht. Bij mensen die snel bruin worden, kan zonlicht soms wel een gunstig effect hebben. Met bepaalde cosmetische middelen is het mogelijk om de roodheid wat te verbergen. Wat zijn de vooruitzichten? Rosacea is goed te behandelen, maar niet definitief te genezen. Na het stoppen van de behandeling zullen de klachten na verloop van tijd weer terugkomen. Hoewel de verschijnselen van rosacea erg vervelend kunnen zijn, is rosacea geen ‘ernstige’ ziekte en treden er, behalve bij sommige oogafwijkingen, geen complicaties op.
6
Vragen? Als u na het lezen van deze brochure nog vragen hebt, neemt u dan contact op met de polikliniek Dermatologie. Men is telefonisch bereikbaar op (0592) 32 52 15 op werkdagen van 8.30 tot 16.30 uur.
Hebt u een opmerking of een klacht? De medewerkers en specialisten van het Wilhelmina Ziekenhuis Assen doen hun best u de juiste (medische) zorg te geven. Mocht er toch iets gebeuren waarover u niet tevreden bent, dan verzoeken wij u om dat door te geven. Dat kan aan degene die direct verantwoordelijk is of aan de ombudsfunctionaris van het ziekenhuis. Deze is bereikbaar via:
e-mailadres:
[email protected] telefoonnummer: (0592) 32 56 24/32 55 55 (maandag t/m donderdag) postadres: WZA t.a.v. ombudsfunctionaris, postbus 30.001, 9400 RA Assen
Wilhelmina Ziekenhuis Assen
Europaweg-Zuid 1 Postbus 30.001 9400 RA Assen Telefoon (0592) 32 55 55 www.wza.nl
© 2013 WZA
derma05 – augustus 2013
Meer informatie over de klachtenprocedure vindt u op www.wza.nl/patienten/een-klacht
