Luttenbergstraat 2 Postbus 10078 8000 GB Zwolle Telefoon 038 499 88 99 Fax 038 425 48 88 provincie.overijssel.nl
[email protected] RABO Zwolle 39 73 41 121
Stichting Faunabeheereenheid Overijssel De heer J. Rosing Postbus 645 7400 AP DEVENTER
Inlichtingen bij hr. A.G. van der Wal telefoon 038 499 76 96 fax 038 425 75 00
[email protected] Projectnummer
Betreft: aanwijzingsbesluit Flora- en faunawet artikel 67 ‘valwild’
Geachte heer Rosing, Datum
26.09.2014 Kenmerk
2014/0268788 Pagina
1 Uw brief
Uw kenmerk
Op 23 september 2014 hebben wij uw verzoek ontvangen om een aanwijzing op grond van artikel 67 van de Flora- en faunawet.1 U verzoekt namens de FBE een aanwijzing voor het doden van reeën, damherten, edelherten en wilde zwijnen in het belang van de openbare veiligheid (verkeersveiligheid). Hieronder leest u ons besluit op de aanvraag, en onze toelichting op dit besluit. Op de besluitvorming zijn de bepalingen van hoofdstuk 4 van de Algemene wet bestuursrecht van toepassing. Besluit Op verzoek van de Faunabeheereenheid wijzen wij hierbij aan2 als categorieën van personen: Jachtaktehouders welke zijn aangemeld door of namens de provincie voor de valwildregeling, onderdeel van het BOA-registratiesysteem voor de provincie Overijssel, aangevuld met de leden van de Stichting Zweethonden Nederland (voor zover inzetbaar in Overijssel), voor het opsporen en doden van: 1. 2.
door aanrijding verwonde grote hoefdieren (te weten: het Ree, het Damhert, het Edelhert en het Wild zwijn) met behulp van het geweer en hond in geheel Overijssel; grote hoefdieren (te weten: het Ree, het Damhert, het Edelhert en het Wild zwijn) die zich op of in de onmiddellijke nabijheid van verkeerswegen bevinden in geheel Overijssel, met behulp van het geweer;
Dieren als hiervoor genoemd onder punt 1 en punt 2 kunnen slechts geschoten worden in opdracht van de politie of Gedeputeerde Staten. Dieren als genoemd onder punt 2 kunnen slechts geschoten worden in opdracht van de politie of Gedeputeerde Staten, indien ze een onmiddellijk gevaar voor de verkeersveiligheid vormen. Wij bepalen voorts dat vervoer, bezit en handel zijn toegestaan, alsmede het deponeren in het veld van dieren of delen daarvan.
1
Ons kenmerknummer: 2014/0264878 Wij doen een aanwijzing onder artikel 67 lid 1a voor het beperken van diersoorten en daarbij afwijken van de verbodsbepalingen in artikel 9 van de Flora- en faunawet; en daarbij afwijken van de verbodsbepalingen in artikel 72 lid 5 van de Flora- en faunawet 2
Bijlagen
2 Datum verzending
Betreft: aanwijzing artikel 67 Flora- en faunawet
Deze aanwijzing geldt voor de periode van de inwerkingtreding van dit besluit tot 1 september 2019. Aan de aanwijzing worden de volgende voorschriften verbonden:
Datum
26.09.2014
Algemeen 1. In afwijking van het daarover bepaalde in het Besluit beheer en schadebestrijding dieren, is het gebruik van het geweer voor valwild en grote hoefdieren (te weten: het Ree, het Damhert, het Edelhert en het Wild zwijn) op of in de onmiddellijke nabijheid van verkeerswegen, ook toegestaan van zonsondergang tot zonsopgang. Voor het naspeuren en doden van valwild is het toegestaan kunstlicht te gebruiken en honden. Het geweer mag, indien noodzakelijk, ook gebruikt worden in de bebouwde kommen der gemeenten en in de onmiddellijk aan die kommen grenzende terreinen, en binnen de afpalingskring van een geregistreerde eendenkooi. Ook is het mogelijk om op zon- en feestdagen van deze aanwijzing gebruik te maken. 3 2. De gebruiker van deze aanwijzing heeft géén toestemming nodig van de grondgebruiker en/of grondeigenaar, voor het naspeuren en doden van het valwild (Ree, het Damhert, het Edelhert en het Wild zwijn).4
Kenmerk
2014/0268788 Pagina
2 Uw brief
Uw kenmerk
Registratie en rapportage 3. Elke gebruiker van de aanwijzing is gehouden binnen 24 uur nadat een dier geschoten is of een door het verkeer gedood dier geruimd is, deze te registreren in het valwildsysteem van het BOA Registratie Systeem (BRS). 4. De Faunabeheereenheid kan op haar beurt de grondgebruiker informeren, en dient het gebruik van deze aanwijzing nauwkeurig te registreren naar aard en locatie in het Fauna Registratie Systeem (FRS). De faunabeheereenheid dient ervoor zorg te dragen dat jaarlijks (uiterlijk 1 februari) verslag van hetgeen met behulp van deze aanwijzing is opgespoord, bemachtigd en gedood (aantal, locaties en data) wordt gedaan aan ons college. 5. Elke gebruiker is verplicht desgevraagd en waar nodig mee te werken aan monitoringsonderzoek naar besmettelijke veeziekten, dan wel ziekten die voor de mens gezondheidsrisico's kunnen geven en te handelen volgens aanwijzingen daartoe door de Gezondheidsdienst voor Dieren, die voor dergelijke monitoring verantwoordelijk is. 6. Geschoten en/of aangereden dieren dienen voorzien te worden van een uniek merk. Wettelijk kader en beleid 1. De Flora- en faunawet biedt een passieve bescherming van dier- en plantensoorten. 2. Deze bescherming komt tot uitdrukking in een algemeen landelijk verbodstelsel. Op grond van de wet is het verboden beschermde inheemse diersoorten: te doden, verwonden, vangen, bemachtigen of met het oog daarop opsporen (art. 9). Het Ree (Capreolus capreolus), het Damhert (Dama dama), het Edelhert (Cervus elaphus) en het Wild zwijn (Sus scrofa) worden aangemerkt als een beschermde inheemse diersoort zoals bedoeld in artikel 4 van de wet. Ten aanzien van beheer en schadebestrijding zijn in de wet uitzonderingsbepalingen opgenomen.
3
4
Art 67 Flora- en faunawet jo Besluit beheer en schadebestrijding dieren art. 5 lid 1. a, b en art. 7 lid 9 a, b, c en art 9 lid 6 a,b Art 67 5e lid Flora- en faunawet
Betreft: aanwijzing artikel 67 Flora- en faunawet
Beheer en schadebestrijding In de artikelen 65, 67 en 68 van de wet zijn drie instrumenten opgenomen die in verband met beheer en schadebestrijding de mogelijkheid bieden om inbreuk te maken op de in de desbetreffende artikelen opgesomde verbodsbepalingen. In de artikelen 72 tot en met 74a van de wet zijn vervolgens nadere bepalingen opgenomen die bij beheer en schadebestrijding in acht moeten worden genomen Artikel 67 van de Flora- en faunawet biedt de mogelijkheid om, uit het oogpunt van openbare veiligheid, voor de daarvoor aangewezen diersoorten, personen of categorieën van personen aan te wijzen om af te wijken van de artikelen 9, 11, 12, 50, 51, 53, 72 vijfde lid en 74 van de Flora- en faunawet.
Datum
Een aanwijzing ex artikel 67 kan verleend worden indien er geen andere bevredigende oplossing bestaat en geen afbreuk wordt gedaan aan een gunstige instandhouding van een soort en indien sprake is van schending van een belang zoals genoemd in artikel 67 lid 1. Deze belangen zijn:
26.09.2014 Kenmerk
2014/0268788 Pagina
a) b) c)
3
d)
het belang van de volksgezondheid en de openbare veiligheid; het belang van de veiligheid van het luchtverkeer; ter voorkoming van belangrijke schade aan gewassen, vee, bossen, bedrijfsmatige visserij en wateren of ter voorkoming van schade aan flora en fauna;
Uw brief
Uw kenmerk
Wild zwijn, Ree, Edelhert, Damhert worden in Bijlage 1 van de Regeling beheer en schadebestrijding dieren genoemd als 'aangewezen' diersoorten als bedoeld in artikel 67 eerste lid van de Flora- en faunawet. In artikel 67 lid 4 van de Flora- en faunawet staat dat Gedeputeerde staten hun besluit, afhankelijk kunnen stellen van een faunabeheerplan. In artikel 67 lid 5 van de Flora- en faunawet staat dat Gedeputeerde staten ten aanzien van één of meer van de door hen aangewezen personen of categorieën van personen kunnen bepalen dat zij toegang hebben tot alle aangewezen gronden. Deze personen zijn gerechtigd zich daartoe, zonodig met behulp van de sterke arm, toegang te verschaffen. In artikel 67 lid 6 van de Flora- en faunawet staat dat Gedeputeerde staten kunnen bepalen hetgeen met de bemachtigde dieren dient te geschieden. Provinciaal beleid Het volgende provinciale beleid is van toepassing bij de beoordeling van het verzoek om aanwijzing: de Nota beleidsregels Faunabeheer Provincie Overijssel (vastgesteld op 19 september 2014) en, het door GS goedgekeurde Faunabeheerplan Overijssel (geldig van 19 september 2014 tot en met 19 september 2019) In de Nota beleidsregels faunabeheer van de Provincie Overijssel (blz 31) staat dat voor het opsporen, bemachtigen en doden van gewonde aangereden hoefdieren voor het betreden van de grond toestemming nodig is van de grondeigenaar. Echter GS kan voor deze betredingsbevoegdheid personen aanwijzen, en betredingsbevoegdheid afdwingen.
Betreft: aanwijzing artikel 67 Flora- en faunawet
In het Faunabeheerplan Overijssel 2014-2019 staat in paragraaf 6.5.2.1 beschreven hoe de afwikkeling van valwild op of in de directe nabijheid van wegen geregeld moet worden. Overweging Onder valwild verstaan wij aangereden grote hoefdieren, te weten: Ree, Damhert, Edelhert en Wild zwijn.
Datum
Belang van verkeersveiligheid 5 Grote hoefdieren kunnen als zij op verkeerswegen komen aangereden worden. Gemiddeld sterft jaarlijks 8% van de reeënpopulatie van Overijssel in het verkeer. 6 Grote hoefdieren leveren dan een gevaar op voor de openbare veiligheid (cq. verkeersveiligheid). Aangereden dieren kunnen alsnog een gevaar voor de verkeersveiligheid opleveren, als ze op de weg geraken. Daarnaast kunnen door aanrijding verwonde dieren in het bos verdwijnen, lijden en dood gaan. Volgens de Minister is het wenselijk, mede gelet op de intrinsieke waarde van het individuele dier, dat in geval van onnodig lijden van deze dieren regulerend kan worden opgetreden. Er moet sprake zijn van schade voor het individuele dier.
26.09.2014 Kenmerk
2014/0268788 Pagina
De noodzaak tot het uit hun lijden verlossen van in het wild levende dieren kan met name aan de orde zijn bij gewonde of zieke grote hoefdieren.7 Gedeputeerde Staten vinden het onnodig lijden van dieren vanuit het oogpunt van dierenwelzijn ongewenst.8
4 Uw brief
Uw kenmerk
Uit oogpunt van verkeersveiligheid, is het gewenst onmiddellijk na de melding van een groot hoefdier op of in de buurt van een weg, of na de melding van een aanrijding in te kunnen grijpen. Daarbij is het van belang dat gehandeld kan worden zonder toestemming van de grondeigenaar op de plaats van de aanrijding, in de onmiddellijke nabijheid daarvan, of tijdens het nazoeken van dieren. Het is ondoenlijk om eerst de grondgebruiker te achterhalen en diens toestemming te vragen. Artikel 67 biedt in tegenstelling tot artikel 68 de mogelijkheid om dit zonder toestemming van de grondgebruiker te doen en het biedt de mogelijkheid dieren te bemachtigen, en te bepalen wat er met de gemachtigde dieren gebeurt. Grote hoefdieren vormen lang niet in alle situaties en overal in de nabijheid van wegen een gevaar voor de openbare veiligheid. De verantwoordelijkheid voor de afweging of een groot hoefdier een gevaar voor de verkeersveiligheid vormt, rust bij de politie, en niet bij de individuele jager. Voorkomen onnodig lijden zieke of gebrekkige dieren Het belang van de voorkoming en bestrijding van onnodig lijden van zieke of gebrekkige grote hoefdieren is volgens de Minister wenselijk, mede gelet op de intrinsieke waarde van het individuele dier. In geval van onnodig lijden van deze dierenmoet regulerend opgetreden kunnen worden. Er moet sprake zijn van schade voor het individuele dier. De noodzaak tot het uit hun lijden verlossen van in het wild levende dieren kan met name aan de orde zijn bij
5
6 7 8
De voorzieningenrechter van de Rechtbank In Zwolle heeft op 26 april 2004 geoordeeld dat onder het begrip 'openbare veiligheid' als bedoeld In artikel 68 eerste lid onder a, van de Flora- en faunawet mede de verkeersveiligheid kan worden verstaan. Op 17 november 2004 (zaaknummer 200403676/1) heeft de Raad van State beaamd dat de voorzieningenrechter terecht en op goede gronden overwogen heeft dat onder het begrip 'openbare veiligheid' mede de verkeersveiligheid kan worden verstaan.
Faunabeheerplan Overijssel 2014-2019 (blz 112) Nota van toelichting bij het Besluit van 28 november 2000, houdende regels voor beheer en de bestrijding van schade aangericht door dieren. Nota beleidsregels Faunabeheer Provincie Overijssel, 19 september 2014
Betreft: aanwijzing artikel 67 Flora- en faunawet
gewonde of zieke grote hoefdieren.9 Treffen van preventieve maatregelen Mogelijke andere preventieve maatregelen ter verbetering van de verkeersveiligheid zijn onder andere het weren van dieren door plaatsing van wildrasters, het plaatsen van wildspiegels en het plaatselijk verjagen van de maximumsnelheid. Deze werende middelen zijn praktisch gezien echter niet overal toepasbaar of effectief. Mede gelet op de kosten kunnen rasters en snelheidsbeperkende drempels gezien de grote weglengte waar zich problemen voordoen, niet als bevredigende alternatieven worden beschouwd. Bovendien beperkt de plaatsing van rasters de mogelijkheid tot uitwisseling van andere dieren tussen de verschillende kerngebieden in Overijssel. Dit laatste is in strijd met de doelstellingen voor de Ecologische Hoofdstructuur om uitwisseling van deelpopulaties mogelijk te maken. Door deskundigen wordt, vooral bij drukkere wegen, getwijfeld aan de effectiviteit van wildspiegels.10 Op basis van de valwildgegevens zijn in 2011/12 op een vier locaties in Overijssel zogenaamde wildwaarschuwingssystemen aangebracht.11 Uit een eerste monitoring van de werking van de wildwaarschuwingssystemen lijken deze positief uit te vallen.12 13 Datum
26.09.2014 Kenmerk
2014/0268788 Pagina
5 Uw brief
Uw kenmerk
Gunstige staat van instandhouding Het Ree is geen soort die op de Rode Lijst vermeld worden, en wordt daarmee niet aangemerkt als een kwetsbare soort die in haar voortbestaan bedreigd wordt. De reeëntelling gebeurt in Overijssel sinds 2009 op basis van een gestandaardiseerde telmethode. Deze telmethode gebeurt ieder jaar op dezelfde wijze, veelal door dezelfde tellers. Het daadwerkelijk aantal reeën wordt op deze manier niet geteld, echter omdat de telling elk jaar op dezelfde wijze gebeurt, levert de telling wel een betrouwbare trend op. Gemiddeld worden er jaarlijks sinds 2010 in het voorjaar ongeveer 10.207 reeën geteld. Volgens de afschotcijfers vanaf 2010 wordt in Overijssel jaarlijks circa 33% van de totale populatie geschoten. Gemiddeld sterft jaarlijks 8% van de populatie in het verkeer en 0,6% is slachtoffer van verdrinking. De totale jaarlijkse niet-natuurlijke sterfte is naar schatting 41 %. De omvang van de natuurlijke sterfte is onbekend. Onder dit regiem blijft de populatie reeën (getelde voorjaarsstand) in Overijssel redelijk stabiel rond de 10.000 stuks. 14 Tabel getelde voorjaarsstand aantal reeën van 2009 tot en met 2014 (bron Faunabeheerplan Overijssel 2014-2019)
Gelet op het feit dat deze aanwijzing het beleid van Gedeputeerde Staten voortzet, en de soort in Overijssel in aantal nog steeds toeneemt, wordt, door deze aanwijzing, geen afbreuk 9
Nota van toelichting bij het Besluit van 28 november 2000, houdende regels voor beheer en de bestrijding van schade aangericht door dieren Klop, E., Oorzaken van aanrijdingen met groot wild in Overijssel, 18 september 2009, en Leidraad voor het Beheer van Reeën, Vereniging "Het Reewild", 2007 11 Plaatselijk langs de N337 (Windesheim, zie bijlage 3), de N757 (de Horte), de N346 (Diepenheim) en de N377 zijn rasters met oversteekpunten met een detectie- en waarschuwingssysteem aangelegd. 12 Fauna verkeerslachtoffer op provinciaal wegen in Overijssel, Provincie Overijssel, december 2013 13 Aan een wildwaarschuwingssysteem zit een behoorlijke kostenpost. In Overijssel kost het wildwaarschuwingssysteem € 280.000,– plus € 7.000,– per jaar voor beheer en onderhoud. 14 Faunabeheerplan Overijssel 2014-2019 (blz 107) 10
Betreft: aanwijzing artikel 67 Flora- en faunawet
gedaan aan de gunstige staat van instandhouding van de soort. Damherten, edelherten en wilde zwijnen zijn geen Rode Lijst soorten, en worden daarmee niet aangemerkt als een kwetsbare soort die in haar voortbestaan bedreigd wordt. Uit oogpunt van verkeersveiligheid zullen hooguit enkele exemplaren damherten, edelherten of wilde zwijnen gedood worden. De gunstige staat van instandhouding zal daardoor geen gevaar lopen. Andere toestemmingen Grote hoefdieren (het Ree, het Damhert, het Edelhert en het Wild zwijn) moeten ook geschoten kunnen worden in de volgende situaties: op of in de onmiddellijke nabijheid van verkeerswegen; van zonsondergang tot zonsopgang; op zon- en feestdagen; in de bebouwde kommen der gemeenten en in de onmiddellijk aan die kommen grenzende terreinen, en; binnen de afpalingskring van een geregistreerde eendenkooi. Datum
26.09.2014 Kenmerk
2014/0268788 Pagina
6 Uw brief
Uw kenmerk
Grote hoefdieren moeten in bovenstaande omstandigheden ook geschoten kunnen worden, omdat op deze plekken en tijdstippen ook verkeersonveilige situaties kunnen ontstaan, en gewonde dieren in hun vlucht op locaties terecht kunnen komen waar niet geschoten mag worden. Omdat aangereden grote hoefdieren voor de jagers in het donker niet goed zichtbaar zijn (en dieren zich kunnen verstoppen in bosschages), is voor het naspeuren en doden van valwild het toegestaan kunstlicht te gebruiken en honden. Conclusie Wij zijn van mening dat tot een aanwijzing kan worden besloten, omdat gebleken is dat andere preventieve maatregelen die de verkeersveiligheid en dierenwelzijn moeten waarborgen niet effectief genoeg gebleken zijn, en er geen afbreuk gedaan wordt aan de gunstige staat van instandhouding van het Ree, het Edelhert, het Damhert en het Wild zwijn. Afschriften Afschriften van dit besluit worden verzonden aan het ministerie van EZ, aan de Faunabescherming, de Koninklijke Nederlandse Jagersvereniging, naar het Faunafonds in Dordrecht, en naar de politie ‘Eenheid Oost-Nederland’. 15
Met vriendelijke groet, namens Gedeputeerde Staten van Overijssel,
Lars Wuijster, teamleider Vergunningverlening
15
Wilt u in uw correspondentie met de provincie Overijssel: één onderwerp per brief hanteren; het in deze brief opgenomen kenmerk vermelden.
Betreft: aanwijzing artikel 67 Flora- en faunawet
Bezwaar
Datum
26.09.2014 Kenmerk
2014/0268788 Pagina
7 Uw brief
Uw kenmerk
Binnen 6 weken ingaand op de dag na de datum van verzending van het bijgaand besluit, kunt u daartegen een bezwaarschrift indienen bij Gedeputeerde Staten van Overijssel, team Juridische Zaken, Postbus 10078, 8000 GB Zwolle (telefoon 038 499 9305). U kunt het bezwaarschrift desgewenst ook per fax verzenden. Het faxnummer van het Team Juridische Zaken is: 038 - 425 48 02. Het bezwaarschrift dient te worden ondertekend en bevat ten minste: a. de naam en het adres van de indiener; b. de dagtekening; c. een omschrijving van het besluit waartegen het bezwaar is gericht; d. de gronden van het bezwaar. U kunt het bezwaarschrift ook per elektronisch formulier verzenden. Dit formulier kunt u vinden op http://www.overijssel.nl/loket/bezwaar-klacht/bezwaar-klachten/. Voor de behandeling van een bezwaarschrift bij de provincie Overijssel is geen griffierecht verschuldigd. Voor inlichtingen over de bezwaarschriftprocedure kunt u zich wenden tot de provinciaal medewerker die bij het besluit is vermeld. Indien onverwijlde spoed dat vereist is het mogelijk een voorlopige voorziening te vragen bij de Voorzieningenrechter van de Sector Bestuursrecht Rechtbank Overijssel (telefoon 038 888 44 44). In dat geval is griffierecht verschuldigd. Voorwaarde is dat u een bezwaarschrift heeft ingediend.
