Handel in bedreigde dieren en planten Het CITES-verdrag in de praktijk

Themablad

Traffic/Cites

01-10-2002

13:50

Pagina 4 Hans Extra HD:WERELD NATUUR FONDS:0201017 Themablad Traffic/Cites:DOCU

Handel in bedreigde dieren en planten Het CITES-verdrag in de praktijk

Al eeuwenlang gebruiken mensen over de hele wereld wilde dieren en planten uit de natuur om van en mee te leven. Sommige dieren en planten worden verwerkt tot voedsel, andere tot medicijnen of siervoorwerpen. Ook de voorvaders van veel van onze huisdieren waren ooit wilde dieren. En met een trend in exotische huisdieren komen veel dieren in westerse landen zelfs direct uit het wild. Het Wereld Natuur Fonds pakt handel in bedreigde dieren en planten wereldwijd op verschillende manieren aan.

Themablad

Traffic/Cites

01-10-2002

13:51


NATUUR UIT BALANS Vroeger waren mensen als jager-verzamelaars sterk afhankelijk van wat de natuur hen bood. Het gebruik door mensen was beperkt en dieren en planten hadden voldoende tijd, ruimte en voedsel om zich te herstellen. Tegenwoordig ligt dat anders. Het aantal mensen op aarde en het gebruik van dieren en planten is enorm toegenomen. Veel dieren en planten dreigen daarom uit te sterven door vernietiging van hun leefgebied en overbejaging. Wereldwijde media en snelle transportmiddelen maken het mogelijk producten snel aan te bieden en te vervoeren. Zo kunnen mensen over de hele wereld wilde dieren en planten of producten die hiervan worden gemaakt kopen: als luxeartikel, als huisdier, als souvenir of verwerkt tot medicijn. De grote toename in de handel én de druk op het leefgebied hebben het natuurlijk evenwicht tussen mensen en dieren ernstig verstoord. Zo ernstig zelfs, dat al halverwege de vorige eeuw een groot aantal dieren en planten door de handel in hun voortbestaan werden bedreigd. Naast het verlies aan leefgebied, is de vraag naar de stof muskus voor de productie van parfum en medicijnen de grootste bedreiging voor het voortbestaan van het Aziatische muskushert.

REGELS VOOR DE COMMERCIËLE HANDEL: CITES Rond 1950 nam de handel in wilde dieren plantensoorten zulke ernstige vormen aan, dat er maatregelen moesten worden genomen. In 1973 werd daarom door ongeveer tachtig landen een verdrag ondertekend dat moet voorkomen dat dieren en planten uitsterven door de handel hierin: de Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora (CITES). Dit verdrag, ook wel de Conventie van Washington of CITES-verdrag genoemd, trad op 1 juni 1975 in werking. Inmiddels zijn wereldwijd meer dan 150 landen, waaronder Nederland, aangesloten bij het verdrag. De CITES afspraken zijn in Nederland opgenomen in de Floraen faunawet. Het CITES-verdrag bevat afspraken over de wetgeving, de naleving en de controle van de internationale handel in bedreigde dieren en planten. Het verdrag heeft drie bijlagen. In deze bijlagen wordt aangegeven voor welke bedreigde dieren en planten de handelsbeperkingen gelden. In bijlage I zijn de meest bedreigde soorten planten en dieren opgenomen. Alle commerciële handel in deze soorten of producten van deze soorten is verboden. Op deze lijst staan bijvoorbeeld reuzenpanda’s, zeeschildpadden, tijgers, neushoorns en olifanten. Bijlage II bevat een lijst met soorten die minder bedreigd, maar wel erg kwetsbaar zijn. Voor alle soorten op deze lijst gelden over het algemeen strenge regels voor de handel. Zo kan in de gaten worden gehouden of de handel te bedreigend wordt voor een soort. Omdat beperkte handel is toegestaan, staan er ook dieren en planten op die minder kwetsbaar zijn, maar wel veel lijken op soorten die met uitsterven worden bedreigd. Dat maakt controle op de handel makkelijker. Op bijlage II staan onder andere papegaaien, koralen, krokodillen en orchideeën. In bijlage III staan handelsbeperkingen die gelden voor één bepaald land. Zo heeft Ghana bijvoorbeeld een verbod op de handel in verschillende zangvogels, zoals de bandvink. Papegaaien en andere tropische vogels zijn gewilde huisdieren. Een deel van de exotische huisdieren komt uit kwekerijen, maar de zeldzaamste soorten worden nog altijd uit het wild gehaald.

Themablad

Traffic/Cites

01-10-2002

13:51


In totaal staan er meer dan 30.000 dieren plantensoorten op de bijlagen van CITES. Hierin mag helemaal niet, of alleen met de juiste vergunningen worden gehandeld. Er is dus beperkte legale handel mogelijk in de dieren en planten op de CITES-lijsten. Ook de handel in soorten die niet op de CITES-lijsten voorkomen is wettelijk toegestaan. Ondanks de wettelijke bescherming worden elk jaar nog tienduizenden illegale dode en levende exemplaren van ‘CITES’ dieren en planten bij controles aangetroffen. Ook in Nederland. Jonge slangen worden verborgen in kleding van handelaren meegenomen in het vliegtuig, papagaaien worden levend in kokertjes gestopt en zeldzame kameleons komen verstopt in koffers ons land binnen om later verkocht te worden als exotisch huisdier. Ook toeristen nemen - vaak per ongeluk - bedreigde dieren en planten mee als souvenir, zoals koralen, ivoor of producten van zeeschildpadden. De voorbeelden van illegale handel zijn talrijk en geven al aan dat we er met regels alleen niet zijn. Een goede controle op de omvang en de aard van de handel is voor veel dieren en planten van wezenlijk belang voor hun voortbestaan. Naast dieren zijn ook veel plantensoorten door opname in de CITES lijsten beschermd.

Themablad

Traffic/Cites

01-10-2002

13:51


CITES-CONFERENTIES Elke tweeëneenhalf jaar komen de landen die het CITES-verdrag hebben ondertekend opnieuw bij elkaar om te kijken hoe het staat met de bedreigde dieren plantensoorten en of er nieuwe afspraken nodig zijn. Vooraf doen de CITES-landen vaak voorstellen om bepaalde soorten in een (andere) bijlage te plaatsen. Bijvoorbeeld omdat het zo slecht gaat met een soort dat meer bescherming nodig is. Of omdat het land vindt dat het juist goed genoeg gaat met een soort om weer voorzichtig handel toe te staan. Verder wordt de uitvoering van de CITES-regels besproken. De aangesloten landen moeten hun wetgeving aanpassen aan de CITES-regels en voldoende controleren of de handel in hun land hieraan voldoet. Zonder goede regels, handhaving en opsporing van overtredingen heeft CITES weinig effect.

Het Wereld Natuur Fonds werkt hard aan de bescherming van de haai die door de vraag naar haaienvinnen, onder andere voor in de soep, ernstig bedreigd wordt.

HET WERELD NATUUR FONDS EN DE HANDEL Bescherming ter plekke Het Wereld Natuur Fonds werkt aan een veilige leefomgeving in de gebieden waar bedreigde dieren en planten leven. Bijvoorbeeld door antistropersbrigades te steunen. Ook wordt in projecten over de hele wereld samen met bedrijven en de lokale bevolking gezocht naar inkomstenbronnen die de natuur niet verder aantasten. Regels en wetgeving Omdat wijzigingen in afspraken over de internationale handel grote gevolgen kunnen hebben voor de bedreigde dieren plantensoorten, is het Wereld Natuur Fonds nauw betrokken bij de CITES-conferenties. Vooraf aan de conferenties bestudeert het Wereld Natuur Fonds de voorstellen van de CITES-landen zorgvuldig op de effecten voor dieren en planten. Wanneer voorstellen van belang zijn voor het voortbestaan van een dierof plantensoort, stelt het Wereld Natuur Fonds een standpunt en stemadvies op. Daarmee wordt geprobeerd - vooraf en tijdens de CITES bijeenkomst - de uiteindelijke beslissingen van de CITES-landen te beïnvloeden. Soms door direct met de vertegenwoordigers van die landen te praten, maar ook indirect via steun van donateurs of media. Het Wereld Natuur Fonds houdt zich ook bezig met de uitvoering van de CITES-afspraken in de aangesloten landen. Daarbij wordt nauw samengewerkt met het onderzoeksbureau TRAFFIC, dat in 1976 is opgericht door het Wereld Natuur Fonds en IUCN. TRAFFIC brengt de handel in bedreigde dieren en planten in kaart, legt smokkelroutes bloot en signaleert welke landen onvoldoende optreden tegen de illegale handel. Samen met het Wereld Natuur Fonds brengt TRAFFIC regeringen van deze feiten op de hoogte en oefent druk uit om in te grijpen. Daarnaast werkt TRAFFIC mee aan verhoging van het kennisniveau van overheden en ambtenaren die de CITES-wetgeving moeten uitvoeren. Door het steunen van anti-stropersbrigades wordt aan een veilige leefomgeving voor mens én dier gewerkt.

Themablad

Traffic/Cites

01-10-2002

13:49


Voorlichting en campagnes

K IJK E N, K IJK E N,

Handel in bedreigde dieren en planten gebeurt ook vaak door mensen die de regels niet goed kennen of die niet precies weten om welke dieren en planten het nu gaat. Daarom voert het Wereld Natuur Fonds wereldwijd campagnes om mensen bewust te maken van de illegale handel en de effecten hiervan. Eén van deze campagnes is de Nederlandse campagne "Kijken, kijken, niet kopen", over souvenirs van bedreigde dieren en planten. Een andere is gericht op voorlichting van handelaren in traditionele medicijnen, waarin soms bedreigde dieren en planten zijn verwerkt.

NIET KOPEN.

Veel souvenirs in exotische landen zijn gemaakt van bedreigde planten en dieren. Als we die blijven kopen, is het met het kijken snel afgelopen. Er kan trouwens een fikse boete staan op de invoer van ‘foute’ souvenirs. Meer weten? Kijk op www.wnf.nl.

PLANT EN DIER, TE MOOI VOOR EEN SOUVENIR.

De souvenircampagne geeft voorlichting aan reizigers over de risico’s bij het kopen van ‘foute’ souvenirs.

Themablad

Traffic/Cites

01-10-2002

13:50


WAT KUNT U DOEN? • Koop als u op vakantie bent geen souvenirs van beschermde dieren en planten, zoals sieraden van ivoor of het schild van de zeeschildpad, koralen, doopvontschelpen, opgezette reptielen of de huid of nagels van katachtigen. • Gebruik geen traditionele medicijnen waarin bedreigde dieren of planten kunnen zijn verwerkt. U kunt de folder aanvragen bij het CITES-bureau of downloaden van het internet: www.wnf.nl/publicaties/cites of www.minlnv.nl/cites. • Koop geen producten waarin delen van haaien zijn verwerkt. Hoewel haaien (nog) niet op de CITES-lijsten staan, worden deze wel ernstig bedreigd door overbevissing. • Koop hout met het FSC-label. Dit label garandeert u een product dat de biodiversiteit van het bos en de economische belangen van de lokale bevolking respecteert. • Koop geen exotische huisdieren. • Komt u dingen tegen waarvan u vermoedt dat ze illegaal zijn, dan kunt u contact opnemen met de AID Groendesk tel. 030-6692640 of [email protected]

MEER WETEN? KLIK NAAR... • Informatie over CITES is te vinden op www.cites.org. U vindt hier ook een (Engelstalige) database met duizenden dieren en planten en hun plaats op de bijlagen van het CITES-verdrag. • CITES-wetgeving in Nederland: www.minlnv.nl/cites. • Over TRAFFIC: www.traffic.org • Over soortenbescherming, handel en souvenirs: www.wnf.nl • Over hout met het FSC-keurmerk: www.fscnl.org Colofon: Uitgave: Wereld Natuur Fonds, september 2002 • Coördinatie WNF: Elly Bol/Joost Hogenboom • Tekst: Elies Arps/Marieke Postma • Fotografie: Canon Photodatabase • Productiebegeleiding en vormgeving: PPC Almere • Papier: Freelife, gerecycled en chloorvrij papier.

Wereld Natuur Fonds Postbus 7 3700 AA Zeist

Servicelijn: 0900 - 1962 (e 0,20/min) [email protected] www.wnf.nl

Handel in bedreigde dieren en planten Het CITES-verdrag in de praktijk

Recommend Documents