Wie zorgverzekering zegt, zegt solidariteit Actuariaatcongres VSAE, 27 februari 2013
Dagmar van Ravenswaay Claasen Afdelingshoofd toezicht zorgverzekeraars
Programma 0. Vooraf / introductie 1. Blik op de zorgmarkt 2. Blik op het DNB-toezicht (10 min). 3. DNB en solidariteit in de zorg (10 min.) 4. Praktische dilemma s: wat zou jij doen? (15 min.)
DNB
Actuariaatcongres VSAE 27 februari 2013 2
Een woord vooraf…
A theory of justice - John Rawls, politiek filosoof, 1971
DNB
Actuariaatcongres VSAE 27 februari 2013 3
1. Blik op de zorgmarkt
Omvang: EUR 75 mrd
Premie-inkomen: EUR 45 mrd
Doelgroep: 16,7 mln Nederlanders
DNB
Actuariaatcongres VSAE 27 februari 2013 4
Wie zorgverzekering zegt, zegt.. • Collectief georganiseerde solidariteit (Zvw, AWBZ) − Risicosolidariteit − Inkomenssolidariteit
• Solidariteit staat steeds meer onder druk − Vergrijzing − Financiële crisis − Meer transparantie over risico s
DNB
Actuariaatcongres VSAE 27 februari 2013 5
2. Blik op DNB en het toezicht
Prijsstabiliteit en een evenwichtige macroeconomische ontwikkeling in Europa, samen met de centrale banken van het Eurosysteem
Een schokbestendig financieel systeem en een veilig, betrouwbaar en efficiënt betalingsverkeer
Solide en integere financiële instellingen die hun verplichtingen en toezeggingen nakomen
DNB
Actuariaatcongres VSAE 27 februari 2013 6
DNB-toezicht op (zorg-)verzekeraars
Banken
Internationale groepen
DNB
Verzekeraars
Nationale groepen
Pensioen fondsen
Zorgverzekeraars
Beleid
Middelgrote en kleine verzekeraars
Expertisecentra
Actuariaat & Risicobeheer
Actuariaatcongres VSAE 27 februari 2013 7
Goed toezicht is.. Indringend Kritisch en proactief Omvattend Adaptief Vasthoudend
DNB
Actuariaatcongres VSAE 27 februari 2013 8
Indringend en vasthoudend Indringend Instellingen stimuleren door: • • •
Indringende vragen stellen Duidelijke grenzen stellen Escaleren indien nodig
Niet alleen meetbare zaken (solvabiliteit en liquiditeit) maar ook analyse van bedrijfsmodel, governance, kwaliteit bestuurders en commissarissen
DNB
Actuariaatcongres VSAE 27 februari 2013 9
Indringend en vasthoudend Vasthoudend • • • • •
DNB
Analyse wordt gevolgd door actie Maatregelen, tijdslijn en eventuele sancties worden actief gecommuniceerd Enforcement houding: afdwingen van gevraagde maatregelen Escaleren volgens de interventieladder Waar nodig regie overdragen aan interventie-eenheid
Actuariaatcongres VSAE 27 februari 2013 10
Focus op risk drivers en prudentiële risico s
DNB
Actuariaatcongres VSAE 27 februari 2013 11
Risk Drivers
Macro & sectorale risico’s Bedrijfsmodel en strategie Gedrag, cultuur en governance
Infrastructuur en IT Risicobeheer
DNB
Actuariaatcongres VSAE 27 februari 2013 12
Prudentiële risico s Kredietrisico Marktrisico Matching / renterisico Operationeel risico Verzekeringstechnisch risico Liquiditeitsrisico
DNB
Actuariaatcongres VSAE 27 februari 2013 13
Risk drivers en risico s gecombineerd (Focus!) Risk Driver
PRUDENTIELE & INTEGRITEITSRISICO S
Beoordelingskader Basis-/Verdiepingskader Register, Heatmap
TOP DOWN
Macro / Sector
Krediet
Markt
Matching-/ Rente
Operationeel
Verzekering
Liquiditeit
Integriteit
Risicoregisters
Bedrijfsmodel & strategie
Beoordelingskader Bedrijfsmodellen en strategie
Gedrag, cultuur & governance
Beoordelingskader Gedrag, cultuur en governance
Infrastructuur/IT
Beoordelingskader Infrastructuur en processen
Risicobeheer
Basis Basis Basis Beoordelingskader Risicobeheer Krediet
Markt
Rente
Basis
Basis
OpRisk
Verz.
Basis Basis Liq.
Intgrt.
Risicopositie
Kapitaal en Liquiditeit
RISICOPROFIEL
DNB
Beoordelingskader Kapitaal
BK Liquiditeit
Risicoregime met bijbehorende acties
Actuariaatcongres VSAE 27 februari 2013 14
Van risicoprofiel naar toezichtregime Toezichtregime
DNB
Activiteiten
Urgent
Formele maatregelen
Hoog
Specifieke actie
Neutraal
Normale activiteiten
Laag
Geen activiteiten
Actuariaatcongres VSAE 27 februari 2013 15
3. DNB en solidariteit in de zorg Figuur: ontwikkeling collectieve uitgaven 1970-2012 Sociale zekerheid, zorg, onderwijs, openbaar bestuur, in % totale overheidsuitgaven
Bron: CPB, CEP 2012
DNB
Actuariaatcongres VSAE 27 februari 2013 16
DNB en solidariteit in de zorg (II) • DNB-Centrale Bank kijkt als economisch adviseur naar § Houdbare overheidsfinanciën § Concurrentiekracht economie § Koopkrachtontwikkeling
• Grenzen aan de solidariteit vanuit macro-perspectief: § Klaas Knot (2012, ZN congres): Zonder overdrijving kunnen we stellen, dat de stijgende kosten van de gezondheidszorg een bedreiging vormen voor de Nederlandse economie . CPB (2013): Als de sterke groei van de gezondheidszorg zich voortzet, kunnen vraagtekens gezet worden bij de wens om voor iedereen gelijke toegang tot zorg te garanderen . (De prijs van gelijke zorg - policy brief) RVZ (2005): Het wordt bovendien steeds duidelijker dat een van de belangrijkste factoren voor het succes van de toekomstige zorg het gedrag van patiënten en burgers is . DNB
Actuariaatcongres VSAE 27 februari 2013 17
DNB en solidariteit in de zorg (III) DNB-Prudentiële toezichthouder kijkt o.a. naar 1. Stabiliteit zorgverzekeraars §
Beheerste bedrijfsvoering, voldoende kwaliteit en omvang van kapitaalbuffers
§
Geschiktheid bestuurders
2. Stelsel van risicoverevening in de Zvw § Risicodempend effect van ex ante en ex post verevening § Adviesrol mbt solvabiliteitseis -> effect afschaffing ex post op risicoprofiel
3. Bedrijfsmodel & strategie §
Kostendekkende premie (prudentie), passend beleggingsbeleid
§
Toetreding nieuwe aanbieders, verschuiving BV naar AV
-> Solidariteit en risicodragendheid communicerende vaten? DNB
Actuariaatcongres VSAE 27 februari 2013 18
4. Praktische dilemma s: wat zou jij doen?
Polishouder beschermen
Verzekeringstechnisch risico goed berekenen
Financiële functie versterken
DNB
Meer risicodragendheid invoeren
Actuariaatcongres VSAE februari 2013 19 Actuariaatcongres VSAE 2727 februari 2013
Dilemma 1
DNB
NEE
JA
• Het is prima dat Europa het risicoprofiel van alle zorgverzekeraars op dezelfde leest schoeit
Actuariaatcongres VSAE 27 februari 2013 20
www.shakespeak.com
We gaan stemmen, pak uw telefoon! SMS
1 2
InternetDeze 1presentatie is geladen zonder de [ProductName] plug-in.
Plug-in gratis downloaden? Ga naar http://shakespeak.com/en/ 2 free-download/
Twitter
1 2
Stemmen is anoniem
DNB
Actuariaatcongres VSAE 27 februari 2013 21
Het is prima dat Europa het risicoprofiel van alle zorgverzekeraars op dezelfde leest schoeit A.
Ja
B.
Nee
Stemmen: 2 SMS Internet DNB Twitter
Geslo
Dit tekstvak wordt gebruikt om de verschillende stemmethodes uit te leggen. Deze presentatie is geladen zonder de Shakespeak plug-in. De juiste uitleg wordt hier ingevuld nadat u een sessie heeft gestart. Plug-in gratis downloaden? Ga naar www.shakespeak.com Actuariaatcongres VSAE 27 februari 2013 22 Het is mogelijk om dit tekstvak aan te passen en te verplaatsen.
Het is prima dat Europa het risicoprofiel van alle zorgverzekeraars op dezelfde leest schoeit
A.
Ja
50,0%
B.
Nee
50,0%
Geslo SMS Internet DNB Twitter
Dit tekstvak wordt gebruikt om de verschillende stemmethodes uit te leggen. Deze presentatie is geladen zonder de Shakespeak plug-in. De juiste uitleg wordt hier ingevuld nadat u een sessie heeft gestart. Plug-in gratis downloaden? Ga naar www.shakespeak.com Actuariaatcongres VSAE 27 februari 2013 23 Het is mogelijk om dit tekstvak aan te passen en te verplaatsen.
Dilemma 1 • Het is prima dat Europa het risicoprofiel van alle zorgverzekeraars op dezelfde leest schoeit
De Schaderichtlijnen zijn immers ook Europees bepaald (EU-wetgeving) Zo kan de politiek de kapitaalbuffers niet zomaar aanpassen
DNB
Standaardisatie leidt tot verlies aan autonomie
NEE
JA
Polishouders in Europa verdienen hetzelfde beschermingsniveau
Zorgstelsels en hun data zijn te verschillend om door één filter te halen Hiermee wordt de Tweede Kamer buitenspel gezet
Actuariaatcongres VSAE 27 februari 2013 24
Dilemma 2
DNB
NEE
JA
• In een sterk gereguleerd stelsel als de zorg, is een actuaris eerder overbodig dan nodig
Actuariaatcongres VSAE 27 februari 2013 25
In een sterk gereguleerd stelsel als de zorg, is een actuaris eerder overbodig dan nodig A.
Ja
B.
Nee
Stemmen: 2 SMS Internet DNB Twitter
Geslo
Dit tekstvak wordt gebruikt om de verschillende stemmethodes uit te leggen. Deze presentatie is geladen zonder de Shakespeak plug-in. De juiste uitleg wordt hier ingevuld nadat u een sessie heeft gestart. Plug-in gratis downloaden? Ga naar www.shakespeak.com Actuariaatcongres VSAE 27 februari 2013 26 Het is mogelijk om dit tekstvak aan te passen en te verplaatsen.
In een sterk gereguleerd stelsel als de zorg, is een actuaris eerder overbodig dan nodig
A.
Ja
50,0%
B.
Nee
50,0%
Geslo SMS Internet DNB Twitter
Dit tekstvak wordt gebruikt om de verschillende stemmethodes uit te leggen. Deze presentatie is geladen zonder de Shakespeak plug-in. De juiste uitleg wordt hier ingevuld nadat u een sessie heeft gestart. Plug-in gratis downloaden? Ga naar www.shakespeak.com Actuariaatcongres VSAE 27 februari 2013 27 Het is mogelijk om dit tekstvak aan te passen en te verplaatsen.
Dilemma 2
DNB
De financiële onzekerheid is veel kleiner dan de politieke onzekerheid De premiestelling wordt bepaald door de regelgeving (rekenpremie, acceptatieplicht, etc)
NEE
JA
• In een sterk gereguleerd stelsel als de zorg, is een actuaris eerder overbodig dan nodig Alle vormen van solidariteit lopen door elkaar – de actuaris moet het zicht behouden De actuaris draagt bij aan een betere risicocultuur Actuarissen hebben bij (zorg-)verzekeraars een grote verantwoordelijkheid
Actuariaatcongres VSAE 27 februari 2013 28
Dilemma 3
DNB
NEE
JA
• Premieconcurrentie vormt een gevaar voor de financiële stabiliteit van zorgverzekeraars
Actuariaatcongres VSAE 27 februari 2013 29
Premieconcurrentie vormt een gevaar voor de financiële stabiliteit van zorgverzekeraars A.
Ja
B.
Nee
Stemmen: 2 SMS Internet DNB Twitter
Geslo
Dit tekstvak wordt gebruikt om de verschillende stemmethodes uit te leggen. Deze presentatie is geladen zonder de Shakespeak plug-in. De juiste uitleg wordt hier ingevuld nadat u een sessie heeft gestart. Plug-in gratis downloaden? Ga naar www.shakespeak.com Actuariaatcongres VSAE 27 februari 2013 30 Het is mogelijk om dit tekstvak aan te passen en te verplaatsen.
Premieconcurrentie vormt een gevaar voor de financiële stabiliteit van zorgverzekeraars
A.
Ja
50,0%
B.
Nee
50,0%
Geslo SMS Internet DNB Twitter
Dit tekstvak wordt gebruikt om de verschillende stemmethodes uit te leggen. Deze presentatie is geladen zonder de Shakespeak plug-in. De juiste uitleg wordt hier ingevuld nadat u een sessie heeft gestart. Plug-in gratis downloaden? Ga naar www.shakespeak.com Actuariaatcongres VSAE 27 februari 2013 31 Het is mogelijk om dit tekstvak aan te passen en te verplaatsen.
Dilemma 3
JA
De zorgkosten zijn namelijk niet inzichtelijk, laat staan voorspelbaar Er ontstaat extra druk om risicovol te beleggen Een paar euro in de maand (verschil) rechtvaardigt niet zo’n complex stelsel
DNB
NEE
• Premieconcurrentie vormt een gevaar voor de financiële stabiliteit van zorgverzekeraars Zorgverzekeraars zullen altijd gered worden door de overheid Zo lang mensen niet teveel overstappen, is er niets aan de hand Als er goed toezicht is, is concurrentie juist goed
Actuariaatcongres VSAE 27 februari 2013 32
Tot slot
DNB
Actuariaatcongres VSAE 27 februari 2013 33