Wie is de MOL? Storytelling. Door: Rian van Lieshout

Wie is de MOL? Door: Rian van Lieshout Wie is de Mol? is een jaarlijks terugkerend avontuurlijk spelprogramma sinds 1999, waarbij een team van bekende Nederlanders opdrachten uitvoert en jaagt op een Mol in haar midden. De opdrachten zijn spectaculair, angstaanjagend of ontroerend, maar altijd intrigerend. Hiervoor zijn verschillende competenties nodig: inventiviteit, stressbestendigheid, intelligentie, inzicht, lef en bovenal mensenkennis. De kandidaten voeren de opdrachten uit om gezamenlijk een prijzenpot te spekken. Met de aanwezigheid van een Mol, de saboteur, in haar midden is dat voortdurend erg lastig. Samenwerken en vertrouwen onder de kandidaten is er niet altijd bij. Slaagt een opdracht, dan verdient de groep geld voor de gezamenlijke prijzenpot. Om de proeven tot een goed einde te brengen, moeten ze samenwerken en elkaar vertrouwen. Alleen: wie is er te vertrouwen en wie niet? De Mol is altijd onder hen en probeert de opdrachten te saboteren zodat er geen geld wordt verdiend voor de pot. Wie is de Mol? blijft de kijker na 12 seizoenen nog steeds boeien. De eerste aflevering van seizoen 13 trok op donderdag 3 januari ruim 2 miljoen kijkers.

Storytelling Storytelling is een krachtig middel om een bepaald gedachtengoed te koppelen aan het concept en is hierdoor dus een belangrijk speerpunt in de crossmediale strategie. Hieronder volgt een analyse hoe Wie is de Mol? het verhaal verteld: -‐ Karakters -‐ Setting -‐ Conflict -‐ Plot -‐ Thema Karakters Bij het tv-‐programma staan er verschillende karakters centraal. Zo staan de 10 deelnemers en de presentator centraal. De deelnemers spelen het spel, de presentator vertelt de opdrachten en is er bij de eliminatie rondes. Setting De setting heeft te maken met de tijd en plaats van het verhaal. Wie is de Mol? 2013 speelt zich af in Afrika. De afleveringen worden van 3 januari t/m 7 maart wekelijks uitgezonden.

Rian van Lieshout voor Crossmedialog.nl maart, 2013

Het spel bestaat uit meerdere rondes. Elke ronde bestaat uit 3 opdrachten die in twee dagen worden uitgevoerd. Na elke ronde moeten de deelnemers 20 vragen beantwoorden over de identiteit van de Mol. Degene die de minste goede antwoorden geeft ligt uit het spel en gaat direct naar huis. Soms kunnen deelnemers een joker verdienen. Deze is goed voor een vrijstelling bij een test. De finaletest bestaat uit 50 vragen over de Mol. Eén wint, één verliest en één is de Mol. De winnaar gaat naar huis met het geld uit de pot. Conflict Een goed verhaal heeft een conflict wat de actie stuurt. In het geval van Wie is de Mol? is de Mol duidelijk het conflict. De Mol verhindert de groep om de pot te spekken. Eén van de deelnemers is namelijk de Mol. Deze Mol zal in het geheim ervoor zorgen dat opdrachten mislukken door het spel te saboteren, ‘Mollen’. Daarnaast proberen de deelnemers, die geen Mol, zijn zich soms voor te doen als Mol om zo de andere deelnemers om een dwaalspoor te zetten zodat zij tijdens de antwoorden op de vragen wellicht op een verkeerde Mol inzetten. Hiermee wordt het spel uitdagend gemaakt en gaan de kijkers mee speculeren over de identiteit van de Mol. Plot Het plot is aanwezig aan het eind van iedere aflevering. Na iedere aflevering is er een afvaller. De kijkers weten op dat moment ook af de gedachte over de Mol nog juist is of dat hij/zij diegene verdacht die de afvaller is. Op het moment dat er nog drie deelnemers over zijn, volgt er de finale aflevering. Op het einde van deze aflevering wordt de Mol bekend gemaakt, de winnaar (degene die de finaletest het beste heeft ingevuld) en de verliezer. Thema Het centrale thema is het spelprogramma. Het spelprogramma activeert de kijkers om mee te denken. De toegevoegde waarde zit in de hele sfeer die rondom het programma wordt gecreëerd.

Usability Belangrijk voor het slagen van een crossmediaal concept is dat de ingezette media op een gebruikersvriendelijke manier georkestreerd worden. Met de usability van een concept wordt de mate bedoeld waarin gebruikers in een bepaalde gebruikersomgeving een product kunnen gebruiken om hun doelen te bereiken. Hiermee wordt effectiviteit, efficiëntie en tevredenheid van de consument nagestreefd. De media die Wie is de Mol? heeft ingezet zijn toegankelijk. Het grootste gedeelte van de doelgroep is bekend met de media die ingezet worden. Dit maakt de drempel om te participeren in dit opzicht laag. Door alle mediakanalen kan de gebruiker een hogere participatiedrempel ervaren, zeker met de inzet van een tweede scherm. Men kan afgeleid worden van het tv-‐programma. Aan de andere kant worden er op het tweede scherm extra hints gegeven tijdens het tv-‐ programma. De echte volgers van het programma zullen dit wel doen, om zo weinig mogelijk hints te missen. Voor hen is de participatiedrempel om met het tweede scherm te kijken weer een stuk lager.


Tijdens het tv-‐programma is op Twitter de hashtag #WIDM trending topic. Men wil onder andere graag bekend maken aan Nederland wie zij verdenken op dat de Mol is. Ook na de afleveringen wordt getweet over de aflevering, mensen die de aflevering op donderdag niet gezien hebben. Wat het erg prettig maakt is dat de wekelijkse afvaller vaak niet bekend wordt gemaakt via de tweets. Hier kom ik later nog op terug in het verslag. Gezien het grote bereik is dit enorm prettig voor de mensen die de wekelijkse aflevering op donderdag niet kunnen kijken en dus via Uitzending Gemist de gemiste aflevering bekijken.

Dit brengt mij naar het volgende punt, de gemiste afleveringen. Het wordt door verschillende kanalen erg gemakkelijk gemaakt om de gemiste aflevering te bekijken. Via Uitzending Gemist, de officiële website van Wie is de Mol?, Facebook en YouTube kan de gemiste aflevering worden bekeken. Op 11 januari, één dag na de aflevering, was via de website de gemiste aflevering rond het middaguur al meer dan 35.000 keer bekeken. De overstappen naar deze mediakanalen om de gemiste aflevering te bekijken is dus erg gemakkelijk en wordt goed gevonden door de gebruiker. De website is ook erg helder, consistent (consistente huisstijl), er staat achtergrondinformatie op, informatie over de deelnemers, video’s, statistieken en hints. Tevens zijn er koppelingen naar de verschillende social media te vinden, waardoor de


overstap naar die mediakanalen vergemakkelijkt wordt. Het meest interessante op de website vind ik dat je kunt zien hoe Nederland stemt op wie de Mol is. Onderstaande afbeelding is een screenshot van de website. De website maakt het heel eenvoudig om te reageren op het Twitter bericht van IkBenDeMol, als je met de muis op het bericht staat dan komt er automatisch in beeld ‘reply – retweet’. Hiermee wordt de link direct naar Twitter gemaakt.

De crossovers die gemaakt worden in het format zijn doeltreffend en zeker aangegrepen door de bezoekers en volgers van de website en het programma. Niet voor niets heeft het tv-‐programma al twee weken op rij meer dan 2 miljoen kijkers, de Facebookpagina inmiddels meer dan 100.000 vrienden en is Wie is de Mol? op Twitter tijdens de uitzendingen trending topic van Nederland (de eerste uitzending was zelfs trending topic van de wereld). Relevantie Het concept heeft over de jaren heen een beleving, betrokkenheid en ervaring laten ontstaan bij de kijkers. Dit heeft een bepaalde herinnering achtergelaten. Ieder jaar begint er weer een nieuw seizoen, de kijkers kijken de rest van het jaar uit naar het volgende seizoen. Relevantie is als het ware de mate waarin de dialoog de juiste boodschap bevat, op het juiste moment via het juiste middel. Aangevuld met emotie ontstaat een juiste synthese. Het tv-‐programma heeft al twee weken op rij meer dan 2 miljoen kijkers, de Facebookpagina inmiddels meer dan 100.000 vrienden en Wie is de Mol? is op Twitter tijdens de uitzendingen trending topic van Nederland (de eerste uitzending was zelfs trending topic van de wereld).


De bezoekers die vinden de boodschap en mediakanalen op het juiste moment via de juiste middelen. Het voordeel van Wie is de Mol? is dat de bezoekers de programmamakers op nieuwe ideeën brengen. Zo is de #WIDM trending topic geworden enkele jaren geleden, de programmamakers pakten dit op en maakte er een officiële @WIDM account van.

Cocreatie Cocreatie is het toevoegen van nieuwe elementen door al bestaande applicaties aan te passen of door content en eigen ideeën toe te voegen. Wat Wie is de Mol? goed doet, is luisteren naar de behoefte die bij de kijkers aanwezig is. Het tv-‐programma betrekt en activeert de kijkers via verschillende mediakanalen, hierdoor krijgt het tv-‐programma verschillende verdiepingen (kijkers die alle hints volgen, kijkers die enkel het tv-‐ programma bekijken, kijkers die actief meediscussiëren via verschillende mediakanalen). De programmamakers hebben naast het tweede scherm ook Moltalk geïntroduceerd waar nagepraat wordt over de uitzending, Twitterberichten van kijkers erbij haalt, vragen beantwoordt en waar betrokkenen aanwezig zijn om zijn/haar gedachte uit te spreken.

Mediaplatformen Mediaplatform 1 Televisie Het tv-‐programma staat centraal bij Wie is de Mol?. Trouwe fans kijken het hele jaar uit naar de nieuwe afleveringen en speculeren er op los wie de deelnemers zijn, en natuurlijk wie de Mol is. Het tv-‐programma wekt de behoefte bij de kijker om mee te denken wie de Mol is. Mediumspecificiteit televisie: -‐ Groot bereik -‐ Interactief door tweede scherm -‐ Emotionele impact -‐ Verwijzingen naar internet (overstap)


Mediaplatform 2 Website De website http://avro.nl/wieisdemol/ is de officiële website van het programma. Er zijn koppelingen gemaakt naar bovenstaande mediakanalen en wordt dagelijks bijgehouden. Er is algemene informatie te vinden over het programma, de kandidaten worden toegelicht, de afleveringen staan er inclusief analyse, er is videomateriaal aanwezig en men kan mee discussiëren op het forum. Daarnaast kun je inloggen op de pagina waardoor je Molmail ontvangt en nieuwsbrieven kan ontvangen. Na het inloggen, kun je ook de test invullen die de deelnemers hebben moeten invullen. De AVRO geeft bij het lidmaatschap van de omroep een Wie is de Mol? 2013 mollenboek weg. Er zijn slechts 2013 exemplaren. Hierin staan exclusieve informatie vermeld over de deelnemers en is er ruimte voor notities om zelf een echt mollenboek bij te houden. Daarnaast zorgt de website voor de overstap naar andere mediakanalen, dit doet zij laagdrempelig door de plug-‐ins op de website. Mediumspecificiteit website -‐ Interactiviteit -‐ Meten KPI’s -‐ Groot bereik -‐ Informatie overdragen -‐ Verwijzingen andere mediakanalen


Mediaplatform 3 Facebook Facebook heeft verschillende Wie is de Mol? pagina’s. De officiële Wie is de Mol? Facebookpagina wordt leuk gevonden door 99.462 personen (9 januari 2013). Deze pagina vormt een verbinding tussen de verschillende mediakanalen. Op deze pagina worden links gedeeld die op de website van de AVRO staan, recensies worden geplaatst, vragen van ‘vrienden’ worden beantwoord en er wordt gelinkt naar het tweede scherm en Moltalk. De pagina activeert de ‘vrienden’ en daagt ze uit om mee te doen aan het tweede scherm. Inmiddels zijn er 36.260 personen die hierover praten. Dit doen ze door content te plaatsen op de pagina, door content leuk te vinden en/of te delen met hun vrienden. Overige pagina’s Er zijn nog andere pagina’s die mensen zelf hebben opgezet en vullen met content over Wie is de Mol?. Deze hebben minder dan 10.000 volgers en er wordt minder content op geplaatst. Mediumspecificiteit Facebook -‐ Dialoog met doelgroep -‐ Interactief -‐ Sociaal Netwerk -‐ Participatie -‐ Microblogs delen -‐ Foto’s delen -‐ Video’s delen -‐ Lid worden van groepen -‐ Profiel van eigen design voorzien -‐ Gamen -‐ Doelgroep gericht adverteren -‐ Gebruiksvriendelijk


Twitter Net als bij Facebook zijn er ook veel Twitteraccounts met de verwijzing naar Wie is de Mol?. Wie is de Mol? heeft een eigen Twitteraccount, @WieIsDeMol. Vele Twitteraars gebruikten als snel de hashtag WIDM (#WIDM). De programmamakers hebben hierop ingespeeld door ook een account aan te maken met @WIDMnl. Ook de Mol zelf heeft een Twitteraccount, @IkBenDeMol. @WieIsDeMol heeft 52.464 followers, @WIDMnl heeft 7.468 followers, @IkBenDeMol heeft 56.865 followers (9 januari 2013). Tijdens de eerste aflevering op 3 januari stonden de hashtags #WIDM, #Moltalk en #WieIsDeMol in de top tien van trending topics. De content werd voornamelijk geleverd door volgers van de drie Twitteraccounts. Doordat op Twitter ook een ware hype is ontstaan zijn er meerdere accounts door personen aangemaakt: -‐ @DieIsDeMol -‐ @WIDMPoll -‐ @_WieIsDeMol -‐ @WIDM_2013 -‐ @MOLaanwijzingen Mediumspecificiteit Twitter: -‐ Interactief -‐ Participatie -‐ Dialoog met doelgroep -‐ Microblogs delen -‐ Foto’s delen -‐ Video’s delen Hyves Hyves heeft 99.308 leden op de officiële Wie Is de Mol? Hyvespagina. De blog is verouderd en ook het forum lijkt niet heel actief meer van content voorzien. Hyves is in Nederland minder populair dan bijvoorbeeld Facebook. Er zijn wel nieuwsberichten op te vinden, maar echt actief zoals pagina op Facebook door vrienden wordt gezien, halen de leden van Hyves niet. Mediumspecificiteit Hyves: -‐ Sociaal netwerk -‐ Nederlands medium -‐ Microblogs delen -‐ Foto’s delen -‐ Video’s delen -‐ Lid worden van groepen


Tweede scherm en Moltalk Via de website en Facebook kom je op het tweede scherm van Wie is de Mol?. Zo is er een app binnen Facebook die je mee laat spelen via het tweede scherm. Het tweede scherm is nieuw en rolt uit in Moltalk. Op het tweede scherm kun je deelnemers verdenken en vragen tijdens de tv-‐uitzending beantwoorden. Je dient het scherm naast de tv-‐uitzending aan te hebben staan. Je kunt met beide onderdelen punten verdienen. Om hieraan mee te doen heb je een Facebook of Twitteraccount nodig. Iets wat vrijwel iedere trouwe volger van het programma, heeft. Uiteindelijk kun je de eerste aflevering van 2014 van Moltalk bijwonen als je de meeste punten hebt verdiend. Bij Moltalk wordt er wekelijks na de uitzending doorgepraat over de uitzending. De hints worden op een rij gezet, er is een gast aanwezig die bekend is met het programma, tweets en statistieken worden geanalyseerd. Daarnaast biedt het de mogelijkheid om vragen te stellen aan de gasten van het programma.


Tot slot Transmedia is het integreren van meer belevingen binnen verschillende mediaplatformen. Door in een verhaallijn losse aanknopingspunten beschikbaar te maken (bijvoorbeeld via de telefoon, een boek, een film, een spel, social media) creëer je van een verhaal een complexe, dynamische en gecoördineerde beleving. (Henry Jenkins, 2006) Een goed transmediale storytelling heeft de volgende kenmerken1: -‐ Actualiteit -‐ Ambivalentie -‐ Bevrijding Actualiteit Het concept past zich aan aan de tijdsgeest, problematiek en behoeften van de doelgroep. Het tv-‐programma speelt zich ieder jaar af in een andere omgeving. Daarnaast met het tweede scherm gaat het mee met de tijd en hiermee speelt het ook in op de behoeften van de doelgroep. Als we verder kijken dan het tv-‐programma dan komen we ook op de vele fansites en fora die opgezet zijn. Bedrijfsuitje Wie is de Mol? gaat verder dan het tv-‐programma en de hierboven benoemde extra elementen. Het is een zeer geslaagde formule die is vertaald naar een bedrijfsuitje. In heel Nederland hebben verschillende organisaties van bedrijfsuitjes het spel ‘Wie is de Mol?’ opgenomen als een bedrijfsuitje. 1 Diane Nijs en Frank Peters, 2002, Imagineering, het creëren van belevingswerelden


Gouden Televizier-‐Ring Gala Tijdens het jaarlijkse Gouden Televizier-‐Ring Gala worden de belangrijkste Nederlandse prijzen voor televisieprogramma’s uitgereikt. ‘Wie is de Mol?’ is al vier jaar op rij genomineerd voor de Gouden Televizier-‐Ring. Helaas hebben zij al vier jaar op rij net naast de Ring gegrepen. Ambivalentie De Mol is een voorbeeld van een meerdimensionaal karakter. Daarnaast zijn er vele blikwisselingen, verschillende verhoudingen tussen karakters in het programma. Iedere keer weer worden er verbonden gesloten, pacten gemaakt en verdenkingen verlegd op andere personen. Bevrijding Men is continu op zoek naar wie de Mol is. Dit zorgt voor een bepaalde bevrijding. Het spelelement maakt het verhaal hierin compleet. Er moet geld verdiend worden, maar de Mol wil dat voorkomen. De succesfactoren van Wie is de Mol? Hieronder volgt een opsomming van de belangrijkste punten waarom Wie is de Mol? zo succesvol is: -‐ Wie is de Mol? heeft een beleving gecreëerd onder haar volgers -‐ Het is een spelprogramma die de kijkers boeit om mee te discussiëren -‐ Wie is de Mol? is een bewezen succesformule Wie is de Mol? heeft een beleving gecreëerd onder haar kijkers Wie is de Mol? heeft een beleving gecreëerd onder haar kijkers. Het programma straalt authenticiteit uit. Authenticiteit bepaalt in grote mate de intrinsieke motivatie voor de kijkers om zich te betrekken in het verhaal. Er is sprake van referentiële authenticiteit. Het concept komt oorspronkelijk uit België en heeft in Nederland zijn herintrede gedaan. Uiteindelijk is het in Nederland een groot succes geworden. De beleving wordt gecreëerd door het meedenken over wie de Mol is, discussies die op verschillende mediakanalen worden opgezet. En daarmee ook het dit jaar gestarte Moltalk. Wat ik zelf ook erg belangrijk vind, is dat de deelnemers zelf geen geld krijgen voor zijn of haar deelname. Het gaat geheel vrijwillig, diegene die uiteindelijk de Mol weet te ontmaskeren en dus de meeste vragen goed heeft in de finale test krijgt wel het geld uit de prijzenpot mee. Daarnaast hebben de deelnemers een boete clausule moeten ondertekenen. Het programma wordt eerder opgenomen dan dat het uitgezonden wordt. Dit betekent dat de winnaar, de Mol en de verliezer onder de deelnemers al bekend zijn. Op het moment dat dit in de media terecht komt, moet de deelnemer een boete van € 250.000,-‐-‐ betalen. Deze boete zorgt ervoor dat iedereen ook echt altijd tot het einde van de afleveringen moet wachten tot bekend is wie de Mol is. Dit werkt voor mij door naar een extra dimensie in de beleving. Het is een spelprogramma die de kijkers boeit om mee te discussiëren Alle uitingen van Wie is de Mol? sluiten aan op haar kijkers. Zowel online op de website, de verschillende social media kanalen als offline het televisie programma, boeit de kijkers om mee te discussiëren over wie de Mol is.


Wie is de Mol? is een bewezen succesformule Om na twaalf seizoenen nog steeds de kijker te blijven boeien en met het derde seizoen wekelijks meer dan 2 miljoen kijkers te hebben, is het concept in mijn ogen een bewezen succesformule. Alle mediakanalen sluiten op elkaar aan, het concept bevat spanning en spelelementen die de kijker meeneemt in het verhaal. Conclusie Wie is de Mol? bewijst na twaalf seizoenen dat ze nog steeds een succes zijn. Dit zie je terug in de hoge kijkersaantallen, de vele kijkers die ook op de mediakanalen naast televisie erg actief zijn en de discussie die wordt opgewekt. Tijdens de koffie op het werk wordt er bijna over niets anders gepraat na het weekend. Daarnaast spelen de programmamakers goed in op de actualiteiten, het blijft zich ontwikkelen buiten het tv-‐ programma waardoor het format zich steeds blijft aanpassen aan de behoeften, wensen en verwachtingen van de (groeiende) doelgroep. Dit verhoogt ook de geloofwaardigheid van de storytelling. Zolang alles binnen het format past en de huisstijl van het format, blijft het verhaal kloppen. Bronvermelding -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐

http://www.insidegamer.nl/forum/viewtopic.php?f=16&t=82336&sid=279d88 39b5b95db323490fa0519441a5 http://avro.nl/wieisdemol/Default2.aspx http://www.widm.nl/ -‐ fansite http://www.wieisdemol.com/ -‐ fansite http://www.facebook.com/wieisdemol http://www.recensiekoning.nl/2013/01/58032/wie-‐is-‐de-‐mol-‐afl-‐1

Literatuur Reynaert, I., Dijkerman, D., Fokkema, N., (2012). Basisboek crossmedia concepting, Boom Lemma Belleghem, S., (2010). De Conversation Manager, Lannoo Campus/ Van Duuren Management Osch, van D., Zijl, van R., (2011). Basisboek social media, Boom Lemma Nijs, D., Peters, F., (2002) Imagineering, het creëren van belevingswerelden, Boom Lemma Uitgevers


Wie is de MOL? Storytelling. Door: Rian van Lieshout

Recommend Documents